Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00457 007428 20639002 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Historia sztuki dla bystrzaków - ebook/pdf
Historia sztuki dla bystrzaków - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 512
Wydawca: Septem Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-246-7615-6 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> poradniki >> sztuka
Porównaj ceny (książka, ebook, audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Sama sztuka, żadnych sztuczek

Czy wiesz, że gwałtowny charakter Carravagia kosztował go życie? Czy słyszałeś o tym, że za późne rzeźby Augusta Rodina oskarżano o pornografię? Życie wielkich artystów, wciągnięte w wir historii, odcisnęło trwałe piętno na ich sztuce. Sztuka jest wszędzie wokół nas. Nawet wrocławski dworzec tętni historią -- jego główna fasada zbudowana jest w stylu angielskiego neogotyku. Ileż tajemnic kryją te obrazy, rzeźby i budowle...

Jednych fascynują naskalne malowidła sprzed tysięcy lat, innych religijna sztuka średniowiecza; są i tacy, których poruszają wyłącznie współcześni artyści, operujący nowoczesnymi technologiami. Sztuka to nieprzebrane źródło wiedzy o nas samych i historii rodzaju ludzkiego, zaklęte w pięknych przedmiotach. A Ty, czego w niej szukasz dla siebie?

Ponadto znajdziesz tu dekalogi: 10 muzeów, które musisz odwiedzić, 10 wspaniałych książek napisanych przez słynnych artystów, 10 sposobów malowania, które zmieniły świat.

DODATEK SPECJALNY: Chronologia historii sztuki

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Historia sztuki dla bystrzaków Autor: Jesse Bryant Wilder T³umaczenie: Marcin Machnik, Katarzyna Sapeta ISBN: 978-83-246-1855-2 Tytu³ orygina³u: Art History For Dummies Format: 180x235, stron: 512 Sama sztuka, ¿adnych sztuczek Czy wiesz, ¿e gwa³towny charakter Carravagia kosztowa³ go ¿ycie? Czy s³ysza³eœ o tym, ¿e za póŸne rzeŸby Augusta Rodina oskar¿ano o pornografiê? ¯ycie wielkich artystów, wci¹gniête w wir historii, odcisnê³o trwa³e piêtno na ich sztuce. Sztuka jest wszêdzie wokó³ nas. Nawet wroc³awski dworzec têtni histori¹ — jego g³ówna fasada zbudowana jest w stylu angielskiego neogotyku. Ile¿ tajemnic kryj¹ te obrazy, rzeŸby i budowle… Jednych fascynuj¹ naskalne malowid³a sprzed tysiêcy lat, innych religijna sztuka œredniowiecza; s¹ i tacy, których poruszaj¹ wy³¹cznie wspó³czeœni artyœci, operuj¹cy nowoczesnymi technologiami. Sztuka to nieprzebrane Ÿród³o wiedzy o nas samych i historii rodzaju ludzkiego, zaklête w piêknych przedmiotach. A Ty, czego w niej szukasz dla siebie? • G³ówne okresy i nurty w historii sztuki. • Tajemnice staro¿ytnych mistrzów. • Twarde œredniowieczne kanony. • Wp³yw rewolucji przemys³owej. • Sztuka XX wieku i nowe perspektywy. Ponadto znajdziesz tu dekalogi: 10 muzeów, które musisz odwiedziæ, 10 wspania³ych ksi¹¿ek napisanych przez s³ynnych artystów, 10 sposobów malowania, które zmieni³y œwiat. DODATEK SPECJALNY: Chronologia historii sztuki Spis treĂci O autorze ...........................................................................................................................17 PodziÚkowania od autora ..................................................................................................19 WstÚp ................................................................................................................................21 O ksiÈĝce ................................................................................................................................ 22 Konwencje zastosowane w ksiÈĝce ....................................................................................... 22 Czego nie czytaÊ .................................................................................................................... 22 Naiwne zaïoĝenia .................................................................................................................. 23 Jak podzielona jest ksiÈĝka .................................................................................................... 23 CzÚĂÊ I: Historia ludzkoĂci w zwierciadle — wstÚp do historii sztuki .......................... 23 CzÚĂÊ II: Z jaskini do Koloseum — sztuka staroĝytna ................................................... 24 CzÚĂÊ III: Sztuka po upadku Rzymu — lata 500 – 1760 n.e. ......................................... 24 CzÚĂÊ IV: Rewolucja przemysïowa i degradacja sztuki — lata 1760 – 1900 .................... 24 CzÚĂÊ V: Sztuka XX wieku i nowe perspektywy ............................................................. 25 CzÚĂÊ VI: Dekalogi ............................................................................................................ 25 Dodatek ............................................................................................................................. 26 Ikony uĝyte w ksiÈĝce ........................................................................................................... 26 Co dalej .................................................................................................................................. 27 CzÚĂÊ I: Historia ludzkoĂci w zwierciadle — wstÚp do historii sztuki .............................29 Rozdziaï 1: Artystyczna podróĝ w czasie ...........................................................................31 Dlaczego warto wracaÊ do starych dziejów? ........................................................................ 32 Czy upadek Rzymu pogrÈĝyï sztukÚ, czy tylko zmieniï jej kierunek? ............................... 32 Co napÚdzaïo machinÚ sztuki w dobie rewolucji przemysïowej? ...................................... 33 ¥wiat wspóïczesny w rozbitym zwierciadle ......................................................................... 35 Rozdziaï 2: Cel i znaczenie sztuki ......................................................................................37 Co artysta miaï na myĂli ....................................................................................................... 37 Religia, rytuaï i mitologia ................................................................................................. 38 Polityka i propaganda ........................................................................................................ 38 Mecenat, czyli malowanie na ĝÈdanie .............................................................................. 39 Wïasne wizje ...................................................................................................................... 39 6 Historia sztuki dla bystrzaków Jak analizowaÊ kompozycjÚ ................................................................................................... 40 Ukïad ................................................................................................................................. 40 Rytm ................................................................................................................................... 40 Równowaga ....................................................................................................................... 40 Kontrast .............................................................................................................................. 41 Emfaza (nacisk) ................................................................................................................. 41 Jak rozszyfrowaÊ znaczenie ................................................................................................... 42 ABC narracji wizualnej ..................................................................................................... 42 ZrozumieÊ symbol ............................................................................................................ 43 Rozdziaï 3: Gïówne okresy i nurty w historii sztuki ..........................................................45 Róĝnica pomiÚdzy okresem a nurtem w sztuce .................................................................. 