Darmowy fragment publikacji:
Krystyna KoziołeK
K
r
y
s
t
y
n
a
K
o
z
i
o
ł
e
K
C
z
a
s
l
e
k
t
u
r
y
Czas lektury
Nawyk czytania uczy pragnąć pragnienia,
a nie jego nasycenia.
Powstaje wówczas ten paradoksalny stan,
że, stojąc w środku biblioteki, tęsknimy za literaturą.
Bez lektury, nowej lektury,
nowych czytelników,
nie ma nadziei
na odnowienie dawnych książek,
a bez nich – na odnowienie świata,
który – bez literatury –
ma skłonność do zastygania
w formach znanych i przewidywalnych.
My wszyscy, kapłani tekstu, pragniemy
ekspansji mody na czytanie, mody bezwzględnie seryjnej,
globalnie popularnej. Ale w cichości, kameralnie,
w osłonie ironii, żywimy raczej przekonanie,
że wartość książki objawia się dopiero w lekturze wysokiej,
arystokratycznej, niespiesznej, refleksyjnej,
niedostępnej każdemu – haute lecture.
Czas lektury nie jest czasem innym –
wyrwanym życiu lub życie uzupełniającym.
To po prostu jeden, bo innego nie ma,
czas życia, tyle że spędzany w towarzystwie książek.
29
Czas lektury
(cid:80)(cid:114)(cid:97)(cid:99)(cid:101)(cid:32) (cid:78)(cid:97)(cid:117)(cid:107)(cid:111)(cid:119)(cid:101)(cid:32)
(cid:85)(cid:110)(cid:105)(cid:119)(cid:101)(cid:114)(cid:115)(cid:121)(cid:116)(cid:101)(cid:116)(cid:117)(cid:32) (cid:346)(cid:108)(cid:261)(cid:115)(cid:107)(cid:105)(cid:101)(cid:103)(cid:111)(cid:32)
(cid:119)(cid:32) (cid:75)(cid:97)(cid:116)(cid:111)(cid:119)(cid:105)(cid:99)(cid:97)(cid:99)(cid:104)
n(cid:114)(cid:32) 3553
(cid:32)
Krystyna Koziołek
Czas lektury
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ❧ Katowice 2017
Redaktor serii: Dydaktyka Języka i Literatury Polskiej
Ewa Jaskółowa
Recenzent
Ireneusz Gielata
Na okładce i w książce wykorzystano zdjęcia autorstwa Rona Hammonda
z albumu On Reading za zgodą i dzięki uprzejmości Twórcy
Redakcja: Katarzyna Więckowska
Projekt okładki, layoutu i opracowanie dtP: Beata Klyta
Korekta: Marzena Marczyk
Copyright © 2017 by
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Wszelkie prawa zastrzeżone
issn 0208-6336
isBn 978-83-226-3121-8 (wersja drukowana)
isBn 978-83-226-3122-5 (wersja elektroniczna)
Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice
www.wydawnictwo.us.edu.pl
e-mail: wydawus@us.edu.pl
Wydanie I. Liczba ark. drukarskich: 18,0. Liczba ark. wydawniczych: 14,5.
Cena 26 zł (+ vat). Publikację wydrukowano na papierze Munken Pure 100 g, vol. 1.13.
Do składu bloku książki użyto pisma Essay Text (Stefana Ellmera – Type Together).
Na okładce wykorzystano pismo Cyrulik (Macieja Połczyńskiego – http://kroje.org/pl).
Druk i oprawę wykonano w drukarni „PPHu Totem. com.Pl Sp. z o.o.”, Sp. K.
