Darmowy fragment publikacji:
p
r
z
e
w
o
d
n
i
k
i
r
e
k
r
e
a
c
y
j
n
e
Madera
Ogród na Atlantyku
Ubezpieczenie
w podróży
Autorka przewodnika: Joanna Mazur
Redaktor prowadzący: Maciej Żemojtel
Redakcja i korekta: Jacek Okarmus
Skład: Krzysztof Hosaja
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie
całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest
zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną,
a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub
innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami
firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte
w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak
żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane
z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich.
Autor oraz wydawnictwo Helion nie ponoszą również żadnej
odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania
informacji zawartych w książce.
Wydawnictwo Helion
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel.: 32 2309863
e-mail: redakcja@bezdroza.pl
księgarnia internetowa: http://bezdroza.pl
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:
http://bezdroza.pl/user/opinie/?bemad1
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Wydanie I
ISBN: 978-83-246-5826-8
Copyright © Helion, 2013
•
•
•
Kup książkę
Poleć książkę
Oceń książkę
Księgarnia internetowa
•
Lubię to!
•
Nasza społeczność
3
Zaproszenie na Maderę
Madera jest niczym tajemniczy ogród pośród oceanu, gdzie
ciało i dusza odnajdują harmonię i na nowo odkrywają zapiera-
jące dech w piersiach oblicza Matki Natury. Tu Europa miesza się
z tropikami, delikatna mgła otula wzgórza, a w powietrzu unosi
się zapach eukaliptusa na przemian z wonią egzotycznych kwia-
tów. Madera jest ciemnozielona – jak jej gęsto porośnięte lasami
góry, złocistożółta – jak plaża Porto Santo, przezroczystoniebie-
ska – jak wody oblewającego ją oceanu, kruczoczarna – jak wul-
kaniczny piasek, intensywnie tęczowa – jak jej tropikalne ogrody,
ciemnobrązowa – jak nagie skały bezludnych wysp.
To kraina wiecznej wiosny – miodem i winem płynąca. Jest
słodka jak trzcina cukrowa, orzeźwiająca jak miąższ marakui i jak
mango. Jest melancholijna jak dźwięk portugalskiej gitary, a zara-
zem radosna jak maderskie tańce i kolorowa jak tradycyjne stroje
jej mieszkańców. Malowniczy krajobraz archipelagu przypomina
misternie wyhaftowany ornament, który zaskakuje swą subtelno-
ścią, precyzją i wytwornością. Jest jak orchidea – idealna, delikatna
i wrażliwa, lub jak bugenwilla – jaskrawa, nieokiełznana i niepo-
skromiona. Madera to archipelag kontrastów, połączenie zacza-
rowanego świata natury z bogatym dziedzictwem kulturowym.
To oaza spokoju, raj dla zmysłów, chwila zapomnienia i medytacji.
Gościnna Madera udostępnia swe tajemnice światu, od wieków
przyjmując gości z otwartymi ramionami. Uchyla przed nimi wrota
tajemniczych ogrodów, zaprasza na szlaki wzdłuż krętych levad,
raczy przepięknymi widokami, upaja zapachem świeżo ciętych
kwiatów i smakiem egzotycznych owoców. Podróżnych częstuje
ponchą i winem maderskim, zaprasza do starych domów pokry-
tych strzechą i tam, przy dźwiękach tradycyjnej muzyki, opowiada
swoją długą historię. Opowieść ciągnie powoli, tak aby podróżny
usłyszał każdy jej szczegół. Bez pośpiechu odsłoni też przed przy-
byszem swe skarby, by ten poczuł się jak odkrywca nieznanego
lądu. Madera jest jak różnobarwny niczym w kalejdoskopie świat
wrażeń, który porusza wszystkie zmysły. To ogród wiecznej wio-
sny, pełen barw, smaków i zapachów. Madera czaruje swym uro-
kiem, zabierając przyjezdnych w swoje prastare lasy, potężne góry,
malownicze doliny, tajemnicze groty i niesamowity podwodny
świat skrywany u swych brzegów.
Madera zaprasza w podróż w głąb siebie, na wędrówkę do źró-
deł czasu i przestrzeni, przy akompaniamencie łagodnego szumu
fal, szelestu liści, słodkiego wina, bryzy ciepłego oceanu i pro-
mieni słońca. Najlepiej kontemplować ją powoli i w zapomnie-
niu, dokładnie utrwalać w pamięci wszystkie jej obrazy, zapachy
i smaki, by później móc wielokrotnie powracać do tych niezwy-
kłych maderskich chwil.
Kup książkę
Poleć książkę
Madera
Funchal
63
Funchal
Funchal jest stolicą Autonomicznego Regionu Madery, zajmuje
powierzchnię 76,3 km2 i liczy niewiele ponad 100 tys. mieszkań-
ców. Miasto (i zarazem gmina – port. concelho) Funchal podzie-
lone jest na dziesięć parafii (freguesias): Santa Maria Maior, Ima-
culado Coração da Maria, Monte, São António, São Roque, São
Martinho, São Pedro, Santa Luzia, São Gonçalo i Sé. Nazwa mia-
sta pochodzi od słowa funcho, co po portugalsku oznacza koper
włoski (łac. Foeniculum vulgare). Dawniej to aromatyczne ziele
bujnie porastało tereny dzisiejszego miasta. Dziś Funchal często
nazywany jest miastem-ogrodem, a to ze względu na swoje liczne
parki i inne tereny zielone oraz typowe quintas, czyli posiadłości
o olbrzymich ogrodach (wiele z quintas przekształcono w luk-
susowe hotele, inne zaś udostępniono zwiedzającym). Funchal
swym ukształtowaniem terenu przypomina amfiteatr. Zbocza
gór półkoliście otaczają centrum miasta i port położone nad błę-
kitnym Atlantykiem.
Do stu kilkunastu tysięcy mieszkańców Funchal doliczyć można
15 tys. turystów, którzy co roku przybywają do miasta, by często
właśnie stąd podróżować po wyspie. Funchal jest bowiem dosko-
nałą bazą wypadową do wycieczek po całym archipelagu. Poza
tym to nowoczesne i pełne życia miasto oferuje atrakcje o każ-
dej porze dnia i nocy przez cały rok. Jego mieszkańcy są bardzo
gościnni i życzliwie nastawieni do turystów. Chętnie służą radami,
które często są bezcenne przy zwiedzaniu wyspy. Infrastruktura
jest doskonale rozwinięta i śmiało można powiedzieć, że pod tym
względem Funchal dorównuje dużym europejskim miastom. Jed-
nakże dzięki bujnej roślinności wszechobecnej w mieście i pięk-
nym krajobrazom w stolicy Madery można się czuć jak na łonie
natury. Bliskość gór i oceanu daje też niezwykle wiele możliwo-
ści spędzania wolnego czasu. Miłośnicy sportów wodnych będą
przebierać w ofertach, a zwolennicy górskich wypraw z pewno-
ścią znajdą tu ciekawe trasy. Funchal to również miasto kultury
i sztuki. Spacerując po jego uliczkach, odnajdziemy malownicze
zakątki, często owiane historią, ciekawe muzea i wystawy oraz
perełki architektury maderskiej. A wszystko to przy akompania-
mencie piękna przyrody, szumu oceanu, zapachu kwiatów oraz
życzliwości i gościnności mieszkańców Madery.
Historia
W 1442 r. rozpoczyna się zaludnianie wyspy, której terytorium
zostało uprzednio podzielone na dwie administracyjne części:
wschodnią i zachodnią. Część zachodnia, w tym Funchal, należy
do João Gonçalvesa Zarco – odkrywcy Porto Santo i Madery,
a część wschodnia, z Machico – do Tristão Vaza Teixeiry. Osada,
dzięki swemu położeniu o strategicznym znaczeniu, urodzaj-
nej glebie oraz dobremu dostępowi do oceanu szybko staje się
ważnym punktem życia na wyspie. Sam Zarco osiada tu ze swoją
Funchal – stolica Madery
© Shutterstock.com | Zbynek Jirousek
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Madera
Funchal
65
W Funchal przebywał także marszałek Józef Piłsudski, który spę-
dził tu zimę 1930/31. Na Maderę przyjechał w celu podratowania
zdrowia. Dziś fakt ten upamiętnia tablica w Quinta Bettencourt,
w której mieszkał, oraz popiersie marszałka, które znajduje się
w centrum miasta, nieopodal katedry. Na Maderze Piłsudski pisał
jedną z ostatnich swoich książek, Poprawki historyczne, która uka-
zała się drukiem kilka miesięcy po jego powrocie do Polski.
Pobyt Winstona Churchilla na wyspie był zdecydowanie jed-
nym z najważniejszych wydarzeń w historii wyspy. Churchill przy-
jechał do Funchal na początku 1950 r. wraz ze swoją żoną Clemen-
tine i córką Dianą. Miał tu zostać na kilka miesięcy, by napisać
czwarty tom swoich wspomnień z wojny oraz malować obrazy.
Mieszkał w hotelu Reid´s, a po wyspie podróżował eleganckim rolls
royce’em, którego bagażnik – jak głosi legenda – był przerobiony
na barek. Szanowny gość szczególnie upodobał sobie portową
miejscowość niedaleko Funchal – Câmara de Lobos. Namalował tam
kilka akwarel i tam też zostało zrobione słynne zdjęcie Churchilla
Reid’s – legendarny hotel Madery
Szkot William Reid przybywa na wyspę w roku 1836 i początkowo pracuje w branży
winiarskiej, a później w hotelarskiej. Najpierw wynajmuje quintas turystom, a później staje
się właścicielem trzech hoteli. W roku 1880 kupuje ziemię na stromym brzegu morskim
tuż przy zachodniej granicy miasta z zamiarem wybudowania tam luksusowego hotelu.
Marzenie to spełniają jego synowie – William i Alfred, a hotel zdobywa nie lada renomę.
Zatrzymują się w nim sławy z całego świata, takie jak: Elżbieta Bawarska – cesarzowa
Austro-Węgier; Robert Falcon Scott podczas swojej podróży na Antarktydę; Edward VII –
król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii; George Bernard Shaw – irlandzki
dramaturg i prozaik; Guglielmo Marconi – laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki. W 1936 r.
hotel zostaje kupiony przez rodzinę Blandy. Wyremontowany i rozbudowany, zostaje
ponownie otwarty po zakończeniu II wojny światowej. Obecnie należy do luksusowej
sieci hotelowej Orient Express. Dziś nocleg w tym hotelu kosztuje 300–2500 EUR. W razie
wątpliwości, czy warto tyle wydać, polecamy odwiedzić stronę internetową hotelu: http://
www.reidspalace.com, by zobaczyć jego cudowne wnętrza oraz pełne wdzięku ogrody.
Forte de São Tiago
fot. Joanna Mazur
Dziennik Isabelli
Dziennik z podróży na Maderę i do Portugalii (Journal of a visit to Madeira and Portugal) to
do dziś jedna z najlepszych książek podróżniczych opisujących Maderę, mimo że powsta-
ła w połowie XIX w. Rękopis odnaleziony został przypadkowo w jednym z londyńskich an-
tykwariatów i wydany dopiero w 1970 r. Jak później ustalono, został on napisany i zilustro-
wany przez Angielkę – Isabellę Hurst de França, która w latach 1853–54 podróżowała wraz
z mężem po Maderze i Portugalii. Na szczególną uwagę zasługują jej akwarele, które w spo-
sób wręcz fotograficzny przedstawiają sceny z życia na wyspie, tradycyjne środki transportu,
stroje ludowe, pejzaż i architekturę z tamtych czasów. W muzeum Madeira Story Centre eks-
ponowane są niektóre obrazy Isabelli. Akwarele można również obejrzeć na stronie inter-
netowej Publicznej Biblioteki Regionalnej Madery (Biblioteca Pública Regional da Madeira):
http://www.bprmadeira.org.
rodziną. Funchal rozrasta się bardzo szybko w latach 1452–54,
kiedy to na Maderę przybywają nowi osadnicy. Już w roku 1508
król Manuel I Szczęśliwy nadaje osadzie status miasta.
Funchal przez lata musiał
odpierać ataki z zewnątrz. Do
wyspy stale docierały okręty
innych państw zainteresowa-
nych przejęciem wyspy. Sław-
nym stał się atak korsarzy fran-
cuskich, którzy w 1566 r. pod
dowództwem kapitana Peyrota
de Monluc (znanego także jako
Bertrand de Monluc, względ-
nie Montluc) napadli na miasto.
Podczas krwawych walk toczą-
cych się przez 16 dni miasto
zostało poważnie zniszczone.
Atak został jednak odparty,
a kapitan Monluc zginął pod
fortem św. Wawrzyńca (Forta-
leza de São Lourenço).
Pomnik Karola I – cesarza Austrii, króla
Galicji, Wielkiego Księcia Krakowa etc.
W wieku XVII miasto prężnie
się rozwija, do czego przyczynia
się produkcja wina, które wkrótce
osławi Maderę, sprowadzając tu pierwszych turystów zagranicz-
nych, zwłaszcza angielskich. Do Funchal zaczynają również przy-
jeżdżać wielkie osobistości. Pobyt na wyspie służyć miał nie tylko
wypoczynkowi, ale często też podratowaniu zdrowia. W Funchal
wypoczywała m.in. Elżbieta Bawarska – cesarzowa Austrii i kró-
lowa Węgier, znana również jako Sissi. Elżbieta cierpiała na gruźlicę
i wyjazd na Maderę był jej pierwszą z kilku podróży zdrowotnych.
Karol I Habsburg, ostatni cesarz Austro-Węgier, który został
wygnany na Maderę z powodów politycznych, mieszkał tu z całą
swoją rodziną. Zmarł w Funchal i został pochowany w kościele
Nossa Senhora do Monte, gdzie znajduje się jego grobowiec.
r
u
z
a
M
a
n
n
a
o
J
.
t
o
f
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Madera
Funchal
67
historię wytwarzania prądu w Funchal oraz zobaczyć, jak oświe-
tlane było miasto dawniej.
Kontynuując spacer wzdłuż wybrzeża, dochodzimy do ogrodu
zwanego Jardim do Almirante Reis. Stąd można się wybrać na
przejażdżkę kolejką linową do Monte. Kolejka czynna jest codzien-
nie 9.30–17.45. Bilet w dwie strony to 15 EUR (w jedną 10 EUR), bilet
dla dzieci w wieku 7–14 kosztuje 7,50 EUR (5 EUR w jedną stronę).
Z Monte kursuje druga kolejka, która przewozi pasażerów do
Ogrodu Botanicznego. Szczegółowe informacje na temat kole-
jek linowych, cen biletów i łączonych tras zwiedzania można zna-
leźć na stronie internetowej http://www.madeiracablecar.com.
Tuż obok terminalu – przy ulicy Dom Carlos I – znajduje się
Madeira Story Centre, w którym poznać można historię archi-
pelagu od jego wulkanicznych początków do dziś.
Spacer promenadą kończy się przy Forte de São Tiago, w któ-
rym obecnie działa Museu de Arte Contemporânea, czyli Muzeum
Sztuki Współczesnej, gdzie zobaczyć można dzieła portugalskich
artystów, takich jak Paula Rego, Alberto Carneiro, Pedro Casqueiro,
Gilberto Reis. Przy muzeum działa też biblioteka tematyczna,
a w forcie mieści się także restauracja z ogródkiem.
Zona Velha
Zwiedzanie starego miasta można rozpocząć od wizyty w budynku
targowym zwanym Mercado dos Lavradores. W jednej części
codziennie odbywa się targ rybny, a w drugiej sprzedawane są
kwiaty i dosyć egzotyczne owoce. Sprzedawcy chętnie częstują
turystów ciekawymi krzyżówkami uprawianymi na wyspie, takimi
jak np. maracujá-tomate (marakuja-pomidor), banana-maçã (banan-
jabłko). Tutaj też spróbować można słodziutkiej trzciny cukrowej
malującego pejzaż małej rybackiej wioski. Pobyt tej osobistości
na Maderze był krótszy niż przewidywano. Już 12 stycznia opuścił
on wyspę, by w pilnych sprawach politycznych stawić się w Anglii.
W muzeum fotografii Vicentes w Funchal można obejrzeć
albumy ze starymi fotografiami słynnych ludzi, którzy odwie-
dzili Maderę.
Zwiedzanie miasta
Avenida do Mar
Zwiedzanie miasta można rozpocząć od spaceru promenadą
wzdłuż oceanu. Jest to bardzo przyjemna trasa, zwłaszcza rano,
kiedy Funchal oświetlają pierwsze promyki słońca. Aleja, wzdłuż
której biegnie deptak, nosi
nazwę Avenida do Mar e das
Comunidades Madeirenses,
w skrócie: Avenida do Mar.
Aleja zaczyna się przy parku
Santa Catarina i ciągnie się na
wschód do żółtej budowli Forte
de São Tiago.
Na początku miniemy przy-
stań, z której odpływają statki
wycieczkowe, kilka kawiarenek
z ogródkami oraz restauracje na
zacumowanych statkach. Naj-
sławniejsza z nich to bez wątpie-
nia Restaurante Iate Vagrant –
Ex Beatles Yacht, ponieważ
ta właśnie łódź należała kiedyś
do słynnej grupy The Beatles.
„Vagrant” pochodzi z roku 1941
i wtedy uważany był za jeden
z dziesięciu najbardziej luksu-
sowych jachtów na świecie. W 1966 r. stał się własnością zespołu
The Beatles. Później „Vagrant” zmieniał jeszcze kilkakrotnie właści-
cieli. Należał m.in. do szkockiego piosenkarza Donovana, a następ-
nie do greckiego potentata Goulandrisa. W 1977 r. statek uległ
wypadkowi na Wyspach Kanaryjskich, gdzie pozostawał później
przez kilka lat. João Bartolomeu de Faria – mieszkaniec Madery –
kupił jacht w 1979 r. i otworzył na nim słynną dziś restaurację.
Kolej linowa Funchal – Monte
r
u
z
a
M
a
n
n
a
o
J
.
t
o
f
Kontynuując spacer wzdłuż Avenidy do Mar, warto zwrócić
uwagę na imponujący Palácio de São Lourenço (pałac św. Waw-
rzyńca). Pałac, będący jednocześnie fortecą, został zbudowany
w połowie XVI w., a później był wielokrotnie rozbudowywany.
W budynku działa Museu Militar da Madeira. Idąc dalej, miniemy
skrzyżowanie Praça da Autonomia, gdzie stoi Monumento
da Autonomia da Madeira. Zaraz za nim znajduje się Museu da
Electricidade, czyli Muzeum Elektryczności. Tu można poznać
r
u
z
a
M
a
n
n
a
o
J
.
t
o
f
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
Madera
Funchal
85
Restaurante Iate Vagrant – Ex
Beatles Yacht, Avenida do Mar
e das Comunidades Madeiren-
ses, tel.: +351 291 223572, http://re-
staurantevagrant.com. Restauracja
w dawnej łodzi Beatlesów. W karcie
dania mięsne i rybne oraz owoce mo-
rza. Kuchnia portugalska i między-
narodowa.
Restaurante La Belle Terrasse,
Caminho de Santo António 52, tel.:
+351 291 724234. Piękny widok na
Funchal. Ceny od 24 EUR za posiłek.
Dania bardzo efektownie podane.
Restaurante Mozart, Rua D. Carlos
50. Restauracja z ogródkiem letnim.
W karcie dania międzynarodowe
mięsne i rybne. Elegancko podane.
Sabor a Fado, Travessa das Tor-
res 10, tel.: +351 925612259. Restau-
racja z muzyką fado na żywo. W kar-
cie typowe dania portugalskie. Let-
ni ogródek.
Tasca Literária Dona Joana
Rabo-de-Peixe, Rua de Santa
Maria 77. Restauracja w dzielnicy
Zona Velha. Tradycyjna kuchnia por-
tugalska. Bardzo ciepłe i przytulne
wnętrze.
Venda da Donna Maria, Rua de
Santa Maria 51, tel.: +351 291 621225.
Restauracja w dzielnicy Zona Velha.
Kuchnia portugalska, ciekawy wystrój
wnętrza. W lecie ogródek na zewnątrz.
Muzea
Adegas de São Francisco, Aveni-
da Arriaga 28, tel.: +351 291 740110,
http://www.madeirawinecompa-
ny.com. Otwarte: pn.–pt. 9.30–18.30
(zwiedzanie z przewodnikiem: 10.30,
14.30, 15.30 i 16.30), sb. 10.00–13.00
(zwiedzanie z przewodnikiem: 11.00),
nd. i święta nieczynne.
Casa-Museu Frederico de Frei-
tas, Calçada de Santa Clara 7, tel.:
+351 291 202570. Otwarte: wt.–sb.
10.00–17.30. Bilety: normalny 2,5 EUR,
ulgowy 1 EUR.
Madeira Story Centre, Rua Dom
Carlos I 27-29, tel.: +351 291 000770,
http://www.storycentre.com. Otwar-
te: codz. 10.00–18.00. Bilety: normal-
ny 9,60 EUR, dzieci (4-14 lat) 4,80 EUR.
Museu A Cidade do Açúcar, Pra-
ça do Colombo 5, e-mail: museu.acu-
car@cm-funchal.pt.
Museu da Electricidade, Rua Casa
da Luz 2, tel.: +351 291 211480, http://
www.museucasadaluz.com. Otwarte:
wt.–sb. 10.00–12.30 i 14.00–18.00.
r
u
z
a
M
a
n
n
a
o
J
.
t
o
f
Kamienny herb Portugalii – Quinta das Cruzes
Museu de Arte Contemporânea,
Rua do Portão de Santiago, tel.: + 351
291 213340, http://www.museumac.
com. Otwarte: wt.–sb. 10.00–12.30
i 14.00–17.30. Bilety: normalny 2 EUR,
ulgowy 1,5 EUR.
Museu de Arte Sacra, Rua do Bi-
spo 21, tel.: +351 291 228900, http://
www.museuartesacrafunchal.org.
Otwarte: wt.–sb. 10.00–12.30 i 14.30–
18.00, nd. 10.00–13.00. Bilety: nor-
malny 3 EUR, ulgowy 1,5 EUR.
Museu de Fotografia Vicentes,
Rua da Carreira 43, tel.: +351 291
225050, http://www.photographia-
museuvicentes.com.pt. Otwarte: pn.–
pt. 10.00–12.30 i 14.00–17.00. Bilety:
normalny 3 EUR, ulgowy 1,5 EUR.
Museu de História Natural, Rua
da Mouraria 31, tel.: +351 291 229761,
e-mail: mmf@cm-funchal.pt. Otwar-
te: wt.–pt. 10.00–18.00, sb., nd.
i święta 12.00–18.00. Bilety: normal-
ny 3,66 EUR, ulgowy 1,66 EUR, w nie-
dziele wstęp wolny.
Museu Henrique e Francisco
Franco, Rua João de Deus 13, tel.:
+351 291 23063. Otwarte: wt.–sb.
10.00–12.30 i 14.00–17.30. Bilety: nor-
malny 3,66 EUR, ulgowy 1,66 EUR.
Museu I.B.T.A.M., Rua Visconde de
Anadia 44, tel.: +351 291 231139. Otwar-
te: pn.–pt. 10.00–12.30 i 14.00–17.30.
Museu Militar da Madeira,
Palácio de São Lourenço, Largo da
Restauração, e-mail: musmilmade-
ira@mail.exercito.pt. Otwarte: pn.–sb.
10.00–12.00 i 14–17. Bilety: normalny
2 EUR, ulgowy 1,5 EUR, rodzinny 5 EUR.
Poleć książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Zona Velha
Funchal – informacje praktyczne
r
u
z
a
M
a
n
n
a
o
J
.
t
o
f
Informator
Informacja turystyczna: Posto
de Turismo, Avenida Arriaga 16;
tel.: +351 291 211902; czynne: pn.–pt.
9.00–19.00, sb., nd. i święta 9.00–15.00
(1 I, Niedziela Wielkanocna, 1 V, 25 i 26
XII nieczynne). Posto de Turismo,
Estrada Monumental 284 (w cen-
trum handlowym Monumental Li-
do); tel.: +351 291 775254; czynne:
pn.–pt. 9.00–12.30 i 14.00–17.00, sb.
9.30–12.00.
Horários do Funchal (komunika-
cja miejska), tel.: +351 291 705555,
r
u
z
a
M
a
n
n
a
o
J
.
t
o
f
„Sztuka drzwiowa” w starym Funchal
Kup książkę
http://www.horariosdofunchal.pt.
Centrum sprzedaży biletów (mię-
dzy innymi): Anadia Shopping, Rua
Visconde de Anadia.
Livraria Esperança (księgarnia),
Rua dos Ferreiros 119 i 156, tel.: +351
291 221116, http://www.livraria-
-esperanca.pt.
Moskito Drive (wypożyczalnia
rowerów i skuterów elektrycznych),
Estrada Monumental 316, Hotel Alto
do Lido; tel.: +351 291 765180, http://
www.moskito-drive.com.
Teleféricos da Madeira
(Koleje Linowe Madery), tel.:
+351 291780280, http://www.
madeiracablecar.com.
Wyżywienie
A Sala do Capitulo, Rua Direita 37,
tel.: +351 291 630965. Typowa portu-
galska restauracja. Dania regionalne,
duży wybór win.
O Portão, Rua Portão de São Tiago,
tel.: +351 291 221125. Restauracja
w dzielnicy Zona Velha. Przytulne
wnętrze w tradycyjnym stylu. W lecie
przyjemny ogródek na zewnątrz.
Real Canoa, Rua Ponta da Cruz, tel.:
+351 291 762396. Restauracja w Lido
z kuchnią maderską. W weekendy,
a w sezonie także w inne dni, często
muzyka na żywo.
Zwiedzanie Madery
Ponta do Sol
Levadas, czyli wodne szlaki
113113
W latach 40. ubiegłego wieku sieć kanałów została znacznie
powiększona i ulepszona. Prace przy budowie levad odbywały
się często w bardzo niebezpiecznych warunkach. Levady bie-
gną przecież przez strome górskie zbocza, wąwozy, lasy i inne
trudno dostępne miejsca. Dziś, wędrując wzdłuż levad, można
sobie wyobrazić, jak wiele wysiłku, wytrwałości i poświęcenia
włożono w budowę tego niezwykłego systemu melioracyjnego.
Trzeba przy tym również pamiętać, że ówcześni robotnicy posłu-
giwali się jedynie kilofami, kując nimi litą skałę. Dziś za zużycie
wody pochodzącej z levad rolnicy płacą bezpośrednio władzom
Madery. Woda dostarczana jest na pola wg ustalonego wcześniej
harmonogramu, sporządzonego dla danej plantacji.
Wzdłuż kanałów powstawały również szlaki łączące ze sobą
poszczególne regiony wyspy. O wiele łatwiej było wędrować,
trzymając się kanałów, niż przedzierać się przez góry i lasy, szu-
kając właściwej drogi. W ten oto sposób levady zaczęły spełniać
drugą, dodatkową funkcję – traktów komunikacyjnych, służących
głównie celom handlowym.
Dziś szlaki te przyciągają wielu amatorów pieszych wędrówek.
Dla sporej liczby turystów levadas to właściwie jedyny cel podróży
na Maderę. Dzięki takim wycieczkom można poznać całą wyspę
wzdłuż i wszerz. Wystarczy jedynie dobrze zaplanować i połączyć
ze sobą odpowiednie szlaki, by móc pieszo wędrować po całej
Maderze, podziwiając niezwykłe piękno jej krajobrazu i odwie-
dzając przy tym leśne ostępy i zagubione wśród gór osady. Wybie-
rając się na wędrówkę wzdłuż wodnych szlaków, powinniśmy
pamiętać o kilku podstawowych zasadach, które pozwolą uchro-
nić nas i innych od niebezpieczeństw. Władze Autonomicznego
Kanał irygacyjny wśród lasów wawrzynowych
© Shutterstock.com | kukuruxa
i
k
a
l
z
s
e
n
d
o
w
i
l
y
z
c
,
s
a
d
a
v
e
L
Levada do Furado
© Shutterstock.com | Volker Rauch
Levada dos Balcões
fot. Joanna Mazur
Levady to mader-
skie kanały irygacyjne
(słowo levada pochodzi od por-
tugalskiego czasownika levar – ‘zabierać,
przenosić’), które wśród turystów z całego świata
zdobyły wielką popularność jako szlaki pieszych wędró-
wek. Kanały te transportują deszczówkę z gór na niżej
położone tereny nadmorskie. Łączna długość levad
wynosi 2150 km.
Mieszkańcy wyspy szybko zauważyli, że tereny gór-
skie są zasobniejsze w wodę, niż ziemie położone nad
morzem – w górach nie tylko biorą początek liczne potoki,
ale też znacznie częściej pada deszcz. Ponieważ na obsza-
rach nadmorskich – czyli tam, gdzie prowadzono uprawę
roślin – plony były bardzo marne właśnie z powodu nie-
dostatku wody, powstała potrzeba budowy kanałów iry-
gacyjnych. Pierwsze systemy były bardzo prymitywne,
z czasem jednak wciąż je udoskonalano. Początkowo rol-
nicy sami doprowadzali do swych pól wodę ze źródeł,
później zadbały o to władze prowincji. W XIX w. zaczęto
budować całą sieć melioracyjną, która ostatecznie miała
doprowadzać wodę niemal w każde miejsce na wyspie.
Dostęp do kanałów wodnych był płatny, ale rolnicy mogli
sami określić, ile wody będą potrzebować do nawodnie-
nia swoich pól.
Kup książkę
Poleć książkę
Kup książkę
Poleć książkę
m
o
c
.
k
c
o
t
s
r
e
t
t
u
h
S
|
a
i
r
b
e
C
d
r
a
u
d
E
©
.
t
o
f
:
i
k
d
a
ł
k
o
e
i
z
d
o
z
r
p
a
n
Jedziesz w podróż za granicę?
Kupując ubezpieczenie podróżne,
zwróć uwagę na:
– zakres i wariant ubezpieczenia:
• jakie ubezpieczenia są w pakiecie,
• czy odpowiadają Twoim potrzebom,
• czy pasują do charakteru podróży.
– wysokość sum ubezpieczenia:
• im dalej jedziesz i im dłuższa podróż, tym wyższą
powinieneś wybrać sumę ubezpieczenia.
– zakres ochrony - powinien zostać rozszerzony
w sytuacji, gdy:
• uprawiasz sporty o podwyższonym ryzyku,
np. wspinaczkę, narciarstwo,
• cierpisz na choroby przewlekłe, np. nadciśnienie,
• jedziesz do pracy, np. jako instruktor narciarstwa.
Zabierz ze sobą:
– nr telefonu do Centrum Alarmowego,
– nr polisy,
– dowód osobisty lub paszport,
– leki, które regularnie przyjmujesz,
– pieniądze na drobne wydatki.
www.podroze.ergohestia.pl
Madera
Bajkowe ogrody
Lasy wawrzynowe
Plaże i urwiste klify
Lewady – niezwykłe
górskie szlaki
Madera – słynne
wyspiarskie wino
Madera – niczym wynurzona z morskich odmętów część mitycznej Atlanty-
dy – urzeka przybyszów rajskim krajobrazem. Przez cały rok panuje tu wio-
senno-letnia pogoda, o wysokie klify rozbijają się fale przyboju, a w urwi-
stych górach interioru szumią wawrzynowe lasy. Turystów przyciągają tu
nie tylko plaże i lewady, ale także znakomita kuchnia, w której króluje dorsz
bacalhau, egzotyczne odmiany owoców i słynne na całym świecie wino.
Przewodniki rekreacyjne oprowadzają po najciekawszych regionach i mias-
tach – nie do pominięcia na trasie podróży. Opisom krajoznawczym towa-
rzyszą mapy, ramki z ciekawostkami oraz starannie wybrane zdjęcia, dające
przedsmak prawdziwej podróży. Zwięzłe informacje praktyczne pomagają
zaplanować udany urlop i odnaleźć się w odwiedzanym miejscu. Wszystko
to, w połączeniu z przejrzystym układem treści i atrakcyjną szatą graficzną,
czyni z przewodnika rekreacyjnego niezastąpionego partnera w podróży.
10378
http://bezdroza.pl
Sprawdź najnowsze promocje:
http://bezdroza.pl/promocje
Przewodniki najchętniej czytane:
http://bezdroza.pl/bestsellery
Zamów informator podróżniczy:
http://bezdroza.pl/newsletter
Helion SA
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel.: 32 230 98 63
e-mail: bezdroza@bezdroza.pl
http://bezdroza.pl
ISBN 978-83-246-5826-8
Cena 26,90 zł
Pobierz darmowy fragment (pdf)