Książka do wstępnej nauki łaciny powstała w związku z konkretnym zapotrzebowaniem społecznym. Metodykę podręcznika wzorowano na metodzie nauki przez gry i zabawy. Składa się z dziesięciu sekcji, w których są części bezpośrednio dla dzieci oraz dla prowadzącego zajęcia.
Darmowy fragment publikacji:
SPIS TREŚCI
1. Po co polskim dzieciom łacina. O celu i metodzie tej książeczki. Jak korzystać z podręcznika ........ s. 6
2. Symbole obrazkowe i oznaczenia użyte w podręczniku ................................................................................s. 7
3. Ad benevolentes iuvenes Lectores: Do młodych, życzliwych Czytelników ............................................. s. 8
4. SECTIO PRIMA (FACILLĬMA?) ALPHABET, PRONUNTIATIO, ACCENTUS
Sekcja pierwsza (najłatwiejsza?). Alfabet, wymowa, akcent ........................................................................ s. 9
5 SECTIO SECUNDA RES MIRABUNDA
Sekcja druga – (rzecz) godna podziwu, niezwykła, tajemna. Verbum – czasownik ............................ s. 20
6. SECTIO TERTIA LEGENDI SOLERTIA
Sekcja trzecia – sprawność w czytaniu. Nomĭna et casus. Rzeczowniki i przypadki ......................... s. 30
7. SECTIO QUATRA EGO, DOMUS, FAMILIA ET PATRIA
Sekcja czwarta – ja, dom, rodzina i ojczyzna.
Deklinacja I. Zaimki osobowe (Pronomĭna personalia) .............................................................................. s. 40
8. SECTIO QUINTA DIMIDIUM APPROPINQUAT…
Sekcja piąta – zbliża się półmetek… Deklinacja II. Powtórzenie wiadomości ...................................... s. 51
9. EXAMINATIO – SPRAWDZIAN ................................................................................................................... s. 60
10. SECTIO SEXTA. PREAPOSITIONES: a, cum, de, sub, in, inter et extra.
Sekcja szósta – przyimki: „od”, „z”, „o”, „pod”, „w”, „pomiędzy” i „poza”. Rozkaz i konieczność..s. 63
11. SECTIO SEPTIMA UBI VITA OPTIMA
Sekcja siódma – gdzie jest najlepsze życie? Adiectiva – Przymiotniki ................................................... s. 73
12. SECTIO OCTAVA AN MYTHUS FABŬLA PRAVA?
Sekcja ósma – czy mit to niedorzeczna opowieść? Imperfectum – czas przeszły ............................... s. 83
13. SECTIO NONA TEMPORIS ZONA
Sekcja dziewiąta – strefa czasu. Futurum – czas przyszły ......................................................................... s. 90
14. SECTIO DECIMA VOLUPTATIBUS PLENISSIMA
Sekcja dziesiąta – pełna przyjemności ............................................................................................................ s. 94
15. GRA PLANSZOWA: XII PRAC HERKULESA, KRZYŻÓWKA ......................................................... s. 98
16. UWAGI METODYCZNE ................................................................................................................................ s. 103
17. SŁOWNICZEK ŁACIŃSKO-POLSKI .......................................................................................................... s. 104
18. SŁOWNICZEK POLSKO-ŁACIŃSKI ........................................................................................................ s. 120
19. PROBA FINALIS – TEST KOŃCOWY ....................................................................................................... s. 140
20. WZÓR DYPLOMU ............................................................................................................................................ s. 141
21. APPENDICES – DODATKI ............................................................................................................................ s. 142
LINGUAM_LATINAM_COGNOSCO.indd 5
5
2017-01-17 09:09:28
PO CO POLSKIM DZIECIOM ŁACINA?
