Darmowy fragment publikacji:
Autor przewodnika: Mateusz Otręba
W przewodniku wykorzystano także teksty Macieja Kani i Marty Kołczyńskiej (ramka Wycieczki
do Kosowa).
Konsultacja merytoryczna: Łukasz Fleischerowicz
Redaktor prowadzący: Maciej Żemojtel
Redakcja i korekta: Dorota Trzcinka
Źródło danych kartograficznych map przygotowanych przez DAKA – Studio Graficzne:
© OpenStreetMap contributors; www.opendatacommons.org/licenses/odbl
Zdjęcia na okładce:
Okł. I – Kościół w Theth w amfiteatralnym otoczeniu szczytów Gór Północnoalbańskich, © Przemyslaw
Wasilewski | Shutterstock.com
Okł. IV – Dhërmi z górującym nad zabudową klasztorem św. Marii, © ollirg | Shutterstock.com
Skład: Jan Szczurek
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej
publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, foto-
graficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje
naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi
ich właścicieli.
Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były
kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za
związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz wydawnic-
two Helion nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wyko-
rzystania informacji zawartych w książce.
Wydawnictwo Helion
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel.: 32 2309863
e-mail: redakcja@bezdroza.pl
księgarnia internetowa: http://bezdroza.pl
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:
http://bezdroza.pl/user/opinie/?bealb1
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Wydanie I
ISBN: 978-83-246-5831-2
Copyright © Helion, 2013
•
•
•
Kup książkę
Poleć książkę
Oceń książkę
Księgarnia internetowa
•
Lubię to!
•
Nasza społeczność
www.bezdroza.pl
Spis treści
m
o
c
.
k
c
o
t
s
r
e
t
t
u
h
S
|
g
r
i
l
l
o
©
O autorze ........................................................................................................................................................... 8
Rozdział I. Zaproszenie do Albanii
...................................................................................................... 11
Trasy .................................................................................................................................................................. 11
Trasa 1. Szlakiem „Górskich Orłów” ............................................................................................................ 11
Trasa 2. Północna i centralna Albania ....................................................................................................... 12
Trasa 3. Południowa Albania ....................................................................................................................... 13
Trasa 4. Wschodnia Albania ......................................................................................................................... 14
Trasa 5. Okolice Tirany ................................................................................................................................... 17
Trasa 6. Adriatic Tour ..................................................................................................................................... 17
i
i
n
a
b
l
A
y
z
a
r
b
o
j
a
r
K
Rozdział II. Informacje praktyczne
...................................................................................................... 19
Przed wyjazdem ........................................................................................................................................... 19
Mapy ................................................................................................................................................................. 19
Formalności wizowo-paszportowe ........................................................................................................... 20
Pieniądze .......................................................................................................................................................... 21
Ubezpieczenie ................................................................................................................................................ 22
Zabezpieczenia medyczne .......................................................................................................................... 22
Co zabrać .......................................................................................................................................................... 22
Wybór czasu podróży .................................................................................................................................... 23
Przejazd ........................................................................................................................................................... 23
Podróż samolotem ......................................................................................................................................... 23
Podróż pociągiem .......................................................................................................................................... 23
Podróż autokarem ......................................................................................................................................... 24
Podróż promem .............................................................................................................................................. 24
Podróż samochodem .................................................................................................................................... 24
Przejścia graniczne ........................................................................................................................................ 25
Na miejscu ...................................................................................................................................................... 25
Transport publiczny ....................................................................................................................................... 25
Busy ............................................................................................................................................................... 26
Autobusy ...................................................................................................................................................... 26
Kolej ............................................................................................................................................................... 26
Taksówki i przewóz osób .......................................................................................................................... 27
Komunikacja miejska ................................................................................................................................ 27
Noclegi .............................................................................................................................................................. 28
Hotele ............................................................................................................................................................ 28
Agroturystyka .............................................................................................................................................. 28
Hostele i schroniska młodzieżowe ......................................................................................................... 28
Kwatery prywatne ...................................................................................................................................... 29
Pola namiotowe, campingi ...................................................................................................................... 29
Wyżywienie ..................................................................................................................................................... 29
Informacje A–Z .............................................................................................................................................. 30
Aktywny wypoczynek ............................................................................................................................... 30
Alkohol .......................................................................................................................................................... 30
Apteki ............................................................................................................................................................ 31
Autostop ....................................................................................................................................................... 31
Dolina rzeki Vjosë
Banki i bankomaty ..................................................................................................................................... 31
3
Kup książkę
Poleć książkę
y
r
o
l
W
e
c
i
l
o
k
O
Park Narodowy Llogara
Kładka prowadząca do klasztoru Zvërnec
a
k
s
ń
a
b
l
a
a
r
e
i
w
R
i
Wybrzeże w okolicach Sarandy
Wróg mógł nadejść także od strony morza…
m
o
c
.
k
c
o
t
s
r
e
t
t
u
h
S
|
g
r
i
l
l
o
©
m
o
c
.
a
i
l
o
t
o
F
|
n
o
l
l
i
u
g
e
R
-
e
r
v
a
F
.
h
P
©
m
o
c
.
a
i
l
o
t
o
F
|
n
a
m
d
l
i
w
©
m
o
c
.
a
i
l
o
t
o
F
|
x
i
k
n
a
r
F
©
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
PećPeć
PODGORICA
PODGORICA
Cetinje
Cetinje
18
Vermosh
Vermosh
2694
Maja e Jezercës
Theth
Theth
Góry
Góry
Północnoalbańskie
Północnoalbańskie
Đakovica
Đakovica
PRISZTINA
PRISZTINA
GNJILANE
GNJILANE
www.bezdroza.pl
Rozdział IV
Zwiedzanie Albanii
4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
d
e
i
w
Z
(s. 173) – najbardziej dzikie góry w Europie
(s. 177) – niezwykły albański „fiord”
(s. 190) – miasto-muzeum u stóp świętej góry Tomor
(s. 207) – kamienne „srebrne miasto”
(s. 205) – klasztor z przepięknymi malowidłami ściennymi
Ardenicë
Berat
Gjirokastra
Góry Północnoalbańskie
Jezioro Koman
Jezioro Ochrydzkie
Kruja
Skanderbega
Antigonea
stanowiska archeologiczne, przenoszące nas wprost w starożytność
Szkodra
Tirana
(s. 96) – stolica Albanii, intrygująca i pełna kontrastów
(s. 251) – najgłębsze na Bałkanach, najstarsze w Europie
(s. 137) – dawna stolica Albanii ze zrekonstruowanym zamkiem
(s. 214), Apollonia (s. 200), Butrint (s. 236), Byllis (s. 206) – cenne
(s. 160) – zamek Rozafa
Bajram Curri
Bajram Curri
Fierzë
Fierzë
Albania północna
PRIZREN
PRIZREN
25
TETOVO
TETOVO
SKOPJE
SKOPJE
Kukës
Kukës
Korab
2764
Peshkopi
Peshkopi
SZKODRA
SZKODRA
Pukë
Pukë
Zamek Rozafa
Zamek Rozafa
Ulcinj
Ulcinj
DURRËS
DURRËS
Lezha
Lezha
KRUJA
KRUJA
Burrel
Burrel
Dajti
1611
Stolica
TIRANA
TIRANA
Petrela
Kavajë
Kavajë
Rrogozhinë
Rrogozhinë
ELBASAN
ELBASAN
Cërrik
Cërrik
Albania centralna
Klasztor
Klasztor
w Ardenicy
w Ardenicy
Lushnjë
Lushnjë
Kuçovë
Kuçovë
FIERFIER
Tomor
2416
Park
Park
Archeologiczny
Archeologiczny
Apollonia
Apollonia
WLORAWLORA
BERAT
Ballsh
Ballsh
Park
Park
Archeologiczny
Archeologiczny
Byllis
Byllis
Tepelena
Tepelena
Librazhd
Librazhd
OCHRYDA
OCHRYDA
E 852
BITOLA
BITOLA
Pogradec
Pogradec
Gramsh
Gramsh
Albania południowo-wschodnia
Voskopojë
Voskopojë
KORCZA
KORCZA
Çorovodë
Çorovodë
Kastoriá
Kastoriá
Ersekë
Ersekë
Albania południowo-zachodnia
Këlcyrë
Këlcyrë
Përmet
Përmet
Jeśli pragniemy spokojnych wakacji bez utrudnień – Albania może nas rozczarować. Ale
jeśli w świat gna nas chęć przeżycia niezapomnianej przygody, jeśli chcemy doświadczyć
czegoś, co w Europie jest już niemal niemożliwe – to powinniśmy wybrać się do Albanii.
