Darmowy fragment publikacji:
…Po radę do ksiązki
IDŹ DO:
Spis treści
Przykładowy rozdział
KATALOG KSIĄŻEK:
Katalog online
Bestsellery
Nowe książki
Zapowiedzi
CENNIK I INFORMACJE:
Zamów informacje
o nowościach
Zamów cennik
CZYTELNIA:
Fragmenty książek
online
do przechowalni
do koszyka
do koszyka
BESTSELLER
NOWOŚĆ
Instrumenty klawiszowe
dla bystrzaków. Wydanie II
Autor: Blake Neely
Tłumaczenie: Magda Witkowska
ISBN: 978-83-246-3008-0
Tytuł oryginału: Piano For Dummies
Format: 170 × 230, stron: 352
Świat w pełnej harmonii:
• Wybór odpowiedniego instrumentu
• Czytanie zapisu nutowego
• Optymalne wykorzystanie czasu przeznaczonego na ćwiczenia
• Popisywanie się talentem przed publicznością
• Płyta CD z utworami omawianymi w książce
Spacer po białych i czarnych klawiszach
Instrumenty klawiszowe mają w sobie siłę i delikatność. Są w stanie najsubtelniej przekazywać
uniwersalne prawdy za pomocą drewna, metalu i wibracji powietrza. Jeśli na dźwięk fortepianu
coś się w Tobie budzi i myślisz: „Ach, gdybym ja też tak potrafił…”, koniecznie sięgnij po tę
książkę. Dowiesz się z niej, jak ujarzmić bestię i skłonić ją do wydobywania z siebie pięknej
muzyki. Zaczniesz zaklinać pianina, fortepiany, organy i keyboardy. Jednak nim podniesiesz klapę
instrumentu…
•
rozejrzyj się po sklepie – poznaj różnice i podobieństwa między akustycznymi
i elektrycznymi instrumentami klawiszowymi;
• sięgnij po zapiski – naucz się interpretować różne symbole, linie i kropki, które składają
się na zapis nutowy;
• przygotuj się do rozgrzewki i skorzystaj ze wskazówek dotyczących grania – najpierw
tylko prawą ręką, następnie obiema, a w końcu także przy użyciu stóp;
• ciesz się życiem w pełnej harmonii – dowiedz się, co to jest harmonia i jak można
za jej pomocą wzbogacić utwór.
Wydawnictwo Helion
ul. Kościuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl
e-mail: septem@septem.pl
redakcja: redakcjawww@septem.pl
informacje: o księgarni septem.pl
Jak z nut:
• Praktyczne podpowiedzi, techniki ćwiczeń i przykłady.
• Gamy, pasaże i wprawki.
• Wskazówki pomagające w utrzymywaniu rytmu.
• Ćwiczenia na palce, prawą i lewą rękę, postawę ciała oraz użycie stóp.
• Sztuczki i ozdobniki stylistyczne, wzbogacające Twoje wykonanie.
• Gamy i akordy durowe oraz molowe.
• Przydatne schematy akompaniamentu, ciekawe wstępy i finały.
Spis treĂci
O autorze .......................................................................................................................13
PodziÚkowania od autora ..............................................................................................15
Wprowadzenie ...............................................................................................................17
O ksiÈĝce .........................................................................................................................................17
Konwencje zastosowane w ksiÈĝce ......................................................................................................18
Naiwne zaïoĝenia ..............................................................................................................................18
Czego nie czytaÊ ...............................................................................................................................19
Jak podzielona jest ksiÈĝka .................................................................................................................19
CzÚĂÊ I: Rozgrzewka .....................................................................................................................19
CzÚĂÊ II: UtrwaliÊ děwiÚk na papierze ...........................................................................................20
CzÚĂÊ III: Najpierw jedna rÚka, potem druga ..................................................................................20
CzÚĂÊ IV: ¿ycie w peïnej harmonii ................................................................................................20
CzÚĂÊ V: Bez techniki siÚ nie da ....................................................................................................20
CzÚĂÊ VI: Dekalogi ......................................................................................................................20
Ikony wykorzystane w ksiÈĝce .............................................................................................................21
Co dalej ...........................................................................................................................................21
CzÚĂÊ I: Rozgrzewka .............................................. 23
Rozdziaï 1: Kocham fortepian .......................................................................................25
Co takiego szczególnego ma w sobie fortepian? ...................................................................................25
Zalety gry na fortepianie ...............................................................................................................26
Zalety nauki muzyki na fortepianie ................................................................................................26
Technika a sztuka .........................................................................................................................26
Dlaczego ludzie uczÈ siÚ graÊ na fortepianie (i dlaczego czÚsto rezygnujÈ)? ..................................................27
Poznaj swój instrument ......................................................................................................................29
ZrozumieÊ jÚzyk muzyki ....................................................................................................................30
Sïuchanie muzyki w ujÚciu poziomym i pionowym .........................................................................31
Style i formy muzyczne ..................................................................................................................31
Jak najlepiej graÊ? .............................................................................................................................32
Co juĝ wiesz na temat gry na fortepianie? ...............................................................................................32
6 Instrumenty klawiszowe dla bystrzaków
Rozdziaï 2: Spotkanie z rodzinÈ instrumentów klawiszowych ..................................... 35
Instrumenty akustyczne ......................................................................................................................35
Fortepian i pianino .......................................................................................................................36
Klawesyn .....................................................................................................................................39
Organy ........................................................................................................................................41
Instrumenty elektryczne .....................................................................................................................43
Szczegóïy brzmienia elektrycznego .................................................................................................43
Syntezatory ..................................................................................................................................43
Cyfrowe instrumenty klawiszowe ....................................................................................................44
Rozdziaï 3: Poszukiwanie odpowiedniego instrumentu ............................................... 47
BuczeÊ czy nie buczeÊ: instrument elektryczny czy akustyczny (a moĝe oba?) ........................................48
Zakup instrumentu akustycznego ...................................................................................................49
Zakup instrumentu cyfrowego .......................................................................................................50
Zakup instrumentu hybrydowego ...................................................................................................51
Wybór optymalnego instrumentu akustycznego ....................................................................................52
Lokalizacja ma znaczenie ..............................................................................................................52
Nie daj siÚ pozbawiÊ pedaïów ........................................................................................................53
Poszukiwanie dobrej oferty (i unikanie naciÈgaczy) .........................................................................53
Jeden egzemplarz nie jest miarodajny .............................................................................................54
Poszukiwanie fortepianu konkretnej marki ......................................................................................55
Wybór cyfrowego instrumentu, który bÚdzie peïniï swojÈ funkcjÚ przez dïuĝszy czas ...............................56
Cyfrowe pianina, fortepiany i organy ..............................................................................................57
Aranĝery ......................................................................................................................................58
Instrumenty typu stage piano .........................................................................................................58
Stacje robocze ..............................................................................................................................58
Syntezatory ..................................................................................................................................58
¿eby instrument zbyt szybko siÚ nie starzaï… .................................................................................58
Na jakich cechach instrumentu cyfrowego najbardziej Ci zaleĝy? ......................................................59
Poszukiwanie instrumentu cyfrowego konkretnej marki ....................................................................61
Inne elektryczne instrumenty klawiszowe .........................................................................................62
Zanim wyjedziesz z salonu, czyli jak dokonaÊ zakupu ..........................................................................63
Jazda próbna ................................................................................................................................63
Pokochaj go i porzuÊ ....................................................................................................................64
Nigdy nie pïaÊ tyle, ile widzisz na metce .........................................................................................64
Zakupy w internecie .....................................................................................................................65
Szerokie moĝliwoĂci MIDI ................................................................................................................65
Minielementarz MIDI ..................................................................................................................66
PoïÈczenie instrument – komputer .................................................................................................66
PoïÈczenie instrument – instrument ................................................................................................67
MIDI a zapis nutowy ....................................................................................................................68
Rozdziaï 4: Jak dbaÊ o instrument? ............................................................................. 69
Odpowiednie miejsce do ĝycia ...........................................................................................................69
Na wysoki poïysk ..............................................................................................................................70
Kiedy wezwaÊ specjalistÚ w celu dokonania przeglÈdu lub powaĝnej naprawy instrumentu? ....................71
Strojenie fortepianu czy pianina akustycznego .................................................................................72
Spis treĂci 7
SzczÚĂliwy instrument cyfrowy .......................................................................................................73
Powaĝne problemy z instrumentem ................................................................................................74
Jak transportowaÊ akustyczny fortepian bez obaw? ...............................................................................75
Rozdziaï 5: OsiemdziesiÈt osiem klawiszy, trzy pedaïy, dziesiÚÊ palców i dwie stopy ........77
Wyszukiwanie klawiszy metodÈ Blake’a ...............................................................................................77
Biaïe klawisze ...............................................................................................................................78
Czarne klawisze ............................................................................................................................79
Czego rodzice nigdy nie nauczyli CiÚ na temat pozycji ciaïa .................................................................81
SiedzieÊ czy nie siedzieÊ ................................................................................................................81
Krzesïo czy ïawka .........................................................................................................................81
Statywy i skrzynki na efekty ...........................................................................................................84
Dïonie to podstawa ...........................................................................................................................84
Dïonie i palce w ïuku ....................................................................................................................85
Palcowanie ...................................................................................................................................86
Kiedy daÊ dïoniom i palcom odpoczÈÊ? ..........................................................................................86
Moc pedaïów — stopy w akcji ...........................................................................................................87
Pedaïy fortepianowe .....................................................................................................................88
Pedaïy instrumentów cyfrowych .....................................................................................................89
CzÚĂÊ II: UtrwaliÊ děwiÚk na papierze ..................... 91
Rozdziaï 6: Linie i pola ..................................................................................................93
Twój przewodnik po nutach fortepianowych .......................................................................................93
Korzystanie z piÚciolinii ................................................................................................................95
O kluczach sïów kilka ...................................................................................................................95
Podwójna piÚciolinia, podwójna rozrywka ..............................................................................................99
Podwójna piÚciolinia i linie dodane ................................................................................................99
Daleko, daleko poza piÚcioliniÈ ....................................................................................................101
OktawÚ wyĝej, oktawÚ niĝej .........................................................................................................101
Muzyczne znaki przestankowe — kreski taktowe ...............................................................................102
Nigdy nie przestawaj czytaÊ! ............................................................................................................103
Rozdziaï 7: Trzymaj rytm .............................................................................................105
NieĂmiertelny rytm ..........................................................................................................................105
Tempo miarÈ rytmu ....................................................................................................................105
Odliczanie taktów .......................................................................................................................107
Podstawowe wartoĂci rytmiczne nut, czyli muzyczne ciasto podano! ....................................................108
mwierÊnuta, czyli jeden kawaïek ciasta ..........................................................................................108
Póïnuty, czyli póï ciasta ...............................................................................................................109
Caïe nuty, czyli caïe ciasto ...........................................................................................................110
Zliczanie wszystkich kawaïków ....................................................................................................110
Szybszy rytm w tym samym tempie ...................................................................................................110
Ósemki ......................................................................................................................................111
Szesnastki i reszta .......................................................................................................................112
Pauzy, czyli cichosza .......................................................................................................................113
Pauza caïonutowa i póïnutowa ....................................................................................................113
Pauzy ÊwierÊnutowe i krótsze ......................................................................................................114
8 Instrumenty klawiszowe dla bystrzaków
Jak wyliczaÊ metrum — typowe przypadki ........................................................................................116
Typowe metrum: 4/4 ..................................................................................................................116
Metrum walca: 3/4 .....................................................................................................................117
Metrum marszowe: 2/4 ...............................................................................................................118
Metrum 6/8 ...............................................................................................................................118
Gramy utwory o typowym metrum ....................................................................................................119
Rozdziaï 8: Poza rytmicznym szlakiem ....................................................................... 125
Maïe odstÚpstwo od reguïy na samym poczÈtku, czyli przedtakty ........................................................125
Wydïuĝanie wartoĂci rytmicznej nut za pomocÈ ïuków i kropek ...........................................................126
Èczenie nut za pomocÈ ïuków ....................................................................................................126
Wydïuĝanie děwiÚków za pomocÈ kropek .....................................................................................127
Modyfikacje rytmu ..........................................................................................................................129
Triole ........................................................................................................................................130
Rytm swingowy ..........................................................................................................................131
Rytm synkopowy ........................................................................................................................133
Gramy utwory o nietypowym rytmie .................................................................................................134
CzÚĂÊ III: Najpierw jedna rÚka, potem druga ..........143
Rozdziaï 9: Gramy melodiÚ ......................................................................................... 145
Palce chodzÈ po klawiaturze ............................................................................................................145
Zajmujemy pozycje .........................................................................................................................146
Pozycja C ..................................................................................................................................147
Pozycja G ..................................................................................................................................150
Zmiana pozycji w trakcie grania ..................................................................................................152
Sztuczki z palcami ..........................................................................................................................152
Przekïadanie palców nad kciukiem .............................................................................................153
Podkïadanie kciuka .....................................................................................................................154
Gramy melodie prawÈ rÚkÈ ..............................................................................................................155
Rozdziaï 10: Przez gamy na nowe terytoria ................................................................ 161
Budowa gamy krok po kroku ............................................................................................................162
Królestwo gam durowych .................................................................................................................163
ZrozumieÊ gamy durowe .............................................................................................................163
mwiczenie na gamy durowe .........................................................................................................165
¥wiat gam molowych .......................................................................................................................166
Gama molowa naturalna .............................................................................................................166
Gama molowa harmoniczna ........................................................................................................167
Gamy molowe melodyczne ..........................................................................................................168
mwiczenie na gamy molowe .........................................................................................................169
Skala bluesowa ...............................................................................................................................170
Gramy melodie zbudowane z gam ....................................................................................................171
Rozdziaï 11: Nie zapomnij o lewej rÚce! .................................................................... 175
Dziki Zachód klawiatury .................................................................................................................175
Czas zajÈÊ pozycjÚ .....................................................................................................................176
Czas poznaÊ nowych sÈsiadów .....................................................................................................176
Spis treĂci 9
Melodie na lewÈ rÚkÚ ......................................................................................................................178
Gamy na lewÈ rÚkÚ ..........................................................................................................................178
Gamy C-dur, G-dur i F-dur ........................................................................................................179
Naturalne gamy a-moll, e-moll, d-moll ..........................................................................................179
Gamy molowe harmoniczne i melodyczne .....................................................................................180
Schematy akompaniamentu ..............................................................................................................181
Schemat z uĝyciem trzech děwiÚków .............................................................................................181
Akompaniament z uĝyciem czterech děwiÚków ..............................................................................183
PoïÈczenie prawej i lewej rÚki ...........................................................................................................185
Wspólna melodia wygrywana przez dwie rÚce ...............................................................................186
Melodia plus jeden děwiÚk ..........................................................................................................187
Melodia z akompaniamentem opartym na trzech děwiÚkach ...........................................................187
Oktawowe unisono .....................................................................................................................187
Gramy utwory na dwie rÚce .............................................................................................................188
CzÚĂÊ IV: ¿ycie w peïnej harmonii ......................... 195
Rozdziaï 12: Fundamenty harmonii .............................................................................197
Pomiary interwaïów ........................................................................................................................197
Interwaïy w skrócie ......................................................................................................................198
Sekundy .....................................................................................................................................200
Tercje ........................................................................................................................................201
Kwarta i kwinta ..........................................................................................................................201
Seksta i septyma .........................................................................................................................204
Oktawa ......................................................................................................................................204
Èczenie děwiÚków w interwaïach harmonicznych .............................................................................205
Gramy dwa děwiÚki jednoczeĂnie .................................................................................................205
Wzbogacanie melodii za pomocÈ interwaïów ................................................................................206
Harmonijna praca lewej rÚki ........................................................................................................207
Gramy bardziej harmonicznie ..........................................................................................................208
Rozdziaï 13: Tonacje bez tajemnic .............................................................................215
Tonacja jako klucz do utworu ..........................................................................................................215
Caïy wachlarz tonacji ..................................................................................................................216
Zastosowanie tonacji w muzyce ...................................................................................................217
Interpretacja oznaczenia tonacji ...................................................................................................218
Maïy skok w bok i powrót do „domowej” tonacji .........................................................................222
Gramy utwory w innej tonacji ..........................................................................................................223
Rozdziaï 14: Akordy jako dopeïnienie brzmienia ........................................................227
PotÚga akordów ..............................................................................................................................227
Anatomia trójděwiÚku .....................................................................................................................228
Na pierwszy ogieñ — akordy durowe ...............................................................................................229
Na dokïadkÚ — akordy molowe .......................................................................................................230
Inne rodzaje akordów ......................................................................................................................230
Podrasowana kwinta — akordy zwiÚkszone i zmniejszone .............................................................231
W oczekiwaniu na rozwiÈzanie — akordy zawieszone ...................................................................232
10 Instrumenty klawiszowe dla bystrzaków
Dodatkowa septyma w akordach czteroděwiÚkowych .........................................................................233
Odczytywanie symboli akordów .......................................................................................................234
Stosowanie przewrotów ...................................................................................................................237
Przewroty w praktyce ..................................................................................................................237
Odwracamy děwiÚki ...................................................................................................................238
Gramy utwory z akordami ...............................................................................................................239
CzÚĂÊ V: Bez techniki siÚ nie da .............................247
Rozdziaï 15: Jak nadaÊ muzyce piÚkno? ................................................................... 249
Dynamicznie rzecz ujmujÈc… ..........................................................................................................249
Zacznijmy od oznaczeñ podstawowych… ....................................................................................250
…i poszerzmy nieco wachlarz moĝliwoĂci .....................................................................................250
Stopniowe zmiany natÚĝenia děwiÚku ...........................................................................................251
Naleĝy akcentowaÊ to, co dobre .......................................................................................................252
Interpretacja oznaczeñ artykulacji .................................................................................................252
Artykulacja na potÚgÚ .................................................................................................................253
Kontrola tempa ...............................................................................................................................254
Korzystanie z pedaïów ....................................................................................................................255
Do czego sïuĝy prawy pedaï? .......................................................................................................255
Jakie moĝliwoĂci daje lewy pedaï? ................................................................................................256
Pedaï Ărodkowy ..........................................................................................................................257
Kilka sïów o przednutkach ...............................................................................................................257
Urok tryli .......................................................................................................................................258
Nie ma jak Ălizganie siÚ ...................................................................................................................260
Drĝenie tremolando .........................................................................................................................262
Ozdabiamy muzykÚ .........................................................................................................................263
Rozdziaï 16: ¥wietne brzmienia ................................................................................. 271
¥wietne schematy akompaniamentu na lewÈ rÚkÚ ...............................................................................271
Akordy w caïoĂci i w kawaïkach ...................................................................................................272
Dobieranie děwiÚków ..................................................................................................................273
Uderzenia oktawowe ...................................................................................................................275
SprÚĝysty schemat rockandrollowy ...............................................................................................276
Melodyczna linia basowa ............................................................................................................278
¥wietne wstÚpy i finaïy ....................................................................................................................279
WejĂcie w wielkim stylu ...............................................................................................................281
Udane zakoñczenie .....................................................................................................................284
Gramy utwory z klimatycznÈ lewÈ rÚkÈ .............................................................................................286
Rozdziaï 17: Bogaty wachlarz stylów ........................................................................ 289
Wyksztaïcenie klasyczne ..................................................................................................................289
Gramy bluesa .................................................................................................................................291
Przepis na bluesa ........................................................................................................................291
W 12 taktach .............................................................................................................................292
Modyfikacje ...............................................................................................................................293
Spis treĂci 11
Rock na klawiszach .........................................................................................................................294
Przepis na rocka .........................................................................................................................294
WalÈc w klawisze ........................................................................................................................295
Odrobina country ...........................................................................................................................296
Gotowanie w stylu country ..........................................................................................................296
Warto trochÚ podrobiÊ ................................................................................................................296
Fortepian popularny ........................................................................................................................297
Charakterystyka muzyki pop ........................................................................................................297
Jak trafiÊ na szczyt listy przebojów? ..............................................................................................298
W poszukiwaniu duszy ....................................................................................................................298
OcaliÊ duszÚ ..............................................................................................................................299
Brzmienie Motown .....................................................................................................................299
Brzmienie funkowe .....................................................................................................................299
Caïy ten jazz… ...............................................................................................................................301
Szczypta jazzowoĂci ....................................................................................................................301
Wszystko w Twoich rÚkach .........................................................................................................301
Zamiana akordów ......................................................................................................................302
Gramy utwory w ulubionym stylu .....................................................................................................304
CzÚĂÊ VI: Dekalogi ............................................... 311
Rozdziaï 18: DziesiÚÊ sposobów na udoskonalenie wïasnej gry i wystÚpów ............313
Przede wszystkim wygoda ................................................................................................................313
Eliminacja zbÚdnych boděców ..........................................................................................................314
Harmonogram i lista .......................................................................................................................314
Dekonstrukcja .................................................................................................................................314
Korzystanie z metronomu ................................................................................................................315
Próba generalna ..............................................................................................................................315
WystÚp na cudzym instrumencie .......................................................................................................315
Wystarczy zapamiÚtaÊ… .................................................................................................................316
Jak uniknÈÊ rozczarowania po wystÚpie? ...........................................................................................316
UĂmiech i ukïon ..............................................................................................................................316
Rozdziaï 19: DziesiÚÊ sposobów na poszerzanie wiedzy zdobytej dziÚki tej ksiÈĝce ....317
Korzystanie ze szkóï gry ..................................................................................................................317
Korzystanie z opracowañ .................................................................................................................318
Gdzie kupiÊ nuty? ...........................................................................................................................319
Rodzaje wydawnictw nutowych ...................................................................................................319
Aranĝacje i transkrypcje ..............................................................................................................319
Fakebooki ..................................................................................................................................320
Gdzie kupowaÊ nuty? .................................................................................................................321
Wspólne wystÚpy z innymi ...............................................................................................................322
Duety fortepianowe .....................................................................................................................322
Grupy kameralne ........................................................................................................................322
WiÚksze zespoïy .........................................................................................................................323
12 Instrumenty klawiszowe dla bystrzaków
¥ladami mistrzów ............................................................................................................................323
Jan Sebastian Bach .....................................................................................................................323
Ludwig van Beethoven .................................................................................................................323
Jan Brahms ................................................................................................................................324
Fryderyk Chopin ........................................................................................................................324
Franciszek Liszt .........................................................................................................................324
Wolfgang Amadeusz Mozart .......................................................................................................324
Sergiusz Rachmaninow ...............................................................................................................325
Udziaï w koncertach na ĝywo ...........................................................................................................325
Sïuchanie nagrañ ............................................................................................................................325
Buszowanie wĂród pïyt ................................................................................................................326
Zakupy w sieci ...........................................................................................................................326
Wizyta w bibliotece .....................................................................................................................327
Wymiana ze znajomymi ..............................................................................................................327
Fortepianowe strony w internecie .....................................................................................................327
Muzyka fortepianowa na srebrnym ekranie ......................................................................................328
PamiÚtaj, ĝe nie jesteĂ sam ...............................................................................................................329
Rozdziaï 20: DziesiÚÊ pytañ, które zdaniem Blake’a
naleĝy zadaÊ potencjalnemu nauczycielowi ............................................................... 331
Kogo pan wczeĂniej uczyï? ..............................................................................................................331
Od jak dawna pan uczy i gra? .........................................................................................................332
Jak duĝo powinienem ÊwiczyÊ? .........................................................................................................332
Czy mógïby pan coĂ dla mnie zagraÊ? ...............................................................................................333
Jakiego rodzaju utworów pan uczy? ..................................................................................................333
Jaki ma pan stosunek do faïszowania, bïÚdów i ludzi, którzy uczÈ siÚ powoli? ......................................334
Jakimi metodami uczy pan gry? ........................................................................................................334
Gdzie bÚdÈ siÚ odbywaÊ lekcje? .......................................................................................................335
Ile kosztuje lekcja? ...........................................................................................................................335
Czy organizuje pan recitale dla swoich uczniów? ...............................................................................336
Dodatek A O pïycie CD ............................................................................................... 337
Co znajdziesz na pïycie ...................................................................................................................337
Skorowidz .................................................................................................................. 341
Rozdziaï 18: DziesiÚÊ sposobów na udoskonalenie wïasnej gry i wystÚpów 313
Rozdziaï 18
DziesiÚÊ sposobów
na udoskonalenie
wïasnej gry i wystÚpów
W tym rozdziale:
Ź Tworzenie optymalnych warunków do Êwiczeñ.
Ź Planowanie czasu, który moĝna by poĂwiÚciÊ na granie.
Ź Jak zorganizowaÊ próbÚ?
Ź Jak siÚ psychicznie przygotowaÊ do dobrego wystÚpu?
W
tym rozdziale zachÚcam do spojrzenia na kwestiÚ Êwiczenia z odpowiednim
dystansem. Co moĝesz zrobiÊ, ĝeby lepiej wykorzystaÊ czas, jaki przeznaczasz
na granie? W jaki sposób moĝesz uczyniÊ doĂwiadczenie zdobywania i doskonalenia
umiejÚtnoĂci muzycznych przyjemniejszym? Za chwilÚ odpowiem na te i kilka innych
pytañ. Jeĝeli odczuwasz potrzebÚ organizacji wystÚpów dla swoich znajomych i najbliĝszych
albo wrÚcz dla szerokiej publicznoĂci, w tym rozdziale znajdziesz kilka uwag na temat
przygotowania siÚ do wystÈpienia w blasku fleszy.
Przede wszystkim wygoda
Zanim przystÈpisz do Êwiczeñ, upewnij siÚ, ĝe wszystko jest tak, jak byÊ powinno.
Wyreguluj wysokoĂÊ krzesïa czy ïawki — tak, ĝeby Ci byïo wygodnie i ĝebyĂ siedziaï
w odpowiedniej pozycji. Upewnij siÚ równieĝ, ĝe masz wokóï siebie dostatecznie duĝo
miejsca, byĂ mógï wykonywaÊ swobodne ruchy rÚkami. Sprawdě, czy oĂwietlenie jest
wïaĂciwe, w szczególnoĂci zaĂ czy dobrze widzisz nuty (lub tÚ ksiÈĝkÚ). Zadbaj teĝ o róĝne
inne szczegóïy, ĝeby zapewniÊ sobie wygodÚ podczas Êwiczeñ. Jeĝeli grasz na instrumencie
cyfrowym, ustaw poziom gïoĂnoĂci tak, aby odpowiadaï poĝÈdanemu brzmieniu
akustycznego fortepianu.
Czytanie nut, podobnie zresztÈ jak pilnowanie palców i ruchów dïoni, wymaga sporej
koncentracji. Jest to na tyle wymagajÈce zadanie, ĝe z czasem moĝesz zaobserwowaÊ
u siebie narastajÈce napiÚcie. W trakcie Êwiczeñ zwracaj uwagÚ na to, jak siÚ czujesz.
Czy nic CiÚ nie boli? Nie czujesz ĝadnego napiÚcia? CzÚsto rób sobie przerwy — wstawaj
od klawiatury i rób kilka kroków. PorozciÈgaj siÚ trochÚ i daj swojemu ciaïu odpoczÈÊ
od pozycji, jakÈ zajmujesz przy klawiaturze fortepianu.
314 CzÚĂÊ VI: Dekalogi
Eliminacja zbÚdnych boděców
¿yjemy w czasach, w których czïowiek nieustannie styka siÚ z wieloma róĝnymi boděcami.
To oznacza, ĝe prawdopodobnie nauczyïeĂ siÚ doskonale radziÊ sobie z wieloma zadaniami
jednoczeĂnie. Zrób sobie jednak przysïugÚ i znajdě czas i miejsce, w których mógïbyĂ
siÚ skupiÊ wyïÈcznie na muzyce — i na niczym innym. W grÚ na fortepianie angaĝuj
swój mózg, oczy, uszy, dïonie i stopy… a oprócz tego oczywiĂcie równieĝ serce i duszÚ.
Jeĝeli ěródïem rozpraszajÈcych CiÚ boděców sÈ pewne zjawiska zewnÚtrzne (na przykïad
wspóïlokatorzy, sÈsiedzi, niedaleka linia tramwajowa czy irytujÈce owady), poszukaj
sposobu na minimalizacjÚ ich wpïywu na Twoje Êwiczenie. ByÊ moĝe mógïbyĂ
graÊ o takiej porze dnia, gdy Twoich wspóïlokatorów nie ma i gdy sÈsiedzi sÈ poza
domem. ByÊ moĝe na rynku pojawiï siÚ jakiĂ nowy preparat owadobójczy.
Harmonogram i lista
Gdy juĝ uda Ci siÚ znaleěÊ najlepszy czas na Êwiczenia, uwzglÚdnij go w swoim planie
tygodnia — tak ĝebyĂ nie przeznaczyï go ostatecznie na wykonywanie róĝnych
nieprzewidzianych prac i obowiÈzków. BÈdě samolubny: ten czas jest dla Ciebie.
Zrób listÚ uwzglÚdniajÈcÈ wszystko to, nad czym pracujesz podczas grania i co chciaïbyĂ
osiÈgnÈÊ. Podziel czas w taki sposób, ĝebyĂ zdoïaï zajÈÊ siÚ poszczególnymi elementami
zamieszczonymi na liĂcie. Zadbaj przy tym o wyznaczenie pewnych rezerw czasowych,
ĝebyĂ nie musiaï siÚ zbyt ĂciĂle trzymaÊ przyjÚtych zaïoĝeñ. BÚdziesz zapewne zaskoczony,
jak wiele pianista moĝe osiÈgnÈÊ w krótkim czasie, jeĂli tylko koncentruje siÚ na
konkretnych umiejÚtnoĂciach i utworach.
mwiczenie tej samej rzeczy w kóïko to nie zawsze najlepsze rozwiÈzanie. Wielokrotne
powtarzanie tego samego bïÚdu prowadzi do jego utrwalenia — do jego silniejszego
zakorzenienia w mózgu i w miÚĂniach. Dlatego teĝ powinieneĂ ÊwiczyÊ róĝne rzeczy
i zmieniaÊ charakter Êwiczenia, gdy siÚ znudzisz lub gdy zaczniesz popeïniaÊ bïÚdy
wynikajÈce z nieuwagi. Przecieĝ jutro teĝ jest dzieñ.
Dekonstrukcja
Jeĝeli w pewnym momencie stwierdzisz, ĝe przestaïeĂ robiÊ postÚpy w pracy nad
danym utworem, zrób sobie chwilÚ przerwy i przejrzyj go uwaĝnie. Spróbuj wydzieliÊ
poszczególne fragmenty utworu; rozpoczÚcie nowego fragmentu sygnalizuje czÚsto
podwójna kreska taktowa, znak repetycji albo zmiana tonacji. Wskaĝ powtarzajÈce siÚ
fragmenty i zastanów siÚ nad tym, jakie modyfikacje mógïbyĂ w nich wprowadziÊ,
ĝeby nadaÊ utworowi bardziej osobisty charakter. ZwróÊ uwagÚ na waĝniejsze zmiany
tempa i dynamiki, które mógïbyĂ podkreĂliÊ lub uwydatniÊ.
DobrÈ zabawÈ moĝe byÊ identyfikacja formy utworu. W tym celu moĝesz oznaczyÊ
poszczególne fragmenty literami, cyframi lub w dowolny inny sposób, aby móc potem
zdefiniowaÊ strukturÚ kompozycji muzycznej. Po tego typu zabiegach postaraj siÚ
odegraÊ utwór w gïowie, ĝeby w tym czasie Twoje dïonie mogïy odpoczÈÊ i ĝebyĂ mógï
na nowo nabraÊ ochoty do grania.
Rozdziaï 18: DziesiÚÊ sposobów na udoskonalenie wïasnej gry i wystÚpów 315
Korzystanie z metronomu
To doĂÊ oczywista wskazówka, której udzieli Ci kaĝdy nauczyciel. Okazuje siÚ
bowiem, ĝe niemal wszyscy ludzie majÈ skïonnoĂÊ bÈdě to do przyspieszania, bÈdě
do zwalniania tempa podczas nauki gry szczególnie trudnych fragmentów utworu.
Korzystanie z metronomu pomaga zachowaÊ odpowiedni rytm. Podczas wykonywania
utworu w takt uderzeñ metronomu postaraj siÚ zaobserwowaÊ, w których momentach
pojawia siÚ problem z utrzymaniem tempa — tym fragmentom musisz poĂwiÚciÊ nieco
wiÚcej uwagi.
Korzystaj z metronomu w sposób kreatywny. Niech nie bÚdzie wïÈczony przez caïy
czas; nie graj wyïÈcznie z metronomem. Na poczÈtku ustaw metronom w taki sposób,
aby wyznaczaï tempo odpowiednie dla caïego utworu lub danego fragmentu. Potem
zmieñ ustawienia na nieco szybsze lub wolniejsze, w ten sposób rzucajÈc sobie wyzwanie.
Graj na zmianÚ z metronomem i bez. Metronom to naprawdÚ fajne narzÚdzie.
Próba generalna
Jeĝeli planujesz wystÚp, koniecznie zorganizuj sobie próbÚ generalnÈ — nawet jeĂli
Twój koncert ma mieÊ zupeïnie nieformalny charakter. Przegranie caïego programu
pozwala przemyĂleÊ caïoĂÊ wystÚpu od poczÈtku do koñca i uĂwiadomiÊ sobie pewne
rzeczy, z których podczas prób nie zdawaïeĂ sobie sprawy. Na etapie przygotowañ
zastanów siÚ nad tym, w czym zamierzasz wystÈpiÊ — weě przy tym pod uwagÚ
temperaturÚ, w jakiej przyjdzie Ci graÊ, charakter miejsca oraz wïasnÈ wygodÚ.
Upewnij siÚ, ĝe nie zabraknie Ci energii, i przygotuj sobie trochÚ wody na wypadek,
gdyby zachciaïo Ci siÚ piÊ. PrzeÊwicz wejĂcie na scenÚ i odejĂcie od fortepianu,
przeÊwicz kïanianie siÚ publicznoĂci.
Przegraj kolejne utwory w takiej kolejnoĂci, w jakiej zamierzasz je wykonywaÊ podczas
wystÚpu. Moĝesz stwierdziÊ, ĝe niektóre utwory pasujÈ obok siebie lepiej, a inne
gorzej. Nie ĝaïuj czasu na reorganizacjÚ swojego programu. Jeĝeli to moĝliwe, znajdě
kogoĂ, kto mógïby przysïuchaÊ siÚ Twojej próbie i przedstawiÊ Ci swoje uwagi.
WystÚp na cudzym instrumencie
Jeĝeli podczas wystÚpu bÚdziesz graÊ na cudzym instrumencie, postaraj siÚ o moĝliwoĂÊ
przegrania swojego programu na tym egzemplarzu, przy którym zasiÈdziesz podczas
koncertu. Odmienne brzmienie, odmienna praca klawiszy, inna ïawka i inne otoczenie
— to wszystko moĝe okazaÊ siÚ problemem, gdy bÚdziesz siÚ staraï za wszelkÈ cenÚ
skoncentrowaÊ i zaprezentowaÊ z jak najlepszej strony.
Jeĝeli grasz na instrumencie cyfrowym, przetestuj děwiÚk. Zadbaj o odpowiednie
ustawienie caïego sprzÚtu. Upewnij siÚ, ĝe wszystkie przewody, wzmacniacze i gïoĂniki
pracujÈ poprawnie. PoproĂ teĝ kogoĂ, by usiadï na widowni, ĝebyĂ mógï odpowiednio
wyregulowaÊ poziom gïoĂnoĂci i brzmienie instrumentu. Zadbaj o wszystkie szczegóïy
techniczne, jeszcze zanim wystÚp siÚ rozpocznie, ĝeby mieÊ pewnoĂÊ, ĝe podczas samego
koncertu sprzÚt bÚdzie siÚ sprawowaï naleĝycie.
316 CzÚĂÊ VI: Dekalogi
Wystarczy zapamiÚtaÊ…
Nie ma sensu uczyÊ siÚ utworów na pamiÚÊ, jeĂli siÚ nie ma na to ochoty. WiÚkszoĂÊ
sïuchaczy i tak bÚdzie CiÚ podziwiaÊ za to, ĝe potrafisz czytaÊ nuty i z nich graÊ.
Jeĝeli jednak zdecydujesz siÚ graÊ bez nut, wystawiaj swojÈ pamiÚÊ na czÚste próby.
WiÚkszoĂÊ wykonawców twierdzi, ĝe nagïe zaÊmienia pamiÚci to jedna z najgorszych
rzeczy, jakie mogÈ siÚ im przydarzyÊ. Dlatego teĝ korzystaj z kaĝdej nadarzajÈcej siÚ
okazji, ĝeby zagraÊ zapamiÚtany utwór — graj go w róĝnych miejscach, na róĝnych
instrumentach. Graj nieco wolniej i nieco szybciej, niĝ robiïbyĂ to podczas wystÚpu.
Jeĝeli zaobserwujesz jakieĂ wady swojego wykonania, przed kolejnym koncertem
znajdě trochÚ czasu na przeÊwiczenie odpowiednich fragmentów.
Jak uniknÈÊ rozczarowania po wystÚpie?
Zasïugujesz na to, by po wystÚpie byÊ z siebie dumnym i zadowolonym. ¿eby
zapewniÊ sobie to poczucie, musisz siÚ odpowiednio nastawiÊ. Wyznacz granice
poziomu wystÚpu (wskazujÈc najniĝszy i najwyĝszy poziom) i uwierz w to, ĝe uda Ci
siÚ w nich utrzymaÊ. Najprawdopodobniej trafisz gdzieĂ w okolice Ărodka tego przedziaïu
— i to powinno stanowiÊ dla Ciebie powód do zadowolenia. mwiczÈc i organizujÈc
próby generalne, unikniesz najgorszych moĝliwych scenariuszy, poniewaĝ juĝ
z wyprzedzeniem wyeliminujesz potencjalne problemy.
Niewykluczone, ĝe podczas Êwiczenia zdarza Ci siÚ pomyĂleÊ, iĝ utwór w Twoim
wykonaniu brzmi naprawdÚ Ăwietnie. Pogódě siÚ z myĂlÈ, ĝe po koncercie moĝesz
wcale nie czuÊ siÚ tak wspaniale. Przygotuj siÚ na realistyczny scenariusz, ĝebyĂ po
zakoñczeniu wystÚpu mógï byÊ dumny z siebie i spokojnie wróciÊ do doskonalenia
swoich umiejÚtnoĂci pianistycznych.
UĂmiech i ukïon
Gratulacje! Udaïo Ci siÚ coĂ, o czym wiÚkszoĂÊ ludzi moĝe tylko pomarzyÊ. PodarowaïeĂ
swoim sïuchaczom dar w postaci muzyki. UĂmiechnij siÚ sam do siebie i do swojej
publicznoĂci. Ukïoñ siÚ, a nastÚpnie energicznie siÚ wyprostuj i triumfalnie unieĂ
rÚkÚ w górÚ. Przedstaw resztÚ zespoïu, rzuÊ publicznoĂci szalik lub zniknij ze sceny
w kïÚbach dymu, zjeĝdĝajÈc na ruchomej platformie. JesteĂ przecieĝ wielkÈ gwiazdÈ
fortepianu!
Rozdziaï 19
DziesiÚÊ sposobów
na poszerzanie wiedzy
zdobytej dziÚki tej ksiÈĝce
W tym rozdziale:
Ź PrzeglÈd szkóï gry i opracowañ.
Ź Jak wspóïgraÊ z innymi?
Ź Sïuchamy róĝnego rodzaju muzyki — na ĝywo i z nagrañ.
Ź Bogaty Ăwiat fortepianu.
C
hociaĝ niniejsza ksiÈĝka dostarcza wszystkich podstawowych informacji na temat
funkcjonowania fortepianu oraz zdobywania pierwszych umiejÚtnoĂci w zakresie
grania, przyznajÚ otwarcie, ĝe nie jestem w stanie przedstawiÊ tu absolutnie wszystkich
informacji, których mógïbyĂ potrzebowaÊ jako pianista.
Jako wykonawca wiecznie dÈĝÈcy do doskonalenia wïasnych umiejÚtnoĂci moĝesz
zadaÊ sobie pytanie: „Co dalej?”. W tym rozdziale znajdziesz kilka wskazówek
dotyczÈcych dalszych kroków. Poszukiwanie dobrego nauczyciela gry to tak waĝna
sprawa, ĝe postanowiïem poĂwiÚciÊ jej caïy rozdziaï — rozdziaï 20.
Korzystanie ze szkóï gry
Jeĝeli nie masz na razie ochoty korzystaÊ z pomocy nauczyciela, jako poczÈtkujÈcy
muzyk moĝesz siÚgnÈÊ po tak zwanÈ szkoïÚ gry.
Szkoïa gry to podrÚcznik lub seria podrÚczników, które majÈ na celu wspomagaÊ
ksztaïtowanie Twoich umiejÚtnoĂci muzycznych zgodnie z pewnÈ okreĂlonÈ i sprawdzonÈ
w praktyce strategiÈ, czyli metodykÈ. Na rynku dostÚpnych jest wiele róĝnych wydawnictw
tego typu i wszystkie hoïdujÈ przekonaniu, ĝe „w tym szaleñstwie jest metoda”
— czy to tradycyjna, czy nowa i ulepszona.
Podobnie jak wszystkie inne opracowania o charakterze poradnikowym, równieĝ szkoïy
gry na fortepianie wystÚpujÈ w róĝnych formach i postaciach. Na rynku znaleěÊ moĝna
materiaïy dla pianistów reprezentujÈcych róĝne poziomy umiejÚtnoĂci — zarówno dla
318 CzÚĂÊ VI: Dekalogi
poczÈtkujÈcych, jak i dla zaawansowanych. Po przeczytaniu niniejszej ksiÈĝki moĝesz
spokojnie siÚgnÈÊ po wydawnictwo dla pianistów na poziomie Ăredniozaawansowanym.
WĂród propozycji wydawniczych znajdziesz szkoïy gry rockowej, klasycznej, jazzowej,
a nawet country — na tym oczywiĂcie lista siÚ nie koñczy. Wybierz sobie to, co Ci
najbardziej odpowiada, co wydaje Ci siÚ interesujÈce i co ma szansÚ sprawiaÊ Ci
przyjemnoĂÊ (te dwa ostatnie elementy sÈ szczególnie istotne).
(wyd. Hal Leonard);
Chociaĝ ĝadna ksiÈĝka nie jest w stanie zastÈpiÊ nauczyciela z krwi i koĂci, gorÈco
polecam korzystanie ze szkóï gry, które stanowiÈ niedrogÈ, ale interesujÈcÈ opcjÚ,
jeĝeli chodzi o dalsze rozwijanie umiejÚtnoĂci pianistycznych. Na poczÈtek polecam
nastÚpujÈce szkoïy gry i zestawy Êwiczeñ:
9 FastTrack Keyboard Songbook 1 oraz 2, Blake Neely (to ja) i Gary Meisner
9 Francis Clark Library for Piano Students, Francis Clark (wyd. Warner Bros.);
9 Hal Leonard Student Piano Library, Barbara Kreader, Fred Kern, Phillip Keveren,
9 The Jazz Piano Book, Mark Levine (wyd. Sher Music Co.);
9 Piano Exercises For Dummies, David Pearl (wyd. Wiley);
9 You Can Teach Yourself Piano, Matt Dennis (wyd. Mel Bay).
Mona Rejino (wyd. Hal Leonard);
Korzystanie z opracowañ
W sklepach muzycznych, bibliotekach i w sieci znaleěÊ moĝna dosïownie tysiÈce
opracowañ muzycznych, promowanych równieĝ niekiedy jako materiaïy edukacyjne.
Na rynku dostÚpne sÈ wydawnictwa poĂwiÚcone szerokiemu wachlarzowi zagadnieñ,
od historii muzyki poczÈwszy, a na budowaniu wïasnego fortepianu skoñczywszy
(powodzenia w tej dziedzinie!).
Nie daj siÚ zwieĂÊ. Z tego typu ksiÈĝek nie nauczysz siÚ graÊ. Naleĝy traktowaÊ je raczej
jako uzupeïnienie, a nie jako alternatywÚ dla szkoïy gry bÈdě wsparcia nauczyciela.
Korzystanie z tego typu opracowañ pomaga lepiej zrozumieÊ zagadnienia prezentowane
w materiaïach szkoleniowych lub omawiane przez nauczyciela. Na przykïad gdy
zaczniesz graÊ akordy (por. rozdziaï 14.), moĝesz zechcieÊ kupiÊ sobie zbiór akordów.
Na rynku dostÚpne sÈ opracowania poĂwiÚcone teorii muzyki, harmonii, akordom,
gamom, kompozycji, a takĝe ĝyciu wielkich kompozytorów, terminologii muzycznej,
orkiestracji, róĝnym stylom muzycznym i wielu innym kwestiom. W skïad mojej
wïasnej biblioteczki wchodzÈ poniĝsze pozycje, które zresztÈ gorÈco wszystkim polecam:
9 1000 Keyboard Ideas, red. Ronald Herder (wyd. Ekay Music, Inc.);
9 The Art of the Piano, David Dubal (wyd. Amadeus Press);
9 The A to Z of Foreign Musical Terms, Christine Ammer (wyd. E.C.S. Publishing);
9 Blues Riffs for Piano, Ed Baker (wyd. Cherry Lane Music);
9 Chord Voicing Handbook, Matt Harris i Jeff Jarvis (wyd. Kendor Music, Inc.);
Rozdziaï 19: DziesiÚÊ sposobów na poszerzanie wiedzy zdobytej dziÚki tej ksiÈĝce 319
(wyd. Hal Leonard);
9 Color Your Chords, David Pearl (wyd. Cherry Lane Music);
9 Complete Book of Modulations for the Pianist, Gail Smith (wyd. Mel Bay);
9 Keyboard Chords Scales Book (seria „FastTrack”), Blake Neely i Gary Meisner
9 Five Centuries of Keyboard Music, John Gillespie (wyd. Dover);
9 The Great Pianists: From Mozart to the Present, Harold C. Schonberg (wyd. Simon
9 Guide to the Pianist’s Repertoire, Maurice Hinson (wyd. Indiana University Press);
9 Pocket Music Dictionary (wyd. Hal Leonard).
Schuster);
Gdzie kupiÊ nuty?
Uczysz siÚ graÊ na fortepianie z jednego prostego powodu: ĝeby graÊ. ByÊ moĝe uczysz
siÚ teĝ po to, ĝeby zaimponowaÊ znajomym, ale przecieĝ osiÈgniÚcie pierwszego celu
automatycznie pociÈga za sobÈ realizacjÚ tego drugiego.
Tylko nieliczni grajÈ tylko i wyïÈcznie ze sïuchu, reszta korzysta z nut. W ten sposób
wchodzimy w Ăwiat wydawnictw nutowych.
Rodzaje wydawnictw nutowych
DziÚki wysiïkom kompozytorów w ciÈgu ostatnich piÚciuset lat udaïo siÚ stworzyÊ
bogate zbiory utworów muzycznych, spoĂród których moĝesz wybraÊ coĂ dla siebie.
Najogólniej rzecz biorÈc, wyróĝniÊ moĝna trzy rodzaje tego typu opracowañ:
9 Pojedyncze utwory. Wydawnictwa obejmujÈce zwykle od 2 do 12 stron,
9 Zbiory i albumy. Opracowania obejmujÈce róĝne utwory, zebrane w jednym
9 Klasyki. Niektóre utwory klasyczne sÈ na tyle dïugie, ĝe wymagajÈ publikacji
wydawnictwie w pewnym okreĂlonym celu marketingowym.
drukowane na zïoĝonych lub spiÚtych arkuszach.
w postaci odrÚbnego opracowania.
Zaïóĝmy na przykïad, ĝe chcesz nauczyÊ siÚ graÊ utwór Hallelujah, napisany przez
Leonarda Cohena, a wykonywany póěniej nie tylko przez autora, ale równieĝ przez
Johna Cale’a (którego wersja znalazïa siÚ na Ăcieĝce děwiÚkowej filmu Shrek), k. d.
lang, Jeffa Buckleya czy Rufusa Wainwrighta. Moĝesz wykupiÊ prawo do pobrania nut
z internetu, nabyÊ odpowiednie wydawnictwo w ksiÚgarni albo siÚgnÈÊ do zbioru
utworów z filmu Shrek.
Aranĝacje i transkrypcje
WĂród opracowañ nowych (dotyczy to w równej mierze wydawnictw obejmujÈcych
pojedyncze utwory, jak i zbiorów) znaleěÊ moĝna szeroki wybór róĝnych aranĝacji.
Zastosowanie aranĝacji umoĝliwia wydanie tego samego utworu w opracowaniu dla
320 CzÚĂÊ VI: Dekalogi
pianistów o róĝnym poziomie umiejÚtnoĂci, a takĝe dla róĝnych rodzajów instrumentów
klawiszowych. Utwór pozostaje ten sam, jednak wydawca zmienia nuty i akordy w taki
sposób, aby dostosowaÊ je do potrzeb wykonawcy.
Moĝesz na przykïad zechcieÊ zagraÊ bar
Pobierz darmowy fragment (pdf)