A po co dzieciom np. angielskim, niemieckim? W systemie edukacyjnym Wielkiej Brytanii od roku szkolnego 2014/15
wprowadzono możliwość nauki łaciny w szkołach publicznych nawet dla dzieci siedmioletnich (sic!). Wcześniej oczywiście
łacina była stale i w szerokim zakresie obecna w bardzo popularnych angielskich szkołach prywatnych. W końcu ileż znaczyłaby
szkoła Harrego Pottera bez opartych na łacinie zaklęć… Uzasadnieniem wprowadzenia łaciny do brytyjskiej edukacji powszechnej
było (jak osobiście słyszała autorka podczas debaty w Oxford Union jesienią 2014 r.) wyrównanie szans edukacyjnych oraz
wprowadzenie w kulturę Europy młodych ludzi pochodzących z innych kręgów kulturowych. Opierano się także na wynikach
badań socjolingwistów, według których to łacina właśnie, jak żaden język świata, uczy podstaw logiki i pomaga w nauce innych
języków, nawet nieindoeuropejskich. Amerykanie z kolei przeprowadzili pewien eksperyment, oceniając po dwóch latach
edukacji trzy podobnie dobrane grupy dzieci, z których jedna uczyła się tylko języka ojczystego, druga ojczystego oraz obcego
nowożytnego, zaś trzecia – ojczystego i łaciny. To dzieci z ostatniej grupy robiły największe postępy w nauce innych przedmiotów,
były najbardziej kreatywne. Powtarzany eksperyment dawał ten sam wynik, dlatego obecnie, wrzucając w wyszukiwarki hasło
„łacina dla dzieci”, można znaleźć najczęściej podręczniki amerykańskie Latin for Children oraz takiegoż pochodzenia łacińskie
kreskówki.
O CELU I METODZIE TEJ KSIĄŻKI
Niniejsza książka do wstępnej nauki łaciny powstała w związku z konkretnym zapotrzebowaniem społecznym. Otóż w pewnej
polskiej publicznej szkole podstawowej, podobnie jak w Anglii, wprowadzono również w roku szkolnym 2014/15 łacinę dla
chętnych dzieci z klas pierwszych, czyli dla siedmio, a nawet sześciolatków. Zajęcia prowadziła autorka tegoż podręcznika.
Mimo że dodatkowe i popołudniowe, dla wielu dzieci stanowiły źródło dobrej zabawy, zwłaszcza dzięki małym formom
teatralnym, często realizowanym na tych lekcjach. Celem była nauka podstaw łaciny oraz wspomaganie procesu nauczania
dzieci na etapie wczesnoszkolnym, w tym czytania i pisania w języku ojczystym oraz rozumienia różnych from gramatycznych,
językowego bogactwa, tzw. wyrazów obcych, najczęściej pochodzących właśnie z łaciny i greki, oraz budzenie kreatywnego
myślenia i wrażliwości na szeroko pojętą kulturę. Metodykę tamtych zajęć oraz niniejszego podręcznika wzorowano na formach
teatralnych oraz game-based learnig, czyli na bardzo polecanej obecnie metodzie nauki przez gry i zabawy. Zajęcia manulane
i ruchowe inspirowane były metodą ruchu rozwijającego, znaną już w starożytności, a skodyfikowaną obecnie jako metoda
Weroniki Sherbourne. Podobnie do wielu starożytnych tanców, opartych na ruchu naprzemiennym, nawiązuje metoda Dennisona.
Współistnienie słowa, dźwięku i ruchu tanecznego jest jedną z podstawowych cech kultury antycznej, zaś takie formy muzyczno-
taneczne jak opera i widowiska, musical i performance są popularne również dziś.
JAK KORZYSTAĆ Z PODRĘCZNIKA
Podręcznik składa się z dziesięciu sekcji. W każdej z nich zamieszczono część przeznaczoną bezpośrednio dla dzieci oraz
informacyjną, skierowaną do prowadzącego zajęcia. Ideałem byłoby, gdyby prowadził je absolwent filologii klasycznej, ale nie
wykluczono także nauczycieli innych przedmiotów ani rodziców. Niektóre ze stron podręcznika stanowią karty pracy, karty
memoriae, wycinanki i gry planszowe. Polecenia w języku łacińskim i polskim skorelowano z symbolami obrazkowymi, które
pomogą dzieciom upewnić się co do charakteru zadań. Na końcu zamieszczono mini słowniki łacińsko-polski i polsko-łaciński
oraz „cenzurkę” szkolną w języku łacińskim.
6
LINGUAM_LATINAM_COGNOSCO.indd 6
2017-01-17 09:09:28
SYMBOLE OBRAZKOWE I OZNACZENIA
UŻYTE W PODRĘCZNIKU
Lege!
czytaj
Nota bene!
zwróć uwagę
Scribe!
pisz
Pinge!
rysuj
Fabula
bajka, tu: do odegrania
na scenie
Fabulae personae
postaci występuące
w inscenizacji
Memoria tene!
zapamiętaj
Comple!
