Tom 2 Systemu Prawa Administracyjnego porządkuje wiedzę na temat konstytucyjnych podstaw funkcjonowania administracji publiczne j, w sposób szczegółowy i usystematyzowany ujętą w dziewięciu powiązanych ze sobą rozdziałach.
Rozdział I zawiera omówienie zasad ustrojowych ujętych w Konstytucji RP, ze szczególnym uwzględnieniem ich znaczenia dla administracji publicznej oraz wpływem na jej obecny kształt i charakter prawny.
Rozdział II poświęcony został konstytucyjnym źródłom prawa , zarówno powszechnie obowiązującego – ustawom, rozporządzeniom, aktom prawa miejscowego – jak i aktom prawa wewnętrznego, w każdym z przypadków z uwzględnieniem ich charakteru prawnego oraz funkcji pełnionej w systemie źródeł prawa.
W Rozdziale III przedstawiono znaczenie prawa międzynarodowego i unijnego w kontekście polskiego prawa administracyjnego i administracji publicznej . W świetle Konstytucji RP opisano miejsce prawa międzynarodowego i unijnego w systemie źródeł prawa polskiego, ich rolę oraz wzajemne relacje. Scharakteryzowano ogólną kategorię umów międzynarodowych oraz opisano wpływ prawa unijnego zarówno na zasady, w oparciu o które działa polska administracja jak i na prawa i wolności poszczególnych jednostek.
Rozdział IV poświęcono wnikliwemu omówieniu administracji rządowej i Rady Ministrów . Zawarto w nim praktyczne informacje dotyczące jej pozycji i roli ustrojowej, składu i struktury wewnętrznej, powoływania, zadań i kompetencji oraz zasad funkcjonowania. Szczegółowo scharakteryzowano pozycję Prezesa Rady Ministrów i ministrów, z zaznaczeniem zakresu ich odpowiedzialności oraz dokonano systematyki aktów prawnych wydawanych przez Radę Ministrów i poszczególnych jej członków. W rozdziale poruszono także zagadnienie struktury organów administracji rządowej podległych Radzie Ministrów.
W Rozdziale V ujęto problematykę związaną z samorządem terytorialnym – konstytucyjnymi podstawami jego funkcjonowania i struktury, w odesłaniu do historii regulacji oraz w porównaniu do zasad funkcjonujących w innych państwach europejskich. Omówiono ustrój wewnętrzny jednostek samorządu, oraz zakres i ochronę ich samodzielność. Uwzględniono determinanty działania samorządu oraz zagadnienie nadzoru i kontroli nad działalnością poszczególnych jednostek.
Rozdział VI zawiera szczegółową charakterystykę gwarantowanego konstytucyjnie prawa do zaskarżenia rozstrzygnięć wydanych w pierwszej instancji jak również prawa do skargi konstytucyjnej i prawa do wznowienia postępowania administracyjnego po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Omówiono w nim także sankcje administracyjne w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego.
Rozdział VII skupia się wokół zagadnienia konstytucyjnych podstaw kontroli działalności administracji publicznej .
W Rozdziale VIII zawarto rozważania na temat konstytucyjnych podstaw służby cywilnej . Autorzy porównali rozwiązania polskie i europejskie w tym zakresie. Scharakteryzowano prawo dostępu obywateli polskich do służby publicznej oraz model służby cywilnej w świetle Konstytucji RP.
W końcowym Rozdziale IX omówiono konstytucyjne gwarancje odpowiedzialności odszkodowawczej administracji publicznej z uwzględnieniem prawa do wynagrodzenia szkody wyrządzonej niezgodnym z prawem działaniem władzy publicznej oraz podstaw odpowiedzialności za szkody związane z naruszeniem prawa Unii Europejskiej. Przedstawiono także szczególne podstawy odpowiedzialności oraz konstytucyjną formułę odpowiedzialności za szkody legalne.
Publikacja zawiera usystematyzowaną, szczegółową charakterystykę omawianych zagadnień wraz z kontekstem historycznym oraz bogatą literaturą tematu. Autorzy prezentują swoje poglądy, uwzględniając liczne publikacje i orzecznictwo , zarówno sądów administracyjnych jak i Trybunału Konstytucyjnego.
Znakomite grono Autorów, praktyków prawa zapewnia przy tym wysoki poziom merytoryczny publikacji, która stanowi niezwykle użyteczne źródło wiedzy na temat Konstytucji – podstawowego aktu prawnego w systemie źródeł prawa polskiego. Pozycja ta będzie więc zarówno przydatna dla osób, w których kręgu zainteresowań znajduje się prawo konstytucyjne, jak i dla tych, którzy poszukują odpowiedzi na pytania dotyczące szeroko pojętej administracji i prawa administracyjnego.
W wielu fragmentach opracowania Czytelnik z łatwością odnajdzie opinie naukowe nawiązujące do glos, publikacji i głośnych debat prawniczych na temat miejsca, pozycji i znaczenia Konstytucji dla kształtu prawa administracyjnego.
