Publikacja stanowi pogłębione studium możliwych do zastosowania metod chroniących spółkę akcyjną i jej akcjonariuszy przed niewłaściwym wykonywaniem prawa. Zawiera analizę typowych przypadków nadużyć i konfliktów pomiędzy akcjonariuszami oraz pomiędzy członkami organów spółek akcyjnych funkcjonujących na młodym polskim rynku, o niewykształconych jeszcze standardach dobrych obyczajów. Prezentacja poszczególnych 'pól' konfliktów odbywa się przez wskazanie istoty i celu prawa, a następnie wskazanie konkretnych sytuacji niewłaściwego jego wykonywania i możliwych do zastosowania metod zapobiegających tym nieprawidłowościom. Szczegółowe rozważania poprzedzone są ustaleniem konstrukcji niewłaściwego wykonywania prawa oraz omówieniem zasad kształtujących naturę spółki akcyjnej.
Opracowanie jest nieocenionym przewodnikiem dla praktyków zajmujących się problematyką spółek kapitałowych, adresowanych do szerokiego grona akcjonariuszy, członków rad nadzorczych, członków zarządów spółek akcyjnych, jak również dla sędziów i arbitrów rozstrzygających spory korporacyjne oraz radców prawnych, adwokatów i mediatorów poszukujących skutecznych metod rozwiązywania sporów powstałych na tle wykonywania prawa w spółce akcyjnej.
Darmowy fragment publikacji:
PRAWO GOSPODARCZE I HANDLOWE
Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy
przed niew³aœciwym wykonywaniem prawa
Polecamy nastêpuj¹ce publikacje:
Robert Pabis
SPÓ£KA AKCYJNA. £¥CZENIE, PODZIA£, PRZEKSZTA£CANIE
SPÓ£EK. TOM 4, wyd. 2
Pisma Spó³ek Handlowych
S. So³tysiñski, A. Szajkowski, A. Szumañski, J. Szwaja
KODEKS SPÓ£EK HANDLOWYCH. KOMENTARZ. TOM I, wyd. 2
Du¿e Komentarze Becka
Pod red. S. W³odyki
PRAWO UMÓW HANDLOWYCH, TOM 5, wyd. 2
System Prawa Handlowego
Pod red. M. Steca oraz T. Mróz
PRAWO GOSPODARCZE PRYWATNE
Studia Prawnicze
A. Kidyba
PRAWO HANDLOWE, wyd. 6
Studia Prawnicze
A. Szajkowski, M. Tarska
PRAWO SPÓ£EK HANDLOWYCH, wyd. 5
Zarys Prawa
KODEKS SPÓ£EK HANDLOWYCH, wyd. 12
z wprowadzeniem A. Szajkowskiego
Teksty Ustaw Becka
USTAWA O SWOBODZIE DZIA£ALNOŒCI GOSPODARCZEJ
z wprowadzeniem, wyd. 2
Twoje Prawo
www.sklep.beck.pl
Olga Lipiñska-D³ugosz
¨
Ochrona spó³ki akcyjnej
i jej akcjonariuszy
przed niew³aœciwym
wykonywaniem prawa
Seria
Prawo Gospodarcze i Handlowe
pod redakcj¹
Profesora Stanis³awa W³odyki
Wydane we wspó³pracy z Instytutem Prawa Spó³ek
i Inwestycji Zagranicznych, Sp. z o.o. w Krakowie
Redakcja: Joanna Cybulska
© Wydawnictwo C. H. Beck 2006
Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o.
ul. Gen. Zaj¹czka 9, 01-518 Warszawa
Sk³ad i ³amanie:
Krzysztof Biesaga
Druk i oprawa: P.W.P. INTERDRUK, Warszawa
ISBN 83-7483-142-1
moim bliskim
Spis treœci
Spis treœci
Spis treœci
Wstêp............................................................................................................... XIII
Wykaz skrótów ............................................................................................ XVII
Wykaz orzecznictwa ...................................................................................... XIX
Wykaz literatury ......................................................................................... XXIII
Rozdzia³ 1. Zagadnienia ogólne ...................................................................
1.1. Konstrukcja niew³aœciwego wykonywania prawa w spó³ce akcyjnej.........
1.2. Zakres zastosowania przepisów Kodeksu cywilnego do ochrony
1
1
spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœciwym wykonywa-
niem prawa ...........................................................................................
1.3. Natura spó³ki akcyjnej jako wyznacznik niew³aœciwego wykonywa-
nia prawa ..............................................................................................
Rozdzia³ 2. Zasady kszta³tuj¹ce naturê spó³ki akcyjnej ...........................
