Darmowy fragment publikacji:
KOMENTARZE BECKA
Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
Polecamy nasze najnowsze publikacje z tej serii:
Paweł Smoleń (red.)
USTAWA O FINANSACH PUBLICZNYCH. KOMENTARZ,
wyd. 2
Komentarze Becka
Piotr Kostański (red.)
PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ. KOMENTARZ,
wyd. 2
Komentarze Becka
Paweł Granecki
PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH. KOMENTARZ,
wyd. 4
Komentarze Becka
Marcin Bejm (red.)
USTAWA O PARTNERSTWIE PUBLICZNO-PRYWATNYM.
KOMENTARZ, wyd. 2
Komentarze Becka
Ewa Ferenc-Szydełko (red.)
USTAWA O PRAWIE AUTORSKIM I PRAWACH
POKREWNYCH. KOMENTARZ, wyd. 2
Komentarze Becka
Bogusław Banaszak
KODEKS WYBORCZY. KOMENTARZ
Komentarze Becka
www.ksiegarnia.beck.pl
Kodeks postępowania
w sprawach
o wykroczenia
Komentarz
Wojciech Kotowski
dr Bolesław Kurzępa
2. wydanie
WYDAWNICTWO C.H.BECK
WARSZAWA 2014
Propozycja cytowania:
W. Kotowski, B. Kurzępa, Kodeks postępowania w sprawach
o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2014, art. 8, Nb 4
Wydawca: Wioleta Beczek
Redakcja: Iwona Duda
© Wydawnictwo C.H.Beck 2014
Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o.
ul. Bonifraterska 17, 00–203 Warszawa
Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck
Druk: Elpil, Siedlce
ISBN 978-83-255-6247-2
ISBN e-book 978-83-255-6248-9
Spis treści
IX
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XV
Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIX
A. Komentarz
1. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia . . . . . . .
Dział I. Zasady ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 1–8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział II. Sąd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 1. Właściwość i skład sądu . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 9–15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 2. Wyłączenie sędziego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział III. Strony, obrońcy i pełnomocnicy . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 3. Oskarżyciel publiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 17–19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 4. Obwiniony i jego obrońca . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 20–24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 5. Pokrzywdzony, oskarżyciel posiłkowy i pełnomoc-
nicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 25–31 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział IV. Czynności procesowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 32–38 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział V. Dowody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 6. Przepisy ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 39–40 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 7. Przeprowadzanie poszczególnych dowodów. Prze-
szukanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 41–44 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
5
5
85
85
85
105
105
109
109
109
126
126
147
147
171
171
226
226
226
233
233
V
Spis treści
Dział VI. Środki przymusu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 8. Zatrzymanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 45–47 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 9. Zabezpieczenie i zajęcie przedmiotów . . . . . . . . .
Art. 48 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 10. Kary porządkowe i pozostałe środki przymusu . .
Art. 49–53 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział VII. Czynności wyjaśniające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 54–56a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział VIII. Postępowanie zwyczajne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 11. Wszczęcie postępowania. Orzekanie przed roz-
prawą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 57–64 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 12. Przygotowanie do rozprawy . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 65–69 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 13. Rozprawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 70–84 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 14. Postępowanie w sprawach osób podlegających
orzecznictwu sądów wojskowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 85–88 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział IX. Postępowania szczególne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 15. Postępowanie przyspieszone . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 89–92a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 16. Postępowanie nakazowe . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 93–94 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 17. Postępowanie mandatowe . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 95–102 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział X. Środki odwoławcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 103–109 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział XI. Nadzwyczajne środki zaskarżenia . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 18. Kasacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 110–112 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 19. Wznowienie postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 113 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział XII. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia . .
Rozdział 20. Odszkodowanie za niesłuszne ukaranie lub
zatrzymanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 114–116 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI
256
256
256
266
266
272
272
281
281
303
303
303
328
328
339
339
379
379
389
389
389
400
400
409
409
497
497
538
538
538
550
550
558
558
558
Spis treści
Dział XIIa. Postępowanie w sprawach ze stosunków międzyna-
rodowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 20a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii
Europejskiej o wykonanie postanowienia o zatrzymaniu dowo-
dów lub mającego na celu zabezpieczenie mienia oraz wykona-
nie orzeczenia sądu lub innego organu państwa członkowskiego
Unii Europejskiej o zatrzymaniu dowodów lub mającego na
celu zabezpieczenie mienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 116a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 20b. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii
Europejskiej o wykonanie grzywny, środków karnych w
postaci nawiązki lub obowiązku naprawienia szkody lub też
orzeczenia zasądzającego koszty postępowania oraz wykonanie
orzeczenia sądu lub innego organu państwa członkowskiego
Unii Europejskiej o karach o charakterze pieniężnym . . . . . . .
Art. 116b . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział XIII. Koszty postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 117–119 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania w sprawach
o wykroczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 1. Przepisy ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 1–4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 2. Zmiany w przepisach obowiązujących . . . . . . . . . .
Art. 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 3. Przepisy przejściowe i końcowe . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 6–14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
B. Wzory pism procesowych
1. Zaświadczenie stosowane we współpracy z państwami
członkowskimi Unii Europejskiej w zakresie wzajemnego wy-
konywania orzeczeń o zatrzymaniu dowodów i zabezpieczeniu
mienia na poczet przepadku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Zawiadomienie o niekierowaniu wniosku o ukaranie . . . . .
3. Zawiadomienie sądu o nieprzystąpieniu do postępowania w
charakterze oskarżyciela publicznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Zarządzenie poszukiwania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Wniosek o ukaranie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Zarządzenie wszczęcia postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Wyrok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
568
568
568
569
569
571
571
583
585
585
589
589
595
595
603
612
615
616
619
621
622
VII
Spis treści
8. Wyrok nakazowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Apelacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Zarządzenie o przyjęciu apelacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w
Strasburgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12. Wniosek o uchylenie mandatu karnego . . . . . . . . . . . . . .
13. Postanowienie o uchyleniu mandatu karnego . . . . . . . . . .
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
624
626
627
628
632
634
637
VIII
Przedmowa
Nowy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia został
uchwalony przez Sejm 24.8.2001 r., a obowiązuje od 17.10.2001 r.
(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 395 ze zm.). Jego kształt czyni zadość
dyrektywie zawartej w treści art. 175 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.),
w myśl której polski wymiar sprawiedliwości sprawowany jest przez sądy.
Wyjątek od tej zasady sformułowany został w art. 237 Konstytucji RP,
w którym wprawdzie powierzono orzekanie w sprawach o wykroczenia
funkcjonującym przy sądach rejonowych kolegiom do spraw wykroczeń,
to jednak uprawnienie to zostało ograniczone do 4 lat od wejścia w życie
ustawy zasadniczej. Bez wątpienia powierzenie orzekania w sprawach
o wykroczenia sądom jest trafnym zabiegiem ustawodawczym. Słuszne jest
też zawarcie zasad proceduralnych w odrębnym akcie prawnym. Szkoda
jednak, że prawo o wykroczeniach nie zostało uregulowane kompleksowo,
to znaczy uchwalenie zasad procesowych nie zbiegło się w czasie
z nadaniem ostatecznego kształtu problematyce materialnej. Zabieg ten
byłby niewątpliwie sporym osiągnięciem ustawodawczym, sprzyjającym
stabilizacji prawa, m.in. przez uniknięcie zbędnych nowelizacji, nadającym
spójność obu aktów prawnych.
