Darmowy fragment publikacji:
Mariusz Nepelski
GWARANCJE
ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO
WYbRANE ZAGADNIENIA
Szczytno 2014
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Recenzja:
dr hab. Bernard Wiśniewski
Redakcja wydawcy:
Anna Bryczkowska
Agnieszka Kamińska
Projekt okładki:
Agnieszka Kamińska
© Wszelkie prawa zastrzeżone — WSPol Szczytno 2014
ISbN 978-83-7462-424-4
e-ISbN 978-83-7462-425-1
Wydział Wydawnictw i Poligrafii
Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie
12-100 Szczytno, ul. Marszałka J. Piłsudskiego 111
Tel. 89 621 51 02, fax 89 621 54 58
e-mail: wwip@wspol.edu.pl
Objętość: 6,49 ark. wyd.
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Spis treści
Wstęp ..............................................................................................................................5
Rozdział 1
Świadczenia osobiste i rzeczowe ...............................................................................7
Rozdział 2
Cywilnoprawne aspekty zarządzania kryzysowego ........................................... 17
Rozdział 3
Wybrane aspekty psychologii i komunikacji społecznej ................................... 25
Rozdział 4
Obieg informacji i współpraca z mediami ........................................................... 31
Rozdział 5
Łączność i teleinformatyka w zarządzaniu kryzysowym .................................. 33
Rozdział 6
Zabezpieczenie medyczne ....................................................................................... 41
Rozdział 7
Elementy logistyki w zarządzaniu kryzysowym ................................................. 47
Rozdział 8
Finansowanie i pozyskiwanie środków ................................................................. 53
Rozdział 9
Sanitarne aspekty działań w sytuacjach kryzysowych ....................................... 75
Rozdział 10
Organizacje pozarządowe działające w obszarze zarządzania kryzysowego ... 87
Rozdział 11
Mechanizm wspólnotowy ........................................................................................ 95
Rozdział 12
Narzędzia zarządzania kryzysowego. bazy i rejestry użytkowane w RP ........ 99
bibliografia zalecana ..............................................................................................119
3
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Wstęp
Zakres działalności organów administracji publicznej, dotyczący zarządza-
nia w sytuacjach kryzysowych, wymaga wielu tzw. gwarancji umożliwiających
sprawność tej działalności. Są to elementy składające się na całą problematy-
kę zarządzania kryzysowego, istotne z punktu widzenia służb biorących udział
w działaniach ratowniczych. Odnosi się to m.in. do prawnych aspektów zarzą-
dzania sytuacją kryzysową, w szczególności zagadnień prawa cywilnego oraz
procedury wydawania i weryfikowania decyzji administracyjnych.
Umiejętność poruszania się w zawiłej procedurze administracyjno-praw-
nej, może stanowić o powodzeniu w osiągnięciu zakładanych celów. Innym
elementem wymagającym zauważenia jest problematyka przygotowania logi-
stycznego i medycznego w przypadkach wystąpienia zdarzeń masowych. Na-
tomiast wiedza dotycząca pozyskiwania środków, a także umiejętność wła-
ściwego gospodarowania nimi powoduje uzupełnianie środków niezbędnych
m.in. w działaniach logistycznych.
Zaproponowana publikacja koresponduje z obszarem tematycznym przed-
miotu „Gwarancje zarządzania kryzysowego” na studiach podyplomowych na
kierunku bezpieczeństwo wewnętrzne w zakresie zarządzania kryzysowego
w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie i przedstawia wybrane elementy stanowią-
ce gwarancję sprawnego zarządzania w sytuacjach kryzysowych.
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
5
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Rozdział 1
Świadczenia osobiste i rzeczowe
Zapewnienie bezpieczeństwa obywateli, społeczności lokalnych i wreszcie
całego narodu to niewątpliwie jedna z podstawowych funkcji wszystkich orga-
nów władzy oraz administracji publicznej. Obejmuje przygotowanie i bieżące
utrzymywanie systemu bezpieczeństwa państwa oraz kierowanie jego funkcjo-
nowaniem w czasie kryzysu i wojny. Działalność organów administracji publicz-
nej, będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, polega na za-
pobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi
kontroli za pomocą zaplanowanych działań, reagowaniu w razie wystąpienia sy-
tuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infra-
struktury krytycznej1. Nazywamy ją zarządzaniem kryzysowym. Działalność ta
opiera się na następujących zasadach2:
•
•
•
Zasada adekwatności, a zatem reagowanie (w pierwszej kolejności) na
najniższym poziomie terytorialnym, przy obowiązkowej gotowości
organów wyższego szczebla do udzielania pomocy organom niższego
szczebla.