45 Nurty w sztuce .................................................................................................................. 45 Okresy w sztuce ................................................................................................................ 46 PrzeglÈd gïównych okresów w historii sztuki ..................................................................... 46 Sztuka prehistoryczna (35 000 r. p.n.e. – 2500 r. p.n.e.) ................................................. 47 Sztuka staroĝytnej Mezopotamii (3500 r. p.n.e. – 500 r. p.n.e.) ..................................... 47 Sztuka staroĝytnego Egiptu (3100 r. p.n.e. – 500 r. p.n.e.) ............................................. 48 Sztuka minojska, staroĝytnej Grecji i hellenistyczna ...................................................... 48 Sztuka etruska i rzymska ................................................................................................... 49 Sztuka bizantyjska i sztuka islamu .................................................................................... 49 Sztuka Ăredniowieczna (500 r. n.e. – 1400 r. n.e.) ........................................................... 50 Sztuka renesansu ............................................................................................................... 50 Sztuka baroku i rokoko ..................................................................................................... 51 Neoklasycyzm i romantyzm ............................................................................................. 52 PrzeglÈd gïównych nurtów w historii sztuki ....................................................................... 52 Realizm (lata 40. XIX wieku – lata 80. XIX wieku) ......................................................... 53 Prerafaelici (1848 – lata 90. XIX wieku) i Arts and Crafts Movement (lata 50. XIX wieku – lata 30. XX wieku) ........................................................................ 53 Impresjonizm (1869 – póěne lata 80. XIX wieku) .......................................................... 53 Postimpresjonizm (1886 – 1892) ..................................................................................... 53 Fowizm i ekspresjonizm ................................................................................................... 54 Kubizm i futuryzm ............................................................................................................ 54 Dadaizm i surrealizm ........................................................................................................ 55 Suprematyzm, konstruktywizm i De Stijl — abstrakcjonizm ........................................ 55 Ekspresjonizm abstrakcyjny (1946 – lata 50. XX wieku) ................................................ 56 Pop art (lata 60. XX wieku) ............................................................................................... 56 Sztuka konceptualna, performance i sztuka feministyczna (póěne lata 60. XX wieku – lata 70. XX wieku) ............................................................ 57 Postmodernizm (1970 – ) ................................................................................................. 57 Spis treĂci 7 CzÚĂÊ II: Z jaskini do Koloseum — sztuka staroĝytna ...................................59 Rozdziaï 4: Magiczne sztuczki myĂliwych i halucynacje artystów ....................................61 Sekretne malowanie w zaciszu jaskini ................................................................................. 62 Polowanie na Ăcianie ......................................................................................................... 62 Szaleñstwa szamana z pÚdzlem w rÚku ............................................................................ 63 Flirt z boginiÈ pïodnoĂci ....................................................................................................... 65 O Stonehenge, menhirach i architekturze neolitu .............................................................. 66 Çatal Höyük i Skara Brae, czyli jak mieszkano w neolicie ............................................. 66 Tajemnica megalitów i menhirów ................................................................................... 67 Rozdziaï 5: Zmienni bogowie, sztuka wojenna i narodziny pisma — sztuka staroĝytnej Mezopotamii ....................................................................69 PnÈc siÚ ku niebu — architektura sumeryjska ..................................................................... 71 Zygzakiem do nieba — ziggurat ...................................................................................... 71 Wieĝa Babel ....................................................................................................................... 72 Rzut oka na rzeěbiarstwo sumeryjskie ................................................................................. 72 Oddawanie czci wyrzeěbionym postaciom ..................................................................... 73 Zapatrzeni w boga — posÈĝki w ĂwiÈtyni Abu ................................................................ 73 GrajÈc na lirze damy Puabi ................................................................................................... 74 Sztandar z Ur ........................................................................................................................ 76 ¥ladami kamiennych wojowników — sztuka akadyjska ..................................................... 78 Wyryte w kamieniu — Kodeks Hammurabiego ................................................................. 78 Odkrywanie sekretów sztuki asyryjskiej .............................................................................. 80 Dziecko Babilonu — pañstwo nowobabiloñskie ................................................................ 81 Rozdziaï 6: JednÈ nogÈ w grobowcu — sztuka staroĝytnego Egiptu ...............................83 Staroĝytny Egipt w piguïce ................................................................................................... 84 Paleta Narmera i zjednoczenie Egiptu ................................................................................. 85 Styl egipski ............................................................................................................................. 89 Architektura okresu Starego Pañstwa .................................................................................. 89 Okres przejĂciowy i realizm ¥redniego Pañstwa ................................................................. 93 Sztuka Nowego Pañstwa ...................................................................................................... 94 Echnaton i egipskie wartoĂci rodzinne ............................................................................ 95 Skarby z grobowca Tutanchamona .................................................................................. 96 PodziwiajÈc najpiÚkniejszÈ na Ăwiecie martwÈ kobietÚ ................................................... 97 CzytajÈc KsiÚgÚ Umarïych ............................................................................................... 97 Rzeěba zbyt wielka, ĝeby o niej zapomnieÊ ..................................................................... 99 8 Historia sztuki dla bystrzaków Rozdziaï 7: Sztuka grecka, olimpijskie ego i wynalazcy nowoczesnoĂci ........................101 Minojczycy, czyli boginie o ciele wÚĝa, minotaury i akrobacje z bykami ........................ 102 Rzeěba grecka — od surowej symetrii do delikatnej równowagi ..................................... 105 Od kurosów do posÈgu efeba dïuta Kritiosa .................................................................. 105 Rzeěbiarze staroĝytni okresu klasycznego: Poliklet, Myron i Fidiasz .............................. 108 Rzeěba z IV wieku p.n.e. ................................................................................................. 