Atrakcje nie są tu takie znów małe, a codzienna walka z przeciwnościami losu może zyskać
posmak prawdziwej przygody. Pomogą nam w podróży gościnność zwykłych Albańczyków,
pogodne niebo, ciepła woda Adriatyku, góry pokryte bunkrami (podobno w Albanii jest ich
600 tys.!), rozklekotane pociągi bez okien i drzwi, 20-letnie mercedesy królujące na pozba-
wionych asfaltu drogach...
Albania nie ma jednego imienia. Czy są jeszcze jacyś niezdecydowani? Jeśli tak, to może prze-
kona Was Andrzej Stasiuk: „Tak, wszyscy powinni tam pojechać. A przynajmniej ci, którzy
wymieniają nazwę Europa. To powinien być obrzęd inicjacyjny, ponieważ Albania jest podświa-
domością tego kontynentu. Tak, Albania, to europejskie id, to jest lęk, który nawiedza nocą
śpiący Paryż, Londyn i Frankfurt nad Menem. To jest ciemna studnia, w głąb której powinni
zerknąć ci, którym się wydaje, że bieg rzeczy został ustalony raz na zawsze”.
93
a
k
s
r
y
t
S
.
A
,
k
a
l
i
F
.
A
,
a
k
s
w
o
k
ł
a
B
i
.
M
.
c
a
r
p
O
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Himarë
Himarë
GJIROKASTRA
Park Archeologiczny
Park Archeologiczny
Antigonea
Antigonea
E 853
SARANDA
SARANDA
Korfu
Park Archeologiczny
Park Archeologiczny
Butrint
Butrint
JOÁNINA
JOÁNINA
Albania – regiony
i największe atrakcje
0
20 km
Zobacz koniecznie
Kup książkę
KOSOWOMACEDONIA GRECJA CZARNOGÓRACZARNOGÓRAJezioro OchrydzkieJezioro OchrydzkieJezioro SzkoderskieJezioro SzkoderskieJezioroKomanJezioroKomanJezioro PrespańskieJezioro PrespańskieMORZEJOŃSKIE MORZE ADRIATYCKIE 4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
a
d
n
e
a
i
w
r
i
T
Z
a
a
i
i
r
r
o
o
t
t
s
s
i
i
H
H
Tirana
(Tiranë)
\ +355 4
liczba mieszkańców: 421 tys.;
Stolica kraju usytuowana jest w centrum
Albanii, ok. 40 km na zachód od Dur-
rës i ok. 100 km na południe od Szko-
dry. Leży w kotlinie u stóp góry Dajti
(1613 m n.p.m.) na wysokości ok. 110 m
n.p.m. Przez miasto przepływa rzeka
o tej samej nazwie (Lumi i Tiranës), która
później w wyniku połączenia kilu cieków
wodnych (Lanë, Tiranë i Tërkuzë) tworzy
Ishëm. Obecnie trudno uwierzyć, że jej
wody niegdyś były przejrzyste i zdat-
ne do picia. Na przedmieściach stolicy,
w centrum dużego parku, znajduje się
sztuczne jezioro (Liqeni i Tiranës). Mia-
sto zajmuje powierzchnię około 42 km².
Według statystyk cały okręg Tirana
zamieszkuje 40 ludności kraju. Jest
to wielki ośrodek kulturowy, przemy-
słowy i administracyjny. Ma tutaj swoją
siedzibę większość przedstawicielstw
dyplomatycznych z całego świata. Duży
obszar miasta oraz specyficzne położe-
nie powodują, że właściwie nie występu-
ją tu wiatry. Latem w stolicy jest zawsze
bardzo gorąco.
Tirana to swoista mieszanka różnych
kultur i religii (islam, prawosławie, kato-
licy). Zróżnicowana ludność miejska oraz
ciekawa historia spowodowały, że spły-
nęły tutaj tradycje oraz kultura z róż-
nych części Europy. Panuje tu częścio-
wo orientalny klimat, niektóre miejsca
zachowały urok przypominający mię-
dzywojenny styl włoski, choć największe
piętno na wyglądzie stolicy odcisnęły
Kup książkę
96
www.e-przewodniki.pl
www.bezdroza.pl
lata komunizmu i typowej dlań skłon-
ności do wznoszenia monumentalnych
budo wli. Na przedmieściach natkniemy
się na zaniedbaną, często zniszczoną
zabudowę. Do miast partnerskich Tirany
należą m.in.: Ateny, Ankara, Pekin, Bruk-
sela, Bukareszt, Bursa, Florencja, Genua,
Madryt, Moskwa, Paryż oraz Praga.
Historia
Miasto zostało założone w 1614 r. przez
osmańskiego wodza Sulejmana Paszę
Bargjiniego, który na skrzyżowaniu
dwóch ważnych szlaków handlowych
wzniósł meczet, łaźnię oraz kilka innych
budynków użyteczności publicznej.
Miasto początkowo nosiło nazwę
zaczerpniętą z języka greckiego: Tehe-
randa oraz Tyros. Istnieje wiele teorii
na temat pochodzenia nazwy stolicy,
m.in. miałaby się ona wywodzić od sło-
wa Teheran (Tehran) na cześć zwycię-
stwa Sulejmana Paszy nad wojskami
perskimi; nazwa Teheran zaś – od stolicy
Iranu, czy od Tirkan – zamku znajdują-
cego się niegdyś na górze Dajti. Według
odnalezionych dokumentów weneckich
nazwę Tirana zaczęto stosować dopie-
ro w 1418 r.
Według znalezisk archeologicznych
z okolic góry Dajti oraz z jaskini Pëllum-
basit (Shpella e Pëllumbasit) rejon ten
był zamieszkany już w okresie paleolitu,
ok. 20 tys. lat temu.
Samo miasto jednak aż do XVIII w. nie
odgrywało większej roli. Według źródeł
w 520 r. cesarz Justynian wzniósł tam
gród, później niemal w całości przebu-
dowany. W XIV w. na górującym nad mia-
stem masywie Dajti wzniesiono zamek.
W 1780 r. w Tiranie powstała cerkiew
św. Prokopa.
W wiekach XVIII–XIX usytuowane
na szlakach handlowych miasto coraz
bardziej się rozwijało. Świadczy o tym
błyskawicznie rosnąca liczba ludności:
w 1910 r. było tu zaledwie 12 tys. miesz-
kańców, a w 1930 r. już ok. 30 tys. W 1807 r.
