Darmowy fragment publikacji:
Jak prowadziæ ksiêgê
przychodów i rozchodów
Autor: Romuald Gabrysz
ISBN: 83-7361-937-2
Format: A5, stron: 244
Podatkowa ksiêga przychodów i rozchodów to najpopularniejsza w Polsce forma
rozliczania siê z urzêdem skarbowym. Do prowadzenia ksi¹¿ki przychodów i rozchodów
zobowi¹zane s¹ osoby wykonuj¹ce dzia³alnoœæ gospodarcz¹, spó³ki cywilne osób
fizycznych, spó³ki jawne osób fizycznych oraz spó³ki partnerskie. Wiele firm powierza
prowadzenie ksiêgowoœci biurom rachunkowym, ale sporo przedsiêbiorców decyduje
siê na samodzielne ksiêgowanie swoich wydatków i kosztów. Opanowanie schematów
ksiêgowania nie jest trudne, ale wymaga praktyki. Przedsiêbiorcy rozpoczynaj¹cy
dzia³alnoœæ spotykaj¹ siê z wieloma problemami zwi¹zanymi z prawid³owym
odnotowywaniem zdarzeñ ksiêgowych.
„Jak prowadziæ ksiêgê przychodów i rozchodów” to poradnik dla przedsiêbiorców
i ksiêgowych zajmuj¹cych siê t¹ w³aœnie form¹ ksiêgowoœci. Przedstawiono w nim
sposoby ksiêgowania ró¿nych zdarzeñ gospodarczych oraz wymagania stawiane takim
zapisom w ewidencjach podatkowych z uwzglêdnieniem ró¿nic, jakie wystêpuj¹
pomiêdzy wpisami p³atników podatku VAT a wpisami podmiotów zwolnionych z tego
obowi¹zku. Omówiono tu równie¿ najczêstsze b³êdy pope³niane przy prowadzeniu
ksi¹¿ki przychodów i rozchodów. Ka¿de z zagadnieñ jest opatrzone praktycznymi
przyk³adami u³atwiaj¹cymi zrozumienie tematu.
(cid:129) Koszty i przychody
(cid:129) Amortyzacja sk³adników maj¹tku przedsiêbiorstwa
(cid:129) Dokonywanie wpisów w ksi¹¿ce przychodów i rozchodów
(cid:129) Spis z natury
(cid:129) Ewidencjonowanie wyposa¿enia
(cid:129) Ksiêgowanie nale¿noœci nieœci¹galnych
(cid:129) Korekta b³êdów dokonanych podczas ksiêgowania
Jeœli chcesz unikn¹æ b³êdów i kontroli, musisz poznaæ wszystkie zasady prowadzenia
ksi¹¿ki przychodów i rozchodów.
Spis treści
Od autora
Część I Informacje ogólne
1. Podmioty zobowiązane
1.1. Zwolnienie od obowiązku prowadzenia PKPiR
1.2. Zryczałtowane formy opodatkowania
1.3. Karta podatkowa
1.4. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
1.5. Zawiadamianie naczelnika urzędu skarbowego
o wyborze formy opodatkowania
1.6. Zadania
2. Koszty i przychody
2.1. Koszty uzyskania przychodów
2.2. Przychody i moment ich powstania
2.3. Zadania
3. Amortyzacja składników majątku
3.1. Składniki majątku nie podlegające amortyzacji
3.2. Składniki majątku, podlegające amortyzacji
3.3. Ustalenie wartości początkowej składników majątku
3.4. Zmiana wartości środków trwałych
3.5. Ewidencja środków trwałych, wartości niematerialnych
i prawnych
3.6. Ustalenie stawki i metody amortyzacji
3.7. Zadania
9
11
13
14
14
15
16
19
22
25
26
27
29
31
31
32
36
39
40
41
53
4
J A K P R O W A D Z I Ć K S I Ę G Ę P R Z Y C H O D Ó W I R O Z C H O D Ó W
4. Umowy leasingu
4.1. Wiadomości ogólne
4.2. Leasing i koszty uzyskania przychodów
5. VAT w PKPiR
5.1. Wiadomości ogólne
5.2. Zwolnienia od podatku VAT
5.3. Zwolnienie lub VAT
5.4. Zadania
Część II Dowody księgowe i ich rodzaje
55
55
55
59
59
60
62
64
65
6. Ogólne zasady dotyczące dowodów księgowych 67
69
7. Dowody księgowe — omówienie
69
72
73
75
75
76
77
78
79
79
80
80
80
81
81
81
83
83
84
84
7.1. Faktura VAT
7.2. Faktura korygująca
7.3. Nota korygująca
7.4. Rachunek
7.5. Faktura VAT RR
7.6. Faktura wewnętrzna
7.7. Inne dokumenty, traktowane jak faktura VAT
7.8. Paragony
7.9. KP i KW
7.10. Lista płac
7.11. Dowody przesunięć
7.12. Dzienne zestawienie sprzedaży
7.13. Miesięczne zestawienie raportów dobowych
7.14. Nota księgowa
7.15. Inne dowody księgowe
7.16. Dowód wewnętrzny
7.17. Rozliczenie kosztów podróży służbowej i wartości diet
7.18. Opis otrzymanego materiału lub towaru handlowego
7.19. Ewidencja zwrotów
7.20. Zadania
S P I S T R E Ś C I
5
85
87
87
87
88
92
94
95
95
97
99
99
100
101
103
104
105
106
107
109
115
116
Część III Poznaj Podatkową Księgę
Przychodów i Rozchodów
8. Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów
8.1. Termin założenia PKPiR
8.2. Strona tytułowa
8.3. Dokonywanie zapisów w PKPiR — wiadomości ogólne
8.4. Terminy dokonywania zapisów w księdze
8.5. PKPiR w biurze rachunkowym
9. PKPiR dla rolników
9.1. Dokonywanie zapisów w PKPiR dla rolników
— wiadomości ogólne
9.2. Ustalenie dochodu rocznego
na podstawie danych z PKPiR dla rolników
10. Ewidencje dodatkowe
10.1. Ewidencja kupna i sprzedaży wartości dewizowych
10.2. Ewidencja pożyczek i zastawionych rzeczy
10.3. Ewidencja sprzedaży
10.4. Ewidencje sprzedaży i zakupu VAT
10.5. Ewidencja wyposażenia
10.6. Karty przychodów pracowników
10.7. Pozostałe ewidencje
10.8. Zadania
Część IV Zapisy w księdze
11. Wydatki poniesione przed rozpoczęciem
działalności, spis z natury
11.1. Spis z natury
11.2. Wydatki związane z zakupem składników majątkowych
12. Wyposażenie
podlegających amortyzacji
120
11.3. Wydatki związane z zakupem wyposażenia, pozostałe wydatki 121
121
11.4. Wydatki przed rozpoczęciem działalności a VAT
123
124
124
124
12.1. Ewidencjonowanie w PKPiR
12.2. Likwidacja wyposażenia
12.3. Wyposażenie przy likwidacji działalności
6
J A K P R O W A D Z I Ć K S I Ę G Ę P R Z Y C H O D Ó W I R O Z C H O D Ó W
13. Amortyzacja środków trwałych, wartości
niematerialnych i prawnych
14. Straty w środkach trwałych,
likwidacja środków trwałych
14.1. Strata w środkach trwałych
15. Zakup towarów handlowych i materiałów,
koszty uboczne zakupu
15.1. Koszty uboczne zakupu
15.2. Zakup towarów i materiałów dokumentowany fakturą
lub rachunkiem
15.3. Zwrot towaru, korekta faktury, faktura z błędem
15.4. Faktura w walucie obcej, różnice kursowe
15.5. Zakupy towarów handlowych od osób fizycznych
15.6. Straty w towarach handlowych, wypłata odszkodowania
15.7. Przekazanie towarów (materiałów) na potrzeby osobiste
15.8. Przekazanie towarów (materiałów) na potrzeby działalności
15.9. Przesunięcia towarów i materiałów między zakładami
15.10. Rabat od dostawcy
15.11. Darowizna towarów handlowych
15.12. Darowizna wyrobów gotowych
15.13. Różne kategorie kosztu na jednej fakturze zakupu
16. Wynagrodzenia i świadczenia
16.1. Wynagrodzenia i składki
16.2. Ekwiwalenty, odszkodowania, inne składniki list płac
16.3. Wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia i umów o dzieło
16.4. Wynagrodzenia w naturze
17. Wierzytelności nieściągalne
17.1. Odpis aktualizujący wysokość należności
17.2. Umorzenie należności
18. Reklama i reprezentacja
18.1. Wydatki limitowane i nielimitowane
18.2. Zużycie na cele reklamy i reprezentacji a podatek VAT
18.3. Przekazanie na cele reklamy i reprezentacji a podatek VAT
19. Koszty usług finansowych
20. Straty w środkach pieniężnych
125
127
127
131
131
132
135
136
137
144
146
147
148
150
150
151
151
153
153
156
158
159
161
165
167
169
169
170
171
173
175
S P I S T R E Ś C I
7
21. Podróże służbowe
21.1. Podróż służbowa na terenie kraju
21.2. Podróż służbowa poza terenem kraju
22. Samochód w firmie
22.1. Samochód osobowy
22.2. Samochód ciężarowy, inne pojazdy
23. Koszty pozostałe
24. Przychody ze sprzedaży towarów i usług,
zwroty i rabaty
25. Pozostałe przychody
26. Podsumowania na koniec miesiąca i roku
27. Zakończenie działalności
27.1. Zadania
Część V PKPiR jako dowód
w postępowaniu podatkowym
177
177
179
181
181
187
189
193
201
209
211
213
215
28. Rzetelność i niewadliwość PKPiR
217
28.1. Niewadliwość PKPiR
217
28.2. Rzetelność PKPiR
218
28.3. Ustalenie dochodu w drodze oszacowania
219
28.4. Sankcje w przypadku uznania ksiąg za nierzetelne lub wadliwe 221
29. Kontrola wewnętrzna
223
30. Korekta błędnych zapisów i dowodów księgowych 227
227
227
228
30.1. Korekta błędnych zapisów w księdze
30.2. Poprawianie błędnych dowodów księgowych
30.3. Następstwa poprawienia błędnych zapisów
Dodatki
Słowniczek pojęć używanych w książce
Rozwiązania zadań
Skorowidz
229
231
235
239
3
Amortyzacja
składników majątku
3.1. Składniki majątku nie podlegające amortyzacji
Amortyzacji nie podlegają:
1. grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów;
2. budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami lub
lokale mieszkalne, służące prowadzonej działalności gospodarczej
lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy, jeżeli
podatnik nie podejmie decyzji o ich amortyzowaniu;
3. dzieła sztuki i eksponaty muzealne;
4. wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w inny sposób niż w wyniku
nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze:
♦ kupna;
♦ przyjęcia do odpłatnego korzystania, a odpisów amortyzacyjnych,
zgodnie z przepisami rozdziału 4a ustawy o pdof dokonuje
korzystający;
5. składniki majątku nieużywane na skutek zaprzestania działalności,
w której były wykorzystywane; przestaje się je amortyzować
od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaprzestano
tej działalności.
32
C Z Ę Ś Ć I ♦ I N F O R M A C J E O G Ó L N E
3.2. Składniki majątku, podlegające amortyzacji
I. Amortyzacji podlegają, nie wymienione w rozdziale 3.1, stanowiące wła-
sność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym
zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
1. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
3. inne przedmioty — o przewidywanym okresie używania dłuższym
niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane
z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane
do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy
leasingu, zwane środkami trwałymi.
II. Amortyzacji podlegają również, niezależnie od przewidywanego okre-
su używania:
1. przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych, zwane
dalej „inwestycjami w obcych środkach trwałych”,
2. budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie,
3. składniki majątku, wymienione w części I, nie stanowiące własności
lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego
na potrzeby związane z prowadzoną działalnością, na podstawie
umowy leasingu zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami
tych składników — jeżeli zgodnie z przepisami rozdziału 4a ustawy
o pdof odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający,
4. tabor transportu morskiego w budowie, sklasyfikowany w Polskiej
Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) w grupie „statki” o symbolu
35.11, zaliczone do branży 1051 – 1053 Systematycznego Wykazu
Wyrobów (SWW) Głównego Urzędu Statystycznego.
Składniki majątku, wymienione w punktach I i II są w rozumieniu ustawy
o pdof środkami trwałymi.
Składniki majątku, wymienione w punktach III i IV są w rozumieniu
ustawy o pdof wartościami niematerialnymi i prawnymi.
III. Amortyzacji podlegają również nabyte, nadające się do gospodarczego
wykorzystania w dniu przyjęcia do używania:
1. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego,
2. spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
R O Z D Z I A Ł 3. ♦ A M O R T Y Z A C J A S K Ł A D N I K Ó W M A J Ą T K U
33
3. prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
4. autorskie lub pokrewne prawa majątkowe,
5. licencje,
6. prawa do: wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów
użytkowych, wzorów zdobniczych,
7. wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych
z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub
organizacyjnej (know-how) — o przewidywanym okresie używania
dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby
związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą
albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy
licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy
leasingu.
IV. Amortyzacji podlegają także, niezależnie od przewidywanego okresu
używania:
1. wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w wyniku nabycia
przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze:
♦ kupna;
♦ przyjęcia do odpłatnego korzystania, jeśli odpisów
amortyzacyjnych, zgodnie z przepisami rozdziału 4a ustawy
o pdof (dotyczącym umów leasingu), dokonuje korzystający;
2. koszty prac rozwojowych zakończonych wynikiem pozytywnym,
który może być wykorzystany na potrzeby działalności gospodarczej
podatnika, jeżeli:
♦ produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone,
a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone,
♦ techniczna przydatność produktu lub technologii została przez
podatnika odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie
podatnik podjął decyzję o wytwarzaniu tych produktów
lub stosowaniu technologii oraz
♦ z dokumentacji dotyczącej prac rozwojowych wynika, że koszty
prac rozwojowych zostaną pokryte spodziewanymi przychodami
ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii;
3. składniki majątku, wymienione w cz. III, nie stanowiące własności
lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego
na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie
34
C Z Ę Ś Ć I ♦ I N F O R M A C J E O G Ó L N E
umowy leasingu, zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami
albo uprawnionymi do korzystania z tych wartości — jeżeli zgodnie
z przepisami rozdziału 4a ustawy o pdof odpisów amortyzacyjnych
dokonuje korzystający.
Wartość początkowa do 3500 zł
Podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników
majątku, o których mowa w tym rozdziale, jeśli ich wartość początkowa
określona zgodnie z przepisami ustawy o pdof nie przekracza 3 500 zł;
wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania
przychodów w miesiącu oddania ich do używania.
Najpierw w kosztach, potem amortyzacja
Może zdarzyć się sytuacja, że podatnik przewidywał, iż nabywany lub wy-
tworzony przez niego składnik majątku o wartości początkowej przekra-
czającej 3500 zł będzie używany krócej niż rok, i odpowiednią jego wartość
zaliczył do KUP. Jeśli okaże się, że faktyczny okres używania przekroczy
rok, podatnik jest obowiązany, w pierwszym miesiącu następującym po
miesiącu, w którym ten rok upłynął:
1. zaliczyć składniki do środków trwałych albo wartości niematerialnych
i prawnych, przyjmując je do ewidencji środków trwałych w cenie
nabycia albo koszcie wytworzenia;
2. zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną
nabycia lub kosztem wytworzenia a kwotą odpisów amortyzacyjnych,
przypadającą na okres ich dotychczasowego używania, obliczonych
dla środków trwałych przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych
określonych w wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, a dla
wartości niematerialnych i prawnych — przy zastosowaniu zasad
określonych w art. 22m ustawy o pdof;
3. stosować ustalone stawki amortyzacji w całym okresie dokonywania
odpisów amortyzacyjnych;
4. wpłacić, w terminie do 20. dnia tego miesiąca do urzędu skarbowego
kwotę odsetek, naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania
przychodów, wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym
zakresie składników majątku do dnia, w którym okres ich używania
przekroczył rok, i naliczoną kwotę odsetek wykazać w składanych
deklaracjach miesięcznych lub w zeznaniu rocznym, jeśli termin
płatności odsetek przypada w grudniu.
R O Z D Z I A Ł 3. ♦ A M O R T Y Z A C J A S K Ł A D N I K Ó W M A J Ą T K U
35
Podatnik może jednak zorientować się wcześniej, że składnik majątku bę-
dzie używany dłużej niż rok. Może również wtedy umieścić ten składnik
w ewidencji środków trwałych. Odsetki nalicza się do dnia zaliczenia
składnika majątku do środków trwałych lub wartości niematerialnych
i prawnych.
Odsetki wynoszą 0,1 za każdy dzień, są więc znacznie wyższe niż odsetki
za zwłokę od zaległości podatkowych.
Jeżeli różnica, obliczona na zasadach określonych w pkt 2. jest wyższa
od kosztów danego miesiąca, nierozliczona nadwyżka kosztów pomniej-
sza koszty w następnych miesiącach.
Przykład 3.1.
Janusz podpisał duży kontrakt na dostawy materiałów budowlanych na budo-
wę kontrahenta. Wyliczył, że opłaca mu się kupić samochód ciężarowy dla ce-
lów realizacji tego kontraktu, a po jego zakończeniu, sprzedać go ze względu
na brak możliwości dalszego efektywnego wykorzystania. Czas realizacji kon-
traktu przewidziano na 8 miesięcy, więc ciężarówkę Janusz kupił 31 marca
2004 r. za 55 000 zł i zaliczył wydatek bezpośrednio do kosztów uzyskania
przychodów. Jednak 15 października kontrahent zwrócił się do niego z pro-
pozycją zawarcia następnej umowy, której czas realizacji wyniósłby kolejne
8 miesięcy. Ponieważ ciężarówka spisywała się bardzo dobrze, Janusz za-
czął się zastanawiać, czy ująć ją w ewidencji środków trwałych firmy z dniem
31.10. 2004 r., czy też sprzedać i kupić następną, zaliczając wydatek znowu
jednorazowo do kosztów uzyskania przychodu. Decyzję uzależnił od ustalenia,
jakiej wielkości odsetki będzie musiał zapłacić, i ile wyniesie zaliczka na po-
datek dochodowy od kwoty pomniejszenia kosztów uzyskania.
Obliczenia w tym przypadku wyglądają następująco:
1. Wyliczenie różnicy między ceną nabycia a obliczoną kwotą odpisów
amortyzacyjnych, przypadającą na okres ich dotychczasowego używania:
Roczna stawka amortyzacji dla samochodów ciężarowych: 20
Roczna kwota amortyzacji: 11 000 zł
Miesięczna kwota amortyzacji: 916,67 zł
Liczba miesięcy, w których amortyzowany byłby samochód, gdyby zo-
stał ujęty w ewidencji środków trwałych: 7
Kwota amortyzacji: 916,67∗7 = 6416,69 zł
Różnica, zmniejszająca KUP: 55 000 zł – 6416,69 zł = 48 583,31 zł
36
C Z Ę Ś Ć I ♦ I N F O R M A C J E O G Ó L N E
2. Wyliczenie odsetek do zapłaty:
48 583,31 zł∗0,1 ∗214 = 10 396,83 zł
Odsetki stanowić będą koszt uzyskania przychodów.
Pobierz darmowy fragment (pdf)
