Darmowy fragment publikacji:
dwutygodnikMONITOR księgowego
KODEKS KSIĘGOWEGO
Kodeks cywilny
Stan prawny na 4 maja 2016 r.
K
O
D
E
K
S
K
S
I
Ę
G
O
W
E
G
O
K
O
D
E
K
S
C
Y
W
I
L
N
Y
ISBN 978-83-7440-786-1
Publikacja wchodzi w skład MONITORA księgowego
Dotacje unijne – jak pozyskać
środki dla firmy
Publikacja w przystępny sposób
omawia priorytetowe inwestycje oraz
zasady:
• aplikowania o środki unijne,
• właściwego ujęcia w budżecie
kosztów projektu,
• rozliczania środków unijnych,
w tym obowiązki sprawozdawcze
i prowadzenie wyodrębnionej
ewidencji operacji gospodarczych,
• zwrotu środków unijnych, a także
• obowiązki beneficjenta w okresie
trwałości projektu,
• rodzaje kontroli i instytucje kontrolne
(polskie i unijne).
www.sklep.infor.pl
22 212 07 30, 801 626 666
bok@infor.pl
SPIS TREŚCI
3
Spis treści
USTAWA z dniA 23 kWieTniA 1964 r.– kodekS cyWilny ........................................ 7
TYTUŁI.
TYTUŁII.
KSIĘGAPIERWSZA.CZĘŚĆOGÓLNA............................................................................................. 7
Przepisywstępne..............................................................................................................7
Osoby..................................................................................................................................7
DZIAŁI. Osobyfizyczne......................................................................................................... 7
RozdziałI. Zdolnośćprawnaizdolnośćdoczynnościprawnych............................. 7
RozdziałII.Miejscezamieszkania................................................................................... 9
RozdziałIII.Uznaniezazmarłego.................................................................................... 9
TYTUŁIII.
TYTUŁIV.
DZIAŁII. Osobyprawne.......................................................................................................... 10
DZIAŁIII.Przedsiębiorcyiichoznaczenia............................................................................ 10
Mienie.................................................................................................................................. 11
Czynnościprawne............................................................................................................ 13
DZIAŁI. Przepisyogólne........................................................................................................ 13
DZIAŁII. Zawarcieumowy...................................................................................................... 14
DZIAŁIII.Formaczynnościprawnych................................................................................... 16
DZIAŁIV.Wadyoświadczeniawoli......................................................................................... 19
DZIAŁV.Warunek.................................................................................................................... 20
DZIAŁVI.Przedstawicielstwo.................................................................................................. 21
RozdziałI. Przepisyogólne............................................................................................. 21
RozdziałII.Pełnomocnictwo............................................................................................ 21
RozdziałIII.Prokura............................................................................................................ 22
Termin.................................................................................................................................. 23
Przedawnienieroszczeń................................................................................................. 23
TYTUŁV.
TYTUŁVI.
TYTUŁI.
KSIĘGADRUGA.WŁASNOŚĆIINNEPRAWARZECZOWE......................................................... 24
Własność............................................................................................................................ 24
DZIAŁI. Przepisyogólne........................................................................................................ 24
DZIAŁII. Treśćiwykonywaniewłasności............................................................................. 24
DZIAŁIII.Nabycieiutratawłasności...................................................................................... 26
RozdziałI. Przeniesieniewłasności............................................................................... 26
RozdziałII.Zasiedzenie.................................................................................................... 27
RozdziałIII.Innewypadkinabyciaiutratywłasności.................................................... 27
DZIAŁIV.Współwłasność........................................................................................................ 28
DZIAŁV.Ochronawłasności.................................................................................................. 30
Użytkowaniewieczyste................................................................................................... 32
Prawarzeczoweograniczone........................................................................................ 33
DZIAŁI. Przepisyogólne........................................................................................................ 33
DZIAŁII. Użytkowanie.............................................................................................................. 34
RozdziałI. Przepisyogólne............................................................................................. 34
RozdziałII.Użytkowanieprzezosobyfizyczne............................................................. 35
RozdziałIII.Użytkowanieprzezrolniczespółdzielnieprodukcyjne............................ 35
RozdziałIV.Innewypadkiużytkowania........................................................................... 36
TYTUŁII.
TYTUŁIII.
KODEKSksięgowego
IFK4
SPIS TREŚCI
DZIAŁIII.Służebności.............................................................................................................. 36
RozdziałI. Służebnościgruntowe.................................................................................. 36
RozdziałII.Służebnościosobiste.................................................................................... 37
RozdziałIII.Służebnośćprzesyłu..................................................................................... 38
DZIAŁIV.Zastaw....................................................................................................................... 38
RozdziałI. Zastawnarzeczachruchomych................................................................. 38
RozdziałII.Zastawnaprawach....................................................................................... 40
Posiadanie.......................................................................................................................... 41
TYTUŁIV.
TYTUŁI.
TYTUŁII.
TYTUŁX.
TYTUŁXI.
TYTUŁVIII.
TYTUŁIX.
KSIĘGATRZECIA.ZOBOWIĄZANIA................................................................................................. 42
Przepisyogólne................................................................................................................ 42
Wielośćdłużnikówalbowierzycieli............................................................................... 44
DZIAŁI. Zobowiązaniasolidarne.......................................................................................... 44
DZIAŁII. Zobowiązaniapodzielneiniepodzielne................................................................ 45
Ogólneprzepisyozobowiązaniachumownych........................................................ 46
TYTUŁIII.
(uchylony)........................................................................................................................... 49
TYTUŁIV.
Bezpodstawnewzbogacenie......................................................................................... 49
TYTUŁV.
TYTUŁVI.
