Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00214 005320 14865908 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Kredyt konsumencki. Komentarz - ebook/pdf
Kredyt konsumencki. Komentarz - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 590
Wydawca: Lexis Nexis Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-7806-378-0 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> prawo i podatki >> komentarze prawnicze
Porównaj ceny (książka, ebook (-8%), audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Kredyt konsumencki. Komentarz to pierwsze na rynku wydawniczym pełne, pogłębione omówienie przepisów nowej ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.
W publikacji przedstawiono kompleksową analizę całości nowych regulacji dotyczących kredytowania konsumenckiego, z uwzględnieniem powiązanych z nimi przepisów Kodeksu cywilnego, Prawa bankowego i ustawy o usługach płatniczych. Wiele uwagi poświęcono wykładni szczególnych przepisów o kredycie zabezpieczonym hipoteką.  
Istotnym walorem książki są liczne obrazowe przykłady oraz praktyczne wskazówki dotyczące stosowania komentowanych przepisów w obrocie gospodarczym.
W książce wykorzystano bogate orzecznictwo Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na temat klauzul abuzywnych, jak również decyzje Prezesa UOKiK w odniesieniu do praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. 
Publikacja skierowana jest przede wszystkim do sędziów, radców prawnych, pracowników banków oraz innych osób zajmujących się obsługą obrotu kredytowego z udziałem konsumentów.
Tomasz Czech – doktor nauk prawnych, radca prawny, autor wielu publikacji z dziedziny prawa cywilnego i bankowego.

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Kredyt konsumencki Komentarz Tomasz Czech Wydanie 1 Stan prawny na 23 kwietnia 2012 roku Warszawa 2012 Redaktor prowadzący: Anna Popławska Opracowanie redakcyjne: Iwona Długoszewska Opracowanie techniczne: Małgorzata Duda Projekt okładki i stron tytułowych: Michał Piotrowski © Copyright by LexisNexis Polska Sp. z o.o. 2012 Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych – bez pisemnej zgody Autora i wydawcy. ISBN 978-83-7806-378-0 LexisNexis Polska Sp. z o.o. Ochota Office Park 1, Al. Jerozolimskie 181, 02-222 Warszawa tel. 22 572 95 00, faks 22 572 95 68 Infolinia: 22 572 99 99 Redakcja: tel. 22 572 83 26, 22 572 83 28, 22 572 83 11, faks 22 572 83 92 www.lexisnexis.pl, e-mail: biuro@lexisnexis.pl Księgarnia Internetowa: dostępna ze strony www.lexisnexis.pl Spis treści Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 UStAWA z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 126, poz. 715 ze zm.) ROZDZIAŁ 1. Przepisy ogólne (art. 1–6) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Art. 1. [Przepis wprowadzający] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 I. Wprowadzenie do ustawy o kredycie konsumenckim . . . . . . . . . 21 II. Ochrona przez informację . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 III. Odpowiedzialne udzielanie kredytów . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 IV. Mankamenty regulacji kredytu konsumenckiego . . . . . . . . . . . 24 V. Wykładnia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim . . . . . . 25 VI. Wprowadzenie do przepisów rozdziału 1 u.k.k. . . . . . . . . . . . 26 VII. Znaczenie art. 1 u.k.k. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Art. 2. [Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe] . . . . . . . . . . 28 Art. 3. [Umowa o kredyt konsumencki] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 II. Pojęcie kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 III. Strony umowy o kredyt konsumencki . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 IV. Umowa o kredyt konsumencki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 V. Przyrzeczenie udzielenia kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 VI. Cel i przedmiot finansowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 VII. Zabezpieczenie kredytu i zmiany podmiotowe . . . . . . . . . . . 38 VIII. Wyłączone umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 IX. Pułap kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 X. Zmiana kwoty kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 XI. Zagadnienia kolizyjnoprawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 XII. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 5 Spis treści Art. 4. [Wyłączenia. Szczególne reżimy normatywne] . . . . . . . . . . . 47 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 II. Umowa o kredyt darmowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 III. Umowa leasingu, najmu i dzierżawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 IV. Umowa o kredyt udzielony przez firmę inwestycyjną . . . . . . . . 58 V. Ugoda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 VI. Umowa o kredyt pracowniczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 VII. Umowa o kredyt na mocy przepisów szczególnych . . . . . . . . . 66 VIII. Umowa kredytu lub pożyczki z zabezpieczeniem hipotecznym . 67 IX. Umowa o kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym . 76 X. Przekroczenie środków pieniężnych na rachunku oszczędnościowo- -rozliczeniowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 XI. Odroczenie płatności lub zmiana sposobu spłaty . . . . . . . . . . . 83 XII. Pominięte wyłączenia z dyrektywy 2008/48 . . . . . . . . . . . . . 89 XIII. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Art. 5. [Definicje] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 94 II. Konsument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Kredytodawca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 IV. Pośrednik kredytowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 V. Kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym . . . . . . . . 104 VI. Przekroczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 VII. Całkowity koszt kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 VIII. Całkowita kwota kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 IX. Całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta . . . . . . . . . . . . 135 X. Stopa referencyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 XI. Stopa oprocentowania kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 XII. Stała stopa oprocentowania kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 XIII. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania . . . . . . . . . . . . . 144 XIV. Umowa o kredyt konsumencki zawierana na odległość . . . . . . 145 XV. Umowa o kredyt wiązany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 XVI. Bazy danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 XVII. Ocena ryzyka kredytowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 XVIII. trwały nośnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 167 Art. 6. [Przeliczenie kredytu w walucie obcej] . . . . . . . . . . . . . . . . ROZDZIAŁ 2. Obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego przed zawarciem umowy o kredyt (art. 7–28) . . . . . . 