Finale 2005 to edytor nutowy o niemal nieograniczonych możliwościach, z którego korzystają zarówno profesjonaliści, jak i amatorzy. Za jego pomocą można przygotować każdy rodzaj zapisu muzycznego. Obok nutowego Finale umożliwia także np. zapis tabulatury gitarowej. W książce 'Finale. Edytor nutowy nie tylko dla profesjonalistów' Piotr Kołodziej przedstawił podstawowe możliwości tego wspaniałego programu. Teraz czas na następny krok -- opanowanie wszystkich jego tajników.
Książka 'Finale 2005. Edytor nutowy. Praktyczne projekty' jest przeznaczona dla tych użytkowników Finale, którzy mają już pewne doświadczenie w pracy z tą aplikacją i chcą poznać ją lepiej. Opisano tutaj sposoby konfiguracji interfejsu użytkownika oraz narzędzia towarzyszące programowi. Główną treścią książki są jednak projekty muzyczne -- autor przedstawia sposoby zapisania w Finale utworów pochodzących z różnych epok muzycznych, od średniowiecza począwszy, na muzyce współczesnej skończywszy. Osobny rozdział poświęcono narzędziu Finale Notepad -- dostępnej nieodpłatnie prostszej wersji Finale 2005.
Konfiguracja programu
Zapis muzyki dawnej na przykładzie chorału gregoriańskiego
Muzyka klasycystyczna i romantyczna
Utwór orkiestrowy
Muzyka współczesna
Wstawianie elementów graficznych do zapisu muzycznego
Praca z plikami MIDI
Nutowy OCR - skanowanie i konwersja zapisów nutowych
Generowanie plików PDF
Tworzenie kopii bezpieczeństwa za pomocą narzędzia Backup Tool
Projekty dla użytkowników programu Finale Notepad
Niezależnie od tego, jakim gatunkiem muzyki się zajmujesz, Finale 2005 będzie doskonałym narzędziem, które pomoże Ci w pracy. Dzięki tej książce dowiesz się, jak wykorzystać wszystkie jego możliwości.
O autorze: Piotr Kołodziej od wielu lat zajmuje się przygotowywaniem do druku publikacji nutowych. Współpracuje z wydawnictwami muzycznymi w kraju i za granicą. [więcej...\
Darmowy fragment publikacji:
IDZ DO
IDZ DO
PRZYK£ADOWY ROZDZIA£
PRZYK£ADOWY ROZDZIA£
SPIS TREĎCI
SPIS TREĎCI
KATALOG KSI¥¯EK
KATALOG KSI¥¯EK
KATALOG ONLINE
KATALOG ONLINE
ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG
ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG
TWÓJ KOSZYK
TWÓJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA
DODAJ DO KOSZYKA
CENNIK I INFORMACJE
CENNIK I INFORMACJE
ZAMÓW INFORMACJE
ZAMÓW INFORMACJE
O NOWOĎCIACH
O NOWOĎCIACH
ZAMÓW CENNIK
ZAMÓW CENNIK
CZYTELNIA
CZYTELNIA
FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE
FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl
Finale 2005.
Edytor nutowy.
Praktyczne projekty
Autor: Piotr Ko³odziej
ISBN: 83-7361-765-5
Format: B5, stron: 312
Finale 2005 to edytor nutowy o niemal nieograniczonych mo¿liwoġciach, z którego
korzystaj¹ zarówno profesjonaliġci, jak i amatorzy. Za jego pomoc¹ mo¿na przygotowaæ
ka¿dy rodzaj zapisu muzycznego. Obok nutowego Finale umo¿liwia tak¿e np. zapis
tabulatury gitarowej. W ksi¹¿ce „Finale. Edytor nutowy nie tylko dla profesjonalistów”
Piotr Ko³odziej przedstawi³ podstawowe mo¿liwoġci tego wspania³ego programu.
Teraz czas na nastêpny krok — opanowanie wszystkich jego tajników.
