Darmowy fragment publikacji:
p
r
z
e
w
o
d
n
i
k
i
r
e
k
r
e
a
c
y
j
n
e
bieszczady
Solina, połoniny, cerkwie
Ubezpieczenie
w podróży
Autor przewodnika:
Krzysztof Plamowski (opracowanie na podstawie tekstów Natalii Figiel,
Zbigniewa Klimczaka, Pawła Klimka, Barbary Zygmańskiej oraz własnych)
Aktualizacja:
Krzysztof Dopierała
Redaktor prowadzący:
Maciej Żemojtel
Redakcja i korekta wydania:
Gabriela Niemiec
Opracowanie kartograficzne:
Maja Białkowska, Bartłomiej Cisowski, Natalia Drabek, Agnieszka Drapich,
Anna Filak, Marta Grabek, Paweł Klimek, Grzegorz Marchut, Szymon Per-
nal, Anna Styrska, Paweł Zabagło
Skład:
Michał Madejski | Pro Art Studio
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości
lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopio-
wanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje
naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmo-
wymi bądź towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte
w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej
odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewen-
tualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz wydaw-
nictwo Helion nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewen-
tualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.
Wydawnictwo Helion
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel.: 32 2309863
e-mail: redakcja@bezdroza.pl
księgarnia internetowa: http://bezdroza.pl
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:
http://bezdroza.pl/user/opinie/?bebie3
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
3
Zaproszenie w Bieszczady
Bieszczady to wyjątkowy pod każdym względem region naszego
kraju. Działają jak magnes, przyciągając ludzi z różnych środo-
wisk, o różnym wykształceniu, z których część na zawsze wiąże
z nimi swoje życie, nawet po – w zamierzeniu – jednodniowym
pobycie. Ale trzeba pamiętać, że są również bardzo wymagające.
Surowy klimat i pierwotna przyroda stawiają wysokie wymagania
przybyszom. Bieszczady stanowią niezłą szkołę przetrwania dla
wszystkich chcących je lepiej poznać. Można podróżować wiele
kilometrów pieszo, na koniu, na rowerze lub kajakiem, nie napo-
tykając ludzkich siedzib, stając oko w oko z dzikimi zwierzętami,
zmagając się z kaprysami zmiennej pogody i trudnym, mylnym
terenem. Znajomość topografii, podstawowych zasad współżycia
z przyrodą oraz szlaków turystycznych na pewno ułatwią pozna-
nie tych pięknych gór.
Region Bieszczadów z Międzynarodowym Rezerwatem Bios-
fery „ Karpaty Wschodnie” – pierwszym trójstronnym, transgra-
nicznym rezerwatem UNESCO na świecie – wyróżnia się niezwy-
kłą różnorodnością przyrodniczo-kulturową. Słabo zaludniony
i stosunkowo nienaruszony przez człowieka Rezerwat Biosfery
zyskał miano „królestwa przyrody”. Region porastają największe
w Europie kompleksy naturalnych dolnoreglowych lasów buko-
wych i zespoły łąkowe zwane połoninami, tak charakterystyczne
dla krajobrazu Karpat Wschodnich. Spotyka się tu liczne endemity
wschodniokarpackie oraz gatunki flory zagrożone wyginięciem
w pozostałej części Europy. Rezerwat stanowi schronienie dla
dużych drapieżników, takich jak niedźwiedź brunatny, wilk i ryś;
tutaj też swoją ostoję mają orzeł przedni, jeleń europejski, a także
reintrodukowane gatunki – żubr, koń huculski i bóbr.
Osobliwości środowiska przyrodniczego łączą się tu z bogac-
twem kultury i tradycji. Od stuleci region ten był miejscem sty-
kania się i przenikania różnych kultur, narodów i grup etnicz-
nych – Łemków, Bojków, Niemców, Żydów, Polaków, Słowaków,
Ukraińców i in. Dziś jego wyjątkowy klimat tworzą piękna, drew-
niana architektura świecka i sakralna, tradycje rolnicze i pasterskie
oraz wspaniałe środowisko naturalne. W tym małym zakątku środ-
kowo-wschodniej Europy przyroda i historia łączą ze sobą ponad
granicami trzy sąsiednie kraje.
Przestrzeń wolności
Wydanie III
ISBN: 978-83-246-6245-6
Copyright © Helion, 2013
•
•
•
Kup książkę
Poleć książkę
Oceń książkę
Księgarnia internetowa
•
Lubię to!
•
Nasza społeczność
a
k
j
a
M
n
i
c
r
a
M
.
t
o
f
Kup książkę
Poleć książkę
Informacje praktyczne
Informator A–Z
33
Informator A–Z
Apteki: Ustrzyki Dolne, Rynek 3, tel.: 13 4613800; Polańczyk,
ul. Zdrojowa 4, tel.: 13 4692041; Lesko, Rynek 11, tel.: 13 4697102;
Cisna, tel.: 13 4686462; Baligród, ul. Kazimierza Wielkiego 18,
tel.: 13 4684030.
