Darmowy fragment publikacji:
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości
lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie
książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie
praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi
bądź towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte
w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej
odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne
naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION
nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe
z wykorzystania informacji zawartych w książce.
Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-Wójcicka
Projekt okładki: Jan Paluch
Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: onepress@onepress.pl
WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://onepress.pl/user/opinie/buzep2
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
ISBN: 978-83-246-6516-7
Copyright © Helion 2013
Printed in Poland.
• Kup książkę
• Poleć książkę
• Oceń książkę
• Księgarnia internetowa
• Lubię to! » Nasza społeczność
Spis treŀci
Wstďp ................................................................................................................ 7
1. Podstawowa wiedza o zespole .................................................................11
Po co nam zespoķy ...............................................................................................11
Cele szkoleĹ outdoor ..........................................................................................14
Dlaczego nauka przez doŎwiadczenie ...............................................................16
Cechy efektywnego zespoķu ................................................................................18
Cykl Ůycia zespoķu .............................................................................................. 20
Role zespoķowe .................................................................................................... 25
Eliminacja bķďdów w pracy zespoķu ................................................................. 36
Proces budowania zespoķu ................................................................................. 38
2. Organizacja i logistyka szkolenia outdoor ........................................ 45
Wybór hotelu ...................................................................................................... 45
Karta kontroli hotelu ......................................................................................... 48
Wybór lokalizacji ................................................................................................ 48
Przygotowanie uczestników ............................................................................... 52
Ubezpieczenie szkolenia .....................................................................................53
3. Samodzielne prowadzenie prostych wydarzeĹ integracyjnych ........55
Krok po kroku ..................................................................................................... 55
Style uczenia siď ................................................................................................... 58
Zanim rozpoczniesz ........................................................................................... 59
Budowanie atmosfery szkolenia ....................................................................... 60
Sposób prowadzenia poszczególnych moduķów ........................................... 66
Feedback — informacja zwrotna po ýwiczeniu ............................................. 74
Koszty podwykonawców ................................................................................... 76
Budowanie zespoIJu. Organizacja szkoleĴ outdoor i wypraw incentive
4
4. Budowanie zespoķu we wspóķpracy
z zewnďtrznû firmû szkoleniowû .......................................................... 79
Poziom trudnoŎci fizycznych w szkoleniach outdoor .................................. 80
Formy ýwiczeĹ i gier outdoor ............................................................................81
Wybór firmy szkoleniowej ................................................................................ 84
Wzajemne oczekiwania ...................................................................................... 92
Szkolenia z manipulacjû .................................................................................... 94
Wybór trenerów .................................................................................................. 95
Analiza potrzeb szkoleniowych ........................................................................ 99
Wspóķpraca po szkoleniu ................................................................................ 100
Ceny usķug firm szkoleniowych ......................................................................101
5. Szkolenia dla duŮych zespoķów .......................................................... 103
Cele szkoleĹ ........................................................................................................103
Wybór firmy szkoleniowej ...............................................................................105
Program zajďý .................................................................................................... 107
Hotel i teren ....................................................................................................... 109
Kombinat planistyczny ....................................................................................110
Kalendarz organizatora wyjazdu ..................................................................... 111
6. Zagraniczne wyprawy integracyjne ................................................... 127
Czym sû wyprawy .............................................................................................. 127
Cele wypraw ....................................................................................................... 129