Tirana stała się centrum administracyj-
nym regionu obejmującego dzisiejszą
stolicę oraz Kruję. Wtedy też powstał
znajdujący się w centrum Tirany meczet
Ethem Beja. Jego budowa rozpoczęła się
w się w 1794 r. i trwała 27 lat, do 1821 r.
W kolejnych latach miasto nabiera-
ło coraz większego znaczenia. W 1822 r.
wzniesiono tu wieżę zegarową, któ-
rą w 1928 r. kupił prywatny inwestor
i podwyższył do wysokości 35 m. Pod-
czas II wojny światowej wieża została
uszkodzona, a następnie odrestauro-
wana w 1946 r.
W 1889 r. w lokalnej szkole rozpoczęto
nauczanie języka albańskiego.
W dniu 8 lutego 1920 r. Kongres Lunshjë
ogłosił Tiranę tymczasową stolicą kraju,
ale dopiero 31 grudnia 1925 r. otrzymała
ona ten status (rewolucja czerwcowa).
Na taką decyzję miało wpływ głów-
nie centralne położenie miasta oraz
jego niezależność terytorialna. Rewo-
lucja czerwcowa wybuchła 24 czerwca
1924 r. Głównym powodem powstania
było zabójstwo patrioty i rewolucjoni-
sty Avniego Rustemiego (22 IX 1895–22
IV 1924). Wbrew pozorom wydarzenia
te nie dotyczyły wyłącznie stolicy, ale
rozgrywały właściwie na terenie całe-
Poleć książkę
Kup książkę
go kraju, m.in. we Wlorze i w Szkodrze.
Na czele rządu stanął Fan Stilian Noli –
wybitny polityk oraz uczony.
W 1927 r. w Tiranie podpisano pakt
włos ko-albański mający zagwaranto-
wać bezpieczeństwo kraju. Zamiast
tego doprowadziło to do wielu kolej-
nych napięć na Półwyspie Bałkańskim.
W 1928 r. Ahmed Zogu został królem,
a w 1941 r. powstała Albańska Partia
Komunistyczna. W 1944 r. doszło do
bitwy, mającej wyzwolić miasto spod
okupacji niemieckiej i włoskiej – w wyni-
ku bombardowania zostało ono w znacz-
nym stopniu zniszczone.
W kolejnych latach miastem rządzi-
ła władza komunistyczna. Oznaczało
to duże zmiany – w mieście powstawa-
ły liczne budowle w charakterystycz-
nym socjalistycznym stylu oraz fabryki,
często kosztem innych, zabytkowych
budynków. W ten sposób powstał m.in.
plac Skanderbega w centrum miasta.
W 1960 r. wzniesiono budynek Muzeum
Historii Naturalnej. W latach 80. posta-
wiono znaną w Tiranie piramidę oraz
Centrum Kongresowe. Obecnie chodzą
pogłoski, że władze miasta rozważają
usunięcie tej piramidy.
W 1991 r. rozpoczął się strajk studen-
tów Uniwersytetu Envera Hodży, którzy
domagali się wprowadzenia reform. Pro-
test zakończył się zniszczeniem pomnika
władcy (na placu Skanderbega).
Bardzo ciekawą postacią Tirany jest Edi
Rama (burmistrz Tirany, z wykształcenia
malarz), który podjął radykalną walkę
o upiększenie stolicy, czego efektem jest
m.in. wyczyszczenie elewacji budynków
Poleć książkę
4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
a
d
n
e
a
i
w
r
i
T
Z
a
i
r
o
t
s
i
H
97
4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
a
d
n
e
a
i
w
r
i
T
Z
ć
y
z
c
a
b
o
z
o
t
r
a
w
e
r
ó
t
k
,
a
c
s
j
e
i
M
98
publicznych w centrum, a także pomalo-
wanie wielu starych budowli na paste-
lowe kolory.
Miejsca, które warto zobaczyć
Większość zabytków stolicy Albanii
jest skupiona na niewielkiej przestrze-
ni i można je zobaczyć podczas krót-
kiego spaceru. Zwiedzanie ułatwiają
znaki prowadzące do najciekawszych
obiektów. Pewnym problemem dla tury-
stów może być brak toalet publicznych,
łatwo jednak znajdziemy je w muzeach
i restauracjach.
Centrum turystyczne stanowi plac
Skanderberga (Sheshi Skënderbej),
utworzony w czasach komunistycznych.
Początkowo stał tam złoty pomnik słyn-
nego wodza Envera Hodży. Plac zajmuje
powierzchnię 20 tys. m². Na jego środ-
ku znajduje się monumentalny kon-
ny pomnik Skanderbega, narodowego
bohatera. Na jego postumencie widnie-
ją portrety bohaterów walk o niepodle-
głość kraju.
W północnej części placu stoi jeden
z najwyższych budynków w mieście –
hotel Tirana – oraz charakterystyczny
budynek z olbrzymią mozaiką na fasa-
dzie – Narodowe Muzeum Historycz-
ne (Muzeu Historik Kombëtar; \ +355
4 2228389; › wt.–sb. 9.00–13.00, 15.00–
18.00, pn., nd. zamkn.; b 300 ALL).
Przedstawia ona Albańczyków w trady-
cyjnych strojach, kroczących pod roz-
wianym sztandarem. Muzeum zostało
otwarte 28 października 1981 r. i zajmuje
powierzchnię 27 tys. m². Jest to najwięk-
sze muzeum w Albanii, a także jedno
Kup książkę
www.e-przewodniki.pl
www.bezdroza.pl
z najważniejszych dzieł architektonicz-
nych w stolicy kraju. Powierzchnia wysta-
wiennicza muzeum wynosi 18 tys. m².
W muzeum można się zapoznać z szeroką
gamą eksponatów dotyczących historii
kraju od neolitu do współczesności.
Do najciekawszych miejsc w budyn-
ku należą m.in. dawny pawilon, działy
średniowieczny i renesansowy, etno-
graficzny, ikonograficzny oraz komuni-
styczny. W dawnym pawilonie wysta-
wiono 400 najstarszych eksponatów.
Odnajdziemy tu obiekty datowane na
okres od późnego paleolitu do czasów
iliryjskich. Zapoznamy się z prehistorycz-
ną kulturą, epoką brązu i żelaza, począt-
kami okresu iliryjskiego aż po wczesne
średniowiecze.
Pawilon średniowieczny zajmuje aż
dwa pomieszczenia. Można tam zobaczyć
eksponaty ukazujące rozwój gospodar-
czy, społeczny i kulturowy kraju. Zacho-
wało się wiele dokumentów i zapisków
z tego okresu, dotyczących m.in. cza-
sów osmańskich. Jest też wystawa grafik
i zdjęć związanych z różnymi ważnymi
miejscami w Albanii.
Następnym ciekawym pomieszcze-
niem jest pawilon renesansowy, gdzie
zgromadzono przedmioty oddające
obraz gospodarki, polityki i kultury na
ziemiach dzisiejszej Albanii od początków
XIX w. do podpisania Deklaracji niepod-
ległości. W kilku miejscach wyświetlane
są opisy różnych historii; jest też mapa ze
szlakami handlowymi na Bałkanach.
Kolejny dział muzeum to wystawa
związana z odzyskaniem niepodległo-
ści (VI–IX 1920). Zebrano tu sporo doku-
mentów, map i kilka zdjęć. Osoby zainte-
resowane tematyką niepodległościową
odsyłamy do muzeum w Wlorze, poświę-
conego tylko temu zagadnieniu.
Dalszy spacer po muzeum dopro-
wadzi nas do sali ikon. Zbiór obejmuje
około 60 dzieł z wieków XIV–XIX autor-
stwa największych mistrzów ikonogra-
fii w kraju.
