Darmowy fragment publikacji:
Jak kontrolowaæ
swoje finanse
Autor: Sylvia S. Lim
T³umaczenie: Micha³ Szolc
ISBN: 83-246-0223-2
Tytu³ orygina³u: Simply Essential Personal Budgeting Kit
Format: A5, stron: 128
Czy zdarzy³o Ci siê obudziæ w œrodku nocy i myœleæ o k³opotach finansowych?
A mo¿e sprawy finansowe w ogóle nie pozwalaj¹ Ci zasn¹æ? Z trudem wi¹¿esz koniec
z koñcem? Masz problemy ze sp³acaniem kredytu? Obawiasz siê, ¿e nie bêdzie Ciê staæ
na godn¹ emeryturê? Na sam¹ myœl o comiesiêcznych wydatkach boli Ciê g³owa?
A mo¿e starasz siê o tym wszystkim nie myœleæ?
Jeœli na którekolwiek z tych pytañ odpowiedzia³eœ „tak”, to ta ksi¹¿ka jest dla Ciebie.
Pomo¿e Ci ogarn¹æ ca³oœæ Twoich finansów i kszta³towaæ je wed³ug Twojej woli.
Przeczytaj j¹ i zastosuj zawart¹ tu wiedzê, a Twój portfel zacznie Ci s³u¿yæ, zamiast
utrudniaæ ¿ycie. Zacznij konsekwentnie planowaæ przychody i wydatki. Zapewne nie
staniesz siê przez to milionerem, ale uwierzysz, ¿e rozs¹dne gospodarowanie przynosi
korzyœci i roz³adowuje stres wynikaj¹cy z niepewnoœci finansowej.
Twoja przysz³oœæ jest w Twoich rêkach. Zacznij traktowaæ pieni¹dze z szacunkiem
i powag¹ i dowiedz siê, co mog¹ dla Ciebie zrobiæ. Zacznij ju¿ dziœ budowaæ swobodê
finansow¹. Dowiedz siê, jak:
(cid:129) zaplanowaæ dobry bud¿et: ile naprawdê masz i ile jesteœ winien;
(cid:129) planowaæ wydatki: dzienne, tygodniowe, miesiêczne i roczne;
(cid:129) zmieniæ styl ¿ycia na taki, który pomo¿e Twoim finansom;
(cid:129) oszczêdzaæ na emeryturê;
(cid:129) okreœlaæ bezpieczny pu³ap zad³u¿enia;
(cid:129) inwestowaæ: bezpiecznie i z zyskiem;
(cid:129) minimalizowaæ wielkoœæ przysz³ych podatków;
(cid:129) szukaæ informacji o kredytach i poradach finansowych.
W zastosowaniu zdobytej wiedzy pomog¹ Ci gotowe szablony do planowania swoich
finansów.
1
SPIS TREŚCI
1 Po co sporządzać budżet? ................................. 5
Budżetowanie finansowe ................................... 6
Czynnik stresu ................................................... 7
Czynnik strachu ............................................... 10
Definiowanie swoich celów finansowych ....... 12
2 Budżet .............................................................. 17
Kontrola wydatków ......................................... 17
Wydatki dzienne ................................................18
Wydatki tygodniowe ..........................................21
Wydatki roczne ..................................................27
Kontrola przychodów ...................................... 29
Wyliczanie stanu posiadania netto ................. 34
3 Zarządzanie wydatkami ................................. 41
Analiza i weryfikacja wydatków ..................... 41
Zmiana stylu życia .......................................... 49
4 Zarządzanie długiem ......................................53
Spłata kredytu konsumpcyjnego
i kart kredytowych ...........................................54
Spłata kredytu hipotecznego ...........................56
Twoja ocena kredytowa ...................................59
5 Zarządzanie oszczędnościami ........................65
Oszczędzać więcej niż
na rachunku bankowym ..................................65
Ryzyko a zwrot z inwestycji ............................67
Różne rodzaje inwestycji .................................68
Inwestycje bezpieczne ........................................68
Inwestycje przychodowe ....................................69
Inwestycje wzrostowe ........................................71
Fundusze inwestycyjne ......................................72
ABC oszczędzania na emeryturę .....................76
6 Strategie planowania finansowego ................85
Planowanie podatkowe ....................................85
Planowanie spadkowe ......................................87
7 Ciesz się życiem ...............................................91
A Wskazówki dotyczące oszczędzania ..............95
B Źródła informacji i strony internetowe .......101
Słownik pojęć ................................................103
4
Jak kontrolować swoje finanse
3
ZARZĄDZANIE
WYDATKAMI
(cid:92)
Nie liczy się,
ile zarabiasz,
ale co z tym robisz.
(cid:92)
Skoro dotarłeś już do tej części poradnika, powinieneś
mieć już wypełnione arkusze Cele Finansowe, Wydatki
Dzienne, Wydatki Tygodniowe, Wydatki Roczne, Przy-
chody i Stan Posiadania Netto. Wiesz już, ile wydajesz
i zarabiasz w ciągu roku, ile jesteś wart i co najważ-
niejsze, jakie są Twoje cele finansowe.
Prawdopodobnie zorientowałeś się już, że osiągnię-
cie tych celów będzie wymagało modyfikacji przyzwy-
czajeń zakupowych, a może nawet stylu życia. Nie
panikuj! Nawet najmniejsza zmiana może wiele zna-
czyć. W tym rozdziale skupimy się na określeniu,
jakie zmiany będą potrzebne i jak przeprowadzić je
w możliwie najmniej przykry sposób.
Analiza i weryfikacja wydatków
Zacznij od przyjrzenia się arkuszowi Cele Finansowe.
Podsumuj miesięczne kwoty dla celów oznaczonych
najwyższym priorytetem, a otrzymasz łączną kwotę,
(cid:92)
Będziesz
zdumiony,
gdy zobaczysz,
ile wydajesz
każdego dnia.
(cid:92)
jaką musisz zaoszczędzić, by te cele osiągnąć. (Po osią-
gnięciu celów z priorytetem nr 1, zacznij oszczędzać
na cele z priorytetem nr 2, 3 itd.). Pamiętaj, by pra-
cować nad swoimi celami w horyzoncie miesięcz-
nym. Nie od razu Kraków zbudowano. Bądź cierpli-
wy, a osiągniesz zaplanowane cele.
Czas pomyśleć o ograniczeniu wydatków. Pamię-
taj, by starać się nie obcinać całkowicie wydatków
w żadnej kategorii. Zamiast tego ograniczaj wydatki
stopniowo.
Zamiast na przykład jeździć do pracy samochodem
przez pięć dni w tygodniu i za każdym razem płacić
10 zł za parking, dwa razy w tygodniu, skorzystaj
z komunikacji publicznej za 4 zł. Każdy taki dzień da
Ci 6 zł oszczędności. Oznacza to 12 zł oszczędności
tygodniowo, czyli ponad 600 zł rocznie!
Oto kolejny przykład: zamiast wypalać paczkę pa-
pierosów w ciągu dwóch dni, ogranicz palenie do
jednej paczki na trzy dni. Oznacza to trzy papierosy
dziennie mniej i około 60 paczek papierosów rocz-
nie. Licząc 5 zł za paczkę, zaoszczędzisz w ten spo-
sób 300 zł!
Małe kwoty się sumują. Gdy ograniczasz swoje wy-
datki, ważna jest każda kategoria. Złotówka tutaj, dwa
złote tam, bardzo przybliżają Cię do osiągnięcia celów
finansowych. Ogranicz swoje wydatki o 5 zł dziennie,
a w trakcie roku da to 1 800 zł!
Widzisz, jak duże oszczędności można osiągnąć
odkładając 5 zł dziennie? Jeśli weźmiesz pod uwagę
odsetki, jakie możesz zarobić na kapitale w wysokości
1 800 zł, rezultat będzie jeszcze bardziej zaskakujący
(więcej szczegółów na ten temat w rozdziale 5.). Za-
czynasz uczyć się mądrego zarządzania swoimi pie-
niędzmi.
42 Jak kontrolować swoje finanse
Następne zadanie ma pomóc Ci w ograniczaniu
wydatków. Przygotuj kilka kopii Arkusza 7: Weryfi-
kacja Wydatków. Zwróć uwagę na to, że arkusz ten
jest dwustronny. Pamiętaj, by skopiować obie strony.
Będą Ci również potrzebne:
(cid:137) wypełniony arkusz Wydatki Roczne,
(cid:137) wypełniony arkusz Wydatki Tygodniowe,
(cid:137) wypełniony arkusz Cele Finansowe,
(cid:137) kalkulator,
(cid:137) ołówek i gumka,
(cid:137) zaciszne i dobrze oświetlone miejsce
do pracy.
Wypełnij Arkusz 7: Weryfikacja Wydatków w na-
stępujący sposób:
1. Z arkusza Wydatki Roczne weź kwoty
z kolumny Suma roczna gosp. domowego
i wpisz je w kolumnie Aktualne wydatki
roczne na pierwszej stronie arkusza
Weryfikacja Wydatków.
2. Z arkusza Cele Finansowe weź kwotę z pola
Razem miesięcznie dla celów z priorytetem 1
i wpisz ją w polu (A) znajdującym się na dole
pierwszej strony arkusza Weryfikacja
Wydatków.
3. Oblicz roczną kwotę niezbędnych oszczędności,
mnożąc pole (A) przez 12. Wynik zapisz
w polu (B).
4. Weź teraz do ręki arkusz Wydatki Tygodniowe
i przyjrzyj się poszczególnym kategoriom
wydatków oraz podsumowania dla każdej
z nich w kolumnie Suma roczna.
Zarządzanie wydatkami 43
(cid:92)
Żyj na miarę
posiadanych
środków.
(cid:92)
Zakreśl te kategorie, w których czujesz,
że stać Cię na oszczędności. Zastanów się,
które wydatki możesz ograniczyć i o ile.
Następnie przejdź na stronę drugą arkusza
Weryfikacja Wydatków, na której zapiszesz
i wyjaśnisz wszystkie możliwe cięcia
w wydatkach. Znajdująca się tam kolumna
Odnośnik będzie łącznikiem między Twoją
notatką a odpowiednim wierszem ze strony
pierwszej. Jeśli na przykład zdecydujesz się
ograniczyć wydatki w kategorii „Rozrywka”
o 500 zł rocznie poprzez zmniejszenie liczby
wypożyczanych filmów z dwóch tygodniowo
do jednego, zapisz to na stronie drugiej,
a w kolumnie „Odnośnik” wpisz „6”. Kwota ta
(500 zł), znajdująca się w kolumnie „Roczne
oszczędności” na stronie pierwszej, będzie
miała w kolumnie „Odnośnik” taką samą
wartość — „6”.
5. Kontynuuj, aż wypełnisz obie strony arkusza
Weryfikacja Wydatków. Pamiętaj o łączeniu
ze sobą obu stron za pomocą kolumny
Odnośnik.
6. Podsumuj kolumny Zweryfikowane wydatki
roczne i Roczne oszczędności.
7. Popracuj nad tymi liczbami w taki sposób,
by na 100 zł zbliżyć się do kwoty z pola (B);
oznacza ona oszczędności, jakie musisz
uzyskać, by osiągnąć zaplanowane cele
finansowe.
Teraz masz już plan, który doprowadzi Cię do re-
alizacji celów.
Przykład 7. to arkusz Weryfikacja Wydatków wy-
pełniony przez Jana i Janinę Rodzinnych. Zwróć uwa-
gę na to, że:
44 Jak kontrolować swoje finanse
Zarządzanie wydatkami 45
46 Jak kontrolować swoje finanse
1. Jan i Janina opisali na dwóch stronach, w jaki
sposób chcą ograniczyć swoje wydatki w kilku
kategoriach.
2. Janina zawsze chciała rzucić palenie. Zamiar
ograniczenia wydatków i osiągnięcia swoich
celów finansowych będzie dla niej dodatkową
motywacją do ograniczenia, a może nawet
rzucenia palenia.
3. Realizacja celów z najwyższym priorytetem
wymaga zaoszczędzenia 500 zł miesięcznie,
czyli 6 000 zł rocznie.
4. Przez zwykłe ograniczenie (a nie obcięcie)
wydatków bez trudu zaoszczędzą oni rocznie
6 097 zł i w ten sposób zrealizują swoje cele
— spłacą połowę zadłużenia na karcie
kredytowej i zaoszczędzą 2 500 zł. I jeszcze
zostanie im 97 zł!
5. Oprócz spłaty odsetek, Jan i Janina będą
spłacali miesięcznie 292 zł zadłużenia
na swoich kartach kredytowych. Zaczną
od spłaty tej karty, która ma najwyższe
oprocentowanie.
6. Ponadto co miesiąc będą odkładali 208 zł
na specjalny fundusz awaryjny. Mogą również
rozważyć przeznaczenie tej kwoty w trakcie
pierwszych siedmiu miesięcy na spłatę
zobowiązań na kartach kredytowych.
Spowoduje to zwiększenie spłaty miesięcznego
zadłużenia w tym okresie do 500 zł. Przez
pozostałych pięć miesięcy będą mogli odkładać
po 500 zł i lokować je na krótkoterminowej
lokacie. Wcześniejsza spłata długu na kartach
kredytowych spowoduje zmniejszenie kosztów
z tytułu odsetek.
Zarządzanie wydatkami 47
(cid:92)
Zapoznaj się
ze strategiami
weryfikacji
wydatków,
jakie znajdują się
na tej stronie.
Odkryjesz,
że znacznie
ułatwią Ci one
zarządzanie
pieniędzmi.
(cid:92)
Jan i Janina muszą uważać, by ograniczając wydat-
ki nie zaciągnąć nowych zobowiązań na kartach kre-
dytowych. Dzięki dyscyplinie w ciągu dwóch lat spła-
cą swoje długi z tego tytułu i zaoszczędzą dodatkowo
5 000 zł! Ten nowy nawyk pozwoli im zaoszczędzić
1 200 zł na odsetkach i zwiększyć ich stan posiadania
netto o 12 000 zł.
Ty również możesz dokonać takich modyfikacji
w swoich finansach poprzez weryfikację przyzwycza-
jeń związanych z zakupami. Aby było łatwiej, spróbuj
w następujący sposób:
(cid:137) Najpierw oszczędności. Kwotę przeznaczoną
w danym miesiącu na oszczędności umieszczaj
na osobnym koncie. Jeśli nie będziesz miał
czego wydawać — nie będziesz wydawał.
(cid:137) Unikaj dużych płatności. Gdy tylko to możliwe,
staraj się płacić rachunki miesięcznie. Takie
wydatki, jak np. składka ubezpieczeniowa są
łatwiejsze w zarządzaniu, jeśli płatności
wykonywane są miesięcznie. Sprawdź jednak,
czy decydując się na taką opcję, w rezultacie
nie zapłacisz więcej.
(cid:137) Spróbuj wydawać jak najrzadziej. Zamiast
na przykład kupować paczkę papierosów
codziennie, kupuj jedną na półtora dnia.
Chodź do fryzjera raz na siedem, a nie sześć
tygodni. Spróbuj robić zakupy raz na dziewięć
dni, a nie raz w tygodniu. W pracy kupuj
kawę tylko dwa razy w tygodniu, a nie cztery.
Więcej podpowiedzi na temat oszczędzania znaj-
dziesz na stronach 95 – 100.
Co jednak uczynić, jeśli już maksymalnie ograni-
czyłeś swoje wydatki i wciąż nie możesz opraco-
wać sensownego planu? Czytaj dalej. W następnym
48 Jak kontrolować swoje finanse
podrozdziale jest mowa o tym, jak poradzić sobie
w sytuacji, w której nie jesteśmy w stanie zaoszczę-
dzić wystarczająco dużo, by zrealizować swoje cele.
Zmiana stylu życia
Być może okazało się, że weryfikacja wydatków nie
wystarczy. Co możesz zrobić, gdy nie jesteś w stanie
osiągnąć swoich celów, niezależnie od tego, jak re-
strykcyjnie podchodzisz do ograniczania wydatków na
arkuszu Weryfikacja Wydatków?
Istnieją trzy sposoby na rozwiązanie tego problemu:
1. Sprzedać część swoich aktywów, a wpływami
pokryć część zobowiązań.
2. Zmienić swój styl życia.
3. Zwiększyć swoje dochody.
Rzuć okiem na wypełniony przez siebie arkusz
Stan posiadania netto. Przejrzyj listę rzeczy, które po-
siadasz (znajdują się one w sekcji Aktywa, po lewej
stronie arkusza). Którą z tych rzeczy możesz sprze-
dać w całości lub częściowo? Ile zarobiłbyś na tej
transakcji?
Przejrzyj również sekcję Pasywa (prawa część ar-
kusza). Czy wpływy ze sprzedaży aktywów mogły-
by pomóc w całkowitym lub częściowym wyelimino-
waniu któregoś z Twoich zobowiązań? Pamiętaj, że
z większością zobowiązań związane są odsetki. Eli-
minując lub redukując zadłużenie, równocześnie zre-
dukujesz lub wyeliminujesz powiązane z nim odsetki.
Może Ci być trudno wyobrazić sobie, jak rodzina
poradzi sobie z jednym samochodem zamiast dwóch
lub jak będzie funkcjonować po zamianie samochodu
rodzinnego na osobowy, czy też bez panoramicznego
telewizora lub innych sprzętów elektronicznych. Pa-
miętaj: jeśli chodzi o styl życia, musisz stać twardo
Zarządzanie wydatkami 49
na ziemi. Nie wszyscy muszą być posiadaczami sprzę-
tu reklamowanego w telewizji. W najlepszym wypad-
ku mieszczą się one w kategorii „miło by było mieć”
— i to tylko wówczas, gdy Cię na nie stać.
Pozbądź się rzeczy, których nie potrzebujesz.
Sprzedaj je przez ogłoszenie w lokalnym dzienniku
lub na aukcji. Zamień te przedmioty w gotówkę, spłać
długi lub powiększ swoje oszczędności. Ograniczenie
stylu życia nie oznacza, że już zawsze będziesz się
musiał obywać bez tych rzeczy. To rozwiązanie tym-
czasowe.
Przeprowadź się do mniejszego domu i płać niż-
szy czynsz lub ratę kredytową. Wystawne domy kosz-
tują! Zrezygnuj z członkostwa w znanym klubie fit-
ness i zapisz się do osiedlowego. Nie próbuj dorównać
bogatym sąsiadom. Zapomnij o tym, co mają inni. Nie
potrzebujesz tego, co najnowsze, najszybsze i najwięk-
sze. Kupuj to, czego potrzebujesz, nie zaś wszystko,
czego zapragniesz.
Pamiętaj, że reklamy zaprojektowane są w taki spo-
sób, by przekonać Cię do zakupu właśnie tego, czego
nie potrzebujesz. Nie sposób być na bieżąco ze wszyst-
kimi nowościami. Zdarza się, że niektóre przedmioty
już w momencie zakupu są przestarzałe. A jeśli już
koniecznie musisz coś kupić, produkty niemarkowe
są często równie dobre jak markowe, a można je na-
być po znacznie niższej cenie.
No i wreszcie może okazać się, że aby osiągnąć
zaplanowane cele, będziesz musiał ciężej pracować.
Zastanów się nad nowym zajęciem, które pozwoli Ci
na zarobienie dodatkowych pieniędzy. Pomyśl o pracy
sześć dni w tygodniu zamiast pięciu. Rozważ też moż-
liwość pracy wieczorami lub w weekendy. Być może
wystarczy, jeśli będziesz w ten sposób pracował przez
pięć albo sześć miesięcy. Jeśli ma Ci to pomóc w prze-
zwyciężeniu trudności finansowych, to chyba warto.
(cid:92)
Być może masz
zamrożone
pieniądze
w rzeczach, które
nie są Ci potrzebne.
Przejrzyj swój
stan posiadania
i sprawdź,
bez czego mógłbyś
się obejść.
To samo zrób
z usługami,
za które płacisz.
(cid:92)
50 Jak kontrolować swoje finanse
Skoncentruj się na swoich celach finansowych. Czy
naprawdę chcesz zatrzymać oba samochody, gdy jed-
nocześnie masz trudności ze spłatą kredytu studenc-
kiego w wysokości 10 000 zł? Czy jest Ci potrzebny
panoramiczny telewizor, gdy nie radzisz sobie ze spła-
tą 8 000 zł zadłużenia na karcie kredytowej, z opro-
centowaniem w wysokości 18 w skali roku? Czy
koniecznie musisz mieszkać w 200-metrowym domu,
którego czynsz pochłania 50 Twojej wypłaty? Zmo-
dyfikuj swój styl życia i uwolnij się od finansowego
stresu. Trzymaj się swoich celów finansowych.
Sprawdźmy, co udało Ci się dotychczas osiągnąć,
postępując zgodnie ze wskazówkami z tego prze-
wodnika:
(cid:137) Zidentyfikowałeś realistyczne cele finansowe,
które chcesz osiągnąć.
(cid:137) Poznałeś schematy, według których wydajesz
pieniądze.
(cid:137) Poznałeś schematy, zgodnie z którymi
uzyskujesz dochody.
(cid:137) Wiesz już, co masz i co jesteś winien.
(cid:137) Spojrzałeś krytycznie na swoje wydatki
i ograniczyłeś je tak, by osiągnąć swoje cele.
(cid:137) Przeanalizowałeś inne sposoby poprawienia
swojej sytuacji finansowej, w tym sprzedaż
aktywów, zmianę stylu życia i zwiększenie
zarobków.
Wkroczyłeś właśnie na ścieżkę prowadzącą do
finansowego spokoju i wolności. Nauczyłeś się, że
oszczędzanie nie jest takie trudne. Wystarczy tylko
zidentyfikować, na jakie cele idą Twoje pieniądze,
i nieco ograniczyć te wydatki. Wiesz już, że można
(cid:92)
Niech cele
finansowe
motywują Cię
do trzymania się
zaplanowanego
budżetu.
(cid:92)
Zarządzanie wydatkami 51
zmienić styl życia na mniej konsumpcyjny bez po-
gorszenia jakości życia. Mając nieustannie na uwa-
dze swoje cele finansowe, masz powód, by być ciągle
skoncentrowanym.
Teraz już wiesz, że nikt nie zrobi tego za Ciebie.
Ty sam jesteś odpowiedzialny za cele, jakie sobie wy-
znaczysz. Szanuj siebie i swoje decyzje. Ufaj, że Ci
się powiedzie. Powtarzaj sobie, że jesteś w stanie osią-
gnąć dowolny cel finansowy, jaki sobie wyznaczysz,
gdyż wiesz już, jak to zrobić, i zapisałeś to na papie-
rze! Masz kontrolę nad swoimi pieniędzmi, nie zaś
one kontrolują Ciebie.
Wiesz również, że determinacja i cierpliwość się
opłacają i ostatecznie doprowadzą Cię do długotrwa-
łej stabilności finansowej i pomogą, krok po kroku,
w realizacji życiowych marzeń.
Mając w pamięci nowe założenia budżetowe, je-
steś już gotów stawić czoła innym finansowym wy-
zwaniom. Rozdział 4. jest poświęcony zarządzaniu
swoimi długami. Zajmiemy się w nim kartami kredy-
towymi, kredytem hipotecznym, a także przyjrzymy
się procesowi określania zdolności kredytowej.
52 Jak kontrolować swoje finanse
Pobierz darmowy fragment (pdf)