Ksi¹¿ka „Finale 2005. Edytor nutowy. Praktyczne projekty” jest przeznaczona dla tych
u¿ytkowników Finale, którzy maj¹ ju¿ pewne doġwiadczenie w pracy z t¹ aplikacj¹
i chc¹ poznaæ j¹ lepiej. Opisano tutaj sposoby konfiguracji interfejsu u¿ytkownika
oraz narzêdzia towarzysz¹ce programowi. G³ówn¹ treġci¹ ksi¹¿ki s¹ jednak projekty
muzyczne — autor przedstawia sposoby zapisania w Finale utworów pochodz¹cych
z ró¿nych epok muzycznych, od ġredniowiecza pocz¹wszy, na muzyce wspó³czesnej
skoñczywszy. Osobny rozdzia³ poġwiêcono narzêdziu Finale Notepad — dostêpnej
nieodp³atnie prostszej wersji Finale 2005.
• Konfiguracja programu
• Zapis muzyki dawnej na przyk³adzie chora³u gregoriañskiego
• Muzyka klasycystyczna i romantyczna
• Utwór orkiestrowy
• Muzyka wspó³czesna
• Wstawianie elementów graficznych do zapisu muzycznego
• Praca z plikami MIDI
• Nutowy OCR— skanowanie i konwersja zapisów nutowych
• Generowanie plików PDF
• Tworzenie kopii bezpieczeñstwa za pomoc¹ narzêdzia Backup Tool
• Projekty dla u¿ytkowników programu Finale Notepad
Niezale¿nie od tego, jakim gatunkiem muzyki siê zajmujesz, Finale 2005 bêdzie
doskona³ym narzêdziem, które pomo¿e Ci w pracy. Dziêki tej ksi¹¿ce dowiesz siê,
jak wykorzystaæ wszystkie jego mo¿liwoġci.
Spis treści
O Autorze .......................................................................................... 7
Wstęp ............................................................................................... 9
Rozdział 1. Konfiguracja stanowiska pracy — Finale i dodatkowe elementy ....... 11
Konfiguracja programu, dodatkowych narzędzi i czcionek ............................................ 11
Sprzęt ...................................................c...................................................c................. 12
Ustawienia programu Finale ...................................................c................................. 12
Instalacja dodatkowych narzędzi ...................................................c........................... 13
Instalacja czcionek ...................................................c................................................ 16
Krótko o Finale 2005 — co nowego? ...................................................c.......................... 17
Rozdział 2. Muzyka dawna ................................................................................. 21
Projekt 1. Chorał gregoriański w postaci nota quadrata ................................................. 22
Projekt 2. Współczesny zapis chorału ...................................................c......................... 28
Projekt 3. Fragmenty chorałowe w utworze instrumentalnym ....................................... 35
Projekt 4. Utwór wokalny z tekstem w języku polskim .................................................. 50
Projekt 5. Incipit — Madrygał Vincenza Ruffo ...................................................c........... 63
Projekt 6. Notacja menzuralna ..................................................c...................................... 78
Projekt 7. Tabulatura w muzyce dawnej ...................................................c...................... 91
Projekt 8. Basso Continuo ...................................................c........................................... 99
Część A: Wstawiamy cyfrowanie za pomocą Lyrics Tool ..................................... 101
Część B: Wstawiamy cyfrowanie za pomocą Expression Tool .............................. 105
Rozdział 3. Standardowa notacja muzyczna
— przykłady muzyki klasycyzmu i romantyzmu ............................... 111
Projekt 9. Muzyka fortepianowa ...................................................c............................... 112
Etiuda nr 1 op. 10. ...................................................c............................................... 112
Etiuda nr 2 op. 10. ...................................................c............................................... 116
Etiuda nr 3 op. 10. ...................................................c............................................... 120
Etiuda nr 6 op. 10. ...................................................c............................................... 123
Ozdobniki ...................................................c...................................................c......... 124
Projekt 10. „Cavatina” Karola Kurpińskiego
— przygotowujemy wyciągi głosów z partytury orkiestrowej ................................... 128
Część A: Funkcja Extract Parts ...................................................c........................... 129