111 Greckie malarstwo wazowe ................................................................................................ 112 Uproszczone przedstawianie postaci — styl geometryczny ......................................... 112 Styl czarnofigurowy i czerwonofigurowy ...................................................................... 113 BïÈdzÈc wĂród ruin — architektura staroĝytnej Grecji ..................................................... 114 Grecja bez granic — hellenizm .......................................................................................... 116 Rozdziaï 8: Sztuka etruska i rzymska — powtórka z Grecji ............................................121 Tajemniczy Etruskowie ...................................................................................................... 121 Kiedy ĂwiÈtynia staje siÚ grobowcem — wpïywy greckie ............................................. 122 UĂmiech wyryty w skale, czyli wiecznie szczÚĂliwi Etruskowie .................................. 122 Upadek Republiki Rzymskiej ............................................................................................. 123 Sztuka jako zwierciadïo — rzymski realizm i rzeěbione portrety republikanów ........ 125 Realizm w malarstwie ..................................................................................................... 128 Mozaika rzymska ............................................................................................................. 130 Architektura rzymska — poïÈczenie stylu greckiego i etruskiego .................................... 131 CzÚĂÊ III: Sztuka po upadku Rzymu — lata 500 – 1760 n.e. .......................... 137 Rozdziaï 9: Kult obrazów a sztuka wczesnochrzeĂcijañska, bizantyjska i islamska .......139 Powstanie Konstantynopola ................................................................................................ 139 Chrystianizacja Rzymu ................................................................................................... 140 Po upadku — podziaïy i rozïamy ................................................................................... 140 Sztuka wczesnochrzeĂcijañska na Zachodzie ..................................................................... 141 Sztuka bizantyjska osiÈga ĂwietnoĂÊ godnÈ cesarstwa ........................................................ 143 Architektura czasów Justyniana Pierwszego i wczesnobizantyjska .............................. 144 Niezwykïe mozaiki — sztuka ukïadania ........................................................................ 146 Ikony i ikonoklazm ......................................................................................................... 150 Sztuka islamu — przez architekturÚ do Boga .................................................................... 153 Wielki Meczet w Kordowie ............................................................................................ 154 OlĂniewajÈca Alhambra ................................................................................................... 155 ¥wiÈtynia miïoĂci — Tadĝ Mahal .................................................................................. 157 Rozdziaï 10: Mistycy, rabusie i rÚkopisy — sztuka Ăredniowiecza ................................159 Irlandzki promieñ Ăwiatïa — iluminowane rÚkopisy ........................................................ 160 KsiÚga z Kells, Ewangeliarz z Lindisfarne i inne rÚkopisy ............................................ 161 Drolleries — zabawny styl .............................................................................................. 162 Spis treĂci 9 Karol Wielki — król swego prywatnego renesansu ........................................................... 163 Bitwa pod Hastings wyszyta na Tkaninie z Bayeux .......................................................... 163 Przyczyna starcia pod Hastings ...................................................................................... 164 Codzienne ĝycie w Ăredniowiecznej Anglii i Francji .................................................... 164 Propaganda polityczna .................................................................................................... 165 Przekraczanie granic ....................................................................................................... 166 PÚkate ĂwiÈtynie architektury romañskiej ......................................................................... 166 Rzeěba romañska ................................................................................................................. 170 Odrodzenie rzeěby rzymskiej ........................................................................................ 171 Relikwie i relikwiarze — cudowne szczÈtki ...................................................................... 171 Strzeliste koĂcioïy, czyli majestatyczny gotyk .................................................................... 172 WiÚksza i jaĂniejsza ......................................................................................................... 173 CoĂ nowego z czegoĂ starego ......................................................................................... 174 Ostatnie szlify i voilà! ...................................................................................................... 174 Rozwijanie snu o gotyku ................................................................................................ 176 Historia zaklÚta w witraĝ .................................................................................................... 177 Rzeěba gotycka .................................................................................................................... 178 Gotyk we Wïoszech ............................................................................................................ 180 Malarstwo gotyckie — Cimabue, Duccio i Giotto ........................................................... 181 Cimabue .......................................................................................................................... 181 Duccio ............................................................................................................................. 183 Giotto ............................................................................................................................... 184 Na tropie damy z jednoroĝcem — mistyczne gobeliny z Cluny ..................................... 186 Rozdziaï 11: Odrodzenie kulturalne — wczesny i dojrzaïy renesans .............................189 Wczesny renesans rozwijajÈcy siÚ w Ărodkowej czÚĂci Wïoch .......................................... 190 Konkurs na projekt drzwi: Brunelleschi kontra Ghiberti — zwyciÚzcÈ zostaje... ....... 190 Katedra Santa Maria del Fiore (Duomo) we Florencji ................................................. 191 O co chodzi w perspektywie? ......................................................................................... 192 Sandro Botticelli — Wenus w wersji ogrodowej .......................................................... 196 Donatello — stawianie posÈgów z powrotem na nogi .................................................. 197 Dojrzaïy renesans ................................................................................................................ 198 Leonardo da Vinci — oryginalny czïowiek renesansu .................................................. 200 Michaï Anioï — najlepszy kumpel ................................................................................ 205 Rafael Santi — ksiÈĝÚ wĂród malarzy ............................................................................ 208 Rozdziaï 12: Renesans wenecki, póěny gotyk i odrodzenie na Póïnocy ..........................211 Podróĝ gondolÈ przez renesansowÈ WenecjÚ .................................................................... 