Zasada powszechności — zarządzanie kryzysowe organizują organy
władzy publicznej we współdziałaniu z istniejącymi specjalistycznymi
instytucjami i organizacjami oraz ogółem społeczeństwa, co oznacza
że właściwy organ administracji publicznej może każdemu obywatelowi
przydzielić obowiązek świadczenia osobistego lub rzeczowego, stosownie
do jego możliwości.
Zasada przypisania kompetencji i odpowiedzialności za działanie sys-
temu ratownictwa organom administracji ogólnej na każdym szczeblu
organizacji terytorialnej państwa. W wypadku kryzysu jednoosobowe
i bezpośrednie kierownictwo oraz osobistą odpowiedzialność ponoszą
szefowie gminy, powiatu i województwa (wójt/burmistrz/prezydent mia-
sta, starosta, wojewoda). Zarządzanie kryzysowe jest zhierarchizowane.
W zależności od skali kryzysu starosta może przejąć zarządzanie od or-
ganu administracji samorządowej niższego szczebla (wójta) lub podpo-
poz. 1166.
1 Ustawa z 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, tekst jedn. DzU z 2013 r.,
2 R. Jakubczak, Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa RP, Warszawa 2003.
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
7
Gwarancje zarządzania kryzysowego. Wybrane zagadnienia
rządkować się organowi wyższego szczebla, w tym wypadku administra-
cji rządowej, czyli wojewodzie. W razie zwykłych zdarzeń niemających
znamion kryzysu, wójt, starosta lub wojewoda będą sprawować ogólny
nadzór i zwierzchnictwo nad poszczególnymi służbami.
• Zasada prymatu układu terytorialnego — oznacza większe kompetencje
organów terytorialnych administracji publicznej w zarządzaniu kryzyso-
wym niż centralnych, których rola została ograniczona do koordynacji,
wsparcia i działalności doradczej.
Struktura zarządzania kryzysowego w Rzeczpospolitej Polskiej na poszcze-
gólnych poziomach administracji publicznej zgodnie z ustawą o zarządzaniu
kryzysowym przedstawia się następująco. Na poziomie centralnym zarządza-
nie kryzysowe sprawuje Rada Ministrów, w sytuacji niecierpiącej zwłoki zaś
właściwy minister. Przy Radzie Ministrów funkcjonuje Rządowy Zespół Za-
rządzania Kryzysowego, w którego skład wchodzą: prezes Rady Ministrów,
ministrowie odpowiadający za najważniejsze dziedziny życia społecznego i go-
spodarczego oraz m.in. szefowie służb specjalnych, centralnych organów admi-
nistracji rządowej itp. Utworzone Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, będące
jednocześnie krajowym centrum zarządzania kryzysowego, zapewnia obsłu-
gę Rady Ministrów (RM) oraz Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego.
Na poziomie województwa zarządzanie kryzysowe sprawuje wojewoda. Orga-
nem pomocniczym wojewody w zapewnieniu wykonywania ustawowych za-
dań jest wojewódzki zespół zarządzania kryzysowego, a wojewódzkie centrum
zarządzania kryzysowego zapewnia obsługę zespołu oraz wojewody. Podob-
nie przedstawia się struktura zarządzania kryzysowego na poziomie powiatu
i gminy. Zarządzanie kryzysowe wykonuje starosta, a organem pomocniczym
starosty w zapewnieniu wykonywania ustawowych zadań jest powiatowy ze-
spół zarządzania kryzysowego. Ich obsługę zapewnia powiatowe centrum za-
rządzania kryzysowego. Podobnie, jak wyżej, na poziomie gminy (miasta) za-
rządzanie kryzysowe sprawuje wójt, burmistrz, prezydent, którego organem
pomocniczym w wykonywaniu ustawowych zadań jest gminny/miejski zespół
zarządzania kryzysowego. Na poziomie gminy również tworzy się gminne cen-
tra zarządzania kryzysowego.
