Darmowy fragment publikacji:
Tytuł:
Tytuł oryginału:
Berlin – Udany Weekend
Le Guide Vert. Berlin
Koncepcja serii Udany Weekend: Marzena Daszewska, Tomasz Ostrowski
Redaktor prowadzący:
Tłumaczenie i redakcja:
Redakcja:
Korekta:
Koncepcja grafi czna:
Redakcja techniczna map:
Skład:
Zdjęcie na okładce:
Paweł Sondej
Marta Duda-Gryc, Lucyna Mazur
Anna Palonek
Dariusz Martynowicz, Barbara Faron
Marzena Daszewska, Paweł Kosmalski
Patrycja Mikulska
Katarzyna Leja, Magdalena Suchy-Polańska
© sborisov / Fotolia.com
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej
publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserografi czną,
fotografi czną, a także kopiowanie książki na nośniku fi lmowym, magnetycznym lub innym powoduje
naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami fi rmowymi bądź towarowymi ich
właścicieli.
Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były
kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za
związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz wydawnictwo
Helion nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania
informacji zawartych w książce.
Wydawnictwo Helion
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel.: 32 230 98 63
e-mail: redakcja@bezdroza.pl
Księgarnia internetowa: http://bezdroza.pl
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:
http://bezdroza.pl/user/opinie/?bebeu3
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Wydanie III
ISBN 978-83-246-6407-8
Copyright © Le Guide Vert Michelin – Michelin cie
Le Guide Vert Michelin, 46, avenue de Breteuil, 75324 Paris Cedex 07
Copyright © for the Polish Edition by Helion, 2013
• Księgarnia internetowa
• Lubię to!
Nasza społeczność
• Kup książkę
• Poleć książkę
• Oceń książkę
6
Dzielnice
i zabytki
Berlina
N
I
L
E
H
C
M
I
i
/
r
e
v
i
l
l
O
.
S
Kup książkę
Rzeka Sprewa i dzielnica św. Mikołaja
Poleć książkę
Dzielnice i zabytki Berlina
Alexanderplatz
i dzielnica św. Mikołaja
Mapa okładkowa D2-D3
Alex, jak berlińczycy nazywają Alexanderplatz, był dotąd wielkim placem budowy: powsta-
ła tu linia metra i centrum handlowe. Podobnie jak w czasach NRD plac ten nadal pełni funk-
cję centrum Berlina Wschodniego. Jeśli uroki architektury socrealistycznej niezbyt nas poru-
szają, najlepiej od razu zaglądnijmy do pełnych knajpek, średniowiecznych uliczek dzielnicy
św. Mikołaja. Dzielnica św. Mikołaja jest idealnym miejscem na obiad, wszędzie pełno tu ba-
rów i restauracji. Po południu można pospacerować nad Sprewą. Warto zobaczyć Wieżę Tele-
wizyjną i rozciągającą się z niej wspaniałą panoramę miasta, kościół św. Mikołaja i Muzeum
Marchii Brandenburskiej.
Usytuowanie
Obrzeżami Alexanderplatz po wschodniej części dworca biegną trzy aleje. Po zachodniej stro-
nie leży druga część placu z Wieżą Telewizyjną, ciągnąca się aż do Sprewy. Na południe od tej
wielkiej pustej przestrzeni leży granicząca ze Sprewą dzielnica św. Mikołaja. Na przeciwległym
brzegu znajduje się Wyspa Rybaków (południowa część wyspy na Sprewie). Alexanderplatz:
” 5, 7, 9, 75, ’ 2, 5, 8, ÷ 100, 200, TXL. Dzielnica św. Mikołaja (Nicolaïviertel): ’ 2 Kloster-
straße, ” i ’ Alexanderplatz. Wyspa Rybaków (Fischerinsel): ’ 2 Klosterstraße, Märkisches
Museum, Spittelmarkt. Wiele parkingów znajduje się w okolicy Alexanderplatz. Parking poło-
żony najbliżej dzielnicy św. Mikołaja mieści się po południowej stronie ratusza.
Tło
Ważny węzeł komunikacyjny – Przez Plac Aleksandra przewija się codziennie 400 tys. osób:
przychodzą tu na zakupy, wsiadają do metra, tramwaju, autobusu lub pociągu. Dworzec,
wzniesiony w końcu XIX w., zdecydowanie zmienił oblicze tego miejsca. Niecały wiek wcze-
śniej, w 1805 r., plac nazwano imieniem cara Aleksandra I, który przybył do Berlina zawrzeć
sojusz z Prusami przeciwko Napoleonowi.
Wcześniej był to po prostu Ochsenmarkt,
„targ bydlęcy”. Od końca XVIII w. urządza-
no tu jarmarki, na których sprzedawano
zwierzęta gospodarskie. Na przełomie XIX
i XX w. tętniący życiem plac, pełen kramów
i jadłodajni, stanowił granicę pomiędzy Ber-
linem urzędowym i intelektualnym, Ber-
linem muzeów i wilhelmińskich budowli
i biednym światem „dzielnicy stodół” i Pren-
zlauer Bergu. W latach 1950–70 władze
NRD nadały placowi obecny wygląd, zmie-
niając go w obszerną strefę dla pieszych,
otoczoną wielkimi sklepami, anonimową
przestrzeń o lodowatej atmosferze.
Prezent dla Berlina – W 1987 r., z okazji
750-lecia istnienia Berlina, zakończono re-
konstrukcję dzielnicy św. Mikołaja. Labi-
rynt uliczek z knajpkami, w których miło
zatrzymać się na kawę, kontrastuje z ol-
brzymimi pustymi przestrzeniami na Ale-
xanderplatz.