ul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław
Spis treści
Czas lektury / 7
Dotyk litery / 53
Trzeci zachwyt / 73
Scena pierwotna lektury / 101
Lektura na uniwersytecie / 123
Wywołać pragnienie / 147
Czytanie i choroba. Pomiędzy / 187
Lektura, której nie było / 217
Bibliografia / 255
Od autorki / 273
Indeks osobowy / 275
Summary / 285
Résumé / 286
Indeks osobowy
Allen Woody 28
Antonik Dominik 40, 41, 255
Arendt Hannah 190, 248, 255, 257
Arystoteles 78, 190
Attridge Derek 15, 255
Auden Wystan Hugh 255
Augé Marc 174, 255
Augustyn, św. 81, 255
Auster Paul 39, 142, 255, 270
Aviv Rachel 201, 202, 255
Bach Jan Sebastian 27
Bachelard Gaston 16, 147, 255
Bachórz Józef 95, 267
Bachtin Michaił 15
Bal Mieke 48, 141, 144, 255
Balcerzan Edward 83, 84, 255
Balthus (Balthasar Kłossowski
de Rola) 79, 256
Balzac Honoré de 17
Banasiak Bogdan 60, 259, 260
Bańka Mirosław 228
Bańkowska Edyta 240, 262
Baran Bogdan 58, 256
Barańczak Stanisław 78
Barber Benjamin 231, 256
Barthes Roland 16–18, 20, 35, 43,
131, 134, 135, 142, 156, 157, 166,
169, 205, 256
Bartoszyński Kazimierz 18, 22,
256, 262
Baudelaire Charles 95, 173, 256
Bednarek Joanna 140, 258
Belaval Yvon 115, 256
Benjamin Walter 56–59, 68, 91,
92, 100, 118, 122, 193, 210, 224,
232, 248, 249, 256, 257, 261
Bennett Susan 257
Berent Wacław 85, 266
Bęben Dariusz 250, 257
Białoszewski Miron 68, 69, 78, 257
Biedrzycki Krzysztof 269, 274,
240
Bielik-Robson Agata 107, 257, 266
Bieńczyk Marek 152, 162, 211, 225,
228, 232–234, 257, 264
Biskupski Krzysztof 161, 267
Blake William 209, 212, 268
275
Indeks osobowyBlanchot Maurice 9, 49, 157, 179,
180, 257, 261, 262, 264
Bloom Allan 139
Bloom Harold 19
Błońska Wanda 35, 256
Błoński Jan 23, 73
Bobiński Witold 240, 262, 263,
269, 274
Bolecki Włodzimierz 130, 264, 268,
274
Bolter David Jay 61, 257
Booth Wayne 18, 20, 51, 93, 257
Borges Jorge Luis 177
Borkowska Ewa 273
Bortnowski Stanisław 83, 84, 257
Bourdieu Pierre 16, 181, 182, 239,
240, 255, 257, 267
Boym Svetlana 217, 234, 258
Bożek Paulina 34, 259
Bradbury Ray 12, 62, 258
Brillat Savarin Jean Anthelme 166,
256
Brogowski Leszek 255
Brunetiere Ferdinand 15
Brzechwa Jan 67, 68, 258
Brzostek Dariusz 42, 258
Büchner Georg 143, 258
Bucholc Marta 255
Burzyńska Anna 18, 126, 258, 259
Calasso Roberto 110, 263
Calvino Italo 258
Carroll Noël 18
Cavallo Guglielmo 20, 261
Certeau Michel de 23, 43, 44, 258
Cervantes Miguel de 162, 177, 221,
264
Chartier Roger 10, 20, 21, 181, 239,
255, 258, 261, 267, 268, 270,
Chebab Milena Rachid 45, 258
Chrobak Małgorzata 274
Chymkowski Roman 45, 66, 258, 263
Cioran Emilio 73, 258
Cochrane Lydia 20, 258, 261
Cocteau Jean 207
Compagnon Andre 258
Corneille Piere 207
Crone Ronald 20, 164, 269
Culler Jonathan 20
Czapliński Przemysław 31, 35, 228,
252, 253, 258, 259, 263, 266, 269
Czcibor-Piotrowski Aleksander
84, 261
Czownicka Anna 98, 263
Danek Danuta 24
Darnton Robert 20, 259
Deleuze Gilles 25
Derrida Jacques 19, 60, 68, 121, 126,
157, 207, 243, 245, 258, 259, 264
Diduszko-Zyglewska Agata 46, 269
Dolar Mladen 34, 259
Doroszewski Witold 229, 269
Draaisma Douwe 230, 259
Dróżdż Andrzej 175, 247, 259