Część B: Special Part Extraction ...................................................c......................... 148
Część C: Print Parts ...................................................c............................................. 149
Projekt 11. Pieśń solowa z towarzyszeniem fortepianu ................................................ 152
Projekt 12. Muzyka orkiestrowa ...................................................c................................ 159
6
Finale 2005. Edytor nutowy. Praktyczne projekty
Rozdział 4. Muzyka współczesna — największe wyzwanie dla Music Engravera .... 187
Projekt 13. Wybrane zagadnienia notacji
na przykładzie kompozycji Piotra Perkowskiego ...................................................c.... 188
Projekt 14. Elementy tekstowe ...................................................c.................................. 205
Projekt 15. Elementy graficzne ...................................................c................................. 217
Użycie modułu Shape Designer ...................................................c.......................... 218
Importowanie grafiki do Finale ...................................................c........................... 229
Tworzenie linii o różnych kształtach ...................................................c................... 230
Projekt 16. Nuty, akcydencje, nowe znaki artykulacji muzycznej,
skróty notacji muzycznej ...................................................c........................................ 234
Rozdział 5. Różne ............................................................................................ 253
Projekt 17. Import pliku z edytora nutowego Score do Finale ...................................... 253
Część A: Konwersja utworu fortepianowego
(fragment „Wariacji es-moll” Ignacego Jana Paderewskiego) ............................. 254
Część B: Konwersja utworu wokalno-instrumentalnego ........................................ 257
Projekt 18. Otwieranie plików MIDI ...................................................c......................... 259
Projekt 19. Nutowy OCR — SmartScore Lite®, SmartScore PRO®, SharpEye 2® .......... 262
Część A: Sonata fortepianowa es-moll, op. 21 I. J. Paderewskiego (fragment) ..... 264
Część B: Partytura orkiestrowa ...................................................c........................... 271
Część C: Muzyka wokalna ...................................................c.................................. 273
Projekt 20. Tworzenie plików PDF w Finale ...................................................c............ 277
Projekt 21. Automatyczne tworzenie kopii bezpieczeństwa plików
(program A Backup Tool) ...................................................c....................................... 282
Rozdział 6. Finale Notepad — praktyczne projekty .......................................... 287
Projekt 22. Utwór „fortepianowy” ...................................................c............................. 288
Projekt 23. Utwór wokalny ...................................................c........................................ 293
Projekt 24. Zmieniamy domyślne nazwy instrumentów (głosów)
— plik tekstowy instrument.txt ...................................................c............................... 295
Dodatek A Wykaz źródeł materiałów nutowych użytych w tej książce .............. 301
Skorowidz ...................................................................................... 303
Rozdział 2.
Muzyka dawna
W tym rozdziale omówimy możliwości Finale w zakresie przygotowania muzyki śre-
dniowiecza, renesansu i baroku. Wybrałem w tym celu fragmenty, w których napoty-
kamy różne problemy, mogące pojawić się w pracy nad składem utworów z tych
okresów. Starałem się, aby każdy z nich prezentował odrębne zagadnienia lub różne
rozwiązania podobnych problemów.
W kilku projektach tego rozdziału niezbędne będzie użycie pluginu Roberta Piéchauda
Medieval do muzyki dawnej.
Odmienność zapisu chorałowego w postaci nota quadrata (czterolinia, klucze, specy-
ficzny kształt nut, dodatkowe znaki) zmusza nas do użycia dodatkowego narzędzia
(oraz czcionek), dlatego powstał odrębny moduł — Medieval — do notacji muzyki
średniowiecza. Pozwala on nie tylko na przygotowanie chorału gregoriańskiego. Za
jego pomocą możemy także „składać” oryginalny zapis notacji modalnej, menzuralnej
(czarnej i białej). Dzięki Medieval skład nut tego rodzaju muzyki wygląda bardzo es-
tetycznie (dzięki dopracowanym czcionkom Neuma), a praca jest przyjemna i wygodna.
Rozszerzając Finale o Medieval, jesteśmy w stanie — piszę to z całą odpowiedzialno-
ścią — przygotować każdy rodzaj zapisu muzycznego.