172 Art. 7. [Reklamy] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 I. Wprowadzenie do przepisów rozdziału 2 u.k.k. . . . . . . . . . . . . 173 II. Wprowadzenie do art. 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 III. Pojęcie i zakres przedmiotowy reklamy . . . . . . . . . . . . . . . . 175 6 www.lexisnexis.pl Spis treści 177 IV. Obowiązki kredytodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V. Obowiązki pośrednika kredytowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 VI. Sposób podania informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 VII. Relacje z innymi przepisami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 VIII. Odpowiedzialność kredytodawcy oraz pośrednika kredytowego . 182 IX. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 Art. 8. [Reprezentatywny przykład] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 Art. 9. [Ocena ryzyka kredytowego] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 Art. 10. [Odmowa udzielenia kredytu] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Art. 11. [Udzielanie wyjaśnień] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Art. 12. [Projekt umowy] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 Art. 13. [Informacje przedkontraktowe] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 II. Zakres podmiotowy i charakter obowiązku . . . . . . . . . . . . . . 205 III. Czas przekazania informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 IV. Sposób przekazania informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208 V. Zakres przekazywanych informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 VI. Związanie przekazywanymi informacjami . . . . . . . . . . . . . . 211 VII. Odpowiedzialność kredytodawcy i pośrednika kredytowego . . . 212 VIII. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 Art. 14. [Formularz informacyjny] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 Art. 15. [Umowa zawierana na odległość] . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 I. Zakres przedmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 II. Przesłanki stosowania art. 15 ust. 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 III. Obowiązki informacyjne na podstawie art. 15 ust. 1. . . . . . . . . 216 IV. Głosowe komunikaty telefoniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 V. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 Art. 16. [Dodatkowe dane] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 Art. 17. [Umowa o kredyt w rachunku] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 II. Kredyt w rachunku spłacany w terminie do miesiąca . . . . . . . . . 221 III. Kredyt w rachunku spłacany w terminie do trzech miesięcy . . . . 222 IV. Kredyt w rachunku spłacany na żądanie . . . . . . . . . . . . . . . . 223 V. Kredyt w rachunku spłacany w terminie powyżej trzech miesięcy . 224 224 VI. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Art. 18. [Umowa restrukturyzacyjna] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 Art. 19. [Fakultatywny formularz informacyjny] . . . . . . . . . . . . . . 227 Art. 20. [Umowa o kredyt w rachunku zawierana na odległość] . . . . . 228 I. Ogólne przesłanki stosowania przepisu . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 II. Obowiązki informacyjne na podstawie art. 20 ust. 1 . . . . . . . . . 230 III. Głosowe komunikaty telefoniczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 IV. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 7 Spis treści Art. 21. [Umowa restrukturyzacyjna zawierana na odległość] . . . . . . 233 Art. 22. [Umowa o kredyt zabezpieczony hipoteką] . . . . . . . . . . . . 235 Art. 23. [Szczególny formularz informacyjny] . . . . . . . . . . . . . . . . 238 Art. 24. [Rzeczywista roczna stopa oprocentowania] . . . . . . . . . . . 239 Art. 25. [Czynniki wpływające na rzeczywistą roczną stopę oprocentowania] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 Art. 26. [Zaliczanie płatności] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 Art. 27. [Informacje o stopie referencyjnej] . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 Art. 28. [Obowiązki pośrednika kredytowego] . . . . . . . . . . . . . . . 249 I. Obowiązki informacyjne pośrednika kredytowego wobec konsumenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 II. Obowiązki informacyjne pośrednika kredytowego wobec kredytodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 III. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253 ROZDZIAŁ 3. Umowa o kredyt (art. 29–47) . . . . . . . . . . . . . . . . 254 Art. 29. [Zawarcie umowy] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 I. Wprowadzenie do przepisów rozdziału 3 u.k.k. . . . . . . . . . . . . 254 II. Pojęcie umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 III. Forma umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 IV. Zawarcie umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 V. Data zawarcia umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265 VI. Obowiązek doręczenia dokumentu umowy . . . . . . . . . . . . . . 266 VII. Doręczenie dokumentu umowy a doręczenie wzorca umowy . . . 269 VIII. Sposób sformułowania dokumentu umowy . . . . . . . . . . . . . 273 IX. Język dokumentu umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 X. Zmiana umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278 XI. Odpowiedzialność publicznoprawna i karna . . . . . . . . . . . . . 279 Art. 30. [treść dokumentu umowy] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282 II. Zakres przedmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282 III. Dokument umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283 IV. Rodzaje elementów w dokumencie umowy . . . . . . . . . . . . . . 291 V. Dokument umowy a formularz informacyjny . . . . . . . . . . . . . 295 VI. Aktualność informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297 VII. Relacje z innymi przepisami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 VIII. Oznaczenie stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299 IX. Rodzaj kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300 X. Czas obowiązywania umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300 XI. Całkowita kwota kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 XII. terminy i sposób wypłaty kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302 8 www.lexisnexis.pl XIII. Stopa oprocentowania kredytu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIV. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania oraz całkowita Spis treści 303 kwota do zapłaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 XV. Zasady i terminy spłaty kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 XVI. Karencja w spłacie kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312 XVII. Inne koszty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312 XVIII. Roczna stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego . 315 XIX. Skutki braku płatności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318 XX. Opłaty notarialne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319 XXI. Sposób zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty kredytu . . . . . . 319 XXII. Uprawnienie konsumenta do odstąpienia od umowy . . . . . . . 321 XXIII. Przedterminowa spłata kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 XXIV. Uprawnienia dotyczące umowy o kredyt wiązany . . . . . . . . 324 XXV. Warunki wypowiedzenia umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325 XXVI. Pozasądowe rozstrzyganie sporów . . . . . . . . . . . . . . . . . 326 XXVII. Organ nadzoru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 XXVIII. Inne postanowienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 XXIX. Zmiana umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328 XXX. Zaliczanie płatności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330 Art. 31. [Umowa o kredyt wiązany lub w formie] . . . . . . . . . . . . . 335 Art. 32. [Umowa o kredyt w rachunku] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338 Art. 33. [Umowa restrukturyzacyjna] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 Art. 34. [Przekroczenie salda] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344 Art. 35. [Umowa o kredyt zabezpieczony hipoteką] . . . . . . . . . . . . . 348 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 II. Zakres przedmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 III. Sposób przekazania oraz aktualność informacji . . . . . . . . . . . 351 IV. Wymagane informacje – uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . 351 V. Katalog wymaganych informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351 VI. Zmiana umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356 VII. Sankcje w stosunku do kredytodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . 357 VIII. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357 Art. 35a. [Spłata kredytu denominowanego lub indeksowanego do waluty obcej] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358 II. Kredyt denominowany lub indeksowany do waluty obcej . . . . . . 359 III. Spłata kredytu wyrażonego w walucie obcej . . . . . . . . . . . . . 360 IV. Spłata kredytu indeksowanego do waluty obcej . . . . . . . . . . . 361 V. Spłata należności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362 VI. Wypłata kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 VII. Sposób spłaty kredytu w walucie obcej . . . . . . . . . . . . . . . . 364 VIII. Zakaz dodatkowych kosztów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366 9 Spis treści IX. Zakaz dodatkowych ograniczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368 X. Relacje z innymi przepisami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369 Art. 36. [Zmiana wysokości stopy oprocentowania] . . . . . . . . . . . . 370 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371 II. Informacja o zmianie wysokości stopy oprocentowania kredytu . . 371 III. Zakres informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 IV. Uprzednie przekazanie informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 V. Uzgodnienia umowne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374 VI. Zmiana wysokości odsetek maksymalnych . . . . . . . . . . . . . . 377 VII. Relacje z innymi przepisami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378 VIII. Odpowiedzialność kredytodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 IX. Inne zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 Art. 37. [Harmonogram spłaty kredytu] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 II. Wniosek kredytobiorcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382 III. treść harmonogramu spłaty kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383 IV. Odpowiedzialność kredytodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385 V. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 Art. 38. [Wyciąg z rachunku. Zmiana wysokości stopy oprocentowania lub opłat] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387 II. Zakres czasowy obowiązku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388 III. Charakter prawny wyciągu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389 IV. Forma i sposób przesyłania wyciągów . . . . . . . . . . . . . . . . . 389 V. terminy przesyłania wyciągów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391 VI. Opłaty za wyciągi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392 VII. treść wyciągu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392 VIII. Informacje o zmianie wysokości oprocentowania oraz opłat . . . 393 IX. Uzgodnienia umowne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 X. Odpowiedzialność kredytodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 XI. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400 Art. 39. [Znaczne przekroczenie salda] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402 403 II. Znaczne przekroczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Zakres informacji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405 IV. Sposób i termin doręczenia informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . 406 V. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407 408 I. Obowiązek przedstawienia dokumentów i informacji . . . . . . . . 408 II. Ponowna ocena ryzyka kredytowego konsumenta . . . . . . . . . . 409 III. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410 Art. 40. [Zmiana całkowitej kwoty kredytu] . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 www.lexisnexis.pl Spis treści Art. 41. [Weksel lub czek] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411 II. Zakres przedmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412 III. Forma klauzuli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 IV. Odpowiedzialność kredytodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 V. Odpowiedzialność pośrednika kredytowego . . . . . . . . . . . . . . 420 VI. Obowiązek zwrotu weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421 VII. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424 425 I. Kredyt odnawialny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425 II. Cel przepisu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426 III. Wypowiedzenie umowy przez konsumenta . . . . . . . . . . . . . . 427 429 IV. Wypowiedzenie umowy przez kredytodawcę . . . . . . . . . . . . . V. Skutki wypowiedzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431 VI. Relacje z innymi przepisami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432 VII. Regulacje szczególne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433 VIII. Wypowiedzenie umowy o kredyt konsumencki zawartej na czas Art. 42. [Wypowiedzenie umowy o kredyt odnawialny] . . . . . . . . . . Art. 43. [Wypowiedzenie sankcyjne umowy o kredyt odnawialny] . . . określony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433 434 I. Kredyt odnawialny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434 II. Cel przepisu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435 III. Przesłanki wypowiedzenia umowy przez kredytodawcę . . . . . . 435 IV. Forma wypowiedzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439 V. termin wypowiedzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439 VI. Skutki wypowiedzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440 VII. Informacja o przyczynach wypowiedzenia . . . . . . . . . . . . . 440 VIII. Relacje z innymi przepisami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 IX. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 Art. 44. [Przelew wierzytelności] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443 I. Przelew wierzytelności z umowy o kredyt konsumencki . . . . . . . 443 II. Zagadnienia kolizyjnoprawne przelewu wierzytelności konsumenckiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445 448 III. Zakres przedmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Zakaz wyłączenia lub ograniczenia zarzutów konsumenta . . . . . 448 V. Potrącenie wierzytelności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452 VI. Zawiadomienie o przelewie wierzytelności . . . . . . . . . . . . . . 453 VII. Wykonywanie uprawnień prawokształtujących po przelewie wierzytelności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455 VIII. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458 Art. 45. [Sankcja kredytu darmowego] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460 11 Spis treści II. Istota i zakres sankcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461 III. Przesłanki sankcji kredytu darmowego . . . . . . . . . . . . . . . . 464 IV. Uruchomienie sankcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469 V. Powstanie i wygaśnięcie uprawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 VI. Wykonywanie uprawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476 VII. Konsekwencje sankcji kredytu darmowego . . . . . . . . . . . . . . 477 VIII. Spłata kapitału kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479 IX. Zmiana umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481 X. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482 Art. [46. Sankcja darmowego kredytu hipotecznego] . . . . . . . . . . . 483 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483 II. Zakres sankcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483 III. Przesłanki sankcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486 IV. Uprawnienie konsumenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486 V. Spłata kapitału kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 VI. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487 Art. [47. Semidyspozytywność przepisów] . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488 ROZDZIAŁ 4. Spłata kredytu przed terminem (art. 48–52) . . . . . . 492 Art. 48. [Uprawnienie do przedterminowej spłaty kredytu] . . . . . . . . 492 I. Wprowadzenie do przepisów rozdziału 4 u.k.k. . . . . . . . . . . . . 492 II. Zakres przedmiotowy przepisów rozdziału 4 u.k.k. . . . . . . . . . 492 III. Prawo do przedterminowej spłaty kredytu . . . . . . . . . . . . . . 494 IV. Swoboda kredytobiorcy co do przedterminowej spłaty . . . . . . . 495 V. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496 Art. 49. [Obniżenie całkowitego kosztu kredytu] . . . . . . . . . . . . . . 497 Art. 50. [Prowizja od przedterminowej spłaty kredytu] . . . . . . . . . . 502 I. Prowizja od przedterminowej spłaty kredytu . . . . . . . . . . . . . 503 II. Stała stopa oprocentowania kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504 III. Minimalna kwota spłaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505 IV. Wysokość prowizji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507 V. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509 509 Art. 51. [Wyłączenie możliwości zastrzeżenia prowizji] . . . . . . . . . . Art. 52. [Rozliczenie kredytu] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511 ROZDZIAŁ 5. Odstąpienie od umowy przez konsumenta (art. 53–59) . 513 Art. 53. [Uprawnienie do odstąpienia od umowy] . . . . . . . . . . . . . 513 I. Wprowadzenie do przepisów rozdziału 5 u.k.k. . . . . . . . . . . . . 513 II. Zakres przedmiotowy przepisów rozdziału 5 u.k.k. . . . . . . . . . 514 III. Uprawnienie do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki . . 514 IV. Powstanie i wygaśnięcie uprawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . 516 V. Wykonywanie uprawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520 12 www.lexisnexis.pl Spis treści Art. 55. [Rozszerzona skuteczność odstąpienia] . . . . . . . . . . . . . . . VI. Wzór oświadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522 VII. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524 Art. 54. [Rozliczenie w razie odstąpienia od umowy] . . . . . . . . . . . 525 I. Skutki odstąpienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525 II. Zwrot kapitału kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526 III. termin zwrotu kapitału kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527 IV. Zapłata odsetek i innych kosztów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529 V. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534 534 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534 II. Usługa dodatkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535 III. Zakres przedmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537 IV. Skutki odstąpienia w stosunku do umów o usługi dodatkowe . . . 540 V. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543 Art. 56. [Odstąpienie od umowy o kredyt wiązany] . . . . . . . . . . . . 544 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545 II. Zakres przedmiotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546 III. Odstąpienie od umowy o kredyt wiązany . . . . . . . . . . . . . . . 548 IV. Przesłanie kopii oświadczenia konsumenta . . . . . . . . . . . . . . 549 V. Zwrot kapitału kredytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549 VI. Zapłata odsetek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551 VII. Wpływ odstąpienia na umowę podstawową . . . . . . . . . . . . . 553 VIII. Szczególne postanowienia w umowie podstawowej . . . . . . . . 