Czynyniedozwolone........................................................................................................ 50
TYTUŁVI1.Odpowiedzialnośćzaszkodęwyrządzonąprzezproduktniebezpieczny................. 54
TYTUŁVII. Wykonaniezobowiązańiskutkiichniewykonania..................................................... 55
DZIAŁI. Wykonaniezobowiązań........................................................................................... 55
DZIAŁII. Skutkiniewykonaniazobowiązań.......................................................................... 57
DZIAŁIII.Wykonanieiskutkiniewykonaniazobowiązańzumówwzajemnych.............. 59
Potrącenie,odnowienie,zwolnieniezdługu............................................................... 60
Zmianawierzycielalubdłużnika.................................................................................... 61
DZIAŁI. Zmianawierzyciela................................................................................................... 61
DZIAŁII. Zmianadłużnika....................................................................................................... 62
Ochronawierzycielawrazieniewypłacalnościdłużnika......................................... 63
Sprzedaż............................................................................................................................. 64
DZIAŁI. Przepisyogólne........................................................................................................ 64
DZIAŁII. Rękojmiazawady.................................................................................................... 66
DZIAŁII1.Roszczeniesprzedawcywzwiązkuzwadliwościąrzeczysprzedanej........... 70
DZIAŁIII.Gwarancjaprzysprzedaży..................................................................................... 71
DZIAŁIV.Szczególnerodzajesprzedaży.............................................................................. 72
RozdziałI. Sprzedażnaraty............................................................................................ 72
RozdziałII.Zastrzeżeniewłasnościrzeczysprzedanej.Sprzedażnapróbę........... 72
RozdziałIII.Prawoodkupu................................................................................................ 73
RozdziałIV.Prawopierwokupu........................................................................................ 73
TYTUŁXII.
Zamiana.............................................................................................................................. 74
TYTUŁXIII. Dostawa.............................................................................................................................. 74
TYTUŁXIV. Kontraktacja....................................................................................................................... 75
Umowaodzieło................................................................................................................ 76
TYTUŁXV.
maj2016
IFKSPIS TREŚCI
5
TYTUŁXVI. Umowaorobotybudowlane.......................................................................................... 78
TYTUŁXVII. Najemidzierżawa............................................................................................................ 80
DZIAŁI. Najem......................................................................................................................... 80
RozdziałI. Przepisyogólne............................................................................................. 80
RozdziałII.Najemlokalu................................................................................................... 82
DZIAŁII. Dzierżawa.................................................................................................................. 83
TYTUŁXVII1.Umowaleasingu.................................................................................................................. 84
TYTUŁXVIII. Użyczenie........................................................................................................................... 86
TYTUŁXIX. Pożyczka............................................................................................................................ 87
TYTUŁXX. Umowarachunkubankowego....................................................................................... 88
TYTUŁXXI. Zlecenie............................................................................................................................... 88
TYTUŁXXII. Prowadzeniecudzychsprawbezzlecenia................................................................. 90
TYTUŁXXIII. Umowaagencyjna............................................................................................................ 90
TYTUŁXXIV. Umowakomisu................................................................................................................. 94
TYTUŁXXV. Umowaprzewozu............................................................................................................. 95
DZIAŁI. Przepisyogólne........................................................................................................ 95
DZIAŁII. Przewózosób........................................................................................................... 95
DZIAŁIII.Przewózrzeczy........................................................................................................ 95
TYTUŁXXVI. Umowaspedycji................................................................................................................ 97
TYTUŁXXVII. Umowaubezpieczenia.................................................................................................... 98
DZIAŁI. Przepisyogólne........................................................................................................ 98
DZIAŁII. Ubezpieczeniamajątkowe...................................................................................... 101
DZIAŁIII.Ubezpieczeniaosobowe......................................................................................... 102
TYTUŁXXVIII.Przechowanie.................................................................................................................... 103
TYTUŁXXIX. Odpowiedzialność,prawozastawuiprzedawnienieroszczeńutrzymujących
hoteleipodobnezakłady................................................................................................ 104
TYTUŁXXX. Umowaskładu................................................................................................................... 105
TYTUŁXXXI. Spółka................................................................................................................................. 107
TYTUŁXXXII. Poręczenie......................................................................................................................... 108
TYTUŁXXXIII.Darowizna........................................................................................................................... 109
TYTUŁXXXIII1.Przekazanienieruchomości........................................................................................... 111
TYTUŁXXXIV.Rentaidożywocie............................................................................................................ 111
DZIAŁI. Renta.......................................................................................................................... 111
DZIAŁII. Dożywocie................................................................................................................. 111
TYTUŁXXXV. Ugoda.................................................................................................................................. 112
TYTUŁXXXVI.Przyrzeczeniepubliczne................................................................................................. 112
TYTUŁXXXVII.Przekazipapierywartościowe...................................................................................... 113
DZIAŁI. Przekaz...................................................................................................................... 113
DZIAŁII. Papierywartościowe............................................................................................... 113
KSIĘGACZWARTA.SPADKI.............................................................................................................. 114
KODEKSksięgowego
IFK6
SPIS TREŚCI
TYTUŁI.
TYTUŁII.
TYTUŁIII.
Przepisyogólne................................................................................................................ 114
Dziedziczenieustawowe................................................................................................. 115
Rozrządzenianawypadekśmierci............................................................................... 117
DZIAŁI. Testament.................................................................................................................. 117
RozdziałI. Przepisyogólne............................................................................................. 117
RozdziałII.Formatestamentu......................................................................................... 117
Oddział1.Testamentyzwykłe.................................................................................... 117
Oddział2.Testamentyszczególne............................................................................ 118
DZIAŁII. Powołaniespadkobiercy......................................................................................... 119
DZIAŁIII.Zapisipolecenie...................................................................................................... 119
RozdziałI. Zapiszwykły................................................................................................... 119
RozdziałII.Zapiswindykacyjny....................................................................................... 120
RozdziałIII.Polecenie........................................................................................................ 121
DZIAŁIV.Wykonawcatestamentu.......................................................................................... 121
Zachowek........................................................................................................................... 122
TYTUŁIV.