Uczestnicy ...........................................................................................................135
Kierunki wypraw ................................................................................................137
Forma zajďý .........................................................................................................138
Przykķad programu ........................................................................................... 140
Koszty ..................................................................................................................143
Kalendarz organizacji wyjazdu ........................................................................146
TrudnoŎci w wyprawach ...................................................................................146
ZagroŮenia dla zdrowia i Ůycia .........................................................................151
7. Specyficzne zastosowania szkoleĹ outdoor ..................................... 157
Ksztaķtowanie otwartoŎci na zmiany ..............................................................157
Wprowadzanie zmian strategicznych .............................................................162
Kreowanie wizerunku pracodawcy .................................................................167
8. Przykķadowe gry integracyjne i komunikacyjne ............................ 169
Komunikacja zespoķowa ...................................................................................169
UmiejďtnoŎý sķuchania ..................................................................................... 172
Komunikacja miďdzykulturowa ......................................................................173
Spis treʼnci
5
Planowanie zespoķowe ...................................................................................... 178
Koordynacja pracy zespoķu ............................................................................. 179
Wyznaczanie celów ........................................................................................... 180
Aneksy — przykķady narzďdzi wykorzystywanych
w szkoleniach integracyjnych ................................................................. 183
Kodeks outdooru .............................................................................................. 184
Zarzûdzanie prostym projektem outdoor — tabela organizacyjna .......... 192
Przykķadowy program szkolenia integracyjnego .........................................195
Ankieta przedszkoleniowa — dla szkoleĹ integracyjnych ......................... 197
Przykķadowa ankieta oceniajûca proste wewnďtrzne
szkolenie integracyjne ................................................................................... 199
List do uczestników — zapowiedŬ szkolenia ................................................200
Przykķadowe case’y wspomagajûce dyskusje podsumowujûce .................... 201
Fotografie ........................................................................................................... 203
Formularze obserwacyjne dla trenera ............................................................ 214
Formularz obserwacyjny dla uczestnika zajďý outdoor .............................. 218
Dekalog pracy wewnďtrznego moderatora .................................................... 221
Lista kontrolna zadaĹ menedŮera organizujûcego wyjazd outdoor ......... 223
List informacyjny dla hotelu goszczûcego zajďcia outdoor ........................ 225
Regulamin zajďý outdoor ................................................................................227
Skķad apteczki organizatora zajďý outdoor ................................................... 230
Wzorzec wniosku o zgodď na przeprowadzenie zajďý outdoor ....................231
Wzorzec protokoķu powypadkowego ............................................................ 232
6
Budowanie zespoIJu. Organizacja szkoleĴ outdoor i wypraw incentive
Samodzielne prowadzenie
prostych wydarzeī
integracyjnych
W tym rozdziale:
krok po kroku,
style uczenia siď,
zanim rozpoczniesz,
budowanie atmosfery szkolenia,
sposób prowadzenia poszczególnych moduķów,
feedback — informacja zwrotna po ýwiczeniu,
koszty podwykonawców.
Krok po kroku
Prace nad projektem szkolenia w terenie, realizowanego od poczûtku do koĹca
wķasnymi siķami, majû nastďpujûcy przebieg:
Budowanie zespoIJu. Organizacja szkoleĴ outdoor i wypraw incentive
56
1. Analiza potrzeb szkoleniowych
W przypadku zewnďtrznej firmy szkoleniowej, która od zera musi
poznawaý swojego klienta, taka analiza jest mocno rozbudowana.
JeŎli jednak szkolenie organizujemy wķasnymi siķami, wystarczy czďsto
bieŮûca wiedza i rozmowa z kilkoma potencjalnymi uczestnikami.
Pamiďtaý trzeba, iŮ analiza potrzeb powinna dotyczyý takŮe formy
szkolenia. JeŎli np. poķowa osób ma lďk wysokoŎci, wspinaczka raczej
odpada.
Na tym etapie warto teŮ dyskretnie porozmawiaý o ewentualnych
kķopotach uczestników. Czy jesteŎmy pewni, Ůe w gronie uczestników
nie ma cukrzyków, którzy woleliby unikaý nagķych intensywnych
wysiķków (np. wspinaczka)? Czy potrafimy sobie poradziý z ewentualnym
omdleniem takiej osoby? A moŮe mamy kogoŎ z wysokim ryzykiem
zawaķu, wiďc nie powinniŎmy zmuszaý go do przeciskania siď przez
wûskie jaskinie albo skoków na bungee?
Prowadzûc analizď, warto skorzystaý z ankiety, która zawarta jest
w aneksach. Nawet jeŎli planujemy jedynie nieformalnû rozmowď
z uczestnikami szkoleĹ, ankieta moŮe okazaý siď pomocna.
Uporzûdkuje rozmowď, podpowie pytania, zasugeruje,
jakie informacje i opinie uczestników trzeba zdobyý.
2. Konstruowanie merytorycznej zawartoŎci programu
Na tym etapie chodzi jedynie o dobór tematyki. Trzeba podjûý decyzjď,
czy np. szkolenie ma koncentrowaý siď na komunikacji w zespole,
umiejďtnoŎci wspólnego podejmowania decyzji, rozwijaniu asertywnoŎci
w kontaktach z innymi czy teŮ na pracy w zespole miďdzykulturowym.