555 IX. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555 Art. 57. [Odstąpienie od umowy podstawowej] . . . . . . . . . . . . . . . 556 Art. 58. [Odstąpienie od umowy zawartej na odległość] . . . . . . . . . 560 Art. 59. [Roszczenie o wykonanie zobowiązania wobec kredytodawcy] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561 I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562 II. Umowa o kredyt wiązany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563 III. Umowa podstawowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565 IV. Przesłanki stosowania przepisu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566 V. Roszczenia wobec kredytodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567 VI. Powstanie i wygaśnięcie roszczenia wobec kredytodawcy . . . . . 571 VII. Odpowiedzialność kredytodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573 VIII. Roszczenia regresowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575 IX. Wpływ naruszenia umowy podstawowej na umowę o kredyt konsumencki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 X. Pozostałe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 ROZDZIAŁ 6. Zmiany w przepisach obowiązujących (art. 60–65) . . 577 Art. 60–65 (pominięte) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577 13 Spis treści ROZDZIAŁ 7. Przepisy przejściowe i końcowe (art. 66–68) . . . . . . 578 578 Art. 66. [Zasady intertemporalne] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Zasady ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578 II. Umowy o kredyt konsumencki na czas nieokreślony . . . . . . . . . 579 III. Obowiązki przedkontraktowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582 IV. Zmiany umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583 Art. 67. [Uchylenie dotychczasowej ustawy] . . . . . . . . . . . . . . . . . 585 Art. 68. [termin wejścia w życie nowej ustawy] . . . . . . . . . . . . . . 585 Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587 Wykaz skrótów 1. Akty prawne dyrektywa 2008/48 – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i  Rady 2008/48/WE z 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.Urz. UE 2008 L 133/66–92) k.c. – ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, Konstytucja RP – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z  2 kwietnia 1997 r. poz. 93 ze zm.) k.p.c. k.r.o. k.s.h. k.w. p.b. p.czek. p.not. p.p.m. p.u.n. p.weksl. rozp. Rzym I u.e.i.p. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.) – ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywil- nego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) – ustawa z  25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i  opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) – ustawa z  15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) – ustawa z  21 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 ze zm.) – ustawa z  29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) – ustawa z 28 kwietnia 1936 r. – Prawo czekowe (Dz.U. Nr 37, poz. 283 ze zm.) – ustawa z  14 lutego 1991 r. – Prawo o  notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.) – ustawa z 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 80, poz. 432) – ustawa z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361 ze zm.) – ustawa z 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 ze zm.) – rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 593/2008/WE z 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowią- zań umownych (Rzym I) (Dz.Urz. UE 2008 L 177/6) – ustawa z  12 września 2002 r. o  elektronicznych instrumen- tach płatniczych (Dz.U. Nr 169, poz. 1385 ze zm.) 15 Wykaz skrótów u.k.k. – ustawa z  12 maja 2011 r. o  kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 126, poz. 715 ze zm.) u.k.k. z 2001 r. – ustawa z  20 lipca 2001 r. o  kredycie konsumenckim (Dz.U. u.k.w.h. u.o.i.f. u.o.k.k. u.o.n.p.k. u.p.c.c. u.p.n.p.r. u.s.k.o.k. u.s.w.s.k. u.u.p. u.u.i.g. Nr 100, poz. 1081 ze zm.); uchylona – ustawa z  6 lipca 1982 r. o  księgach wieczystych i  hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.) – ustawa z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowy- mi (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 ze zm.) – ustawa z  16 lutego 2007 r. o  ochronie konkurencji i  konsu- mentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) – ustawa z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsu- mentów oraz o  odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. Nr 22, poz. 271 ze zm.) – ustawa z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilno- prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) – ustawa z 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. Nr 171, poz. 1206) – ustawa z 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczęd- nościowo-kredytowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.) – ustawa z 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzeda- ży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. Nr 141, poz. 1176 ze zm.) – ustawa z  19 sierpnia 2011 r. o  usługach płatniczych (Dz.U. Nr 199, poz. 1175 ze zm.) – ustawa z 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospo- darczych i  wymianie danych gospodarczych (Dz.U. Nr 81, poz. 530 ze zm.) 2. Organy promulgacyjne Dz.U. Dz.Urz. UE M.P. – Dziennik Ustaw – Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej – Monitor Polski 3. Oficjalne wydawnictwa z orzecznictwem OSNC OSNP – Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna – Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych – Orzecznictwo Sądów Polskich – Orzecznictwo trybunału Konstytucyjnego – Zbiór Orzeczeń – „Europejski Przegląd Sądowy” – „Kwartalnik Prawa Prywatnego” – „Monitor Prawniczy” – „Monitor Prawa Bankowego” OSP OtK Zb.Orz. 4. Czasopisma EPS KPP MoP MPB 16 www.lexisnexis.pl Wykaz skrótów PB PiP PPH PS PUG SP tPP – „Prawo Bankowe” – „Państwo i Prawo” – „Przegląd Prawa Handlowego” – „Przegląd Sądowy” – „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” – „Studia Prawnicze” – „transformacje Prawa Prywatnego” 5. Nazwy organów i instytucji CBKE – Centrum Badań Problemów Prawnych i  Ekonomicznych Ko- EtS GINB KNF MS NBP NSA OECD SA SN SOKiK tK tSUE UOKiK WSA WtO 6. Inne ang. art. cyt. fr. Lex LexPolonica n. niem. nr p.a. p.proc. pkt por. poz. tekst jedn. ust. zm. zob. munikacji Elektronicznej – Europejski trybunał Sprawiedliwości – Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego – Komisja Nadzoru Finansowego – Ministerstwo Sprawiedliwości – Narodowy Bank Polski – Naczelny Sąd Administracyjny – Organizacja Współpracy Gospodarczej i  Rozwoju (Organiza­ tion for Economic Cooperation and Development) – Sąd Apelacyjny – Sąd Najwyższy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów – trybunał Konstytucyjny – trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej – Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów – Wojewódzki Sąd Administracyjny – Światowa Organizacja Handlu (World Trade Organization) – angielski – artykuł – cytowany – francuski – system informacji prawnej Wolters Kluwer Polska – Serwis Prawniczy LexisNexis Polska Sp. z o.o. – następny – niemiecki – numer – per annum (w stosunku rocznym) – punkt procentowy – punkt – porównaj – pozycja – tekst jednolity – ustęp – zmiana – zobacz 17 Przedmowa W dniu 18 grudnia 2011 r. weszła w życie ustawa z 12 maja 2011 r. o kre- dycie konsumenckim, która – z dużym opóźnieniem – implementuje do prawa polskiego dyrektywę 2008/48. Przepisy tej ustawy istotnie zmie- niają krajobraz prawny w dziedzinie kredytowania konsumenckiego. Wy- odrębniają kilka reżimów normatywnych kredytu konsumenckiego (w tym kredytu zabezpieczonego hipoteką), wprowadzają wiele nowych obo- wiązków informacyjnych po stronie kredytodawcy na etapie przedkon- traktowym, szczegółowo normują wymaganą treść dokumentu umowy o  kredyt konsumencki, znacząco modyfikują dotychczasową regulację umowy o kredyt wiązany, nakładają na pośredników kredytowych wiele powinności w stosunku do konsumentów. Przepisy ustawy o kredycie konsumenckim stoją na niskim poziomie legi- slacyjnym. Przepisy te często są sformułowane wadliwie pod względem językowym, zamieszczone w niewłaściwej części aktu prawnego wykazują wewnętrzne niespójności, posługują się terminami niejasnymi lub żargo- nowymi. Co więcej, w wielu przypadkach nieprawidłowo implementują regulacje dyrektywy 2008/48 do naszego porządku prawnego. Manka- menty te sprawiają, że w procesie interpretacji przepisów komentowanej ustawy znacząco rośnie rola wykładni funkcjonalnej oraz prounijnej, która – uwzględniając funkcje oraz genezę tych przepisów – pozwala na odkodo- wanie prawidłowej normy prawnej. Podstawowym celem niniejszego komentarza jest zidentyfikowanie zagad- nień spornych oraz odczytanie – z szerokim wykorzystaniem wykładni funkcjonalnej oraz prounijnej – rzeczywistego znaczenia norm wynikają- cych z przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Komentarz uwzględnia stan prawny na dzień 23 kwietnia 2012 r. 19 USTAWA z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. z  17  czerwca 2011  r. Nr  126, poz.  715; zm.: Dz.U. Nr  165, poz.  984, Nr  201, poz. 1181) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. PRZEPIS WPROWADZAJĄCY Art. 1. Ustawa określa: 1) zasady i tryb zawierania umów o kredyt konsumencki; 2) obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego w zakresie in- formacji udzielanych przed zawarciem umowy o  kredyt konsu- mencki oraz obowiązki konsumenta, kredytodawcy i  pośrednika kredytowego w związku z zawartą umową o kredyt konsumencki; 3) obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego w zakresie in- formacji udzielanych przed zawarciem umowy o kredyt zabezpie- czony hipoteką oraz obowiązki w  zakresie informacji zawartych w umowie o kredyt zabezpieczony hipoteką; 4) skutki uchybienia obowiązkom kredytodawcy. I. WPROWADZENIE DO USTAWY O KREDYCIE KONSUMENCKIM 1. Ustawa o kredycie konsumenckim implementuje dyrektywę 2008/48. 2. Podstawowym celem dyrektywy 2008/48 jest ułatwienie powstawania dobrze funkcjonującego wewnętrznego rynku kredytów konsumenckich (pkt 7 preambuły dyrektywy 2008/48). W celu zapewnienia zaufania kon- sumentów ważne jest, by rynek ten oferował wystarczający poziom ochrony konsumentów (pkt 8 preambuły dyrektywy 2008/48). Tomasz Czech 21 Art. 1 Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim 3. Dyrektywa 2008/48 przewiduje – z pewnymi wyjątkami – zasadę harmoni- zacji zupełnej, zwanej także harmonizacją pełną (zob. art. 22 ust. 1 tej dy- rektywy). Zasada ta oznacza, że państwa członkowskie Unii Europejskiej, implementując przepisy dyrektywy 2008/48 do prawa krajowego, nie mogą wprowadzać rozwiązań odmiennych od określonych w tej dyrektywie. Od- stępstwa nie mogą być ani mniej, ani bardziej korzystne dla konsumenta. Zasada harmonizacji zupełnej sprzyja stworzeniu jednolitego rynku kre- dytów konsumenckich w ramach Unii Europejskiej, zapewniając wszystkim konsumentom wysoki i równoważny poziom ochrony ich interesów (pkt 9 preambuły dyrektywy 2008/48). 4. Na temat dyrektywy 2008/48 zob. np. A. Jurkowska-Zeidler, Jednolita re­ gulacja kredytu konsumenckiego w prawie usług finansowych Unii Europej­ skiej (nowa Dyrektywa  2008/48/WE w  sprawie umów o  kredyt konsu­ mencki), „Gdańskie Studia Prawnicze” 2009, t. XXI, s. 243 i n.; J. Pisuliński, w: System Prawa Prywatnego. Prawo zobowiązań – część szczegółowa, t. 8, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2011, s. 390–393; A. Strzelbicka, Pro­ jekt dyrektywy o  kredycie konsumenckim, PB 2004, nr  9 (cz. I), s.  70 i  n.; nr  10 (cz. II), s.  81 i  n.; D. Wojtczak, Nowa dyrektywa w  sprawie umów o kredyt konsumencki, PB 2008, nr 5, s. 105 i n. II. OCHRONA PRZEZ INFORMACJĘ 5. Podstawowym mechanizmem ochrony interesów konsumentów, jaki wy- korzystuje się w przepisach dyrektywy 2008/48 oraz w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim, jest dostarczenie konsumentom odpowiednich informacji, które pozwolą im na porównanie ofert składanych przez róż- nych kredytodawców oraz podjęcie rozsądnej decyzji dotyczącej zaciąg- nięcia kredytu konsumenckiego i  jego warunków, jak również na ocenę bieżącej sytuacji prawnej w związku z kredytem. 6. Ochronę taką realizuje się na różne sposoby, np. zobowiązując kredyto- dawców i pośredników kredytowych do dostarczenia konsumentom okreś- lonych informacji według wystandaryzowanego formatu, udzielenia kon- sumentom wyjaśnień czy przedstawienia projektu dokumentu umowy. 7. Ochrona informacyjna w  stosunku do konsumentów występuje przede wszystkim na etapie przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki. Ele- menty takiej ochrony pojawiają się również na etapie zawierania umowy (np. co do doręczenia konsumentowi dokumentu umowy i  wymaganej 22 www.lexisnexis.pl Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1 treści tego dokumentu) oraz na etapie późniejszym (np. w zakresie zmiany wysokości stopy oprocentowania kredytu). 8. System ochrony konsumenta przez informację, jaki przyjęto w przepisach dyrektywy 2008/48 oraz w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim, zakłada stosowanie modelu konsumenta świadomego, wyedukowanego, aktywnego i krytycznie analizującego otrzymywane informacje (tzw. kon- sument oświecony), choćby in concreto kredytobiorca nie spełniał tych wa- runków. Por. np. E. Łętowska, Prawo umów konsumenckich, Warszawa 2002, s. 40 i n.; A. tischner, Model przeciętnego konsumenta w prawie euro­ pejskim, KPP 2006, nr 1, s. 199 i n. System ten nie zmienia rozkładu odpowiedzialności za podjęcie decyzji w  sprawie zaciągnięcia kredytu i  jej konsekwencje. Odpowiedzialność taka spoczywa na konsumencie. 