Darmowy fragment publikacji:
System Prawa
Administracyjnego
R. Hauser / Z. Niewiadomski / A. Wróbel
Tom 2
Konstytucyjne
podstawy funkcjonowania
administracji publicznej
Stanisław Biernat, Leszek Bosek, Leszek Garlicki,
Teresa Górzyńska, Marian Grzybowski,
Roman Hauser, Jerzy Korczak,
Małgorzata Masternak-Kubiak, Monika Niedźwiedź,
Mirosław Wyrzykowski, Michał Ziółkowski
INSTYTUT NAUK PRAWNYCH PAN
SYSTEM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej
Tom 2
SYSTEM PRAWA
ADMINISTRACYJNEGO
Konstytucyjne podstawy
funkcjonowania
administracji publicznej
Tom 2
REDAKTORZY NACZELNI SYSTEMU PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
ROMAN HAUSER
ZYGMUNT NIEWIADOMSKI
ANDRZEJ WRÓBEL
Konstytucyjne podstawy
funkcjonowania
administracji publicznej
Tom 2
Redaktorzy
Prof. dr hab. Roman Hauser
Prof. dr hab. Zygmunt Niewiadomski
Prof. dr hab. Andrzej Wróbel
Autorzy
Prof. dr hab. Stanisław Biernat – Uniwersytet Jagielloński, sędzia TK;
dr Leszek Bosek – Uniwersytet Warszawski; prof. dr hab. Leszek
Garlicki – Uniwersytet Warszawski, sędzia ETPCz; prof. dr hab. Teresa
Górzyńska – Instytut Nauk Prawnych PAN; prof. dr hab. Marian
Grzybowski – Uniwersytet Jagielloński; prof. dr hab. Roman Hauser
– Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Prezes NSA; dr Jerzy
Korczak – Uniwersytet Wrocławski; prof. UWr. dr hab. Małgorzata
Masternak-Kubiak – Uniwersytet Wrocławski; dr Monika Niedźwiedź
– Uniwersytet Jagielloński; prof. dr hab. Mirosław Wyrzykowski –
Uniwersytet Warszawski; Michał Ziółkowski – Instytut Nauk Prawnych PAN
WYDAWNICTWO C. H. BECK
INSTYTUT NAUK PRAWNYCH PAN
WARSZAWA 2012
Wydano we współpracy:
z Instytutem Nauk Prawnych PAN
w Warszawie
Poszczególne części opracowali:
Stanisław Biernat
Leszek Bosek
Leszek Garlicki
Teresa Górzyńska
Marian Grzybowski
Roman Hauser
Jerzy Korczak
Małgorzata Masternak-Kubiak
Monika Niedźwiedź
Mirosław Wyrzykowski
Michał Ziółkowski
– rozdz. III
– rozdz. IX
– rozdz. II
– rozdz. VIII
– rozdz. IV
– rozdz. VII
– rozdz. V
– rozdz. VII
– rozdz. III
– rozdz. I i VI
– rozdz. I i VI, indeks rzeczowy
Redakcja: Aleksandra Dróżdż
Wydawca: Joanna Ziemiecka
© Wydawnictwo C. H. Beck 2012
Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o.
ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa
Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck
Druk i oprawa: Totem, Inowrocław
ISBN 978-83-255-2031-1
ISBN e-book 978-83-255-2333-6
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XI
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIII
Rozdział I. Konstytucyjne zasady prawa i ich znaczenie dla interpretacji
zasad ogólnych prawa i postępowania administracyjnego . . . . . . . . . . . . . .
§ 1. Konstytucyjne zasady prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Konstytucyjne zasady prawa – problemy definicyjne . . . . . . . . . . . . . . .
II. Kryteria i metody rekonstrukcji konstytucyjnych zasad prawa . . . . . . . .
III. Normatywny charakter konstytucyjnych zasad prawa
1
6
6
10
i jego konsekwencje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 2. Konstytucja jako źródło zasad ogólnych prawa i postępowania
13
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Zasady ogólne – zagadnienia węzłowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Metody rekonstrukcji i zakres zastosowania zasad ogólnych
postępowania administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Znaczenie konstytucyjnych zasad prawa (wybrane zagadnienia) . . . . . .
§ 3. Kolizja (zakresu) zasad i konflikt wartości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Metody rozwiązania kolizji (zakresu) zasad i konfliktu wartości . . . . . .
II. Kolizyjna funkcja zasady proporcjonalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział II. Konstytucyjne źródła prawa administracyjnego . . . . . . . . . . .
§ 4. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 5. Konstytucyjna regulacja systemu źródeł prawa . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 6. Źródła prawa powszechnie obowiązującego – prawo krajowe . . . . .
I. Ustawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Rozporządzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Akty prawa miejscowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 7. Akty prawa wewnętrznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 8. Prawo międzynarodowe i prawo Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . .
§ 9. Konkluzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział III. Znaczenie prawa międzynarodowego i unijnego dla prawa
administracyjnego i administracji publicznej w świetle Konstytucji RP . . . .
§ 10. Geneza rozwiązań konstytucyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 11. Zasada przestrzegania prawa międzynarodowego i jej funkcje
(art. 9 Konstytucji RP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 12. Prawo międzynarodowe a prawo unijne w świetle Konstytucji . . . . .
§ 13. Pozycja Konstytucji RP wobec prawa międzynarodowego
i unijnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 14. Prawo międzynarodowe i unijne w systemie prawa obowiązującego
w Rzeczypospolitej Polskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Miejsce prawa międzynarodowego i unijnego w ramach
konstytucyjnego systemu źródeł prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Umowy międzynarodowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 15. Umowy międzynarodowe przekazujące kompetencje na rzecz
organizacji międzynarodowej (art. 90 Konstytucji RP) . . . . . . . . . . .