Należy uwzględnić, że zarządzanie kryzysowe to swoistego rodzaju funk-
cja organów administracji publicznej, a ich kompetencje w zakresie mogących
wystąpić lub występujących sytuacji kryzysowych, zostały określone ustawowo.
Warto jednak zauważyć, że sytuacja kryzysowa może mieć znamiona katastro-
fy naturalnej lub awarii technicznej, a tak poważne zdarzenia mogą przybrać
znamiona klęski żywiołowej. Polskie prawodawstwo przewiduje, że w celu ich
zapobieżenia lub usunięcia, może być wprowadzony stan klęski żywiołowej.
W tym wypadku organy administracji publicznej korzystają z dodatkowych
8
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Rozdział 1. Świadczenia osobiste i rzeczowe
kompetencji ukierunkowanych na możliwość ograniczania wolności i praw
człowieka oraz obywatela, ale tylko w czasie ogłoszonego stanu klęski żywioło-
wej. W ustawie o stanie klęski żywiołowej3 ustawodawca uwzględnił problema-
tykę podejmowania decyzji i ich weryfikacji. W rozdziale dotyczącym zakresu
ograniczeń wolności i praw człowieka oraz obywatela, określono kto i w jakim
trybie jest uprawniony do wprowadzenia bezpośrednio niezbędnych ograni-
czeń. W wypadku decyzji dodatkowe obowiązki co do ich treści i formy wy-
nikają z kodeksu postępowania administracyjnego, ustawa bowiem nakazuje
dodatkowo stosowanie do tych decyzji przepisów wspomnianego kodeksu. Po-
jęcie decyzja pochodzi od łacińskiego wyrażenia decisio oznaczającego posta-
nowienie, rozstrzygnięcie. Utworzony od niego przymiotnik „decydujący” oraz
przysłówek „decydująco” wyrażają stanowczość i nieodwołalność przyjętych
postanowień, rozstrzygnięć. Należy stąd wnioskować, że używane w języku
polskim pojęcie decyzja oznacza nie tylko postanowienie czy rozstrzygnięcie,
ale wyraża również nieodwołalność i stanowczość przyjętych rozwiązań. De-
cyzja to postanowienie określonego działania lub rozstrzygnięcia sporu (pro-
blemu) podlegające realizacji4. Ustawa o stanie klęski żywiołowej wprowadza
jeszcze inne odstępstwa od ogólnych zasad kodeksu postępowania administra-
cyjnego dotyczących wydawania decyzji administracyjnych. Przede wszystkim
podlegają one natychmiastowemu wykonaniu, mogą być wydawane ustnie, od-
wołanie od nich wnosi się nie w ciągu 14 dni, lecz 3 dni, skrócony zostaje do
7 dni termin do rozpatrzenia odwołania. Organem wyższego stopnia w spra-
wach decyzji wydanych przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) nie jest
samorządowe kolegium odwoławcze, lecz wojewoda. Wojewoda może uchylić
w całości lub części zarządzenie bądź decyzję wójta (burmistrza, prezydenta
miasta), starosty albo pełnomocników. Natomiast organem wyższego stopnia
w stosunku do wojewody jest minister właściwy do spraw administracji pu-
blicznej. Może on uchylić w całości lub części rozporządzenie bądź decyzję wo-
jewody albo pełnomocnika5.
W czasie sytuacji kryzysowych organy władzy publicznej działają niezmien-
nie w dotychczasowych strukturach organizacyjnych i w ramach przysługują-
cych im kompetencji, z uwzględnieniem szczegółowych przepisów przewidzia-
nych w stosownych ustawach, zgodnie ze strukturą zarządzania kryzysowego na
poszczególnych poziomach administracji państwowej.
3 Ustawa z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej, tekst jedn. DzU z 2014 r.,
4 Z. Piątek (red.), Funkcje organów samorządu terytorialnego w obszarze zarządzania
5 P. Ruczkowski, Komentarz do art. 23 ustawy z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski
poz. 333.
kryzysowego, Zielonka 2006, s. 183.
żywiołowej, Lex nr 72801.