Drzazgowska Ewa 230, 263
Dybel Paweł 115, 256
Dziadek Adam 69, 174, 255, 259
276
Indeks osobowyEagelton Terry 66, 67, 259
Eile Stanisław 112, 259
Empson William 112, 259
Engelking Leszek 162, 266
Epiktet 137
Eurypides 90
Eustachiewicz Lesław 91, 268
Fabre Jean 268, 270, 21
Fadiman Anne 23, 165, 166, 259
Felman Shoshana 119, 260
Ferretti Alberta 21, 174, 265
Ficowski Jerzy 223, 268
Fink Bruce 264, 120
Fish Stanley 18, 20
Fitzgerald Edward 166
Foucault Michel 66, 67, 101, 260
Freud Zygmunt 103–105, 107–110,
114, 116, 120, 121, 154, 155, 233,
260
Galileusz 166
Gawdzik Witold 55
Gielata Ireneusz 197, 224, 260
Giroux A. Henry 184, 260
Głowiński Michał 18, 115, 256, 260
Golec Danuta 98, 263
Gombrowicz Witold 76, 81, 241
Gondowicz Jan 166, 259
Gorczyca Barbara 105, 264
Grajewski Wincenty 105, 260, 264
Gralewicz-Wolny Iwona 227, 260
Greeneway Peter 59
Grigg Russell 120, 264
Gros Frédéric 58, 260
Gumbrecht Hans Ulrich 86, 87,
260
Gutenberg Jan 22
Gutorow Jacek 126, 259
Guze Joanna 95, 173, 256
Hadot Pierre 138
Halsey Katie 20, 164, 269
Hammond Ron 4, 38, 73, 165, 167,
168, 170, 175, 260
Hardy Thomas 244
Harmon L. James 199, 266
Haupt Zygmunt 151, 152, 260
Hébrard Jean 21, 268, 270
Heck Dorota 18
Heidegger Martin 9, 25, 49, 127,
128, 261, 262
Hejmej Andrzej 41, 42, 261
Herbert Zbigniew 203, 241
Herder Johann Gottfried 53, 261
Heydel Magdalena 154, 158, 192,
193, 226, 249, 250, 261, 270
Hillis Miller Joseph 20, 27, 29, 30,
261, 265, 267
Hoffman Krzysztof 27, 261
Hölderlin Friedrich 82, 261
Holland Agnieszka 176, 264
Hrabal Bohumil 84, 261
Hunter Tom 215
Husserl Edmund 241, 247, 250 -252,
257, 261
Hutcheon Linda 228, 237, 261
277
Indeks osobowyIhde Don 230, 267
Iłłakowiczówna Kazimiera 143, 258
Ingarden Roman 15
Iser Wolfgang 20, 261
Iwasiów Inga 261
Jabès Edmond 73, 96, 261
Jackson Heather 71, 262
Jagodzińska Diana 274
Jaksender Maria Kajetan 121, 243,
259
Jameson Frederic 236, 262
Jan od Krzyża, św. 96
Janaszek-Ivaničkova Halina 262
Jankowicz Grzegorz 9, 31, 49, 142,
207, 246, 255, 262
Jankowska Hanna 207, 265
Jansson Tove 62, 262
Janus-Sitarz Anna 44, 45, 99, 149,
240, 241, 243, 244, 262, 263, 269,
274
Japola Józef 70, 266
Jarzębski Jerzy 18
Jaskółowa Ewa 274
Jaunin Françoise 79, 256
Jauss Hans Robert 20, 22, 262
Jaworska-Witkowska Monika 262
Johnson Samuel 226
Kadłubek Zbigniew 189, 262
Kafka Franz 20, 110, 119, 126–131,
146, 197, 223, 224, 235, 250, 263
Kalaga Wojciech 207, 268
Kamuf Peggy 243, 259
Kania Agnieszka 240, 262
Kaniewski Jerzy 77, 263
Kaniowska Ewa 58, 260
Kant Immanuel 16, 58, 220, 229,
230, 261
Karłowicz Jan 229, 263
Karpiński Wojciech 114, 263
Karpowicz Ignacy 26
Karst Robert 126, 263
Kellog Robert 35, 263
Kertész André 38, 73, 175, 206–208,
211, 212, 214, 215, 263
Klein Melanie 98, 263
Kłobukowski Michał 255
Kłoczowski Maria Jan 73, 258
Kłosiński Krzysztof 166, 205, 256
Kochanowski Jan 92
Kołakowski Leszek 227, 263
Kończal Kornelia 234, 258
Kopacki Andrzej 57, 91, 118, 210,
256, 257
Koryś Izabela 45, 66, 258, 263
Kossak-Szczucka Zofia 22
Kostkiewiczowa Teresa 244, 263
Kowalczyk Agnieszka 140, 258
Kowalkowski Alfred 126, 263
Kowalska Małgorzata 183, 264