2.1. Zasada „rz¹dów” akcjonariuszy wiêkszoœciowych nad mniejszoœcio-
wymi .....................................................................................................
2.1.1. Pojêcie, Ÿród³a i cel obowi¹zywania zasady „rz¹dów” akcjona-
riuszy wiêkszoœciowych nad mniejszoœciowymi......................
2.1.2. Prawa akcjonariuszy mniejszoœciowych jako instytucja ochro-
ny przed niew³aœciwym wykonywaniem prawa przez akcjona-
riuszy wiêkszoœciowych ............................................................
2.1.3. Ograniczony zakres obowi¹zywania zasady „rz¹dów” akcjona-
riuszy wiêkszoœciowych nad mniejszoœciowymi......................
2.2. Zasada równego traktowania akcjonariuszy ........................................
2.2.1. Pojêcie, Ÿród³a i cel obowi¹zywania zasady równego traktowa-
nia akcjonariuszy .......................................................................
2.2.2. Przyk³ady niew³aœciwego wykonywania zasady równego trak-
towania akcjonariuszy ...............................................................
2.3. Zasada proporcjonalnoœci praw i wk³adów..........................................
2.3.1. Pojêcie, Ÿród³a i cel obowi¹zywania zasady proporcjonalnoœci
praw i wk³adów..........................................................................
2.3.2. Przyk³ady niew³aœciwego wykonywania zasady proporcjonal-
noœci praw i wk³adów ................................................................
2.4. Zasada rozdzielnoœci kapita³u od zarz¹dzania .....................................
2.4.1. Pojêcie, Ÿród³a i cel obowi¹zywania zasady rozdzielnoœci kapi-
ta³u od zarz¹dzania ....................................................................
2.4.2. Przyk³ady niew³aœciwego wykonywania zasady rozdzielnoœci
kapita³u od zarz¹dzania .............................................................
4
7
11
11
11
14
19
23
23
29
30
30
33
34
34
37
VII
Spis treœci
Rozdzia³ 3. Szczególne Ÿród³a ochrony spó³ki akcyjnej i jej akcjona-
riuszy przed niew³aœciwym wykonywaniem prawa ...................................
3.1. Lex contractus jako Ÿród³o ochrony spó³ki akcyjnej i jej akcjonariu-
szy przed niew³aœciwym wykonywaniem prawa ................................
3.1.1. Zasady nadzoru korporacyjnego OECD ....................................
3.1.2. Prawo gie³dowe jako Ÿród³o ochrony spó³ki akcyjnej i jej ak-
cjonariuszy przed niew³aœciwym wykonywaniem prawa.........
3.1.3. Szczególny charakter prawny zasad ³adu korporacyjnego........
3.2. Statut spó³ki akcyjnej jako Ÿród³o ochrony spó³ki akcyjnej i jej ak-
cjonariuszy przed niew³aœciwym wykonywaniem prawa ...................
3.2.1. Charakter prawny statutu spó³ki akcyjnej .................................
3.2.2. Szczególna wyk³adnia postanowieñ statutu spó³ki akcyjnej.....
3.3. Regulaminy organów spó³ki akcyjnej jako Ÿród³o ochrony spó³ki ak-
cyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœciwym wykonywaniem pra-
wa..........................................................................................................
3.3.1. Charakter prawny regulaminów organów spó³ki akcyjnej........
3.3.2. Zakres ochrony spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy w drodze re-
gulaminu ....................................................................................
3.4. Klauzule generalne jako Ÿród³o ochrony spó³ki i jej akcjonariuszy
przed niew³aœciwym wykonywaniem prawa .......................................
3.4.1. Zagadnienia ogólne ....................................................................
3.4.2. Klauzula generalna zasad wspó³¿ycia spo³ecznego w Kodeksie
cywilnym a klauzula dobrego obyczaju w Kodeksie spó³ek
handlowych................................................................................
3.4.3. Klauzula interesu spó³ki.............................................................
39
39
39
42
44
48
48
52
53
53
56
59
59
61
64
3.5. Zwyczaj jako Ÿród³o ochrony spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy
przed niew³aœciwym wykonywaniem prawa .......................................
67
Rozdzia³ 4. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed
niew³aœciwym wykonywaniem prawa przez akcjonariuszy......................
4.1. Wykonywanie przez akcjonariusza prawa do uczestnictwa w wal-
nym zgromadzeniu ...............................................................................
4.1.1. Istota i cel prawa akcjonariusza do uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu.............................................................................
4.1.2. Niew³aœciwe wykonywanie przez akcjonariusza prawa do
uczestnictwa w walnym zgromadzeniu.....................................
4.1.3. Ochrona spó³ki akcyjnej przed niew³aœciwym wykonywaniem
prawa do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu.....................
4.2. Wykonywanie przez akcjonariusza prawa g³osu na walnym zgroma-
dzeniu....................................................................................................
4.2.1. Istota i cel prawa akcjonariusza do g³osu na walnym zgroma-
dzeniu.........................................................................................
4.2.2. Niew³aœciwe wykonywanie przez akcjonariusza prawa g³osu
na walnym zgromadzeniu..........................................................
4.2.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa g³osu na walnym zgromadzeniu .
69
69
69
70
71
75
75
76
78
VIII
Spis treœci
4.3. Wykonywanie przez akcjonariusza prawa do informacji na walnym
zgromadzeniu lub poza nim .................................................................
4.3.1. Istota i cel prawa akcjonariusza do informacji na walnym zgro-
madzeniu lub poza nim..............................................................
4.3.2. Niew³aœciwe wykonywanie przez akcjonariusza prawa do in-
formacji na walnym zgromadzeniu lub poza nim.....................
4.3.3. Ochrona spó³ki akcyjnej przed niew³aœciwym wykonywaniem
prawa do informacji na walnym zgromadzeniu lub poza nim
4.4. Wykonywanie przez akcjonariusza prawa do zaskar¿ania uchwa³
walnego zgromadzenia.........................................................................
4.4.1. Istota i cel prawa akcjonariusza do zaskar¿ania uchwa³ walne-
go zgromadzenia........................................................................
4.4.2. Niew³aœciwe wykonywanie przez akcjonariusza prawa do za-
skar¿ania uchwa³ walnego zgromadzenia .................................
4.4.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa akcjonariusza do zaskar¿ania
uchwa³ walnego zgromadzenia .................................................
4.5. Wykonywanie przez akcjonariuszy mniejszoœciowych prawa do
¿¹dania zwo³ania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia................
4.5.1. Istota i cel prawa akcjonariuszy do ¿¹dania zwo³ania nadzwy-
czajnego walnego zgromadzenia...............................................
4.5.2. Niew³aœciwe wykonywanie przez akcjonariuszy prawa do
79
79
81
82
85
85
94
96
99
99
¿¹dania zwo³ania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia ..... 101
4.5.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa do ¿¹dania zwo³ania nadzwyczaj-
nego walnego zgromadzenia ..................................................... 103
4.6. Wykonywanie przez akcjonariuszy mniejszoœciowych spó³ki pu-
blicznej prawa do z³o¿enia wniosku o powo³anie rewidenta do
spraw szczególnych.............................................................................. 105
4.6.1. Istota i cel prawa akcjonariuszy do z³o¿enia wniosku
o powo³anie rewidenta do spraw szczególnych ....................... 105
4.6.2. Niew³aœciwe wykonywanie przez akcjonariuszy prawa do
z³o¿enia wniosku o powo³anie rewidenta do spraw szczegól-
nych............................................................................................ 109
4.6.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa do z³o¿enia wniosku o powo³anie
rewidenta do spraw szczególnych ............................................. 110
4.7. Wykonywanie przez akcjonariuszy wiêkszoœciowych prawa do przy-
musowego wykupu akcji...................................................................... 112
4.7.1. Istota i cel prawa akcjonariuszy do ¿¹dania przymusowego wy-
kupu akcji................................................................................... 112
4.7.2. Niew³aœciwe wykonywanie przez akcjonariuszy prawa do
¿¹dania przymusowego wykupu akcji ..................................... 115
IX
Spis treœci
4.7.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa akcjonariuszy do ¿¹dania przy-
musowego wykupu akcji ........................................................... 117
4.8. Zagadnienia koñcowe ........................................................................... 122
Rozdzia³ 5. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed
niew³aœciwym wykonywaniem prawa przy podejmowaniu uchwa³
przez walne zgromadzenie ............................................................................ 127
5.1. Wykonywanie prawa do podejmowania uchwa³ przez walne zgroma-
dzenie.................................................................................................... 127
5.1.1. Istota i cel prawa do podejmowania uchwa³ przez walne zgro-
madzenie .................................................................................... 127
5.1.2. Niew³aœciwe wykonywanie prawa przy podejmowaniu uchwa³
przez walne zgromadzenie ........................................................ 128
5.1.3. Ochrona akcjonariuszy przed niew³aœciwym wykonywaniem
prawa przy podejmowaniu uchwa³ przez walne zgromadzenie . 129
5.2. Wykonywanie prawa do podjêcia przez walne zgromadzenie
uchwa³y o podziale zysku .................................................................... 134
5.2.1. Istota i cel uchwa³y walnego zgromadzenia o podziale zysku.. 134
5.2.2. Niew³aœciwe wykonywanie prawa przy podejmowaniu przez
walne zgromadzenie uchwa³y o podziale zysku ....................... 136
5.2.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa przy podejmowaniu przez walne
zgromadzenie uchwa³y o podziale zysku.................................. 137
5.3. Wykonywanie prawa do podjêcia przez walne zgromadzenie
uchwa³ w zwi¹zku z wyborem rady nadzorczej w drodze g³osowa-
nia oddzielnymi grupami ..................................................................... 142
5.3.1. Istota wyboru przez walne zgromadzenie rady nadzorczej
w drodze g³osowania oddzielnymi grupami ............................. 142
5.3.2. Niew³aœciwe wykonywanie prawa przy podejmowaniu przez
walne zgromadzenie uchwa³ w zwi¹zku z wyborem rady nad-
zorczej w drodze g³osowania oddzielnymi grupami................. 145
5.3.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa przy podejmowaniu przez walne
zgromadzenie uchwa³ w zwi¹zku z wyborem rady nadzorczej
w drodze g³osowania oddzielnymi grupami ............................. 151
5.4. Zagadnienia koñcowe ........................................................................... 152
Rozdzia³ 6. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed
niew³aœciwym wykonywaniem prawa przez cz³onków rady nadzorczej 154
6.1. Wykonywanie prawa do nadzoru nad spó³k¹ akcyjn¹ ......................... 154
6.1.1. Istota i cel prawa do nadzoru nad spó³k¹ akcyjn¹ ..................... 154
6.1.2. Niew³aœciwe wykonywanie prawa do nadzoru nad spó³k¹ ak-
cyjn¹ ........................................................................................... 156
6.1.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa do nadzoru nad spó³k¹ akcyjn¹
160
X
Spis treœci
6.2 .Wykonywanie prawa do delegowania cz³onków rady nadzorczej do
czasowego wykonywania czynnoœci cz³onków zarz¹du ..................... 162
6.2.1. Istota i cel prawa do delegowania cz³onków rady nadzorczej do
czasowego wykonywania czynnoœci cz³onków zarz¹du .......... 162
6.2.2. Niew³aœciwe wykonywanie prawa do delegowania cz³onków
rady nadzorczej do czasowego wykonywania czynnoœci cz³on-
ków zarz¹du ............................................................................... 163
6.2.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa do delegowania cz³onków rady
nadzorczej do czasowego wykonywania czynnoœci cz³onków
zarz¹du ....................................................................................... 164
6.3. Wykonywanie prawa do sprawowania funkcji cz³onka rady nadzor-
czej spó³ki akcyjnej .............................................................................. 166
6.3.1. Istota i cel pe³nienia funkcji cz³onka rady nadzorczej spó³ki ak-
cyjnej.......................................................................................... 166
6.3.2. Niew³aœciwe wykonywanie prawa do sprawowania funkcji
cz³onka rady nadzorczej ............................................................ 168
6.3.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa do sprawowania funkcji cz³onka
rady nadzorczej.......................................................................... 170
6.4. Wykonywanie prawa do sta³ego indywidualnego wykonywania
czynnoœci nadzorczych przez cz³onka rady nadzorczej ...................... 175
6.4.1. Istota i cel prawa do sta³ego indywidualnego wykonywania
czynnoœci nadzorczych przez cz³onka rady nadzorczej............ 175
6.4.2. Niew³aœciwe wykonywanie prawa do sta³ego indywidualnego
wykonywania czynnoœci nadzorczych przez cz³onka rady nad-
zorczej ........................................................................................ 177
6.4.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa do sta³ego indywidualnego wy-
konywania czynnoœci nadzorczych przez cz³onka rady nadzor-
czej ............................................................................................. 178
6.5. Zagadnienia koñcowe ........................................................................... 183
Rozdzia³ 7. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed
niew³aœciwym wykonywaniem prawa przez cz³onków zarz¹du............... 188
7.1. Wykonywanie prawa do prowadzenia spraw spó³ki akcyjnej ............. 188
7.1.1. Istota i cel prawa do prowadzenia spraw spó³ki akcyjnej ......... 188
7.1.2. Niew³aœciwe wykonywanie prawa do prowadzenia spraw
spó³ki akcyjnej ........................................................................... 193
7.1.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa do prowadzenia spraw spó³ki ak-
cyjnej.......................................................................................... 197
7.2. Wykonywanie prawa do reprezentacji spó³ki akcyjnej ....................... 205
7.2.1. Istota i cel prawa do reprezentacji spó³ki akcyjnej ................... 205
7.2.2. Niew³aœciwe wykonywanie prawa do reprezentacji spó³ki ak-
cyjnej.......................................................................................... 205
XI
Spis treœci
7.2.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa do reprezentacji spó³ki akcyjnej
206
7.3. Wykonywanie prawa do sprawowania funkcji cz³onka zarz¹du ......... 207
7.3.1. Istota i cel pe³nienia funkcji cz³onka zarz¹du ........................... 207
7.3.2. Niew³aœciwe wykonywanie prawa do sprawowania funkcji
cz³onka zarz¹du ......................................................................... 209
7.3.3. Ochrona spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœci-
wym wykonywaniem prawa do sprawowania funkcji cz³onka
zarz¹du ....................................................................................... 209
7.4. Zagadnienia koñcowe ........................................................................... 212
Rozdzia³ 8. Zakoñczenie................................................................................ 215
8.1. Wnioski de lege lata ............................................................................. 215
8.2. Wnioski de lege ferenda ....................................................................... 219
Indeks rzeczowy ............................................................................................. 223
XII
Wstêp
Praca stanowi próbê opracowania skutecznych metod ochrony spó³ki akcyjnej
i jej akcjonariuszy przed niew³aœciwym wykonywaniem prawa rozumianym jako
jego naruszenie, nadu¿ycie b¹dŸ te¿ obejœcie. Pos³ugiwanie siê tak szerokim pojê-
ciem niew³aœciwego wykonywania prawa zapewni³o objêcie przedmiotem badañ
wszystkich kategorii wadliwego wykonywania prawa w spó³ce akcyjnej.
WstêpWstêp
Inspiracjê do monograficznego opracowania zagadnienia niew³aœciwego wy-
konywania prawa w spó³ce akcyjnej stanowi³y liczne – zw³aszcza w ostatnich la-
tach – przyk³ady nadu¿yæ i konfliktów pomiêdzy akcjonariuszami oraz pomiêdzy
cz³onkami organów spó³ek akcyjnych funkcjonuj¹cych na m³odym polskim ryn-
ku, o niewykszta³conych jeszcze standardach dobrych obyczajów kupieckich.
Dotychczasowa praktyka wykonywania prawa w spó³ce akcyjnej ujawnia wiele
w¹tpliwoœci, co do interpretacji odpowiednich przepisów Kodeksu spó³ek handlo-
wych oraz ustaw szczególnych. Przyk³adem tego jest czêsta rozbie¿noœæ pogl¹dów
judykatury i doktryny w zakresie wyk³adni podstawowych praw. Wyborowi tematu
rozprawy doktorskiej sprzyja³a równie¿, trwaj¹ca po dziœ dzieñ, dyskusja nad
zasadami ³adu korporacyjnego. Z tej perspektywy praca stanowi rozwiniêcie trze-
ciej zasady ogólnej, zawartej w stworzonym pod auspicjami Gie³dy Papierów War-
toœciowych w Warszawie S.A. dokumencie zatytu³owanym „Dobre praktyki
w spó³kach publicznych 2005 r.”1, zgodnie z któr¹ wykonywanie praw i korzystanie
z instytucji prawnych powinno opieraæ siê na uczciwych intencjach (dobrej wierze)
i nie mo¿e wykraczaæ poza cel i gospodarcze uzasadnienie, ze wzglêdu na które in-
stytucje te zosta³y ustanowione.
W³aœciwe badania poprzedzam ustaleniem konstrukcji niew³aœciwego wyko-
nywania prawa w spó³ce akcyjnej, wskazaniem zakresu zastosowania przepisów
Kodeksu cywilnego do ochrony spó³ki akcyjnej
jej akcjonariuszy przed
niew³aœciwym wykonywaniem prawa oraz omówieniem natury spó³ki akcyjnej
(Rozdzia³ 1). Przyjmuj¹c, ¿e natura spó³ki akcyjnej determinuje w³aœciwe wyko-
nywanie prawa w spó³ce akcyjnej, omawiam poszczególne zasady kszta³tuj¹ce
naturê spó³ki akcyjnej (Rozdzia³ 2). Analizê stanu ochrony spó³ki akcyjnej i jej
akcjonariuszy przed niew³aœciwym wykonywaniem prawa dokonujê nie tylko
z punktu widzenia obowi¹zuj¹cych przepisów prawa, lecz równie¿ Ÿróde³ o szcze-
gólnym charakterze, jakimi s¹: normy lex contractus, mo¿liwe do zastosowania
„ochronne” postanowienia statutu i regulaminów oraz zwyczaje (Rozdzia³ 3).
i
Badania oparte s¹ na schemacie sprowadzaj¹cym siê do wskazania istoty i celu
prawa, wskazania konkretnych sytuacji niew³aœciwego wykonywania prawa, a na-
stêpnie postawienia wniosków, co do stanu ochrony spó³ki akcyjnej i jej akcjonariu-
1 www.gpw.com.pl.
XIII
Wstêp
szy przed takimi nieprawid³owoœciami. W ten sposób sporz¹dzam czêœciowe wnio-
ski, które zbiorczo prezentujê w podsumowaniu (Rozdzia³ 4, Rozdzia³ 5, Roz-
dzia³ 6, Rozdzia³ 7, Rozdzia³ 8). Wnioski te stanowi¹ odpowiedŸ na pytanie, czy
w celu ochrony spó³ki akcyjnej i jej akcjonariuszy przed niew³aœciwym wykonywa-
niem prawa de lege lata wystarczaj¹ce jest propagowanie tzw. dobrej praktyki sto-
sowania prawa poprzez dokonywanie prawid³owej jego wyk³adni, ewentualnie po-
przez wprowadzanie ochronnych postanowieñ do aktów wewnêtrznych spó³ki, czy
te¿ nale¿y uznaæ, ¿e ochrona taka mo¿liwa jest jedynie w drodze nowelizacji przepi-
sów Kodeksu spó³ek handlowych lub ustaw szczególnych.
Prace badawcze prowadzê metod¹ dogmatyczn¹ poprzez:
1) interpretacjê wybranych przepisów aktów normatywnych, takich jak: Kodeks
spó³ek handlowych1, Kodeks cywilny2, Kodeks karny3, ustawa o nadzorze nad
rynkiem kapita³owym4, ustawa o obrocie instrumentami finansowymi5, ustawa
o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do
zorganizowanego systemu obrotu oraz o spó³kach publicznych6 wraz z roz-
porz¹dzeniami wykonawczymi, ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkuren-
cji7, ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów8, ustawa o rachunkowo-
œci9, ustawa o Krajowym Rejestrze S¹dowym10;
2) interpretacjê wybranych przepisów prawa gie³dowego, takich jak: Regulamin
Gie³dy11, Regulamin S¹du Gie³dowego12, Uchwa³y Rady i Zarz¹du Gie³dy Pa-
pierów Wartoœciowych w Warszawie S.A.;
3) analizê orzeczeñ s¹dów powszechnych oraz S¹du Najwy¿szego wydanych pod
rz¹dami obowi¹zuj¹cego Kodeksu spó³ek handlowych, jak równie¿ tych spo-
œród wydanych w okresie obowi¹zywania Kodeksu handlowego13, które za-
chowa³y do dziœ swoj¹ aktualnoœæ;
4) analizê pogl¹dów doktryny wyra¿onych w komentarzach, monografiach, arty-
ku³ach oraz glosach;
1 Ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spó³ek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.).
2 Ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).
3 Ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.).
4 Ustawa z 29.7.2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapita³owym (Dz.U. Nr 183, poz. 1537).
5 Ustawa z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. Nr 183,
poz. 1538).
6 Ustawa z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów
finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spó³kach publicznych (Dz.U.
Nr 184, poz. 1539), zwana dalej ustaw¹ o ofercie publicznej.
7 Ustawa z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153,
poz. 1503 ze zm.).
8 Ustawa z 15.12.2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. z 2005 r.
Nr 244, poz. 2080).
9 Ustawa z 29.9.1994 r. o rachunkowoœci (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694).
10 Ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze S¹dowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 17,
poz. 209 ze zm.).
11 Wprowadzony uchw. Rady Gie³dy Papierów Wartoœciowych w Warszawie Nr 1/
1110/2006 z 4.1.2006 r.
12 T.j. og³oszony uchw. Nr 260/2000 Zarz¹du Gie³dy z 14.6.2000 r.
13 Rozp. Prezydenta RP z 27.6.1934 r. – Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.).
XIV
Wstêp
5) analizê wybranych statutów i regulaminów spó³ek akcyjnych.
Przedmiot badañ – którym jest analiza stanu niew³aœciwego wykonywania pol-
skiego prawa – sprawi³, i¿ niecelowe sta³o siê stosowanie metody prawno-porów-
nawczej. Ponadto uzna³am, ¿e wzbogacenie rozprawy o rozwa¿ania prawno-po-
równawcze doprowadzi³oby do nadmiernej jej objêtoœci. W pracy ograniczam siê
jedynie do przytoczenia, opracowanych przez Organizacjê Wspó³pracy Gospo-
darczej i Rozwoju, Zasad nadzoru korporacyjnego OECD1, na których wzorowa-
ne s¹ polskie kodeksy „dobrych praktyk”, w tym uchwalony przez Gie³dê Papie-
rów Wartoœciowych S.A. dokument pod tytu³em „Dobre praktyki w spó³kach pu-
blicznych w 2002 roku” oraz jego znowelizowana wersja z 2005 r.
Poza zakresem niniejszego opracowania pozostaje analiza wykonywania pra-
wa regulowana przepisami Kodeksu spó³ek handlowych o ³¹czeniu, podziale
i przekszta³ceniach spó³ki akcyjnej oraz przepisami szczególnymi o narodowych
funduszach inwestycyjnych, spó³kach prowadz¹cych dzia³alnoœæ bankow¹,
spó³kach prowadz¹cych gie³dy albo rynki pozagie³dowe, spó³kach prowadz¹cych
domy maklerskie, Krajowym Depozycie Papierów Wartoœciowych S.A., spó³kach
prowadz¹cych dzia³alnoœæ ubezpieczeniow¹, towarzystwach funduszy inwesty-
cyjnych, towarzystwach emerytalnych, spó³kach publicznej radiofonii i telewizji,
spó³kach powsta³ych w wyniku komercjalizacji i prywatyzacji przedsiêbiorstw
pañstwowych.
Niniejsza praca zosta³a przygotowana na podstawie rozprawy doktorskiej na-
pisanej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagielloñskiego pod kie-
runkiem Prof. dr. hab. Andrzeja Szumañskiego, któremu w tym miejscu dziêkujê
za nieocenion¹ pomoc, wielk¹ przychylnoœæ i ¿yczliwoœæ. Sk³adam równie¿ po-
dziêkowania Prof. dr. hab. Wojciechowi Popio³kowi oraz Prof. dr. hab. Wojciecho-
wi Pyzio³owi za cenne uwagi i wskazówki, którymi kierowa³am siê w przygoto-
waniu tego opracowania.
Niniejsze wydanie dedykujê moim bliskim, a szczególnie mojemu Tacie oraz
mojemu Mê¿owi Tomaszowi, którzy wsparciem i osobistym zaanga¿owaniem
mobilizowali mnie w pracy naukowej.
W trakcie pisania pracy dosz³o do zmiany stanu prawnego poprzez uchwalenie
w dniu 29.7.2005 r. ustaw zastêpuj¹cych ustawê – Prawo o publicznym obrocie pa-
pierami wartoœciowymi. Stan prawny bêd¹cy przedmiotem analizy zosta³ uwzglê-
dniony na dzieñ 15.3.2006 r.
1 Zasady nadzoru korporacyjnego OECD z 2004 r., www.msp.gov.pl.
XV
Wykaz skrótów
1. Fród³a prawa
Wykaz skrótów
Wykaz skrótów
KC . . . . . . . . . . . . . .
KPC . . . . . . . . . . . .
KSH . . . . . . . . . . . .
ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16,
poz. 93 ze zm.)
ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postêpowania cywilne-
go (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spó³ek handlowych
(Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.)
2. Organy orzekaj¹ce
NSA . . . . . . . . . . . . .
SA . . . . . . . . . . . . . .
SN . . . . . . . . . . . . . .
SO . . . . . . . . . . . . . .
SR . . . . . . . . . . . . . .
TK . . . . . . . . . . . . . .
3. Czasopisma
Biul. SN . . . . . . . . . .
Dz.U. . . . . . . . . . . . .
KPP . . . . . . . . . . . . .
MoP . . . . . . . . . . . .
MP . . . . . . . . . . . . .
OSA . . . . . . . . . . . . .
OSN . . . . . . . . . . . . .
Pal.
. . . . . . . . . . . . .
PiP . . . . . . . . . . . . . .
PPH . . . . . . . . . . . . .
PPW . . . . . . . . . . . . .
PrBank . . . . . . . . . . .
PrGosp . . . . . . . . . . .
Prok.i Pr. . . . . . . . . .
PS. . . . . . . . . . . . . . .
PUG . . . . . . . . . . . . .
RPEiS . . . . . . . . . . .
RzP . . . . . . . . . . . . .
Naczelny S¹d Administracyjny
S¹d Apelacyjny
S¹d Najwy¿szy
S¹d Okrêgowy
S¹d Rejonowy
Trybuna³ Konstytucyjny
Biuletyn Informacyjny S¹du Najwy¿szego
Dziennik Ustaw
Kwartalnik Prawa Prywatnego
Monitor Prawniczy
Monitor Prawny
Orzecznictwo S¹dów Apelacyjnych
Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego
Palestra
Pañstwo i Prawo
Przegl¹d Prawa Handlowego
Prawo Papierów Wartoœciowych
Prawo Bankowe
Prawo Gospodarcze
Prokuratura i Prawo
Prawo Spó³ek
Przegl¹d Ustawodawstwa Gospodarczego
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Rzeczpospolita
XVII
Wykaz skrótów
4. Inne skróty
art. . . . . . . . . . . . . . .
cz.
. . . . . . . . . . . . . .
jw. . . . . . . . . . . . . . .
m.in.
. . . . . . . . . . . .
nast. . . . . . . . . . . . . .
niepubl. . . . . . . . . . .
Nr . . . . . . . . . . . . . .
red.
. . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
s.
t.j.
. . . . . . . . . . . . . .
tzw. . . . . . . . . . . . . .
t.
. . . . . . . . . . . . . . .
UE . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . .
ust.
wyd.
. . . . . . . . . . . .
z. . . . . . . . . . . . . . . .
zob. . . . . . . . . . . . . .
zd. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . .
ze zm.
artyku³
czêœæ
jak wy¿ej
miêdzy innymi
nastêpny
niepublikowany
Numer
redakcja
strona
tekst jednolity
tak zwane
tom
Unia Europejska
ustêp
wydanie
zeszyt
zobacz
zdane
ze zmianami
XVIII
Wykaz orzecznictwa
1. Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego
Wykaz orzecznictwa
Wykaz orzecznictwa
Orzeczenie SN z 20.4.1934 r., III K 1238/33, OSP 1935/1/665.
Orzeczenie SN z 5.11.1936 r., I C 2810/35, OSN 1937/9/330.
Orzeczenie SN z 17.11.1938 r., C I 1691/37, PPH 1939/98.
Orzeczenie SN z 13.5.1957 r., 2 Cr 343/57, OSN 1958/3/19.
Orzeczenie SN z 24.9.1958 r., 3 CR 552/58, OSN 1960/1/19.
Orzeczenie SN z 7.12.1965 r., III CR 287/65, OSNCP 1966/7/130.
Orzeczenie SN z 8.11.1985 r., III CRN 343/85, OSNCP 1986/10/161.
Uchwa³a SN z 1.9.1993 r., III CZP 114/93, OSNC 1994/4/73.
Uchwa³a SN z 21.6.1995 r., I KZP 22/95, OSNKW 1995/9/1.
Uchwa³a SN z 20.8.1996 r., III CZP 67/96, PPH 1997/7/41.
Uchwa³a SN z 11.3.1997 r., III CZP 6/97, OSN 1997/6–7/73.
Uchwa³a SN z 15.4.1999 r., I KZP 8/99, OSNKW 1999/5–6/31.
Uchwa³a SN z 5.12.2002 r., III CZP 70/02, Biul. SN 2002/12.
Uchwa³a SN z 9.2.2005 r., III CZP 82/04, Prok. i Pr. 2005/7–8/50.
Wyrok SN z 11.3.1949 r., Wa.c. 292/48, PN 1950/1–2/149.
Wyrok SN z 4.1.1979 r., III CRN 273/78.
Wyrok SN z 20.12.1979 r., III PR 78/79, OSP 1980/11/196.
Wyrok SN z 14.4.1992 r., I CRN 38/92, OSNC 1993/3/45.
Wyrok SN z 14.7.1994 r., I CRN 75/94, niepubl.
Wyrok SN z 31.1.1997 r., II CKN 68/96, niepubl.
Wyrok SN z 29.3.1997 r., III CRN 59/79, niepubl.
Wyrok SN z 13.3.1998 r., I CKN 563/97, OSNC 1998/12/205.
Wyrok SN z 22.7.1998 r., I CKN 807/97, OSNC/2/33.
Wyrok SN z 24.9.1998 r., I CKN 517/98, PS 2001/03/56.
Wyrok SN z 22.11.1998 r., I CKN 807/98, PS 1999/7–8/95.
Wyrok SN z 8.12.1998 r., I CKN 243/98, PPH 2000/4/47.
Wyrok SN z 26.5.1999 r., III CKN 261/98, OSNC 2000/1/7.
Wyrok SN z 22.3.2000 r., I CKN 450/98, OSNC 2000/9/170.
Wyrok SN z 31.3.2000 r., II CRN 749/98, OSNC 2000/7–8/135.
Wyrok SN z 6.4.2000 r., II CKN 268/00, Biul. SN 2000/7/10.
Wyrok SN z 10.4.2000 r., V CKN 14/00, PPH 2001/7/41.
XIX
Pobierz darmowy fragment (pdf)