211 Pierwszy przystanek: Bellini ........................................................................................... 212 Na skróty do Mantegny i Giorgione .............................................................................. 213 Weneckie wakacje Dürera .............................................................................................. 215 XVI stulecie oczyma Tycjana ......................................................................................... 216 Wenecja Paolo Veronese ................................................................................................. 218 Tintoretto i renesansowe ego ......................................................................................... 219 Palladio — król klasycyzmu ........................................................................................... 220 10 Historia sztuki dla bystrzaków Póěny gotyk — naturalizm flandryjski ............................................................................... 221 Jan van Eyck — mistrz póěnego gotyku ........................................................................ 221 Rogier van der Weyden — na pierwszym planie i w centrum ..................................... 223 Mistrzowie Póïnocy — renesans w Niderlandach i Niemczech ..................................... 225 Mroczny Hieronim Bosch .............................................................................................. 225 Ponury symbolizm Grünewalda .................................................................................... 227 Wieczerza u Pietera Bruegla starszego ........................................................................... 228 Rozdziaï 13: RozciÈganie ciaïa i umysïu, czyli manieryzm ..............................................231 Pontormo — na pierwszym planie i w centrum ............................................................... 232 Bronzino — symbolizm i wymyĂlna aranĝacja sceny ....................................................... 233 Parmigianino — to nie jest gatunek sera! .......................................................................... 235 Arcimboldo — sztuka z jadïospisu ..................................................................................... 237 El Greco — rozciÈganie ciaïa do granic moĝliwoĂci .......................................................... 238 Jak siÚ odnaleěÊ w Palazzo del Tè Giulio Romano ........................................................... 239 Rozdziaï 14: Kiedy renesans staï siÚ barokiem ..............................................................243 Annibale Carracci — niebiañskie sklepienia ...................................................................... 244 RzuÊmy nieco Ăwiatïa na temat Caravaggia i jego naĂladowców ...................................... 245 Orazio Gentileschi — raczej ïagodna forma baroku ..................................................... 246 Cienie i subtelny dramatyzm Artemizji Gentileschi ..................................................... 247 NiekoñczÈca siÚ ekstaza rzeěb Berniniego ......................................................................... 247 Jak rozumieÊ barokowÈ architekturÚ .................................................................................. 249 Realizm holenderski i flamandzki ...................................................................................... 252 MiÚsiste, bïyskotliwe i przesycone ĂwiÚtoĂciÈ dzieïa Rubensa ..................................... 253 Rembrandt — autoportrety i ĝycie w cieniu ................................................................. 255 Zdrowy Ămiech Halsa ..................................................................................................... 256 Vermeer — muzycy, panny i dziewczyna z perïÈ .......................................................... 257 Francuska wystawnoĂÊ i barokowa gra Ăwiatïem ............................................................... 258 Perfekcjonista Poussin .................................................................................................... 258 Refleksyjne Ăwiatïo Ăwiec i Georges de La Tour ........................................................... 259 Wersal — architektura w sïuĝbie propagandy Króla Sïoñce ......................................... 259 Hiszpañski zïoty wiek w Ăwietle Caravaggia ...................................................................... 260 Ribera i Zurbarán — w cieniu Caravaggia ......................................................................... 261 Królowie i ksiÚĝniczki Velázqueza ................................................................................. 262 Rozdziaï 15: Rokoko doda Ci skrzydeï .............................................................................265 Antoine Watteau zrywa z barokiem .................................................................................... 266 Fragonard i Boucher — luksus, krzepa i rozrzutnoĂÊ ....................................................... 267 François Boucher ............................................................................................................ 268 Jean-Honoré Fragonard .................................................................................................. 268 Podniebne malarstwo Giovanniego Battisty Tiepolo ........................................................ 269 Rokoko light, czyli angielska wersja sielanki ..................................................................... 270 William Hogarth .............................................................................................................. 270 Thomas Gainsborough ................................................................................................... 271 Sir Joshua Reynolds ........................................................................................................ 271 Spis treĂci 11 CzÚĂÊ IV: Rewolucja przemysïowa i degradacja sztuki — lata 1760 – 1900 ................................273 Rozdziaï 16: Wszystkie drogi prowadzÈ z powrotem do Rzymu i Grecji — neoklasycyzm ...... 275 Jacques-Louis David — król neoklasycyzmu .................................................................... 277 OkazaïoĂÊ i formalizm w stylu retro .............................................................................. 277 Propaganda dla obu stron ............................................................................................... 279 Jean Auguste Dominique Ingres — ksiÈĝÚ neoklasycznego portretu .............................. 280 Élizabeth-Louise Vigée-Lebrun — miïa i naturalna ......................................................... 281 Canova i Houdon — grecki wdziÚk neoklasycznej rzeěby .............................................. 283 Antonio Canova — mistrz XVIII-wiecznej rzeěby ....................................................... 283 Jean-Antoine Houdon — ĝycie zaklÚte w kamieñ ........................................................ 283 Rozdziaï 17: Romantyczne gesty i poszukiwanie duszy ..................................................285 Nie wystarczy, ĝe chcesz siÚ caïowaÊ — musisz mieÊ serce ............................................. 285 Wykroczenie poza siebie Williama Blake’a i Henry’ego Fuselego — mitologie umysïu ..........288 Po drugiej stronie — Caspar David Friedrich ................................................................... 289 Rewolucyjni romantycy francuscy — Géricault i Delacroix ............................................ 290 Théodore Géricault ........................................................................................................ 290 Eugéne Delacroix ............................................................................................................ 292 Francisco Goya i groteska ................................................................................................... 294 Joseph Mallord William Turner wznieca ogieñ w niebiosach ......................................... 