Kowalska-Leder Justyna 231, 264
Koziołek Krystyna 91, 130, 192,
264, 277, 279
Koziołek Ryszard 101, 219, 241,
264
Kozyra-Pawlak Ewa 62, 262
Kramsztyk Józef 47, 265
278
Indeks osobowyKrasicki Ignacy 92
Kraska Adam 12, 258
Kraus Karl 100
Kristeva Julia 155, 156, 182, 193,
194, 264
Kryński Adam 229, 263
Krzeczkowski Henryk 255
Krzyżyk Danuta 274
Kubiak Zygmunt 81, 255
Kundera Milan 161, 162, 175, 176,
211, 264
Kunicka Anna 66, 259
Kunz Tomasz 11, 264
Kupfer Joseph 200, 264
Kupś Tomasz 58, 220, 263
Kurek Aleksandra 88, 259
Kurek Jacek 88, 259
Kwietniewska Małgorzata 207, 208,
259, 266
Kwiatkowski Jerzy 40, 269
Lévinas Emmanuel 39, 98, 183, 264,
270
Lewicka Maria 224, 265
Libera Antoni 82, 261
Linde Samuel Bogumił 14, 75, 82,
265
Lipszyc Adam 58, 59, 265
Littau Karin 129, 149, 150, 265
Long Elizabeth 132, 265
Lukacher Ned 110, 265
Lupa Krystian 42, 43, 264
Ładoń Monika 197, 260
Łagodzka Anna 190, 255
Łebkowska Anna 130, 264, 274
Łempicka Aniela 200, 270
Łobodziński Filip 235, 267
Łoziński Jerzy 81, 269
Łukasiewicz Małgorzata 22, 262
Łukaszek Aleksandra 261
Labelle Brandon 42
Lacan Jacques 104, 105, 108, 120-122,
154, 156, 264
Lachman Michał 119, 260
Lagache Daniel 109, 154, 264
Lanson Gustaw 15
Laplanche Jean 109, 154, 264
Le Goff Jacques 21, 64, 65, 264, 268,
Makowski Jarosław 113, 259
Maliszewski Krzysztof 187, 265
Małecka Aleksandra 61, 257
Man Paul de 19, 20, 265
Manguel Alberto 23, 193, 207, 215,
246, 265
Mann Tomasz 47, 48, 265
Markiewicz Henryk 35, 245, 255,
270
256
Legeżyńska Anna 260
Lejeune Philippe 21, 268, 270
Lekczyńska Jadwiga 115, 256
Leśniak Andrzej 157, 180, 181, 264
Markowski Michał Paweł 23, 126,
133, 136, 142, 155, 159, 166, 180,
193, 201, 205, 249, 256, 259, 264,
265, 267
279
Indeks osobowyMaryl Maciej 21, 47, 48, 132, 144,
226, 227, 255, 265
Matuszewski Krzysztof 60, 259
May Karol 233
Mayenowa Maria Renata 14, 269
Meisel Steven 174, 175, 176, 265
Męczkowska Astrid 137, 266
Michalak Dominika 45, 263
Michalski Krzysztof 127, 261
Mickiewicz Adam 253, 254, 266
Mikics David 29, 266
Mikołajczuk Agnieszka 240, 262
Milne Alan Aleksander 160, 266
Miłosz Czesław 64, 241
Mirandola Franciszek 203, 268
Modzelewska Ewa 109, 154, 264
Momro Jakub 43, 92, 266
Moretti Franco 31–33, 266
Mościcki Paweł 255
Mozart Wolfgang Amadeusz 27
Mytych-Forajter Beata 227
Nabokov Vladimir 162, 163, 266
Naczyńska Zuzanna 62, 270
Nancy Jean-Luc 25, 43, 208, 210, 266
Nice Richard 239, 257
Niedźwiedzki Władysław 229, 263
Niesporek-Szamburska Bernadet-
ta 77, 263, 273, 274
Nietzsche Friedrich 29, 85, 93, 172,
219, 266
Nitka Małgorzata 273
Nowacki Dariusz 260
Nowak Grzegorz 34, 259
Nunn Trevor 216
Nussbaum Martha Craven 18, 46,
96, 136–138, 140, 153, 198, 201,
220, 266
Nycz Ryszard 9, 10, 17, 24, 26, 70,
260, 266
Okopień-Sławińska Aleksandra 18
Olczyk Jacek 267
Olejniczak Józef 173, 174, 266
Orgelbrand Maurycy 229, 269
Olszański Grzegorz 197, 260
Ong Walter Jackson 70, 266
Orłowski Hubert 100, 224, 256, 257
Orzeszkowa Eliza 164, 165, 267
Packer George 63, 267
Pascal Blaise 96, 106, 141
Passeron Jean-Claude 239, 257
Patmore Coventry 166
Pawlus Tomasz 217, 267