Przyjęcieiodrzuceniespadku....................................................................................... 124
TYTUŁV.
Stwierdzenie nabycia spadku lub przedmiotu zapisu windykacyjnego, po-
TYTUŁVI.
świadczeniedziedziczeniaiochronaspadkobiercy................................................ 125
TYTUŁVII. Odpowiedzialnośćzadługispadkowe........................................................................ 126
TYTUŁVIII. Wspólnośćmajątkuspadkowegoidziałspadku...................................................... 127
Umowydotyczącespadku............................................................................................. 129
TYTUŁIX.
TYTUŁX.
Przepisyszczególneodziedziczeniugospodarstwrolnych.................................. 129
maj2016
IFKKODEKS CYWILNY art. 1–12
7
USTAWA
z dnia 23 kwietnia 1964 r.
Kodeks cywilny
(j.t. Dz.U. z 2016 r., poz. 380; ost. zm. Dz.U z 2016 r., poz. 585)1
KSIĘGA PIERWSZA
CZĘŚĆ OGÓLNA
TYTUŁ I
Przepisy wstępne
Art. 1. [Zakres regulacji]
Kodeks niniejszy reguluje stosunki cywilno-
prawne między osobami fizycznymi i osobami
prawnymi.
Art. 2.(uchylony)
Art. 3. [Moc wsteczna ustawy]
Ustawaniemamocywstecznej,chybażeto
wynikazjejbrzmienialubcelu.
Art. 4.(uchylony)
Art. 5. [Nadużycie prawa podmiotowego]
Nie można czynić ze swego prawa użytku,
który by był sprzeczny ze społeczno-gospo-
darczymprzeznaczeniemtegoprawalubzza-
sadami współżycia społecznego. Takie dzia-
łanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest
uważanezawykonywanieprawainiekorzysta
zochrony.
Art. 6. [Ciężar dowodu]
Ciężarudowodnieniafaktuspoczywanaoso-
bie,którazfaktutegowywodziskutkiprawne.
Art. 7. [Domniemanie dobrej wiary]
Jeżeliustawauzależniaskutkiprawneoddo-
brejlubzłejwiary,domniemywasięistnieniedo-
brejwiary.
TYTUŁ II
Osoby
DZIAŁ I
Osoby fizyczne
Rozdział I
Zdolność prawna
i zdolność do czynności prawnych
Art. 8. [Zdolność prawna]
§ 1. Każdy człowiek od chwili urodzenia ma
zdolnośćprawną.
§2.(uchylony)
Art. 9. [Domniemanie urodzenia żywego dziecka]
W razie urodzenia się dziecka domniemywa
się,żeprzyszłoononaświatżywe.
Art. 10. [Osoba pełnoletnia]
§1.Pełnoletnimjest,ktoukończyłlatosiem-
naście.
§2.Przezzawarciemałżeństwamałoletniuzy-
skujepełnoletność.Nietracijejwrazieunieważ-
nieniamałżeństwa.
Art. 11. [Pełna zdolność do czynności prawnych]
Pełnązdolnośćdoczynnościprawnychnaby-
wasięzchwiląuzyskaniapełnoletności.
Art. 12. [Brak zdolności do czynności prawnych]
Nie mają zdolności do czynności prawnych
osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz
osobyubezwłasnowolnionecałkowicie.
1
Wujednoliconymprzezredakcjętekścieuwzględnionowszystkiezmiany.Zmianywprowadzoneustawąz14kwietnia
2016r.owstrzymaniusprzedażynieruchomościZasobuWłasnościRolnejSkarbuPaństwaorazozmianieniektórych
ustaw (Dz.U. z2016 r. poz. 585) iobowiązującą od 30 kwietnia 2016 r. zostały wyróżnione pogrubioną czcionką.
Wopracowaniuuwzględnionozmianywprowadzoneustawąz20marca2015r.ozmianieustawy–Kodekscywilny
orazniektórychinnychustaw(Dz.U.z2015r.,poz.539).Zmianytezostałyumieszczonewramkach.Wejdąone
wżycie8września2016r.
2 Hasławklamrachpochodząodredakcji.
KODEKSksięgowego
IFK8
art. 8–23 KODEKS CYWILNY
Art. 13. [Ubezwłasnowolnienie całkowite]
§ 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście,
może być ubezwłasnowolniona całkowicie, je-
żeliwskutekchorobypsychicznej,niedorozwoju
umysłowegoalboinnegorodzajuzaburzeńpsy-
chicznych,wszczególnościpijaństwalubnarko-
manii,niejestwstaniekierowaćswympostępo-
waniem.
§ 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie
ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on
jeszczepodwładząrodzicielską.
Art. 14. [Skutki braku zdolności do czynności
prawnych]
§ 1. Czynność prawna dokonana przez oso-
bę, która nie ma zdolności do czynności praw-
nych,jestnieważna.
§2.Jednakżegdyosobaniezdolnadoczyn-
ności prawnych zawarła umowę należącą do
umów powszechnie zawieranych w drobnych
bieżących sprawach życia codziennego, umo-
watakastajesięważnazchwiląjejwykonania,
chybażepociągazasobąrażącepokrzywdzenie
osobyniezdolnejdoczynnościprawnych.
Art. 15. [Ograniczona zdolność do czynności
prawnych]
Ograniczoną zdolność do czynności praw-
nychmająmałoletni,którzyukończylilattrzyna-
ście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częścio-
wo.