296 Rozdziaï 18: Najwaĝniejsze jest widoczne dla oczu — realizm ......................................299 Courbet i Daumier malujÈ chïopów i degradacjÚ miast ................................................... 300 Gustave Courbet ............................................................................................................. 300 Honoré Daumier — zgrzyt codziennoĂci ..................................................................... 302 Szkoïa z Barbizon i wyjĂcie na wieĂ ................................................................................... 303 Jean-François Millet i jego szlachetni chïopi ................................................................ 303 Jean-Baptiste Camille Corot — od nagiej prawdy do wystrojonej rzeczywistoĂci ..... 305 Trzymanie siÚ faktów w Ameryce ...................................................................................... 306 Na zachód z Albertem Bierstadtem ............................................................................... 306 Przez morze w sïoñcu czy burzy z Winslowem Homerem ......................................... 306 ’odziÈ przez AmerykÚ z Thomasem Eakinsem ............................................................ 307 Prerafaelici — Ăredniowieczne wizje i ilustrowanie literatury ......................................... 308 Dante Gabriel Rossetti — przywódca ruchu ................................................................. 309 John Everett Millais i subtelny symbolizm ...................................................................... 309 Rozdziaï 19: Pierwsze wraĝenie — impresjonizm ..........................................................313 M M’s, czyli Manet i Monet ............................................................................................ 314 Édouard Manet ïamie reguïy, aby uwolniÊ duszÚ artysty ............................................. 315 Claude Monet — od plam do kropek ............................................................................ 317 PiÚkne kobiety i malowane damy Renoira i Degasa ......................................................... 319 PiÚkne jak z obrazka — Pierre-Auguste Renoir ............................................................ 319 Tancerki Edgara Degasa ................................................................................................. 321 12 Historia sztuki dla bystrzaków Morisot i Cassatt — kobiety w Ăwiecie sztuki ................................................................... 322 Mary Cassatt .................................................................................................................... 323 Berthe Morisot ................................................................................................................ 323 Rozdziaï 20: Rozwijanie wïasnych impresji — postimpresjonizm ..................................325 Najwaĝniejsze punkty obrazu, czyli pointylizm i Georges-Pierre Seurat ........................... 325 Sztuka spod czerwonych latarni — Henri de Toulouse-Lautrec ..................................... 327 Paul Gauguin podÈĝa Ăladem „szlachetnego dzikiego” ..................................................... 328 Obrazy z Bretanii ............................................................................................................ 328 Obrazy z Tahiti ............................................................................................................... 329 Niespoĝyta energia Vincenta van Gogha ................................................................................ 330 MiïoĂÊ zaklÚta w kamieñ — Rodin i Claudel .................................................................... 331 Auguste Rodin ................................................................................................................. 332 Camille Claudel .............................................................................................................. 333 Maska ukryta za twarzÈ — James Ensor ............................................................................. 334 Geometryczne krajobrazy Paula Cézanne’a ....................................................................... 334 Art Nouveau, czyli mariaĝ sztuki z technologiÈ ................................................................ 336 BaĂniowe kaprysy i katedra jak zamek z piasku — Antoni Gaudí .................................... 337 CzÚĂÊ V: Sztuka XX wieku i nowe perspektywy ......... 339 Rozdziaï 21: Od fowizmu do ekspresjonizmu ...................................................................341 FowiĂci — kolory walczÈ jak dzikie zwierzÚta ................................................................... 342 Henri Matisse .................................................................................................................. 342 André Derain ................................................................................................................... 344 Maurice de Vlaminck ...................................................................................................... 344 Ekspresjonizm niemiecki — forma ksztaïtowana przez uczucia ...................................... 345 Die Brücke i I wojna Ăwiatowa ....................................................................................... 346 Der Blaue Reiter .............................................................................................................. 349 Ekspresjonizm austriacki ..................................................................................................... 351 Gustaw Klimt i jego omdlewajÈce damy ........................................................................ 351 Egon Schiele — jaěñ wystawiona na pokaz ................................................................... 352 Oskar Kokoschka — mroczne sny i wewnÚtrzne burze ............................................... 353 Rozdziaï 22: Kubistyczne puzzle i futurystyczna droga szybkiego ruchu .........................355 Kubizm — wszystkie perspektywy jednoczeĂnie .............................................................. 356 Pablo Picasso ................................................................................................................... 356 Kubizm analityczny — rozbijanie na kawaïki ............................................................... 359 Kubizm syntetyczny — klejenie fragmentów ............................................................... 360 Fernand Léger — kubizm dla szarego czïowieka .......................................................... 361 Futuryzm — sztuka, która ïamie ograniczenia prÚdkoĂci ................................................. 362 Umberto Boccioni .......................................................................................................... 363 Gino Severini ................................................................................................................... 364 Spis treĂci 13 Rozdziaï 23: Najwaĝniejsze jest niewidoczne dla oczu — od sztuki nieprzedstawiajÈcej do abstrakcyjnego ekspresjonizmu ..............................................................367 Suprematyzm — ponowne odkrycie przestrzeni przez Kazimierza Malewicza ............. 368 Konstruktywizm — obnaĝanie szkieletu ............................................................................. 370 Wieĝa Tatlina ................................................................................................................... 371 Taniec czasu z przestrzeniÈ — Naum Gabo ................................................................. 371 Piet Mondrian i ruch De Stijl ............................................................................................. 373 Dadaizm przewraca Ăwiat do góry nogami ........................................................................ 373 Dada, prowokacja i Cabaret Voltaire ............................................................................. 374 Marcel Duchamp — pisuary, stojaki na kapelusze i koïa rowerowe ........................... 376 Hans (Jean) Arp — w krainie dada ................................................................................ 378 Surrealizm i dziwne marzenia senne ................................................................................. 379 Max Ernst i jego alter ego Loplop .................................................................................. 380 Salvador Dalí — topniejÈce zegary, senne krajobrazy i mrówki .................................. 381 René Magritte — Ăwiat zdezorientowany ..................................................................... 382 Rozdarta Frida Kahlo ...................................................................................................... 383 Mój dom to maszyna — modernistyczna architektura ..................................................... 385 Frank Lloyd Wright — wniesienie zewnÚtrznej strony do Ărodka .............................. 385 Walter Gropius i bloki Bauhausu ................................................................................... 386 Le Corbusier — mieszkalne maszyny i Notre Dame du Haut .................................... 388 Abstrakcyjny ekspresjonizm — fajerwerki na pïótnie ....................................................... 390 Arshile Gorky .................................................................................................................. 390 Jackson Pollock ............................................................................................................... 391 Willem de Kooning ......................................................................................................... 393 Rozdziaï 24: Wszystko moĝe byÊ sztukÈ — bajeczne lata piÚÊdziesiÈte i psychodeliczne lata szeĂÊdziesiÈte ..........................................................395 Pretensjonalne rysunki — pop-art ..................................................................................... 396 Wiele twarzy Andy’ego Warhola .................................................................................... 396 Wtem! Komiksy trafiajÈ na pïótna — Roy Lichtenstein ............................................... 398 Realizm fantastyczny ........................................................................................................... 399 Ernst Fuchs — ojciec realizmu fantastycznego ............................................................. 400 Domy Hundertwassera ................................................................................................... 400 OszczÚdna sztuka Rothko, Newmana, Stelli i innych ...................................................... 402 Barwne pïaszczyzny marzeñ — Rothko i Newman ..................................................... 402 Minimalizm w mniejszym lub wiÚkszym stopniu ........................................................ 404 Hiperrealizm ....................................................................................................................... 405 Richard Estes — wyostrzone spojrzenie ........................................................................ 405 Chïodne zbliĝenia Chucka Close’a ................................................................................ 406 Performance i instalacje ...................................................................................................... 406 Fluxus — na przeciÚciu sztuk ........................................................................................ 407 Joseph Beuys — rozwijanie moĝliwoĂci Fluxusa .......................................................... 407 14 Historia sztuki dla bystrzaków Rozdziaï 25: Fotografia — od nauki do sztuki ................................................................411 Narodziny fotografii ............................................................................................................ 411 Od nauki do sztuki .............................................................................................................. 412 Alfred Stieglitz — chwytanie ulotnych chwil .................................................................... 414 Henri Cartier-Bresson i „decisive moment” ..................................................................... 415 Grupa „f/64” — Edward Weston i Ansel Adams ............................................................... 417 Dorothea Lange — susza i Wielki Kryzys .......................................................................... 418 Margaret Bourke-White — od kominów fabrycznych i hut ĝelaza do obozu w Buchenwald i Ămierci Gandhiego ................................................................................ 420 Szybki rozwój — nastÚpne pokolenie ................................................................................ 422 Rozdziaï 26: Nowy wspaniaïy Ăwiat — postmodernizm .................................................423 Od modernistycznych piramid do pokrÚconych, tytanowych ksztaïtów — postmodernistyczna architektura ................................................................................ 424 Viva Las Vegas! ................................................................................................................ 425 Chestnut Hill — doskonaïy przykïad ............................................................................ 425 Philip Johnson i meble w centrum miasta ..................................................................... 426 I.M. Pei i jego pryzmatyczny projekt ............................................................................. 426 Dekonstruktywistyczna architektura Petera Eisenmana, Franka Gehry’ego i Zahy Hadid ................................................................................. 428 TwórczoĂÊ czy oszustwo? Postmodernistyczna fotografia i malarstwo ........................... 431 Cindy Sherman — przeksztaïcanie siebie ........................................................................ 431 Gerhard Richter — czytanie miÚdzy warstwami .......................................................... 433 Instalacje i sztuka ziemi ....................................................................................................... 434 Judy Chicago — proszona kolacja dla wielkich nieobecnych ....................................... 434 Sztuka odpowiedniego opakowania — Christo i Jeanne-Claude ................................ 435 Robert Smithson i sztuka ziemi — dokopywanie siÚ do znaczeñ ................................ 436 Króliki ĂwiecÈce w ciemnoĂciach i ĝywa, genetyczna sztuka ............................................ 438 CzÚĂÊ VI: Dekalogi ................................................. 441 Rozdziaï 27: DziesiÚÊ muzeów, które musisz odwiedziÊ .................................................443 Luwr (Paryĝ) ........................................................................................................................ 443 Galeria Uffizi (Florencja) ................................................................................................... 444 Muzea Watykañskie (Rzym) ............................................................................................... 444 Galeria Narodowa (Londyn) .............................................................................................. 444 Metropolitan Museum of Art (Nowy Jork) ...................................................................... 445 Prado (Madryt) .................................................................................................................... 445 Ermitaĝ (Sankt Petersburg) ................................................................................................. 445 Rijksmuseum (Amsterdam) ................................................................................................ 446 Muzeum Brytyjskie (Londyn) ............................................................................................ 446 Kunsthistorisches Museum (Wiedeñ) ............................................................................... 