Pawłowski Łukasz 46, 96, 220, 266
Pearson David 62, 267
Pennac Daniel 7, 267
Perec Georges 267
Pérez-Reverte Arturo 235, 267
Person Magnus 44
Phillips James 230, 267
Piasecki Paweł 166, 259
Pieniążek Marek 76, 77, 267
Pieścikowski Edward 165, 267
Pilch Anna 215, 267
Piotrowska Irena 84, 224
Pitek Monika 215, 267
280
Indeks osobowyPlaton 97, 137
Ples-Bęben Marta 250, 257
Płatonow Andriej 224, 267
Płaza Maciej 236, 262
Poe Edgar Allan 120
Pomian Krzysztof 21, 127, 261, 268,
270
Pontalis Jean-Bertrand 109, 154,
264
Poulet Georges 16, 20
Pound Ezra 123, 161, 187, 267
Prokopiuk Jerzy 233, 260
Proust Marcel 73, 159, 162, 163,
178, 193, 230, 267
Prus Bolesław 22, 88, 85, 173, 267
Prusik Monika 224, 265
Przybylska Renata 240, 262, 263,
269, 274
Przybyłowska Barbara 262
Przybysławski Artur 211, 265
Pustuła Hanna 166, 259
Quignard Pascal 106, 107, 267
Racine Jean-Baptiste 207
Radway Janice 131, 267
Ramsay Stephen 32, 267
Regiewicz Adam 268
Reszke Robert 103, 107, 260
Richard Jean-Pierre 16
Rilke Rainer Maria 7, 268
Rimbaud Paul 214
Rodak Paweł 21, 268, 270
Rogucka Anna 130, 269
Rolland Romain 192, 203, 268
Rorty Richard 193, 201
Rougemont Denis de 91, 268
Rusek Marta 215, 267
Rutkowski Krzysztof 107, 267
Rymkiewicz Jarosław Marek 78
Ryziński Remigiusz 193, 264
Sargent John 63
Sartre Jean Paul 15
Saryusz-Wolska Magdalena 224,
265
Schulz Bruno 107, 116, 117, 122,
222, 223, 268, 273
Sebald Wilfried 249, 250, 261
Sendyka Roma 158, 226, 270
Seneka 137
Shallcross Barbara 87, 268
Sidorek Janusz 251, 261
Sienkiewicz Henryk 81, 222, 241
Sikorski Janusz 100, 224, 256, 257
Silverman Hugh 230, 267
Skarga Barbara 97, 98, 183, 264,
268
Skwarczyńska Stefania 112, 259
Sławek Tadeusz 53, 85, 113, 139,
147, 172, 201, 205, 207, 209–212,
214, 215, 241, 242, 259, 268
Sławiński Janusz 15, 256, 268
Słowacki Juliusz 22, 25, 76
Smarzowski Wojciech 245, 259
Snopek Jerzy 173, 270
Sobolewska Justyna 192, 207, 269
Sofokles 90, 103, 196
281
Indeks osobowySokrates 82, 137, 138, 220, 261
Sonnenberg Ewa 73, 80, 84, 269
Sosnowska Paulina 230, 263
Sosnowski Andrzej 157, 257
Sprycha Agnieszka 62, 270
Sriratana Verita 269
Staff Leopold 93, 266
Staniszewski Michał 172, 201, 268
Steiner George 80, 81, 82, 91, 269
Strawa Ewelina 240, 262, 263, 269,
274
Stróżyński Tomasz 258
Subbotko Donata 42, 43, 264
Szczukowski Dariusz 240, 244, 269
Szlosarek Artur 110, 263
Szumańska-Grossowa Hanna 65,
264
Szymborska Wisława 40, 163, 269
Tabaczyński Michał 61, 257
Tarantino Quentin 39, 40
Thiel-Jańczuk Katarzyna 23, 258
Thoreau Henry David 137
Thurman Uma 39
Tischner Józef 85, 97, 98, 269
Tischner Łukasz 245, 255
Todorov Tzvetan 16
Tomkowski Jan 173, 270
Towheed Shafquat 20, 164, 269
Trąba Robert 224, 265
Tubylewicz Katarzyna 46, 269
Tullet Herve 62, 270
Tuwim Irena 160, 266
Uchiyama Kanae 39, 270
Ulicka Danuta 18
Unamuno Miguel de 196, 270
Uniłowski Krzysztof 260
Urbańska Anna 223, 263
Urbański Robert 223, 263
Valdés J. Mario 228, 237, 261
Vermeer Johannes 205, 208, 209,
211–215, 267
Voltaire (Wolter) właść. François-
-Marie Arouet 207
Walas Teresa 22, 270
Wang Wayne 39
Wasilewska Anna 157, 257, 258
Waters Lindsay 27, 29, 32, 33, 270
Wądolny-Tatar Katarzyna 274
Węgrzyniak Anna 150, 270
Wieleżyńska Ewa 166, 205, 256
Wierzchosławski Piotr 156, 264
Wierzchosławska Katarzyna 156,
264
Wilczyński Grzegorz 66, 260
Witkowski Lech 270
Włodarczyk Anna 99, 270
Wodnicki Adam 96, 261
Wodziński Cezary 97, 98, 270
Wojciechowska Ewa 109, 154, 264
Wołkowicz Anna 20, 130, 263
Woolf Virginia 154, 158, 159, 178,
192, 193, 195, 196, 198, 226, 244,
245, 270
Woźniakowski Henryk 196, 270
282
Indeks osobowyWójcik-Dudek Małgorzata 77, 263,
273, 274
Wyrzykowski Stanisław 29, 120,
266, 267
Wyspiański Stanisław 22, 200, 201,
Załuski Tomasz 25, 271
Zgółkowa Halina 13, 271
Zohn Harry 248, 257
Zok-Smoła Aleksandra 77, 263, 274
Zola Emil 173
270
Żychliński Arkadiusz 23, 250, 260,
Zabłocki Krzysztof 79, 256
Zając Michał 62, 271
Zaleski Marek 224, 230, 265, 271
271
Žižek Slavoy 141
Krystyna Koziołek
The Time of Reading
S u m m a r y
The book is devoted to the theory and practice of reading. Reading is a singular
event – it is a contingent, individual and intimate activity; due to that, its his-
tory, theory and systematics are particularly hard to construct. Endeavours
to analyse reading soon make one realise that such investigations belong to the
field of experimental studies: studies on the nature of the experience of reading.
The aim of the author is to reflect as fully as possible the richness and won-
derful inconsistency of the activity of reading, as it corresponds to the intri-
cate matter of life. In the chapters of the book, one can find the descriptions
of various experiences of reading, transformed and arranged by the author
into certain sequences or models. They make it possible to grasp the complex
universe of the phenomena of reading as the forms of articulation of reading:
the transmittable statement describing what happens with the readers and
the text while reading.
We do not know everything, and yet we have to speak and write about it,
since we are anxious about our future. In order to do so – precisely, to think
about ourselves and the world without sufficient knowledge about both –
we have inventions concerning the past and the future at our disposal. Inven-
tions and fictions are necessary for all of us. Literature and philosophy, which
we learn to read at school and university, belong to the kind of “inventions” that
prepare us for the times when different types of knowledge turn out to be inad-
equate or even useless. Proposed by the author, phenomenological reduction
in the didactics of literature is to result in the establishment of a constant point
of support for imagination and conversation. If school-level Polish literature
and language teaching aspires to be engaged in the pursuit of preparing young
people to put in an effort to understand the world they live in, an excellent
tool is still at our disposal; this tool is literature, along with the act of reading
it and the conversation by means of it. The time of reading is not a different
kind of time – taken from life or complementing it. It is simply the time of life –
as there is no other – spent in the company of books.