Spacer
Z ALEXANDERPLATZ DO
DZIELNICY ŚW. MIKOŁAJA B
Spacer rozpoczynamy na placu, przechodzi-
my następnie przez esplanady rozciągają-
ce się w kierunku zachodnim aż do Sprewy
i kończymy wyprawę w dzielnicy św. Mikoła-
ja (Nikolaiviertel). Ok. 2 godz.
Marienkirche, a na pierwszym planie fontanna
Neptuna
m
a
e
r
D
/
n
e
z
n
a
r
F
m
o
c
.
e
m
i
t
s
.
J
Alexanderplatz…
Alexanderplatz (C1)
Alex, wielka, otoczona starzejącymi się szybko budynkami esplanada, jest bardzo su-
gestywnym przykładem socjalistycznej zabudowy miejskiej. Można tu zobaczyć wiele
obiektów charakterystycznych dla ideologii komunistycznej. Fontanna Przyjaźni Mię-
dzy Narodami znajduje się w miejscu, gdzie przed wojną stał posąg Berolina, alegoria
miasta, będąca długo emblematem placu. Zegar „Urania” (na południowy wschód od
fontanny) pokazuje strefy godzinne największych miast na świecie. To miejsce, w którym
lubią umawiać się berlińczycy. Wojnę udało się przetrwać dwóm budynkom w południo-
wo-zachodniej części placu: Alexanderhaus i Berolinahaus, zaprojektowanym przez Pe-
tera Behrensa. Betonowe budowle reprezentują funkcjonalny styl importowany ze Sta-
nów Zjednoczonych w latach 30. XX w. Po drugiej stronie Grunerstraße, we wschodniej
części placu, na Domu Nauczyciela (Haus des Lehrers) znajduje się długi na 125 m fryz
ze szkła, emalii i ceramiki (1962–63), opiewający społecznikowskie powołanie nauczycie-
la. Nad północno-wschodnią częścią placu góruje 120-metrowa fasada hotelu Interho-
tel Stadt Berlin, w którym zatrzymywały się delegacje z „bratnich krajów”. Obecnie mie-
ści się tu Park Inn-Hotel, z którego prowadzi przejście przez Alex-Passage do Centrum Wa-
renhaus (niegdyś największego sklepu w NRD, noszącego dziś nazwę Galerii Kaufhof).
Przechodzimy przez dworzec i idziemy w kierunku zachodnim.
Fernsehturm (Wieża
Telewizyjna) (B1)
Panoramastraße 1A, poziom panoramicz-
ny. III–X: 9.00–24.00; XI–II: 10.00–24.00 –
12 EUR – www.tv-turm.de.
Duma wschodnioniemieckiego reżimu,
czyli wzniesiony w 1969 r. przez Waltera
Ulbricha „Wielki Szparag” (Telespargel), wy-
soki na 368 m, stał się natychmiast ogrom-
ną atrakcją placu. Wieżę ze srebrzystą ku-
lą, widoczną z całego Berlina, zbudowa-
no jako dowód wyższości technologicznej
NRD nad zachodnimi państwami demo-
kratycznymi. Winda błyskawicznie wywo-
zi śmiałków na sam szczyt, z którego rozta-
cza się wspaniały widok na berlińską
aglomerację. Zabytki w historycznym cen-
trum, wzdłuż osi Unter den Linden przy-
pominają miniaturowe modele. Brama Brandenburska wydaje się być zupełnie blisko,
niemal na wyciągnięcie ręki. Warto usiąść na chwilę w Tele-Café, obracającej się kawiarni,
w której klienci mogą podziwiać całą panoramę miasta.
Idziemy Karl-Liebknecht-Straße.
Marienkirche (Kościół NMP) (B1)
Niewielka gotycka wieża – dzwonnica (koniec XV w.) kontrastuje z futurystyczną sylwet-
ką Wieży Telewizyjnej. Kościół, wzniesiony ok. 1270 r. w brandenburskiej odmianie stylu
gotyckiego, został przebudowany po pożarze w 1380 r. i stał się trójnawowym kościołem
halowym. W latach 1789–90 do prezbiterium dobudowano kaplice. Wewnątrz szczególną
uwagę zwraca rzeźbiona przez Andreasa Schlütera ambona (1703), brązowa chrzcielni-
ca (1437) i nagrobek marszałka von Sparra z białego marmuru. W wieży można obejrzeć
Taniec Śmierci, namalowany ok. 1485 r.
Przechodzimy przez Karl-Liebknecht-Straße i skręcamy w prawo w Rosenstraße.
Rosenstraße/Heidereutergasse (B1)
Za powojennymi budynkami kryje się Heidereutergasse, przy której wznosiła się pierw-
sza synagoga berlińskiej wspólnoty żydowskiej (1714). Ruiny synagogi zostały całkowicie
rozebrane w latach 60. XX w. Na jej miejscu powstał skwer, na którym od 1995 r. stoi rzeź-
ba Ingeborg Hunzinger pt. Blok kobiet. Jest to przypomnienie o proteście kobiet pocho-
dzenia „aryjskiego” przeciw aresztowaniu ich mężów pochodzenia żydowskiego na Ro-
senstraße w lutym 1943 r. Odważnym, wyjątkowym w tamtych czasach wystąpieniem do-
prowadziły do uwolnienia swoich mężów.
Powracamy na esplanadę. Jeśli jesteśmy z dziećmi, koniecznie zboczmy z trasy do Sea Life
Center.