446 Spis treĂci 15 Rozdziaï 28: DziesiÚÊ wspaniaïych ksiÈĝek napisanych przez sïynnych artystów ..........447 Leonardo da Vinci, Traktat o malarstwie ........................................................................... 447 Giorgio Vasari, ¿ywoty najsïawniejszych malarzy, rzeěbiarzy i architektów .................. 448 Michaï Anioï Buonarroti, Poezje wybrane ........................................................................ 448 Eugéne Delacroix, Dzienniki ............................................................................................. 448 Vincent van Gogh, Listy do brata ....................................................................................... 449 Sztuka, August Rodin — rozmowy spisane przez Paula Gsella ....................................... 449 Wasyl Kandyñski (Wassily Kandinsky), O duchowoĂci w sztuce ........................................ 449 Rozmowy z Picassem, spisane przez Gilberte’a Brassaia .................................................. 450 Salvador Dalí, Dziennik geniusza ...................................................................................... 450 Andy Warhol, Filozofia Warhola od A do B i z powrotem ............................................... 450 Rozdziaï 29: DziesiÚÊ sposobów malowania, które zmieniïy Ăwiat ................................453 Czïowiek, który rozpowszechniï malarstwo olejne — Jan van Eyck ............................... 453 Cóĝ to za mgïa? Leonardo da Vinci ................................................................................... 454 Zagubieni i wyïowieni z cieni Rembrandta ....................................................................... 455 Gdzie sÈ moje okulary? Monet i impresjonizm ................................................................ 455 PunktujÈcy styl Seurata ....................................................................................................... 456 OwïadniÚty szaïem pÚdzel van Gogha ............................................................................... 457 A moĝe na niebiesko? Picasso ............................................................................................ 457 Malowanie melodyjnych barw — Kandinsky ................................................................... 458 RzucajÈcy farbÈ Pollock ...................................................................................................... 458 Richter i malowanie gumowym waïkiem ............................................................................. 459 Dodatek: Adresy internetowe ..................................461 Skorowidz .......................................................................................................................475 Rozdziaï 3 Gïówne okresy i nurty w historii sztuki W tym rozdziale: Ź OkreĂlimy róĝnicÚ pomiÚdzy nurtem a okresem w sztuce. Ź ZgïÚbimy gïówne okresy w sztuce. Ź Przeanalizujemy najbardziej znaczÈce nurty w sztuce. H istoria sztuki dzieli siÚ na okresy i nurty. W tym rozdziale przyjrzymy siÚ kaĝdemu z nich w porzÈdku chronologicznym. Róĝnica pomiÚdzy okresem a nurtem w sztuce Nurty i okresy w sztuce ukazujÈ dziaïalnoĂÊ artystycznÈ grupy twórców w okreĂlonym przedziale czasu. RóĝnicÚ pomiÚdzy tymi dwoma pojÚciami rozwaĝa siÚ w kontekĂcie czasu i zamierzenia. Nurty w sztuce Nurt w sztuce zapoczÈtkowywany jest Ăwiadomie przez maïÈ grupÚ artystów, którzy chcÈ promowaÊ lub prowokowaÊ zmiany. ’Èczony jest on zazwyczaj z konkretnym stylem w sztuce i jakÈĂ ideologiÈ. Tak samo jak ruch kobiet czy ruch na rzecz przestrzegania praw obywatelskich, ruch czy nurt w sztuce moĝe popychaÊ w kierunku nowych moĝliwoĂci lub konkretnych problemów. Przedstawiciele danego ruchu mogÈ na przykïad przeciwstawiaÊ siÚ wojnie albo jakiemuĂ konkretnemu systemowi politycznemu. Czasem piszÈ oni manifesty, aby jasno okreĂliÊ swoje cele, i zwoïujÈ spotkania. Zazwyczaj czïonkowie danego nurtu trzymajÈ siÚ razem i prezentujÈ swoje prace na grupowych wystawach. 46 CzÚĂÊ I: Historia ludzkoĂci w zwierciadle — wstÚp do historii sztuki Okresy w sztuce Okres w sztuce nie jest zwykle Ăwiadomie rozpoczynany przez artystów. Okresy trwajÈ zazwyczaj dïuĝej niĝ nurty i rozwijajÈ siÚ stopniowo, ksztaïtowane przez kulturÚ i politykÚ. CzÚsto okres w sztuce pokrywa siÚ z epokÈ historycznÈ. Tak jest na przykïad ze sztukÈ wczesnochrzeĂcijañskÈ, która tworzona byïa w epoce wczesnego chrzeĂcijañstwa. ArtyĂci tego okresu tworzyli dzieïa zwiÈzane z chrzeĂcijañstwem i sami byli wyznawcami tej religii. Nie pisali jednak manifestów ani nie zwoïywali spotkañ, na których dyskutowaliby o ideologii i dzieliliby siÚ wskazówkami dotyczÈcymi stylu. Historycy sztuki przyporzÈdkowujÈ ich jednak do tej samej grupy, poniewaĝ ĝyli w tym samym czasie, poĂwiÚcali swoje obrazy tym samym tematom i kierowali siÚ tym samym duchem — duchem swoich czasów, religii i kultury. PrzeglÈd gïównych okresów w historii sztuki Okres w sztuce moĝe trwaÊ od ponad 20 000 do 50 lat — w zaleĝnoĂci od tempa zmian kulturowych. SztukÚ jaskiniowÈ tworzono od okoïo 35 000 roku p.n.e. aĝ do póěnego paleolitu, czyli lat 10 000 p.n.e. – 8000 p.n.e. (ludzie zamieszkujÈcy tereny bliĝej cofajÈcego siÚ lodowca parali siÚ tym rodzajem sztuki nieco dïuĝej). W tym okresie kultura zmieniaïa siÚ prawie w takim tempie, w jakim topniaï lodowiec — a musimy pamiÚtaÊ, ĝe globalne ocieplenie miaïo dopiero nadejĂÊ. Z kolei inny okres w sztuce, neoklasycyzm, trwaï tylko okoïo 65 lat (od 1765 do 1830 r.). Rewolucja przemysïowa przyĂpieszyïa tempo zmian spoïecznych i kulturowych w drugiej poïowie XVIII wieku. Czasami róĝnica pomiÚdzy okresem a nurtem jest bardzo niewyraěna. Okres dojrzaïego renesansu — nazywany przez niektórych podokresem 150-letniego renesansu, przez innych z kolei postrzegany jako nurt — trwaï zaledwie okoïo 25 lat (1495 – 1520). Jego schyïek wyznaczajÈ daty Ămierci czoïowych artystów tej epoki. Co prawda ĝyï jeszcze wtedy Michaï Anioï, ale ĝaden nurt ani teĝ okres nie moĝe mieÊ tylko jednego przedstawiciela — nawet jeĂli jest to postaÊ tak wybitna. Manieryzm równieĝ byï uwaĝany za okres, ale teraz postrzega siÚ go raczej jako nurt zapoczÈtkowany w latach dwudziestych XVI wieku pracami takich artystów, jak Rosso Fiorentino, Jacopo Pontormo czy Parmigianino. Co ciekawe, wyĝej wspomniani twórcy nie nazywali tego, co robili, manieryzmem. Twierdzili raczej, ĝe ich prace stanowiÈ rozwiniÚcie dokonañ Rafaela i innych artystów dojrzaïego renesansu. Mniej lub bardziej Ăwiadomie, razem z Michaïem Anioïem zapoczÈtkowali nowy, inny styl tworzenia, który przerodziï siÚ w nurt. Rozdziaï 3: Gïówne okresy i nurty w historii sztuki 47 Sztuka prehistoryczna (35 000 r. p.n.e. – 2500 r. p.n.e.) Sztuka prehistoryczna powstawaïa w paleolicie i neolicie. Ludzie uĝywali wtedy kamiennych narzÚdzi, trudnili siÚ zbieractwem, myĂlistwem i ryboïówstwem (w paleolicie), a nastÚpnie rolnictwem (w neolicie) i nie znali pisma. Chociaĝ niepiĂmienni, ludzie prehistoryczni potrafili doskonale malowaÊ i rzeěbiÊ. W paleolicie malowali zwierzÚta na Ăcianach jaskiñ oraz wykonywali kamienne rzeěby przedstawiajÈce postacie ludzkie lub zwierzÚce. Sztuka byïa prawdopodobnie czÚĂciÈ magicznego lub szamañskiego rytuaïu — wczesnÈ formÈ wizualizacji — który miaï pomagaÊ ludziom w polowaniu. Sam akt tworzenia byï juĝ prawdopodobnie czÚĂciÈ tych rytuaïów. Jednak pomimo faktu, ĝe w neolicie ludzie dysponowali lepszymi kamiennymi narzÚdziami, stadami udomowionych zwierzÈt i w miarÚ staïymi osadami, sztuka malarska zaczÚïa wówczas podupadaÊ. DziedzinÈ sztuki, która zaczÚïa siÚ gwaïtownie rozwijaÊ, byïa architektura. To wtedy powstaïy potÚĝne grobowce, takie jak Stonehenge, ĂwiÈtynie i pierwsze miasta. Sztuka staroĝytnej Mezopotamii (3500 r. p.n.e. – 500 r. p.n.e.) Na sztukÚ staroĝytnej Mezopotamii skïada siÚ dziaïalnoĂÊ artystyczna kilku cywilizacji: 9 Sumerów, którzy wynaleěli pismo (zwane pismem klinowym), 9 Akadyjczyków, 9 Asyryjczyków, 9 Babiloñczyków. Sztuka staroĝytnej Mezopotamii to gïównie sztuka wojenna, propagandowa, religijna lub nagrobna. Chociaĝ kaĝda z cywilizacji wniosïa coĂ innego do kultury Mezopotamii — na przykïad waleczni Asyryjczycy rozwinÚli narracjÚ wizualnÈ — to sztuka ta powstawaïa na tym samym terenie (którego granicÚ wyznaczaïy rzeki Tygrys i Eufrat), gdzie róĝne ludy pozostawaïy pod swoim wzajemnym wpïywem. Sztuka staroĝytnej Mezopotamii jest czasem przesadnie mÚska, ale bywa równieĝ wyrafinowana, a niekiedy komiczna i pomysïowa. 