Publikacja stanowi komentarz do obowiązującej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. Ustawa zasadnicza jest najwyżej postawionym w hierarchii polskiego porządku prawnego aktem, regulującym całokształt zagadnień ustrojowych.
Z uwagi na wiedzę i doświadczenie Autora publikacji, wybitnego znawcy przedmiotu oraz twórcę wielu publikacji z zakresu prawa konstytucyjnego, Czytelnik ma możliwość zapoznania się:
ze szczegółowym omówieniem wszystkich przepisów ustawy zasadniczej , jak również z bogatym orzecznictwem sądowym dotyczącym Konstytucji ;
z literaturą w przedmiotowym zakresie,
z najnowszymi poglądami doktryny oraz stanowiskami zajętymi w ostatnich latach w sprawie rozumienia przepisów konstytucyjnych przez TK.
Komentarz prezentuje kompleksowe omówienie zagadnień dotyczących m.in:
konstytucyjnych zasad ustroju państwa;
statusu jednostki w państwie
kompetencji organów państwowych
relacji pomiędzy prawem UE i prawem RP
W niniejszym, 2. wydaniu, oprócz uwzględnienia wszystkich zmian Konstytucji RP od czasu ukazania się wydania poprzedniego Autor odnosi się również do nowych zagadnień i instytucji wynikających ze stałego rozwoju prawa jak np. ustawy kooperacyjnej, Kodeksu wyborczego, nowelizacji prawa o ustroju sądów powszechnych, orzeczeń TK o wtórnym prawie UE, Traktacie Lizboński i o obywatelstwie.
Komentarz do Ustawy zasadniczej niezbędny jest każdemu praktykującemu prawnikowi (adwokaci, radcowie prawni, prokuratorzy, sędziowie), jak również stanowi nieocenioną pomoc dla studentów prawa, administracji, politologii, a także dla każdego chcącego zgłębić podstawy funkcjonowania Państwa Polskiego, treść i sposoby zagwarantowania praw człowieka i obywatela oraz zaspokajania potrzeb społecznych, sposoby tworzenia prawa, hierarchię jego źródeł a także kompetencje i wzajemne relacje pomiędzy organami władzy państwowej.
Darmowy fragment publikacji:
KOMENTARZE BECKA
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Polecamy nasze publikacje z serii Komentarze Becka:
Katarzyna Miaskowska-Daszkiewicz, Bogumił Szmulik (red.)
ADMINISTRACJA PUBLICZNA. USTRÓJ
ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ CENTRALNEJ.
KOMENTARZ, Tom 1
Katarzyna Miaskowska-Daszkiewicz, Bogumił Szmulik (red.)
ADMINISTRACJA PUBLICZNA. USTRÓJ
ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ TERENOWEJ.
KOMENTARZ, Tom 2
Katarzyna Miaskowska-Daszkiewicz, Bogumił Szmulik (red.)
ADMINISTRACJA PUBLICZNA. USTRÓJ
ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ SAMORZĄDOWEJ.
KOMENTARZ, Tom 3
Paweł Smoleń (red.)
USTAWA O FINANSACH PUBLICZNYCH. KOMENTARZ,
wyd. 1 poprawione
Magdalena Pyter (red.)
PRAWO O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM. KOMENTARZ
Jerzy Pieróg
PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH. KOMENTARZ,
wyd. 11
Małgorzata Gersdorf, Beata Gudowska (red.)
SPOŁECZNE UBEZPIECZENIA WYPADKOWE
I CHOROBOWE. KOMENTARZ
Marzena Czarnecka, Tomasz Ogłódek
PRAWO ENERGETYCZNE. KOMENTARZ, wyd. 2
www.ksiegarnia.beck.pl
Konstytucja
Rzeczypospolitej
Polskiej
Komentarz
prof. dr hab. Bogusław Banaszak
2. wydanie
WYDAWNICTWO C. H. BECK
WARSZAWA 2012
Banaszak, [w:] Konstytucja RP. Komentarz, art. 14, Nb 2,
Propozycja cytowania:
wyd. 2, Warszawa 2012
Wydawca: Dagna Kordyasz
© Wydawnictwo C. H. Beck 2012
Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o.
ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa
Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck
Druk: Białostockie Zakłady Graficzne S.A.
ISBN 978-83-255-4095-1
ISBN e-book 978-83-255-4096-8
Bożenie
Spis treści
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Preambuła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział I. Rzeczpospolita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 1–29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział II. Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela
Zasady ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 30–37 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wolności i prawa osobiste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 38–56 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wolności i prawa polityczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 57–63 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 64–76 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Środki ochrony wolności i praw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 77–81 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Obowiązki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 82–86 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział III. Źródła prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 87–94 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XI
XV
3
4
11
11
14
200
200
200
210
256
256
256
343
343
344
381
381
385
448
448
451
479
479
484
496
496
497
VII
Spis treści
Rozdział IV. Sejm i Senat
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 95–125 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wybory i kadencja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 96–101 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Posłowie i senatorowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 102–108 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Organizacja i działanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 109–124 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Referendum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 125 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział V. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 126–145 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział VI. Rada Ministrów i administracja rządowa . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 146–162 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział VII. Samorząd terytorialny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 163–172 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział VIII. Sądy i Trybunały . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 173–201 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sądy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 175–187 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trybunał Konstytucyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 188–197 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trybunał Stanu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 198–201 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział IX. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
550
550
555
563
563
569
603
603
636
636
637
719
719
720
729
729
729
781
781
782
835
835
837
871
871
871
876
876
876
927
927
929
990
990
992
999
999
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1000
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1000
Art. 202–207 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1001
Najwyższa Izba Kontroli
VIII
Spis treści
Rzecznik Praw Obywatelskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1017
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1017
Art. 208–212 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1018
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1032
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1032
Art. 213–215 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1034
Rozdział X. Finanse publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1043
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1043
Art. 216–227 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1043
Rozdział XI. Stany nadzwyczajne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1086
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1086
Art. 228–234 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1087
Rozdział XII. Zmiana Konstytucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1114
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1114
Art. 235 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1117
Rozdział XIII. Przepisy przejściowe i końcowe . . . . . . . . . . . . . 1123
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1123
Art. 236–243 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1126
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1139
IX
Przedmowa
W państwach Europy kontynentalnej duże znaczenie dla procesu
zrozumienia prawa, jego stosowania i nauczania mają komentarze aktów
prawnych. Jak słusznie zauważył M. Safjan: „W Polsce jest takie święte
przekonanie, zresztą bardzo prymitywne, że jak się napisze prawo, to
się wykreuje nową rzeczywistość i będzie lepiej. Prawnicy doskonale
wiedzą, że takie przeświadczenie jest fałszywe. Regulacja prawna jest
jedną z przesłanek, ważną, ale nie jedyną, wpływającą na funkcjonowanie
systemu prawnego. (. . . ) Możemy napisać na piętnaście sposobów różne
rzeczy. Ważne jest, żeby sensownie interpretować. (. . . ) Każdy prawnik
ma własną wizję sprawiedliwości, ale tutaj trzeba dążyć do umiarkowania
i do maksymalnego obiektywizowania sądu. Te nasze oceny nie mogą
być dowolne, one muszą wynikać z tradycji prawa, z doktryny prawa,
szerszej niż sama konstytucja” (zob. M. Safjan, Drobne mankamenty i ich
interpretacja, Kwartalnik Konserwatywny 2002, Nr 8, s. 45–47).
Zadaniem komentarzy jest nie tylko przedstawienie poglądów i sposobu
interpretacji przepisów prawnych dokonanej przez autora, ale także
zaprezentowanie stanowiska nauki prawa i istniejących w niej rozbieżności
w poszczególnych kwestiach oraz orzecznictwa sądowego, z uwzględnie-
niem zmian linii orzeczniczej i różnic pomiędzy poszczególnymi sądami.