Zgodnie z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa, Kodeks
postępowania w sprawach o wykroczenia zniósł wyłączenia od
odpowiedzialności za wykroczenia m.in. funkcjonariuszy Policji, Straży
Granicznej, Służby Więziennej, a więc osób, które w poprzednio
obowiązującym stanie prawnym za popełnione wykroczenia odpowiadały
tylko w postępowaniu dyscyplinarnym. Teraz ponoszą odpowiedzialność za
wykroczenia na równi ze wszystkimi obywatelami. Równocześnie w Ko-
deksie postępowania w sprawach o wykroczenia uznano za priorytetową
rolę Policji w procesie oskarżania. Oskarżycielami mogą również być,
lecz w ściśle określonym zakresie, inne podmioty, np. inspektor pracy,
organy administracji i kontroli, a nawet strażnicy miejscy. Konsekwencją
takiego rozwiązania jest upoważnienie Rady Ministrów do określania
w trybie rozporządzenia podmiotowo-przedmiotowego zakresu oskarżania,
co niewątpliwie stanowi gwarancję eliminacji dowolności interpretacyjnej
IX
Przedmowa
na gruncie stosowania prawa o wykroczeniach. Gwarancję tę wzmacnia
zasada towarzysząca czynnościom wyjaśniającym, która precyzyjnie
określa, że ich celem jest ustalenie, czy istnieją dostateczne podstawy
do sporządzenia wniosku o ukaranie przez Policję lub inny uprawniony
organ, działający w ramach swoich kompetencji, to znaczy tylko wtedy,
gdy ustawa tak stanowi. Nie bez przyczyny ustawodawca pozostał przy
określeniu „wniosek o ukaranie”, wszczęcie procesu i skierowanie sprawy
na rozprawę lub posiedzenie następuje bowiem dopiero po dokonanej
przez prezesa sądu ocenie wniosku pod względem formalnym. W tej fazie
postępowania zwyczajnego wniosek o ukaranie staje się aktem oskarżenia
sensu largo, przy czym osoba nim objęta w toku całego procesu nazywana
jest nie oskarżonym, lecz „obwinionym”. Interesującym rozwiązaniem
przyjętym w tego rodzaju postępowaniu jest możliwość zawarcia we
wniosku o ukaranie także wniosku o skazanie sprawcy wykroczenia bez
rozprawy. Instytucja ta stanowi realizację zasady ekonomii procesowej
i szybkości postępowania. Zasadę tę wzmacnia możliwość prowadzenia
rozprawy pod nieobecność stron.
Można zgodzić się z poglądem, że rezygnacja z instytucji nieważności
rozstrzygnięć została pomyślana z sensem, ponieważ uchybienia proce-
duralne będące dotychczas podstawą nieważności w obecnym kształcie
stanowią bezwzględną przesłankę odwoławczą. W ten sposób uproszczono
procedurę odwoławczą i zapewniono równocześnie odpowiedni poziom
gwarancji procesowych przysługujących stronom postępowania. Do za-
kresu stosowania środków przymusu wprowadzono instytucję zatrzymania
osoby nie tylko wówczas, gdy zachodzą podstawy zastosowania wobec
niej trybu przyspieszonego, lecz także kiedy nie można ustalić tożsamości
osoby ujętej w chwili popełniania wykroczenia (na gorącym uczynku)
lub bezpośrednio potem, przy czym zatrzymanie nie może przekroczyć
24 godzin. W przypadku natomiast popełnienia wykroczenia kwalifikują-
cego sprawcę do trybu przyspieszonego, dopuszcza się jego zatrzymanie
na czas nieprzekraczający 48 godzin. Z kolei, w myśl zasad określonych
w art. 91 § 4 KPW, istnieje możliwość zatrzymania sprawcy wykroczenia
posiadanego przez niego paszportu lub innego dokumentu uprawniającego
do przekroczenia granicy, który wraz z wnioskiem o ukaranie zostaje
przekazany sądowi.