W części etnograficznej można się
zapoznać ze strojami oraz ludowymi tra-
dycjami z różnych części kraju. Ciekawym
miejscem jest też pawilon antyfaszys-
towski, obejmujący okres do przejęcia
władzy przez Benita Mussoliniego. Jest
też wiele eksponatów związanych z oku-
pacją faszystowską, ruchem oporu oraz
relikwiami po męczennikach z tego okre-
su. Ósmy i ostatni dział muzeum został
otwarty dopiero w 1996 r., a jego tema-
tyka to ludobójstwo związane z wyda-
rzeniami lat 1943–92.
Opisy eksponatów oraz filmiki są
wyłącznie w języku albańskim, dlatego
dobrze jest przyłączyć się do wyciecz-
ki z anglojęzycznym przewodnikiem.
Indywidualne zwiedzanie muzeum trwa
ok. 2 godz., i to szybkim tempem. Nie
należy więc rozpoczynać wycieczki na
godzinę przed zamknięciem muzeum.
Przy wyjściu z budynku (na schodach) jest
jeden z najlepiej zaopatrzonych sklepów
z pamiątkami w całej Tiranie. Wśród upo-
minków znajdziemy m.in. popielniczki
z wtopionymi zdjęciami, stroje ludowe,
przedmioty codziennego użytku, liczne
publikacje, naczynia miedziane itd. Więk-
szość oferowanych przez sklep pamiątek
można kupić wyłącznie tutaj.
Poleć książkę
Kup książkę
Wokół placu Skanderbega rozlokowa-
ne są charakterystyczne żółte budyn-
ki, m.in. Banku Narodowego. Stojąc na
wprost muzeum, będziemy go mieć po
lewej stronie. Plac jest bardzo ładnie
oświetlony i największe wrażenie robi
w nocy. Jest to jeden z wielu powodów,
dla których warto zostać w Tiranie choć-
by na jedną noc.
Kolejnym ciekawym miejscem w oko-
licy południowo-zachodniej części pla-
cu jest Teatr Lalek (Teatri i Kukullave).
Został on założony w 1950 r. i wystawiał
około 500 przedstawień rocznie. Więk-
szość wykorzystywanych niegdyś lalek
to zabytki.
Po prawej stronie placu Skanderbega
obok Biblioteki Narodowej jest wielki
budynek z charakterystyczną, pełną
kawiarenek kolumnadą – Narodowy
Teatr Opery i Baletu (Teatri Kombëtar
i Operas dhe Baletit; \ +355 4 2227471;
/ http://www.opera-balet-tirana.
com), duma i jedno z najważniejszych
miejsc kulturalnej rozrywki w stolicy.
Wystawia się tam przedstawienia naj-
wybitniejszych albańskich reżyserów.
Na scenie występują zarówno soliści,
jak i chóry, balet czy orkiestry. Sam
teatr mieścił się w wielu budynkach.
Powstał 28 listopada 1953 r. – nosił wte-
dy nazwę Opery „Rusałka”. W budynku
przy placu Skanderbega teatr funkcjo-
nuje od 1966 r.
Zaraz obok znajduje się meczet
Ethem Beja (Xhamia e Et’hem Beut).
Jest to jeden z najciekawszych budyn-
ków w stolicy. Jego budowę rozpoczęto
pod kierownictwem Molli Beja z Petreli
Poleć książkę
4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
a
d
n
e
a
i
w
r
i
T
Z
ć
y
z
c
a
b
o
z
o
t
r
a
w
e
r
ó
t
k
,
a
c
s
j
e
i
M
99
www.e-przewodniki.pl
www.bezdroza.pl
Dworzec kolejowy, busy do Durrës i Sarandy, hotel Osti
Dworzec kolejowy, busy do Durrës i Sarandy, hotel Osti
hotel Baron (ok. 3 km), Chateau Linza (ok. 5 km)
hotel Baron (ok. 3 km), Chateau Linza (ok. 5 km)
i
o
k
s
n
t
o
L
busy do Burrel,
Lezhy, Lushnjë
i
o
k
s
n
t
o
L
busy do Krui
busy do Burrel,
Lezhy, Lushnjë
busy do Krui
M
B
r
o
ç
aj
M
B
r
o
ç
aj
F o rt u zi
B
V
D
B
V
D
Z
o
g
u
Z
o
g
u
i
i
Tafajsve
F o rt u zi
Freddy’s Hostel
P
a
r
e
Freddy’s Hostel
P
a
r
e
Firenze
S
P
a
s
h
a
B
a
r
Piazza
Café
o
h
d
Firenze
Dibres
B
a
r
r
i
k
a
d
a
v
e
B
a
r
r
i
d
a
k
al S t a f a
v
a
e
S
h
.
D
i
s
m
e
Q
B
a
r
d
u li
h
o
r
B
i
b
Tafajsve
A
li
P
a
s
h
e
G
u
c
i
a
Dibres
Pizzeria Era
al S t a f a
m
e
Q
S
h
.
D
i
s
A
li
P
a
s
h
e
G
u
c
i
a
H oxha Tahsim
H
o
x
h
e
V
o
k
r
i
H
o
x
h
e
V
o
k
r
i
Pizzeria Era
Tirana
Hostel
a s h
k
o ç o
o K
H oxha Tahsim
P
a
r
k
N
a
r
o
d
o
w
y
D
a
j
t
i
,
h
o
t
e
Tirana
Hostel
a s h
o ç o
o K
k
a
i
c
a
h
n
Miniri
Sheshi
Avni
Rustemi
Narodowy Teatr
o
r
Opery i Baletu
q
u
u i g j G u
L
Pałac Kultury
L u i g j
Pomnik
Sulejmana Paszy
r
o
u
q
u i g j G u
L
Grobowiec
Kaplana
Toptani Paszy
Pomnik
Sulejmana Paszy
c
i
h
n
qir Luga
a
e
B
Sheshi
T
Avni
e ft a T
Rustemi
busy do Sarandy
qir Luga
D Z
V
e
B
B
Grobowiec
D B ajra
Kaplana
V
Toptani Paszy
B
e ft a T
T
h a n D ’A rk
busy do Sarandy
urri
m C
l
l
B
e
w
e
d
e
r
V
B
D Z
V
B
D B ajra
Ali Demi
Ali Demi
Most Grabarzy
P
a
r
k
N
a
r
o
d
o
w
y
D
a
j
t
i
,
h
o
t
e
l
l
B
e
w
e
d
e
r
h a n D ’A rk
urri
m C
busy do Szkodry
i Kukës
Durresit
Ambasada RP
w Tiranie
Ambasada RP
w Tiranie
Mine Peza
Durresit
S
P
Mine Peza
Bogdanevë
a
s
h
a
Kruja
Piazza
Café
busy do Szkodry
i Kukës
Mozaika
Tirańska
N
a
i
m
F
r
a
N
a
i
m
F
r
a
S
k
e
n
s
s
h
ë
r
i
d
e
r
b
e
u
h
ë
r
i
Mozaika
Tirańska
Bogdanevë
Kruja
k
S
e
n
d
e
r
b
e
a
k
r i k S h ir o
e d e
r
F
r i k S h ir o
a
Meczet
k
Dine Hoxha
e d e
r
F
Kościół Serca
Jezusowego
Muzeum
Nauki
a j e
v
a
K
s M
busy do Beratu, Fieru,
Gjirokastry, Sarandy
U
j
o
u
u
Kurani
Muzeum
Rodziny Mezuraj
Kurani
K
ajo
Karafili
Meczet
Dine Hoxha
Seven
Kavajes
Kavajes
Kościół Serca
Jezusowego
Pizzeria
Maksimo
s
s
Naleśnikarnia
Kauaje Rruga
I
l
a
H
i
m
K
o
l
l
i
S
H
m
A
l
l
a
u li
r
B
i
b
Ded Gjo L
K
Muzeum
Rodziny Mezuraj
Muzeum
Historyczne
ajo
Karafili
a
Ded Gjo L
Miniri
Muzeum
Narodowy Teatr
Historyczne
Opery i Baletu
Plac
Skanderbega
Pałac Kultury
Bank
Narodowy
Ç a m ë r i a
A b d i
Wieża
Zegarowa
L u i g j
T o p t a n i
Teatr Lalek
Naleśnikarnia
Kauaje Rruga
Meczet
Ethem Beja
Plac
Seven
Skanderbega
Bank
Pizzeria
Narodowy
Maksimo
Ç a m ë r i a
Teatr Lalek
S
H
B
e
r
h
o
l
l
i
Katedra prawosławna
Zmartwychwstania
Chrystusa
B
e
r
h
o
l
l
i
Katedra prawosławna
Pomnik
Zmartwychwstania
Skanderbega
T o p t a n i
Chrystusa
M u r a t
s M
H
i
m
K
o
l
l
i
K
I
l
a
a j e
v
a
m
A
l
l
a
u
j
o
U
l
g
i
n
a
k
u
4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
a
d
n
e
a
i
w
r
i
T
Z
ć
y
z
c
a
b
o
z
o
t
r
a
w
e
r
ó
t
k
,
a
c
s
j
e
i
M
4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
a
d
n
e
a
i
w
r
i
T
Z
ć
y
z
c
a
b
o
z
o
t
r
a
w
e
r
ó
t
k
,
a
c
s
j
e
i
M
C
m
e
n
t
a
r
z
i
M
ę
c
z
e
n
n
k
ó
w
(
o
k
.