285
SummaryKrystyna Koziołek
Le temps de la lecture
R é s u m é
Le livre est consacré à la théorie et à la pratique de la lecture. Le fait que la lec-
ture est un événement singulier contribue à ce que son histoire, sa théorie et sa
systématique sont particulièrement difficiles à construire en raison de son
caractère accidentel et individuel, mais aussi en raison de l’intimité de l’acte de
lire. Les tentatives d’examiner la lecture prouvent vite que de telles recherches
appartiennent au domaine de la science expérimentale, c’est-à-dire aux études
concernant la nature de l’expérience de lecture. Étant donné que la lecture
correspond à la matière compliquée de la vie, l’objectif des recherches de l’au-
teure consiste à garder le plus pleinement possible la richesse et l’incohérence
excellente de l’acte de lire. Dans les chapitres subséquents du livre se trouvent
les descriptions de différentes expériences de lecture que l’auteure transforme
en certains enchaînements (séquences, modèles). Ils permettent de saisir l’uni-
vers compliqué de phénomènes de lecture en tant que formes d’articulation
de la lecture, en tant que message possible à transmettre sur ce qui se passe avec
les lecteurs et les textes durant la lecture.
On ne sait pas tout et, malgré cela, on est obligé d’en parler et écrire parce
que l’on s’inquiète de notre futur. Afin de pouvoir le faire, c’est-à-dire de penser
à nous-mêmes et au monde sans un savoir suffisant sur eux, on dispose des
inventions liées au passé et à l’avenir. Or, les inventions et les fictions sont indis-
pensables à chacun de nous. La littérature et la philosophie, dont la lecture on
enseigne à l’école et à l’université, sont bel et bien ce type d’ « inventions » qui
nous préparent aux temps où d’autres types de savoir se révèlent inadéquats,
voire inutiles. La réduction phénoménologique dans la didactique de la lecture,
que propose l’auteure, a pour objectif de conduire à fonder un point d’appui
stable pour l’imagination et la conversation. Si les études de la langue et de
la littérature polonaises que l’on enseigne à l’école veulent participer dans le
travail visant à préparer les jeunes gens à essayer de comprendre le monde dans
lequel ils vivent, elles ont à leur disposition un instrument excellent qu’est la
littérature, sa lecture et la conversation se déroulant à son aide. Le temps de la
lecture n’est pas un temps différent, arraché à la vie ou complétant la vie. C’est
justement un seul temps de la vie, puisqu’il n’y en a pas d’autres, mais passé en
compagnie de livres.
Krystyna KoziołeK
K
r
y
s
t
y
n
a
K
o
z
i
o
ł
e
K
C
z
a
s
l
e
k
t
u
r
y
Czas lektury
Nawyk czytania uczy pragnąć pragnienia,
a nie jego nasycenia.
Powstaje wówczas ten paradoksalny stan,
że, stojąc w środku biblioteki, tęsknimy za literaturą.
Bez lektury, nowej lektury,
nowych czytelników,
nie ma nadziei
na odnowienie dawnych książek,
a bez nich – na odnowienie świata,
który – bez literatury –
ma skłonność do zastygania
w formach znanych i przewidywalnych.
My wszyscy, kapłani tekstu, pragniemy
ekspansji mody na czytanie, mody bezwzględnie seryjnej,
globalnie popularnej. Ale w cichości, kameralnie,
w osłonie ironii, żywimy raczej przekonanie,
że wartość książki objawia się dopiero w lekturze wysokiej,
arystokratycznej, niespiesznej, refleksyjnej,
niedostępnej każdemu – haute lecture.
Czas lektury nie jest czasem innym –
wyrwanym życiu lub życie uzupełniającym.
To po prostu jeden, bo innego nie ma,
czas życia, tyle że spędzany w towarzystwie książek.
29
Pobierz darmowy fragment (pdf)