Na szczególną uwagę zasługuje problematyka umocowania i prawa
do obrony w sprawach o wykroczenia. Trudno znaleźć uzasadnienie
w twierdzeniu, że tylko adwokat i radca prawny daje rękojmię należytego
wykonywania czynności obrończych. Przyjęcie takiej koncepcji, zgodnie
z poglądem ustawodawcy, podyktowane było koniecznością zapewnie-
nia należnego tym czynnościom profesjonalizmu. Mamy uzasadnione
X
Przedmowa
wątpliwości, czy istotnie ustawodawcy chodziło o zagwarantowanie
profesjonalnej obrony. Skoro bowiem obwiniony poza wymogami obrony
obowiązkowej może zrezygnować z udziału obrońcy, biorąc na siebie
ciężar obrony, to w istocie nieporozumieniem jest pozbawienie go prawa
wyznaczenia osoby, którą sam obdarzył zaufaniem, mimo że osoba ta
nie jest adwokatem lub radcą prawnym. Ponadto tego rodzaju daleko
idąca „nadopiekuńczość” w odniesieniu do obwinionego funkcjonuje
w warunkach niepełnego profesjonalizmu niektórych stron procesowych.
Chodzi o to, że obrońca ma ustawowo zawężone obowiązki, które
sprowadzają się do ujawniania wyłącznie okoliczności przemawiających
na korzyść mocodawcy. Natomiast od oskarżyciela publicznego, którego
zadania procesowe są znacznie rozbudowane w porównaniu do obrońcy,
gdyż ma on obowiązek ujawniania okoliczności zarówno na korzyść,
jak i niekorzyść obwinionego, nie wymaga się kwalifikacji na poziomie
prokuratora, adwokata czy radcy prawnego (np. policjant, strażnik miejski).
Przypomnijmy, że w poprzednio obowiązującym stanie prawnym
kontrolą formalnoprawną wniosków o ukaranie zajmowali się prawnicy
profesjonalnie przygotowani do tego rodzaju stosunkowo mało skompli-
kowanego postępowania, a mimo to nie znajdziemy zbyt wielu dobrych
ocen dotyczących właściwego poziomu tych postępowań, o czym świadczy
też liczba skutecznych odwołań do sądu. Postępowaniu wielokrotnie
wszczętemu w oparciu o pozbawiony podstaw prawnych wniosek o uka-
ranie towarzyszyły niekiedy obce procedurze zjawiska, w postaci m.in.
braku obiektywizmu i bezstronności, przekształcania zasady domniemania
niewinności w zasadę domniemania winy, zastępowania zasady swobodnej
oceny dowodów dowolnością tej oceny, rozstrzygania na przekór faktom,
w wyniku czego sprawca występował w roli pokrzywdzonego, a po-
krzywdzony był uznawany za winnego, i wreszcie postępowaniu temu
wielokrotnie towarzyszyły szkolne błędy, zarówno w zakresie interpretacji
przepisów, świadczące o ich nieznajomości, jak i uchybienia proceduralne.
A wszystko to działo się nie za sprawą niebędących prawnikami osób,
które – na mocy dyspozycji art. 30 dawnego Kodeksu postępowania
w sprawach o wykroczenia z 20.5.1971 r. (Dz.U. Nr 12, poz. 116 ze zm.) –
zostały w charakterze obrońców dopuszczone do udziału w postępowaniu,
ale za sprawą ludzi „profesjonalnie przygotowanych” do podejmowania
czynności prawnych. Na tle tej praktyki wyjątkowo kuriozalnie brzmią
poglądy prezentowane przez niektórych znawców przedmiotu przy okazji
„tworzenia” nowego Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia,
którzy uważają, że profesjonalizm obrony polega na tym, iż jest ona
prowadzona przez adwokata, co najwyżej można jeszcze zgodzić się
na radcę prawnego, ale przede wszystkim musi to być prawnik. Jest to
tylko pierwsza część błędnego rozumowania. Druga część jest znacznie
XI
Przedmowa
bardziej rażącym nieporozumieniem. Chodzi mianowicie o pogląd, że
obrona prowadzona przez osobę będącą tylko „godną zaufania”, która
nie jest prawnikiem, narusza powagę sądu. Tę hipotezę zbudowano
przy założeniu, że pojęcie osoby „godnej zaufania” jest trudne do
zdefiniowania. Wyrażamy głębokie zdumienie, że sprawia jakąkolwiek
trudność definicja tego pojęcia, które jest precyzyjne, jasne, jednoznaczne,
wypełnione bogactwem prawdziwych, nie zaś tylko formalnych zalet.
I wreszcie w pojęciu tym mieści się wszystko, co potrzebne, a nie ma
nic z tego, co jest abstrakcyjne lub po prostu zbędne. Osobą „godną
zaufania” expressis verbis jest osoba nieskazitelnego charakteru (stosowna,
odpowiednia, właściwa, wartościowa, wzbudzająca szacunek, poważna) co
oznacza, że będąc uczciwą, zawsze daje rękojmię należytego wykonywania
czynności obrończych. Chodzi o to, że osoba ta nie podejmie się zadań
objętych obroną wówczas, jeżeli stwierdzi, że nie dysponuje odpowiednim
– dla sprostania wymagań formalnych – poziomem wiedzy merytorycznej
z zakresu prawa o wykroczeniach i równie odpowiednią znajomością
procedury. Pojęcie „osoba godna zaufania” jest pojęciem bardzo szerokim,
obejmuje bowiem profesjonalistę i prawnika, przy czym profesjonalista
nie musi być prawnikiem, zaś prawnik – choć powinien, nie zawsze jest
profesjonalistą. Powagi sądu nie narusza udział „laika” w toczącym się
postępowaniu, ale – błędne rozstrzygnięcia, którym nierzadko towarzyszy
rażące naruszenie prawa. Pozorna dbałość o profesjonalną obronę szcze-
gólnie razi, gdy zważy się, że podobne zabiegi nie są prowadzone w kwestii
profesjonalizmu oskarżenia. Nie jest możliwe, aby ustawodawca nie
dostrzegł, że dotychczasowy „profesjonalizm” niektórych kompetentnych
organów w sprawach o wykroczenia, mimo funkcjonowania ich pod
nadzorem doświadczonych prawników, prowadził często do rażących
naruszeń prawa, a co za tym idzie – uruchamiał długo trwający proces
z wykorzystywaniem środków odwoławczych, w konsekwencji skutecz-
nych. Wyrażamy pogląd, że z prawdziwego zdarzenia profesjonalizm,
zarówno w oskarżaniu,
jak i orzekaniu, z natury rzeczy wyklucza
zasadność środka odwoławczego, eliminuje bowiem błędy postępowania
i czyni go godnym powiedzenia: „stała się słuszność”. A słuszność to nic
innego, jak prawda i sprawiedliwość. Oczywiście pojęcia sprawiedliwości
nie można utożsamiać z pojęciem wymiaru sprawiedliwości. Chodzi
przecież o stopień trudności, a mianowicie wymierzyć sprawiedliwość jest
łatwo, zaś osiągnąć słuszność merytorycznego rozstrzygnięcia kończącego
postępowanie – bardzo trudno. W omawianym rozwiązaniu prawnym
chodzi zatem o profesjonalizm formalny, a nie profesjonalizm faktyczny.
Z zaprezentowanych powodów rozwiązanie zawarte w treści art. 24 KPW
nie jest trafne. Za słuszną natomiast uznać można obronę z urzędu, jak
XII
Przedmowa
również nie z urzędu, ale obowiązkową, prowadzoną przez adwokata lub
radcę prawnego.
Słuszne jest też przyjęcie zasady, że do rozpoznania apelacji oraz
zażaleń na postanowienia i zarządzenia zamykające drogę do wydania
wyroku właściwy jest sąd okręgowy, a do rozpoznania pozostałych
zażaleń – sąd rejonowy w innym, równorzędnym składzie. Natomiast
w sprawach o wykroczenia podlegające orzecznictwu sądów wojskowych
sądem odwoławczym jest wojskowy sąd okręgowy. Przyjęta zasada wynika
bowiem wprost z definicji pojęcia systemu dwuinstancyjnego, to znaczy
umożliwiającego przeprowadzenie sprawy przez dwa stadia postępowania
przed różnymi sądami w celu zapewnienia sądowi wyższej instancji
przeprowadzenia skutecznej kontroli orzeczeń sądu niższej instancji.
Warszawa, kwiecień 2014 r.
Autorzy
XIII
Wykaz skrótów
1. Źródła prawa
AlkU . . . . . . . . . . . . ustawa z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwo-
ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U.
z 2012 r. poz. 1356 ze zm.)
BezpŻywU . . . . . . . . ustawa z 25.8.2006 r. o bezpieczeństwie żywności
i żywienia (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914
ze zm.)
d.KPK . . . . . . . . . . . ustawa z 19.4.1969 r. – Kodeks postępowania
karnego (Dz.U. Nr 13, poz. 96 ze zm.)
DziałUbezpU . . . . . . ustawa z 22.5.2003 r. o działalności ubezpieczenio-
wej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 950 ze zm.)
EKPC . . . . . . . . . . . Konwencja o ochronie praw człowieka i podsta-
wowych wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r.
Nr 61, poz. 284 ze zm.)
KC . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U.
KK . . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 88,
z 2014 r. poz. 121)
poz. 553 ze zm.)
KKS . . . . . . . . . . . . ustawa z 10.9.1999 r. – Kodeks karny skarbowy
(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.)
KKW . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny wykonawczy
(Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.)
Konstytucja RP . . . . Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r.
(Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.)
KPA . . . . . . . . . . . . ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267)
KPC . . . . . . . . . . . . ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania
cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101)
KPK . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks postępowania
karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.)
XV
Wykaz skrótów
KPW . . . . . . . . . . . . ustawa z 24.8.2001 r. – Kodeks postępowania
w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2013 r.
poz. 395 ze zm.)
KPW z 1971 r.
. . . . . Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
z 20.5.1971 r. (Dz.U. Nr 12, poz. 116 ze zm.) –
akt nieobowiązujący
KW . . . . . . . . . . . . . ustawa z 20.5.1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j.
Dz.U. z 2013 r. poz. 482 ze zm.)
ObrRPU . . . . . . . . . . ustawa z 21.11.1967 r. o powszechnym obo-
(t.j.
wiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej
Dz.U. z 2012 r. poz. 461 ze zm.)
OzonU . . . . . . . . . . . ustawa z 20.4.2004 r. o substancjach zubożających
warstwę ozonową (Dz.U. Nr 121, poz. 1263 ze zm.)
PolU . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.4.1990 r. – o Policji (t.j. Dz.U. z 2011 r.
Nr 287, poz. 1687 ze zm.)
PostEgzAdmU . . . . . ustawa z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyj-
nym w administracji (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015
ze zm.)
PrBud . . . . . . . . . . . ustawa z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U.
PrŁow . . . . . . . . . . . ustawa z 13.10.1995 r. – Prawo łowieckie (t.j. Dz.U.
z 2013 r. poz. 1409 ze zm.)
z 2013 r. poz. 1226)
PrOchrŚrod . . . . . . . ustawa z 27.4.2001 r. – Prawo ochrony środowiska
PrRDrog . . . . . . . . . ustawa z 20.6.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym
(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1232 ze zm.)
(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.)
PrUSP . . . . . . . . . . . ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 427 ze zm.)
PrWod . . . . . . . . . . . ustawa z 18.7.2001 r. – Prawo wodne (t.j. Dz.U.
z 2012 r. poz. 145 ze zm.)
PWKPW . . . . . . . . . ustawa z 24.8.2001 r. – Przepisy wprowadzające
Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
(Dz.U. Nr 106, poz. 1149 ze zm.)
RecyklingU . . . . . . . ustawa z 20.1.2005 r. o recyklingu pojazdów
wycofanych z eksploatacji (t.j. Dz.U. z 2013 r.
poz. 1162)
RegUSP . . . . . . . . . . rozp. MS z 23.2.2007 r. – Regulamin urzędowania
sądów powszechnych (Dz.U. Nr 38, poz. 249 ze
zm.)
rozp. Nr 852/2004 . . rozp. (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego
i Rady z 29.4. 2004 r. w sprawie higieny środ-
ków spożywczych (Dz.Urz. UE L Nr 139, s. 1)
XVI
Wykaz skrótów
RybŚródU . . . . . . . . ustawa z 18.4.1985 r. o rybactwie śródlądowym (t.j.
Dz.U. z 2009 r. Nr 189, poz. 1471 ze zm.)
SłWojŻZawU . . . . . . ustawa z 11.9.2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy
zawodowych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593
ze zm.)
TKU . . . . . . . . . . . . ustawa z 1.8.1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym
ZmKPK z 2013 r.
(Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.)
. . . ustawa z 27.9.2013 r. o zmianie ustawy – Ko-
deks postępowania karnego oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 1247)
ZużSprzElU . . . . . . . ustawa z 29.7.2005 r. o zużytym sprzęcie elek-
trycznym i elektronicznym (t.j. Dz.U. z 2013 r.
poz. 1155)
2. Organy, organizacje, instytucje
ETPCz . . . . . . . . . . . Europejski Trybunał Praw Człowieka
MS . . . . . . . . . . . . . Minister Sprawiedliwości
NIK . . . . . . . . . . . . . Najwyższa Izba Kontroli
NSA . . . . . . . . . . . . Naczelny Sąd Administracyjny
RM . . . . . . . . . . . . . Rada Ministrów
SA . . . . . . . . . . . . . . Sąd Apelacyjny
SN . . . . . . . . . . . . . . Sąd Najwyższy
SO . . . . . . . . . . . . . . Sąd Okręgowy
SR . . . . . . . . . . . . . . Sąd Rejonowy
TK . . . . . . . . . . . . . . Trybunał Konstytucyjny
ZUS . . . . . . . . . . . . . Zakład Ubezpieczeń Społecznych
. . . . . . . . . . . . Dziennik Ustaw
. . . . . . . . . . Dziennik Urzędowy
3. Czasopisma i publikatory
CzPKiNP . . . . . . . . . Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych
Dz.U.
Dz.Urz.
GSP . . . . . . . . . . . . . Gdańskie Studia Prawnicze
KZS . . . . . . . . . . . . . Krakowskie Zeszyty Sądowe
MoP . . . . . . . . . . . . Monitor Prawniczy
OSA . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych
OSN . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego (poprzednio:
Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego, orzeczenia
Izby Cywilnej – do 1952 r., od 1953 r. do 1961 r.
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego, w 1962 r.
– Izby Cywilnej, od 1963 r. do 1981 r. –
XVII
Wykaz skrótów
Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych, od 1982 r. do 1989 r. – Izby Cywilnej
i Administracyjnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych, od 1990 r. do 1994 r. Izby Cywilnej
oraz Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych, od 1994 r. – Izby Cywilnej)
OSNK . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna (od
OSNKW . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna
i Wojskowa (do 1993 r.)
OSNSD . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Sądu Dyscypli-
1994 r.)
narnego
Karnych
OSNwSK . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach
OSP . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądów Polskich (od 1990 r.),
Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitra-
żowych (od 1957 r. do 1989 r.)
OSPiKA . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitra-
żowych
. . . . . . . . . . . . . Palestra
Pal.
PD . . . . . . . . . . . . . . Paragraf na Drodze
PiP . . . . . . . . . . . . . Państwo i Prawo
PiZS . . . . . . . . . . . . Praca i Zabezpieczenie Społeczne
PD . . . . . . . . . . . . . . Paragraf na Drodze
. . . . . . . . Prokuratura i Prawo
Prok. i Pr.
Prz. Sejm.
. . . . . . . . Przegląd Sejmowy
PS . . . . . . . . . . . . . . Przegląd Sądowy
PUG . . . . . . . . . . . . Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
R. Pr.
Rzeczp.
WPP . . . . . . . . . . . . Wojskowy Przegląd Prawniczy
. . . . . . . . . . . . Radca Prawny
. . . . . . . . . . Rzeczpospolita
. . . . . . . . . . . . postanowienie
. . . . . . . . . . . . rozporządzenie
. . . . . . . . . . . . . . tekst jednolity
. . . . . . . . . . . . uchwała
. . . . . . . . . . . . . wyrok
. . . . . . . . . . . . w związku
4. Inne skróty
post.
rozp.
t.j.
uchw.
uchw. (7)
wyr.
w zw.
XVIII
. . . . . . . . . uchwała w składzie 7 sędziów
Literatura
I. Andrejew, Ustawowe znamiona czynu. Typizacja i kwalifikacja prze-
stępstw, Warszawa 1978; S. Blok, Glosa do post. SN z 26.2.2004 r.,
I KZP 44/03, PS 2004, Nr 10; tenże, Glosa do uchw. SN z 30.11.2004 r.,
I KZP 26/04, PS 2005, Nr 9; A. Bojańczyk, Radar w oku. Pomiar
prędkości jazdy a zasada swobodnej oceny dowodów, Rzeczp. 2002,
Nr 5; M. Bojarski, Z. Świda, Zarys polskiego prawa wykroczeń, Wrocław
1995; J. Chankowska, Prawo oskarżonego do milczenia, Prok. i Pr.
2003, Nr 3; M. Cieślak, O przesłankach procesowych, PiP 1969, Nr 12;
Z. Gostyński (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. I,
Warszawa 1998; K. Grajewski, Konstytucyjna i ustawowa regulacja
zakresu przedmiotowego nietykalności parlamentarnej, Prz. Sejm. 2002,
Nr 1; T. Grzegorczyk, Czynności wyjaśniające poprzedzające mandat
karny w sprawach o wykroczenia, PD 2004, Nr 8; tenże, Czynności
wyjaśniające w sprawach o wykroczenia, Prok. i Pr. 2002, Nr 6; tenże,
Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2005; tenże, Kodeks
postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2005;
tenże, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, Warszawa 2012;
tenże, Obrońca w nowym postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
Pal. 2002, Nr 1–2; tenże, Orzekanie zaoczne w nowym postępowaniu
w sprawach o wykroczenia, Prok. i Pr. 2002, Nr 4; tenże, Postępowanie
szczególne w sprawach o wykroczenia, Prok. i Pr. 2002, Nr 1; tenże, Pro-
tokół uproszczony jako nowy sposób utrwalenia czynności procesowych
w znowelizowanym postępowaniu karnym i w sprawach o wykroczenia,
Prok. i Pr. 2003, Nr 11; T. Grzegorczyk, A. Gubiński, Prawo wykroczeń,
Warszawa 1995; W. Grzeszczyk, Dowody w nowym kodeksie postępowania
w sprawach o wykroczenia, Prok. i Pr. 2001, Nr 11; tenże, Podstawowe
założenia nowego kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, Prok.
i Pr. 2001, Nr 10; tenże, Dowody w nowym kodeksie postępowania
w sprawach o wykroczenia. Prokurator w postępowaniu w sprawach
o wykroczenia, Prok. i Pr. 2001, Nr 12; J. Gurgul, Standardy postępowania
dla kierujących oględzinami miejsca zdarzenia. Próba komentarza, cz. I,
Prok. i Pr. 2000, Nr 10; cz. II, Prok. i Pr. 2000, Nr 11; P. Hofmański,
XIX
Pobierz darmowy fragment (pdf)