Finale sprawdza się też świetnie w przygotowaniu transkrypcji muzyki renesansu
i baroku. W dalszych projektach tego rozdziału przygotujemy utwór wokalny z tekstem
polskim — na przykładzie 1. Psalmu Mikołaja Gomółki. Omówimy różne sposoby
wstawiania tekstu słownego do dokumentu Finale. Pokażemy, jak prawidłowo wpro-
wadzić cyfrowanie (Basso Continuo). W innym projekcie stworzymy na początku
utworu incipit, element stosunkowo rzadko stosowany w standardowym składzie nut
— używany głównie w wydaniach źródłowo-krytycznych (choć nie tylko). Wiele
osób (głównie studentów muzykologii), przygotowując transkrypcję muzyki dawnej
w Finale, ma z nim problemy. W tej książce znalazło się miejsce na wyjaśnienie tego
zagadnienia. Powiemy także, jak zamienić standardowe kreski taktowe na Mensurstriche
(kreski między pięcioliniami).
22
Finale 2005. Edytor nutowy. Praktyczne projekty
W tym rozdziale omówimy także różne metody wprowadzania nut oraz pozostałych
elementów zapisu. Przygotujemy przykład notacji menzuralnej, zapiszemy go w for-
macie graficznym Tiff i wstawimy do MS Worda.
Projekt 1. Chorał gregoriański
w postaci nota quadrata
Zagadnienia poruszane w tym projekcie to:
użycie modułu do notacji muzyki średniowiecznej Medieval;
zmiana czcionki tekstu słownego utworu.
W tym projekcie powiemy, w jaki sposób możemy przygotować — za pomocą Finale
i modułu Medieval — chorał gregoriański w zapisie nota quadrata. Fragment pięknego
rękopisu widoczny jest na rysunku 2.1. Naszym celem będzie przeniesienie tego zapi-
su do notacji zwanej kwadratową lub nota quadrata. Spróbujemy osiągnąć efekt wi-
doczny na rysunku 2.2.
Użyjemy do tego gotowego szablonu dołączonego do Finale razem z pluginem Me-
dieval.
Krok 1.: Otwieramy pliki
Wybieramy polecenie File/Open (Ctrl+O), a następnie otwieramy plik
PR01_01.mus. Jest to pusty dokument z ustawionymi elementami notacji
nota quadrata (czterolinia, klucze, znaki akcydencji itd.).
Wielkość widoku dokumentu możemy zmieniać za pomocą skrótów klawiszowych:
Ctrl+1 (100 ), Ctrl+2 (200 ), Ctrl+4 (400 ), Ctrl+5 (50 ), Ctrl+0 (wielkość defi-
niowana).
Krok 2.: Wprowadzamy nuty
W kolejnym kroku wprowadzimy nuty. Wybór odpowiedniego narzędzia — Simple
Entry, Speedy Entry, Hyperscribe czy Command Line — pozostawiam do wyboru
Czytelnikowi. Nuty wprowadzamy w Layer 1 (skrót Shift+Alt+1). Ligatury zapisujemy
jako pojedyncze nuty (w chorale nie stosujemy dwudźwięków, trójdźwięków, itd.!).
Pamiętaj, że gdy wprowadzasz nuty, opcje Jump to Next Measure, Check Acciden-
tals, Check for Extra notes i Use five Lines Staff w menu Speedy (jeżeli używasz
Speedy Entry Tool) oraz Fill with Rests at End of Measure (menu Speedy/Speedy
Options) nie mogą być zaznaczone. Jeśli do wprowadzania nut używasz Simple En-
try Tool, musisz usunąć zaznaczenie opcji Check for Extra Notes i Fill with Rests
at End of Measure w menu Simple/Simple Entry Options…
Rozdział 2. ♦ Muzyka dawna
23
Rysunek 2.1.
Strona
średniowiecznego
rękopisu
zawierająca
introit
Gaudeamus
omnes
Rysunek 2.2.
Introitus
„Gaudeamus
omnes”
— zapis
w XX-wiecznej
edycji nota
quadrata
Specyfika chorału gregoriańskiego (jednogłos, brak metrum — podziału na takty) po-
zwala na pominięcie aspektu rytmicznego notacji w Finale. Dlatego w przypadku tego
projektu wartość rytmiczna nut nie jest istotna. Wszystkie wysokości wprowadzamy,
24
Finale 2005. Edytor nutowy. Praktyczne projekty
używając jednej wartości rytmicznej — ćwierćnuty (możemy używać także kropki).
Procedura taka wynika w głównej mierze z zasad funkcjonowania Medieval. Wska-
zówki tu zawarte są zgodne z instrukcją obsługi tego modułu.
Należy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że Finale zawsze operuje taktami. Nawet
przy zapisie chorału muzykę umieszczamy w taktach, w których kreski taktowe za-
stąpione są przez znaki interpunkcyjne chorału gregoriańskiego (więcej na temat in-
terpunkcji chorału znajdziemy np. we wstępie Liber Usualis).
W tym projekcie będę używał pojęcia taktu. Należy jednak zdawać sobie sprawę
z tego, że taki termin nie istnieje w odniesieniu do chorału gregoriańskiego.
Rysunek 2.3 przedstawia fragment dokumentu z wprowadzonymi nutami.
Rysunek 2.3. Drugi system z wprowadzonymi nutami
Na tym etapie należy ustalić szerokość „taktów”. Wykorzystujemy do tego
Measure Tool. Klikamy myszką Measure Tool
a następnie przesuwamy uchwyty (białe kwadraty w górnej części kreski
taktowej) przy „kreskach taktowych”, aby zmienić ich położenie.
w głównej palecie narzędzi,
W Measure Tool, klikając uchwyt prawym przyciskiem myszy, możemy
wybrać odpowiedni znak interpunkcyjny chorału gregoriańskiego.
Krok 3.: Łączymy pojedyncze nuty w ligatury
Specyficzną cechą zapisu nota quadrata są neumy złożone (ligatury). Stworzenie ich
w Finale to podstawowe zadanie tego projektu. W tym kroku pokażemy sposób, w jaki
możemy je utworzyć za pomocą narzędzia wbudowanego w plugin Medieval. Dokona
ono automatycznej zamiany pojedynczych nut na odpowiednie grupy (ligatury). Należy
dodać, że jest to najbardziej czasochłonny etap pracy.
W menu Edit zaznaczamy opcję Select Partial Measures. Pozwoli ona
na wybranie tylko określonych nut.
Przechodzimy do Mass Edit
„takcie” nuty d-a-b. Będą one tworzyć pierwszą ligaturę naszego projektu.
. Używając myszki, zaznaczamy w pierwszym
Uruchamiamy plugin Medieval (menu Plug-ins/Medieval, przy wersji
demo — menu Plug-ins/Medieval Demo) i klikamy przycisk Neume
Pojedyncze nuty zostały automatycznie zamienione na odpowiednią ligaturę
(rysunek 2.4).
.
Rysunek 2.4.
Efekt użycia
funkcji Neume
Rozdział 2. ♦ Muzyka dawna
25
Wersja Demo pluginu Medieval umożliwia połączenie tylko trzech nut w ligaturę.
W pełnej wersji możemy ich połączyć maksymalnie siedem.
Podobnie postępujemy z pozostałymi miejscami dokumentu: zaznaczamy nuty i klika-
my przycisk Neume.
Jeśli nie uzyskamy w ten sposób oczekiwanego efektu (ligatura będzie wyglądać ina-
czej, niż się spodziewaliśmy), należy zajrzeć do dokumentacji pluginu. Zawiera ona
informacje, jak uzyskać różne „warianty” danej ligatury. Możemy też sami poekspery-
mentować, klikając przycisk Neume z wciśniętym jednocześnie klawiszem Shift, Ctrl,
Alt lub Ctrl+Alt.
Przykładowo, ligaturę z początku drugiego systemu (rysunek 2.5) otrzymamy, klika-
jąc przycisk Neume z przytrzymanym klawiszem Alt.
Rysunek 2.5.
Neuma Epiphonus
(inaczej Podatus
liquescens)
Krok 4.: Ustawiamy pozycje nut
Po połączeniu nut w ligatury należy ustalić odległości pomiędzy nimi. Służy do tego
przycisk Spacing Tool (funkcja ta nie jest dostępna w wersji demo) pluginu Medieval.
Używając go, jednym kliknięciem myszki poprawnie umieścimy materiał „w tak-
tach”. Funkcji tej należy używać po każdorazowej zmianie położenia materiału
w takcie (jeśli np. wstawimy nutę, użyjemy przycisku Neume itd.). Materiał możemy też
rozłożyć, używając Note Position Tool
z narzędzia Special Tools Tool (rysunek
2.6). Jest to jednak bardzo czasochłonne, a z efektu możemy nie być zadowoleni.
Rysunek 2.6.
Zmiana położenia
nut za pomocą
Note Position
Tool
Pamiętaj, aby nie stosować funkcji Music Spacing (narzędzie Mass Edit/menu Mass
Edit/Music Spacing) do ustawienia odległości między nutami.
Krok 5.: Wprowadzamy tekst pod nutami
Pamiętaj, aby usunąć zaznaczenie opcji Word Extensions w Document Options
(Ctrl+Alt+A lub menu Options/Document Options) — zakładka Lyrics. W przeciw-
nym wypadku uzyskasz kreski pod melizmatami ostatniej sylaby danego słowa.
26
Finale 2005. Edytor nutowy. Praktyczne projekty
, wprowadzamy tekst pod nutami. Używamy
Wykorzystując Lyrics Tool
do tego metody Type into Score (w menu Lyrics zaznaczamy opcję Type into
Score). Teraz klikamy nutę, od której chcemy rozpocząć wprowadzanie tekstu.
Dla przypomnienia: dzielimy wyrazy na sylaby za pomocą klawisza minus (–), a oddzie-
lamy je od siebie spacją.
Przy pierwszej sylabie słowa gaudeamus pomijamy literę g, ponieważ będzie ona
wprowadzona przed systemem jako inicjał. Podobnie jak na rysunku 2.2, słowo GAUDE-
AMUS piszemy wielkimi literami. Po wprowadzeniu tekstu zauważamy pewne niedosko-
nałości, jeśli chodzi o położenie niektórych sylab (słów). Jeżeli są one długie, wystają
daleko przed nutę (rysunek 2.7). Korekty dokonamy za pomocą narzędzia Selection
Tool
. Przechodzimy do Selection Tool w głównej palecie narzędzi i klikamy pra-
wym przyciskiem myszki na sylabie, której położenie chcemy zmienić. Z menu kon-
tekstowego wybieramy opcję Align Left (równaj do lewej). Słowo omnes zostało wy-
równane zgodnie z wybraną opcją (rysunek 2.7, z prawej). Podobnie postępujemy
z pozostałymi sylabami (słowami), które wymagają korekty.
Rysunek 2.7.
Zmiana położenia
słowa
Jeśli nie odpowiada nam standardowa czcionka tekstu słownego, możemy ją zmienić,
np. na Dauphin. Partytura będzie przez to wyglądać estetyczniej (rysunek 2.8).
Rysunek 2.8. Tekst introitu — czcionka Dauphin
Klikamy Lyrics Tool. W menu Lyrics wybieramy pierwszą opcję — Edit Lyrics. Teraz
mamy przed sobą okno edycji tekstu — Edit Lyrics (rysunek 2.9). Zaznaczamy tekst
(np. skrótem Ctrl+A). Wybieramy Font w menu Text. Tam ustalamy nazwę czcionki
(Font), styl (Font Style) oraz wielkość (Size). Ustawienia zatwierdzamy przyciskiem OK.
Krok 6.: Wprowadzamy pozostałe elementy
Do uzupełnienia pozostały jeszcze dwa elementy naszego projektu: pierwsza litera
słowa Gaudeamus oraz znaki kustosza na końcach pięciolinii.
.
Do wprowadzenia inicjału słowa gaudeamus (G) użyjemy narzędzia Text Tool
Wybieramy je z głównej palety narzędzi. Następnie klikamy dwukrotnie przed po-
czątkiem pierwszego systemu nutowego (na ekranie powinna pojawić się ramka
z kursorem) i wybieramy okno opcji czcionki (menu Text/Font…). W oknie Font (pole
Size) wybieramy wielkość (np. 45). Zatwierdzamy ustawienia, naciskając przycisk OK.
Rozdział 2. ♦ Muzyka dawna
27
Rysunek 2.9.
Okno edytora
tekstu słownego
(Edit Lyrics) oraz
wyboru czcionki
(Font)
Teraz klikamy w dowolnym miejscu strony dokumentu, aby wyjść z ramki tekstowej.
Następnie ponownie klikamy prawym przyciskiem myszy uchwyt pola tekstowego
(biały kwadrat), które zawiera wprowadzony przez nas inicjał. W menu konteksto-
wym wybieramy pierwszą opcję — Edit Frame Attributes… W oknie Frame Attributes
w grupie Attach to zaznaczamy Measure. W kolejnym polu wpisujemy (numer
taktu). Ustawienia zatwierdzamy przyciskiem OK. W ten sposób przyporządkowali-
śmy literę G do pięciolinii. Oznacza to, że jeśli przesuniemy system nutowy, nasz in-
cipit będzie się przemieszczał razem z nim.
Teraz zajmiemy się umieszczeniem znaku kustosza na końcach systemów nutowych.
Czcionka pluginu Medieval — Neuma — zawiera większość znaków niezbędnych
do notacji muzyki średniowiecznej, w tym także różne formy graficzne kustosza
(
).
Znak kustosza możemy wprowadzić na dwa sposoby. W pierwszym wprowadzony
jest on jako nuta, której główkę zmieniamy na odpowiedni znak za pomocą przycisku
Direct z pluginu Medieval. Możemy też użyć narzędzia Expression Tool
, aby
wstawić odpowiednie oznaczenie.
W tym projekcie zastosujemy drugie rozwiązanie.
Klikamy najpierw Expression Tool w głównej palecie narzędzi, a potem dwukrotnie
na pięciolinii. W oknie wyboru znaków narzędzia Expression klikamy najpierw ozna-
czenie kustosza, potem Select. W kolejnym oknie aktywujemy opcję This Staff Only
i klikamy OK. Teraz musimy umieścić symbol na odpowiedniej linii, robimy to, ła-
piąc uchwyt myszką. Możemy go (uchwyt) także kliknąć lewym przyciskiem myszki,
a pozycję ustalić za pomocą strzałek na klawiaturze komputera.
28
Finale 2005. Edytor nutowy. Praktyczne projekty
Elementem, który pozostał nam jeszcze do zmiany, jest quilisma. Występuje ona w ostat-
nim systemie nutowym, między pojedynczą neumą a ligaturą porrectus (rysunek 2.2).
Zamiany kwadratowej główki nuty na znak graficzny quilismy możemy dokonać na wiele
sposobów. Tutaj podaję tylko dwa rozwiązania:
1.
(Note Shape Tool) narzędzia Special Tools Tool, możemy
Używając ikony
wybrać z czcionki pluginu Medieval odpowiedni znak. Wystarczy wybrać
właściwą ikonę i kliknąć takt, w którym będziemy dokonywać zmian.
Przy każdej główce nuty pojawią się uchwyty. Teraz dwukrotnie klikamy
na uchwyt główki, której kształt zamierzamy zmienić. W oknie Symbol
Selection wybieramy znak quilismy (nr 33) i klikamy OK.
2.
Drugi sposób polega na wykorzystaniu funkcji Change Notehead pluginu
Medieval (rysunek 2.10). Zaznaczamy nutę e, a następnie klikamy przycisk
Change Notehead, przytrzymując jednocześnie klawisz Alt.
Rysunek 2.10.
Pasek narzędzi
pluginu Medieval
(kursor wskazuje
przycisk Change
Notehead)
Po wprowadzeniu ostatnich elementów Introitus Gaudeamus omnes jest gotowy. Efekt
widoczny jest na rysunku 2.11. Plik końcowy PR01_03.mus znajduje się na dołączonym
do książki CD.
Pobierz darmowy fragment (pdf)
