Darmowy fragment publikacji:
MARCEL MERKEL, STEFAN KOSIK
Redakcja: Irena Kloskowska
Skład: Robert Kempisty
Projekt okładki: Robert Kempisty
Tłumaczenie: Maria Stożek
Wydanie I
BIAŁYSTOK 2019
ISBN 978-83-8168-387-6
Tytuł oryginału: Osteopathische Übungen mit dem Pilates-Roller:
Ein Trainingsprogramm für zu Hause und das Büro
© 2014 by Meyer Meyer Verlag, Aachen
© Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo Vital, Białystok 2018
All rights reserved, including the right of reproduction in whole or in part in any form.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej publikacji nie może być powielana
ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych,
kopiujących, nagrywających i innych bez pisemnej zgody posiadaczy praw autorskich.
Zaprezentowane tutaj ćwiczenia zostały bardzo starannie wyselekcjonowane. Stosuje się je
z powodzeniem już od długiego czasu. Jesteśmy zobowiązani zwrócić uwagę na fakt, że ćwiczenia
te nie zastąpią wizyty u lekarza lub terapeuty i że wykonywanie tych ćwiczeń odbywa się na
własne ryzyko. Większość przyrządów do ćwiczeń, które zostały przytoczone w książce, można
zamówić na stronie www.ortho-mobile.de.
15-762 Białystok
ul. Antoniuk Fabr. 55/24
85 662 92 67 – redakcja
85 654 78 06 – sekretariat
85 653 13 03 – dział handlowy – hurt
85 654 78 35 – www.vitalni24.pl – detal
strona wydawnictwa: www.wydawnictwovital.pl
Więcej informacji znajdziesz na portalu www.odzywianie24.pl
PRINTED IN POLAND
Spis treści
Rozdział 1: Wprowadzenie ................................................. 13
Rozdział 2: Osteopatia ....................................................... 19
Osteopatia a trening ............................................................. 21
Osteopatia a taoizm ..............................................................23
Rozdział 3: Sposób działania i dozowanie ćwiczeń ............ 27
Rozdział 4: Przeciwwskazania ........................................... 35
Rozdział 5: Podstawowe ćwiczenia ................................... 37
Mobilizacja odcinka piersiowego kręgosłupa ....................... 39
Mobilizacja kręgosłupa i żeber ............................................. 42
Mobilizacja mostka, płuc, przepony i przejścia między
odcinkiem piersiowym i lędźwiowym kręgosłupa ............... 43
Mobilizacja mostka, płuc i przepony ....................................46
Mobilizacja przejścia między odcinkiem piersiowym
a odcinkiem lędźwiowym kręgosłupa, trening mięśni
brzucha i pleców ...................................................................48
Mobilizacja przejścia między odcinkiem szyjnym
a odcinkiem piersiowym kręgosłupa,
aktywizacja narządów ................................................................... 50
Wątroba, żółć, żołądek i przejście między nimi.
Mobilizacja odcinka piersiowego i lędźwiowego
kręgosłupa ............................................................................. 52
Obniżenie przepony, mobilizacja przełyku,
wątroby i żółci i żołądka .......................................................54
Rozdział 6: Ćwiczenia na ramiona ..................................... 57
6.1. Barki ................................................................................ 57
Mobilizacja stawów barkowych podczas ćwiczeń
na stojąco .............................................................................. 57
Mobilizacja barków ................................................................60
Mobilizacja barków i karku za pomocą wałka do pilatesu
i piłki ......................................................................................64
Mobilizacja barków, karku i kręgosłupa za pomocą
wałka do pilatesu i piłki ........................................................66
Wzmocnienie mięśni barków ................................................. 67
Mobilizacja rotacji zewnętrznej .............................................68
Mobilizacja rotacji zewnętrznej podczas ćwiczeń
na stojąco .............................................................................. 71
6.2. Łokcie ............................................................................. 72
Mobilizacja łokci i kości promieniowej .................................. 72
6.3. Przedramiona i ręce ....................................................... 76
Rozdział 7: Ćwiczenia na głowę i podbródek ..................... 79
Mobilizacja czoła i jamy nosowej ......................................... 79
Mobilizacja podbródka i szczęki ...........................................80
Wpływ zaburzeń funkcjonowania kręgosłupa
na narządy ............................................................................. 82
Rozdział 8: Ćwiczenia na kręgosłup ................................... 87
8.1. Szyjny odcinek kręgosłupa ............................................. 87
Mobilizacja i wzmocnienie szyjnego odcinka kręgosłupa .... 87
Mobilizacja szyjnego odcinka kręgosłupa ............................88
Mobilizacja obu pierwszych kręgów szyjnych
i połączenia z potylicą (obszar Occiput-Atlas-Axis) ...............90
8.2. Odcinek piersiowy kręgosłupa/żebra ............................ 91
Mobilizacja odcinka piersiowego kręgosłupa
– ćwiczenie na czworaka ....................................................... 92
Rozciąganie mięśni klatki piersiowej i mobilizacja żeber ......94
8.3. Odcinek lędźwiowy kręgosłupa ..................................... 97
Mobilizacja odcinka lędźwiowego kręgosłupa
podczas ćwiczeń na stojąco .................................................. 97
Mobilizacja odcinka lędźwiowego kręgosłupa .....................98
Mobilizacja odcinka lędźwiowego kręgosłupa
– wykonywanie ruchów obrotowych ....................................99
Mobilizacja odcinka lędźwiowego kręgosłupa
i narządów miednicy ........................................................... 101
Rozdział 9: Ćwiczenia na miednicę .................................. 103
Usuwanie blokad kości łonowej ..........................................106
Korekta miednicy, w szczególności guzów kulszowych ....... 107
Ćwiczenia na staw kości krzyżowo-biodrowej .....................109
Pozostałe ćwiczenia na stawy kości krzyżowo-biodrowej ....111
Rozdział 10: Ćwiczenia na nogi ....................................... 113
10.1. Biodra ......................................................................... 113
Mobilizacja odcinka lędźwiowego kręgosłupa, bioder
i narządów miednicy ........................................................... 113
10.2. Kolana .........................................................................115
Mobilizacja kolan ..................................................................115
10.3. Stopy ........................................................................... 118
Mobilizacja stóp .................................................................. 118
Mobilizacja stawu skokowego ............................................. 119
Wzmacnianie stóp ................................................................ 121
Rozdział 11: Ćwiczenia na przeponę ................................ 125
11.1. Struktura, położenie i funkcja przepony ..................... 125
11.2. Połączenie narządów przepony .................................. 129
11.3. Ćwiczenia – wzmocnienie przepony .......................... 130
Rozciąganie przepony .......................................................... 132
Wzmocnienie i rozciąganie przepony .................................. 132