Wieża Telewizyjna
.
e
d
n
o
i
t
a
m
r
o
f
n
i
-
t
s
i
r
u
o
t
-
n
.
i
l
r
e
b
w
w
w
44
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
45
Dzielnice i zabytki Berlina
WYSPA MUZEÓW,
ALEXANDERPLATZ
(cid:44)(cid:3)(cid:39)(cid:61)(cid:44)(cid:40)(cid:47)(cid:49)(cid:44)(cid:38)(cid:36)(cid:3)(cid:285)(cid:58)(cid:17)(cid:3)(cid:48)(cid:44)(cid:46)(cid:50)(cid:224)(cid:36)(cid:45)(cid:36)(cid:3)
NOCLEGI
RESTAURACJE
MUZEUM
(cid:44)(cid:48)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:50)(cid:39)(cid:40)(cid:42)(cid:50)
WYSPA MUZEÓW
MUZEUM
(cid:51)(cid:40)(cid:53)(cid:42)(cid:36)(cid:48)(cid:50)(cid:280)(cid:54)(cid:46)(cid:44)(cid:40)
(cid:54)(cid:55)(cid:36)(cid:53)(cid:36)(cid:3)(cid:42)(cid:36)(cid:47)(cid:40)(cid:53)(cid:44)(cid:36)(cid:3)
(cid:3)(cid:3)(cid:3)(cid:3)(cid:49)(cid:36)(cid:53)(cid:50)(cid:39)(cid:50)(cid:58)(cid:36)
Alexanderplatz…
I
(cid:51)(cid:82)(cid:80)(cid:81)(cid:76)(cid:78)(cid:3)
(cid:197)(cid:39)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:37)(cid:79)(cid:82)(cid:70)(cid:78)(cid:3)
(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:41)(cid:85)(cid:68)(cid:88)(cid:72)(cid:81)(cid:180)
(cid:37)(cid:85)(cid:88)(cid:81)(cid:81)(cid:72)(cid:81)(cid:3)
(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:57)(cid:124)(cid:79)(cid:78)(cid:72)(cid:85)(cid:73)(cid:85)(cid:72)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:68)(cid:73)(cid:87)(cid:3)
(cid:39)(cid:82)(cid:80)(cid:3)
(cid:81)(cid:68)(cid:88)(cid:70)(cid:93)(cid:92)(cid:70)(cid:76)(cid:72)(cid:79)(cid:68)
(cid:61)(cid:72)(cid:74)(cid:68)(cid:85)(cid:3)(cid:197)(cid:56)(cid:85)(cid:68)(cid:81)(cid:76)(cid:68)(cid:180)
Nowe Muzeum
(cid:46)(cid:82)(cid:292)(cid:70)(cid:76)(cid:121)(cid:227)(cid:3)(cid:49)(cid:48)(cid:51)
(cid:58)(cid:44)(cid:40)(cid:303)(cid:36)(cid:3)(cid:55)(cid:57)
(cid:55)
(cid:46)
(cid:53)
(cid:36)
(cid:48)
(cid:49)
(cid:40)
(cid:48)
(cid:53)
(cid:36)
(cid:39)
(cid:49)
(cid:40)
(cid:42)
(cid:38)
(cid:36)
(cid:47)
(cid:51)
(cid:3)
(cid:44)
(cid:3)
(cid:54)(cid:55)(cid:36)(cid:53)(cid:40)(cid:3)
MUZEUM
KATEDRA
(cid:37)(cid:40)(cid:53)(cid:47)(cid:44)(cid:275)(cid:54)(cid:46)(cid:36)
MUZEUM
HISTORII
NIEMIEC
W
A
(cid:51)(cid:36)(cid:224)(cid:36)(cid:38)(cid:3)
REPUBLIKI
KATEDRA
(cid:285)(cid:58)(cid:17)(cid:3)(cid:45)(cid:36)(cid:39)(cid:58)(cid:44)(cid:42)(cid:44)
MUZEUM
IM. SCHINKELA
(cid:39)(cid:82)(cid:80)(cid:3)
(cid:83)(cid:82)(cid:71)(cid:3)(cid:86)(cid:93)(cid:88)(cid:69)(cid:76)(cid:72)(cid:81)(cid:76)(cid:70)(cid:264)
Most
(cid:39)(cid:93)(cid:76)(cid:72)(cid:90)(cid:76)(cid:70)
MINISTERSTWO
SPRAW ZAGRANICZNYCH
(cid:41)(cid:82)(cid:81)(cid:87)(cid:68)(cid:81)(cid:81)(cid:68)(cid:3)(cid:49)(cid:72)(cid:83)(cid:87)(cid:88)(cid:81)(cid:68)
(cid:46)(cid:79)(cid:68)(cid:86)(cid:93)(cid:87)(cid:82)(cid:85)(cid:3)
(cid:41)(cid:85)(cid:68)(cid:81)(cid:70)(cid:76)(cid:86)(cid:93)(cid:78)(cid:68)(cid:81)(cid:121)(cid:90)
(cid:42)(cid:80)(cid:68)(cid:70)(cid:75)(cid:3)(cid:86)(cid:264)(cid:71)(cid:88)
(cid:53)(cid:36)(cid:55)(cid:56)(cid:54)(cid:61)
DZIELNICA
(cid:285)(cid:58)(cid:17)(cid:3)(cid:48)(cid:44)(cid:46)(cid:50)(cid:224)(cid:36)(cid:45)(cid:36)(cid:3)
(cid:46)(cid:50)(cid:291)(cid:38)(cid:44)(cid:208)(cid:226)(cid:3)
(cid:291)(cid:58)(cid:17)(cid:3)(cid:48)(cid:44)(cid:46)(cid:50)(cid:226)(cid:36)(cid:45)(cid:36)
FRAGMENTY
(cid:285)(cid:53)(cid:40)(cid:39)(cid:49)(cid:44)(cid:50)(cid:58)(cid:44)(cid:40)(cid:38)(cid:61)(cid:49)(cid:60)(cid:38)(cid:43)(cid:3)
(cid:48)(cid:56)(cid:53)(cid:207)(cid:58)(cid:3)(cid:50)(cid:37)(cid:53)(cid:50)(cid:49)(cid:49)(cid:60)(cid:38)(cid:43)
(cid:51)(cid:68)(cid:85)(cid:82)(cid:70)(cid:75)(cid:76)(cid:68)(cid:79)(cid:78)(cid:76)(cid:85)(cid:70)(cid:75)(cid:72)