1
2
0
0
m
)
101
Muzeum
Nauki
busy do Beratu, Fieru,
Gjirokastry, Sarandy
U
n
a
z
a
l
g
i
n
a
k
u
Cerkiew
prawosławna
Cerkiew
prawosławna
Tirana
Backpacker
Hostel
M y s l y m S h y r
i
M y s l y m S h y r
i
A
d
Bristol
e
m
K
A
d
e
m
K
r
r
u
j
a
u
j
a
U
n
a
F i s h t a
z
a
B V D G j e r g j
r a m C u r
r
i
B V D B a j
F i s h t a
B V D G j e r g j
r a m C u r
B V D B a j
Tirana
Backpacker
Hostel
Vila 100
Bristol
Komuna e Parisit
Sulejman Delvina
E m i n D u r a k u
j
i
u
n
B
G
Komuna e Parisit
Sulejman Delvina
p
h
a
a
e
S
t
r
i
S
a
E m i n D u r a k u
m
i
F
a
B r i g a d a V i
l
l
B o g d a n i
P i e t e r
Willa Envera Hodży
Q e m a l
l
I s m a i
G
j
i
n
i
S
a
m
i
F
a
s
h
e
r
i
Galeria Zeta
i
B
Era
u
e
S
h
N i k o l
p
a
l e T u p e
t
a
F r a s h ë r
A b d y l
x h e p i
t R e
r l a
e
P
S
a
m
i
F
r
a
s
h
e
r
i
s
h
e
r
i
S
a
m
i
F
r
a
s
h
e
r
i
Wieża
Zegarowa
busy do
T o p t a n i
Bajram Curri
A b d i
Meczet
Ethem Beja
Narodowy
Teatr Komediowy
M u r a t
Sarajet
George W. Bush
Pomnik
Skanderbega
T o p t a n i
Parlament
Narodowy
Teatr Komediowy
Sarajet
BVD Gjergj Fishta
Millenium
Millenium
Muzeum Rodziny Toptani
Narodowa
Katedra św. Pawła
Galeria
G j e r g j F i s h t a
r i
B V D B a j r a m C u r
Katedra św. Pawła
busy do Elbasanu
i Pogradca
B V D B a j r a m C u r
r i
Most Grabarzy
busy do
Bajram Curri
George W. Bush
BVD Gjergj Fishta
Parlament
Muzeum Rodziny Toptani
Międzynarodowe
Green House
Centrum Kultury
r i b o b a
(Piramida)
. V a
L
e
k
D
u
k
J
B
V
D
D
a
ë
g
j
i
Sky Club
n
s
h
M .
m
o
r
ë
I
b
r
a
h
i
m
budynki
rządowe
R
u
s m a il Q e m a li
g
o
v
a
I
M a t o h i
i
t
budynki
rządowe
g
r
j
i
n
Q a m il G u
s m a il Q e m a li
I
t
ë
K
City Tirana
Hotel
o
m
Green House
L
e
k
D
u
k
a
J
r i b o b a
. V a
Pjetër Budi
M a t o h i
n j a k u
M .
a
Pjetër Budi
n j a k u
a
i
t
Q a m il G u
r
City Tirana
Hotel
N
a
s
i
P
a
v
busy do Korczy
ll
o
Park
Młodzieży
Vila 100
Vlora
L a n a
r a m C u r
r
i
B D V B a j
L a n a
Galeria
Narodowa
Park
Młodzieży
G j e r g j F i s h t a
Vlora
Międzynarodowe
Centrum Kultury
i
(Piramida)
r a m C u r
r
B
V
B D V B a j
D
l
Sky Club
B r i g a d a V i
l
D
ë
s
h
m
o
r
ë
t
I
b
r
a
h
i
m
R
u
g
o
v
a
P i e t e r
B o g d a n i
ë
K
o
m
busy do Elbasanu
i Pogradca
a m e
M i h
a l G r
o
n
o
n
a m e
a l G r
M i h
b
i
Willa Envera Hodży
Q e m a l
t
l
I s m a i
i
Rogner
Europa
Park
b
i
t
Rogner
busy do Korczy
Europa
Park
E
l
b
a
s
a
n
A s i m Z e n e li
i
t
A s i m Z e n e li
Pałac Kongresowy
Pałac Kongresowy
Era
N i k o l
l e T u p e
Galeria Zeta
i
A b d y l
F r a s h ë r
Pałac
t R e
Prezydenta
P
r l a
e
x h e p i
Prezydenta
Pałac
Narodowe
Muzeum
Archeologiczne
Narodowe
Muzeum
Archeologiczne
Plac
Matki
Teresy
Plac
Matki
Teresy
N
a
ë
t
s
i
Pj e
P
a
r B u d i
r B u d i
ë
t
Pj e
v
ll
o
E
l
b
a
s
a
n
i
t
busy do Elbasanu
i Pogradca
C
m
e
n
t
a
r
z
i
M
busy do Elbasanu
ę
c
i Pogradca
z
e
n
n
k
ó
w
(
o
k
.
1
2
0
0
m
Tirana – centrum
Tirana – centrum
0
0
250 m
250 m
)
Il Passatore
Il Passatore
A .
J a s h a r i
a
k
s
ń
a
r
a
B
.
Uniwersytet
J a s h a r i
A .
Uniwersytet
M Tutulani
M Tutulani
ogród botaniczny, ogród zoologiczny
ogród botaniczny, ogród zoologiczny
B
.
c
a
r
p
o
Wielki Park, Victoria Hotel (ok. 4 km)
Wielki Park, Victoria Hotel (ok. 4 km)
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Komuna e Parisit
Komuna e Parisit
100
Kup książkę
www.e-przewodniki.pl
www.bezdroza.pl
4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
a
d
n
e
a
i
w
r
i
T
Z
ć
y
z
c
a
b
o
z
o
t
r
a
w
e
r
ó
t
k
,
a
c
s
j
e
i
M
102
w 1789 r., a ukończono 32 lata póź-
niej, w 1821 r., gdy pracami kierował jego
syn Hadżi Ethem Bej. W czasach komu-
nistycznych meczet został zamknięty.