Mobilizacja płuc i przepony ................................................ 133
Rozdział 12: Ćwiczenia na narządy .................................. 137
12.1. Żołądek/wątroba ........................................................ 137
Mobilizacja żołądka ............................................................. 137
Mobilizacja wątroby /dolegliwości związane
z menopauzą ......................................................................... 139
12.2. Mobilizacja narządów podbrzusza
(np. macicy/prostaty) i jelit ................................................. 141
Rozdział 13: Ćwiczenia na żyły i odblokowanie
zastojów żylnych ......................................................... 147
Mobilizacja narządów podbrzusza,
usuwanie zastojów żylnych w miednicy mniejszej .............. 147
Rozdział 14: Techniki powięziowe .................................... 149
14.1. Czym jest powięź? ...................................................... 149
14.2. Przegląd struktur organizmu z tkanką
powięziową .......................................................................... 153
14.3. Powięzi jako magazyn ................................................ 154
14.4. Realizacja technik leczenia powięzi ............................ 155
14.5. Ćwiczenia – Tractus iliotibialis .................................... 159
Mięsień czworogłowy uda ...................................................160
Tył uda ................................................................................. 162
Łydka ................................................................................... 163
Mięsień piszczelowy przedni ............................................... 165
M. piriformis (mięsień gruszkowaty) ................................... 167
Wewnętrzne mięśnie ud (adduktory) .................................. 168
Mięsień prostownik grzbietu, dolna część .......................... 169
Mięsień prostownik grzbietu, środkowa część .................... 170
Mięsień prostownik grzbietu, górna część .......................... 171
Mięśnie pośladkowe ............................................................ 171
Powięź ściany brzucha, mięśnie brzucha, otrzewna,
narządy brzucha .................................................................. 173
Powięź przedramienia ......................................................... 174
Wariant ze zwiększonym naciskiem .................................... 175
Boczny mięsień naramienny ................................................ 176
Rozdział 15: Ogólne i specjalne ćwiczenia wzmacniające .179
15.1. Podstawowe przemyślenia na temat sposobu pracy
naszych mięśni ..................................................................... 179
15.2. Ćwiczenia – stabilizacja mięśni brzucha i pleców ...... 181
Stabilizacja barków, łokci i wzmocnienie mięśni
pleców i brzucha ................................................................. 182
Stabilizacja tułowia przy podporze na przedramionach ..... 183
Wzmocnienie nóg, pleców i mobilizacja dolnej części
żeber podczas ćwiczeń na stojąco, mobilizacja oddechu
(trening narciarz) ...................................................................184
Wzmocnienie mięśni brzucha .............................................. 186
Wzmocnienie mięśni tylnych połączonych z łopatkami
przy jednoczesnym rozciąganiu mięśni klatki piersiowej .... 187
Odciążenie stawów barkowych i odcinka piersiowego
kręgosłupa ...........................................................................188
Wzmocnienie mięśni pleców i barków za pomocą taśmy
treningowej lub wałka do pilatesu ...................................... 189
Wzmocnienie mięśni barków w pozycji na brzuchu ............190
Wzmocnienie mięśni pleców/stabilizacja stawów
barkowych w pozycji na plecach ......................................... 191
Rozdział 16: Ćwiczenia rozluźniające i odprężające ......... 193
Odciążenie stawów barków i odcinka piersiowego
kręgosłupa ........................................................................... 193
Rozciąganie tułowia na dwóch wałkach do pilatesu .........194
Rozdział 17: Ćwiczenia uzupełniające
dla zaawansowanych i sportowców wyczynowych ..... 197
Wzmocnienie i mobilizacja mięśni barków
w utrudnionych warunkach ................................................. 201
Zwiększenie intensywności ..................................................203
Mobilizacja barków i klatki piersiowej ................................204
Stabilizacja za pomocą kija treningowego ..........................205
Wzmocnienie stabilności za pomocą ćwiczeń bridge .........207
Pozycja z brzuchem na piłce gimnastycznej .......................207
Wzmocnienie i mobilizacja za pomocą
piłki gimnastycznej ..............................................................208
Rozciągniecie ciała na piłce gimnastycznej przy
dodatkowym wykorzystaniu wałka do pilatesu ..................209
Obroty mobilizujące na wałku do pilatesu ......................... 212
Wzmocnienie i stabilizacja całego ciała .............................. 213
Stabilizacja całego ciała przy szczególnym
uwzględnieniu bioder i miednicy ........................................ 217
Wzmocnienie całego ciała w pozycji na boku .................... 219
Pompki spidermana na wałku do pilatesu ..........................222
Podpór na przedramionach na wałku do pilatesu ..............222
Pompki spidermana na dwóch wałkach do pilatesu ..........223
Pompki mountain climbers na wałku do pilatesu ..............225
Wzmocnienie mięśni brzucha na wałku do pilatesu ...........225
Wzmocnienie całego ciała w pozycji na plecach ................227
Wzmocnienie całego ciała podczas wykonywania
pompek ................................................................................228
Rozdział 18: Obszary zastosowania ................................. 231
Rozdział 19: Glosariusz, ważne pojęcia ............................ 237
Rozdział 20: Literatura .................................................... 241
Rozdział 21: Załącznik ..................................................... 245
21.1. Krótka dygresja na temat odżywiania ........................ 245
21.2. Rady na temat zdrowia i zalecenia autorów ..............248
Wykaz ćwiczeń ................................................................ 251
Wykaz zdjęć ..................................................................... 253
O Autorach ...................................................................... 255
Rozdział 1
Wprowadzenie
Heinz leczy się regularnie w naszym oddziale osteopatii. Ma 65
lat, jest na emeryturze, wcześniej pracował jako inżynier. Cierpi
na nadwagę i ma wyraźnie za duży brzuch. Jego wyniki chole-
sterolu i wątroby są podwyższone. Męczą go wysokie ciśnienie
krwi, problemy z trawieniem i powiększona prostata z atonią
pęcherza. Odcinek lędźwiowy kręgosłupa i kolana sprawiają mu
ciągły ból. Jego kręgosłup jest sztywny – szczególnie w mocno
zaokrąglonym odcinku piersiowym kręgosłupa. Mężczyzna pra-
wie zawsze odczuwa mrowienie w rękach. Nie ma odwagi, żeby
położyć się na prawej stronie, ponieważ potem zawsze pojawiają
się u niego silne zawroty głowy. Heinz na bieżąco szuka inter-
nistów, ortopedów i kardiologów. Zna się dobrze na wszystkich
obszarach medycyny i zażywa przynajmniej 10 tabletek dzien-
nie, m.in. na wysokie ciśnienie krwi, zawroty głowy, problemy
trawienne, podwyższone wyniki cholesterolu i stany depresyjne.