Bieszczadzki Park Narodowy: Dyrekcja, Ustrzyki Dolne, tel.: 13
4610650; Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny BdPN, Ustrzyki Dolne,
ul. Bełzka 7, tel.: 13 4611091; Ośrodek Informacyjno-Edukacyjny
BdPN, Lutowiska 2, tel.: 13 4610350; www.bdpn.pl.
Bieszczadzkie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe:
Krosno, ul. Olejarska 8, tel.: 13 4325432, 601240034, www.bwopr.
pl; Baza Centralna Bieszczadzkiego WOPR, Polańczyk, tel.: 13
4666164, 607384523, tel. alarmowe: 601100100, 607112112.
Gabinety stomatologiczne: Cisna: Gabinet Stomatologiczny,
lek. stom. Piotr Szopiński, tel.: 505167345; Czaszyn: Gabinet
Stomatologiczny, lek. stom. Anna Błażowska, Czaszyn 294, tel.:
13 4661450; Lesko: Gabinet stomatologiczny, lek. chirurg stom.
Wacław Grześ, ul. Broniewskiego 1, tel.: 13 4696232; Gabinet sto-
matologiczny, lek. stom. Andrzej Buksztel, ul. Unii Brzeskiej 24,
tel.: 13 4696471; Gabinet stomatologiczny, lek. stom. Paweł
Olszewski, ul. Unii Brzeskiej 18, tel.: 13 4698433; Gabinet stoma-
tologiczny, lek. stom. Ewa Starakiewicz-Pudełko, ul. Rynek 10,
tel.: 603587459; Gabinet stomatologiczny, lek. stom. Paweł
Bojkiw, ul. Parkowa 5, tel.: 13 4699007; Olszanica: Gabinet sto-
matologiczny, lek. stom. Stanisław Olech, Olszanica 210, tel.: 13
4617171; Ustrzyki Dolne: Gabinet stomatologiczny, lek. stom.
Danuta Jurek, ul. Rynek 17, tel.: 13 4711481; Gabinet stomatolo-
giczny, lek. stom. Aneta Nowotarska-Andruch, tel.: 13 4711804;
Wołkowyja: NZOZ, Specjalistyczne Gabinety Stomatologiczne,
ul. Słoneczna 45, tel.: 502550138.
Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Grupa Biesz-
czadzka: Stacja centralna – Sanok, ul. Mickiewicza 49, tel. alar-
mowe: 601100300, 985, biuro: 13 4632204, www.gopr.biesz-
czady.pl; Rejonowa Stacja Ratownictwa Górskiego w Ustrzykach
Górnych, tel.: 13 4610606; stacja ratunkowa na Połoninie Wetliń-
skiej (dyżur w schronisku PTTK), tel.: 603449516; Rejonowa Stacja
Ratownictwa Górskiego w Cisnej, tel.: 13 4684734; Baza Ratow-
nictwa Ogólnego w Dukli, tel.: 13 4632204; ratownicy dyżu-
rują także w sezonowych punktach ratunkowych: Schronisko
Studenckie „Koliba” na Przysłupie Caryńskim, tel.: 13 4611848;
Bacówka PTTK „Pod Małą Rawką”, tel.: 504170127; Wola Michowa,
Pensjonat Kira, tel.: 502472112; Lotnicze Pogotowie Ratunkowe
w Sanoku, tel.: 13 4630477.
Informacja PKP: Ogólnopolska Infolinia Kolejowa: 19757.
Na bieszczadzkim szlaku
© CCat82 | Shutterstock.com
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Bieszczady
Sanok i okolice
61
Sanok i okolice
Sanok – miasto malowniczo położone nad Sanem, „brama w Biesz-
czady”. Każdy turysta zmierzający w góry powinien zatrzymać się
tu choćby na jeden dzień. Ten dawny królewski gród przyciąga
zwiedzających licznymi, pięknymi zabytkami. W centrum warto
zobaczyć średniowieczny układ urbanistyczny z zabytkowymi
kamieniczkami w rynku i przyległych ulicach, ratusz, kościół i klasz-
tor oo. Franciszkanów z XVII w. oraz kościół parafialny pw. Prze-
mienienia Pańskiego z XIX w. Wyjątkowo cennym obiektem jest
XVI-wieczny renesansowy zamek, w którym mieści się Muzeum
Historyczne z bogatą kolekcją ikon oraz pokaźnym zbiorem obra-
zów Zdzisława Beksińskiego. Niedaleko zamku stoi murowana
cerkiew pw. Trójcy Świętej z końca XVIII w. Do Sanoka przyciąga
również Muzeum Budownictwa Ludowego położone na drugim
brzegu Sanu. Jest to największy skansen w Polsce – wspaniała
kolekcja zabudowy drewnianej z obszaru Beskidu Niskiego, Biesz-
czadów i przyległych do nich pogórzy.
Historia
Jak wiele innych miast, Sanok powstał na skrzyżowaniu dróg han-
dlowych, w tym przypadku z Polski na Ruś i na Węgry. W pobliżu
Sanoka, na wzgórzu Horodyszcze, istniał prawdopodobnie już
w IX w. warowny gród. Najstarsza wzmianka o mieście pochodzi
z roku 1150. Aż do połowy XIV w. tereny obecnej ziemi sanockiej
należały do Rusi, do Polski przyłączył je Kazimierz Wielki. Po jego
śmierci Ruś Halicka, a z nią i Sanok dostały się na krótko pod pano-
wanie węgierskie. W 1417 r. w sanockim kościele odbył się ślub
Władysława Jagiełły z Elżbietą Granowską (wcześniej ona trzy-
krotnie owdowiała, on dwukrotnie). Niedługo potem, po śmierci
Ratusz w Sanoku
© posztos | Shutterstock.com
króla, miasto otrzymała jako oprawę wdowią jego czwarta żona –
Sonka Holszańska. Miasto było królewszczyzną i przez wieki, dzięki
królewskim przywilejom, dynamicznie się rozwijało. Już w 1510 r.
założono tu pierwszy wodociąg. W 1. poł. XVI w. drewniany gród
przebudowano na murowany zamek.
Od końca XVI w. zaczyna się pasmo klęsk – najpierw wielki
pożar miasta, potem najazd wojsk tatarskich i niedługo potem
wojsk Rakoczego. Po I rozbiorze Polski (1772) dawne królewszczy-
zny przeszły na własność austriackiego skarbu państwa, a Sanok
stał się siedzibą cyrkułu (jednostki odpowiadającej mniej więcej
powiatowi).
Pod koniec XIX w. dużym impulsem rozwojowym dla mia-
sta było otwarcie w 1884 r. linii kolejowej ze Stróży do Zagórza.
W okresie międzywojennym na terenie Sanoka powstało kilka
dużych zakładów przemysłowych, m.in. fabryka gumy, fabryka
obrabiarek i akumulatorów. Przed II wojną światową Sanok liczył
około 18 tys. mieszkańców.
Po klęsce wrześniowej granicę między hitlerowskimi Niemcami
a ZSRR stanowiła (przez 2,5 roku) przecinająca miasto rzeka San.
Tak więc Sanok położony był wówczas na samej granicy. W okre-
sie okupacji niemieckiej w mieście i okolicy działał ruch oporu.
W tym czasie hitlerowcy zamordowali prawie wszystkich sanoc-
kich Żydów, którzy stanowili znaczący procent ludności miasta.
Pierwsze powojenne lata też nie sprzyjały rozwojowi, gdyż w oko-
licy toczyły się jeszcze walki polsko-ukraińskie. Ponowny przy-
rost ludności miasta i rozwój jego zakładów zaczął się dopiero
w 2. poł. lat 50.
Warto zobaczyć
W centrum miasta na wyniosłej nadrzecznej skarpie wznosi się
sanocki zamek, którego dzieje rozpoczynają się w XIV w. Drew-
niany gródek został gruntownie przebudowany w połowie XVI w.
przez ówczesnego starostę sanockiego. Do dziś przetrwało jedno
renesansowe skrzydło zamku, pozostałe rozebrano w XIX w.
W zamku ma swoją siedzibę Muzeum Historyczne Ziemi Sanoc-
kiej, w którym znajduje się piękna kolekcja ikon, przeniesiona tutaj
z bieszczadzkich cerkwi. Jest tu również wystawa poświęcona
historii miasta i etnografii jego okolic. Odrębny dział muzeum
wypełniają obrazy współczesnego malarza Zdzisława Beksiń-
skiego (1929–2005), który w Sanoku się urodził i który kolekcję
swoich dzieł podarował miastu.
W pobliżu zamku znajduje się prawosławna cerkiew kate-
dralna pw. Trójcy Świętej. Murowana świątynia została zbudo-
wana w 1784 r. jako cerkiew greckokatolicka. We wnętrzu zobaczyć
można ikonostas z 2. poł. XIX w.
Zabudowa Rynku pochodzi przeważnie z 2. poł. XIX i początku
XX w. W południowo-wschodnim narożniku znajduje się zespół
klasztorny Franciszkanów, pochodzący pierwotnie z XVII w., grun-
townie przebudowany w wieku XIX. Z tego okresu pochodzi m.in.
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Bieszczady
Sanok i okolice
63
charakterystyczna wieża kościelna. Wewnątrz, w bocznym ołtarzu,
znajduje się słynący łaskami obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
We wschodniej pierzei stoi eklektyczny Ratusz z końca XVIII w.,
przebudowany w XIX w. Najpopularniejszym sanockim deptakiem
jest ulica 3 Maja, wybiegająca z Rynku na południe. W środkowej
części ulicy na ławeczce odpoczywa Dobry Wojak Szwejk – jest
to oczywiście jego postać odtworzona z brązu. Główny boha-
ter powieści Haszka gościł w Sanoku w czasie pobytu na froncie
i miał tutaj dość ciekawe przygody w wątpliwej reputacji przy-
bytku. Niedaleko od Rynku, przy Placu św. Michała, znajduje się
sanocki kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego. Pierw-
szy kościół parafialny istniał w tym miejscu już w XIV w., obecny,
zbudowany w stylu neoromańskim, pochodzi z połowy XIX w.
Będąc w Sanoku, koniecznie trzeba poświęcić chociaż kilka
godzin na zwiedzenie tutejszego Muzeum Budownictwa Ludo-
wego. Skansen założony w 1958 r. jest największym tego typu
obiektem w Polsce i stale się rozbudowuje. Położony w ładnym
pagórkowatym terenie dzieli się na kilka sektorów poświęconych
budownictwu Łemków, Bojków, Dolinian i Pogórzan. W skansenie
są aż cztery drewniane obiekty sakralne: cerkiew z Grąziowej na
Pogórzu Przemyskim, niewielka cerkiew z Rosolina, której bryła
i wyposażenie posiada cechy charakterystyczne zarówno dla liturgii
wschodniej, jak i zachodniej (np. brak ikonostasu, a obecność ołta-
rzy bocznych), typowa cerkiew łemkowska pochodząca z Ropek
koło Hańczowej w Beskidzie Niskim, udostępniona do zwiedza-
nia w sezonie letnim 2008 r., a także drewniany kościół z Bączala
Dolnego (Pogórze Ciężkowickie), który wciąż pełni funkcje litur-
giczne – odbywają się tutaj śluby. Oprócz tego w skansenie znaj-
duje się kilka obiektów tradycyjnego przemysłu ludowego: tartak,
olejarnia, warsztaty tkackie, urządzenia kopalnictwa naftowego i in.
W osobnym zaadaptowanym w tym celu murowanym budynku
z miejscowości Nowosiółki koło Baligrodu mieści się wystawa
ikon karpackich, zawierająca ok. 200 cennych eksponatów, zaś
w chałupie przeniesionej z Tyrawy Solnej – wystawa pokazująca
życie codzienne mieszkańców małych miast w południowo-
-wschodniej Polsce w XX w. (wystawy czynne tylko w okre-
sie V–X). Atrakcją skansenu jest także otwarty w 2011 r.
sektor miejski, prezentujący (zrekonstruowany)
rynek galicyjskiego miasteczka.
Muzeum Budownictwa Ludowego
© posztos | Shutterstock.com
Sanok – informacje praktyczne
Informacja turystyczna
Centrum Informacji Turystycz-
nej w Sanoku, ul. Rynek 14, tel.: 13
4636060, 4644533, e-mail: citsanok@
um.sanok.pl.
Oddział PTTK „Ziemia Sanocka”,
ul. 3 Maja 2, tel.: 13 4632171, 4632512,
www.pttk.sanok.pl.
Stowarzyszenie Przewodników Tu-
rystycznych „Karpaty”, ul. Rynek 1,
Wydział Promocji Urzędu Miasta, tel.:
13 4652828, 4618217,
www.bieszczady-przewodnicy.pl.
Strony internetowe: www.sanok.pl –
oficjalna strona Urzędu Miasta;
www.gminasanok.pl – oficjalna
strona gminy; www.powiat-sa-
nok. pl – strona starostwa powiato-
wego; www.esanok.pl –
informacyjny portal regionalny;
www.foto-sanok .pl – galeria histo-
rycznych i aktualnych zdjęć Sanoka.
Dojazd, orientacja
Obecnie Sanok ma połączenia ko-
lejowe tylko z Jasłem (przez Krosno,
2–3 pociągi dziennie), Zagórzem
(2 pociągi dziennie) i leżącym przy
słowackiej granicy Łupkowem (tylko
w okresie letnim). Aby dotrzeć koleją
do Rzeszowa, należy przesiąść się
w Jaśle. Połączenie kolejowe z Chy-
rowem na Ukrainie zostało zawie-
szone. Kursy dalekobieżnych auto-
busów PKS łączą Sanok z Gdańskiem,
Gliwicami, Katowicami, Kołobrze-
giem, Krakowem (latem ok. 6 kursów
dziennie), Lublinem, Warszawą (la-
tem 4 kursy dziennie), Wrocławiem.
Część autobusów jeździ tylko w okre-
sie letnim (VII–VIII). Nie funkcjonuje
już bezpośrednie autobusowe połą-
czenie do Lwowa. Miasto posiada lo-
kalne połączenia autobusowe z pra-
wie wszystkimi miejscowościami
bieszczadzkimi, włącznie z odległym
Wołosatem.
Przez Sanok przechodzą dwie drogi
krajowe. Drogą nr 28 (zwaną trasą
karpacką) dojedziemy na zachód do
Krosna i dalej przez Jasło i Nowy Sącz
aż do Wadowic, a na wschód do Prze-
myśla i przejścia granicznego z Ukra-
iną w Medyce. Droga nr 84 prowadzi
do granicy polsko-ukraińskiej w Kro-
ścienku.
Dworzec kolejowy (przy ulicy Dwor-
cowej) i położony obok niego
dworzec PKS (przy ulicy Lipińskiego)
znajdują się w południowej części
miasta, ok. 1 km od centrum (dojazd
z Rynku ulicami 3 Maja, Jagielloń-
ską i Dworcową). Największa atrak-
cja miasta – Muzeum Budownictwa
Ludowego (skansen) – leży na pra-
wym brzegu Sanu w dzielnicy Biała
Góra, przy ulicy Rybickiego, ok. 1 km
na północ od centrum (dojazd ulicą
Mickiewicza do mostu wiszącego na
rzece, za mostem w prawo; na miej-
scu duży bezpłatny parking). Par-
kowanie na terenie zabytkowego
centrum jest płatne i możliwe tylko
w wyznaczonych miejscach (karty
postojowe sprzedawane na miejscu).
Noclegi
Camp Biała Góra, tel.: 13 4632818,
605607855, www.campsanok.pl.
75 miejsc w domkach o różnym stan-
dardzie. Czynny tylko w okresie
V–IX. Drewniane domki turystyczne
(2-, 3- i 5-osobowe) i pole namiotowe
położone są na ładnej skarpie nad
Sanem, w dzielnicy Biała Góra, obok
skansenu. Ceny noclegów do nego-
cjacji (20–35 zł), możliwość pełnego
wyżywienia.
Dom Turysty PTTK, ul. Mickiewi-
cza 29, tel.: 13 4631439, 4631013,
www.domturysty.net.pl. 160 miejsc.
Ceny dla gości indywidualnych:
trójka 130 zł, dwójka 110 zł, jedynka
80 zł (śniadanie dodatkowo 14 zł).
Wszystkie pokoje z łazienkami i TV.
Restauracja, drink-bar, parking.
Dom Sportowca MOSiR, ul. Królo-
wej Bony 4, tel.: 13 4659117, 4659126,
www.mosir.sanok.pl. 82 miejsca, po-
koje od jedynek do piątek (wszystkie
z łazienką). Do dyspozycji gości sto-
łówka (możliwość wykupienia wy-
żywienia), drink-bar, świetlica. Ceny
noclegów: jedynka 60 zł, dwójka
80 zł, trójka 90 zł, nocleg w sali wielo-
osobowej 27 zł.
Wyżywienie
„Gospoda pod Białą Górą”, obok
wejścia do skansenu, tel.: 602257719.
Czynna IV–X 9.00–22.00. Jadło regio-
nalne. W dni wolne czasem trudno
o miejsce – z karczmy tłumnie korzy-
stają zwiedzający skansen.
Karczma „Jadło Karpackie”,
Rynek 12, tel. 13 4646700,
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Bieszczady
Sanok i okolice
65
drewnianej, pokonując pieszo, rowerem lub samochodem frag-
menty Szlaku Ikon i Szlaku Architektury Drewnianej, będą mogli
zapoznać się z pięknymi cerkwiami i innymi obiektami zabytko-
wej ciesiołki ludowej. Pasjonatów militariów zainteresują pamiątki
I wojny światowej, po których oprowadza szlak „Śladami dobrego
wojaka Szwejka” oraz Szlak Nadsańskich Umocnień.
Szlaki piesze
Z Sanoka prowadzi w kierunku Bieszczadów niebieski szlak pieszy na
trasie Sanok – Poraż – Morochów – Suliła (759 m n.p.m.) – Turzańsk –
Chryszczata (997 m n.p.m.). Na Chryszczatej szlak łączy się z Głów-
nym Szlakiem Beskidzkim. Czas przejścia całego odcinka to
ok. 10–11 godz. (33 km).
Szlak Ikon
Doliną Sanu w okolicach Sanoka biegnie pieszy szlak dydaktyczny
(znakowany na niebiesko), prowadzący do jednej z najstarszych
drewnianych cerkwi w Polsce – cerkwi w Uluczu. Łączna długość
szlaku wynosi 70 km i umożliwia zwiedzenie 10 cerkwi i 2 muzeów.
Oznakowany jest również rowerowy Szlak Ikon, prowadzący z Rado-
szyc na granicy polsko-słowackiej wzdłuż dolin Osławy i Sanu do
Krościenka na granicy polsko-ukraińskiej (kolor czerwony) oraz
od Mrzygłodu do Horyńca Zdroju i z Ustrzyk Dolnych do Chmiela
(kolor niebieski). Boczne szlaki doprowadzające do cerkiewek
oznakowane są kolorem żółtym. Główne atrakcje turystyczno-
krajoznawcze tych szlaków (w okolicach Sanoka) to:
Dobra Szlachecka – dawna parafialna cerkiew greckokatolicka
pw. św. Mikołaja, drewniana, zbudowana w 1879 r., obecnie
Sanok Olchowce
fot. Arkadiusz Komski
www.karczma.sanok.pl. Kuchnia
karpacka – potrawy regionalne, np.
knysza, razowe pierogi i fasola po
żydowsku oraz hreczanyky – mięso
mielone z kaszą.
wrzesień, Muzeum Budownictwa
Ludowego.
Sanocka Szantynocka, wrze-
sień, organizator: „Yank Shippers”,
www.yank.szanty.art.pl.
Restauracja Galicja, ul. Biała
Festiwal im. Adama Didura, wrze-
Góra 1a (niedaleko skansenu, za-
raz za mostem na Sanie, po lewej
stronie drogi), tel.: 13 4647933.
W menu m.in. żur, gołąbki z tartych
ziemniaków, latem chłodniki i pie-
rogi owocowe.
Restauracja U Szwejka, ul. 3 Maja 15,
tel.: 13 4644761, www.uszwejka.
bieszczady24.pl. Czynna pn.–sb.
11.00–24.00, nd. 12.00–24.00. Jeden
z najbardziej lubianych lokali w mie-
ście, wykorzystujący popularność bo-
hatera powieści Haszka. W jadłospisie
kuchnia czeska, węgierska oraz kilka-
naście rodzajów pizzy.
Wydarzenia
Międzynarodowe Spotkania
Akordeonowe i Międzynarodowe
Spotkania Gitarowe, kwiecień,
na zmianę: w lata parzyste akor-
deonowe, w nieparzyste gitarowe;
organizatorzy: Państwowa Szkoła
Muzyczna i Sanockie Towarzystwo
Muzyczne, ul. Podgórze 25, tel.: 13
4645315, www.sanokpsm.repu-
blika.pl.
Jarmark Folklorystyczny, przełom
maja i czerwca, Muzeum Budownic-
twa Ludowego – występy zespołów
pieśni i tańca, pokazy rzemiosł.
Jarmark Ikon, lipiec – artyści z kar-
packich pracowni ikon prezentują
swoje dzieła.
Festiwal Teatralny w stodole
w Morochowie, 15 km na południe
od Sanoka, sierpień – występy mię-
dzynarodowych grup teatralnych na
nietypowej scenie w stodole.
Międzynarodowy Festiwal Pieśni
i Muzyki Ludowej Młodych „Euro-
folk na Pograniczach”, sierpień/
sień/październik, organizator: Sa-
nocki Dom Kultury, tel.: 13 4631042,
www.sdksanok.pl.
Przydatne adresy
Miejski Ośrodek Sporu i Rekreacji
(MOSiR), ul. Królowej Bony 4, tel.: 13
4659117, www.mosir.sanok.pl. Ośro-
dek położony nad brzegiem Sanu.
W jego skład wchodzą: sztuczny tor
jazdy szybkiej na lodzie, zespół ba-
senów kąpielowych, hotel, schroni-
sko, stadion sportowy z zapleczem
technicznym, jesienią i zimą rów-
nież kryte lodowisko. Wstęp na ba-
sen kryty: dorośli 8,5 zł, dzieci 6 zł
(za 45 min).
Muzeum Budownictwa Ludowego
w Sanoku, ul. Rybickiego 3, tel.: 13
4631672, www.skansen.mblsanok.pl,
www.skansen.sanok.pl; czynne V–IX
codz. 8.00–18.00, X 8.00–16.00, XI–III
9.00–14.00, IV 9.00–16.00; wstęp 12 zł,
ulgowy 8 zł. W skansenie znajduje się
również kilka wystaw (czynnych tylko
w okresie V–X), za wstęp na które płaci
się osobno. Skansen można zwiedzać
także z przewodnikiem (40 zł za grupę
20-os.), który ma klucze do zabytko-
wych budynków – bez niego nie ma
możliwości wejścia do wnętrza.
Muzeum Historyczne Ziemi Sanoc-
kiej, ul. Zamkowa 2, tel.: 13 4630609,
www.muzeum.sanok.pl; czynne X–V
pn. 8.00–12.00, wt.–śr. 9.00–17.00,
czw.–nd. 9.00–15.00, VI–IX pn.
8.00–12.00, wt.–nd. 9.00–17.00;
wstęp 11 zł, ulgowy 8 zł, rodzinny
30 zł, wynajęcie przewodnika 45 zł.
Okazanie wykorzystanego biletu
z Muzeum Budownictwa Ludowego
upoważnia do zniżki.
Propozycje wycieczek
W okolicach Sanoka przebiega kilka szlaków turystycznych, będą-
cych częścią tras długodystansowych: pieszych, rowerowych, samo-
chodowych i wodnych. Decydując się na pozostanie w Sanoku przez
kilka dni, można ułożyć sobie kilka wycieczek po okolicy, korzysta-
jąc z gotowych, oznakowanych tras, przybliżających dziedzictwo
przyrodniczo-kulturowe ziemi sanockiej. Miłośnicy architektury
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Bieszczady
Sanok i okolice
67
kościół filialny pw. Podwyższenia Krzyża. Przed cerkwią trój-
kondygnacyjna obronna brama-dzwonnica z XVII w., z kaplicą
na piętrze oraz dzwonami z 1624 i 1625 r.
Dolina Sanu – malownicze meandry rzeki, która na tym odcinku
oddziela strome, zalesione zbocza Gór Słonnych i Pogórza Prze-
myskiego od nieco łagodniejszych wzgórz Pogórza Dynow-
skiego, stanowiąc dużą atrakcję dla kajakarzy, miłośników
wędkowania oraz amatorów kąpieli. Przewidziana w latach 50.
jako obszar do zalania wodami zbiornika, który miał powstać
po zbudowaniu zapory w Niewistce, jest obecnie bardzo słabo
zurbanizowana, a w efekcie zachowała swój naturalny dziewi-
czy charakter.
Hłomcza – cerkiew greckokatolicka pw. Soboru NMP, drew-
niana, wzniesiona w 1859 r. W latach 1946–60 użytkowana jako
kościół rzymskokatolicki, następnie jako cerkiew prawosławna.
Od 1991 r. odbywają się w niej nabożeństwa obrządku bizan-
tyjsko-ukraińskiego.
Łodzina – dawna cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia NMP,
wzniesiona w 1743 r., obecnie kościół filialny rzymskokatolicki.
Obok cerkwi piękny stary dąb.
Międzybrodzie – dawna parafialna cerkiew greckokatolicka
pw. Trójcy Świętej, murowana, wzniesiona w latach 1899–1900.
Przy świątyni grobowiec rodziny Kulczyckich w kształcie piramidy.
Czerteż k. Sanoka
fot. Arkadiusz Komski
Park Krajobrazowy Gór Słonnych – został utworzony 27 marca
1992 r. Leży w północno-wschodniej części województwa, na
północ od Sanoka, Zagórza, Leska i Ustrzyk Dolnych. Obejmuje
znaczną część Gór Sanocko-Turczańskich (prawie całe Góry
Słonne i Pasmo Chwaniowa). Pasma górskie mają tu wyraźny
rusztowy charakter, wysokości słabo wyodrębnionych wierz-
chołków nie przekraczają 700 m n.p.m. Góry odwadnia gęsta,
kratowo ułożona sieć rzek i potoków. Jest to obszar wyjątkowo
cenny ze względu na jego walory przyrodnicze i kulturowe.
Atrakcyjność tego terenu podnosi bardzo słabe zaludnienie,
co gwarantuje niezakłócony kontakt z przyrodą.
Sanok – Muzeum Budownictwa Ludowego. Skansen zajmuje
powierzchnię 38 ha, prezentuje ok. 120 obiektów architektury
drewnianej z terenu Bieszczadów, Beskidu Niskiego i pogó-
rzy, m.in. cerkwie z Ropek (1801), Grąziowej (1731) i Rosolina
(1750), kościół z Bączala Dolnego (1667), budynki mieszkalne,
użyteczności publicznej, gospodarcze i in. Skansen posiada
również ok. 500 ikon, z których część znajduje się w wyżej
wymienionych cerkwiach, pozostałe zaś są wyeksponowane
w oddzielnym budynku. Sanocki skansen jest największą tego
typu placówką w Polsce.
Sanok – prawosławna cerkiew katedralna pw. Świętej Trójcy,
siedziba biskupa Diecezji Przemyskiej i Nowosądeckiej, muro-
wana, zbudowana w 1784 r.
Sanok – Muzeum Ikon mieszczące się w sanockim zamku.
Pierwotnie był to ruski gród, na miejscu którego stanął kazi-
mierzowski zamek gotycki. Przebudowany w latach 1523–48,
w stylu renesansowym. W jego salach prezentowanych jest
106 ikon, z ok. 700 posiadanych przez muzeum (największa
kolekcja w Polsce) – ekspozycja będzie powiększona po zakoń-
czeniu remontu pozostałych pomieszczeń. W muzeum zoba-
czyć można także prace Zdzisława Beksińskiego.
Sanok – dawna cerkiew parafialna pw. Wniebowstąpienia Pań-
skiego, drewniana, wzniesiona w 1844 r. Obecnie użytkowana
jako kościół rzymskokatolicki (dzielnica Olchowce).
Siemuszowa – drewniana filialna cerkiew greckokatolicka
pw. Przemienienia Pańskiego, zbudowana w 1841 r. Obecnie
użytkowana jako kościół rzymskokatolicki.
Tyrawa Solna – drewniana cerkiew pw. Jana Chrzciciela, zbu-
dowana w 1837 r. Obecnie użytkowana jako kościół rzymsko-
katolicki.
Ulucz – drewniana cerkiew pw. Wniebowstąpienia Pańskiego,
zbudowana w 1659 r. Wchodziła w skład zespołu klasztornego
Bazylianów. Obecnie filia Muzeum Budownictwa Ludowego
w Sanoku. Położona na szczycie stromego, owianego legen-
dami wzgórza Dębnik, na północnym krańcu wsi.
Wychodnie skalne – oryginalne formy piaskowcowe na grzbie-
tach Gór Słonnych, tworzące fantastyczne kształty, przywo-
dzące na myśl upiory z ludowych podań. Na szlaku znajdują się
dwie z nich – Orli Kamień oraz Kamień na Granickiej.
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
m
o
c
.
k
c
o
t
s
r
e
t
t
u
h
S
|
a
k
s
w
o
k
e
S
a
t
e
i
b
z
l
E
,
k
a
z
c
r
e
i
m
z
a
K
l
e
w
a
P
©
:
i
k
d
a
ł
k
o
u
ł
y
t
z
.
t
o
f
m
o
c
.
k
c
o
t
s
r
e
t
t
u
h
S
|
l
u
w
e
i
z
D
©
:
i
k
d
a
ł
k
o
e
i
z
d
o
z
r
p
a
n
.
t
o
f
Jedziesz w podróż za granicę?
Kupując ubezpieczenie podróżne,
zwróć uwagę na:
– zakres i wariant ubezpieczenia:
• jakie ubezpieczenia są w pakiecie,
• czy odpowiadają Twoim potrzebom,
• czy pasują do charakteru podróży.
– wysokość sum ubezpieczenia:
• im dalej jedziesz i im dłuższa podróż, tym wyższą
powinieneś wybrać sumę ubezpieczenia.
– zakres ochrony - powinien zostać rozszerzony
w sytuacji, gdy:
• uprawiasz sporty o podwyższonym ryzyku,
np. wspinaczkę, narciarstwo,
• cierpisz na choroby przewlekłe, np. nadciśnienie,
• jedziesz do pracy, np. jako instruktor narciarstwa.
Zabierz ze sobą:
– nr telefonu do Centrum Alarmowego,
– nr polisy,
– dowód osobisty lub paszport,
– leki, które regularnie przyjmujesz,
– pieniądze na drobne wydatki.
www.podroze.ergohestia.pl
bieszczady
Widokowe połoniny
i przepastne lasy
Cerkwie, judaika,
nieistniejące wsie
Szlaki piesze,
rowerowe, konne...
Wodne atrakcje Soliny
Ekomuzea, stadniny
i Bieszczadzka Ciuchcia
Bieszczady to jeden z najbardziej poruszających wyobraźnię, legendar
nych regionów Polski. To zarówno wspaniała przyroda, chroniona w Mię
dzynarodowym Rezerwacie Biosfery UNESCO „Karpaty Wschodnie”, jak
i obszar niezmiernie ciekawy historycznie, w którym od wieków przenikały
się kultury górali ruskich – Bojków i Łemków, Polaków, Żydów, Niemców
i in. Dla turystów góry te stanowią swoistą „przestrzeń wolności”, ale i wy
magającą szkołę przetrwania.
Przewodniki rekreacyjne oprowadzają po najciekawszych regionach i mias
tach – nie do pominięcia na trasie podróży. Opisom krajoznawczym towa
rzyszą mapy, ramki z ciekawostkami oraz starannie wybrane zdjęcia, dające
przedsmak prawdziwej podróży. Zwięzłe informacje praktyczne pomagają
zaplanować udany urlop i odnaleźć się w odwiedzanym miejscu. Wszystko
to, w połączeniu z przejrzystym układem treści i atrakcyjną szatą graficzną,
czyni z przewodnika rekreacyjnego niezastąpionego partnera w podróży.
11430
http://bezdroza.pl
Sprawdź najnowsze promocje:
http://bezdroza.pl/promocje
Przewodniki najchętniej czytane:
http://bezdroza.pl/bestsellery
Zamów informator podróżniczy:
http://bezdroza.pl/newsletter
Helion SA
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel.: 32 230 98 63
e-mail: bezdroza@bezdroza.pl
http://bezdroza.pl
ISBN 9788324662456
Cena 24,90 zł
Pobierz darmowy fragment (pdf)