9. Piśmiennictwo na temat ochrony konsumenta poprzez informację jest bardzo obfite. Por. np. P. Mikłaszewicz, Obowiązki informacyjne w  umo­ wach z  udziałem konsumentów na tle prawa Unii Europejskiej, Warszawa 2008, s. 82 i n.; D. Rogoń, Przedkontraktowe obowiązki informacyjne. Pod­ stawa i zakres w świetle zasad europejskiego prawa umów i prawa polskiego, tPP 2010, nr 1, s. 101 i  n.; E. Rutkowska-tomaszewska, Naruszenie obo­ wiązków informacyjnych banków w  prawie umów konsumenckich, War- szawa 2009, s. 21 i n.; R. Stefanicki, Informacje jako środek ochrony słabszej strony umowy w prawie wspólnotowym, SP 2008, nr 1, s. 65 i n. oraz powo- łana tam literatura. III. ODPOWIEDZIALNE UDZIELANIE KREDYTÓW 10. W toku prac legislacyjnych nad dyrektywą 2008/48 rozważano, w jakim zakresie unormować problem odpowiedzialnego udzielania kredytów przez kredytodawców. Zagadnienie to występuje na dwóch płaszczy- znach. Po pierwsze, kredytowanie konsumentów, którzy mogą okazać się niewy- płacalni, rodzi ryzyko, że gdy praktyka taka przekroczy bezpieczny poziom, w  rezultacie spowoduje wstrząsy lub kryzysy w  systemie finansowym, co z kolei może mieć znacząco negatywny wpływ na całą gospodarkę (ryzyko systemowe). Po drugie, pojawia się niebezpieczeństwo nadmiernego zadłużenia po stronie konsumentów (ang. overindebtedness). Chodzi o sytuacje, w których Tomasz Czech 23 Art. 1 Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim konsumenci zaciągają kredyty w kwotach, których nie są w stanie później spłacić. Rujnuje to ich sytuację finansową oraz perspektywy życiowe. 11. W dyrektywie 2008/48 oraz w ustawie o kredycie konsumenckim jedynie zamarkowano rozwiązanie omawianego problemu. Nałożono na kredyto- dawców obowiązek oceny ryzyka kredytowego konsumentów (art. 9 i  art.  40 ust.  2 u.k.k. w  zw. z  art.  8 dyrektywy 2008/48) oraz wprowa- dzono sankcję karną za jego nieprzestrzeganie (art. 138c § 1a k.w.). W  praktyce realna egzekucja tego obowiązku zależy od zakresu oraz środków nadzoru państwa nad kredytodawcami. Z uwagi na to, że w Polsce znacząca część kredytodawców nie podlega nadzorowi administracyj- nemu, a  zakres nadzoru sprawowanego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest ograniczony, problem odpowiedzialnego udzielania kredytów konsumentom wciąż czeka na systemowe rozwią- zanie normatywne. Z  literatury por. np. W. Szpringer, Społeczna odpowiedzialność banków. Między ochroną konsumenta a osłoną socjalną, Warszawa 2009, s. 79 i n. 12. De lege lata nie można przyjmować, że w  prawie polskim obowiązuje ogólna zasada normatywna dotycząca odpowiedzialnego udzielania kre- dytów przez kredytodawców. Z  zasady tej nie można wyciągać konse- kwencji zwłaszcza na płaszczyźnie prawa cywilnego w  relacjach między kredytodawcami a kredytobiorcami. IV. MANKAMENTY REGULACJI KREDYTU KONSUMENCKIEGO 13. Obecną regulację kredytu konsumenckiego należy ocenić krytycznie. Po pierwsze, regulacja ta – zarówno na poziomie unijnym, jak i  na po- ziomie prawa polskiego – tworzy wyodrębniony reżim normatywny, który jest słabo skorelowany z pozostałymi częściami systemu prawnego. Przy- jęte rozwiązania normatywne mają punktowy charakter (zob. art. 1 dy- rektywy 2008/48), odnosząc się jedynie cząstkowo do wybranych pro- blemów (np. odnośnie do kredytu wiązanego). Po drugie, wiele przyjętych rozwiązań legislacyjnych ma wątpliwe pod- stawy merytoryczne, np. przesadnie rozbudowane obowiązki informa- cyjne kredytodawcy na etapie przedkontraktowym (zob. komentarz do art. 13, teza 2), odpowiedzialność kredytodawcy za niewykonanie lub nie- należyte wykonanie umowy podstawowej przez sprzedawcę lub usługo- dawcę (art. 59). 24 www.lexisnexis.pl Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1 Po trzecie, wielotorowość regulacji (reżim ogólny oraz sześć szczególnych kategorii umów wymienionych w art. 4 ust. 2) rodzi liczne problemy w pro- cesie stosowania prawa. Po czwarte, poziom legislacyjny przepisów ustawy o  kredycie konsu- menckim jest bardzo niski. Przepisy te często są sformułowane wadliwie pod względem językowym, zamieszczone w  niewłaściwej części aktu prawnego, wykazują wewnętrzne niespójności, posługują się terminami niejasnymi lub żargonowymi. V. WYKŁADNIA PRZEPISÓW USTAWY O KREDYCIE KONSUMENCKIM 14. Punktem wyjścia do wykładni przepisów ustawy o  kredycie konsu- menckim jest zawsze wykładnia językowa. Z  uwagi na kontekst unijny oraz mierny poziom legislacyjny analizowanych przepisów (zob. teza 13) wykładnia ta nie ma decydującego znaczenia. Poziom przełamania wy- niku wykładni językowej, tj. odejścia od językowego znaczenia przepisów, jest ustalony stosunkowo nisko. 15. Ponieważ przepisy ustawy o  kredycie konsumenckim tworzą wyodręb- niony reżim prawny, który jest słabo skorelowany z pozostałymi częściami systemu prawnego, ograniczone znaczenie ma wykładnia systemowa. 16. Istotne znaczenie ma wykładnia prounijna. W  związku z  członkostwem Polski w Unii Europejskiej w orzecznictwie i w literaturze ugruntował się pogląd, że przepisy prawa krajowego, które implementują dyrektywy unijne, należy interpretować zgodnie z  tymi dyrektywami. Dotyczy to również przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. W  procesie interpretacji należy dążyć do wyniku, który pozwoli uzyskać normę prawną spełniającą cele i  odpowiadającą co do treści dyrektywie 2008/48. Przemawia za tym też zasada harmonizacji zupełnej (art. 22 ust. 1 dyrektywy 2008/48). 17. Dużą wagę należy przykładać do wykładni funkcjonalnej (celowościowej). Nabiera ona znaczenia zwłaszcza w  obliczu niskiego poziomu legislacyj- nego przepisów ustawy o  kredycie konsumenckim. Interpretując te prze- pisy, w każdym przypadku koniecznie jest ustalenie funkcji (celu) regulacji oraz ukierunkowanie procesu interpretacyjnego w  taki sposób, aby uzy- skać normę prawną odpowiadającą tej funkcji (celowi). Podstawowym celem większości komentowanych przepisów jest ochrona interesów konsumentów. Tomasz Czech 25 Art. 1 Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim 18. Pomocniczo można stosować wykładnię komparatystyczną, uwzględniając rozwiązania przyjęte w prawie i doktrynie innych państw członkowskich Unii Europejskiej. Celem dyrektywy 2008/48 jest stworzenie jednolitego rynku kredytów konsumenckich w  ramach UE, co uzasadniać może kie- runek interpretacyjny zmierzający do uzyskania zgodności wykładni ope- ratywnej we wszystkich państwach członkowskich. W odniesieniu do prawa niemieckiego por. np. P. Bülow, M. Artz, Verbrau­ cherkreditrecht. Kommentar, München 2011, s. 38 i n.; odnośnie do prawa austriackiego por. np. C. Wendehorst, B. Zöchling-Jud, Verbraucherkredit­ recht. VerbraucherkreditG und ABGB­Darlehensbestimmungen, Wien 2010, s. 3 i n. VI. WPROWADZENIE DO PRZEPISÓW ROZDZIAŁU 1 U.K.K. 19. Rozdział 1 u.k.k. zawiera przepisy o charakterze ogólnym. Art. 1 jest prze- pisem wprowadzającym, a art. 2 przesądza, że regulacje u.k.k. mają zasto- sowanie do kredytów, jakie spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe udzielają swoim członkom. 