(cid:46)(cid:81)(cid:82)(cid:69)(cid:79)(cid:68)(cid:88)(cid:70)(cid:75)(cid:75)(cid:68)(cid:88)(cid:86)
(cid:51)(cid:36)(cid:226)(cid:36)(cid:38)(cid:3)
(cid:40)(cid:51)(cid:43)(cid:53)(cid:36)(cid:44)(cid:48)
(cid:37)(cid:44)(cid:37)(cid:47)(cid:44)(cid:50)(cid:55)(cid:40)(cid:46)(cid:36)(cid:3)
(cid:49)(cid:36)(cid:53)(cid:50)(cid:39)(cid:50)(cid:58)(cid:36)
(cid:36)(cid:48)(cid:37)(cid:36)(cid:54)(cid:36)(cid:39)(cid:36)(cid:3)
(cid:43)(cid:50)(cid:47)(cid:36)(cid:49)(cid:39)(cid:44)(cid:44)
WA
FISCHERINSEL
(cid:36)(cid:80)(cid:69)(cid:68)(cid:86)(cid:68)(cid:71)(cid:68)(cid:3)
(cid:36)(cid:88)(cid:86)(cid:87)(cid:85)(cid:68)(cid:79)(cid:76)(cid:76)
(cid:48)(cid:98)(cid:53)(cid:46)(cid:44)(cid:54)(cid:38)(cid:43)(cid:40)(cid:54)(cid:3)
(cid:48)(cid:56)(cid:54)(cid:40)(cid:56)(cid:48)
(cid:48)(cid:88)(cid:93)(cid:72)(cid:88)(cid:80)(cid:3)(cid:39)(cid:93)(cid:76)(cid:72)(cid:70)(cid:76)(cid:281)(cid:86)(cid:87)(cid:90)(cid:68)
Neptunbrunnen (Fontanna Neptuna) (B1)
Pośród uroczego, pełnego kwiatów ogrodu wznosi się
neobarokowa fontanna Neptuna, dzieło Reinholda
Begasa (1831–1911), która wcześniej znajdowała się
na Schlossplatz (Placu Zamkowym). W fi lmie Niemcy
– rok zerowy Rossellini pokazał dzieci bawiące się przy
niej wśród ruin. Nieco dalej, na Marx-Engels-Forum,
rozciągającym się aż do Sprewy, wznoszą się pomniki
twórców ideologii komunistycznej.
Przechodzimy przez Rathausstraße.
Rotes Rathaus (Ratusz) (B1)
Neoromański gmach, wzniesiony w latach 1861–69
jest dziś siedzibą prezydenta miasta i senatu Berli-
na. Rada miejska odbywa tu posiedzenia od 1870 r.
Po II wojnie światowej budynek zajęła rada Berlina
46
Kup książkę
N
I
L
E
H
C
M
/
n
o
I
i
l
l
o
p
m
a
h
C
.
H
Fragment fontanny Neptuna
Poleć książkę
Wschodniego, natomiast rada Berlina Za-
chodniego wprowadziła się do ratusza
w dzielnicy Schöneberg. Wieża ratuszowa
(97 m) przypomina dzwonnicę Giotta przy
katedrze we Florencji. Fryz powyżej parte-
ru przedstawia dzieje Berlina od założenia
miasta do powstania Cesarstwa za czasów
Bismarcka.
Obchodzimy ratusz z prawej i skręcamy
w pierwszą ulicę po prawej, która prowadzi
do średniowiecznej dzielnicy św. Mikołaja,
kolebki Berlina.
Po prawej znajduje się Zum Nußbaum,
najstarsza karczma w Berlin-Cölln (1571).
Zniszczona w czasie wojny, została zre-
konstruowana (1986–87).
Kup książkę
m
o
c
.
e
m
i
t
s
m
a
e
r
D
/
m
u
a
B
.
S
Budynek Ratusza
Poleć książkę
47
Dzielnice i zabytki Berlina
Nikolaikirche (Kościół św. Mikołaja) (B2)
Dwie iglice kościoła, wznoszącego się przy uroczym placyku, górują nad średniowiecz-
nymi kamieniczkami. To najstarszy zabytek w Berlinie, wzniesiony w 1230 r. Z pierwotnej
romańskiej bazyliki zachowały się jedynie dolne partie ścian wieży i portal zachodni. Go-
tyckie prezbiterium pochodzi z 1380 r., halowy korpus powstał w XV w. Podczas remon-
tu w latach 1876–78 do kościoła dobudowano dwie neogotyckie wieże. Od 1987 r. w ko-
ściele mieści się niewielkie muzeum. Zaraz po wejściu do środka wzrok pada na kaplicę
grobową pruskiego ministra fi nansów,
Johanna Andreasa von Krauta, zaprojek-
towaną przez ucznia Andreasa Schlütera,
Johanna Georga Glumego. Po prawej stro-
nie znajduje się barokowy grobowiec wy-
konany w 1701 r. przez Schlütera dla złot-
nika Daniela Mannlicha. Można tu rów-
nież zobaczyć makietę pierwszego kościo-
ła oraz kaplicę grobową Carla Constantina
von Schnittera i jego żony.
Museum Nikolaikirche – Nikolaikirchplatz
– codz. z wyjątkiem pn. 10.00–18.00, śr. do
20.00 – 5 EUR– www.stadtmuseum.de.
Skręcamy w Poststraße.
Knoblauchhaus (Dom
Knoblauch) (B2)
Pod numerem 23 na Poststraße wznosi się
dom rodziny Knoblauch, elegancki blado-
różowy budynek z XVIII w., przekształco-
ny w stylu neoklasycystycznym w XIX w.