Art. 16. [Ubezwłasnowolnienie częściowe]
§ 1. Osoba pełnoletnia może być ubezwłas-
nowolniona częściowo z powodu choroby psy-
chicznej,niedorozwojuumysłowegoalboinnego
rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególno-
ścipijaństwalubnarkomanii,jeżelistantejosoby
nieuzasadniaubezwłasnowolnieniacałkowitego,
lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej
spraw.
§2.Dlaosobyubezwłasnowolnionejczęścio-
woustanawiasiękuratelę.
Art. 17. [Zgoda przedstawiciela ustawowego]
Zzastrzeżeniemwyjątkówwustawieprzewi-
dzianych,doważnościczynnościprawnej,przez
którą osoba ograniczona w zdolności do czyn-
nościprawnychzaciągazobowiązanielubrozpo-
rządzaswoimprawem,potrzebnajestzgodajej
przedstawicielaustawowego.
Art. 18. [Potwierdzenie umowy]
§ 1. Ważność umowy, która została zawar-
ta przez osobę ograniczoną w zdolności do
czynności prawnych bez wymaganej zgody
maj2016
przedstawicielaustawowego,zależyodpotwier-
dzeniaumowyprzeztegoprzedstawiciela.
§2.Osobaograniczonawzdolnościdoczyn-
ności prawnych może sama potwierdzić umo-
wępouzyskaniupełnejzdolnościdoczynności
prawnych.
§ 3. Strona, która zawarła umowę z osobą
ograniczoną w zdolności do czynności praw-
nych,niemożepowoływaćsięnabrakzgodyjej
przedstawiciela ustawowego. Może jednak wy-
znaczyćtemuprzedstawicielowiodpowiedniter-
mindopotwierdzeniaumowy;stajesięwolnapo
bezskutecznymupływiewyznaczonegoterminu.
Art. 19. [Jednostronna czynność prawna]
Jeżeli osoba ograniczona w zdolności do
czynnościprawnychdokonałasamajednostron-
nejczynnościprawnej,doktórejustawawymaga
zgody przedstawiciela ustawowego, czynność
jestnieważna.
Art. 20. [Umowy w drobnych sprawach]
Osoba ograniczona w zdolności do czynno-
ści prawnych może bez zgody przedstawiciela
ustawowegozawieraćumowynależącedoumów
powszechniezawieranychwdrobnychbieżących
sprawachżyciacodziennego.
Art. 21. [Rozporządzanie zarobkiem]
Osobaograniczonawzdolnościdoczynności
prawnychmożebezzgodyprzedstawicielausta-
wowegorozporządzaćswoimzarobkiem,chyba
żesądopiekuńczyzważnychpowodówinaczej
postanowi.
Art. 22. [Przedmioty oddane do swobodnego
użytku]
Jeżeliprzedstawicielustawowyosobyograni-
czonejwzdolnościdoczynnościprawnychoddał
jejokreśloneprzedmiotymajątkowedoswobod-
nego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność
wzakresieczynnościprawnych,któretychprzed-
miotów dotyczą. Wyjątek stanowią czynności
prawne,doktórychdokonanianiewystarczawe-
długustawyzgodaprzedstawicielaustawowego.
Art. 221. [Konsument]
Za konsumenta uważa się osobę fizyczną
dokonującązprzedsiębiorcączynnościprawnej
niezwiązanejbezpośredniozjejdziałalnościągo-
spodarcząlubzawodową.
Art. 23. [Dobra osobiste]
Dobraosobisteczłowieka,jakwszczególno-
ścizdrowie,wolność,cześć,swobodasumienia,
nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemni-
ca korespondencji, nietykalność mieszkania,
IFKKODEKS CYWILNY art. 24–31
9
twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza
iracjonalizatorska,pozostająpodochronąprawa
cywilnegoniezależnieodochronyprzewidzianej
winnychprzepisach.
Art. 24. [Ochrona dóbr osobistych]
§1.Ten,czyjedobroosobistezostajezagro-
żonecudzymdziałaniem,możeżądaćzaniecha-
nia tego działania, chyba że nie jest ono bez-
prawne. W razie dokonanego naruszenia może
ontakżeżądać,ażebyosoba,któradopuściłasię
naruszenia,dopełniłaczynnościpotrzebnychdo
usunięciajegoskutków,wszczególnościażeby
złożyłaoświadczenieodpowiedniejtreściiwod-
powiedniejformie.Nazasadachprzewidzianych
wkodeksiemożeonrównieżżądaćzadośćuczy-
nienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej
sumypieniężnejnawskazanycelspołeczny.
§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobi-
stego została wyrządzona szkoda majątkowa,
poszkodowany może żądać jej naprawienia na
zasadachogólnych.
§3.Przepisypowyższenieuchybiająupraw-
nieniom przewidzianym w innych przepisach,
wszczególnościwprawieautorskimorazwpra-
wiewynalazczym.
Rozdział II
Miejsce zamieszkania
Art. 25. [Miejsce zamieszkania]
Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest
miejscowość,wktórejosobataprzebywazza-
miaremstałegopobytu.
Art. 26. [Miejsce zamieszkania dziecka]
§1.Miejscemzamieszkaniadzieckapozosta-
jącegopodwładząrodzicielskąjestmiejsceza-
mieszkaniarodzicówalbotegozrodziców,któ-
remuwyłącznieprzysługujewładzarodzicielska
lub któremu zostało powierzone wykonywanie
władzyrodzicielskiej.