Ponownie otwarto go w 1991 r. Co cie-
kawe, w czasach Envera Hodży mogli
go odwiedzać wyłącznie dyplomaci
muzułmanie. Po upadku komunizmu
meczet został ponownie otwarty. Przy
wejściu do budynku widoczne są drew-
niane elementy oraz ciekawe zdobienia.
Wewnątrz zastaniemy typowe wyposa-
żenie meczetu i ogromny zielony dywan,
ale nie ma tam żadnych zdobień. Sala
modlitewna przykryta jest charakte-
rystyczną kopułą. Obok budynku jest
mały minaret. Meczet jest udostępnio-
ny do zwiedzania. Czasami zwiedza-
jących zaprasza się do minaretu, skąd
z lotu ptaka można podziwiać plac Skan-
derbega ( 100–200 ALL). Wchodząc do
meczetu, należy zdjąć buty. Zwiedzający
powinni mieć zakryte kolana i ramiona.
Przed budynkiem powstał mały bazar
z pamiątkami związanymi z Tiraną.
W pobliżu jest też widoczna z dale-
ka 35-metrowa wieża zegarowa (Kul-
la e Sahatit; › pn.–pt. 8.00–14.00,
sb.–nd. zamkn.; b 200 ALL). Została ona
wybudowana w 1822 r. W 1928 r. wyku-
pił ją prywatny inwestor i podwyższył
do wysokości 35 m. Podczas II wojny
światowej wieża została uszkodzona,
a następnie odrestaurowana w 1946 r.
Budynek udostępniono zwiedzającym
w 1996 r.
Za wieżą wmurowano tablicę upa-
miętniającą 1920 r. – ogłoszenie Tirany
stolicą kraju.
Kup książkę
Niedaleko placu Skanderbega znaj-
duje się nowa katedra Zmartwych-
wstania Chrystusa (Katedralja Ngjallja
e Krishtit). Aby tam dojść, należy skręcić
w ulicę Çamëria, a następnie Ibrahima
Rugova. Kościół został zniszczony przez
ateistyczny reżim w 1967 r., a następnie
odbudowany w ciągu ostatnich ośmiu
lat. Powstał na planie krzyża długości
i szerokości 46 m. Cały kompleks zajmuje
powierzchnię 1660 m².
Warto się przespacerować bulwarem
Męczenników Narodu (Bulevardi Dësh-
morët e Kombit), przy której znajduje się
kilka ważnych obiektów. Idąc od placu
Skanderbega, po lewej stronie odnajdzie-
my Galerię Narodową (Galeria Kombeta-
re e Arteve; \ +355 4 2226033; › wt.–nd.
10.00–18.00, pn. zamkn.; b 200 ALL).
Została ona otwarta 11 stycznia 1954 r.,
ale obecną jej siedzibę wybudowano
dopiero w 1974 r. Galeria jest pod opieką
Ministerstwa Turystyki, Kultury i Spor-
tu w Tiranie. Prezentuje głównie dzieła
malarzy współczesnych oraz działają-
cych w okresie albańskiego odrodzenia
narodowego (XVIII–XIX/XX w.). Warto tu
zajrzeć ze względu na dużą kolekcję prac
powstałych w stylu socrealistycznym,
który w Albanii prężnie się rozwijał i był
szczególnie pielęgnowany. Znajdziemy
tu również: popiersia byłych działaczy
komunistycznych, pełne urzędowego
optymizmu portrety Albańczyków czy
Envera Hodży itp. W galerii odbywają
się wystawy stałe oraz czasowe.
Po przeciwnej stronie galerii znajdu-
je się duży Park Młodzieży (Parku Rinia)
ze sporą fontanną oferującą świetlne
spektakle. Wokół rozwinęła się baza
gastronomiczna. Idąc dalej bulwarem
Męczenników Narodu, miniemy wie-
żowce Twin Towers oraz widoczny za
nimi Sky Tower. Naprzeciwko nich zlo-
kalizowana jest słynna piramida, która
została wybudowana w latach 80. Koszt
jej budowy wyniósł kilkaset milionów
dolarów. W środku mieści się Międzyna-
rodowe Centrum Kultury. Niegdyś było
to muzeum Envera Hodży, zainauguro-
wane w 1988 r., jednak po upadku wła-
dzy komunistycznej zmieniono funk-
cje obiektu. Obok budynku znajduje
się dzwon pokoju (Këmbana e Paqes).
Według mieszkańców Tirany został on
wybudowany z przetworzonych łusek
od nabojów pochodzących z zamieszek
w 1997 r. W pobliżu płynie rzeka. Prze-
chodząc przez nią, trudno uwierzyć, że
niegdyś jej woda była krystalicznie czysta
i zdatna do picia. Na końcu ulicy znajduje
się budynek uniwersytetu, wybudowany
w latach 30. i 40. XX w. Obok zobaczymy
Pałac Kongresowy (Pallati i Kongrese-
ve), zaprojektowany przez jedyną córkę
Envera Hodży, Pranverę Hodżę Kolaneci.
Obecnie jest to ośrodek polityczny i kul-
turalny. Przed budynkiem uniwersytetu
stoi pomnik jednej z najsłynniejszych oso-
bistości Albanii – Matki Teresy. Podczas
spaceru bulwarem Męczenników Naro-
du z obu stron mijać będziemy budyn-
ki administracji publicznej oraz rządo-
we (m.in. parlament). Większość z nich
wznieśli Włosi, dlatego często ulica ta
4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
a
d
n
e
a
i
w
r
i
T
Z
ć
y
z
c
a
b
o
z
o
t
r
a
w
e
r
ó
t
k
,
a
c
s
j
e
i
M
a
b
ę
r
t
O
z
s
u
e
t
a
M
.
t
o
f
Piramida, czyli Międzynarodowe Centrum Kultury
Poleć książkę
Kup książkę
103
Poleć książkę
4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
a
d
n
e
a
i
w
r
i
T
Z
ć
y
z
c
a
b
o
z
o
t
r
a
w
e
r
ó
t
k
,
a
c
s
j
e
i
M
104
Uzbrojeni ochroniarze
Wielu turystów jest zaskoczonych wido-
kiem ochroniarzy banku uzbrojonych
w broń maszynową. Jest to widok dość
częsty zarówno w Tiranie, jak i w całej Al-
banii. Może się zdarzyć, że nie zostaniemy
wpuszczeni do banku z dużym plecakiem
lub torbą podróżną. Ochroniarz zaoferu-
je pomoc w przypilnowaniu rzeczy, aby
nie zginęły.
nazywana jest Włoską. Nie należy foto-
grafować budynków rządowych strzeżo-
nych przez żołnierzy.
Obok pałacu kongresowego znajdu-
je się Muzeum Archeologiczne (Muzeu
Arkeologjik i Tiranës; › wt.–pt. 8.00–
16.00, pn., sb.–nd. zamkn.; b 200 ALL).