Pasjonuje się swoim starym pojazdem zabytkowym i aktyw-
nie działa w pewnym stowarzyszeniu. Uwielbia wyjazdy wszel-
kiego rodzaju. Heinz nie pali, rzadko pije alkohol, lubi jeść i od
czasu do czasu wychodzi na spacery ze swoją żoną lub z kolegą.
W młodości był bardzo wysportowany.
13
Karl to przyjaciel jednego z autorów, z którym zwykle gra
w tenisa. Ma również 65 lat i jest na emeryturze. Wcześniej
pracował jako ślusarz CNC. Gra w tenisa przynajmniej 3 razy
w tygodniu. Chętnie wychodzi pobiegać i jeździ na rowerze.
Karl jest szczupły i gra lepiej w tenisa niż jego o 10 lat młodszy
kolega. Przed grą lubi wypić sobie filiżankę kawy, nie gardzi też
dobrym jedzeniem i również chętnie pije alkohol. Wszystkie
jego wyniki krwi są normalne i czuje się zdrowy.
Te przykłady z pewnością nie są reprezentatywne, ale zauwa-
żyliśmy, że wielu naszych pacjentów, którzy są w ruchu, cieszy
się wyraźnie lepszą jakością życia i jeśli akurat nie zrobią sobie
krzywdy podczas uprawiania sportu i z nim nie przesadzą, to są
fizycznie i psychicznie stabilniejsi oraz czują się bardzo dobrze
w swoim ciele.
Przewidywalna długość życia ludzi wyraźnie się zwiększa, ale
niestety dotyczy to również tak zwanych chorób cywilizacyjnych.
Są to choroby, które pojawiają się w wyniku braku ruchu, złe-
go odżywiania, oddziaływania czynników społecznych (np. bez-
robocie, osamotnienie) i środowiskowych (np. nadmiar bodź-
ców). Do chorób cywilizacyjnych zaliczają się m.in. bóle pleców,
choroby serca i krążenia, nadwaga, cukrzyca, alergie i choro-
by psychiczne, takie jak np. syndrom wypalenia (por. http://
de.wikipedia.org/wiki/ Zivilisationskrankheit). Wiele klasycz-
nych form terapii jest poddawanych coraz częstszej krytyce i co-
raz więcej ludzi szuka alternatyw dla zastrzyków, leków a nawet
operacji. Aktywny, zdrowy ruch, dobry sposób odżywiania, tech-
niki relaksacyjne częściej zdziałają więcej niż preparaty farmako-
logiczne, które zawsze wiążą się ze skutkami ubocznymi i przyj-
mowane w kombinacji często jeszcze bardziej zwiększają swoje
działanie i są odpowiedzialne za wysoki współczynnik zgonów.
14
ĆWICZENIA OSTEOPATYCZNEWproWadzenie
Przyjmowanie różnych leków co roku zabiera tyle osób, ile jest
w stanie pomieścić stadion piłkarski (20 tys. – 85 tys. osób, zgod-
nie z badaniami). Sprawdź to kiedyś w Internecie wpisując: Przy-
padki śmiertelne spowodowane przyjmowaniem leków.
W naszym systemie opieki zdrowotnej niestety nadal rządzą
szybko przepisywana pigułka, zastrzyk i rady zachęcające do
poddania się operacji. W żadnym kraju w Europie nie przepro-
wadza się ich tyle co w Niemczech.
Liczne badania dowodzą, że ruch ma działanie lecznicze
w przypadku wielu chorób takich jak: otyłość, stany lękowe,
choroba zwyrodnieniowa stawów, astma, rak piersi, depresja,
cukrzyca, niewydolność serca, zaburzenia hormonalne, osteo-
poroza i bóle pleców (por. Baumann 2006, Naci et al., 2013).
Ruch zaostrza myślenie i pomaga w nauce oraz zapamiętywa-
niu informacji oraz redukuje stres. Poprawia wyniki krwi i po-
lepsza nastrój (por. Ratey Hagermann 2009).
To przeświadczenie powoli zaczyna być coraz bardziej uwzględ-
niane w kasach chorych i coraz częściej myśli się o programach
prewencyjnych. Sport rehabilitacyjny, psychoterapia, gimnastyka
chorych bazująca na korzystaniu z różnych urządzeń, medyczny
trening wzmacniający/medyczna terapia treningowa, szkoła krę-
gosłupa i programy zmiany zachowań są finansowane przez kasy
chorych, ale bardzo często nie istnieją w świadomości lekarzy,
którzy wydają na nie skierowanie, lub zostają przez nich nawet
odrzucane, ponieważ po części obciążają budżet i nie przynoszą
im żadnych korzyści własnych.
Od początku 2012 r. również osteopatia (patrz następny roz-
dział) jest wspierana przez wiele kas chorych, do czego przy-
czyniły się nalegania ze strony pacjentów. Autorzy tej książki
już od wielu lat pracują jako osteopaci w oddziale osteopatii
15
i medycyny alternatywnej dziennej kliniki rehabilitacyjnej Ort-
ho-Mobile w Hattingen. Dzięki sprawdzonym technikom uwol-
nili wielu pacjentów od bólu i byli w stanie zapobiec grożącej
operacji. Do skutecznej formy leczenia zalicza się również dal-
sze zalecenie stosowania domowego programu ADL (Activities
of daily living) w celu zachowania lub poprawy tego, co udało
się osiągnąć. Obu autorów uważa wałki z tworzywa sztucznego,
które oferują przykładowo firmy SISSEL® (wałek do pilatesu) lub
JDSPORTS (black roll), za bardzo stosowny przyrząd trenin-
gowy zarówno do biura jak i do własnego zacisza domowego.