To mieszczańskie domostwo z wystrojem
w stylu biedermeier pełni obecnie funk-
cję muzeum.
Kierujemy się na róg ulicy.
Ephraim-Palais (Pałac Ephraim) (B2)
Codz. z wyjątkiem pn., 10.00–18.00; śr. 12.00–20.00 – 6 EUR – www.stadtmuseum.de.
Piękny pałac o rokokowych, złoconych balustradach balkonów został wzniesiony dla ju-
bilera dworu królewskiego i dyrektora mennicy państwowej Nathana Veitela Ephraima,
jednego z nielicznych Żydów, którzy pełnili ważne funkcje państwowe w czasach Fryde-
ryka II Wielkiego. Budynek (1762–66), zburzony w 1936 r. w związku z poszerzeniem Müh-
lendamm, został zrekonstruowany w roku 1987, 12 m od miejsca, w którym stał pierwot-
nie. Z pierwotnego gmachu pochodzą elementy dekoracyjne dzisiejszej budowli. Obec-
nie znajduje się tu Muzeum Mody, odbywają się również wystawy czasowe dotyczące hi-
storii kultury w Berlinie.
Naprzeciw pałacu wznosi się bladożółta fasada pałacu Schwerin (1704), sąsiadującego
z Nową Mennicą, zbudowaną za rządów nazistów.
Idziemy lewym brzegiem Sprewy.
Ambasada Holandii (C2)
Między Klosterstraße i Sprewą.
Szklany sześcian nad Sprewą jest udanym awangardowym projektem holenderskiego ar-
chitekta Rema Koolhaasa, który zdobył za niego nagrodę Unii Europejskiej im. Miesa van
der Rohe w Dziedzinie Architektury Współczesnej (2005).
Idziemy dalej Klosterstraße.
Parochialkirche (Kościół farny) (C1-C2)
Wnętrze tej prawdziwej perły architektury barokowej z początku XVII w. wciąż czeka na
renowację po wojennych zniszczeniach. Jest to najstarszy barokowy kościół w mieście.
Nieco dalej na Klosterstraße wznosi się barokowy pałac Podewil (1701–04), siedziba cen-
trum kulturalnego.
Franziskaner-Klosterkirche (Kościół Franciszkanów) (C1)
Z trójnawowej bazyliki z XIII–XIV w., zniszczonej podczas bombardowań alianckich, po-
zostały tylko fragmenty murów, stanowiące dziś oryginalne tło dla wystaw rzeźby pod
gołym niebem. Kościół sąsiadował z „Szarym Klasztorem”, siedzibą elitarnego liceum,
Rokokowe balkony pałacu Ephraim
I
N
I
L
E
H
C
M
/
c
i
j
a
G
.
h
P
Alexanderplatz…
w którym uczyli się m.in. Schinkel, Schadow i Bismarck. Za ruinami kościoła Franciszka-
nów wznosi się imponujący sąd miejski łączący elementy neobarokowe i Jugendstil (we-
wnątrz piękne schody).
Na Littenstraße zachowały się pozostałości średniowiecznego muru warownego zespołu
miejskiego Berlin-Cölln oraz stara karczma.
Okolice
NA POŁUDNIE OD SPREWY C
Spacer może zabrać ok. 1 godz., nie licząc zwiedzania Muzeum Marchii Brandenburskiej.
Fischerinsel (Wyspa Rybaków) (B2)
Wyspa Rybaków, czyli południowa część wyspy na Sprewie, stanowi historyczną koleb-
kę Cölln, pierwszego miasta, jakie powstało nad Sprewą. Berlin został założony w miejscu
obecnej dzielnicy św. Mikołaja.
Z dzielnicy św. Mikołaja można się dostać na wyspę przez most Mühlendamm. Idziemy ulicą
Gertraudenstraße do Petriplatz.
Brüderstraße (B2)
Architektura Nicolaihaus pod numerem 13 świadczy o ważnym miejscu, jakie w Berli-
nie zajmował oświeceniowy klasycyzm. Wzniesiony w 1674 r. dom został przebudowa-
ny po 1787 r. na zlecenie Christopha Friedricha Nicolaia. Przez kilkadziesiąt lat Nicola-
ihaus był znaczącym ośrodkiem życia kulturalnego, na który duży wpływ wywierał wła-
ściciel domu, pisarz i wydawca. W podwórzu (drzwi po prawej) znajdują się piękne klasy-
cystyczne schody, zaprojektowane prawdopodobnie przez Schinkla. Muzeum opowia-
da o życiu Nicolaia, organizuje również wystawy czasowe. Sąsiedni Galgenhaus (nr 10),
czyli „Dom Szubienicy”, stanowi ciekawy przykład kamienicy mieszczańskiej z XVII w. (kla-
sycystyczna fasada z 1805 r.). Wewnątrz kryją się jedne z nielicznych zachowanych do dziś
barokowych schodów.
Na końcu ulicy skręcamy w lewo, a dalej jeszcze raz w lewo: jesteśmy nad Sprewą.
Jungfernbrücke (Most Dziewic) A2
Most zwodzony, zbudowany w 1798 r., szczyci się pozycją najstarszego mostu w mieście.
Długi budynek po drugiej stronie był za czasów Hitlera siedzibą Reichsbanku, dziś zajmu-
je go ministerstwo spraw zagranicznych.
Przy następnym moście skręcamy w lewo w Gertraudenstraße, a dalej w prawo w Fischerinsel.
Kontynuujemy spacer wzdłuż odnogi Sprewy nabrzeżem Märkisches Ufer.