Zostało ono otwarte w listopadzie
1948 r. – jako pierwsze po II wojnie świa-
towej. Zbiory dotyczą badań archeolo-
gicznych prowadzonych w całej Albanii,
a wystawione eksponaty obejmują okres
od epoki kamienia łupanego do czasów
osmańskich. Muzeum posiada ok. 17 tys.
eksponatów, z czego wystawiono zale-
dwie 2 tys. Ekspozycja informuje sze-
roko o pierwszych osadnikach Albanii,
zwłaszcza o Ilirach. W dwóch pierwszych
salach zgromadzono przedmioty prehi-
storyczne, obejmujące okres od paleoli-
tu do epoki żelaza. Wszystkie ekspona-
ty prezentowane są według kolejności
chronologicznej i tematycznej. Kolejna
wystawa dotyczy wieków IV–VI p.n.e.,
a zgromadzone na niej przedmioty obra-
zują życie codzienne m.in. Ilirów. Czwarte
pomieszczenie poświęcone jest greckim
koloniom, m.in. Durrachium i Apollonii.
Kup książkę
www.e-przewodniki.pl
www.bezdroza.pl
Ostatnia ekspozycja dotyczy epoki śred-
niowiecza. Wiele elementów tej wystawy
pochodzi z okolic jeziora Koman.
Niedaleko bulwaru Męczenników
Narodu znajduje się charakterystyczny,
czerwony dom Envera Hodży. Stoi on
przy ulicy Ismaila Qemala, trudno jest
go jednak odnaleźć.
Pasjonatów sztuki zainteresuje z pew-
nością galeria Zeta (\ +355 4 2266680,
682130180; › pn.–sb. 9.30–14.00, 17.00–
20.00, nd. zamkn.), która mieści się przy
ulicy Abdyla Frashëriego 31 (odnoga
Bulevardi Dëshmorët e Kombit). Założo-
na w 2007 r., zajmuje się promowaniem
sztuki współczesnej w Albanii.
Kolejnym interesującym obiektem
jest czerwony budynek przy nadrzecz-
nym bulwarze Joanny d’Arc – kate-
dra św. Pawła (Katedralja e Shën Palit;
\ +355 4 234655; › 8.30–12.30, 17.00–
19.00). Została ona wzniesiona w 2001 r.
i jest jednym z najmłodszych kościołów
w Tiranie. Wewnątrz świątyni znajduje się
pomnik Matki Teresy i Jana Pawła II.
Kierując się dalej bulwarem Joan ny
d’Arc, dojdziemy do słynnego XVIII-wiecz-
nego mostu Garbarzy (Ura e Tabakëve).
Stanowi on doskonały przykład osmań-
skiego budownictwa użytkowego. Zbu-
dowany z dwóch łuków (dużego i małe-
go), miał 8 m długości i 3,5 m szerokości.
Obecnie jest udostępniony do ruchu
pieszego.
Niedaleko można zobaczyć grobowiec
Kaplana Paszy (Tyrbe e Kapllan Pasha),
jednego z możnowładców, którzy władali
Tiraną w początkach XIX w. Sam grobo-
wiec został wybudowany w 1817 r. i sta-
nowi niewielką, lekką budowlę, złożoną
z ośmiu kolumn zwieńczonych łukami.
W okolicy mostu, po drugiej stronie rzeki,
znajduje się również meczet Garbarzy
(Xhamia e Tabakëve).
Skręcając z placu Skanderbega w pra-
wo (Rr. Qemal Stafa lub Rr. Ludovik Shil-
laku, która przechodzi w Rr. Luigj Gura-
kuqi), dojdziemy do głównego bazaru
miejskiego (Pazari i Ri). Znajdziemy tam
owoce, warzywa oraz sery. Uwagę przy-
kuwają ogromne kosze z różnymi odmia-
nami świeżych oliwek. Dookoła mieszczą
się liczne restauracje, w których stołują
się mieszkańcy stolicy. Wokół jest głoś-
no, gorąco i unosi się zapach lokalnych
potraw. Niegdyś w tej okolicy funkcjo-
nował bazar turecki.
Mając więcej czasu, można udać się
na wycieczkę na cmentarz męczenni-
ków (Varrezat e Dëshmorve të Kombit),
by zobaczyć m.in. 12-metrowy pomnik
Matki Albanii (Monumenti Nëna Shqi-
përi) z 1971 r. Znajduje się on ok. 4,5 km
od placu Skanderbega, przy Rruga e Elba-
sanit. Trasa prowadzi pod górę i zajmuje
ok. 50 min spacerkiem w jedną stronę.
Można również podjechać autobusem
do Elbasanu.
W Tiranie możemy zobaczyć jedno
z największych odkryć archeologicznych
w kraju – Mozaikę Tirańską (Mozaiku
i Tiranës; \ +355 4 266207, 226005). Aby
ją obejrzeć, należy udać się z placu Skan-
derbega główną ulicą Durrësit, a następ-
nie skręcić w lewo w ulicę Naima Fra-
shëriego. Mozaika została odnaleziona
w 1972 r. podczas lokalnej budowy. Nie-
stety, koparki zniszczyły lekko mozaikę,
Poleć książkę
Kup książkę
Pałac Zoga I
Wielu turystów daje się wprowadzić w błąd
za sprawą zamieszczanych w przewodni-
kach opisów pięknego pałacyku Zoga I
(Pallati i Brigadeve) w okolicy cmentarza
męczenników. Objęła go swoim zasięgiem
dobrze strzeżona baza wojskowa i jego
zwiedzanie jest niemożliwe – obowiązu-
je całkowity zakaz wstępu na teren bazy.
Cały obszar strzeżony jest przez uzbrojo-
nych strażników.
znajdującą się ok. 30 cm poniżej poziomu
gruntu. Badania wykazały, że pochodzi
ona z IV w., a kolejne znaleziska, m.in.
naczynia ceramiczne, cegły i dachówki,
dały obraz dawnego wyglądu budynku.
Na mozaice wyróżnić można symbole
kultu chrześcijańskiego, m.in. ryby i ptaki.
Podobne znajdują się w starych świąty-
niach rozrzuconych po całych Bałkanach.
Obiekt poddawany był już wielokrotnie
pracom konserwatorskim.
Spacerując ulicą Kavajës (równole-
głą do Rr. e Durrësit) od strony placu
Skanderberga, po prawej stronie zoba-
czymy budynek Ministerstwa Turystyki
i Sportu. Przed wspomnianym resor-
tem znajduje się prywatne, otwar-
te w marcu 2007 r. Muzeum Rodziny
Mezuraj (Mezuraj Muze; \ +355 4 226
7196; › pn.–sb. 9.00–18.00, nd. zamkn.;
b 400 ALL). Ekspozycja obejmuje
ponad 800 eksponatów związanych
m.in. z archeologią, malarstwem i rzeź-
bą. Idąc dalej, po prawej stronie minie-
my meczet Dine Hoxha. Następnie
zobaczymy czerwony kościół katolic-
ki Serca Chrystusowego (Kisha Zemra
Poleć książkę
4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
a
d
n
e
a
i
w
r
i
T
Z
ć
y
z
c
a
b
o
z
o
t
r
a
w
e
r
ó
t
k
,
a
c
s
j
e
i
M
105
4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
a
d
n
e
a
i
w
r
i
T
Z
ć
y
z
c
a
b
o
z
o
t
r
a
w
e
r
ó
t
k
,
a
c
s
j
e
i
M
106
e Krishtit). Jest to jeden z najstarszych
kościołów w Tiranie – został wybudowa-
ny w 1939 r. W czasach komunistycznej
walki z religią przerobiono go na kino.
Pełnił tę funkcję aż do 1991 r., kiedy to
został ponownie otwarty. Na tej samej
ulicy znajduje się również Muzeum
Nauki (Muzeu i Shkencave Natyrore;
\ +355 4 22908). Działa ono od 1949 r.
i jest jedynym takim obiektem na terenie
całego kraju. Wśród ok. 3 tys. ekspona-
tów zebrano cenne gatunki albańskiej
flory i fauny oraz ciekawe okazy lokal-
nych minerałów.
Warto odwiedzić także ogród bota-
niczny (\ +355 4 2225287, 2232120;
› 9.00–14.00; b 50 ALL) w Parku
i Madh. Założony został w 1971 r. i zaj-
muje powierzchnię 15 ha. Można tam
odnaleźć ok. 1,4 tys. gatunków i podga-
tunków flory. W okolicy znajduje się rów-
nież ogród zoologiczny (› 9.00–18.00;
b 50 ALL).
Pasjonatów ciekawych miejsc przy-
ciągnie z pewnością klasztor Bekta-
szytów (Qendra Botërore Bektashiane)
na peryferiach miasta przy ulicy Agusha
Gjergjevicy w zachodniej części mia-
sta (ok. 4 km od placu Skanderbega).
Według mieszkańców został on założo-
ny w XIII w. przez Hadżdżiego Bektasza
Waliego. Pełnił funkcję siedziby zako-
nu od 1925 r. aż do 1967, kiedy to Evner
Hodża zamknął wszystkie świątynie
i zakazał praktyk religijnych. W 1990 r.
klasztor zaczął znów działać. Budynek
ogrodzony jest wysokim murem. Może
się zdarzyć, że w trakcie naszej wizyty
brama będzie zamknięta. Aby tu dotrzeć,
Kup książkę
www.e-przewodniki.pl
www.bezdroza.pl
należy iść trasą: plac Skanderbega–Rruga
Ludovik Shillaku–Rruga Luigj Gurakuqi–
Rruga Xoxha Tashim, a następnie skręcić
w prawo w ulicę Sadika Petreli. Nią nale-
ży dojść do skrzyżowania z ulicą Alego
Demiego, skręcić w prawo, a następnie
w lewo w ulicę Agusha Gjergjevicy.
Góra Dajti
Góra Dajti (Mali i Dajtit) to najsłynniej-
sza atrakcja zachodniej części obwodu
Tirana, a także miejsce zrealizowania
jednej z pierwszych albańskich inwe-
stycji w dziedzinie turystyki górskiej.
Znajduje się ona na terenie Parku Naro-
dowego Góry Dajti (Parku Kombëtar Mali
i Dajtit) i ma wysokość 1613 m n.p.m. Cały
obszar parku, funkcjonującego jako naro-
dowy od 1966 r., zajmuje powierzchnię
ok. 3 tys. ha. Wśród roślinności najbar-
dziej rzuca się w oczy dębowy zagajnik,
znajdziemy tam jednak ok. 44 gatunków
drzew i krzewów. Lasy pokrywają 80
powierzchni parku. Góry nazywane są
potocznie Orlimi ze względu na wystę-
pującą tu populację orłów.
Na szczyt góry prowadzi kolejka lino-
wa Dajti Express (\ +355 4 2379111;
› wt.–nd. 9.00–21.00, pn. zamkn.;
b 700 ALL/bilet w dwie strony, 400
ALL/bilet w jedną stronę), której stacja
usytuowana jest na obrzeżach stolicy.
Jej długość wynosi 4670 m. Nachyle-
nie kolejki osiąga do 19 . Nowoczesne
oszklone wagoniki jadą początkowo pod
górę w miarę szybko. W połowie trasy
wyciąg zmienia nachylenie i prędkość
wagoników znacznie się zmniejsza. Na
górę Dajti warto się wybrać m.in. dla
widoków na miasto. Na końcowym przy-
stanku znajduje się charakterystyczny
oszklony budynek, a w nim restauracja
oraz hotel Belweder. W pobliżu jest też
tablica informacyjna oraz kilka atrakcji
turystycznych, m.in. przejażdżki konne.
Bardzo ciekawym miejscem jest restau-
racja Balkon Dajti (100 m n.p.m.), w któ-
rej można się napić kawy lub zjeść obiad,
podziwiając panoramę Tirany. Rozciąga
się stąd bez wątpienia najpiękniejszy
widok na stolicę kraju. W parku jest spo-
ro ścieżek spacerowych oraz pozostałości
dawnych zabudowań z czasów reżimu
komunistycznego.
U szczytu zachodniego zbocza góry
Dajti znajdziemy również pozostałości
zamku Dajti (Kalaja e Dajtit). Został on
zaprojektowany i wybudowany w taki
sposób, aby jak najlepiej wpasował się
w panujące wokół warunki terenowe.
Świadczy o tym m.in. szerokość oraz
ukształtowanie murów miejskich. Osią-
gały one 2,7 m grubości na zachodzie –
bardziej narażonym na ataki wroga –
i 1,8 m na wschodzie. Zamek zbudowany
był w kształcie trójkąta, a jego mury
zostały wzniesione tak, aby naśladować
budowę góry. Według badań archeolo-
gicznych wybudowały go iliryjskie ple-
miona zamieszkujące tę część kraju. Na
jego terenie znaleziono monety z cza-
sów cesarza Tyberiusza II Konstantyna
z Tracji (582–602).
Do stacji kolejki linowej można doje-
chać autobusem miejskim (linia do Lin-
zë – wysiadamy na ostatnim przystanku).
Zatrzymuje się on ok. 400 m od stacji
Dajti Express. Przy stacji jest też parking
samochodowy (od 100 ALL). Wycieczka
piesza z centrum Tirany (z placu Skan-
derbega) zajmie ok. 50 minut (ok. 4 km).
Należy kierować się cały czas prosto uli-
cami: Ludovika Shillaku, Luigjego Gura-
kuqiego, Xoxhy Tashima i Solir Caci,
a gdy droga zacznie odbijać w prawo,
przed zakrętem trzeba pójść w przeciw-
nym kierunku. Następnie ulica prowadzi
przez zabudowania miejskie – dzielni-
ce mieszkaniowe. Kierujemy się nią cały
czas prosto. Trasa ta biegnie cały czas
pod górę. Można również dojechać
na miejsce taksówką (b ok. 700 ALL
[ok. 5 EUR]).
Informacja turystyczna
Biuro informacji turystycznej mieści się przy
Rruga Ded Gjo Luli, za budynkiem muzeum
przy placu Skanderbega; / infotourism@
tirana.gov.al.
Dojazd
Transport publiczny
Do Tirany dostaniemy się busem, auto-
busem, pociągiem, a nawet samolotem
(z zagranicy). Najszybszym i najpewniej-
szym sposobem przyjazdu do miasta jest
bus lub autobus. Do stolicy dostaniemy się
bezpośrednio właściwie z każdej większej
miejscowości w kraju. Należy jednak pamię-
tać, że w Tiranie jest kilkanaście dworców
autobusowych.
koleją (\ dworzec: +355 4 2226356)
Podróż
jest tańsza niż busem, lecz o wiele dłuższa
i mniej komfortowa. Pociągi jeżdżą dość
rzadko. Kolej albańska została wybudowa-
na w 1917 r., początkowo do celów wojsko-
wych. Jedną z pierwszych tras była Durrës–
Tirana, a następnie linię rozbudowywano
dalej, aż do Pogradca koło Jeziora Ochrydz-
kiego. Większość jeżdżących składów kole-
jowych to otrzymane w darze pociągi z kra-
jów dawnego ZSRR.
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
4
i
i
n
a
b
l
A
e
i
n
a
z
a
d
n
e
a
i
w
r
i
T
Z
e
n
z
c
y
t
k
a
r
p
e
j
c
a
m
r
o
f
n
I
107
Pobierz darmowy fragment (pdf)