Dzięki nim powstaną adekwatne ręce terapeutyczne. Spektrum
zastosowania jest bardzo szerokie od prewencji pierwotnej aż do
rehabilitacji.
Pracodawcy mogą z powodzeniem wykorzystywać ćwiczenia
z książki do promocji zdrowia w miejscu pracy.
16
ĆWICZENIA OSTEOPATYCZNEWproWadzenie
17
Rozdział 2
Osteopatia
Pojęcie osteopatia składa się z dwóch starogreckich słów: osteon
oznaczającego kości i pathos oznaczającego cierpienie lub pa-
sję (por. http:// de.wikipedia.org/wiki/Osteopathie), przy czym
pacjenci przychodzą z bólem a osteopaci pracują z pasją ().
Pojęcie to oznacza, że w niemal każdym przypadku chorobo-
wym udział bierze kręgosłup wraz z układem nerwowym i nale-
żącymi do niego nerwami. Służy jako punkt zaczepienia niemal
wszystkich struktur w organizmie. Przesuwanie kości (blokad)
ma wpływ na funkcjonowanie stawów, powoduje bóle i znieru-
chomienie, naciąga ścięgna, mięśnie i tkankę łączną.
Osteopatia została stworzona przez amerykańskiego lekarza
Andrew Taylor Still’a (1828–1917). W Niemczech pod pojęciem
osteopatii rozumie się 5-6–letnią edukację dodatkową, zarezer-
wowaną wyłącznie dla lekarzy, osób leczących metodami niekon-
wencjonalnymi i psychoterapeutów. Podczas trwania edukacji
przekazywana jest wszechstronna wiedza anatomiczna obejmu-
jąca różne specjalizacje lekarskie.
Osteopaci posługują się wyłącznie pełnymi wyczucia dłoń-
mi (Therapie with thinking fingers), aby poprawić mobilność
wszystkich struktur w organizmie, usunąć blokady i uwolnić
19
zamkniętą energię, umożliwić cyrkulację i pobudzić siły poma-
gające w samowyleczeniu organizmu.
Osteopatia składa się z trzech nierozdzielnych
obszarów leczenia:
• Osteopatia ciemieniowa (kości, tkanka łączna, mięśnie),
• Osteopatia trzewiowa (narządy wewnętrzne),
• Osteopatia czaszkowo-krzyżowa (mózg, centralny układ ner-
wowy, opony rdzenia kręgowego).
Zasady osteopatii brzmią:
• Życie to ruch. Dotyczy to wszystkich struktur w organizmie.
• Struktura i funkcja są współzależne ze sobą.
• Ciało jest jednością a człowiek składa się z ciała, ducha
i duszy.
• Organizm jest zdolny do samoregulacji i samouzdrawiania
oraz do zachowania zdrowia.
• Miejsce odczuwania bólu i powstawanie bólu znajdują się w
oddzielonych od siebie strukturach, chyba że mamy do czy-
nienia ze zranieniem (traumą).
Wskazania do leczenia są bardzo obszerne i obejmują bóle
kręgosłupa, szczęki i stawów, czynnościowe choroby organów,
zaburzenia krążenia wieńcowego, ograniczenia w oddycha-
niu, zaburzenia układu moczowo-płciowego, szczególne bóle
20
ĆWICZENIA OSTEOPATYCZNEosteopatia
laryngologiczne, podrażnienia nerwów, szczególne choroby dzie-
cięce (patrz też www.ortho-mobile.de).
Osteopatia a trening
Osteopatia stanowi wspaniałą metodę leczenia w usuwaniu za-
burzeń funkcji i ograniczeń w ruchu. W rezultacie narządy czę-
sto zostają lepiej zaopatrzone, łatwiej się regenerują, tzw. zużycie
może zostać zmniejszone a bóle są wyraźnie złagodzone. Należy
jednak skończyć z przesądem, że przy leczeniu osteopatycznym
trening jest rzeczą zbędną. Osteopatia stanowi genialną możli-
wość pozbycia się pierwotnego stresu psychologicznego, aby ruch
znowu sprawiał nam radość. Tak tworzy się podstawa do rozpo-
częcia (na nowo) samodzielnego treningu. Kierując się maksymą
osteopatii: Ruch to życie – życie to ruch, pokażemy w następnych
rozdziałach, w jaki sposób można wpłynąć na funkcje organizmu.
Konieczność celowego utrzymania zdrowia była okazją do napi-
sania tej książki. Czytelnikowi zostaną zaprezentowane techniki,
które należy rozumieć jako ćwiczenia uzupełniające osteopatii,
i które również sprawdziły się w praktyce. Wyniki osteopatycz-
nych metod leczenia można poprawić i ustabilizować za pomocą
ćwiczeń własnych i ruchu. Wyłączne poddanie się leczeniu i od-
danie odpowiedzialności lekarzom byłoby wprawdzie wygod-
niejsze, ale niewystarczające. Szczególnie w dzisiejszych czasach,
kiedy to często mamy do czynienia z mocno ustrukturyzowany-
mi procesami pracy, które przez dłuższy czas są jednostajne i ob-
ciążające i dają niewiele miejsca na równowagę i urozmaicenie,
nie można zrezygnować z adekwatnych metod samodzielnego
leczenia. Jeśli tzw. eksperci obiecują coś zupełnie odwrotnego,
21
należy wyjść z założenia, że albo ma sprzedany być przesadnie
drogi produkt lub usługa lub mamy do czynienia z niekompeten-
cją. Zresztą nie ma sensu ufać opiniom brzmiącym następująco:
W tym przypadku nic nie da się zrobić albo Chodzi tutaj o zuży-
cie, tutaj raczej nic nie będzie funkcjonowało (oczywiście oprócz
zastrzyków odbudowujących i odpowiednich preparatów) lub
Niech Pan/Pani weźmie pod uwagę swój wiek, szczególnie jeśli
mamy do czynienia z problemami w obszarze układu ruchu. Czę-
sto tego typu wypowiedzi prowadzą do tego, że pacjenci popada-
ją w pasywność i letarg – zwłaszcza wtedy, kiedy pochodzą z ust
rzekomych ekspertów. Osoby uchodzące za nieuleczalnie chore
szybko przejmują nastawienie, że jedyną możliwą drogą jest po-
grążanie się w coraz to większej beznadziejności. W tym przy-
padku największe znaczenie mają aktywność i własna inicjatywa.
Często jednak chęć i potrzeba wygody są prawdziwymi moty-
wami wiary w to, że coś nie jest w stanie funkcjonować. Pomija
lub wypiera się fakt, że nie można osiągnąć więcej niż tyle, ile
jesteśmy w stanie włożyć w coś wysiłku. Nie ma jednak powodu
do zmartwienia, ponieważ pokazane przez nas ćwiczenia są nie
tylko skuteczne, ale też sprawiają do tego radość. Poza tym moż-
na osiągnąć dobre wyniki, jeśli uwzględnimy realistyczny nakład
czasu, który można dopasować do każdego planu dnia. Decydu-
jące znaczenie ma tutaj regularność w wykonywaniu ćwiczeń,
dlatego projekt ten powstał z myślą o osobach, które podczas
leczenia osteopatycznego lub psychoterapeutycznego zawsze
podkreślają, że ich przebieg dnia uniemożliwia im uprawianie
sportu. Nakład czasu obejmujący 5–10 minut można włączyć
zarówno w czas pracy jak i w czas prywatny. Dla pracodawców
ten program ćwiczeń stanowi skuteczne poszerzenie dbałości
o zdrowie, które poprawi zadowolenie i zdrowie pracowników
22
ĆWICZENIA OSTEOPATYCZNEosteopatia
oraz zmniejszy ilość dni spędzonych na chorobowym, co oczy-
wiście opłaci się również pod względem finansowym.
Osteopatia a taoizm
Dzięki zastosowaniu osteopatycznej metody leczenia uwalniane
są blokady, zmniejszone opory tkanek a napięcia zostają złago-
dzone. Poprawie ulega również cała cyrkulacja wewnątrz organi-
zmu. Praktykuje się całościowość, co po pierwsze oznacza całość
zależności wewnątrz organizmu (ciągi przyczynowo-skutkowe,
oddziaływanie na odległość, obwody regulacyjne, itp.) Po dru-
gie całościowość oczywiście oznacza połączenie ciała z duchem.
Nie powinno nikogo zaskoczyć, że nasze myśli wpływają na
stan naszego ciała i jego samopoczucie. Jeśli przykładowo grupa
ludzi przez całe popołudnie zajmuje się tematem chorób, należy
wyjść z założenia, że każda z osób będzie się potem czuła jesz-
cze gorzej. Kiedy jednak ta sama grupa będzie całe popołudnie
rozmawiać np. o młodości, to można przypuszczać, że te myśli
pozytywnie wpłyną na samopoczucie.
Jeśli już wiemy o takich zależnościach, to warto przeprowa-
dzić coś w rodzaju higieny myśli, aby uniknąć wpływów i myśli,
które zatruwają nasze dobre samopoczucie lub w ogóle ich do
nas nie dopuścić. Stanowi to jakby analogię do unikania pro-
duktów spożywczych tworzących kwas. Myśli, w których po-
wstaje opór, np. wobec istniejącej sytuacji, stanowią podstawę
do tworzenia się chorób – tak samo, jak opór wewnątrz tkanki
organizmu (blokady, skrócenia, sklejenia) również prowadzi do
powstania chorób.
23
I tak istnieją przykładowo ludzie, którzy z zasady buntują się
przeciwko tu i teraz, co objawia się tym, że ciągle chcą być gdzieś
indziej niż są i nigdy nie są zadowoleni z obecnej sytuacji. Dobra
konsumpcyjne służą tym ludziom do krótkotrwałego zadowole-
nia, do kompensacji, aby nie pozwolić powstać wewnętrznej pust-
ce i nie zajmować się samym sobą. Ci ludzie szybko są na nowo
niezadowoleni i szukają nowych produktów. Przemysł reklamo-
wy z pewnością wie o tych zależnościach i wykorzystuje ciągłe
niezadowolenie ludzi kultywując je i przyznając mu status quo.
Ten stan rzeczy nie jest wart świeczki tylko dlatego, że głupo-
ta jest zjawiskiem zbiorowym i uznawanym za coś normalnego.
W tym kontekście godny pożałowania nie jest ten, kto posiada
mało, ale ten, kto jest wiecznie niezadowolony.
Eckhart Tolle opisuje bardzo wyraźnie, w jaki sposób z tego
typu oczekujących postaw i sposobów myślenia powstają tzw.
cierpiące dusze (por. Eckhart Tolle, Jetzt! Die Kraft der Gegen-
wart). Jednostka stanowi indywidualną cierpiącą duszę i społe-
czeństwo stanowi kolektywną cierpiącą duszę, co wyraża się np.
niszczeniem ziemi.
Wydaje się, że stres w wielu przypadkach jest wynikiem nad-
miernych oczekiwań. Od dawien dawna taoizm podkreśla zasadę
wu wei, czyli działania przez nic nie robienie, podczas gdy inne
filozofie (lub nurty religijne) już same w sobie zawierają wezwa-
nie do cierpienia. Dla prawidłowego funkcjonowania naszego
organizmu duże znaczenie ma cyrkulacja i ciągłe odnawianie się
przez podział komórek – a więc homeostaza w sensie równowagi
przepływu. Cierpienie może temu tylko zapobiec a myśli, które
zawężają własny horyzont, nie mogą być całościowe.
Sugestie na temat wu wei znajdziemy u Theo Fischera. W nie-
których miejscach wyjaśnianie tej zasady byłoby zbyt uciążliwe,
24
ĆWICZENIA OSTEOPATYCZNEosteopatia
dlatego wybiera on okrężną drogę. W interesujący i wyjątkowo
humorystyczny sposób wyjaśnia dokładne przeciwieństwo wu
wei, czyli yu wei, co oznacza Sztukę utrudniania sobie życia (por.
Theo Fischer, Yu Wei).
Być może nieodłączną cechą charakteru człowieka jest wybie-
ranie raczej skomplikowanej i męczącej drogi. Prawdziwa sztuka
polega na uproszczeniu, rzeczy stają się skomplikowane raczej
same z siebie – również bez aktywnego działania. Z najnow-
szych badań na temat mózgu przeprowadzanych za pomocą
tomografii głowy wynika, że mózg ludzki jest najbardziej krea-
tywny w stanie pomiędzy czuwaniem a snem, ponieważ wtedy
odpowiednie regiony mózgu są najbardziej aktywne.
W odniesieniu do rozwiązywania problemów oznacza to, że
pełne wysiłku myślenie, które ma prowadzić do osiągnięcia ja-
kiegoś rezultatu, często nic nie daje. We try harder to maksy-
ma wyjątkowo kontraproduktywna w niektórych sytuacjach.
Dlaczego wielu muzyków nie skomponowało swoich najbardziej
popularnych utworów przy biurku, ale często powstały one pod
prysznicem, w wannie, podczas jazdy samochodem, po obudze-
niu się lub po przebalowanej nocy?
Dla nas choroba i zdrowie to dwie różne rzeczy – natomiast
taoizm uznaje je raczej za dwa bieguny tej samej rzeczy. Rozróż-
niamy dobro i zło, niebo i piekło, Boga i diabła, plus i minus.
W rozumieniu taoistycznym jedno nie może istnieć bez dru-
giego – bez dobra nie byłoby zła i gdyby nie istniały choroby,
to nie wiedzielibyśmy, czym jest zdrowie. Bez bieguna ujemne-
go baterii nie byłoby bieguna dodatniego i nie istniałby obwód
prądu. Przeciwieństwa rzeczy istnieją już w naturze, czy nam
się to podoba czy nie. Jeśli je nazwiemy i rozdzielimy na dobre
25
i złe, nic nie zmienimy w tym stanie rzeczy i stworzymy opory
wewnętrzne i przez to stres psychologiczny. W przeciwieństwie
do tego stoi zasada yin i yang – przy czym nie chodzi tutaj
o ogólne założenie, że zasada biegunowości oznacza to samo, co
przeciwieństwo i konflikt. Kolejne i wyjątkowo interesują przy-
kłady można znaleźć u Allana Wattsa (Allan Watts, Der Lauf
des Wassers, str. 41nn.).
W tekście pierwotnym taoizmu, Tao-Te-King autorstwa La-
otse znajdują się następujące cytaty podkreślające skuteczność
tego, co negatywne (str. 19):
Trzydzieści szprych spotyka się w jednej piaście.
Na niczym z tego (pustej przestrzeni) bazuje przydatność wozu.
Tworzy się dźwięk i tak powstają przedmioty:
Na niczym z tego bazuje przydatność przedmiotu.
Przebija się ścianę drzwiami i oknami, aby powstał dom:
Na niczym z tego bazuje przydatność domu.
Dlatego: Byt daje posiadanie, niebyt daje przydatność.
ĆWICZENIA OSTEOPATYCZNERozdział 3
Sposób działania
i dozowanie ćwiczeń
Różnorodność następujących wskazań do leczenia, na któ-
re wpływamy za pomocą naszych ćwiczeń a nawet je leczymy,
może wywołać zdziwienie. Czy ta wypowiedź nie jest zbyt od-
ważna w kontekście terapii za pomocą ćwiczeń w przypadkach
takich jak wysokie ciśnienie, zaburzenia jelitowe czy dolegliwości
podbrzuszne? Najnowsze badania dowodzą skuteczności ruchu,
który w przypadku niektórych wskazań do leczenia ma przewa-
gę nad lekami – co nie jednego może zdziwić. Nasze ćwiczenia
opierają się na metodach terapii, które sprawdziły się w tera-
pii jednostkowej już od prawie 20 lat. Dzięki nim zmniejszy-
ły się objawy chorób licznych pacjentów lub zostały całkowicie
zniwelowane.
Punkty nacisku i mobilizacji rąk terapeutycznych przenieśli-
śmy na wałek do pilatesu. Od każdego z osobna zależy, w jaki
sposób będzie stosował ten nacisk. Zaleca się zaczęcie od mniej-
szego nacisku, aby potem z biegiem czasu dodawać go stopnio-
wo coraz więcej. Dzięki temu wpłyniemy całościowo nie tylko
na kręgosłup i kończyny, ale również na narządy, tkankę łączną,
mięśnie, nerwy oraz naczynia.
27
Osoby wykonujące te ćwiczenia naprawdę regularnie są
nierzadko zachwycone tym, co potwierdza nam bardzo wie-
lu pacjentów i odzwierciedla długie kolejki w naszym centrum
medycznym.
Obszar zastosowania
• Bóle pleców, szczęki i stawów.
Bóle głowy, klatki piersiowej i odcinka lędźwiowego kręgo-
słupa, uszkodzenia i wypadnięcie dysku, deformacje szczęki,
kręcz szyi, łokieć tenisisty i golfisty, bóle rąk, barków, bioder,
kolan i stóp, zespół zamrożonego bolesnego barku.
• Zaburzenia czynnościowe narządów.
Dolegliwości żołądkowo-jelitowe, przepuklina rozworu prze-
łykowego, zatwardzenie, biegunka.
• Przepuklina rozworu przełykowego.
Zaburzenia rytmu serca, rytm cwałowy, wysokie ciśnienie
krwi bez wykrywalnej przyczyny, zastój żylny i limfatyczny,
zawroty głowy, żylaki, hemoroidy.
• Zaburzenia oddychania.
Krótki oddech, astma.
• Zaburzenia układu moczowo-płciowego.
• Dolegliwości menstruacyjne lub dolegliwości prostaty, cho-
roby czynnościowe nerek i pęcherza moczowego, mięśniaki
gładkokomórkowe, cysty, bezdzietność wynikająca z przesu-
nięcia macicy.
• Choroby laryngologiczne.
Szumy uszne, skrzywienie przegrody nosowej.
• Choroby neurologiczne.
Zaburzenia koordynacji, zapalenia nerwów, stany depresyjne,
zaburzenia snu.
28
ĆWICZENIA OSTEOPATYCZNEsposób działania i dozoWanie ćWiczeń
• Choroby dziecięce.
Następstwa urazów porodowych, nadpobudliwość, hiperkine-
zy, zaburzenia koncentracji, dyskalkulia, skoliozy początkowe.
Mobilizacja organizmu przy pomocy wałka do pilatesu pozwo-
li uwolnić blokady w kręgosłupie. Mówiąc obrazowo odpowiada
to ponownemu wstawieniu wtyczki elektrycznej do gniazdka –
w tym przypadku nerwy rdzeniowe kręgosłupa zaopatrzą odpo-
wiednie obszary, takie jak np. narządy, skórę i mięśnie. Najważ-
niejszym mięśniem w organizmie jest nasze serce. Często u ludzi
pojawiają się bez wyraźnej przyczyny rytm cwałowy lub zaburze-
nia rytmu serca. Ponad 70 ciśnienia krwi uważa się za niezbęd-
ne. Oznacza to, że przyczyna tego stanu rzeczy jest nieznana (ale
jednocześnie zaleca się przyjmowanie beta-blokerów).
Dla nas wysokie próby wątrobowe i żołądkowe stanowią czę-
sto przyczynę wysokiego ciśnienia krwi, ponieważ uciskają serce,
które z kolei reaguje oporem na podwyższone ciśnienie. Dzięki
przeciąganiu się, stosowanemu w naszych podstawowych ćwi-
czeniach, zostaną zniwelowane przesunięcia narządów, które po-
jawiają się często pod wpływem naszych codziennych zachowań,
np. przez zgarbioną postawę w biurze lub samochodzie, spanie
w pozycji skulonej lub sławne brzuszki w studiu fitness.
Przesuwające się narządy to zjawisko nietypowe dla wielu pa-
cjentów a nawet samych lekarzy. Tak, jak płód w łonie matki
stwarza sobie dodatkowe miejsce, tak w obszarze brzucha przy
pochylaniu się (lub nawet przy wyjątkowo niekorzystnym dla
zdrowia ćwiczeniu skłonów z dotykaniem palców rąk o podłoże
i z rozciągniętymi nogami) narządy górnej części ciała są wypy-
chane do góry. Wysoko umieszczone płuco podnosi przy tym
pierwsze żebro nad obojczykiem. Przez to wywołanych jest wiele
29
symptomów chorobowych, takich jak mrowienie w rękach, za-
burzenia ukrwienia głowy, bóle barków, ograniczony oddech
a nawet krótki oddech i astma oraz wiele innych objawów.
Również przepona często podnosi się do góry i jest przyczy-
ną trudności w połykaniu. Jeśli wtedy żołądek znajdzie się wraz
wybrzuszeniem nad przeponą, mówimy w takim przypadku
o tzw. przepuklinie rozworu przełykowego. Połykanie sprawia
nam wtedy trudność, męczy nas zgaga i odbijanie się w prze-
łyku. Jeśli narządy górnej części nadbrzusza się obniżą, mamy
wtedy spokój. Istnieje wiele prostych wyjaśnień i sposobów roz-
wiązania dla tych objawów, jeśli przestaniemy skupiać się na ich
utartych metodach leczenia, np. lekami.
Kolejne przykłady: żyły transportują całą krew z dolnej czę-
ści ciała i odcinka piersiowego kręgosłupa z powrotem do ser-
ca przez otwory wątroby i przepony. Jeśli wątroba i przepona
są ułożone za wysoko, dochodzi do zastoju w odcinku piersio-
wym kręgosłupa, co powoduje ból na dużym obszarze orga-
nizmu. To stan, którego często nie może wyjaśnić większość
ludzi – także specjalistów. Zastój żył prowadzi w dalszej części
dolnej partii ciała do powstawania klasycznych hemoroidów.
Ponadto wyżej znajdująca się wątroba blokuje swój własny sok
żółciowy i zwęża wspólne wejście żółci i trzustki do dwunastni-
cy. W konsekwencji podwyższa się poziom cholesterolu. Bogu
ducha winni pacjenci są określani przez lekarzy jako alkoholi-
cy, ponieważ podnosi się ich poziom glutamylotransferazy, czyli
gammy GGT. Ponadto ograniczone zostaje dostarczanie enzy-
mów żółci i trzustki, dlatego na początku może dojść do zmien-
nych stanów zatwardzenia i biegunki, a później do gwałtownego
wzrostu wagi, a nawet chorób jelit, takich jak toczeń rumienio-
waty układowy lub choroba Leśniowskiego-Crohna.
30
ĆWICZENIA OSTEOPATYCZNEsposób działania i dozoWanie ćWiczeń
Wspomniany wcześniej stan zastoju żółci i trzustki występuje
w zwiększonym stopniu u osób cierpiących na reumatyzm i bar-
dzo często u pacjentów chorujących na chorobę Bechterewa. Jeśli
narządy podbrzusza są za bardzo ściśnięte w miednicę, to więk-
szość pacjentów nierzadko cierpi na problemy związane z tym ob-
szarem ciała. Dochodzi też do zastojów w kończynach dolnych.
Nerw kulszowy jest o wiele częściej uciskany przez narządy
(jelita, macicę/prostatę) niż przez ciśnienie lub rzekome wypad-
nięcie dysku w kręgosłupie! W efekcie występują bóle w nogach
i dochodzi do zaburzeń żylnych. Miednica przesuwa się, krę-
gosłup się do tego dopasowuje i już pojawia się lumbago, a jeśli
mamy pecha, to dopiero potem następuje wypadnięcie dysku.
Przyczyną tego bardzo często jest przesunięcie nerek – szcze-
gólnie przy pochylaniu się i jeszcze dodatkowym obracaniu się
– najgorzej, jeśli nosimy przy tym przedmiot o dużej wadze.
Dzięki następującym ćwiczeniom wykonywanym za pomocą
wałka do pilatesu te niekorzystne dla nas zmiany mogą zostać
zniwelowane, a organizm pomoże sobie sam i uaktywni swoje
siły samouzdrawiające.
Ćwiczenia z wałkiem do pilatesu można wykonywać wszę-
dzie na jakimś podłożu. Jeśli jest to niemożliwe na ziemi lub
podłodze, to można zrobić je ewentualnie w łóżku, na kanapie,
na stabilnym i niskim stole lub na stole rehabilitacyjnym. Nale-
ży jednak zachować szczególną ostrożność – podłoże nie może
być zbyt miękkie, aby wałek do pilatesu zbytnio się nie wyginał
i w końcu nie urwał. Im twardsza podstawa, tym lepiej.
Wszystkie ćwiczenia mobilizacyjne należy wykonywać co naj-
mniej 3x dziennie, tak samo jak w przypadku przyjmowania
leków (lepiej zamiast) z pięcioma powtórzeniami. W przypadku
ćwiczeń wzmacniających jest to natomiast 15–25 razy.
31
Wiele powtórzeń ma na celu głównie osiągnięcie wytrwało-
ści, poprawia ukrwienie i pomaga zredukować poziom tłuszczu
w organizmie. Mało powtórzeń wykonanych z dużym nakładem
siły służą przeważnie wzrostowi siły, ale zmniejszają ukrwienie
i kryją w sobie również niebezpieczeństwo przeciążenia i uszko-
dzenia ciała. Jeśli podczas ćwiczeń pojawią się bóle, należy je
przerwać. Organizm wysyła sygnał o przeciążeniu – tak samo
przy nadmiernym poceniu się, zduszonym oddychaniu, złym
samopoczuciu czy nawet mdłościach. Daj sobie czas na odpo-
czynek w trakcie przerw. Puls powinien spaść na 120 uderzeń
na minutę. Zasada częstotliwość uderzeń serca: 180 minus wiek
dotyczy treningu wytrzymałościowego w dynamicznym obsza-
rze aerobowym. Oddychanie gra bardzo ważną rolę i powinno
być zawsze równe i rytmiczne. Kolejną zasadą jest umiejętność
czerpania przyjemności z wykonywanych ćwiczeń.
Zawsze zalecane jest zasięgnięcie porady specjalistów szcze-
gólnie dotyczącej wyboru i przeprowadzania ćwiczeń – zwłasz-
cza przy określonych wskazaniach do leczenia i chorobach.
Decydująca jest nie ilość wykonywanych ćwiczeń, ale z do-
świadczenia tylko parę – trzy do maksymalnie pięciu – daje
nam więcej. Należy je jednak wykonywać prawie codziennie.
W ten sposób złagodzone zostaną bóle, zmniejszą się możli-
we ograniczenia w ruchu i zapobiegniemy pogorszeniu naszego
stanu zdrowia. Ćwiczenia nie służą tylko do poprawy ruchli-
wości, ukrwienia i układu krążenia wieńcowego oraz wzrostu
mięśni, ale poprawią również funkcjonowanie narządów. Dzię-
ki mobilizacji kręgosłupa uwolnione zostaną blokady, narządy
przyjmą pozycję wyjściową a tkanka łączna i powięzi pozbędą
się napięcia nie psychologicznego i miejsc bólu. Przez to po-
prawi się ukrwienie ściśniętych naczyń i zaopatrzenie nerwów
32
ĆWICZENIA OSTEOPATYCZNEsposób działania i dozoWanie ćWiczeń
przebiegających równolegle. Organizm otrzyma na nowo pomoc
do samodzielnego wyleczenia się.
Ćwiczenie podstawowe (str. 37) lub inne ćwiczenie analogicz-
ne to elementy, których nie może zabraknąć w żadnym odcin-
ku ćwiczeń. Wraz z ćwiczeniami na miednicę (str. 103) i szyjny
odcinek kręgosłupa (str. 87) stanowią one bazę dla bardzo sku-
tecznego treningu.
W razie pytań odnośnie ćwiczeń, dotyczących np. przeciw-
wskazań lub wszystkich innych aspektów ważnych przy przyj-
mowaniu leków, pomogą Ci nasi lekarze i terapeuci (www. ort-
ho-mobile.de und info@ortho-mobile.de).
33
ŚWIATOWE BESTSELLERY DLA CIEBIE – SPRAWDŹ:
www.wydawnictwovital.pl
GŁĘBOKI MASAŻ
MOBILIZACYJNO-POWIĘZIOWY KRĘGOSŁUPA
Zdzisław Drobner
Czy kiedykolwiek odczuwałeś dyskomfort w okolicach
łopatek, sztywność szyi i karku czy ból kręgosłupa? Za-
pewne nie raz. Czy wiesz jaki jest tego powód? Najczęś-
ciej wielogodzinne siedzenie przy komputerze, wady
postawy ciała, a także stres. Jest jednak sposób na po-
zbycie się bólu, który Ci doskwiera i ogranicza zakres
ruchów. Autor bestsellerów, chiropraktyk i osteopata,
specjalista masażu chińskiego oraz terapii manualnej,
prezentuje niezwykle skuteczną i bezbolesną terapię
mięśniowo-powięziową, która nie tylko rozluźni Twoje
ciało, ale przede wszystkim skutecznie i długotrwale
usunie napięcia i dysfunkcje w obrębie tkanek miękkich, mięśni, ścięgien,
więzadeł i powięzi. Zamiast objawów, wyeliminuj przyczynę bólu!
GUA SHA – CHIŃSKI MASAŻ UZDRAWIAJĄCY
Clive Witham
Jest to pierwsza książka w języku polskim na temat
starożytnej techniki terapeutycznej Gua Sha. Jest ona
powszechnie stosowana w Azji przez praktyków Tra-
dycyjnej Medycyny Chińskiej. Masaż polega na drapa-
niu skóry zaokrąglonym narzędziem. Dzięki tej książ-
ce nauczysz się samodzielnie korzystać z tej metody,
która jest cenna w leczeniu bólu i problemów zwią-
zanych z zaburzeniami ruchu. Zapobiega i eliminuje
również choroby zakaźne. Badania wykazały, że Gua
Sha stymuluje reakcje immunologiczne i przeciwza-
palne, które utrzymują się przez wiele dni po kuracji.
Ten poradnik zawiera ilustracje kluczowych punktów i kanałów stosowanych
w medycynie Wschodu oraz jasno objaśnione techniki leczenia całego ciała,
w tym twarzy. Wypróbuj Gua Sha na własnej skórze!
ZAMÓW JUŻ TERAZ
TO TAKIE PROSTE
www.vitalni24.pl tel. 85 654 78 35
Pobierz darmowy fragment (pdf)