Spis treści
20
20
32
34
39
39
42
47
48
52
57
57
63
68
77
83
87
89
92
92
93
94
95
95
96
99
V
Spis treści
99
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Granice przekazania kompetencji na podstawie art. 90 Konstytucji RP . . . 100
§ 16. Umowy międzynarodowe o istotnym znaczeniu dla prawa
administracyjnego i administracji publicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
I. Traktaty stanowiące podstawę Unii i inne umowy międzynarodowe
Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
II. Umowy międzynarodowe poza zakresem prawa unijnego . . . . . . . . . . . 103
§ 17. Prawo tworzone przez organizacje międzynarodowe . . . . . . . . . . . . . 104
I. Prawo pochodne Unii Europejskiej o znaczeniu dla prawa
administracyjnego i administracji publicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
II. Prawo innych organizacji międzynarodowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
§ 18. Prawo międzynarodowe i unijne a zasada praworządności
w administracji publicznej (art. 7 Konstytucji RP) . . . . . . . . . . . . . . 106
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
II. Zmiana roli ustawy jako źródła prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . . 106
III. Kwestia zmiany roli rozporządzenia wykonawczego do ustawy . . . . . . . 108
IV. Zmiany położenia organów administracji publicznej . . . . . . . . . . . . . . . . 109
V. Zagadnienie ogłaszania źródeł prawa międzynarodowego i unijnego . . . 112
VI. Normy prawa międzynarodowego i unijnego jako podstawa prawna
czynności organów administracji publicznej i orzeczeń sądów
administracyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
§ 19. Prawo międzynarodowe i unijne a wolności i prawa jednostki . . . . . 117
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
II. Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych
Wolności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
III. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
IV. Zbieżność standardów ochrony prawnej w prawie konstytucyjnym,
międzynarodowym i unijnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
§ 20. Kwalifikacja teoretyczna relacji między prawem
międzynarodowym i unijnym a prawem krajowym (polskim) . . . . . 120
I. Kwalifikacja miejsca prawa międzynarodowego: monizm czy dualizm . . . 120
II. Kwalifikacja roli prawa unijnego: jednolitość systemu prawa
czy pluralizm konstytucyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Rozdział IV. Rada Ministrów i administracja rządowa . . . . . . . . . . . . . . . . 127
§ 21. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
§ 22. Pozycja ustrojowa Rady Ministrów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
§ 23. Skład i struktura wewnętrzna Rady Ministrów . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
§ 24. Powoływanie Rady Ministrów i zmiany w jej składzie . . . . . . . . . . . . 131
§ 25. Role ustrojowe, zadania oraz kompetencje Rady Ministrów . . . . . . . 136
§ 26. Zasady funkcjonowania Rady Ministrów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
§ 27. Prezes Rady Ministrów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
§ 28. Ministrowie i ministerstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
§ 29. Akty prawne Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów
i ministrów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
§ 30. Odpowiedzialność Rady Ministrów i członków jej składu . . . . . . . . . 145
§ 31. Administracja rządowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
Rozdział V. Konstytucyjne podstawy struktury i funkcji samorządu
terytorialnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
§ 32. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
§ 33. Samorząd terytorialny jako przedmiot regulacji konstytucyjnych . . 165
I. Dotychczasowe tradycje regulowania kwestii ustrojowych
samorządu terytorialnego w konstytucjach polskich . . . . . . . . . . . . . . . . 165
VI
Spis treści
II. Samorząd terytorialny w konstytucjach państw europejskich . . . . . . . . . 172
III. Samorząd terytorialny w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej . . . . . . 177
§ 34. Konstytucyjne podstawy struktury samorządu terytorialnego . . . . . 201
I. Zasada domniemania kompetencyjnego na rzecz samorządu
terytorialnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
II. Gmina i inne jednostki samorządu terytorialnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
III. Ustrój wewnętrzny jednostek samorządu terytorialnego . . . . . . . . . . . . . 204
§ 35. Samodzielność samorządu terytorialnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
I. Osobowość prawna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
II. Władztwo zadaniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
III. Władztwo majątkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
IV. Władztwo finansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
V. Władztwo personalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
VI. Władztwo administracyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
VII. Samodzielność w zakresie form współdziałania jednostek samorządu
terytorialnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
§ 36. Prawne determinanty działania jednostek samorządu
terytorialnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
I. Konstytucyjna zasada praworządności działania organów władzy
publicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
II. Ochrona danych osobowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
III. Jawność działania organów władzy publicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
IV. Prawa mniejszości narodowych i etnicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
§ 37. Nadzór i kontrola nad działalnością samorządu terytorialnego . . . . 243
I. Nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego w Konstytucji . . . . 243
II. Kontrola nad działalnością samorządu terytorialnego
w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
§ 38. Ochrona samodzielności samorządu terytorialnego . . . . . . . . . . . . . . 267
I. Sądowa ochrona samodzielności przed nieuprawnionym działaniem
organów nadzoru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
II. Prawo do skargi konstytucyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Rozdział VI. Konstytucyjny status proceduralny jednostki jako adresata
działań organów administracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
§ 39. Konstytucyjne prawo do zaskarżenia rozstrzygnięć wydanych
w pierwszej instancji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
II. Zakres podmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
III. Zakres przedmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
IV. Pojęcie „instancja” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
V. Wyjątki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
§ 40. Prawo do skargi konstytucyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
II. Zakres podmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