20. Art.  3 wprowadza definicję umowy o  kredyt konsumencki. Pojęcie to oznacza umowę o  kredyt w  wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredyto- dawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzie- lenia konsumentowi. Powołany przepis – w  znaczącej mierze – normuje zakres przedmiotowy i  podmiotowy ustawy o  kredycie konsumenckim. Związany jest z  nim art.  6, który reguluje zasady przeliczenia na złote wspomnianego pułapu kwotowego, gdy kredytu udzielono w  walucie obcej. 21. W art. 4 ust. 1 określono umowy, które wyłączono z zakresu normowania przepisami u.k.k. Z kolei w art. 4 ust. 2 wskazano sześć kategorii umów, które podlegają szczególnemu reżimowi normatywnemu (teza 25). 22. Art. 5 zawiera słowniczek pojęć wykorzystywanych w przepisach u.k.k. VII. ZNACZENIE ART. 1 U.K.K. 23. Art.  1 ma charakter wprowadzający. Opisuje zagadnienia, jakie objęto przepisami ustawy o kredycie konsumenckim. 24. Komentowany przepis skonstruowano w  sposób nieprawidłowy. Po pierwsze, zbyt wąsko opisuje on zakres ustawy o kredycie konsumenckim 26 www.lexisnexis.pl Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1 (np. nie uwzględnia uprawnienia konsumenta do odstąpienia od umowy na podstawie art. 53 ust. 1, tzw. prawo do namysłu). Po drugie, odnosi się do zagadnień, których w  rzeczywistości nie uregulowano w  przepisach u.k.k. (np. tryb zawarcia umowy o  kredyt konsumencki). Po trzecie, błędnie sugeruje, jakoby obowiązywał dualizm regulacji: przepisy doty- czące ogólnej umowy o  kredyt konsumencki oraz przepisy dotyczące umowy o  kredyt z  zabezpieczeniem hipotecznym. Por. M. Chruściak, w:  M. Chruściak, M. Kłoda, A. Kopeć, G.  Kott, M. Szakun, t. Ostrowski, Ustawa o kredycie konsumenckim. Rekomendacje interpretacyjne podstawo­ wych regulacji. Komentarz, Warszawa 2012, s. 31–32. 25. W rzeczywistości przepisy ustawy o kredycie konsumenckim należy usys- tematyzować w inny sposób. Gros tych przepisów odnosi się do umowy o kredyt konsumencki w rozu- mieniu art. 3 ust. 1. Można je uznać za ogólny trzon regulacji. Dodatkowo można wyróżnić sześć kategorii umów, do których stosuje się jedynie niektóre – wskazane w art. 4 ust. 2 – grupy przepisów: 1) umowy kredytu bankowego lub pożyczki z  zabezpieczeniem hipo- tecznym (art. 4 ust. 2 pkt 1), 2) umowy kredytu w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym konsu- menta, gdy kredyt ten jest spłacany w  terminie do jednego miesiąca (art. 4 ust. 2 pkt 2), 3) umowy kredytu w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym konsu- menta, jeśli kredyt jest spłacany przez konsumenta w  terminie do trzech miesięcy lub na żądanie (art. 4 ust. 2 pkt 3), 4) umowy dotyczące przekroczenia środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym konsumenta (art. 4 ust. 2 pkt 4), 5) umowy przewidujące odroczenie płatności lub zmianę sposobu spłaty w przypadku, gdy konsument jest w zwłoce w związku ze spłatą zadłu- żenia wynikającego z  umowy o  kredyt konsumencki, o  ile postano- wienia następczej umowy nie są dla konsumenta mniej korzystne od postanowień zawartych w tej pierwszej umowie (art. 4 ust. 2 pkt 5), 6) umowy określone w  punkcie 5, gdy są one umowami o  kredyt w  ra- chunku oszczędnościowo-rozliczeniowym konsumenta, który jest spła- cany przez konsumenta w terminie do trzech miesięcy lub na żądanie (art. 4 ust. 2 pkt 6). Tomasz Czech 27 Art. 2 Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim Art. 2. SPÓŁDZIELCZE KASY OSZCZĘDNOŚCIOWO-KREDYTOWE Art. 2. Ustawę stosuje się także do umów o kredyt konsumencki, któ- ry spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa w  zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia swojemu członkowi. 1. Art.  2 ma na celu usunięcie ewentualnych wątpliwości, czy przepisy ustawy o  kredycie konsumenckim mają zastosowanie do kredytów, jakie spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe udzielają swoim członkom. Po pierwsze, kasy takie prowadzą działalność niezarobkową (art. 3 ust. 2 u.s.k.o.k.), co może nasuwać wątpliwości, czy przysługuje im status przed- siębiorcy (zob. art.  5 pkt  2 u.k.k.). Po drugie, art.  2 ust.  5 dyrektywy 2008/48 zezwala na ograniczenie stosowania przepisów tej dyrekty - wy w stosunku do organizacji kredytowania wzajemnego. Art. 2 jednoznacznie przesądza, że wszystkie przepisy ustawy o kredycie konsumenckim znajdują zastosowanie do spółdzielczych kas oszczędnoś- ciowo-kredytowych. Zob. także art. 29 ust. 3 u.s.k.o.k. spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych 2. „Przedmiotowy przepis już obecnie funkcjonuje w  art.  2 ust.  3 ustawy z  20  lipca 2001  r. o  kredycie konsumenckim. Spółdzielcze kasy oszczęd- nościowo-kredytowe działają na podstawie ustawy z  14  grudnia 1995  r. o  i ustawy z  16  września 1982  r. – Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z  2003  r. Nr  188, poz.  1848 ze zm.). Za objęciem udzielanych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe kredytów zakresem ustawy o  kredycie konsumenckim przemawiał również fakt, iż aktualnie prowadzą one dzia- łalność na bardzo szeroką skalę, oferując swoim członkom produkty na zasadach komercyjnych. Świadczą o tym dane dotyczące rozwoju tych in- stytucji oraz ilości udzielanych pożyczek w  latach 1992–2008, publiko- wane przez te instytucje oraz Główny Urząd Statystyczny. Z danych opu- blikowanych przez Główny Urząd Statystyczny wynika, że wartość udzielonych pożyczek ogółem wzrosła z  4515 mln zł w  końcu  czerwca 2007  r. do 5971 mln zł (o  32,2 ) na koniec  czerwca 2008  r., przy rela- tywnie dużym udziale (o 63,3 ) kwoty pożyczek przekraczających okres jednego roku. Przeciętne zadłużenie członka kasy wzrosło w tym okresie z 2,8 tys. zł do 3,4 tys. zł. Liczba nowych umów pożyczkowych zawartych w pierwszej połowie, zarówno 2007 jak i 2008 r., była znacznie wyższa od liczby umów depozytowych, ale zagregowana wartość transakcji – niższa. 28 www.lexisnexis.pl Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 3 W  analizowanym okresie 2008  r. członkowie kas zawarli 739 tys. umów pożyczkowych na kwotę 2844 mln zł (przed rokiem odpowiednio: 810 tys. i 2345 mln zł); średnia wartość pożyczki na jedną nową umowę wyniosła 3,9 tys. zł (wobec 2,9 tys. zł rok wcześniej). Z  uwagi na znaczny wzrost ilości udzielanych pożyczek przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kre- dytowe oraz mając na uwadze ochronę interesów konsumentów, a  także zapewnienie niezakłóconej konkurencji na rynku kredytów detalicznych, w  toku prac
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Kredyt konsumencki. Komentarz
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: