Materiał przeznaczony jest do ćwiczeń prawidłowej wymowy samogłosek ustnych a, o, u, e, i, y oraz nosowych ą, ę w sylabach, wyrazach dźwiękonaśladowczych, wyrazach, wyrażeniach i zdaniach. Materiał ćwiczeniowy do samogłosek ą, ę obejmuje wyrazy, w których zachowana jest pełna nosowość, tj. przed spółgłoskami szczelinowymi f, w, s, z, sz, rz (ż), ś, (si), ź (zi) oraz w wygłosie absolutnym (na końcu wyrazu) w przypadku samogłoski ą.
Opracowany materiał jest przeznaczony dla logopedów i rodziców do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym. Należy go wykorzystywać po wywołaniu samogłosek w izolacji. Utrwalanie wymowy można wspomagać, wykorzystując analizator wzrokowy, oznaczając kolorem czerwonym ćwiczone samogłoski.
Życzymy przyjemnych ćwiczeń
Autorki
Darmowy fragment publikacji:
Grażyna Krzysztoszek, Małgorzata Piszczek
MATERIA£ WYRAZOWO-OBRAZKOWY
MATERIA£ WYRAZOWO-OBRAZKOWY
DO UTRWALANIA POPRAWNEJ WYMOWY
DO UTRWALANIA POPRAWNEJ WYMOWY
A, O, U, E, I, Y, A, E,
,
G£OSEK
G£OSEK A, O, U, E, I, Y, A, E
,
1010
,
© Copyright by Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2012
Korekta:
Danuta Porębska
Opracowanie typograficzne:
Katarzyna Kerschner
Ilustracje:
Piotr Olszówka
Projekt okładki:
Andrzej Augustyński
ISBN 978-83-7850-109-1
Oficyna Wydawnicza „Impuls”
30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5
tel. (12) 422-41-80, fax (12) 422-59-47
www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl
Wydanie I, Kraków 2012
Wstęp
Materiał przeznaczony jest do ćwiczeń prawidłowej wymowy samogłosek ust-
nych a, o, u, e, i, y oraz nosowych ą, ę w sylabach, wyrazach dźwiękonaśladow-
czych, wyrazach, wyrażeniach i zdaniach. Materiał ćwiczeniowy do samogłosek ą, ę
obejmuje wyrazy, w których zachowana jest pełna nosowość, tj. przed spółgłos-
kami szczelinowymi f, w, s, z, sz, rz (ż), ś, (si), ź (zi) oraz w wygłosie absolutnym
(na końcu wyrazu) w przypadku samogłoski ą.
Opracowany materiał jest przeznaczony dla logopedów i rodziców do pracy
z dziećmi w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym.
Należy go wykorzystywać po wywołaniu samogłosek w izolacji.
Utrwalanie wymowy można wspomagać, wykorzystując analizator wzrokowy,
oznaczając kolorem czerwonym ćwiczone samogłoski.
Życzymy przyjemnych ćwiczeń
Autorki
5
Polecenia do ćwiczeń
1. Patrz na obrazek i powtarzaj za logopedą (mamą).
2. Nazwij samodzielnie obrazki.
3. Przeczytaj napisy do obrazków*.
4. Zaznacz w podpisach kolorem czerwonym litery oznaczające ćwiczone samo-
5. Pomaluj obrazki.
6. Zakryj napisy i jeszcze raz samodzielnie nazwij obrazki.
7. Patrz na obrazek i powtarzaj za logopedą wyrażenia.
8. Nazwij samodzielnie wyrażenia.
9. Zaznacz w wyrażeniach kolorem czerwonym litery oznaczające ćwiczone sa-
głoski.
mogłoski.
głoski.
10. Patrz na obrazki i powtarzaj za logopedą zdania.
11. Powtórz samodzielnie zdania.
12. Zaznacz w zdaniach kolorem czerwonym litery oznaczające ćwiczone samo-
13. Napisz wyrażenia i zdania podyktowane przez logopedę (mamę)*.
14. Odpowiedz na pytania dotyczące ćwiczonych głosek (np. Co jest potrzebne do
robienia zdjęć?, Co lubi miś?, Co leci z kranu?).