Märkisches Ufer (Nabrzeże Marchii) (B2)
Barki i łodzie cumują przy brzegu kanału, wzdłuż którego przycupnęły stare domy
i ogródki kawiarniane. Sześć kamienic z XVIII–XIX w. między mostami Inselbrücke i Ro-
ßstraßenbrücke stanowi pozostałość starego Berlina. Neoklasycystyczny Ermelerhaus
(nr 12), przeniesiony tutaj w całości i zrekonstruowany, stał niegdyś na Breite Straße. Są-
siaduje z nim barokowy Otto-Nagel-Haus, jeden z najstarszych budynków w dzielnicy
Neukölln, prawdopodobnie z początku XVII w.
Skręcamy w prawo w Inselstraße i drugi raz w prawo w Wallstraße.
Wallstraße (C2)
W budowli pod numerami 76–79, ozdobionej dekoracjami z terakoty, mieści się am-
basada Australii. Wzniesiona w 1912 r., pełniła w latach 1945–46 funkcję siedziby
komitetu centralnego partii komunistycznej. Gmach naprzeciw (nr 32) należy do li-
ceum Cölln i mieści Museum für Kindheit und Jugend (Muzeum Dzieciństwa i Mło-
dzieży). Jak wyglądało życie domowe i szkolne dzieci na przełomie XIX i XX w. Opo-
wiada o tym ekspozycja złożona m.in. ze starych zdjęć, zabawek i szkolnych mundur-
ków. Zwiedzający mogą też spróbować swych sił w dawnej kaligrafii za pomocą ołów-
ków i gęsich piór.
Wallstraße 32 – codz. z wyjątkiem pn. 9.00–17.00, weekendy 10.00–18.00; zamknięte w świę-
ta – 5/3 EUR – tel.: 275 03 83 – www.berlin-kindheitundjugend.de.
Wracamy Wallstraße.
Köllnischer Park (C2)
To miejsce oczaruje każde dziecko: w ogrodzonej części parku żyją trzy brunatne niedź-
wiedzie, Schnute, Maxi i Tilo. Zimą misie śpią, więc nie wyściubiają nawet nosa poza swo-
je legowiska. Park urządzono ok. 1730 r. na miejscu zburzonych fortyfi kacji (zachowała się
z nich okrągła ceglana wieża).
48
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
49
Dzielnice i zabytki Berlina
Märkisches Museum (Muzeum Marchii Brandenburskiej) (C2)
Am Köllnischen Park 5. Codz. z wyjątkiem pn., 10.00–18.00 – 5 EUR – www.stadtmuseum.de.
Muzeum Marchii Brandenburskiej wzniesione przez Ludwiga Hoff manna (1899–1908) na-
wiązuje do architektury gotyckiej i renesansu brandenburskiego. Wielki pomnik przed
muzeum jest kopią rzeźby przedstawiającej Rolanda Brandenburskiego (1474), symboli-
zującej swobody i przywileje, jakim cieszyło się miasto. Założone w 1874 r. muzeum przed-
stawia dzieje miasta pod względem historycznym i kulturalnym: od pierwszych śladów
ludzkiej obecności na tym terenie w okresie prehistorycznym, przez czasy założenia mia-
sta po jego współczesne przemiany. Sala zwana kaplicą gotycką zawiera bogate zbiory
rzeźby średniowiecznej. W galerii malarstwa zgromadzono dzieła z lat 1848–1913: ob-
razy secesyjne (portret polityka Walthera Rathenau, wykonany przez Edwarda Muncha),
impresjonistyczne (Lovis Corinth, Max Liebermann) i ekspresjonistyczne (Max Beck-
mann, Ernst Ludwig Kirchner). Szczególne zaciekawienie budzi „Kaiser Panorama”, du-
ży drewniany walec, w którym przesuwają się zdjęcia miasta, przedstawiające m.in. sceny
z życia codziennego na Unter den Linden.
informator
Restauracje
Zur letzten Instanz – Waisenstraße 14
– tel.: 242 55 28 – www.zurletzteninstanz.
de – 10 EUR. Karczma w budynku z 1621 r.
o rustykalnym wystroju i przytulnej atmos-
ferze, z kuchnią berlińską.
Ephraim’s – Spreeufer 1 – tel.: 24 72 59 47
– www.ephraims.de – 10 EUR. Sympatycz-
na atmosfera, ogródek nad Sprewą.
Mutter Hoppe – Rathaustraße 21 –
tel.: 241 56 25 – 18 EUR. Restauracja
o staroświeckiej atmosferze, z kuchnią
niemiecką. Koncerty w stylu lat 20.
i 30. w weekendy (pt.–sb.).
Rozrywka
Sea Life Center – Spandauer Straße 3 –
tel.: 99 28 00 – codz. X–III 10.00–18.00, IV–
IX. 10.00–19.00 – taniej przy rezerwacji
internetowej: www.visitsealife.com/Ber-
lin/ – 17,50 EUR (dorośli), 12,5 EUR (dzie-
ci). Pasjonująca wyprawa w krainę pod-
morskiej fauny i fl ory (m.in. akwarium z re-
kinami)
Charlottenburg
Mapa okładkowa A2-A3
Letnia rezydencja Hohenzollernów, zamek Charlottenburg, zaliczana jest do najpiękniej-
szych zespołów architektonicznych Berlina. Zapraszamy w podróż przez trzy wieki historii
dworu pruskiego... Warto zwiedzić zamek i jego ogrody, obejrzeć kolekcję Berggruen i prze-
spacerować się nad brzegiem Sprewy. Radzimy zarezerwować jeden dzień na zwiedzanie wy-
branych muzeów i obu skrzydeł zamku. W lecie, ze względu na tłumy zwiedzających, lepiej
stawić się na miejscu wcześnie rano.
Usytuowanie
’ Richard-Wagner-Platz, Sophie-Charlotte-Platz; ÷ 109 Luisenplatz, 145 i 309 Schloss Char-
lottenburg. Zamek położony jest w jednej z największych dzielnic Berlina – Charlottenbourg-
Wilmesdorf, rozciągającej się od zoo do stadionu olimpijskiego.
Tło
Dwór muz – W latach 1695–99 na terenach położonych w zakolu Sprewy nieopodal mia-
steczka Lutzow (lub Lietze) stanęła letnia rezydencja Hochenzollernów. Budowla, dzieło
niderlandzkiego architekta, Johanna Arnolda Neringa, była prezentem elektora Fryde-
ryka III (1657–1713) dla ukochanej żony Zofi i Karoliny.
Będąc kobietą inteligentną i zainteresowaną wieloma dziedzinami, Zofi a Karolina
(1668–1705), ściągnęła na dwór wielu artystów i uczonych, m.in. fi lozofa Gottfrieda Wil-
helma Leibniza (1646–1716).
Barokowa rezydencja pierwszego króla pruskiego – Gdy w 1701 r. elektor przybrał ty-
tuł króla Prus, dotychczasowa rezydencja okazała się zbyt skromna, by móc funkcjono-
wać jako posiadłość królewska. Rozbudową zamku kierował architekt szwedzki Johann
Friedrich Eosander von Göthe (1701–13). Wzorując się na Wersalu, nakazał budowę
Charlottenburg
Belweder
PARK
zob.
ZAMKOWY
ZAMEK
CHARLOTTENBURG
W
A
CENTRALA
ELEKTRYCZNA
KOLEKCJA BERGGRUEN
– PICASSO I JEGO CZASY
MUZEUM
BRÖHAN
KOSZARY
(cid:46)(cid:82)(cid:292)(cid:70)(cid:76)(cid:121)(cid:227)(cid:3)
(cid:78)(cid:85)(cid:121)(cid:79)(cid:82)(cid:90)(cid:72)(cid:77)(cid:3)(cid:47)(cid:88)(cid:76)(cid:93)(cid:92)
MOST
SIEMENSSTEG
RATUSZ
W CHARLOTTENBURG
HOTELE
RESTAURACJE
SAVIGNYPLATZ I
dwóch dodatkowych skrzydeł, okalających dziedziniec honorowy. W 1709 r. dodał rów-
nież skrzydło Wielkiej Oranżerii. W 1712 r. zakończono prace nad kopułą, która wraz
z żółtymi fasadami nadała budowli wybitnie barokowy charakter.
Zofi a Karolina umarła w 1705 r. mając zaledwie 37 lat. Pragnąc uczcić jej pamięć, Fryderyk I
nadał letniej rezydencji nazwę „Charlottenburg”.
Zamek w stylu rokokowym – Fryderyk Wielki – Po śmierci Fryderyka I prace w Charlot-
tenburgu zostały przerwane. „Król-Sierżant”, Fryderyk Wilhelm I (1688–1740), interesował
się zasadniczo sztuką wojenną, nie architekturą. Dopiero gdy na tron wstąpił jego syn,
Fryderyk II (1712–86), miłośnik sztuki i literatury, prace budowlane rozpoczęły się na no-
wo. Pod nadzorem Georga Wenzeslausa von Knobelsdorff a w latach 1740–46 powsta-
ło Nowe Skrzydło, położone symetrycznie do skrzydła Wielkiej Oranżerii, ze wspaniały-
mi salami w stylu rokoko.
Za panowania Fryderyka Wilhelma II (1744–97), Carl Gotthard Langhans wzniósł Małą
Oranżerię, Belweder i Teatr (1790). Król zlecił również aranżację nowych komnat, w któ-
rych mógłby mieszkać również zimą (Winterkammern).
Charlottenburg służył królom Prus do końca rządów Fryderyka Wilhelma IV. Po jego
śmierci w 1861 r. opustoszały zamek został znacjonalizowany. 9 listopada 1918 r. tu wła-
śnie ogłoszono powstanie Republiki Weimarskiej. Podczas II wojny światowej budowla
poważnie ucierpiała wskutek bombardowań. Odbudowę zakończono dopiero w 1966 r.
50
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
51
Dzielnice i zabytki Berlina
m
o
c
.
e
m
i
t
s
m
a
e
r
D
/
l
e
p
p
R
i
.
S
Zamek Charlottenburg
Charlottenburg, bogata i niezależna gmina – W XVIII w. Lietzow otrzymał prawa
miejskie. W tym samym okresie powstała gmina Charlottenburg. W XIX i XX w. w Char-
lottenburgu wyrosły liczne wille, pojawiły się również pierwsze manufaktury i robotni-
cze Mietskasernen, zobrazowane na karykaturach artysty Heinricha Zille (1858–1929).
W tym okresie eksplozji demografi cznej – w 1875 r. gmina liczyła 26 tys. mieszkańców,
w 1900 r. już 189 tys., a w 1920 r. aż 335 tys. – intensywnie rozwijała się architektura
miejska. Powstawały budynki użyteczności publicznej: ratusz, szkoły, zakłady przemy-
słowe, instytuty badawcze, centrala elektryczna. W 1920 r., mimo licznych głosów sprze-
ciwu, gmina stała się częścią Wielkiego Berlina.
Zwiedzanie
SCHLOSS CHARLOTTENBURG (ZAMEK CHARLOTTENBURG) (Plan I A1)
Luisenplaz/Spandauer Damm. Za wstęp do poszczególnych części płaci się osobno. Istnieje
możliwość zakupu biletu całodniowego (Kombinationskarte) w cenie 15 EUR, ważnego dla
wszystkich obiektów, z wyjątkiem parteru Starego Zamku – www.spsg.de.
Warto wysiąść na stacji U-Bahn przy Sophie-Charlotte-Platz i przejść pieszo Schloßstraße,
wspaniałą aleją prowadzącą do zamku. Uwaga, droga ma ok. 900 m.