III. Zakres przedmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
IV. Wzorce kontroli w postępowaniu inicjowanym skargą konstytucyjną . . 327
V. Przesłanka ostatecznego rozstrzygnięcia w rozumieniu art. 79
Konstytucji RP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
§ 41. Prawo do wznowienia postępowania administracyjnego po wyroku
Trybunału Konstytucyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
II. Konstytucyjne prawo podmiotowe do wznowienia postępowania . . . . . 337
III. Autonomiczny charakter art. 145a KPA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
VII
Spis treści
IV. Przesłanki wznowienia postępowania administracyjnego po wyroku
Trybunału Konstytucyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
V. Pozytywne przesłanki restytucji konstytucyjności w postępowaniu
administracyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
VI. Negatywne przesłanki restytucji konstytucyjności w postępowaniu
administracyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
VII. Zakres podmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354
VIII. Zakres przedmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
IX. Termin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
§ 42. Sankcje administracyjne w orzecznictwie Trybunału
Konstytucyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
I. Sankcje administracyjne – zagadnienie interdyscyplinarne . . . . . . . . . . . 361
II. Konstytucyjne wzorce kontroli norm ustanawiających sankcje
administracyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362
III. Kazuistyczność kontroli konstytucyjności norm ustanawiających
sankcje administracyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366
IV. Kryteria identyfikacji sankcji administracyjnych i odróżnienia ich
od sankcji karnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
V. Sądowa kontrola decyzji o nałożeniu sankcji administracyjnej
w świetle konstytucyjnego standardu prawa do sądu . . . . . . . . . . . . . . . 374
Rozdział VII. Konstytucyjne podstawy kontroli działalności
administracji publicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
§ 43. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
§ 44. Pojęcie, istota i rodzaje kontroli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
§ 45. Kontrola parlamentarna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
§ 46. Kontrola państwowa działalności administracji publicznej . . . . . . . . 393
§ 47. Sądowa kontrola legalności działalności administracji . . . . . . . . . . . 402
Rozdział VIII. Konstytucyjne podstawy służby cywilnej . . . . . . . . . . . . . . . 415
§ 48. Konstytucjonalizacja prawa służby cywilnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
I. Co to jest konstytucjonalizacja? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
II. Uregulowania dotyczące służby cywilnej w konstytucjach niektórych
państw zachodnioeuropejskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
III. Konstytucje byłego bloku wschodniego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423
IV. Prawo dostępu do służby cywilnej osób niemających obywatelstwa
państwa, w którym służba ta funkcjonuje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425
§ 49. Służba cywilna w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej . . . . . . . . . . 427
I. Art. 153 – uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427
II. Cel działania korpusu służby cywilnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
III. Zadania państwa i ich wykonawca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434
IV. Urzędy administracji rządowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435
V. Zwierzchnictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442
§ 50. Prawo dostępu do służby publicznej – art. 60 Konstytucji RP . . . . . 442
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442
II. Wymóg obywatelstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
III. Wymóg pełni praw publicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444
IV. Jednakowe zasady dostępu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444
V. Roszczenie o przyjęcie do służby publicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
VI. Środki prawne w razie odmowy przyjęcia do służby . . . . . . . . . . . . . . . 446
VII. Zalecenie Rady Europy w sprawie statusu pracowników publicznych
w Europie – reguły rekrutacji i selekcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
§ 51. Model służby cywilnej według Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
VIII
Spis treści
I. Modele służby cywilnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449
II. Model służby cywilnej według Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej . . 450
§ 52. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
§ 53. Europeizacja służby cywilnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
Rozdział IX. Konstytucyjna formuła odpowiedzialności odszkodowawczej
administracji publicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
§ 54. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466
§ 55. Konstytucyjne prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej
niezgodnym z prawem działaniem władzy publicznej . . . . . . . . . . . . 468
I. Podstawa tekstowa konstytucyjnego prawa do wynagrodzenia szkody . . . 468
II. Charakter i istotna treść prawa do wynagrodzenia szkody wyrządzonej
niezgodnym z prawem działaniem organu władzy publicznej . . . . . . . . 470
III. Treść konstytucyjnego prawa do odszkodowania – uwagi szczegółowe . . . 481
IV. Czasowy zakres zastosowania art. 77 ust. 1 Konstytucj RP
– zagadnienia intertemporalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501
V. Przedawnienie roszczeń z art. 77 ust. 1 Konstytucji RP . . . . . . . . . . . . . 517
§ 56. Implementacja art. 77 ust. 1 Konstytucji RP do prawa
powszechnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
I. Zagadnienia wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
II. Artykuł 417 KC – ogólna podstawa odpowiedzialności . . . . . . . . . . . . . 525
III. Odpowiedzialność za wydanie albo niewydanie aktu normatywnego . . 537
IV. Odpowiedzialność za wadliwe orzeczenia i decyzje administracyjne . . . 552
V. Szczególne podstawy odpowiedzialności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565
§ 57. Konstytucyjna formuła odpowiedzialności za szkody legalne . . . . . . 566
I. Uwagi wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566
II. Odpowiedzialność za wywłaszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569
III. Implementacja konstytucyjnej formuły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583
IV. Problem wynagrodzenia szkody na osobie – art. 4172 KC . . . . . . . . . . . . 594
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597
IX
Przedmowa
Oddawany do rąk Czytelników Tom 2 Systemu Prawa Administracyjnego, wspól-
nego projektu Wydawnictwa C.H. Beck i Instytutu Nauk Prawnych PAN, obejmuje za-
gadnienia dotyczące konstytucyjnych podstaw funkcjonowania administracji publicznej.
Pracę rozpoczynają rozważania wprowadzające obejmujące uwagi odnoszące się
do pojęcia i roli konstytucyjnych zasad prawa i ich znaczenia dla interpretacji zasad
ogólnych prawa i postępowania administracyjnego.
Następnie przedstawiono problematykę konstytucyjnych źródeł prawa i znaczenie
prawa międzynarodowego i unijnego dla prawa administracyjnego i administracji pu-
blicznej w świetle Konstytucji RP.
W kolejnych rozdziałach ukazane zostały zagadnienia szczegółowe dotyczące Rady
Ministrów i administracji rządowej, konstytucyjnych podstaw struktury i funkcji samo-
rządu terytorialnego, konstytucyjnego statusu proceduralnego jednostki jako adresata
działań organów administracji, konstytucyjnych podstaw kontroli działań administracji
publicznej i konstytucyjnych podstaw służby cywilnej.
Pracę kończą uwagi obejmujące zagadnienia dotyczące konstytucyjnych gwarancji
odpowiedzialności odszkodowawczej administracji publicznej.
Praca jest dziełem kilku autorów wskazanych w zestawieniu zbiorczym oraz na
poszczególnych stronach niniejszego tomu. Za merytoryczną treść, prezentowane sta-
nowisko prawne i formę wypowiedzi odpowiadają autorzy poszczególnych części tego
dzieła.
Wydanie niniejszego tomu uwzględnia stan prawny na dzień 3.7.2012 r.
Redaktorzy
XI
Wykaz skrótów
1. Źródła prawa
DochJSTU . . . . . . . . . . ustawa z 13.11.2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
(tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526 ze zm.)
DzAdmRzU . . . . . . . . . ustawa z 4.9.1997 r. o działach administracji rządowej (tekst jedn. Dz.U.
z 2007 r. Nr 65, poz. 437 ze zm.)
EKDA . . . . . . . . . . . . . Europejski Kodeks Dobrej Administracji uchwalony 6.9.2001 r. przez
Parlament Europejski
EKPC . . . . . . . . . . . . . Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych
Wolności, sporządzona w Rzymie 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61,
poz. 284 ze zm.)
EKSL . . . . . . . . . . . . . . Europejska Karta Samorządu Lokalnego, sporządzona w Strasburgu
15.10.1985 r. (Dz.U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607 ze sprost. i ze zm.)
FinPublU . . . . . . . . . . . ustawa z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240
ze zm.)
GospKomU . . . . . . . . . ustawa z 20.12.1996 r. o gospodarce komunalnej (tekst jedn. Dz.U.
z 2011 r. Nr 45, poz. 236)
GospNierU . . . . . . . . . ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U.
z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.)
InfPublU . . . . . . . . . . . ustawa z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112,
poz. 1198 ze zm.)
KC . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)
KC niem. . . . . . . . . . . . Kodeks cywilny niemiecki
KodWyb . . . . . . . . . . . ustawa z 5.1.2011 r. – Kodeks Wyborczy (Dz.U. Nr 21, poz. 112 ze zm.)
Konstytucja
kwietniowa � � � � � � � � � Ustawa Konstytucyjna z 23�4�1935 r� (Dz�U� Nr 30, poz� 227)
Konstytucja
marcowa � � � � � � � � � � � ustawa z 17�3�1921 r� – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz�U�
Nr 44, poz� 267 ze zm�)
Konstytucja PRL � � � � � ustawa z 22�7�1952 r� – Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
(Dz�U� Nr 33, poz� 232 ze zm�)
Konstytucja RP . . . . . . ustawa z 2.4.1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.
Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.)
KPA . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst
jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.)
KPC . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43,
poz. 296 ze zm.)
KPC z 1930 r� � � � � � � � ustawa z 29�11�1930 r� – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn�
Dz�U� z 1950 r� Nr 43, poz� 394 ze zm�)
KPP . . . . . . . . . . . . . . . Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE C z 2010 r.
Nr 83, s. 389)
XIII
Wykaz skrótów
KPT . . . . . . . . . . . . . . . Konwencja Wiedeńska o Prawie Traktatów, sporządzona w Wiedniu
23.5.1969 r. (Dz.U. z 1990 r. Nr 74, poz. 439 zał.)
KW . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 20.5.1971 r. – Kodeks wykroczeń (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r.
Nr 46, poz. 275 ze zm.)
Mała Konstytucja � � � � ustawa konstytucyjna z 17�10�1992 r� o wzajemnych stosunkach między
władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz
o samorządzie terytorialnym (Dz�U� Nr 84, poz� 426 ze zm�)
MNiEU . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.1.2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz
o języku regionalnym (Dz.U. Nr 17, poz. 141 ze zm.)
MPPOiP . . . . . . . . . . . Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do
podpisu w Nowym Jorku 19.12.1966 r. (Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167
zał.)
NIKU . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.12.1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (tekst jedn. Dz.U.
z 2012 r. poz. 82 ze zm.)
NSAU� � � � � � � � � � � � � � ustawa z 11�5�1995 r� o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz�U�
Nr 74, poz� 368 ze zm�)
OchrDanOsU . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn. Dz.U.
z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.)
OrdPod . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r.
poz. 749)
PodLeśnyU . . . . . . . . . ustawa z 30.10.2002 r. o podatku leśnym (Dz.U. Nr 200, poz. 1682
ze zm.)
PodOpłLokU . . . . . . . . ustawa z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.
Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.)
PodRolU . . . . . . . . . . . ustawa z 15.11.1984 r. o podatku rolnym (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r.