15. Popatrz na obrazek i powtarzaj za logopedą zdania z opowiadań: „W przed-
szkolu”, „Nad morzem”.
16. Powtórz wyrazy z ćwiczoną samogłoską występujące na obrazku.
17. Odpowiedz na pytania logopedy dotyczące treści obrazka.
18. Spróbuj sam opowiedzieć, co przedstawia obrazek.
* Zadania dla uczniów z opanowaną umiejętnością czytania i pisania.
7
Wywoływanie dźwięków w kolejności a, o, u, e, i, y ma fonetyczne uzasadnie-
nie. Uwzględnia poziome i pionowe ruchy języka, charakterystyczne dla poszcze-
gólnych samogłosek, zachowanie się warg oraz stopień trudności ich arty kulacji
(Skorek 2000b).
A
O
U
E
Samogłoska a jest ustna, środkowa, niska, obojętna, szeroka.
– język leży nisko na dnie jamy ustnej
– mięśnie grzbietu języka rozluźnione
– wargi rozchylone dość szeroko
Samogłoska o jest ustna, tylna, średnia, zaokrąglona, silnie obniżona.
– język cofnięty do tyłu jamy ustnej, lekko uwypuklony
– podniebienie miękkie przylega do tylnej ściany jamy gardłowej
– dolna szczęka obniżona
– wargi lekko wysunięte do przodu i zaokrąglone
Samogłoska u jest ustna, tylna, wysoka, zaokrąglona, wąska.
− masa języka wzniesiona silnie do tyłu w kierunku podniebienia miękkiego
− dolna szczęka nieco obniżona
− wargi wysunięte i zaokrąglone do przodu
Samogłoska e jest przednia, średnia, spłaszczona, ustna.
– język przesunięty do przodu jamy ustnej i lekko wzniesiony do góry
– szczęka dolna lekko opuszczona
– wargi lekko spłaszczone, kąciki ust cofnięte jak przy uśmiechu
8
I
Y
Ą
Ę
Samogłoska i jest ustna, wąska, wysoka, przednia, spłaszczona.
– język wysunięty do przodu, silnie wysklepiony ku podniebieniu twardemu
– szczęka dolna odchylona lekko ku dołowi
– wargi rozciągnięte i spłaszczone przylegają do łuków zębowych, kąciki ust
oddalone od siebie
Samogłoska y jest ustna, przednia, wysoka, spłaszczona, wąska.
– język przesunięty do przodu jamy ustnej i wzniesiony w kierunku przedniej
części podniebienia twardego
– szczęka dolna unosi się lekko ku górze
– wargi bardziej spłaszczone niż przy e, a mniej niż przy i
Samogłoska ą jest nosowa, tylna, średnia, zaokrąglona.
Samogłoskę ą wymawia się dwufazowo:
– w pierwszej fazie język i wargi przybierają położenie jak przy samogłosce o,
podniebienie zamyka przejście do jamy nosowej;
– w drugiej fazie język wznosi się wyżej i cofa ku podniebieniu miękkiemu,
podniebienie miękkie obniża się i otwiera przejście do jamy nosowej, wargi są
mniej otwarte.
Samogłoska ę jest nosowa, przednia, średnia, spłaszczona.
Samogłoskę ę wymawia się dwufazowo:
– w pierwszej fazie język i wargi przybierają położenie jak przy samogłosce e,
podniebienie miękkie zamyka przejście do jamy nosowej;
– w drugiej fazie język, przesuwając się ku tyłowi, unosi się, podniebienie mięk-
kie obniża się i otwiera przejście do jamy nosowej, wargi zaokrąglają się.
9
Aa
Oo
Uu
Układy ust samogłosek a, o, u
10
Ee
Ii
Yy
Układy ust samogłosek e, i, y
11
Aa
Układ ust do głoski a
a...a...a
12
Oo
Układ ust do głoski o
O...O...O
13
Pobierz darmowy fragment (pdf)