Schloßstraße (Plan I A1-A2)
Po koniec XVII w. wzdłuż Schloßstraße mieszkała głównie służba dworska. Począwszy od
1830 r. w miejscu dawnych niskich budynków powstawały wille i kamienice, z zaaranżo-
wanymi od strony ulicy ogrodami. Warto zwrócić uwagę na nowoczesne budynki pod nu-
merami 56, 45-47 zaprojektowane przez Inkena i Heinricha Ballera z okazji międzynaro-
dowej wystawy budowlanej IBA 1987.
Ehrenhof (Dziedziniec honorowy)
Przez bramę wejściową dostajemy się na dziedziniec honorowy, na którym królu-
je katedra zaprojektowana przez Johanna Friedricha Eosandera von Göthe. Na środ-
ku dziedzińca stoi konny pomnik Wielkiego Elektora, dzieło Andreasa Schlütera
(ok. 1664–1714). Piękne, pełne ekspresji barokowe fi gury zdobiące piedestał przedsta-
wiają skutych łańcuchami więźniów.
Altes Schloss (Stary Zamek) (Plan II)
Pawilon centralny zamku – codz. oprócz pn. i wt. 10.00–17.00 – 12 EUR – możliwość robienia
zdjęć 3 EUR – www.spsg.de.
Znajdujące się na parterze komnaty należą do najstarszej, barokowej części zamku, zreali-
zowanej dla króla Prus, Fryderyka I i jego żony Zofi i Karoliny.
Komnaty meklemburskie – Rozpoczynamy zwiedzanie od trzech pomieszczeń, które
w XVIII w. zajmowali członkowie domu Meklemburskiego, spokrewnionego z Pruskim.
W tych stosunkowo niewielkich salach uwagę przyciągają drewniane nadproża z rzeźbio-
nymi motywami mitologicznymi.
Belweder
Charlottenburg
ZAMEK
W
A
Z
PARK
ZAMKOWY
MUZEUM PREHISTORII
I PROTOHISTORII
Wielka
(cid:50)(cid:85)(cid:68)(cid:81)(cid:304)(cid:72)(cid:85)(cid:76)(cid:68)
(cid:46)(cid:90)(cid:76)(cid:72)(cid:87)(cid:81)(cid:76)(cid:78)
ZAMEK
DZIEDZINIEC
SCHINICEL-PAVILLON
(cid:49)(cid:50)(cid:58)(cid:40)(cid:3)(cid:54)(cid:46)(cid:53)(cid:61)(cid:60)(cid:39)(cid:224)(cid:50)
(cid:48)(cid:68)(cid:227)(cid:68)(cid:3)
(cid:50)(cid:85)(cid:68)(cid:81)(cid:304)(cid:72)(cid:85)(cid:76)(cid:68)
KOLEKCJA BERGGRUEN
– PICASSO I JEGO CZASY
BRÖHAN -MUSEUM
KOSZARY
Muzeum regionalne
Kolekcja
odlewów
(cid:71)(cid:93)(cid:76)(cid:72)(cid:227)(cid:3)(cid:68)(cid:81)(cid:87)(cid:92)(cid:70)(cid:93)(cid:81)(cid:92)(cid:70)(cid:75)(cid:3)
Muzeum Nauk
Przyrodniczych
Sale reprezentacyjne – Dawne apartamenty króla i królowej, ciągnące się nieprzerwa-
ną amfi ladą przez ok. 140 m, obejmują zarówno ofi cjalne pomieszczenia, w których kró-
lewska para przyjmowała gości, jak i prywatne komnaty. Na ścianach podziwiać można
obrazy Antoine’a Pesne’a, Schoonjana, Weidemanna i gobeliny pochodzące z manufak-
tury berlińskiej. Do ciekawostek należy łazienka, jedna z pierwszych na świecie zaaran-
żowanych w zamku.
Porcelanowa Komnata (Porzellankabinett) – Fryderyk I był wielkim miłośnikiem
chińskiej porcelany. Wspaniały zbiór, prezentowany obecnie w Porcelanowej Komnacie,
jest wykonaną po wojnie rekonstrukcją jego kolekcji, liczącej 270 sztuk białej i niebieskiej
porcelany z czasów Kang-Hsi (1662–1722). Malowidło na sufi cie, dzieło Anthoniego Coxie
(1706), obrazuje ambicję pierwszego króla Prus: Aurora rozpraszająca siły Nocy, oświetlo-
na przez cztery słońca, stanowi jawne odwołanie do Ludwika XIV, Króla-Słońce.
Kaplica zamkowa (Schloßkapelle) – Kaplica, która została wybudowana w 1706 r., za-
chwyca bogatą ornamentyką. Lożę królewską zdobi imponująca korona podtrzymywana
przez dwie postaci, alegorie Sławy. Nad koroną widnieje orzeł pruski.
Wchodzimy na pierwsze piętro.
Dawne apartamenty Fryderyka Wilhelma IV – Fryderyk Wilhelm IV był ostatnim wład-
cą z dynastii Hohenzollernów, który mieszkał w Charlottenburgu. Jego dawne aparta-
menty zdobią meble i dzieła sztuki pochodzące z zamków w Charlottenburgu, Berlinie
i Poczdamie, przywołujące historię monarchii pruskiej. Warto zwrócić uwagę na porce-
lanę z królewskiej manufaktury KPM i srebra Hohenzollernów w Srebrnej Komnacie (Sil-
berkammer). Bez wątpienia najcenniejszym eksponatem jest serwis stołowy następ-
cy tronu (Kronprinzsilber): arcydzieło niemieckiej sztuki rzemieślniczej z XX w., które
52
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
53
Pobierz darmowy fragment (pdf)