48 CzÚĂÊ I: Historia ludzkoĂci w zwierciadle — wstÚp do historii sztuki Sztuka staroĝytnego Egiptu (3100 r. p.n.e. – 500 r. p.n.e.) Sztuka egipska mogïaby zostaÊ nazwana „sztukÈ Ămierci”, poniewaĝ wiÈĝe siÚ ona bezpoĂrednio z grobowcami. Styl egipski charakteryzuje symetria, surowoĂÊ, ale jednoczeĂnie elegancja. W duĝej mierze jest on niezmienny, niezwykle kolorowy i zawiera wiele symboli. ArtyĂci egipscy równieĝ tworzyli narracje wizualne, ale byïy one mniej dramatyczne niĝ te powstajÈce w Mezopotamii (patrz wczeĂniejszy fragment). Sztuka minojska, staroĝytnej Grecji i hellenistyczna Podboje Aleksandra Macedoñskiego (w latach 356 p.n.e. – 323 p.n.e.) i póěniejszy romans staroĝytnego Rzymu z kulturÈ greckÈ sprawiïy, ĝe sztuka, która powstawaïa w pañstwach-miastach staroĝytnej Grecji, odcisnÚïa swoje piÚtno na terenach od Wysp Brytyjskich po Indie. WczeĂniej wpïyw na kulturÚ greckÈ miaïa kultura minojska. Jej osiÈgniÚcia nie byïy jednak tak znaczÈce jak to, co dziaïo siÚ w sztuce staroĝytnej Grecji póěniej. Sztuka minojska (1900 r. p.n.e. – 1350 r. p.n.e.) Okres rozwoju kultury i sztuki minojskiej byï zdecydowanie krótszy niĝ sztuki staroĝytnego Egiptu czy Mezopotamii. Jest to sztuka ĝartobliwa, która skupia siÚ na tematach takich, jak ĝycie, sport, rytuaïy religijne i przyjemnoĂci ĝycia codziennego. To chyba pierwszy przykïad sztuki, która szczerze zachwala uroki zwykïych dni. Sztuka staroĝytnej Grecji (ok. 850 r. p.n.e. – 323 r. p.n.e.) Sztuka grecka, w której moĝna wyróĝniÊ okres archaiczny (starszy) i klasyczny, coraz bardziej zbliĝaïa siÚ do realizmu. Grecy wymyĂlili nowe techniki malarskie, na przykïad styl czerwonofigurowy, wprowadzili kontrapost (patrz rozdziaï 7.) oraz zaczÚli posïugiwaÊ siÚ perspektywÈ, ĝeby przedstawiaÊ Ăwiat jak najbardziej realistycznie. Ale pomimo faktu, ĝe klasyczna sztuka grecka stawaïa siÚ coraz bardziej realistyczna, byïa ona równieĝ wyidealizowana. ¿adna grecka statua nie przedstawia postaci ze sterczÈcym brzuchem, niedoskonaïoĂciami cery czy zakolami. Klasyczny (czyli szczytowy) okres w sztuce staroĝytnej Grecji charakteryzuje trochÚ nierealny spokój i piÚkno. Rozdziaï 3: Gïówne okresy i nurty w historii sztuki 49 Sztuka hellenistyczna (323 r. p.n.e. – 30 r. p.n.e.) PoczÈtek okresu hellenistycznego wyznacza ĂmierÊ Aleksandra Macedoñskiego, a koniec samobójstwo Kleopatry (które popeïniïa, wystawiajÈc siÚ na ukÈszenie ĝmii). Sztuka hellenistyczna bardzo przypomina sztukÚ greckÈ, tyle ĝe odarta jest z idealizmu (chociaĝ nie we wszystkich przypadkach). WiÚkszoĂÊ posÈgów hellenistycznych zachowuje fizycznÈ doskonaïoĂÊ, ale ich twarze nie sÈ juĝ niezmiennie pogodne. PotrafiÈ wyraĝaÊ zïoĂÊ, smutek lub strach. Sztuka hellenistyczna jako pierwsza teatralnie i realistycznie daïa wyraz tym emocjom. Sztuka etruska i rzymska SztukÚ etruskÈ i rzymskÈ moĝna by okreĂliÊ mianem naĂladowczej. Kaĝda z nich w znacznym stopniu wzorowaïa siÚ na sztuce greckiej, ale kaĝda wniosïa teĝ coĂ nowego. Sztuka etruska (VIII w. p.n.e. – IV w. p.n.e.) Etruskowie zamieszkujÈcy EtruriÚ (dzisiejszÈ ToskaniÚ) nie zostawili po sobie zbyt wielu dzieï architektonicznych. Rzymianie, którzy ich podbili, na miejscu ich osad wznieĂli nowe. Jednak grobowce etruskie pozostaïy nienaruszone, dlatego wiedzÚ dotyczÈcÈ tego ludu zamieszkujÈcego EtruriÚ czerpiemy gïównie z jego sztuki nagrobnej. Co zaskakujÈce, sztuka ta byïa bardzo radosna, poniewaĝ pierwsi Etruskowie postrzegali ĂmierÊ jako przyjemnÈ kontynuacjÚ ĝycia. Sztuka rzymska (300 r. p.n.e. – 476 r. n.e.) Rzymianie równieĝ wzorowali siÚ na Grekach, jednak historycy sztuki dalecy sÈ od nazywania sztuki rzymskiej powtórkÈ z dokonañ Greków. Podobnie jak Etruskowie, Rzymianie nie tylko naĂladowali, ale równieĝ dodawali coĂ od siebie. Do architektury Rzymianie wprowadzili ïuk rzymski — konstrukcjÚ, która umoĝliwiïa im budowanie najwiÚkszych sieci dróg i akweduktów, jakie kiedykolwiek ujrzaïy Ăwiatïo dzienne. W malarstwie i rzeěbie Rzymianie rozwinÚli realizm w wiÚkszym stopniu niĝ Grecy w okresie hellenistycznym. Senatorzy i pierwsi wïadcy przedstawiani byli zazwyczaj jako silni, zwyczajni mÚĝczyěni w Ărednim wieku. Sztuka bizantyjska i sztuka islamu Sztuka bizantyjska to inaczej sztuka chrzeĂcijañska Wschodniego Cesarstwa Rzymskiego, która narodziïa siÚ po upadku Cesarstwa Zachodniego w 476 roku n.e. Sztuka i architektura islamu z kolei rozprzestrzeniïy siÚ na obszarze Bliskiego Wschodu, Afryki Póïnocnej i Hiszpanii jako nastÚpstwo fali podbojów islamskich w latach 632 n.e. – 732 n.e. 50 CzÚĂÊ I: Historia ludzkoĂci w zwierciadle — wstÚp do historii sztuki Sztuka bizantyjska (500 r. p.n.e. – 1453 r. p.n.e.) Sztuka bizantyjska to poïÈczenie ĂwietnoĂci okresu póěnorzymskiego, greckich tradycji artystycznych oraz tematyki chrzeĂcijañskiej. Jest ona symboliczna i mniej naturalistyczna niĝ sztuka grecka czy rzymska, z których czerpie inspiracjÚ. Skupia siÚ bardziej na tym, co bÚdzie, niĝ na tym, co jest. NajpopularniejszÈ formÈ malarstwa w sztuce bizantyjskiej byïy ikony (wizerunki Jezusa, Marii i ĂwiÚtych) wykorzystywane przy modlitwach. ArtyĂci bizantyjscy tworzyli równieĝ mozaiki (obrazy wykonane z drobnych kamyków lub kawaïków szkïa). Sztuka islamu (VII wiek – ) Tak jak Mojĝesz, Mahomet potÚpiaï baïwochwalstwo, wiÚc w sztuce islamu brak wyobraĝeñ istot ludzkich. W pañstwach Bliskiego Wschodu i Afryki Póïnocnej, które przyjÚïy religiÚ islamu, bardzo rozwiniÚta byïa wiedza matematyczna i geometryczna, z której czasem korzystano przy tworzeniu dzieï sztuki. Dowodem tego mogÈ byÊ niesamowicie skomplikowane wzory na dywanach, manuskryptach, wyrobach ceramicznych czy budowlach autorstwa islamskich artystów. Sztuka Ăredniowieczna (500 r. n.e. – 1400 r. n.e.) Sztuka Ăredniowieczna to przede wszystkim sztuka chrzeĂcijañska, która rozwijaïa siÚ w Europie po upadku Cesarstwa Zachodniego i przed nastaniem renesansu. Motywy dominujÈce w sztuce Ăredniowiecznej to witraĝe, iluminowane manuskrypty, srebrne i zïote relikwiarze (bogato zdobione pojemniki na relikwie — koĂci lub inne czÚĂci ciaïa ĂwiÚtych), reliefy oraz katedry romañskie i strzeliste katedry gotyckie. Sztuka Ăredniowieczna jest przesiÈkniÚta mistycyzmem oraz symbolizmem i skupia siÚ gïównie na ĝyciu po Ămierci. Sztuka renesansu Renesans to inaczej odrodzenie. ArtyĂci tego okresu wracali do klasycystycznych wzorców w malarstwie, rzeěbiarstwie i architekturze. Sztuka zwiÈzana z religiÈ chrzeĂcijañskÈ wciÈĝ byïa dominujÈca, ale historie i wizerunki przedstawiane w dzieïach sztuki przejawiaïy tendencje do wysïawiania czïowieka i rzeczy doczesnych. Wzrost wartoĂci indywidualizmu, a co za tym idzie coraz wiÚksza liczba zamówieñ indywidualnych sprawiïy, ĝe powrócono do malowania portretów — gatunku malarstwa, który prawie zaniknÈï w Ăredniowieczu. Rozdziaï 3: Gïówne okresy i nurty w historii sztuki 51 Takie zainteresowanie chwilÈ obecnÈ sprawiïo, ĝe realizm staï siÚ równie waĝny jak symbolizm. Aby nadaÊ obrazom i reliefom charakter bardziej trójwymiarowy (na ksztaït okien otwierajÈcych siÚ na prawdziwy Ăwiat), artyĂci renesansowi rozpracowali matematyczne prawa rzÈdzÈce perspektywÈ. Dojrzaïy renesans (1495 – 1520) Leonardo da Vinci, Michaï Anioï i Rafael Santi stworzyli razem nurt, który moĝna okreĂliÊ jako dojrzaïy renesans, mimo ĝe ich prace czÚsto bardzo
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Historia sztuki dla bystrzaków
Autor:
Sklep
Format
Cena
Septem.pl Septem.pl
ebook/pdf
34,90 zł
Idź do sklepu »

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: