Darmowy fragment publikacji:
Tytuł oryginału: How to Diagnose and Fix Everything Electronic, 1/e
Tłumaczenie: Marcin Machnik
ISBN: 978-83-246-5074-3
Original edition copyright © 2011 by The McGraw-Hill Companies.
All rights reserved.
Polish edition copyright © 2013 by Helion S.A.
All rights reserved.
All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form or by any means,
electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage retrieval system,
without permission from the Publisher.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej
publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną,
fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje
naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich
właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte
w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani
za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich.
Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody
wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl
WWW: http://helion.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://helion.pl/user/opinie/janase
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Printed in Poland.
• Kup książkę
• Poleć książkę
• Oceń książkę
• Księgarnia internetowa
• Lubię to! » Nasza społeczność
Spis treĂci
Przedmowa .............................................................................. 15
PodziÚkowania ......................................................................... 17
Wprowadzenie ......................................................................... 19
ROZDZIA 1. Przygotuj siÚ, bo elektronika to niezïa zabawa! ................ 27
Po co naprawiaÊ? .........................................................................................................28
Czy zawsze opïaca siÚ naprawiaÊ? ...............................................................................30
ROZDZIA 2. Zakïadanie warsztatu, czyli niezbÚdne narzÚdzia ............. 31
Co trzeba mieÊ? ...........................................................................................................31
Dobre miejsce pracy ...............................................................................................31
Miernik cyfrowy ......................................................................................................34
Oscyloskop ..............................................................................................................35
Zakup oscyloskopu .................................................................................................40
Lutownica ...............................................................................................................41
Lutownica do roztapiania plastiku ..........................................................................42
Cyna .......................................................................................................................43
PrzyrzÈdy do usuwania cyny ...................................................................................43
Drobne narzÚdzia rÚczne ........................................................................................45
Lupa .......................................................................................................................46
Przewody z zaciskami .............................................................................................47
Païeczki kosmetyczne .............................................................................................47
Spray do czyszczenia poïÈczeñ ...............................................................................47
Alkohol ...................................................................................................................47
Nafta .......................................................................................................................48
Pasta termoprzewodzÈca ........................................................................................48
Osïonki termokurczliwe ..........................................................................................48
TaĂma izolacyjna ....................................................................................................49
6
Spis treĂci
Kubeczki .................................................................................................................49
DostÚp do internetu ...............................................................................................49
Co jeszcze warto mieÊ? ................................................................................................49
Aparat cyfrowy ........................................................................................................49
Zasilacz ...................................................................................................................50
Tester tranzystorów ................................................................................................50
Miernik pojemnoĂci ................................................................................................50
Generator sygnaïów ................................................................................................51
Miernik czÚstotliwoĂci ............................................................................................51
Miernik analogowy ..................................................................................................52
Transformator separacyjny .....................................................................................53
Mikroskop stereoskopowy .......................................................................................53
Imadïo ....................................................................................................................54
Pistolet do klejenia na gorÈco .................................................................................54
Magnes na prÚcie ...................................................................................................54
Klej cyjanoakrylowy ................................................................................................54
Spray zamraĝajÈcy ..................................................................................................55
Katalogi papierowe .................................................................................................55
Elementy elektroniczne ..........................................................................................55
Stare pïytki z elementami .......................................................................................56
Lista ĝyczeñ .................................................................................................................57
Miernik indukcyjnoĂci ............................................................................................57
Analizator logiczny ..................................................................................................57
Stacja lutownicza do montaĝu powierzchniowego ..................................................57
Analizator widma ....................................................................................................58
ROZDZIA 3. Uwaga, napiÚcie, czyli jak zachowaÊ bezpieczeñstwo ..... 59
Poraĝenie prÈdem ........................................................................................................59
Obraĝenia fizyczne .......................................................................................................62
Twoja kolej ...................................................................................................................63
Uszkodzenia elektryczne ........................................................................................63
Uszkodzenia fizyczne .............................................................................................65
NaprawiïeĂ! Ale czy urzÈdzenie jest bezpieczne? ........................................................66
ROZDZIA 4. Naprawiam, wiÚc jestem,
czyli filozofia rozwiÈzywania problemów ............................ 69
Dlaczego urzÈdzenia w ogóle dziaïajÈ? .........................................................................70
UrzÈdzenie jako dzieïo sztuki .......................................................................................71
Gdyby tylko urzÈdzenia miaïy mózg .............................................................................71
Dobry, zïy i niechlujny .................................................................................................72
Pomyïki poczÈtkujÈcych ...............................................................................................73
Regulacja w celu ukrycia prawdziwego problemu ..................................................73
NaciÈganie danych, aby pasowaïy do teorii .............................................................74
BïÚdne koïo .............................................................................................................74
Spis treĂci
7
Tak to juĝ jest ..............................................................................................................74
¥miertelnoĂÊ poporodowa ......................................................................................75
Zuĝycie mechaniczne .............................................................................................76
PoïÈczenia ..............................................................................................................76
PoïÈczenia lutowane ...............................................................................................77
Przegrzewanie ........................................................................................................78
PrzeciÈĝenie elektryczne ........................................................................................78
PrzeciÈĝenie fizyczne .............................................................................................80
Wielki skandal kondensatorowy .............................................................................81
Lekcja historii ..............................................................................................................82
ProszÚ wysunÈÊ port USB i powiedzieÊ: „Aaa”, czyli badanie wstÚpne ........................84
Rusz mózgownicÈ ...................................................................................................86
ROZDZIA 5. Z czym to siÚ je, czyli waĝne terminy,
teorie i bloki ukïadów ......................................................... 91
Teoria elektrycznoĂci ...................................................................................................91
Teoria obwodów ...........................................................................................................94
Teoria sygnaïów ...........................................................................................................95
Bloki ukïadów ..............................................................................................................99
ROZDZIA 6. Opanuj swojÈ broñ,
czyli jak korzystaÊ z przyrzÈdów serwisowych ............... 103
Miernik cyfrowy .........................................................................................................103
Cechy ogólne ........................................................................................................104
NapiÚcie staïe .......................................................................................................104
NapiÚcie zmienne .................................................................................................105
Rezystancja ...........................................................................................................106
PrzejĂcie ...............................................................................................................107
PrÈd staïy ..............................................................................................................107
Testowanie diody ..................................................................................................108
Oscyloskop .................................................................................................................109
Cechy ogólne ........................................................................................................109
Ustawienia ekranu ...............................................................................................110
Ustawienia pionowe .............................................................................................111
Ustawienia poziome .............................................................................................111
Ustawienia wyzwalania .........................................................................................111
WyĂwietlanie sygnaïu ...........................................................................................112
Po co sÈ te wszystkie gaïki? ...................................................................................112
Oscyloskop cyfrowy — róĝnice .............................................................................131
Lutownica ..................................................................................................................132
NarzÚdzia do odlutowywania .....................................................................................136
Plecionka do odsysania cyny .................................................................................136
Odsysacz ...............................................................................................................136
Stacje robocze ......................................................................................................137
8
Spis treĂci
Zasilanie ....................................................................................................................137
Sposób poïÈczenia ................................................................................................137
NapiÚcie ...............................................................................................................139
PrÈd ......................................................................................................................140
Tester tranzystorów ...................................................................................................140
Miernik pojemnoĂci ...................................................................................................141
Generator sygnaïów ...................................................................................................142
Miernik czÚstotliwoĂci ................................................................................................142
Miernik analogowy .....................................................................................................144
Spray do czyszczenia styków ......................................................................................145
Spray chïodzÈcy .........................................................................................................146
ROZDZIA 7. Z czego zrobione sÈ te cudeñka,
czyli opowieĂÊ o elementach elektronicznych ................. 147
Kondensatory .............................................................................................................147
Oznaczenia ...........................................................................................................148
Zastosowania ........................................................................................................149
Co je zabija? .........................................................................................................150
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................151
Rezonatory kwarcowe i ceramiczne ...........................................................................151
Oznaczenia ...........................................................................................................152
Zastosowania ........................................................................................................152
Co je zabija? .........................................................................................................152
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................153
Scalony generator kwarcowy ......................................................................................153
Oznaczenia ...........................................................................................................154
Zastosowania ........................................................................................................154
Co je zabija? .........................................................................................................154
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................154
Diody ..........................................................................................................................154
Oznaczenia ...........................................................................................................155
Zastosowania ........................................................................................................156
Co je zabija? .........................................................................................................156
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................156
Bezpieczniki ...............................................................................................................156
Oznaczenia ...........................................................................................................157
Zastosowania ........................................................................................................158
Co je zabija? .........................................................................................................158
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................158
Cewki i transformatory ..............................................................................................158
Oznaczenia ...........................................................................................................159
Zastosowania ........................................................................................................159
Co je zabija? .........................................................................................................160
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................160
Spis treĂci
9
Ukïady scalone ...........................................................................................................160
Oznaczenia ...........................................................................................................162
Zastosowania ........................................................................................................163
Co je zabija? .........................................................................................................163
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................163
Wzmacniacze operacyjne ..........................................................................................163
Oznaczenia ...........................................................................................................164
Zastosowania ........................................................................................................164
Co je zabija? .........................................................................................................164
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................164
Rezystory ....................................................................................................................165
Oznaczenia ...........................................................................................................166
Zastosowania ........................................................................................................167
Co je zabija? .........................................................................................................167
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................167
Potencjometry ............................................................................................................168
Oznaczenia ...........................................................................................................169
Zastosowania ........................................................................................................169
Co je zabija? .........................................................................................................170
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................170
Przekaěniki ................................................................................................................170
Oznaczenia ...........................................................................................................171
Zastosowania ........................................................................................................172
Co je zabija? .........................................................................................................172
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................172
PrzeïÈczniki ...............................................................................................................173
Oznaczenia ...........................................................................................................174
Zastosowania ........................................................................................................174
Co je zabija? .........................................................................................................174
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................174
Tranzystory ................................................................................................................174
Oznaczenia ...........................................................................................................176
Zastosowania ........................................................................................................177
Co je zabija? .........................................................................................................178
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................178
Stabilizatory napiÚcia .................................................................................................178
Oznaczenia ...........................................................................................................180
Zastosowania ........................................................................................................180
Co je zabija? .........................................................................................................180
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................180
Diody Zenera .............................................................................................................181
Oznaczenia ...........................................................................................................181
Zastosowania ........................................................................................................182
Co je zabija? .........................................................................................................182
Testowanie poza ukïadem ....................................................................................182
10
Spis treĂci
ROZDZIA 8. Mapy i znaki drogowe, czyli schematy ............................. 183
Uzaleĝniony od elektro ..............................................................................................186
Numery referencyjne ...........................................................................................188
Dobre, niezïe i beznadziejne ......................................................................................189
Dobre ....................................................................................................................189
Niezïe ...................................................................................................................190
Beznadziejne ........................................................................................................190
Pewnego razu… .........................................................................................................190
Blok wzmacniacza ................................................................................................191
Zasilacz impulsowy ...............................................................................................195
Wzmacniacz przeciwsobny ...................................................................................198
Olbrzymie mapy ...................................................................................................201
Spróbuj czytaÊ samodzielnie ......................................................................................201
Radia ....................................................................................................................201
Odtwarzacze CD i DVD ........................................................................................202
Czytaj dalej ...........................................................................................................203
Nie mam schematu! ..................................................................................................204
Twoje ĝyczenie nie jest dla mnie rozkazem ...............................................................204
ROZDZIA 9. WejĂÊ i nie zniszczyÊ, czyli jak dostaÊ siÚ do Ărodka ...... 209
RozïÈczanie zatrzasków .............................................................................................211
Odczepianie taĂm ......................................................................................................212
WyciÈganie wtyczek przewodów ................................................................................213
Warstwy i zdjÚcia .......................................................................................................213
Otwieranie zamkniÚtego sprzÚtu ...............................................................................215
Tunery i wzmacniacze ..........................................................................................215
Magnetowidy oraz odtwarzacze CD i DVD ...........................................................215
Telewizory i monitory LCD ..................................................................................215
Gramofony ............................................................................................................216
Projektory .............................................................................................................217
PrzenoĂne odtwarzacze DVD z ekranem LCD .....................................................217
Odtwarzacze mp3 .................................................................................................218
Palmtopy ...............................................................................................................219
Telefony komórkowe ............................................................................................219
Kamery .................................................................................................................219
Aparaty cyfrowe ....................................................................................................220
Laptopy .................................................................................................................221
ROZDZIA 10. Cóĝ to, do licha, jest,
czyli rozpoznawanie gïównych sekcji ............................... 225
Energia ukïadu: zasilacze ..........................................................................................226
PodÈĝaj za miedzianÈ ĂcieĝkÈ: wejĂcie .......................................................................229
WstrzÈĂnij, ale nie mieszaj, posiekaj i przypraw: przetwarzanie sygnaïu ...................230
Jak siÚ stÈd wydostaÊ? Sekcje wyjĂciowe ....................................................................232
Spis treĂci
11
Ruszmy siÚ: mechanizmy ..........................................................................................234
Niebezpieczne punkty ................................................................................................236
ROZDZIA 11. Polowanie czas zaczÈÊ,
czyli Ăledzenie Ăcieĝek i diagnozowanie ........................ 237
To padïo! ....................................................................................................................237
W stanie ĂpiÈczki lub szaleñstwa ...............................................................................240
¿yje i dziaïa, lecz nie do koñca ..................................................................................241
Czasem tak, czasem nie .............................................................................................242
Tam i z powrotem ......................................................................................................244
Wszystko skïada siÚ z bloków .....................................................................................245
Nie daj siÚ zwieĂÊ .......................................................................................................246
Gdy wszystko zawiedzie: desperackie techniki diagnozowania ..................................247
Masówka ...............................................................................................................247
Uderzenie prÈdu ..................................................................................................248
NDM ....................................................................................................................249
ROZDZIA 12. Czas na zmiany,
czyli pïytki montaĝowe i wymiana elementów .............. 251
Elementy przewlekane ...............................................................................................252
Elementy montowane powierzchniowo .....................................................................254
Dobieranie komponentów ..........................................................................................254
Wïasne zasoby ......................................................................................................255
Stos z pïytkami .....................................................................................................255
Zamienniki ...........................................................................................................255
Instalowanie nowych elementów ...............................................................................262
Montaĝ przewlekany .............................................................................................262
Montaĝ powierzchniowy .......................................................................................263
Gdzie znaleěÊ czÚĂci? .................................................................................................264
Ratowanie zniszczonych pïytek ..................................................................................264
LSI i inne brzydkie sïowa ...........................................................................................266
ROZDZIA 13. Uwaga, opakowanie,
czyli montaĝ w odwrotnej kolejnoĂci ............................. 267
CzÚste bïÚdy ...............................................................................................................267
Zacznijmy od poczÈtku ..............................................................................................268
PodïÈczanie taĂm .......................................................................................................270
Ups! ...........................................................................................................................271
Warstwy i kubeczki ....................................................................................................271
Och, trzask! ...............................................................................................................271
SkrÚcanie bez schrzanienia .......................................................................................272
Gotowe! ......................................................................................................................272
12
Spis treĂci
ROZDZIA 14. Asy w rÚkawie, czyli triki i porady
dotyczÈce konkretnych produktów ................................ 273
Zasilacz impulsowy ....................................................................................................273
Jak dziaïa? ............................................................................................................273
Co moĝe siÚ zepsuÊ? ............................................................................................274
Czy warto naprawiaÊ? ...........................................................................................274
Zagroĝenia ............................................................................................................274
Jak naprawiÊ? .......................................................................................................275
Wzmacniacze i amplitunery ......................................................................................276
Jak dziaïajÈ? .........................................................................................................276
Co moĝe siÚ zepsuÊ? ............................................................................................277
Czy warto naprawiaÊ? ...........................................................................................278
Zagroĝenia ............................................................................................................278
Jak naprawiÊ? .......................................................................................................279
Odtwarzacz lub nagrywarka pïyt ................................................................................281
Jak dziaïajÈ? .........................................................................................................281
Co moĝe siÚ zepsuÊ? ............................................................................................282
Czy warto naprawiaÊ? ...........................................................................................283
Zagroĝenia ............................................................................................................283
Jak naprawiÊ? .......................................................................................................284
Pïaski ekran ...............................................................................................................289
Jak dziaïa? ............................................................................................................289
Co moĝe siÚ zepsuÊ? ............................................................................................290
Czy warto naprawiaÊ? ...........................................................................................290
Zagroĝenia ............................................................................................................291
Jak naprawiÊ? .......................................................................................................291
Dysk twardy ...............................................................................................................292
Jak dziaïa? ............................................................................................................292
Co moĝe siÚ zepsuÊ? ............................................................................................292
Czy warto naprawiaÊ? ...........................................................................................293
Zagroĝenia ............................................................................................................293
Jak naprawiÊ? .......................................................................................................293
Laptop ........................................................................................................................294
Jak dziaïa? ............................................................................................................294
Co moĝe siÚ zepsuÊ? ............................................................................................295
Czy warto naprawiaÊ? ...........................................................................................296
Zagroĝenia ............................................................................................................297
Jak naprawiÊ? .......................................................................................................297
Odtwarzacz mp3 ........................................................................................................303
Jak dziaïa? ............................................................................................................303
Co moĝe siÚ zepsuÊ? ............................................................................................303
Czy warto naprawiaÊ? ...........................................................................................303
Zagroĝenia ............................................................................................................304
Jak naprawiÊ? .......................................................................................................304
Spis treĂci
13
Magnetowid i kamera .................................................................................................304
Jak dziaïajÈ? .........................................................................................................304
Co moĝe siÚ zepsuÊ? ............................................................................................307
Czy warto naprawiaÊ? ...........................................................................................307
Zagroĝenia ............................................................................................................308
Jak naprawiÊ? .......................................................................................................308
Projektor ....................................................................................................................319
Jak dziaïa? ............................................................................................................319
Co moĝe siÚ zepsuÊ? ............................................................................................320
Czy warto naprawiaÊ? ...........................................................................................321
Zagroĝenia ............................................................................................................322
Jak naprawiÊ? .......................................................................................................322
Do dzieïa! ...................................................................................................................327
Sïowniczek .............................................................................................. 329
Popularne ukïady .......................................................................................................342
Skorowidz ................................................................................................ 345
14
Spis treĂci
ROZDZIA 4
Naprawiam, wiÚc jestem,
czyli filozofia rozwiÈzywania
problemów
W
yobraě sobie, ĝe lekarz patrzy na Ciebie jak na zestaw organów, nerwów i koĂci,
nie uwzglÚdniajÈc synergicznych efektów ich wspóïpracy i dostarczania sobie
nawzajem niezbÚdnych do ĝycia zwiÈzków chemicznych i sygnaïów. ¿aden organ
samodzielnie nie przetrwa, lecz razem tworzÈ ĝyjÈcego, oddychajÈcego i od czasu do czasu
chrapiÈcego czïowieka! A teraz wyobraě sobie szukanie mordercy z pominiÚciem osobowoĂci
ofiary i podejrzanych oraz ich motywów i okolicznoĂci zdarzeñ. Nóĝ leĝy tuĝ obok ciaïa, lecz
kaĝdy mógï popeïniÊ tÚ zbrodniÚ. Dlaczego ofiara zginÚïa? Kto jÈ znaï? Kto mógïby chcieÊ jej
Ămierci?
RozwiÈzywanie problemów elektronicznych bardzo przypomina dziaïanie lekarza lub
detektywa i wymaga podobnych umiejÚtnoĂci. Moĝna postrzegaÊ urzÈdzenie jako zestaw
tranzystorów, ukïadów scalonych i kondensatorów upchniÚtych w pudeïku. Czasem to
wystarczy, aby naprawiÊ drobne usterki. Taka krótkowzroczna perspektywa ogranicza CiÚ
do roli miernego konserwatora, który bÚdzie zbity z tropu, gdy natrafi na nieoczywisty problem.
Fachowiec najwyĝszej próby musi patrzyÊ szerzej. Kto wykonaï produkt i jakie cele miaï speïniÊ
projekt? Jak powinien dziaïaÊ? W jaki sposób wspóïpracujÈ poszczególne sekcje i jaki jest
prawdopodobny efekt uszkodzenia kaĝdej z nich?
70
Jak naprawiÊ sprzÚt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
UrzÈdzenia to systemy. SÈ budowane przez ludzi, wiÚc naturalnie odzwierciedlajÈ ich
biologiczne korzenie. Kamery to oczy, mikrofony to uszy, gïoĂniki — krtanie, a mikroprocesory
— mózgi. Nawet nazwy czÚĂci skïadowych sÈ czÚsto ludzkie: magnetofony, dyski twarde
i odtwarzacze CD i DVD majÈ gïowice, gramofony majÈ ramiona, ukïady scalone — nóĝki,
a lampa obrazowa ma szyjÚ. Niektóre produkty majÈ nawet okreĂlone osobowoĂci, a przynajmniej
tak nam siÚ wydaje. Ich funkcje i dziwactwa mogÈ byÊ irytujÈce, zabawne lub kojÈce. Usterki
urzÈdzeñ takĝe przypominajÈ ludzkie choroby — ich objawy bywajÈ bardzo odlegïe od swoich
przyczyn za sprawÈ nieznanej interakcji, której nikt, nawet projektant urzÈdzenia, nie byï
w stanie przewidzieÊ.
Im lepiej zrozumiesz funkcjonowanie urzÈdzenia na poziomie makro, tym bardziej
zrozumiaïy stanie siÚ problem. Im bardziej bÚdziesz postrzegaï ukïady elektroniczne jako
metalowe i krzemowe ekspresje ludzkiego myĂlenia, tym wiÚksze bÚdÈ Twoje umiejÚtnoĂci
detektywistyczne. Zanim zagïÚbimy siÚ w fizyczne aspekty tranzystorów czy przepïywu prÈdu
i sygnaïów, zaïóĝmy czapki filozofów i stañmy siÚ Sokratesami obwodów oraz Erazmami
elektroniki. Zastanówmy siÚ, dlaczego produkty dziaïajÈ i dlaczego nie. PomyĂlmy, jak uniknÈÊ
popularnych puïapek, na jakie napotykajÈ rozwijajÈcy siÚ fachowcy. Stañmy siÚ jednoĂciÈ
z urzÈdzeniami.
Dlaczego urzÈdzenia w ogóle dziaïajÈ?
Gdy poskïadasz razem kilka tysiÚcy elementów i wïÈczysz je do prÈdu, mogÈ nawiÈzywaÊ
ze sobÈ róĝnego rodzaju interakcje. ProjektujÈcy je inĝynier miaï na myĂli jakiĂ konkretny
rodzaj, ale to nie oznacza, ĝe przypadkowe zbiorowisko komponentów bÚdzie wspóïpracowaïo!
Ukïad analogowy ma bardziej zróĝnicowane zachowania niĝ cyfrowy, lecz nawet
wspóïczesne, w peïni cyfrowe zabawki potrafiÈ byÊ zaskakujÈco niekonsekwentne.
Widziaïem dwa identyczne laptopy, na których uruchomiono takie same programy
z jednakowymi ustawieniami, lecz jeden z nich pobieraï o wiele wiÚcej energii.
Widziaïem takĝe najróĝniejszego rodzaju róĝnice w jakoĂci barw dwóch identycznych
aparatów cyfrowych i kamer. PamiÚtam transceiver, w którym cyfrowy system sterowania
dziwnie i niejasno zachowywaï siÚ przy wpisywaniu czegoĂ do pamiÚci. ¿aden inny egzemplarz
nie zdradzaï takich zachowañ, a ja nie znalazïem ĝadnych zepsutych elementów, które by to
tïumaczyïy. Ostatecznie przerobiïem urzÈdzenie, aby pracowaïo tak jak inne.
Jasne, ĝe gdy poïÈczysz ze sobÈ kilka bramek, bÚdziesz w stanie przewidzieÊ kaĝdy stan.
Weě jednak kilka tysiÚcy lub wiÚcej i spraw, aby uruchamiaïy siÚ kilka milionów razy na sekundÚ,
a byÊ moĝe zacznÈ siÚ dziaÊ dziwne rzeczy.
Dobrze jest postrzegaÊ caïy ukïad jako zestaw rezystorów, przez które przechodzi prÈd
od ěródïa zasilania do masy. Gdy popïynie prÈd, zazwyczaj wszystko zaczyna dziaïaÊ, czy jest
to przeïÈczanie bramek w mikroprocesorze, generowanie Ăwiatïa laserowego w odtwarzaczu,
czy obracanie pïyty. Elektrony, te maïe diabliki, popïynÈ jednak wszÚdzie, gdzie bÚdÈ mogïy.
JeĂli istnieje jakaĂ Ăcieĝka, znajdÈ jÈ. Uszkodzenie moĝna postrzegaÊ jako obecnoĂÊ Ăcieĝki,
której nie powinno byÊ, lub brak takiej, która powinna istnieÊ.
Rozdziaï 4. Naprawiam, wiÚc jestem, czyli filozofia rozwiÈzywania problemów
71
Zasadniczo, urzÈdzenie dziaïa poprawnie wtedy, gdy nie ma innego wyjĂcia. Projektant
starannie rozwaĝyï wszystkie moĝliwe Ăcieĝki i poprawnie skonstruowaï obwód, blokujÈc kaĝde
inne zachowanie oprócz jednego, aby buntownicze elektrony poruszaïy siÚ tylko tam, gdzie
powinny. Gdy za sprawÈ uszkodzenia elementu, ingerencji uĝytkownika lub bïÚdu projektowego
liczba moĝliwoĂci bÚdzie wiÚksza, elektrony zacznÈ hulaÊ jak studenci w juwenalia, a urzÈdzenie
wylÈduje na Twoim biurku.
UrzÈdzenie jako dzieïo sztuki
UrzÈdzenie odzwierciedla duszÚ inĝyniera, tak jak koncert oddaje duszÚ kompozytora.
Beethoven zawsze brzmi jak Beethoven, nigdy jak Rachmaninow, poniewaĝ arsenaï trików
i sposób myĂlenia Ludwiga byïy niepowtarzalne, prawda? Tak samo jest z urzÈdzeniami.
W tym przypadku jednak ich niepowtarzalne cechy raczej odzwierciedlajÈ produkujÈcÈ je
fabrykÚ niĝ konkretnÈ osobÚ. Mimo to podejrzewam, ĝe standardy zarówno dobre, jak i zïe
wynikajÈ z indywidualnego punktu widzenia oraz preferencji inĝyniera lub menedĝera i zazwyczaj
pozostajÈ obecne w linii produktu na dïugo po tym, gdy dany pracownik przejdzie na emeryturÚ.
UĂwiadomienie sobie, ĝe kaĝda firma ma inne dziwactwa i filozofiÚ projektowania,
pomaga w pracy serwisowej, poniewaĝ moĝesz zwracaÊ uwagÚ na problemy, które zazwyczaj
pojawiajÈ siÚ w róĝnych urzÈdzeniach danego producenta. Przykïadowo w kamerach jakiejĂ
firmy mogÈ doĂÊ czÚsto uszkadzaÊ siÚ ukïady elektroniczne, wiÚc gdy taki sprzÚt trafi na Twoje
biurko, sprawdzisz najpierw tÚ opcjÚ, zamiast szukaÊ problemu gdzieĂ indziej. Albo na przykïad
odkryjesz, ĝe w niektórych kamerach na taĂmÚ czÚsto psuje siÚ mechanizm ïadowania kasety,
gdyĝ producent zastosowaï tak cienkie elementy mechaniczne odpowiedzialne za ïadowanie,
ĝe siÚ wyginajÈ.
Gdy naprawisz juĝ odpowiedniÈ liczbÚ urzÈdzeñ, zaczniesz rozpoznawaÊ producenta,
rzucajÈc tylko okiem na jego obwody lub czÚĂci mechaniczne. Ukïad, rodzaje kondensatorów,
gniazda, a nawet ogólny wyglÈd miedzianych Ăcieĝek na pïytce drukowanej sÈ specyficzne
i na tyle rozpoznawalne, ĝe zdradzÈ Ci nazwÚ firmy.
Gdyby tylko urzÈdzenia miaïy mózg
KontynuujÈc naszÈ anatomicznÈ analogiÚ, mogÚ stwierdziÊ, ĝe urzÈdzenia z przeszïoĂci
byïy jak zombie. Miaïy czasem ucho (mikrofon), jakÈĂ pamiÚÊ (taĂma magnetyczna) i usta
(gïoĂnik). Kaĝdy system wykonywaï swoje proste zadanie, ze wsparciem ĝoïÈdka (zasilanie)
i miÚĂni (silników, wzmacniaczy).
Brakowaïo jednak mózgu. Wspóïczesne urzÈdzenia sÈ mózgowcami przeïadowanymi
mocÈ obliczeniowÈ. Przepadïy proste mechaniczne zaleĝnoĂci, kontrolujÈce kolejnoĂÊ i ruch
mechanizmów. Zamiast tego pojedyncze elementy inicjujÈ ruch innych w porzÈdku
determinowanym przez program, informacja o pozycji elementu trafia do mikroprocesora,
a uszkodzenia mogÈ mieÊ przyczynÚ w mechanice, czujnikach, oprogramowaniu lub
72
Jak naprawiÊ sprzÚt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
w subtelnych interakcjach tych elementów. Nie ma juĝ potencjometrów (rezystorów
o zmiennej opornoĂci) do ustawiania gïoĂnoĂci lub tonów — teraz przyciski wysyïajÈ sygnaï
do mózgu, aby zmieniï parametry. Kurcze, wiÚkszoĂÊ wspóïczesnych gadĝetów nie ma nawet
„twardych” przeïÈczników wïÈcz/wyïÈcz, które faktycznie odïÈczajÈ napiÚcie od obwodu.
Przycisk zasilania sïuĝy tylko do tego, ĝeby wysïaÊ mikroprocesorowi sygnaï z ĝÈdaniem
wïÈczenia lub wyïÈczenia ukïadów produktu.
Wiele wspóïczesnych produktów ma teĝ, prócz mózgu, system nerwowy skïadajÈcy siÚ
z poĂrednich ukïadów scalonych i tranzystorów, dekodujÈcych komendy mikroprocesora
i przesyïajÈcych je do róĝnych miÚĂni i organów, które wykonajÈ zlecone zadanie. Uszkodzenia
w tej sekcji sÈ trudne do zdiagnozowania, gdyĝ sygnaïy przychodzÈce z mikroprocesora zaleĝÈ
od skomplikowanych relacji czasowych miÚdzy róĝnymi liniami sygnaïu. W porównaniu ze
starÈ metodÈ konstruowania urzÈdzeñ jest to znaczna zmiana, która powaĝnie komplikuje
pracÚ serwisowÈ. Czy ukïad nie dziaïa dlatego, ĝe siÚ zepsuï, czy dlatego, ĝe mikroprocesor
nie zaĝÈdaï wyjĂcia z uĂpienia?
Wspóïczesne maszynerie to kompletne elektronowe istoty ze skomplikowanymi gïowami
na karku. Niektóre majÈ moĝliwoĂÊ wykonania aktualizacji, a wiele ma oprogramowanie
wbudowane w swoje ukïady scalone. Kim chciaïbyĂ dzisiaj byÊ, chirurgiem czy psychiatrÈ?
Dobry, zïy i niechlujny
DoĂwiadczony fachowiec bez trudu okreĂli, czy naprawa byïa wykonywana przez
niewykwalifikowanÈ osobÚ. NieosïoniÚte Ăruby, niewprawnie zlutowane ïÈczenia
z rozbryzgami lub kroplami cyny na powierzchni pïytki. Druty mogÈ byÊ poïÈczone bez cyny
i na przykïad pokryte taĂmÈ biurowÈ. Potencjometry regulacyjne bÚdÈ poprzekrÚcane,
roztopiona izolacja i tak dalej. Jednym sïowem — niechlujstwo.
To moĝe siÚ wydawaÊ przesadzone, lecz w swojej praktyce serwisowej bardzo czÚsto siÚ
z tym spotykam. WiÚkszoĂÊ zakïadów naprawczych kieruje siÚ zasadÈ nieprzyjmowania
urzÈdzeñ, w których grzebali amatorzy, wiÚc odkrycie oczywistych, niekompetentnych zmian
skutkuje telefonem do wïaĂciciela urzÈdzenia, który upiera siÚ, ĝe nigdy nie byïo rozbierane
i po prostu przestaïo dziaïaÊ. Tak, jasne, Sony stosuje taĂmÚ klejÈcÈ do ïÈczenia niezlutowanych
przewodów. Jasne, kolego. PamiÚtam jeden przypadek, gdy odmówiïem naprawy powaĝnie
uszkodzonego radia z widocznymi Ăladami ingerencji uĝytkownika. WïaĂciciel wpadï w takÈ
wĂciekïoĂÊ, ĝe zadzwoniï do mojego szefa, aby ten mnie zwolniï! Szef rzuciï okiem do wnÚtrza
urzÈdzenia, poklepaï mnie po plecach ze Ămiechem i powiedziaï wïaĂcicielowi, aby przyjechaï
po swoje zrujnowane radio i znikaï. Wszyscy szefowie powinni tacy byÊ, prawda? Kluczowe
dla wykonywania odpowiednich napraw o zawodowej jakoĂci jest konsekwentne zwracanie
uwagi na detale. MyĂl o sobie jak o chirurgu, bo przecieĝ nim jesteĂ. Za chwilÚ otworzysz
mechaniczny „organizm” urzÈdzenia i spróbujesz skorygowaÊ jego niedomagania. Jak mówi
jedna z naczelnych zasad etycznych w medycynie: „Po pierwsze: nie szkodziÊ”. Od czasu do
czasu naprawa siÚ nie powiedzie i urzÈdzenie ulegnie zniszczeniu — co zdarza siÚ nawet
najlepszym fachowcom, chociaĝ rzadko — lecz Twoim zadaniem jest dostaÊ siÚ do Ărodka,
Rozdziaï 4. Naprawiam, wiÚc jestem, czyli filozofia rozwiÈzywania problemów
73
po czym wyjĂÊ i zostawiÊ jak najwiÚkszy porzÈdek. W rozdziaïach od 9. do 13. opiszÚ kroki
i techniki wïaĂciwego rozmontowywania, naprawiania i skïadania w caïoĂÊ.
Pomyïki poczÈtkujÈcych
PoczÈtkujÈcy, poza niechlujstwem, czÚsto popeïniajÈ pewne bïÚdy konceptualne, wskutek
których marnujÈ mnóstwo czasu, doprowadzajÈ do wewnÚtrznych uszkodzeñ oraz nie
znajdujÈ i nie rozwiÈzujÈ problemu. Oto kilka popularnych bïÚdów; radzÚ ich unikaÊ.
Regulacja w celu ukrycia prawdziwego problemu
UrzÈdzenia analogowe czÚsto majÈ moĝliwoĂÊ regulacji, aby poszczególne bloki wytwarzaïy
sygnaïy o charakterystyce wymaganej przez inne bloki do poprawnego funkcjonowania.
Telewizory i radia sÈ peïne potencjometrów (rezystorów o zmiennej opornoĂci), trymerów
(kondensatorów o zmiennej pojemnoĂci) i regulowanych cewek, których interakcje bywajÈ
doĂÊ zïoĝone. We wspóïczesnych, w wiÚkszoĂci cyfrowych ukïadach moĝliwoĂÊ regulacji jest
znacznie powszechniejsza. CzÚsto wykonuje siÚ jÈ programowo za pomocÈ specjalnych,
niedostÚpnych urzÈdzeñ, lecz spotyka siÚ takĝe elementy regulowane starym, dobrym
ĂrubokrÚtem. Przykïadowo w zasilaczach czÚsto moĝna regulowaÊ napiÚcie, a wczeĂniejsze
generacje odtwarzaczy CD miaïy mnóstwo serwomechanizmów, które odpowiadaïy za wïaĂciwe
skupienie i wyĂrodkowanie wiÈzki lasera na Ăcieĝce. Nawet odbiornik cyfrowy moĝe mieÊ
regulowane elementy w blokach radiowych.
Kusi przypadkowe pokrÚcenie takimi elementami z nadziejÈ na to, ĝe urzÈdzenie wróci
do normalnej pracy. To fakt, ukïady czasem siÚ rozregulowujÈ — gdyby tak siÚ nie dziaïo,
nie byïyby potrzebne elementy regulacyjne — lecz jest to stopniowy proces. Nigdy nie
dochodzi do znacznych zmian w funkcjonowaniu. JeĂli urzÈdzenie nagle przestaïo robiÊ
coĂ, co bez problemu robiïo dzieñ wczeĂniej, nie masz do czynienia z rozregulowaniem, tylko
uszkodzeniem. KrÚcenie elementów regulacyjnych przysporzy jedynie kïopotów póěniej,
gdy juĝ znajdziesz prawdziwy problem, a urzÈdzenie bÚdzie naprawdÚ rozregulowane, bo sam
do tego doprowadziïeĂ. Zostaw te wewnÚtrzne elementy regulacyjne w spokoju! KrÚÊ nimi
tylko wtedy, gdy jesteĂ pewien, ĝe wszystko dziaïa, i dokïadnie znasz ich funkcjÚ oraz masz
pewny sposób na przywrócenie ich do pierwotnej pozycji na wypadek, gdybyĂ siÚ myliï.
Oznaczanie pozycji potencjometrów i trymerów markerem przed rozpoczÚciem regulacji
jest pomocne, ale nie daje gwarancji, ĝe bÚdziesz w stanie ustawiÊ je dokïadnie tak, jak byïy.
W grÚ wchodzi zbyt wiele czynników mechanicznych, aby ta metoda byïa wiarygodna.
W niektórych przypadkach „mniej wiÚcej tak samo” wystarczy, lecz w innych nawet
nieznaczne zmiany powaĝnie degradujÈ sprawnoĂÊ ukïadu.
KiedyĂ naprawiaïem bezprzewodowe sïuchawki na podczerwieñ, w których prawy kanaï
graï cicho i z przesterowaniem. Po kilku testach staïo siÚ jasne, ĝe winny byï nadajnik, którego
oscylator dla prawego kanaïu „wypadï” z wïaĂciwej czÚstotliwoĂci. Szybka regulacja sprawiïa,
ĝe sïuchawki przez pewien czas dziaïaïy poprawnie, po czym objaw powróciï. Prawdziwym
74
Jak naprawiÊ sprzÚt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
problemem okazaï siÚ regulator napiÚcia, który wariowaï z powodu temperatury. Na szczÚĂcie,
ponowna regulacja generatora po zamontowaniu nowego elementu byïa ïatwa. Gdy jednak
zostanie wykonanych wiele zmian, powrót do wïaĂciwej równowagi moĝe okazaÊ siÚ nadzwyczaj
trudny.
NaciÈganie danych, aby pasowaïy do teorii
WiÚkszoĂÊ fachowców popeïniïa kiedyĂ taki bïÈd. Ja takĝe, we wczesnych latach swojej pracy.
Patrzysz na objawy i wszystkie wydajÈ siÚ sugerowaÊ oczywistÈ diagnozÚ — poza jednym.
Skupiasz siÚ na tych, które do siebie pasujÈ, mówisz sobie, ĝe wskazujÈ przecieĝ na tÚ samÈ
diagnozÚ i ignorujesz anomaliÚ z nadziejÈ, ĝe jest bez znaczenia. Zaufaj mi, ona ma znaczenie,
a Ty zamierzasz wyruszyÊ w dïugÈ, frustrujÈcÈ wyprawÚ ïowieckÈ prowadzÈcÈ do straszliwego
Ălepego zauïka. ZapamiÚtaj sobie, ĝe jeĂli elementy ukïadanki do siebie nie pasujÈ, to
znaczy, ĝe jakiegoĂ brakuje! Jest coĂ, czego nie wiesz i wïaĂnie na to powinieneĂ polowaÊ.
CzÚsto odsuniÚta na bok anomalia stanowi najlepszÈ wskazówkÚ, a zignorowanie jej jest
najgorszym bïÚdem, jaki moĝesz popeïniÊ. Po wielu godzinach frustrujÈcych wysiïków,
gdy w koñcu rozwiÈĝesz zagadkÚ, pomyĂlisz sobie: „Dlaczego nie wziÈïem pod uwagÚ, ĝe ten
dziwny objaw moĝe byÊ kluczem do rozwiÈzania? Od poczÈtku miaïem go tuĝ przed oczami”.
No cóĝ… kaĝdy jest mÈdry po fakcie.
BïÚdne koïo
Czasem myĂlisz, ĝe znalazïeĂ przyczynÚ, lecz próba usuniÚcia generuje nowe problemy, wiÚc
podÈĝasz za nimi. To prowadzi do kolejnych dziwnych zachowañ. I tak ruszasz w poĂcig po
bïÚdnym kole, aĝ trafisz do punktu wyjĂcia. Gdy rozwiÈzywanie problemu prowadzi do nastÚpnego,
potraktuj to jako powaĝnÈ sugestiÚ, ĝe jesteĂ na zïej drodze. Niezwykle rzadko zdarzajÈ siÚ
wieloprzyczynowe, niepowiÈzane ze sobÈ uszkodzenia. Niemal zawsze jest jedna przyczyna
wszystkich dziwnych objawów, a wszystko bÚdzie uzasadnione, gdy jÈ znajdziesz. „Aha, napiÚcie
zasilajÈce byïo zbyt niskie i dlatego laser mógï siÚ zogniskowaÊ, a silnik przesuwu lasera
nie przemieszczaï gïowicy, ĝeby poszukaïa Ăcieĝki”. Przy odrobinie szczÚĂcia odkryjesz to,
nie spÚdzajÈc wielu godzin na dïubaniu w wyïÈcznikach krañcowych i ukïadzie sterowania
oraz Ăledzeniu sygnaïu wracajÈcego do mikroprocesora. Raz jeszcze powtarzam, jeĂli elementy
ukïadanki nie pasujÈ, znajdě brakujÈcy kawaïek!
Tak to juĝ jest
Podobnie jak w ludzkich organizmach, w urzÈdzeniach elektronicznych popsuÊ siÚ moĝe niemal
wszystko. Problemy sÈ róĝne, od oczywistych do tajemniczych. Zdarzyïo mi siÚ naprawiÊ
coĂ w piÚÊ minut, lecz czasem trafiam na tak dziwne przypadki, ĝe najbardziej prawdopodobnym
rozwiÈzaniem wydaje siÚ opÚtanie przez demony! W czasach cyfryzacji ukïady sÈ znacznie
Rozdziaï 4. Naprawiam, wiÚc jestem, czyli filozofia rozwiÈzywania problemów
75
bardziej stabilne niĝ w epoce analogowej, lecz wspóïczesny sprzÚt czÚsto ma krótszy czas
ĝycia. Jak oba te stwierdzenia mogÈ byÊ jednoczeĂnie prawdziwe?
Wspóïczesne produkty sÈ znacznie bardziej skomplikowane. Olbrzymia liczba elementów,
poïÈczeñ wewnÚtrznych i interakcji sprawia, ĝe wiele rzeczy moĝe siÚ popsuÊ. W przeciwieñstwie
do rÚcznie lutowanych pïytek zawierajÈcych róĝne przydatne dla nas elementy, wspóïczesne
pïytki niskosygnaïowe z rzÚdami powierzchniowo lutowanych przez maszynÚ ukïadów
elektronicznych nie psujÈ siÚ tak czÚsto. Dzieje siÚ w nich jednak tyle rzeczy, ĝe wymagajÈ
skomplikowanych zasilaczy oraz wielu gniazd i kabli taĂmowych. Niektóre elementy pracujÈ
ciÚĝej, niĝ powinny, i wskutek obciÈĝenia zuĝywajÈ siÚ lub psujÈ. A za sprawÈ tempa zmian
technologicznych, konkurencji zmuszajÈcej do produkowania po kosztach oraz wysokich cen
napraw w porównaniu z wymianÈ na nowy produkt, dïugowiecznoĂÊ przestaïa byÊ celem
projektantów. Producenci uwaĝajÈ, ĝe za kilka lat i tak bÚdziesz chciaï kupiÊ nowy, bardziej
zaawansowany gadĝet. Nikt nie projektuje produktów tak, ĝeby siÚ zepsuïy, bo nie musi.
Sprawienie, aby przystÚpne cenowo produkty dziaïaïy przez wiele lat, jest wystarczajÈco
trudne. ZresztÈ kosztowne gadĝety teĝ nieïatwo utrzymaÊ przy ĝyciu. Laptopy, jedne
z najdroĝszych gadĝetów, sÈ jednoczeĂnie najbardziej podatne na uszkodzenia ze wzglÚdu
na skomplikowanie projektu, gÚstoĂÊ upakowania elementów i wytwarzanie duĝej iloĂci ciepïa.
Wydaje siÚ, ĝe uszkodzenia elektroniki sÈ doĂÊ przypadkowe. Czasem coĂ wybuchnie
z niepojÚtych powodów i urzÈdzenia po prostu przestajÈ dziaïaÊ. To siÚ zdarza, lecz niezbyt
czÚsto. Jasne, ĝe gdy produkujesz miliony ukïadów scalonych, kondensatorów i tranzystorów,
niewielka iloĂÊ uszkodzonych przejdzie przez kontrolÚ jakoĂci niezaleĝnie od metody testowania.
Jest to jednak nieznaczny procent. Duĝo czÚĂciej produkty ulegajÈ uszkodzeniom w bardziej
przewidywalny sposób. NastÚpuje seria kolejnych wydarzeñ wynikajÈcych z dobrze znanych
sïabych punktów, typowych dla danego rodzaju elementu i technik konstrukcyjnych. Inaczej
mówiÈc, nic nie jest idealne! Przyjrzyjmy siÚ czynnikom odpowiedzialnym za wiÚkszoĂÊ
uszkodzeñ!
¥miertelnoĂÊ poporodowa
Ten doĂÊ nieprzyjemny termin odnosi siÚ do odsetka produktów, które przestanÈ dziaïaÊ
niedïugo po wyjĂciu z serwisu. Za wiÚkszoĂÊ z nich odpowiedzialne sÈ nieprawidïowe luty,
mankamenty póïprzewodników na poziomie molekularnym oraz bïÚdy konstruktorów. Chociaĝ
wiele produktów testuje siÚ po zaprojektowaniu, ograniczenia finansowe i czasowe nie pozwalajÈ
na ich wyczerpujÈce sprawdzenie, chyba ĝe sÈ bardzo drogie. Typowy przypadek ĂmiertelnoĂci
poporodowej ma miejsce tydzieñ lub dwa po zakupie, a produkt po wymianie na nowy lÈduje
w warsztacie napraw gwarancyjnych. Przypuszczalnie wiÚc nie bÚdziesz miaï z nim do czynienia,
chyba ĝe kupiïeĂ coĂ na drugim koñcu Ăwiata, wiÚc nie warto siÚ mÚczyÊ ze zwrotem i pïaciÊ
za wysyïkÚ albo sprzedawca odmówiï przyjÚcia towaru i utknÈïeĂ z nowiutkim niesprawnym
sprzÚtem, który chcesz wskrzesiÊ.
76
Jak naprawiÊ sprzÚt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
Zuĝycie mechaniczne
Dotychczas ruchome elementy psujÈ siÚ znacznie czÚĂciej niĝ elektronika. Dyski twarde,
mechanizmy w magnetowidach i kamerach, tacki na dysk, mechanizmy przesuwu lasera
oraz silniki obracajÈce pïytÚ to wszystko ěródïa powaĝnych kïopotów.
oĝyska ulegajÈ zuĝyciu, smary wysychajÈ, paski gumowe siÚ przecierajÈ, przeïÈczniki
listkowe (wewnÚtrzne przeïÈczniki do wykrywania pozycji) wyginajÈ, plastikowe koïa zÚbate
rozdzielajÈ, sierĂÊ ulubieñców oplata waïki silników, a nieubïagany zÈb czasu nadgryza wszystko,
co siÚ pociera o siebie lub na siebie naciska. JeĂli urzÈdzenie ma ruchome elementy
i po wïÈczeniu nie dziaïa prawidïowo, przyjrzyj siÚ najpierw mechanice, zanim zaïoĝysz,
ĝe uszkodziïo siÚ coĂ elektronicznego. Na kaĝdy wymieniony przez Ciebie tranzystor
przypadnie piÚÊ rozwiÈzanych problemów mechanicznych.
PoïÈczenia
PoïÈczenia sÈ równieĝ mechaniczne, wiÚc bardzo czÚsto siÚ psujÈ. Sprawdě kaĝde, w którym
kontaktujÈce siÚ czÚĂci nie sÈ lutowane. Do tej kategorii naleĝÈ przeïÈczniki, przekaěniki,
wtyczki, gniazda oraz przewody taĂmowe i zïÈcza.
Gïównym winowajcÈ jest tu korozja kontaktów spowodowana przez czas, a w przypadku
przeïÈczników i przekaěników takĝe iskrzenie przy otwieraniu i zamykaniu styków. Prócz tego
smar stosowany przez niektórych producentów przeïÈczników listkowych wysycha po pewnym
czasie i staje siÚ skutecznym izolatorem. JeĂli punkty kontaktowe w takim przeïÈczniku sÈ
czarne, przypuszczalnie zostaïy pokryte tÈ substancjÈ i nie przepuszczajÈ prÈdu po zamkniÚciu
listków (zobacz rysunek 4.1).
RYSUNEK 4.1. PrzeïÈcznik listkowy
Szczególnie nieciekawy rodzaj zïego poïÈczenia ma miejsce w wielowarstwowych
pïytkach drukowanych. Swego czasu dwuwarstwowa pïytka ze Ăcieĝkami po obu stronach
byïa egzotycznÈ konstrukcjÈ spotykanÈ wyïÈcznie w produktach z górnej póïki. Dzisiaj
dwuwarstwowe pïytki sÈ w wiÚkszych, prostszych urzÈdzeniach praktycznie standardem,
natomiast w mniejszych stosuje siÚ nawet szeĂÊ warstw!
Rozdziaï 4. Naprawiam, wiÚc jestem, czyli filozofia rozwiÈzywania problemów
77
Problemy pojawiajÈ siÚ na poïÈczeniach miÚdzy warstwami. PoïÈczenia te majÈ róĝnÈ
konstrukcjÚ, zaleĝnÈ od producenta. Najlepszy i najtrwalszy system jest podobny do montaĝu
przewlekanego i polega na poïÈczeniu warstw otworem powleczonym miedziÈ. Wraz
z miniaturyzacjÈ pïytek taki montaĝ stawaï siÚ coraz trudniejszy, dlatego wymyĂlono innÈ
technikÚ, która przy okazji jest znacznie mniej
Pobierz darmowy fragment (pdf)