Nr 136, poz. 969 ze zm.)
PomSpołU . . . . . . . . . . ustawa z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r.
Nr 175, poz. 1362 ze zm.)
PracSamU . . . . . . . . . . ustawa z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 223,
poz. 1458 ze zm.)
PrOchrŚrod . . . . . . . . . ustawa z 27.4.2001 r. – Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz.U.
z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.)
ProkU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 20.6.1985 r. o prokuraturze (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 270,
poz. 1599 ze zm.)
PrPostSAdm . . . . . . . . ustawa z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administra-
cyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270)
PrUSAdm . . . . . . . . . . ustawa z 25.7.2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych
(Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.)
PrWod . . . . . . . . . . . . . ustawa z 18.7.2001 r. – Prawo wodne (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r.
poz. 145)
PWKC . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.4.1964 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz.U.
Nr 16, poz. 94 ze zm.)
PWSTU . . . . . . . . . . . . ustawa z 10.5.1990 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie
terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32,
poz. 191 ze zm.)
RefLokU . . . . . . . . . . . ustawa z 15.9.2000 r. o referendum lokalnym (Dz.U. Nr 88, poz. 985
ze zm.)
RegRMUchw . . . . . . . uchwała Nr 49 Rady Ministrów z 19.3.2002 r. – Regulamin pracy Rady
Ministrów (M.P. Nr 13, poz. 221 ze zm.)
XIV
Wykaz skrótów
Reg. Sejmu . . . . . . . . . uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 30.7.1992 r. – Regulamin
Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. M.P. z 2012 r. poz. 32)
RIOU . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 7.10.1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst
jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 ze zm.)
RMU . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 8.8.1996 r. o Radzie Ministrów (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r.
poz. 392)
RPOU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 15.7.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tekst jedn.
Dz.U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147 ze zm.)
SamGmU. . . . . . . . . . . ustawa z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r.
Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
SamPowU . . . . . . . . . . ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn. Dz.U.
z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)
SamWojU . . . . . . . . . . ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie województwa (tekst jedn. Dz.U.
z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze zm.)
SłCywU . . . . . . . . . . . . ustawa z 21.11.2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. Nr 227, poz. 1505
ze zm.)
SystOśwU . . . . . . . . . . ustawa z 7.9.1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r.
Nr 256, poz. 2572 ze zm.)
TKU . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 1.8.1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102,
poz. 643 ze zm.)
TFUE . . . . . . . . . . . . . Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90,
poz. 864/2)
UMStWU . . . . . . . . . . ustawa z 15.3.2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U.
Nr 41, poz. 361 ze zm.)
UZ RFN . . . . . . . . . . . Ustawa Zasadnicza RFN
WojAdmRzU . . . . . . . . ustawa z 23.1.2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w woje-
wództwie (Dz.U. Nr 31, poz. 206 ze zm.)
ZagospPrzestrzU . . . . . ustawa z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 647)
ZTPR . . . . . . . . . . . . . . rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 20.6.2002 r. w sprawie „Za-
sad techniki prawodawczej” (Dz.U. Nr 100, poz. 908)
2. Organy i instytucje
ETPC . . . . . . . . . . . . . . Europejski Trybunał Praw Człowieka
ETS . . . . . . . . . . . . . . . Europejski Trybunał Sprawiedliwości
EUWT . . . . . . . . . . . . . Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej
KSAP . . . . . . . . . . . . . Krajowa Szkoła Administracji Publicznej
MOP . . . . . . . . . . . . . . Międzynarodowa Organizacja Pracy
MSZ . . . . . . . . . . . . . . Ministerstwo Spraw Zagranicznych
NBP . . . . . . . . . . . . . . . Narodowy Bank Polski
NRA . . . . . . . . . . . . . . Naczelna Rada Adwokacka
NSA . . . . . . . . . . . . . . Naczelny Sąd Administracyjny
PE . . . . . . . . . . . . . . . . Parlament Europejski
RE . . . . . . . . . . . . . . . . Rada Europy
RM . . . . . . . . . . . . . . . Rada Ministrów
RIO . . . . . . . . . . . . . . . Regionalna Izba Obrachunkowa
XV
Wykaz skrótów
RPO . . . . . . . . . . . . . . . Rzecznik Praw Obywatelskich
SA . . . . . . . . . . . . . . . . Sąd Apelacyjny
SKO . . . . . . . . . . . . . . Samorządowe Kolegium Odwoławcze
SN . . . . . . . . . . . . . . . . Sąd Najwyższy
SO . . . . . . . . . . . . . . . . Sąd Okręgowy
TK . . . . . . . . . . . . . . . . Trybunał Konstytucyjny
TSWE . . . . . . . . . . . . . Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich
TSUE . . . . . . . . . . . . . Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
UOKiK . . . . . . . . . . . . Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
WE . . . . . . . . . . . . . . . Wspólnota Europejska
WSA . . . . . . . . . . . . . . Wojewódzki Sąd Administracyjny
3. Publikatory i czasopisma
AJDA . . . . . . . . . . . . . Actualité juridique, droit administratif
AUL . . . . . . . . . . . . . . Acta Universitatis Lodziensis
AUMCS . . . . . . . . . . . Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska
AUNC . . . . . . . . . . . . Acta Universitatis Nicolai Copernici
AUWr . . . . . . . . . . . . . Acta Universitatis Wratislaviensis
Biul. SN . . . . . . . . . . . Biuletyn Sądu Najwyższego
Biuletyn BSE . . . . . . . Biuletyn Biura Studiów i Ekspertyz
Dz.U. . . . . . . . . . . . . . Dziennik Ustaw
Dz.Urz. . . . . . . . . . . . . Dziennik Urzędowy
EPS . . . . . . . . . . . . . . . Europejski Przegląd Sądowy
FK . . . . . . . . . . . . . . . . Finanse Komunalne
GSP . . . . . . . . . . . . . . . Gdańskie Studia Prawnicze
KP . . . . . . . . . . . . . . . . Kontrola Państwowa
KPP . . . . . . . . . . . . . . Kwartalnik Prawa Prywatnego
KPPubl . . . . . . . . . . . . Kwartalnik Prawa Publicznego
M.P. . . . . . . . . . . . . . . Monitor Polski
MoP . . . . . . . . . . . . . . . Monitor Prawniczy
NP . . . . . . . . . . . . . . . . Nowe Prawo
NZS . . . . . . . . . . . . . . . Nowe Zeszyty Samorządowe
ONSA . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
OSA . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych
OSAB . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądów Apelacji Białostockiej
OSG . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądów Gospodarczych
OSN . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego
OSNAPiUS . . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Zbiór Urzędowy. Izba Administra-
cyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
ONSAiWSA . . . . . . . . Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich
Sądów Administracyjnych
OSNC . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna
OSNP . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecz-
nych i Spraw Publicznych
XVI
Wykaz skrótów
OSP . . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądów Polskich
OSPiKA . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych
OSS . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych
OTK . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
OTK-A . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego – Seria A
OTK-B . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego – Seria B
OTK ZU . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Zbiór Urzędowy
Pal. . . . . . . . . . . . . . . . Palestra
PiP . . . . . . . . . . . . . . . Państwo i Prawo
PiZS . . . . . . . . . . . . . . Praca i Zabezpieczenie Społeczne
PL . . . . . . . . . . . . . . . . Przegląd Legislacyjny
POP . . . . . . . . . . . . . . Przegląd Orzecznictwa Podatkowego
PP . . . . . . . . . . . . . . . . Przegląd Podatkowy
PPP . . . . . . . . . . . . . . . Przegląd Prawa Publicznego
Pr. Pracy . . . . . . . . . . . Prawo Pracy
Pr. Sp. . . . . . . . . . . . . . Prawo Spółek
Prok. i Pr. . . . . . . . . . . Prokuratura i Prawo
Prz. Sejm. . . . . . . . . . . Przegląd Sejmowy
PS . . . . . . . . . . . . . . . . Przegląd Sądowy
PUG. . . . . . . . . . . . . . . Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
R. Pr. . . . . . . . . . . . . . Radca Prawny
Rej. . . . . . . . . . . . . . . . Rejent
RFAP . . . . . . . . . . . . . Revue française d’Administration publique
RPEiS . . . . . . . . . . . . . Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Rzeczp. . . . . . . . . . . . Rzeczpospolita
SI . . . . . . . . . . . . . . . . . Studia Iuridica
Sł. Cyw. . . . . . . . . . . . Służba Cywilna
SP . . . . . . . . . . . . . . . . Studia Prawnicze
SPE . . . . . . . . . . . . . . . Studia Prawno-Ekonomiczne
ST . . . . . . . . . . . . . . . . Samorząd Terytorialny
Stud. Mat. TK . . . . . . . Studia i Materiały Trybunału Konstytucyjnego
TPP . . . . . . . . . . . . . . . Transformacje Prawa Prywatnego
Wok. . . . . . . . . . . . . . . Wokanda
Zb. Orz. . . . . . . . . . . . Zbiór Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich
(ECR)
ZNSA . . . . . . . . . . . . . Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego
ZP UKSW . . . . . . . . . . Zeszyty Prawnicze Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
4. Piśmiennictwo
Konstytucja . . . . . . . . . K� Działocha, L� Garlicki, P� Sarnecki, W� Sokolewicz, J. Trzciński,
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz (pod red. L� Gar-
lickiego), t. I Warszawa 1999, t. II Warszawa 2001, t. III Warszawa
2003, t. IV Warszawa 2005, t. V Warszawa 2007
Konstytucyjny system . . Konstytucyjny system źródeł prawa w praktyce (pod red. A� Szmyta),
Warszawa 2005
XVII
Wykaz skrótów
SystemPrAdm
(t. 1, 4, 6, 7, 9, 11, 12). . System Prawa Administracyjnego, t. 1, Instytucje prawa administra-
cyjnego (pod red. R� Hausera, Z� Niewiadomskiego, A� Wróbla), War-
szawa 2010; System Prawa Administracyjnego, t. 4, Wykładnia prawa
(pod red. R� Hausera, Z� Niewiadomskiego, A� Wróbla), Warszawa 2012;
t. 6, Podmioty administrujące (pod red. R� Hausera, Z� Niewiadomskie-
go, A� Wróbla), Warszawa 2011; System Prawa Administracyjnego,
t. 7, Prawo administracyjne materialne (pod red. R� Hausera, Z� Nie-
wiadomskiego, A� Wróbla), Warszawa 2012; System Prawa Admini-
stracyjnego, t. 9, Prawo procesowe administracyjne (pod red. R� Hau-
sera, Z� Niewiadomskiego, A� Wróbla), Warszawa 2010; System Prawa
Administracyjnego, t. 11, Stosunek służbowy (pod red. R� Hausera,
Z� Niewiadomskiego, A� Wróbla), Warszawa 2011; System Prawa Admini-
stracyjnego, t. 12, Odpowiedzialność odszkodowawcza w Administracji
(pod red. R� Hausera, Z� Niewiadomskiego, A� Wróbla), Warszawa 2010
SystemPrPryw (t. 1) . . System Prawa Prywatnego, T. 1, Prawo cywilne – część oglna (pod red.
M� Safjana), Warszawa 2007
5. Inne
ak. . . . . . . . . . . . . . . . . akapit
art. . . . . . . . . . . . . . . . artykuł
cyt. . . . . . . . . . . . . . . . cytowany (-a, -e); cytat
cz. . . . . . . . . . . . . . . . . część
ds. . . . . . . . . . . . . . . . . do spraw
lit. . . . . . . . . . . . . . . . . litera
n. . . . . . . . . . . . . . . . . . następny (-a, -e)
niepubl. . . . . . . . . . . . . niepublikowany (-a, -e)
Nr . . . . . . . . . . . . . . . . numer
OHP . . . . . . . . . . . . . . . Ochotnicze Hufce Pracy
orz. . . . . . . . . . . . . . . . orzeczenie
por. . . . . . . . . . . . . . . . porównaj
post. . . . . . . . . . . . . . . postanowienie
poz. . . . . . . . . . . . . . . . pozycja
red. . . . . . . . . . . . . . . . redakcja, redaktor
s. . . . . . . . . . . . . . . . . . strona (-y)
t. . . . . . . . . . . . . . . . . . tom
tj. . . . . . . . . . . . . . . . . to jest
tekst jedn. . . . . . . . . . . tekst jednolity
tzw. . . . . . . . . . . . . . . . tak zwany (-a, -e)
uchw. . . . . . . . . . . . . . uchwała
ust. . . . . . . . . . . . . . . . ustęp
uw. . . . . . . . . . . . . . . . uwaga (-i)
wyr. . . . . . . . . . . . . . . . wyrok
w zw. z . . . . . . . . . . . . w związku z
zd. . . . . . . . . . . . . . . . . zdanie
ze zm. . . . . . . . . . . . . . ze zmianami
zob. . . . . . . . . . . . . . . . zobacz
XVIII
Rozdział I. Konstytucyjne zasady prawa
i ich znaczenie dla interpretacji zasad ogólnych
prawa i postępowania administracyjnego
Spis treści
Nb
§ 1. Konstytucyjne zasady prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
I. Konstytucyjne zasady prawa – problemy definicyjne . . . . . . . . . . . . . . . . 1
II. Kryteria i metody rekonstrukcji konstytucyjnych zasad prawa . . . . . . . . 10
III. Normatywny charakter konstytucyjnych zasad prawa
i jego konsekwencje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
§ 2. Konstytucja jako źródło zasad ogólnych prawa i postępowania
administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
I. Zasady ogólne – zagadnienia węzłowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
1. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2. Zasady ogólne prawa administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
3. Sprawiedliwość proceduralna – zasada ogólna prawa czy wartość
systemu prawnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
4. Dobra administracja – zasada ogólna prawa czy wartość . . . . . . . . . . 30
II. Metody rekonstrukcji i zakres zastosowania zasad ogólnych
postępowania administracyjnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
III. Znaczenie konstytucyjnych zasad prawa (wybrane zagadnienia) . . . . . . . 47
§ 3. Kolizja (zakresu) zasad i konflikt wartości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
I. Metody rozwiązywania kolizji (zakresu) zasad i konfliktu wartości . . . . 52
II. Kolizyjna funkcja zasady proporcjonalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Literatura: B� Adamiak, J� Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz,
Warszawa 2011; R� Alexy, A Theory of constituional rights, Oxford 2002; tenże, Teoria praw pod-
stawowych (tłum. B� Kwiatkowska, J� Zajadło), Warszawa 2010; M� Areaszkiewicz,
T� Gizbert-Studnicki, Teoria praw podstawowych Roberta Alexy’ego, Prz. Sejm. 2011, Nr 3;
A� Bałaban, Katalog zasad naczelnych konstytucji w polskich podręcznikach prawa konstytucyj-
nego, w: Zasady naczelne Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. (pod red. A� Bałabana, P� Mijała),
Szczecin 2011; B� Banaszak, A� Preisner, Prawo konstytucyjne, Wrocław 1996; M� Bernatt, Pra-
wo do rzetelnego procesu w sprawach ochrony konkurencji i regulacji rynku, PiP 2011, Nr 1; ten-
że, Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniu przed organem ochrony konkurencji, Warsza-
wa 2011; A� Bodnar, Skuteczność Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w Polsce,
w: Skuteczność prawa. Materiały konferencyjne, Warszawa, 27.2.2009 r. (pod red. T� Giaro), War-
szawa 2010; E� Bojanowski, Prawo do dobrej administracji a Samorządowe Kolegia Odwoławcze,
w: Podmioty administracji publicznej i prawne formy ich działania. Studia i materiały z Konfe-
rencji Naukowej Poświęconej Jubileuszowi 80-tych urodzin Profesora Eugeniusza Ochendow-
skiego, Toruń 2005; tenże, Prawo do dobrej administracji (kilka refleksji), GSP 2005, Nr 13; ten-
że, Zasada dobrej administracji – prawo do dobrej administracji: odniesienia polskie (kilka uwag),
Wyrzykowski/Ziółkowski
1
Pobierz darmowy fragment (pdf)