Podczas jednego szkolenia (zwykle dwu-, trzydniowego) nie powinno siď
poruszaý wiďcej niŮ piďý, szeŎý tematów szczegóķowych. Nadmiar
omawianych treŎci powoduje bowiem, Ůe uczestnicy szybko zapominajû
o tym, co byķo podczas zajďý.
Kiedy juŮ znamy zakres tematyczny, trzeba ustaliý, co po kolei bďdziemy
omawiaý.
Wiďcej o budowie programu szkolenia — w dalszej czďŎci tego rozdziaķu.
3. Dobór i testowanie ýwiczeĹ
Ten etap to projektowanie konkretnych ýwiczeĹ i gier. JeŎli np.
zdecydowaliŎmy siď na temat „komunikacja”, naleŮy znaleŬý ýwiczenia,
które rozwijajû tď konkretnû umiejďtnoŎý. Przykķady takich zadaĹ
prezentujď w ostatniej czďŎci ksiûŮki.
Samodzielne prowadzenie prostych wydarzeĴ integracyjnych
57
Etap ten jest trudny dla osoby, która nigdy wczeŎniej nie prowadziķa
szkoleĹ outdoor. Oczywiste jest, Ůe nie moŮna ich prowadziý, jeŎli nigdy
nie byķo siď ich uczestnikiem. Ale nawet ktoŎ, kto wielokrotnie braķ
w nich udziaķ, moŮe mieý problemy z doborem ýwiczeĹ. Doborem
— bo projektowanie wķasnych od zera to zadanie dla osób bardziej
doŎwiadczonych.
Poczûtkujûcym polecam albo konsultacje z zaprzyjaŬnionû firmû
szkoleniowû, albo ksiûŮki z opisami gier team building. Kilka takich
pozycji, zawierajûcych bardzo proste, podstawowe gry, pojawiķo siď
juŮ na polskim rynku. W wersji anglojďzycznej moŮna znaleŬý ich
dziesiûtki w ksiďgarni Amazon. Tego typu opracowania zawierajû
nawet i po 100 róŮnych gier.
MoŮna teŮ zwróciý siď po radď do podwykonawców (patrz punkt
Koszty podwykonawców), ale ostateczna decyzja o wyborze ýwiczeĹ
naleŮeý powinna do nas jako organizatorów.
KaŮde z ýwiczeĹ powinno byý w miarď moŮliwoŎci przetestowane,
choýby na maķej grupie. Zajďcia outdoor to nie prezentacje — nie da siď
do koĹca przewidzieý czasu ich trwania ani przebiegu. JeŎli gry nie
przetestujemy, moŮe siď okazaý, Ůe zamiast rozwijaý zdolnoŎci przywódcze,
wywoķuje konflikty. Zamiast bawiý — mďczy. I trwa dwie godziny, a nie
póķ. Tego typu wpadki sû czymŎ naturalnym dla poczûtkujûcego trenera.
To element nauki, trzeba ich doŎwiadczyý. WaŮne, by w warunkach
testowych, a nie na prawdziwym szkoleniu.
4. Ustalenie listy pytaĹ, które sû punktem wyjŎcia do dyskusji
ŭeby ýwiczenie miaķo sens, uczestnicy muszû wciûgnûý z niego wnioski.
ŭeby tak siď staķo, trzeba po ýwiczeniu dokonaý jego analizy. OczywiŎcie
nie w formie monologu trenera. To powinna byý dyskusja, w której
prowadzûcy pytaniami naprowadza uczestników na wķaŎciwy tor myŎlenia.
Powinien mieý przy tym ŎwiadomoŎý, iŮ sû pytania, które warto zadaý
i takie, których lepiej unikaý. Sû teŮ takie, które moŮna zadaý na poczûtku
i takie, z którymi lepiej nieco poczekaý. Dlatego wķaŎnie juŮ na starcie
powinien mieý listď pytaĹ, które chce zadaý uczestnikom po kaŮdym
ýwiczeniu.
OczywiŎcie nie naleŮy siď tej listy uczyý na pamiďý. Nie warto teŮ trzymaý
siď jej w 100 . Pewne dodatkowe pytania wymusi przebieg dyskusji.
58
Budowanie zespoIJu. Organizacja szkoleĴ outdoor i wypraw incentive
Innych nie trzeba bďdzie zadawaý, bo juŮ wczeŎniej na nie odpowiedziano.
WaŮne jednak, by nie zapomnieý o najwaŮniejszych zagadnieniach,
które chcemy przedyskutowaý.
MoŮliwe pytania i metodyka ich zadawania opisane zostaķy dokķadniej
w kolejnych punktach.
5. Znalezienie podwykonawców
Nie wszystko przygotujemy sami. Sprzďt do wspinaczki, wybór terenów
do biegów na orientacjď, organizacja pikniku itp. — to wszystko lepiej
zleciý wyspecjalizowanym podwykonawcom. Przykķadowe koszty,
z jakimi wiûŮe siď podwykonawstwo, przedstawiam na kolejnych stronach.
6. Zaķatwienie spraw organizacyjnych i ubezpieczenia
O tym mówiliŎmy w poprzednim rozdziale.
7. Przeprowadzenie szkolenia
Wiďcej na ten temat w kolejnych punktach.
8. Ocena po szkoleniu, wnioski, propozycje zmian organizacyjnych
po szkoleniu itp.
W sprawnym przeprowadzeniu projektu szkoleniowego pomocna moŮe oka-
zaý siď tabela Zarzödzanie prostym projektem outdoor zawarta w aneksie do ksiûŮki.
Style uczenia siā
Szkoleniowcy powinni przekazywaý wiedzď w sposób dostosowany do ludz-
kich moŮliwoŎci i stylów uczenia siď. Te ostatnie moŮna podzieliý na trzy
podstawowe grupy: audytywny, wizualny i kinestetyczny. Oznacza to, Ůe trener
powinien przekazaý kaŮdû informacjď trzy razy, w róŮnej formie, tak by dotarķa
do wszystkich uczestników niezaleŮnie od ich stylów uczenia siď.
Styl audytywny oznacza, Ůe informacje przyswajamy poprzez sķuch. Zapamiď-
tujemy dŬwiďki, sķowa, melodiď, mocno reagujemy na barwď gķosu czy into-
nacjď. Osoby uczûce siď wizualnie pamiďtajû to, co widziaķy. Kolory, ksztaķty,
napisy i wykresy — to przyswajajû najlepiej. A kinestetycy uczû siď poprzez
ruch i dotyk. Rozumiejû to, czego mogli dotknûý i uŮyý, pamiďtajû to, co
miaķo w sobie jakûŎ dynamikď. Chďtnie uczestniczû w inscenizacjach, grach
menedŮerskich, ýwiczeniach grupowych.
Samodzielne prowadzenie prostych wydarzeĴ integracyjnych
59
Sprawny trener nie powtarza zwyczajnie trzy razy tej samej informacji. Po
prostu mówi o czymŎ i jednoczeŎnie pokazuje wykresy czy slajdy dotyczûce
poruszanego zagadnienia. Dodatkowo odpowiednio porusza siď po sali i ge-
stykuluje. Wreszcie, kiedy omówi dany punkt, przeprowadza dynamiczne
(kinestetyczne) ýwiczenie utrwalajûce wiedzď czy w praktyce sprawdzajûce zdo-
bytû umiejďtnoŎý.
Najlepsi trenerzy idû nawet o krok dalej. Dostosowujû do owych trzech ka-
naķów takŮe przekaz gķosowy i wizualny. „Jak to brzmi?” — dopytujû siď
osób o stylu audytywnym. „Widaý tutaj wyraŬnû zaleŮnoŎý” — przekonujû
wizualistów. „Poruszymy kolejny punkt” — mówiû do kinestetyków. UŮywa-
jû na przemian sķów kojarzonych z dŬwiďkiem, ruchem i obrazem, by pod-
trzymywaý uwagď wszystkich trzech typów uczestników szkolenia. Podobnie
postďpujû z pokazywanymi obrazami. Prezentujû nie tylko wykresy i hasķa,
ale takŮe rysunki przedstawiajûce rzeczy kojarzûce siď z ruchem, dotykiem
czy muzykû, np. biegnûcych sportowców albo fortepian.
W przypadku outdooru kinestetyka jest czymŎ naturalnym. Outdoor to prze-
cieŮ ruch. Równie oczywista jest koniecznoŎý przedyskutowania ýwiczeĹ
(sķuchowcy). Ale czďsto zapomina siď o jeszcze jednym elemencie: zanoto-
waniu wniosków (wzrokowcy). Jak to zrobiý, skoro w terenie nie ma tablicy
czy flipcharta? Ja stosujď prosty zabieg — noszď ze sobû markery i kartki pa-
pieru. Rozdajď je i proszď, by kaŮdy zanotowaķ na swojej kartce jeden wniosek.
Potem je krótko podsumowujď, pokazujûc kartki. Na koniec po powrocie
do sali szkoleniowej rozwieszam wszystkie kartki na Ŏcianie.
Zanim rozpoczniesz
Prowadzûcy powinien byý w peķni przygotowany na wszelkie niespodzianki
na szkoleniu. Powinien teŮ upewniý siď, Ůe sprawy organizacyjne sû dograne,
nawet jeŎli to inna osoba odpowiada za logistykď. To od trenera zaleŮy efekt
koĹcowy i to jego bďdû uczestnicy winiý za wpadki, nawet jeŎli wpadkû bďdzie
ulewa. Bo to trener miaķ zadbaý, by wszyscy mieli peleryny.
Oto lista rzeczy, które powinieneŎ zrobiý lub sprawdziý na kilka, kilkanaŎcie
godzin przed szkoleniem.
Pojaw siď na miejscu szkolenia na kilka godzin przed uczestnikami
i obejrzyj dokķadnie oŎrodek.
SprawdŬ, czy kucharze sķyszeli kiedyŎ o wegetarianach.
Upewnij siď, Ůe stojûcy przy recepcji automat do kawy dziaķa.
JeŎli nie, uprzedŬ obsķugď, Ůe muszû dostarczaý kawď w inny sposób.
60
Budowanie zespoIJu. Organizacja szkoleĴ outdoor i wypraw incentive
Skoro planujesz ýwiczenia plenerowe, sprawdŬ wersjď zapasowû
(sala gimnastyczna, korytarz) na wypadek zaķamania pogody,
szczególnie w górach.
WeŬ zapasowy przedķuŮacz i wiďcej flipchartów.
Miej w bagaŮniku samochodu zestaw nietypowych rekwizytów do gier
i zabaw, które wykorzystasz, gdyby trzeba byķo rozbudziý i zmotywowaý
uczestników do pracy.
Zaplanuj ewentualne atrakcje (konkursy, gitara itp.) na wieczornû
imprezď, która jest zwykle nieodķûcznû czďŎciû szkolenia integracyjnego.
Trener powinien byý jej dobrym animatorem. Po pierwsze, poprawia
to atmosferď szkolenia i integracjď uczestników. Po drugie, obecnoŎý
trenera na imprezie zwykle w magiczny sposób zmniejsza rozmiary
porannego bólu gķowy uczestników.
ZaķóŮ wersjď najgorszû: w oŎrodku nie bďdzie projektora LCD, dziurkacza,
drukarki, przedķuŮacza ani kserokopiarki. Czy wiesz, jak siď wtedy
zachowasz?
Pamiďtaj, Ůe i tak najwaŮniejsza jest Twoja postawa, uŎmiech, pomysķowoŎý
i zaangaŮowanie. To Ty — a nie zepsuta kserokopiarka — decydujesz
o koĹcowym efekcie.
JeŎli po przyjeŬdzie do hotelu okaŮe siď, Ůe sprzďt w sali szkoleniowej nie jest
ustawiony tak, jak tego oczekiwaķeŎ, a sam nie dasz rady przestawiý ciďŮkich
stoķów, przede wszystkim siď nie zaķamuj. Trener, który pokazuje, Ůe mimo
wpadek ze strony hotelu zaleŮy mu na dobrym szkoleniu, nie bďdzie krytykowany
za niezawinione bķďdy organizacyjne. MoŮe nawet odwoķaý siď do pomocy uczest-
ników i nie bďdzie mu to poczytane za minus. Kilkakrotnie zdarzyķo mi siď juŮ ra-
zem z uczestnikami nosiý stoķy, gdy okazaķo siď, Ůe pracownicy hotelu ustawili je
w bezsensownym porzûdku. I mimo Ůe na sali byli powaŮni dyrektorzy, nikt nie
odbieraķ tego jako plamy na honorze. Kultura osobista, poczucie humoru i szczere
zaangaŮowanie — to podstawa sukcesu w takich chwilach.
Budowanie atmosfery szkolenia
To, w jaki sposób trener rozpocznie szkolenie, wpķywa na caķy efekt edukacyjny.
Pierwsze minuty determinujû nastawienie uczestników do prowadzûcego,
tworzû atmosferď w grupie i pobudzajû do myŎlenia lub usypiajû. Dlatego
trenerzy opracowujû specjalne ýwiczenia (ice-breakers) na rozpoczďcie szkolenia
czy jednej z jego sesji.
Samodzielne prowadzenie prostych wydarzeĴ integracyjnych
61
Ice-breakers (przeķamywacze pierwszych lodów) to drobne, kilku-, kilkunasto-
minutowe ýwiczenia, które majû rozluŬniý atmosferď, pobudziý myŎlenie i zin-
tegrowaý uczestników szkolenia. Mogû polegaý na tradycyjnym przedstawia-
niu siď w maķych podgrupach, ale mogû teŮ opieraý siď na ķamaniu konwencji
i stereotypów — aŮ do rzucania w okreŎlony sposób zgniķymi pomidorami
do tarczy. Wszystko zaleŮy od celu ýwiczenia, momentu, w którym je prowa-
dzimy, i specyfiki grupy.
Zdaniem Juliusa Eitingtona (The winning trainer, Gulf Publishing Company,
1996) rolû ice-breakers jest:
Rozbudzenie uczestników i rozluŬnienie ich, jeŎli przyszli na szkolenie
spiďci czy zestresowani, co w naturalny sposób utrudniķoby im uczenie siď.
Przedstawienie uczestnikom stylu prowadzenia zajďý — ice-breaker
przeprowadzony na poczûtku kursu (ice-breakers wykorzystujemy teŮ
po przerwach) powinien mieý takû formď, w jakiej bďdzie przebiegaķo
szkolenie: zabaw, zajďý terenowych, dyskusji, prezentacji czy teŮ
ich mieszanki (moŮna wtedy zaczûý od kilku róŮnych ýwiczeĹ
rozluŬniajûcych).
Zwrócenie uwagi, Ůe za proces uczenia siď uczestnicy odpowiadajû w takim
samym stopniu jak trener, który nie jest wszechwiedzûcym ekspertem,
lecz partnerem i facilitatorem.
Zaprezentowanie stylu pracy trenera: przyjaciel czy pozostajûcy na
dystans autorytet, prowadzûcy szkolenie w caķkowicie nieformalnej
atmosferze czy zachowujûcy pewne konwencje biznesowe itp.
Pokazanie zwiûzków pomiďdzy poruszanym na szkoleniu tematem
a tematami pokrewnymi, np. komunikacjû a pracû w zespole.
1. Przygotuj îwiczenia przed sesjì
Jak planowaý i dobieraý ice-breakers? Podstawowe kryteria to specyfika grupy,
jej oczekiwania wzglďdem szkolenia, dķugoŎý szkolenia, moment, kiedy ice-
-breaker zostanie przeprowadzony, kultura organizacyjna firmy, dla której
prowadzimy szkolenie (w przypadku szkoleĹ zamkniďtych), osobowoŎý trenera.
Trener musi czuý siď komfortowo z ýwiczeniem, które proponuje. JeŎli jest to
nietypowa, harcerska zabawa, której sam nie chciaķby wykonywaý, nie prze-
kona do niej grupy albo zrobi to w sposób sztuczny, tworzûcy barierď miďdzy
nim a grupû. Np. trener preferujûcy zachowanie dystansu miďdzy sobû a uczest-
nikami (choýby z racji duŮej róŮnicy wieku) nie przekona nikogo do ýwi-
czenia wymagajûcego fizycznej bliskoŎci, bo sam nie bďdzie przykķadem, jak
dobrze je wykonaý.
Budowanie zespoIJu. Organizacja szkoleĴ outdoor i wypraw incentive
62
WaŮna jest teŮ specyfika grupy. Wspomnianej juŮ harcerskiej zabawy zwykle
nie bďdû zbyt chďtnie wykonywaý prezesi powaŮnego banku, przynajmniej
na poczûtku szkolenia. Bo warto pamiďtaý, Ůe ice-breakers stosowane sû takŮe
np. po przerwie obiadowej, by przebudziý osoby uŎpione zbyt ciďŮkim po-
siķkiem. Im dalej posuwamy siď w szkoleniu i im lepsza atmosfera w grupie,
na tym dziwniejsze i intymniejsze (fizycznie i psychicznie) ýwiczenia moŮemy
sobie pozwoliý. OczywiŎcie nie moŮna przesadziý, szczególnie jeŎli grupa
skķada siď z osób o doŎý konserwatywnym spojrzeniu na formď szkolenia albo
nie jest przygotowana (wiek, ubiór itp.) na ýwiczenia wymagajûce sprawnoŎci
fizycznej i ruchu. Ice-breaker ma przecieŮ integrowaý ludzi i pobudzaý ich
do myŎlenia, a nie naraŮaý ich na fizyczny czy psychiczny szok.
OczywiŎcie iloŎý przeprowadzanych ýwiczeĹ ķamiûcych lody zaleŮy od czasu
szkolenia. Kilkugodzinny trening zostawia nam kilkunastominutowe pole
do zabawy, weekendowe szkolenie daje nawet dwie godziny. Z caķû pewnoŎciû
czas poŎwiďcony na dobrze przygotowane i poprowadzone ýwiczenia rozluŬnia-
jûce nie jest zmarnowany. Dobra atmosfera i psychiczny komfort znacznie
zwiďkszajû tempo uczenia siď. A mocno zintegrowani uczestnicy bďdû bardziej
skorzy do wygķaszania szczerych poglûdów podczas dyskusji.
2. Bìdŝ kreatywny
Stali bywalcy szkoleĹ narzekajû, Ůe trenerzy ciûgle wykorzystujû te same ze-
stawy ýwiczeĹ na rozpoczďcie sesji. Standardem jest zadanie polegajûce na
przechadzaniu siď po sali i wyszukiwaniu osób o tym samym znaku zodia-
ku, wyksztaķceniu czy hobby, co nasze. Podobnie popularne jest budowanie
swojej wizytówki z klocków czy rysowanie swojego portretu i potem tķuma-
czenie, co on wyraŮa.
To, Ůe pierwsze ýwiczenia nie mogû byý zbyt intymne czy dowcipne, nie
zwalnia nas z kreatywnoŎci. Nawet zabawď polegajûcû na przedstawianiu siď
moŮna przeprowadziý w niekonwencjonalny sposób. A wszystkie nastďpujûce
po niej z caķû pewnoŎciû mogû byý nietypowe — np. zbuduj z zadanych mate-
riaķów trampolinď i spadochron dla jajka, zbuduj z klocków samochód, gdy
wszyscy uczestnicy zabawy majû zawiûzane oczy, przedstaw — wedķug otrzy-
manego scenariusza — jeden ze skeczy Latajûcego Cyrku Monty Pythona.
OczywiŎcie do przeprowadzenia wielu ýwiczeĹ wystarczy papier, dķugopis
i fantazja. Warto jednak zabieraý ze sobû na szkolenie nieco wiďcej rekwizy-
tów — moŮna wtedy przygotowaý naprawdď nietypowe zabawy. Zestaw takich
rekwizytów prezentujď poniŮej. Taki komplet czďsto nie zostanie wykorzystany
w caķoŎci, warto go jednak mieý na wypadek jakichŎ nieprzewidzianych sytuacji.
Samodzielne prowadzenie prostych wydarzeĴ integracyjnych
63
Zestaw rekwizytów do projektowania ice-breakers:
papier, noŮyczki, kolorowe pisaki, spinacze, karteczki samoprzylepne
(etykiety kopertowe i post-it), taŎma klejûca;
kilka piķeczek do tenisa;
puzzle i maķa paczka klocków;
zapaķki lub inne maķe patyczki;
paczka baloników;
kilka jajek;
kolorowe kijki o dķugoŎci ok. 70 cm;
zwój cienkiego sznurka i kilka kolorowych linek lub wstûŮek,
kilka gumek aptekarskich;
kawaķek miďkkiego, plastycznego kabla;
kilka gwizdków;
kilka maķych pluszowych maskotek;
opaski do zawiûzywania oczu;
niebrudzûca plastelina;
karty do gry;
kilkanaŎcie woreczków foliowych lub toreb reklamowych;
wszelkiego rodzaju dowcipne gadŮety. MoŮna je kupiý w specjalnych
sklepach z pamiûtkami i gadŮetami.
3. Zaplanuj kolejnoĿî zabaw
Prowadzûcy zajďcia musi ustaliý, w jakiej kolejnoŎci przeprowadzi zaplano-
wane ýwiczenia. Trudno rozpoczynaý od zabaw wymagajûcych bardzo nie-
formalnej atmosfery, gdy uczestnicy dopiero siď poznali. Warto wtedy rozpo-
czûý od niekonwencjonalnej formy przedstawiania siď, opowiadania o swoich
oczekiwaniach wzglďdem treningu itp.
Dopiero po jakimŎ czasie moŮna przeprowadziý ýwiczenia wymagajûce od
uczestników wiďcej szczeroŎci i zaufania. MoŮna wtedy np. poprosiý o to, by
dobrali siď w trzyosobowe grupy i kaŮdy opowiedziaķ pozostaķej dwójce o naj-
bardziej nietypowym dniu, jaki zdarzyķ im siď w ciûgu ostatniego roku.
Wreszcie moŮna przejŎý do zadaĹ mniej standardowych, wymagajûcych bar-
dziej nieformalnej atmosfery, ale teŮ lepiej integrujûcych uczestników i zmu-
szajûcych do ruszania siď (waŮne dla kinestetyków). MoŮna np. poprosiý grupď,
by ustawiķa jak najwyŮszy domek z kart, ale wszyscy, prócz jednego czķonka
Budowanie zespoIJu. Organizacja szkoleĴ outdoor i wypraw incentive
64
zespoķu, bďdû mieli zawiûzane oczy. Pamiďtaj, Ůe tego typu ýwiczenie moŮna
przeprowadziý, dopiero gdy uczestnicy sû na tyle oŎmieleni i zrelaksowani,
by móc Ŏmiaý siď z wķasnego zachowania w tak nietypowej sytuacji.
Kiedy uczestnicy sû naprawdď odprďŮeni i zintegrowani, moŮesz przedstawiý
im ýwiczenia wymagajûce dotykania siď nawzajem i wspólnych ýwiczeĹ
fizycznych, np. noszenia siď na plecach czy ķapania spadajûcych ze stoķu uczest-
ników (zabawy rozwijajûce wzajemne zaufanie).
To, jak dķugo zajmie przejŎcie od tradycyjnego przedstawiania siď do niemal
szalonych kilkuminutowych zabaw, zaleŮy nie tylko od danej grupy. DuŮo
waŮniejsza jest osobowoŎý prowadzûcego. Zdarza siď, Ůe w identycznych
grupach jedni trenerzy po kilku dniach wciûŮ nie potrafiû wyjŎý poza roz-
mowy w podgrupach, podczas gdy inni na tyle oŎmielili grupď, Ůe juŮ pierw-
szego dnia domaga siď uczestnictwa w zabawach, jakie pamiďta z harcerstwa.
4. Zadbaj o efekt edukacyjny
Uczestnicy nietypowych ýwiczeĹ czy gier czasem mogû byý im niechďtni. —
Czy to, Ůe zbudujď szeŎý trójkûtów z czterech zapaķek albo zrobiď kilka pod-
skoków, ma jakikolwiek zwiûzek z tematem szkolenia? — powûtpiewajû.
Trener musi wtedy dokķadnie wytķumaczyý cel zabawy, schodzûc czasem
nawet do poziomu biologii i fizjologii („Po obiedzie jesteŎcie nieco ociďŮali
i trudno wam siď myŎli, a trochď ruchu i Ŏmiechu pozwoli wam siď rozbudziý”).
Trener powinien teŮ dokķadnie wytķumaczyý, na czym polega zadanie. Jest
ono w koĹcu nietypowe, ma przeķamywaý stereotypowe myŎlenie, trudno
wiďc oczekiwaý, Ůe uczestnicy wykonajû je zgodnie z oczekiwaniem trenera,
jeŎli nie dostanû zrozumiaķych instrukcji. Zrozumiaķych nie znaczy komplet-
nych. Czasem chodzi wķaŎnie o to, by czďŎci domyŎlili siď sami.
JeŎli zadanie wymaga rozpisania ról, lepiej zrobiý to na osobnych kartkach
i wrďczyý je uczestnikom. Inaczej sporo czasu trzeba bďdzie poŎwiďciý na tķu-
maczenie kaŮdemu uczestnikowi z osobna jego obowiûzków.
Trener powinien przetestowaý ice-breaker, zanim przeprowadzi go po raz
pierwszy. MoŮna to zrobiý na grupie innych trenerów z firmy. Inaczej trudno
bďdzie przewidzieý, ile czasu zajmie nietypowa gra czy ýwiczenie. MoŮe siď teŮ
zdarzyý, Ůe przebiegnû one caķkowicie niezgodnie ze scenariuszem wymy-
Ŏlonym przez trenera.
Pobierz darmowy fragment (pdf)