§2.Jeżeliwładzarodzicielskaprzysługujena
równiobojgurodzicommającymosobnemiejsce
zamieszkania,miejscezamieszkaniadzieckajest
utegozrodziców,uktóregodzieckostaleprze-
bywa.Jeżelidzieckonieprzebywastaleużadne-
gozrodziców,jegomiejscezamieszkaniaokre-
ślasądopiekuńczy.
Art. 27. [Miejsce zamieszkania osoby pozostają-
cej pod opieką]
Miejscem zamieszkania osoby pozostającej
podopiekąjestmiejscezamieszkaniaopiekuna.
Art. 28. [Jedno miejsce zamieszkania]
Możnamiećtylkojednomiejscezamieszkania.
Rozdział III
Uznanie za zmarłego
Art. 29. [Termin uznania za zmarłego]
§ 1. Zaginiony może być uznany za zmarłe-
go, jeżeli upłynęło lat dziesięć od końca roku
kalendarzowego, w którym według istniejących
wiadomościjeszczeżył;jednakżegdybywchwili
uznaniazazmarłegozaginionyukończyłlatsie-
demdziesiąt,wystarczaupływlatpięciu.
§2.Uznaniezazmarłegoniemożenastąpić
przed końcem roku kalendarzowego, w którym
zaginionyukończyłbylatdwadzieściatrzy.
Art. 30. [Zdarzenia szczególne]
§ 1. Kto zaginął w czasie podróży powietrz-
nej lub morskiej w związku z katastrofą statku
lubokrętualbowzwiązkuzinnymszczególnym
zdarzeniem, ten może być uznany za zmarłego
po upływie sześciu miesięcy od dnia, w którym
nastąpiła katastrofa albo inne szczególne zda-
rzenie.
§ 2. Jeżeli nie można stwierdzić katastrofy
statkulubokrętu,biegterminusześciomiesięcz-
nego rozpoczyna się z upływem roku od dnia,
wktórymstateklubokrętmiałprzybyćdoportu
przeznaczenia, a jeżeli nie miał portu przezna-
czenia–zupływemlatdwóchoddnia,wktórym
byłaostatniaonimwiadomość.
§ 3. Kto zaginął w związku z bezpośrednim
niebezpieczeństwemdlażycianieprzewidzianym
w paragrafach poprzedzających, ten może być
uznany za zmarłego po upływie roku od dnia,
wktórymniebezpieczeństwoustałoalbowedług
okolicznościpowinnobyłoustać.
Art. 31. [Chwila domniemanej śmierci]
§ 1. Domniemywa się, że zaginiony zmarł
wchwilioznaczonejworzeczeniuouznaniuza
zmarłego.
§2.Jakochwilędomniemanejśmiercizaginio-
nego oznacza się chwilę, która według okolicz-
nościjestnajbardziejprawdopodobna,awbra-
ku wszelkich danych – pierwszy dzień terminu,
zktóregoupływemuznaniezazmarłegostałosię
możliwe.
§ 3. Jeżeli w orzeczeniu o uznaniu za zmar-
łego czas śmierci został oznaczony tylko datą
dnia,zachwilędomniemanejśmiercizaginione-
gouważasiękoniectegodnia.
KODEKSksięgowego
IFK10
art. 32–432 KODEKS CYWILNY
Art. 32. [Domniemanie równoczesności śmierci]
Jeżelikilkaosóbutraciłożyciepodczasgro-
żącegoimwspólnieniebezpieczeństwa,domnie-
mywasię,żezmarłyjednocześnie.
DZIAŁ II
Osoby prawne
Art. 33. [Osoba prawna]
OsobamiprawnymisąSkarbPaństwaijedno-
stki organizacyjne, którym przepisy szczególne
przyznająosobowośćprawną.
Art. 331. [Jednostki organizacyjne]
§ 1. Do jednostek organizacyjnych niebędą-
cych osobami prawnymi, którym ustawa przy-
znajezdolnośćprawną,stosujesięodpowiednio
przepisyoosobachprawnych.
§ 2. Jeżeli przepis odrębny nie stanowi ina-
czej, za zobowiązania jednostki, o której mowa
w § 1, odpowiedzialność subsydiarną ponoszą
jej członkowie; odpowiedzialność ta powstaje
z chwilą, gdy jednostka organizacyjna stała się
niewypłacalna.
Art. 34. [Skarb Państwa]
Skarb Państwa jest w stosunkach cywilno-
prawnychpodmiotemprawiobowiązków,które
dotycząmieniapaństwowegonienależącegodo
innychpaństwowychosóbprawnych.
Art. 35. [Organizacja osób prawnych]
Powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych
określają właściwe przepisy; w wypadkach
i w zakresie w przepisach tych przewidzianych
organizacjęisposóbdziałaniaosobyprawnejre-
gulujetakżejejstatut.
Art. 36.(uchylony)
Art. 37. [Uzyskanie osobowości prawnej]
§1.Jednostkaorganizacyjnauzyskujeosobo-
wość prawną z chwilą jej wpisu do właściwego
rejestru,chybażeprzepisyszczególnestanowią
inaczej.
§ 2. Rodzaje rejestrów oraz ich organizację
isposóbprowadzeniaregulująodrębneprzepisy.
Art. 38. [Reprezentacja osoby prawnej]
Osoba prawna działa przez swoje organy
wsposóbprzewidzianywustawieiwopartymna
niejstatucie.
Art. 39. [Brak umocowania]
§ 1. Kto jako organ osoby prawnej zawarł
umowęwjejimieniuniebędącjejorganemalbo
przekraczajączakresumocowaniatakiegoorga-
nu,obowiązanyjestdozwrotutego,cootrzymał
maj2016
oddrugiejstronywwykonaniuumowy,orazdo
naprawieniaszkody,którądrugastronaponiosła
przezto,żezawarłaumowęniewiedzącobraku
umocowania.
§2.Przepispowyższystosujesięodpowied-
nio w wypadku, gdy umowa została zawarta
wimieniuosobyprawnej,któranieistnieje.
Art. 40. [Odpowiedzialność Skarbu Państwa]
§1.SkarbPaństwanieponosiodpowiedzial-
nościzazobowiązaniapaństwowychosóbpraw-
nych,chybażeprzepisodrębnystanowiinaczej.
Państwoweosobyprawnenieponosząodpowie-
dzialnościzazobowiązaniaSkarbuPaństwa.
§ 2. W razie nieodpłatnego przejęcia, na
podstawie obowiązujących ustaw, określonego
składnikamieniaodpaństwowejosobyprawnej
narzeczSkarbuPaństwa,tenostatniodpowiada
solidarniezosobąprawnązazobowiązaniapo-
wstałewokresie,gdyskładnikstanowiłwłasność
danej osoby prawnej, do wysokości wartości
tego składnika ustalonej według stanu z chwili
przejęcia,awedługcenzchwilizapłaty.
§3.Przepisy§1i2stosujesięodpowiednio
do odpowiedzialności jednostek samorządu te-
rytorialnegoisamorządowychosóbprawnych.
Art. 41. [Siedziba osoby prawnej]
Jeżeliustawalubopartynaniejstatutniesta-
nowiinaczej,siedzibąosobyprawnejjestmiejsco-
wość,wktórejmasiedzibęjejorganzarządzający.
Art. 42. [Brak organów]
§1.Jeżeliosobaprawnaniemożeprowadzić
swoichsprawzbrakupowołanychdotegoorga-
nów,sądustanawiadlaniejkuratora.
§2.Kuratorpowinienpostaraćsięniezwłocz-
nieopowołanieorganówosobyprawnej,awra-
ziepotrzebyojejlikwidację.
Art. 43. [Dobra osobiste osoby prawnej]
Przepisyoochroniedóbrosobistychosóbfi-
zycznychstosujesięodpowiedniodoosóbpraw-
nych.
DZIAŁ III
Przedsiębiorcy i ich oznaczenia
Art. 431. [Przedsiębiorca]
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba
prawnaijednostkaorganizacyjna,októrejmowa
wart.331§1,prowadzącawewłasnymimieniu
działalnośćgospodarcząlubzawodową.
Art. 432. [Firma]
§1.Przedsiębiorcadziałapodfirmą.
IFKKODEKS CYWILNY art. 433–46
11
§2.Firmęujawniasięwewłaściwymrejestrze,
chybażeprzepisyodrębnestanowiąinaczej.
Art. 433. [Charakterystyka firmy]
§1.Firmaprzedsiębiorcypowinnasięodróż-
niać dostatecznie od firm innych przedsiębior-
ców prowadzących działalność na tym samym
rynku.
§ 2. Firma nie może wprowadzać w błąd,
w szczególności co do osoby przedsiębiorcy,
przedmiotudziałalnościprzedsiębiorcy,miejsca
działalności,źródełzaopatrzenia.
Art. 434. [Firma osoby fizycznej]
Firmąosobyfizycznejjestjejimięinazwisko.
Niewykluczatowłączeniadofirmypseudonimu
lubokreśleńwskazującychnaprzedmiotdziałal-
ności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia
orazinnychokreśleńdowolnieobranych.
Art. 435. [Firma osoby prawnej]
§1.Firmąosobyprawnejjestjejnazwa.
§2.Firmazawieraokreślenieformyprawnej
osobyprawnej,któremożebyćpodanewskró-
cie, a ponadto może wskazywać na przedmiot
działalności, siedzibę tej osoby oraz inne okre-
śleniadowolnieobrane.
§3.Firmaosobyprawnejmożezawieraćna-
zwiskolubpseudonimosobyfizycznej,jeżelisłu-
żytoukazaniuzwiązkówtejosobyzpowstaniem
lub działalnością przedsiębiorcy. Umieszczenie
wfirmienazwiskaalbopseudonimuosobyfizycz-
nejwymagapisemnejzgodytejosoby,awrazie
jejśmierci–zgodyjejmałżonkaidzieci.
§ 4. Przedsiębiorca może posługiwać się
skrótemfirmy.Przepisart.432§2stosujesięod-
powiednio.
Art. 436. [Firma oddziału osoby prawnej]
Firmaoddziałuosobyprawnejzawierapełną
nazwę tej osoby oraz określenie „oddział” ze
wskazaniem miejscowości, w której oddział ma
siedzibę.
Art. 437. [Zmiana firmy]
Zmianafirmywymagaujawnieniawrejestrze.
W razie przekształcenia osoby prawnej można
zachować jej dotychczasową firmę z wyjątkiem
określenia wskazującego formę prawną osoby
prawnej,jeżeliuległaonazmianie.Tosamodoty-
czyprzekształceniaspółkiosobowej.
Art. 438. [Utrata członkostwa przez wspólnika]
§ 1. W przypadku utraty członkostwa przez
wspólnika, którego nazwisko było umieszczone
w firmie, spółka może zachować w swej firmie
nazwiskobyłegowspólnikatylkozawyrażonąna
piśmie jego zgodą, a w razie jego śmierci – za
zgodąjegomałżonkaidzieci.
§2.Przepis§1stosujesięodpowiedniowwy-
padkukontynuowaniadziałalnościgospodarczej
osobyfizycznejprzezinnąosobęfizycznąbędą-
cąjejnastępcąprawnym.
§ 3. Kto nabywa przedsiębiorstwo, może je
nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą.
Powinien jednak umieścić dodatek wskazujący
firmęlubnazwiskonabywcy,chybażestronypo-
stanowiłyinaczej.
Art. 439. [Zbycie firmy]
§1.Firmaniemożebyćzbyta.
§2.Przedsiębiorcamożeupoważnićinnego
przedsiębiorcędokorzystaniazeswejfirmy,je-
żeliniewprowadzatowbłąd.
Art. 4310. [Zagrożenie prawa do firmy]
Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zo-
stało zagrożone cudzym działaniem, może żą-
daćzaniechaniategodziałania,chybażeniejest
onobezprawne.Wraziedokonanegonaruszenia
może on także żądać usunięcia jego skutków,
złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpo-
wiedniejtreściiformie,naprawienianazasadach
ogólnychszkodymajątkowejlubwydaniakorzy-
ści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się
naruszenia.
TYTUŁ III
Mienie
Art. 44. [Mienie]
Mieniem jest własność i inne prawa mająt-
kowe.
Art. 441. [Podmioty mienia państwowego]
§1.Własnośćiinneprawamajątkowe,stano-
wiące mienie państwowe, przysługują Skarbowi
Państwaalboinnympaństwowymosobompraw-
nym.
§2.UprawnieniamajątkoweSkarbuPaństwa
względempaństwowychosóbprawnychokreśla-
jąodrębneprzepisy,wszczególnościregulujące
ichustrój.
Art. 45. [Rzeczy]
Rzeczamiwrozumieniuniniejszegokodeksu
sątylkoprzedmiotymaterialne.
Art. 46. [Nieruchomości]
§1.Nieruchomościamisączęścipowierzchni
ziemskiejstanowiąceodrębnyprzedmiotwłasno-
ści (grunty), jak również budynki trwale z grun-
temzwiązanelubczęścitakichbudynków,jeżeli
KODEKSksięgowego
IFK12
art. 461–551 KODEKS CYWILNY
na mocy przepisów szczególnych stanowią od-
rębnyodgruntuprzedmiotwłasności.
§2.Prowadzenieksiągwieczystychregulują
odrębneprzepisy.
Art. 461. [Nieruchomości rolne]
Nieruchomościamirolnymi(gruntamirolnymi)
sąnieruchomości,któresąlubmogąbyćwyko-
rzystywanedoprowadzeniadziałalnościwytwór-
czej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej
i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodni-
czej,sadowniczejirybnej.
Art. 47. [Część składowa rzeczy]
§ 1. Część składowa rzeczy nie może być
odrębnymprzedmiotemwłasnościiinnychpraw
rzeczowych.
§2.Częściąskładowąrzeczyjestwszystko,co
niemożebyćodniejodłączonebezuszkodzenia
lubistotnejzmianycałościalbobezuszkodzenia
lubistotnejzmianyprzedmiotuodłączonego.
§3.Przedmiotypołączonezrzeczątylkodla
przemijającego użytku nie stanowią jej części
składowych.
Art. 48. [Część składowa gruntu]
Zzastrzeżeniemwyjątkówwustawieprzewi-
dzianych, do części składowych gruntu należą
wszczególnościbudynkiiinneurządzeniatrwale
zgruntemzwiązane,jakrównieżdrzewaiinnero-
ślinyodchwilizasadzenialubzasiania.
Art. 49. [Urządzenia przedsiębiorstwa]
§ 1. Urządzenia służące do doprowadzania
lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii
elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie
należądoczęściskładowychnieruchomości,je-
żeliwchodząwskładprzedsiębiorstwa.
§ 2. Osoba, która poniosła koszty budowy
urządzeń,októrychmowaw§1,ijestichwłaś-
cicielem,możeżądać,abyprzedsiębiorca,który
przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich
własność za odpowiednim wynagrodzeniem,
chybażewumowiestronypostanowiłyinaczej.
Z żądaniem przeniesienia własności tych urzą-
dzeńmożewystąpićtakżeprzedsiębiorca.
Art. 50. [Prawa jako części składowe gruntu]
Zaczęściskładowenieruchomościuważasię
2)
takżeprawazwiązanezjejwłasnością.
Art. 51. [Przynależności]
§ 1. Przynależnościami są rzeczy ruchome
potrzebnedokorzystaniazinnejrzeczy(rzeczy
głównej)zgodniezjejprzeznaczeniem,jeżelipo-
zostajązniąwfaktycznymzwiązkuodpowiadają-
cymtemucelowi.
3)
maj2016
§2.Niemożebyćprzynależnościąrzecznie-
należącadowłaścicielarzeczygłównej.
§3.Przynależnośćnietracitegocharakteru
przezprzemijającepozbawieniejejfaktycznego
związkuzrzeczągłówną.
Art. 52. [Czynność prawna dotycząca rzeczy
głównej]
Czynnośćprawnamającazaprzedmiotrzecz
główną odnosi skutek także względem przy-
należności, chyba że co innego wynika z treści
czynnościalbozprzepisówszczególnych.
Art. 53. [Pożytki rzeczy]
§1.Pożytkaminaturalnymirzeczysąjejpłody
i inne odłączone od niej części składowe, o ile
wedługzasadprawidłowejgospodarkistanowią
normalnydochódzrzeczy.
§ 2. Pożytkami cywilnymi rzeczy są docho-
dy,którerzeczprzynosinapodstawiestosunku
prawnego.
Art. 54. [Pożytki prawa]
Pożytkamiprawasądochody,któreprawoto
przynosizgodniezeswymspołeczno-gospodar-
czymprzeznaczeniem.
Art. 55. [Pobieranie pożytków]
§ 1. Uprawnionemu do pobierania pożytków
przypadają pożytki naturalne, które zostały od-
łączoneodrzeczywczasietrwaniajegoupraw-
nienia,apożytkicywilne–wstosunkudoczasu
trwaniategouprawnienia.
§ 2. Jeżeli uprawniony do pobierania pożyt-
ków poczynił nakłady w celu uzyskania pożyt-
ków,któreprzypadłyinnejosobie,należymusię
od niej wynagrodzenie za te nakłady. Wynagro-
dzenieniemożeprzenosićwartościpożytków.
Art. 551. [Przedsiębiorstwo]
Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym ze-
społem składników niematerialnych i material-
nychprzeznaczonymdoprowadzeniadziałalnoś-
cigospodarczej.
1)
Obejmujeonowszczególności:
oznaczenie indywidualizujące przedsiębior-
stwo lub jego wyodrębnione części (nazwa
przedsiębiorstwa);
własność nieruchomości lub ruchomości,
wtymurządzeń,materiałów,towarówiwyro-
bów,orazinneprawarzeczowedonierucho-
mościlubruchomości;
prawawynikającezumównajmuidzierżawy
nieruchomości lub ruchomości oraz prawa
dokorzystaniaznieruchomościlubruchomo-
ściwynikającezinnychstosunkówprawnych;
IFKKODEKS CYWILNY art. 552–61
13
4)
5)
6)
7)
8)
9)
wierzytelności,prawazpapierówwartościo-
wychiśrodkipieniężne;
koncesje,licencjeizezwolenia;
patenty i inne prawa własności przemysło-
wej;
majątkoweprawaautorskieimajątkowepra-
wapokrewne;
tajemniceprzedsiębiorstwa;
księgi i dokumenty związane z prowadze-
niemdziałalnościgospodarczej.
Art. 552. [Czynność prawna dotycząca przedsię-
biorstwa]
Czynność prawna mająca za przedmiot
przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wcho-
dziwskładprzedsiębiorstwa,chybażecoinne-
gowynikaztreściczynnościprawnejalbozprze-
pisówszczególnych.
Art. 553. [Gospodarstwo rolne]
Zagospodarstworolneuważasięgruntyrol-
ne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich
częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeże-
li stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną
całość gospodarczą, oraz prawami związanymi
zprowadzeniemgospodarstwarolnego.
Art. 554. [Odpowiedzialność nabywcy przedsię-
biorstwa]
Nabywcaprzedsiębiorstwalubgospodarstwa
rolnegojestodpowiedzialnysolidarniezezbyw-
cą za jego zobowiązania związane z prowadze-
niemprzedsiębiorstwalubgospodarstwa,chyba
żewchwilinabycianiewiedziałotychzobowią-
zaniach, mimo zachowania należytej staranno-
ści.Odpowiedzialnośćnabywcyograniczasiędo
wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospo-
darstwawedługstanuwchwilinabycia,awedług
cenwchwilizaspokojeniawierzyciela.Odpowie-
dzialności tej nie można bez zgody wierzyciela
wyłączyćaniograniczyć.
TYTUŁ IV
Czynności prawne
DZIAŁ I
Przepisy ogólne
Art. 56. [Skutki czynności prawnej]
Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki
w niej wyrażone, lecz również te, które wynika-
ją z ustawy, z zasad współżycia społecznego
izustalonychzwyczajów.
Art. 57. [Rozporządzanie prawem]
§ 1. Nie można przez czynność prawną wy-
łączyć ani ograniczyć uprawnienia do przenie-
sienia, obciążenia, zmiany lub zniesienia prawa,
jeżeliwedługustawyprawotojestzbywalne.
§ 2. Przepis powyższy nie wyłącza dopusz-
czalnościzobowiązania,żeuprawnionyniedoko-
naoznaczonychrozporządzeńprawem.
Art. 58. [Nieważność czynności prawnej]
§ 1. Czynność prawna sprzeczna z ustawą
albomającanaceluobejścieustawyjestnieważ-
na, chyba że właściwy przepis przewiduje inny
skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nie-
ważnychpostanowieńczynnościprawnejwcho-
dząodpowiednieprzepisyustawy.
§2.Nieważnajestczynnośćprawnasprzecz-
nazzasadamiwspółżyciaspołecznego.
§ 3. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko
część czynności prawnej, czynność pozosta-
je w mocy co do pozostałych części, chyba że
z okoliczności wynika, iż bez postanowień do-
tkniętych nieważnością czynność nie zostałaby
dokonana.
Art. 59. [Bezskuteczność względna umowy]
W razie zawarcia umowy, której wykonanie
czynicałkowicielubczęściowoniemożliwymza-
dośćuczynienieroszczeniuosobytrzeciej,osoba
tamożeżądaćuznaniaumowyzabezskuteczną
wstosunkudoniej,jeżelistronyojejroszczeniu
wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna.
Uznaniaumowyzabezskutecznąniemożnażą-
daćpoupływierokuodjejzawarcia.
Art. 60. [Oświadczenie woli]
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewi-
dzianych,wolaosobydokonującejczynnościpraw-
nejmożebyćwyrażonaprzezkażdezachowanie
siętejosoby,któreujawniajejwolęwsposóbdo-
stateczny,wtymrównieżprzezujawnienietejwoli
wpostacielektronicznej(oświadczeniewoli).
Art. 61. [Chwila złożenia oświadczenia]
§1.Oświadczeniewoli,któremabyćzłożone
innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło
do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się
zjegotreścią.Odwołanietakiegooświadczenia
jestskuteczne,jeżelidoszłojednocześnieztym
oświadczeniemlubwcześniej.
§ 2. Oświadczenie woli wyrażone w postaci
elektronicznejjestzłożoneinnejosobiezchwilą,
gdywprowadzonojedośrodkakomunikacjielek-
tronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła
zapoznaćsięzjegotreścią.
KODEKSksięgowego
IFK
Pobierz darmowy fragment (pdf)