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
9
Gwarancje zarządzania kryzysowego. Wybrane zagadnienia
Tak np. w ustawie o stanie klęski żywiołowej określa się, że wójt (burmistrz,
prezydent miasta) kierujący działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia jej
skutkom lub ich usuwania może wydawać polecenia wiążące organom jedno-
stek pomocniczych, kierownikom jednostek organizacyjnych utworzonych przez
gminę, kierownikom jednostek ochrony przeciwpożarowej działających na obsza-
rze gminy oraz kierownikom jednostek organizacyjnych czasowo przekazanych
przez właściwe organy do jego dyspozycji i skierowanych do wykonywania za-
dań na obszarze gminy. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) może występować do
kierowników innych jednostek organizacyjnych działających na obszarze gminy
z wnioskami o wykonanie czynności niezbędnych dla zapobieżenia skutkom klę-
ski żywiołowej lub ich usunięcia. W razie odmowy wykonania tych czynności lub
ich niewłaściwego wykonywania wójt (burmistrz, prezydent miasta) niezwłocznie
zawiadamia organ, któremu podlega kierownik lub który sprawuje nadzór nad
nim. Starosta może wydawać polecenia wiążące wójtom (burmistrzom, prezyden-
tom miast nie będących miastami na prawach powiatu), kierownikom jednostek
organizacyjnych utworzonych przez powiat, kierownikom powiatowych służb,
inspekcji i straży, kierownikom jednostek ochrony przeciwpożarowej działają-
cych na obszarze powiatu oraz kierownikom jednostek organizacyjnych czasowo
przekazanych przez właściwe organy do jego dyspozycji i skierowanych do wy-
konywania zadań na obszarze powiatu. Starosta może występować do kierowni-
ków, działających na obszarze powiatu, z wnioskami o wykonanie czynności nie-
zbędnych dla zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia. W razie
odmowy wykonania tych czynności lub ich niewłaściwego wykonywania staro-
sta niezwłocznie zawiadamia organ, któremu podlega kierownik lub który spra-
wuje nadzór nad nim. Działaniami na obszarze województwa kieruje wojewoda,
któremu są podporządkowane organy i jednostki organizacyjne administracji rzą-
dowej oraz samorządu województwa działające na obszarze województwa oraz
inne siły i środki wydzielone do jego dyspozycji i skierowane do wykonywania
tych działań na obszarze województwa, w tym pododdziały i oddziały Sił Zbroj-
nych Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzony jest
na większym obszarze i działaniami kieruje odpowiedni minister, wówczas wo-
jewoda, w zakresie tych działań, podlega właściwemu ministrowi. Minister może
wydawać wiążące polecenia organom administracji rządowej (z wyjątkiem RM,
prezesa i wiceprezesa RM) oraz organom samorządu terytorialnego6. W razie od-
mowy wykonania lub wykonania niewłaściwego polecenia przez organy admi-
nistracji rządowej minister zawiadamia niezwłocznie prezesa RM. Jeżeli dotyczy
to organów samorządu terytorialnego, minister kierujący działaniami może za-
wiesić odpowiednie uprawnienia takiego organu oraz wyznaczyć pełnomocnika
6 Ustawa z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski…, wyd. cyt.
10
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Rozdział 1. Świadczenia osobiste i rzeczowe
do wykonywania tych uprawnień, zawiadamiając jednocześnie o tym właściwego
wojewodę i prezesa RM.
Zdarza się, że podczas kierowania zarządzaniem w sytuacji kryzysowej,
w celu zapobieżenia lub eliminacji zagrożeń stosuje się ograniczenia wolności
oraz praw człowieka i obywatela7. To ograniczenie stosuje się do osób fizycz-
nych zamieszkałych lub czasowo przebywających na obszarze, na którym zo-
stał wprowadzony stan klęski żywiołowej, oraz odpowiednio do osób prawnych
i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, mających
siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze, na którym został wpro-
wadzony stan klęski żywiołowej. W celu usprawnienia transportu środków
niezbędnych do prowadzenia działań ratowniczych mogą być wprowadzone
ograniczenia w transporcie drogowym, kolejowym i lotniczym oraz wodnym,
w celu zapewnienia właściwej łączności mogą być wprowadzone ograniczenia
w wykonywaniu pocztowych usług o charakterze powszechnym lub usług ku-
rierskich.
Ograniczenia wolności oraz praw człowieka i obywatela mogą polegać
m.in. na zawieszeniu działalności określonych przedsiębiorców, nakazie lub
zakazie prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju, całko-
witej lub częściowej reglamentacji zaopatrzenia w określonego rodzaju arty-
kuły, obowiązku poddania się badaniom lekarskim, leczeniu, szczepieniom
ochronnym oraz stosowaniu innych środków profilaktycznych i zabiegów,
niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych oraz skutków skażeń chemicz-
nych i promieniotwórczych, obowiązku poddania się kwarantannie, obowiąz-
ku opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomiesz-
czeń, dokonaniu przymusowych rozbiórek i wyburzeń budynków lub innych
obiektów budowlanych albo ich części czy zakazie organizowania lub prze-
prowadzania imprez masowych. Jeżeli siły i środki, jakimi dysponuje kierują-
cy działaniami, są niewystarczające, może wprowadzić obowiązek świadczeń
osobistych i rzeczowych polegających m.in. na udzielaniu pierwszej pomocy
osobom, które uległy nieszczęśliwym wypadkom, czynnym udziale w działa-
niu ratowniczym lub wykonywaniu innych zadań wyznaczonych przez kie-
rującego akcją ratowniczą, wykonywaniu określonych prac, udostępnieniu
pomieszczeń osobom ewakuowanym, pełnieniu wart czy zabezpieczeniu za-
grożonych dóbr kultury8.
Z obowiązku świadczeń osobistych są zwolnione osoby ze względu na wiek
(osoby do 16 roku życia i powyżej 60 roku życia), chorobę, określony stopień
7 Szerzej P. Winczorek, Prawo konstytucyjne RP, Warszawa 2003, s. 339–340.
8 Szczegółowy zakres ograniczeń praw człowieka i obywatela regulują ustawy o sta-
nach nadzwyczajnych oraz dekret z 23 kwietnia 1953 r. o świadczeniach w celu zwalczania
klęsk żywiołowych.
11
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Gwarancje zarządzania kryzysowego. Wybrane zagadnienia
niepełnosprawności, kobiety w ciąży i kobiety karmiące oraz osoby sprawują-
ce opiekę nad dziećmi do lat 8 i nad osobami niepełnosprawnymi. Zwolnienie
to nie dotyczy wszystkich świadczeń, ale wyraźnie określonych. Na przykład od
obowiązku pełnienia wart zwalnia się osoby w wieku do 16 roku życia i powyżej
60 roku życia.
W szczególnie uzasadnionych wypadkach wójt (burmistrz, prezydent miasta),
starosta, wojewoda albo pełnomocnik może odstąpić od nałożenia lub zwolnić od
obowiązków świadczeń osobistych również inne osoby i podmioty, ze względu na
ważny interes publiczny albo wyjątkowo ważny interes danej osoby lub podmiotu.
Ustawodawca, wprowadzając możliwość nadzwyczajnego zwolnienia od świad-
czeń osobistych i rzeczowych, używa wielu pojęć nieostrych, takich jak: szczegól-
nie uzasadnione przypadki, ważny interes publiczny, wyjątkowo ważny interes da-
nej osoby lub podmiotu, nie określając żadnego zakresu desygnatów tych pojęć.
Ostatecznie kwestia ta pozostawiona została do rozstrzygnięcia organowi decydu-
jącemu o zwolnieniu z wykonywania określonych obowiązków. Należy podkre-
ślić, że obie przesłanki, tj. szczególnie uzasadnione przypadki oraz ważny interes
publiczny albo wyjątkowo ważny interes danej osoby lub podmiotu, muszą za-
chodzić łącznie. Jedynie łączne wystąpienie tych przesłanek dopuszcza możliwość
zwolnienia z wykonywania określonych obowiązków. Warto podkreślić, że tylko
„wyjątkowo ważny” interes indywidualnej osoby lub podmiotu uzasadnia zwol-
nienie. Interes ten zatem nie tylko nie jest interesem zwykłym, nie wystarcza na-
wet określenie go mianem interesu ważnego, chodzi tu bowiem o interes wyjątko-
wo ważny. Interes publiczny zaś nie musi mieć charakteru wyjątkowego. Wynika
stąd wyraźna preferencja dla interesu publicznego.
Należy zaznaczyć, że przepisy ustawy o stanie klęski żywiołowej nie są jedy-
nymi przepisami, które umożliwiają wprowadzenie obowiązku świadczeń oso-
bistych. Takie przepisy znajdują się również w innych ustawach, np. o ochronie
przeciwpożarowej, o chorobach zakaźnych i zakażeniach.
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej9 nakłada na każdego, kto zauważy po-
żar, klęskę żywiołową lub inne miejscowe zagrożenie, obowiązek niezwłocz-
nego zawiadomienia osób znajdujących się w strefie zagrożenia oraz jednost-
kę ochrony przeciwpożarowej bądź policję lub wójta albo sołtysa. Ustawa ta
uprawnia kierującego działaniem ratowniczym do zarządzenia ewakuacji lu-
dzi i mienia, wstrzymania ruchu drogowego oraz wprowadzenia zakazu prze-
bywania osób trzecich w rejonie zagrożenia, do przejęcia w użytkowanie na
czas niezbędny dla działania ratowniczego nieruchomości i ruchomości, środ-
ków transportu, ujęć wody, środków gaśniczych, a także innych przedmiotów
9 Ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, tekst jedn. DzU
z 2009 r., nr 178, poz. 1380.
12
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Rozdział 1. Świadczenia osobiste i rzeczowe
i urządzeń przydatnych w działaniu ratowniczym. Ponadto kierujący działa-
niem ratowniczym ma prawo żądać niezbędnej pomocy od instytucji, organi-
zacji, przedsiębiorców i osób fizycznych.
Ogromne zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa stanowią wszelkiego ro-
dzaju choroby zakaźne. Występowanie chorób zakaźnych, których skutki za-
grażają życiu i zdrowiu dużej liczby osób, może być przyczyną wprowadzenia
stanu klęski żywiołowej. Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i cho-
rób zakaźnych u ludzi10 normuje całokształt zagadnień dotyczących wykrywa-
nia chorób zakaźnych, zapobiegania ich szerzeniu się oraz leczenia chorych na
te choroby. W ustawie tej zostały uregulowane zasady prowadzenia określo-
nych w tym względzie działań i uprawnienia organów administracji publicznej
oraz innych organów, w tym o charakterze prewencyjnym i uświadamiającym.
Pracownicy zakładów opieki zdrowotnej oraz inne osoby mogą być skierowani
do pracy przy zwalczaniu epidemii na podstawie decyzji administracyjnej wy-
danej przez wojewodę lub ministra właściwego do spraw zdrowia. Inny przy-
kład stanowi, że wobec osoby, która nie poddaje się obowiązkowi szczepienia,
badaniom sanitarno-epidemiologicznym, zabiegom sanitarnym, kwarantannie
lub izolacji, a u której podejrzewa się lub rozpoznano chorobę szczególnie nie-
bezpieczną i wysoce zakaźną, stanowiącą bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia
lub życia innych osób, może być zastosowany środek przymusu bezpośredniego
polegający na przytrzymywaniu, unieruchomieniu lub przymusowym podaniu
leków. Przez przetrzymanie rozumie się doraźne, krótkotrwałe unieruchomie-
nie osoby z użyciem siły fizycznej, natomiast przez unieruchomienie — dłużej
trwające obezwładnienie osoby z użyciem pasów, uchwytów, prześcieradeł lub
kaftana bezpieczeństwa. Przymusowe podanie leku natomiast, jest doraźnym
lub przewidzianym w planie postępowania leczniczego wprowadzeniem leków
do organizmu osoby bez jej zgody. Zaznaczyć należy, że przymus bezpośredni
polegający na unieruchomieniu może być stosowany nie dłużej niż 4 godziny.
W razie potrzeby stosowanie tego przymusu może być przedłużone na następ-
ne okresy 6-godzinne, przy czym nie dłużej niż 24 godziny łącznie. Zasadą jest,
że o zastosowaniu środka przymusu bezpośredniego decyduje lekarz lub felczer,
który określa rodzaj zastosowanego środka przymusu bezpośredniego oraz oso-
biście nadzoruje jego wykonanie przez osoby wykonujące zawody medyczne.
Każdy przypadek zastosowania środka przymusu bezpośredniego musi zostać
odnotowany w dokumentacji medycznej, a przed zastosowaniem środka przy-
musu bezpośredniego uprzedza się o tym osobę, wobec której środek przymusu
bezpośredniego ma być zastosowany, i fakt ten odnotowuje się w dokumentacji
10 Ustawa z 6 września 2001 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób
zakaźnych u ludzi, tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 947.
13
##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Pobierz darmowy fragment (pdf)