Prezentacja ta – jak wynika z samej natury komentarza – musi mieć
charakter syntetyczny i nie może zbyt szeroko opisywać kwestii spornych.
Autor komentarza powinien w takich przypadkach z reguły wskazać
pogląd, ku któremu się przychyla bądź zająć własne stanowisko.
Zważywszy na dokonujący się obecnie proces wzajemnego prze-
nikania i
inspirowania ze strony wewnętrznych systemów prawnych
oraz oddziaływania na nie szeroko pojętego prawa europejskiego (Unii
Europejskiej i systemu Rady Europy) i międzynarodowego, pożyteczne
dla komentowania norm własnego prawa wydaje się wprowadzanie do
rozważań wątków prawnoporównawczych, co pozwala spojrzeć z szerszej
perspektywy na krajowe rozwiązania i instytucje prawne. Musi to być
jednak dokonane z umiarem, aby dygresje komparatystyczne nie rozbijały
toku wywodów.
XI
Przedmowa
Komentarze pełnią szczególną rolę w przypadku Konstytucji. Dzieje
się tak dlatego, że ze względu na ogólnikowość norm konstytucyjnych
tradycyjne, najczęściej stosowane rodzaje wykładni norm prawnych, tj.:
wykładnia gramatyczna, logiczna, systemowa, historyczna itd. mogą w nie-
których przypadkach być nieprzydatne dla ustalenia ich sensu i wówczas
Konstytucja nie mogłaby oddziaływać efektywnie. Metody tradycyjne
muszą więc być uzupełniane środkami interpretacyjnymi przyjmującymi
często formę wyjaśniania i konkretyzowania norm Konstytucji. Należy tu
podkreślić, że ustalanie ich treści jest z reguły długim i skomplikowanym
procesem, który nie opiera się tylko na jednej metodzie, ale w którym
różne metody wykładni wzajemnie się uzupełniają i przenikają.
Warto też dodać, że argumentacja oparta na normach konstytucyjnych
odgrywa coraz większą rolę w modelu sądowego stosowania prawa.
Łączy się to nie tylko z rosnącą rolą Konstytucji w obrocie prawnym,
z rzeczywistym zapewnieniem jej nadrzędności w systemie prawa, ale
także z intensyfikacją procesów integracyjnych i implementacją prawa
UE. Te ostatnie czynniki implikują powstawanie coraz częstszych kolizji
norm i stymulują poszukiwanie dla nich rozwiązań na podstawie ustawy
zasadniczej.
W kwietniu 2012 r. minęło 15 lat od uchwalenia Konstytucji,
której dotyczy niniejszy komentarz. Nie ta okrągła rocznica skłoniła
Wydawnictwo i mnie do przygotowania drugiego wydania. Głównym
powodem był dokonujący się w ostatnich kilku latach dynamiczny
rozwój orzecznictwa najwyższych organów władzy sądowniczej dotyczący
interpretacji poszczególnych norm konstytucyjnych. Rodzi to konieczność
uzupełnienia dotychczasowych rozważań. Konstytucja nie jest dokumen-
tem statycznym, a jej interpretacja ulega zmianom wraz z postępującymi
przeobrażeniami społecznymi, rozwojem orzecznictwa sądowego, czy też
w efekcie debat toczonych nie tylko przez polityków, ale także prawników
– zarówno teoretyków, jak i praktyków. Na potrzebę uwzględnienia nowych
opinii nauki i nowych tendencji w orzecznictwie sądowym wskazują
także napływające do mnie głosy Czytelników, którzy albo nie znaleźli
w Komentarzu odpowiedzi na istotne problemy, albo uznali je za niepełne.
Mam nadzieję, że ta, szersza wersja Komentarza do obowiązującej
Konstytucji spotka się z życzliwym przyjęciem ze strony Czytelników.
Komentarz ten adresowany jest nie tylko do specjalistów z zakresu
prawa konstytucyjnego, ale także do prawników na co dzień zajmujących
się innymi gałęziami prawa. Nie można nie mieć na uwadze tego,
że i oni, coraz częściej we współczesnym państwie prawnym, sięgać
muszą po Konstytucję i komentujące jej normy prace konstytucjonalistów.
Napotykają problemy prawne, których rozwiązanie wymaga odwołania
XII
Przedmowa
się do Konstytucji. Nieraz wiedzeni tylko ciekawością chcą pogłębić
znajomość Konstytucji, aby rozstrzygnąć trapiące ich wątpliwości, lub
dzięki poznaniu bliżej uwarunkowań konkretnych instytucji ustrojowych
lepiej zrozumieć zasady ich funkcjonowania.
Wrocław, wrzesień 2012 r.
Bogusław Banaszak
XIII
Wykaz skrótów
ustawa z 13.6.2003 r. o cudzoziemcach (t.j. Dz.U.
z 2011 r. Nr 264, poz. 1573 ze zm.)
ustawa z 13.11.2003 r. o dochodach jednostek
samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2010 r.
Nr 80, poz. 526 ze zm.)
ustawa z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji
publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.)
ustawa z 4.9.1997 r. o działach administracji
rządowej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437
ze zm.)
1. Źródła prawa
CudzU . . . . . . . . .
DochJSTU . . . . . .
DostInfPublU . . . .
DzAdmRzU . . . . .
EKS . . . . . . . . . . .
EKST . . . . . . . . .
EKPC . . . . . . . . . Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Pod-
stawowych Wolności sporządzona w Rzymie
4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284
ze zm.)
Europejska Karta Społeczna sporządzona w Tury-
nie 18.10.1961 r. (Dz.U. z 1999 r. Nr 8, poz. 67
ze zm.)
Europejska Karta Samorządu Terytorialnego spo-
rządzona w Strasburgu 15.10.1985 r.
(Dz.U.
z 1994 r. Nr 124, poz. 607 ze sprost.)
ustawa z 27.8.2009 r. o finansach publicznych
(Dz.U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.)
ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U.
Nr 16, poz. 93 ze zm.)
ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny wykonawczy
(Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.)
KKW . . . . . . . . . .
FinPublU . . . . . . .
KC . . . . . . . . . . .
KNZ . . . . . . . . . . Karta Narodów Zjednoczonych sporządzona w San
Francisco 26.6.1945 r. (Dz.U. z 1947 r. Nr 23,
poz. 90 ze zm.)
ustawa z 21.1.1999 r. o sejmowej komisji śledczej
(t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1218 ze zm.)
KomŚlU . . . . . . . .
XV
Wykaz skrótów
Konstytucja RP . . .
KP . . . . . . . . . . . .
KPC . . . . . . . . . .
KRO . . . . . . . . . .
KWyb . . . . . . . . .
MandatU . . . . . . .
MinWynagrU . . . .
ustawa z 2.4.1997 r. – Konstytucja Rzeczypospoli-
tej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.)
ustawa z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U.
z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.)
ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania
cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opie-
kuńczy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788)
ustawa z 5.1.2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U.
Nr 21, poz. 112 ze zm.)
ustawa z 9.5.1996 r. o wykonywaniu mandatu posła
i senatora (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 7, poz. 29 ze zm.)
ustawa z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodze-
niu za pracę (Dz.U. Nr 200, poz. 1679 ze zm.)
MPPGSiK . . . . . . Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Spo-
łecznych i Kulturalnych otwarty do podpisu w No-
wym Jorku 19.12.1966 r. (Dz.U. z 1977 r. Nr 38,
poz. 169 – zał.)
ObrRPU . . . . . . . .
NIKU . . . . . . . . .
NBPU . . . . . . . . .
MPPOiP . . . . . . . Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Po-
litycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku
19.12.1966 r. (Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167
– zał.)
ustawa z 29.8.1997 r. o Narodowym Banku
Polskim (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.)
ustawa z 23.12.1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli
(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 82 ze zm.)
ustawa z 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku
obrony Rzeczypospolitej Polskiej
(t.j. Dz.U.
z 2012 r. poz. 461 ze zm.)
ustawa z 15.2.1962 r. o obywatelstwie polskim
(t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353 ze zm.)
ustawa z 29.8.1997 r. o ochronie danych osobowych
(t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.)
ustawa z 5.8.2010 r. o ochronie informacji niejaw-
nych (Dz.U. Nr 182, poz. 1228 ze zm.)
ustawa z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokato-
rów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie
Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 31,
poz. 266 ze zm.)
ustawa z 20.7.2000 r. o ogłaszaniu aktów nor-
matywnych i niektórych innych aktów prawnych
(t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 ze zm.)
OgłAktU . . . . . . .
ObywPolU . . . . . .
OchrDanOsU . . . .
OchrInfNiejU . . . .
OchrLokU . . . . . .
XVI
OrderU . . . . . . . .
OrdSejmSenatU . .
PartiePolU . . . . . .
PrezydentU . . . . .
PrOchrŚrod . . . . .
PrPras
. . . . . . . . .
PrStow . . . . . . . . .
PrUSA . . . . . . . . .
PrUSP . . . . . . . . .
PrZgrom . . . . . . .
RefLokU . . . . . . .
RefOgU . . . . . . . .
Regulamin Sejmu .
RepatrU . . . . . . . .
RMU . . . . . . . . . .
RPDU . . . . . . . . .
RPOU . . . . . . . . .
RTVU . . . . . . . . .
SamGminU . . . . .
Wykaz skrótów
ustawa z 16.10.1992 r. o orderach i odznaczeniach
(Dz.U. Nr 90, poz. 450 ze zm.)
ustawa z 12.4.2001 r. – Ordynacja wyborcza do
Sejmu Rzeczypospolitej i do Senatu Rzeczypospo-
litej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 190, poz. 1360 ze zm.)
ustawa z 27.6.1997 r. o partiach politycznych
(t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 155, poz. 924)
ustawa z 27.9.1990 r. o wyborze Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2010 r.
Nr 72, poz. 476 ze zm.)
ustawa z 27.4.2001 r. – Prawo ochrony środowiska
(t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.)
ustawa z 26.1.1984 r. – Prawo prasowe (Dz.U. Nr 5,
poz. 24 ze zm.)
ustawa z 7.4.1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach
(t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.)
ustawa z 25.7.2002 r. – Prawo o ustroju sądów
administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269
ze zm.)
ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.)
ustawa z 5.7.1990 r. – Prawo o zgromadzeniach
(Dz.U. Nr 51, poz. 297 ze zm.)
ustawa z 15.9.2000 r. o referendum lokalnym
(Dz.U. Nr 88, poz. 985 ze zm.)
ustawa z 14.3.2003 r. o referendum ogólnokrajo-
wym (Dz.U. Nr 57, poz. 507 ze zm.)
uchwała
Polskiej
z 30.7.1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospoli-
tej Polskiej (t.j. M.P. z 2012 r. poz. 32)
ustawa z 9.11.2000 r. o repatriacji (t.j. Dz.U.
z 2004 r. Nr 53, poz. 532 ze zm.)
ustawa z 8.8.1996 r. o Radzie Ministrów (t.j. Dz.U.
z 2012 r. poz. 392)
ustawa z 6.1.2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka
(Dz.U. Nr 6, poz. 69 ze zm.)
ustawa z 15.7.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatel-
skich (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147 ze zm.)
ustawa z 29.12.1992 r. o radiofonii i telewizji
(t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 43, poz. 226 ze zm.)
ustawa z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym
(t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Rzeczypospolitej
Sejmu
XVII
Wykaz skrótów
SamPowU . . . . . .
SamWojU . . . . . .
SiłyZbrU . . . . . . . .
SNU . . . . . . . . . .
StanKlŻywU . . . .
StanWojU . . . . . .
StanWyjU . . . . . .
SwobDziałGospU .
TSU . . . . . . . . . . .
UmMiędzU . . . . .
WojewodaU . . . . .
WolSumU . . . . . .
ZawLekU . . . . . . .
ZwZawU . . . . . . .
ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie powiatowym
(t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)
ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie województwa
(t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze zm.)
ustawa z 17.12.1998 r. o zasadach użycia lub
pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
poza granicami państwa (Dz.U. Nr 162, poz. 1117
ze zm.)
ustawa z 23.11.2002 r. o Sądzie Najwyższym
(Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.)
ustawa z 18.4.2002 r. o stanie klęski żywiołowej
(Dz.U. Nr 62, poz. 558 ze zm.)
ustawa z 29.8.2002 r. o stanie wojennym oraz
o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbroj-
nych i zasadach jego podległości konstytucyjnym
organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 156,
poz. 1301 ze zm.)
ustawa z 21.6.2002 r. o stanie wyjątkowym (Dz.U.
Nr 113, poz. 985 ze zm.)
ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447
ze zm.)
ustawa z 26.3.1982 r. o Trybunale Stanu (t.j. Dz.U.
z 2002 r. Nr 101, poz. 925 ze zm.)
ustawa z 14.4.2000 r. o umowach międzynarodo-
wych (Dz.U. Nr 39, poz. 443 ze zm.)
ustawa z 23.1.2009 r. o wojewodzie i administracji
rządowej w województwie (Dz.U. Nr 31, poz. 206
ze zm.)
ustawa z 17.5.1989 r. o gwarancjach wolności
sumienia i wyznania (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 231,
poz. 1965 ze zm.)
ustawa z 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza
dentysty (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634
ze zm.)
ustawa z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych
(t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.)
2. Organy, organizacje, instytucje
ETPCz . . . . . . . . .
ETS . . . . . . . . . . .
XVIII
Europejski Trybunał Praw Człowieka
Europejski Trybunał Sprawiedliwości
Wykaz skrótów
GUS . . . . . . . . . . Główny Urząd Statystyczny
KRRiT . . . . . . . . . Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
KRS . . . . . . . . . . Krajowa Rada Sądownictwa
MON . . . . . . . . . . Minister Obrony Narodowej
MSZ . . . . . . . . . . Ministerstwo Spraw Zagranicznych
MTK . . . . . . . . . . Międzynarodowy Trybunał Karny
NBP . . . . . . . . . . Narodowy Bank Polski
NFZ . . . . . . . . . . . Narodowy Fundusz Zdrowia
NIK . . . . . . . . . . . Najwyższa Izba Kontroli
NSA . . . . . . . . . . Naczelny Sąd Administracyjny
NSA(7)
sędziów
. . . . . . . . Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu
ONZ . . . . . . . . . . Organizacja Narodów Zjednoczonych
OSNAPiUS . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Zbiór Urzędowy.
Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych
RM . . . . . . . . . . . Rada Ministrów
RPD . . . . . . . . . . Rzecznik Praw Dziecka
RPO . . . . . . . . . . Rzecznik Praw Obywatelskich
RPP . . . . . . . . . . . Rada Polityki Pieniężnej
SN . . . . . . . . . . . .
TK . . . . . . . . . . . .
UE . . . . . . . . . . . . Unia Europejska
WSA . . . . . . . . . . Wojewódzki Sąd Administracyjny
ZN . . . . . . . . . . . .
Sąd Najwyższy
Trybunał Konstytucyjny
Zgromadzenie Narodowe
. . . . . . . . . Acta Universitatis Wratislaviensis
. . . . . . . . . . Dziennik Ustaw
3. Czasopisma, publikatory
AUWr
Dz.U.
KZS . . . . . . . . . . . Krakowskie Zeszyty Sądowe
M.P.
NP . . . . . . . . . . . . Nowe Prawo
ONSA . . . . . . . . . Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
OSP . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądów Polskich
ONSAiWSA . . . . . Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
. . . . . . . . . . . Monitor Polski
i wojewódzkich sądów administracyjnych
OSNC . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna
OSNKW . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna
i Wojskowa
OSNP . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Pracy
OTK-A . . . . . . . . . Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego seria A
XIX
Pobierz darmowy fragment (pdf)