uzupełnij
Sententia
przysłowie do
zapamiętania
Domi
zadanie domowe
Ad cognoscendum et intelligendum
do przemyślenia i zrozumienia
LINGUAM_LATINAM_COGNOSCO.indd 7
7
2017-01-17 09:09:40
Ad benevolentes iuvenes Lectores: Do młodych, życzliwych Czytelników
Bardzo się cieszę, że będziecie się uczyć łaciny. Język łaciński to starożytny język
mieszkańców Rzymu, którym mówiło wielu słynnych ludzi w całej Europie już ponad
2 tysiące lat temu! Kultura Europy wiele zawdzięcza Rzymianom: tworzyli dobrze
zorganizowane państwo, przemyślane prawa, budowali trwałe drogi, udoskonalili
i upowszechnili wiele wcześniejszych wynalazków oraz literaturę i sztukę. Łacina
stała się także językiem chrześcijaństwa, przez długi czas była wspólnym językiem
całej Europy, a nawet poza nią. Bardzo wiele wyrazów w języku polskim pochodzi
z łaciny, zaś w języku angielskim jest ich więcej niż połowa! Ucząc się łaciny,
poznajecie starożytny, dziś prawie tajemny język, dzięki któremu można bardziej
twórczo myśleć, poprawnie mówić i lepiej działać. Pamiętajcie, że nawet Harry
Potter znał łacinę!
8
LINGUAM_LATINAM_COGNOSCO.indd 8
2017-01-17 09:09:40
SECTIO PRIMA (FACILLĬMA?)
ALPHABET, PRONUNTIATIO, ACCENTUS
Sekcja pierwsza (najłatwiejsza?)
Alfabet, wymowa, akcent
Littěra docet, littěra… nocet.
Litera (słowo, nauka, literatura) uczy, litera… szkodzi.
Oto 24 litery alfabetu łacińskiego. Nie ma wśród nich litery „j” ani „w”. Litery „k”, „z” oraz „y”
występują bardzo rzadko. Istnieją dwa typy wymowy: klasyczna, w jakiej najprawdopodobniej
mówili starożytni Rzymianie i kościelna, uformowana w czasach rozwoju chrześcijaństwa od VI w.
n. e. Różni je przede wszystkim wymowa „c/ch”, „v” oraz tzw. dyftongów (podwójnych samogłosek).
TABULA I: wymowa głosek
Głoski
C
V
AE
OE
Wymowa
klasyczna
zawsze jako K
Wymowa
kościelna
przed dźwiękami I oraz
E jako C- w pozostałych
przypadkach jako „k”
jako Ł
jako AJ
jako OJ
jako V
jako E
jako E
Przykłady
cantare=kantare (śpiewać)
Cicero=Kikero lub Cicero
validus=łalidus lub walidus
(silny)
aeger= ajger lub eger (chory)
oecos= ojkos lub ekos
(pomieszczenie, pokój,
gospodarstwo)
Nota bene!
Wspólnie zadecydujcie, jaki typ wymowy będzie obowiązywał na waszych
spotkaniach z łaciną.
LINGUAM_LATINAM_COGNOSCO.indd 9
9
2017-01-17 09:09:42
TABULA II: wymowa pozostałych głosek
Głoski
Wymowa
Przykład
Znaczenie
A, a
B, b
D, d
E, e
F, f
G, g
H, h
I, i
A, a
B, b
D, d
E, e
F, f
G, g
H, h
I, i
arena
bubo
domus
equus
familia
glacies
hiems
ira
piasek, miejsce piaszczyste
puchacz, sowa
dom
koń
rodzina
lody
zima
gniew
Nota bene!
I, i wymawiamy jako J, j przed samogłoską należącą do tej samej sylaby:
I, i + samogłoska
JU
iuvenis
młodzieniec
Litera K prawie zupełnie wyszła z użycia. Występuje zaledwie w kilku wyrazach.
Nota bene!
K, k
L, l
M, m
N, n
O, O
P, p
R, r
S, s
T, t
U, u
Ks, ks
Ü
Z, z
K, k
L, l
M, m
N, n
O, o
P, p
R, r
S, s
T, t
U, u
X, x
Y, y
Z, z
10
Kalendae
Kalendy
littĕra
mater
nomen
ovum
pila
rana
simia
testudo
ursus
index
ypsylon
zona
litera, literatura
mama
imię
jajko
piłka
żaba
małpa
żółw
niedźwiedź
twarz, wskaźnik
dwudziesta trzecia litera
alfabetu, od której nie zaczyna
się żaden łaciński wyraz
pas, strefa
LINGUAM_LATINAM_COGNOSCO.indd 10
2017-01-17 09:09:44
Pobierz darmowy fragment (pdf)
