Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00233 007147 14658318 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Ordynacja podatkowa. Komentarz - ebook/pdf
Ordynacja podatkowa. Komentarz - ebook/pdf
Autor: , , Liczba stron: 1228
Wydawca: Lexis Nexis Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-7806-991-1 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> prawo i podatki >> finansowe
Porównaj ceny (książka, ebook (-8%), audiobook).
Czytaj online.
Komentuj
Komentarz do Ordynacji podatkowej jest klasycznym komentarzem do ustawy, która w jednym akcie łączy unormowania prawa podatkowego materialnego i procesowego.

W niniejszym ósmym wydaniu uwzględnione zostały wszystkie dotychczasowe zmiany ustawodawcze, w szczególności wprowadzone przez:

– ustawę z 15 lipca 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy Ordynacja podatkowa, która wprowadziła obowiązek prowadzenia metryki sprawy wskazującej wszystkie osoby, które uczestniczyły w podejmowaniu czynności w postępowaniu podatkowym;

– ustawę z 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospo-darce, która zmieniła m.in. przepisy dotyczące zwrotu podatku;

– ustawę z 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe, która zmodyfikowała tryb doręczeń w ramach szeroko pojętej działalności pocztowej.

Autorzy komentarza – wybitni specjaliści, sędziowie Naczelnego Sądu Administracyjnego – ujęli problematykę zobowiązań podatkowych, w tym odpowiedzialności osób trzecich i następstwa prawnego spadkobierców, postępowania podatkowego oraz kontroli podatkowej, w sposób kompleksowy i wyczerpujący, kładąc szczególny nacisk na te uregulowania, które wywołują najwięcej wątpliwości w praktyce.

Komentarz został wzbogacony licznymi orzeczeniami Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, prawomocnymi wyrokami wojewódzkich sądów administracyjnych oraz tezami z aktualnego piśmiennictwa prawniczego. 

Komentarz skierowany jest przede wszystkim do sędziów, adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych oraz pracowników organów administracji skarbowej.

Stan prawny na 1 kwietnia 2013 roku (uwzględniono zmiany wchodzące w życie 1 stycznia 2014 roku)
Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Ordynacja podatkowa Komentarz Stefan Babiarz • Bogus∏aw Dauter Bogus∏aw Gruszczyƒski Roman Hauser • Andrzej Kabat Ma∏gorzata Niezgódka-Medek Wydanie 8 Stan prawny na 1 kwietnia 2013 roku Wielkie Komentarze Poszczególne części Komentarza opracowali: Stefan Babiarz – art. 26–32, 34–39, 53–58, 80a–119, 305n–305o, 306a–306n Bogusław Dauter – art. 33–33g, 47–52, 59–67e, 144–147a, 180–206, 239a–239j, 262–271, Bogusław Gruszczyński – art. 21–25 (aktualizacja: Stefan Babiarz), 68–80 (aktualizacja: Stefan Babiarz), 120–129 (aktualizacja: Andrzej Kabat), 148–151 (aktualizacja: Małgorzata Niezgódka- 305k–305m, 306, 307–344 -Medek), 161–164 (aktualizacja: Roman Hauser), 240–246 (aktualizacja: Bogusław Dauter), 247–261 (aktualizacja: Andrzej Kabat) Roman Hauser – art. 139–143, 155–160, 165–171 Andrzej Kabat – art. 13–20r, 130–138, 171a–179, 207–239, 305a–305e Małgorzata Niezgódka-Medek – art. 1–12, 41–46, 151a–154c, 272–305, 305f–305j Redaktor prowadzący: Joanna Choroszczak-Magiera Opracowanie redakcyjne: Zespół Opracowanie techniczne: Agnieszka Dymkowska Projekt okładki i stron tytułowych: Michał Piotrowski © Copyright by LexisNexis Polska Sp. z o.o. 2013 Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych – bez pisemnej zgody Autorów i wydawcy. ISBN 978-83-7806-991-1 LexisNexis Polska Sp. z o.o. Ochota Offi ce Park 1, Al. Jerozolimskie 181, 02-222 Warszawa tel. 22 572 95 00, faks 22 572 95 68 Infolinia: 22 572 99 99 Redakcja: tel. 22 572 83 26, 22 572 83 28, 22 572 83 11, faks 22 572 83 92 www.lexisnexis.pl, e-mail: biuro@lexisnexis.pl Księgarnia Internetowa: dostępna ze strony www.lexisnexis.pl Wydanie ósme, Warszawa 2013 Skład i łamanie: Andytekst, Warszawa Druk i oprawa: Pozkal, Inowrocław Druk ukończono w kwietniu 2013 roku Spis treści Spis treści Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . DZIAŁ I. Przepisy ogólne (art. 1–12) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 15 DZIAŁ II. Organy podatkowe i ich właściwość (art. 13–20) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Rozdział 1. Organy podatkowe (art. 13–14) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Rozdział 1a. Interpretacje przepisów prawa podatkowego (art. 14a–14p) . . . . . . 107 Rozdział 2. Właściwość organów podatkowych (art. 15–20) . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 DZIAŁ IIa. Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych (art. 20a–20r) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 DZIAŁ III. Zobowiązania podatkowe (art. 21–119) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 Rozdział 1. Powstawanie zobowiązania podatkowego (art. 21–25) . . . . . . . . . . . 205 Rozdział 2. Odpowiedzialność podatnika, płatnika i inkasenta (art. 26–32) . . . 234 Rozdział 3. Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych (art. 33–46) 267 Rozdział 4. Terminy płatności (art. 47–50) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319 Rozdział 5. Zaległość podatkowa (art. 51–52) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 Rozdział 6. Odsetki za zwłokę i opłata prolongacyjna (art. 53–58) . . . . . . . . . . . 335 Rozdział 7. Wygaśnięcie zobowiązań podatkowych (art. 59–67) . . . . . . . . . . . . . 360 Rozdział 7a. Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych (art. 67a–67e) . . . . . . . . . . 392 Rozdział 8. Przedawnienie (art. 68–71) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 Rozdział 9. Nadpłata (art. 72–80) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440 Rozdział 9a. Podpisywanie deklaracji (art. 80a–80b) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485 Rozdział 10. Korekta deklaracji (art. 81–81c) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491 Rozdział 11. Informacje podatkowe (art. 82–86) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500 Rozdział 12. Rachunki (art. 87–90) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527 Rozdział 13. Odpowiedzialność solidarna (art. 91–92) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532 Rozdział 14. Prawa i obowiązki następców prawnych oraz podmiotów przekształconych (art. 93–106) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539 Rozdział 15. Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich (art. 107–119) . . . . . . . 597 5 Spis treści DZIAŁ IV. Postępowanie podatkowe (art. 120–271) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646 Rozdział 1. Zasady ogólne (art. 120–129) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646 Rozdział 2. Wyłączenie pracownika organu podatkowego oraz organu podatkowego (art. 130–132) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665 Rozdział 3. Strona (art. 133–138) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 675 Rozdział 4. Załatwianie spraw (art. 139–143) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689 Rozdział 5. Doręczenia (art. 144–154c) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703 Rozdział 6. Wezwania (art. 155–160) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 741 Rozdział 7. Przywrócenie terminu (art. 161–164) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750 Rozdział 8. Wszczęcie postępowania (art. 165–171) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758 Rozdział 9. Metryki, protokoły i adnotacje (art. 171a–177) . . . . . . . . . . . . . . . . 778 Rozdział 10. Udostępnianie akt (art. 178–179) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782 Rozdział 11. Dowody (art. 180–200) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 785 Rozdział 11a. Rozprawa (art. 200a–200d) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 860 Rozdział 12. Zawieszenie postępowania (art. 201–206) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 871 Rozdział 13. Decyzje (art. 207–215) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 883 Rozdział 14. Postanowienia (art. 216–219) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 906 Rozdział 15. Odwołania (art. 220–235) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 909 Rozdział 16. Zażalenia (art. 236–239) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 931 Rozdział 16a. Wykonanie decyzji (art. 239a–239j) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932 Rozdział 17. Wznowienie postępowania (art. 240–246) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 946 Rozdział 18. Stwierdzenie nieważności decyzji (art. 247–252) . . . . . . . . . . . . . . 976 Rozdział 19. Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej (art. 253–257) . . . . . . . . 994 Rozdział 20. Wygaśnięcie decyzji (art. 258–259) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005 Rozdział 21. Odpowiedzialność odszkodowawcza (art. 260–261) . . . . . . . . . . . . 1010 Rozdział 22. Kary porządkowe (art. 262–263) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013 Rozdział 23. Koszty postępowania (art. 264–271) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1020 DZIAŁ V. Czynności sprawdzające (art. 272–280) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1032 DZIAŁ VI. Kontrola podatkowa (art. 281–292) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1057 DZIAŁ VII. Tajemnica skarbowa (art. 293–305) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1121 DZIAŁ VIIa. Wymiana informacji podatkowych z innymi państwami (art. 305a–305o) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1152 Rozdział 1. Zasady ogólne wymiany informacji podatkowych (art. 305a) . . . . . . 1152 Rozdział 2. Szczegółowe zasady wymiany informacji podatkowych z państwami członkowskimi Unii Europejskiej (art. 305b–305m) . . . . . . . . . . . . . . . 1156 Rozdział 3. Szczegółowe zasady wymiany informacji o przychodach (dochodach) z oszczędności (art. 305n–305o) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1170 DZIAŁ VIII. Przepisy karne (art. 306) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1175 DZIAŁ VIIIa. Zaświadczenia (art. 306a–306n) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1177 DZIAŁ IX. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe (art. 307–344) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1199 Rozdział 1. Zmiany w przepisach obowiązujących (art. 307–323) . . . . . . . . . . . . . 1199 6 Dział I. Przepisy ogólne Art. 3 wolnego zawodu). Tym samym stanowią one ilustrację najczęściej występujących form działalności zarobkowej. W Ordynacji podatkowej nie zdefi niowano pojęcia „wolny zawód”. Zawężoną de- fi nicję tego pojęcia na użytek zryczałtowanego podatku dochodowego od niektó- rych przychodów osiąganych przez osoby fi zyczne zawiera art. 4 pkt 11 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fi zyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930 ze zm.). W myśl tej defi nicji wolny zawód oznacza pozarolniczą działalność gospodarczą wykonywaną osobiście przez lekarzy, lekarzy stomatologów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, położne, pielęgniarki, tłumaczy oraz na- uczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny, jeśli działalność ta nie jest wykonywana na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej albo na rzecz osób fi zycznych na potrzeby prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej, z tym zastrzeżeniem, że za osobiste wykonywanie wolnego za- wodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudnienia na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charak- terze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu. Szersze pojęcie wolnego zawodu, aczkolwiek nie w pełni pokrywające się co do wymienionych profesji z przedstawioną defi nicją, występuje w przepisach Kodeksu spółek handlowych dotyczących tworzenia spółek partnerskich w celu wykony- wania takiego zawodu. W art. 88 k.s.h. jako wolne zawody wymieniono: adwo- kata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcę podatkowego, maklera papierów wartościowych, do- radcę inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentystę, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarkę, położną, radcę prawnego, rzecznika patentowego, rze- czoznawcę majątkowego i tłumacza przysięgłego. W zasadzie wymienione w tym przepisie wolne zawody można utożsamiać z zawodami zaufania publicznego, o których mowa w art. 17 ust. 1 Konstytucji. Status większości z nich regulowany jest w drodze odrębnych ustaw, a swobodę ich wykonywania gwarantuje samorząd zawodowy. Dyskusyjne było natomiast, czy osoba wykonująca wolny zawód mogła być zaliczana do kategorii przedsiębiorcy w rozumieniu prawa działalności gospo- darczej, które obowiązywało do czasu wejścia w życie ustawy o swobodzie działal- ności gospodarczej. Takie stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w kry- tycznie ocenionej w piśmiennictwie uchwale z 24 września 2001 r., OPK 13/01 (ONSA 2002, nr 1, poz. 12; glosa J. Jacyszyn, „Prawo Spółek” 2002, nr 11, s. 51), w odniesieniu do lekarza – wspólnika spółki cywilnej, której wszyscy wspólnicy są lekarzami udzielającymi świadczeń zdrowotnych jako niepubliczny zakład. Aby tego typu sporne kwestie nie miały wpływu na pojęcie „działalność gospo- darcza” w rozumieniu Ordynacji podatkowej, w art. 3 pkt 9 podkreślono autono- Małgorzata Niezgódka-Medek 53 Art. 3 Dział I. Przepisy ogólne miczny charakter tej defi nicji. Oderwano ją bowiem od innych defi nicji pojęcia „działalność gospodarcza” występujących w systemie prawa przez podkreślenie, że zgodnie z Ordynacją podatkową działalnością gospodarczą jest i taka działal- ność zarobkowa, która w świetle innych ustaw działalności gospodarczej nie sta- nowi lub która jest wykonywana przez osoby niezaliczane, w myśl takich ustaw, do przedsiębiorców. Tak więc w świetle Ordynacji podatkowej wszelka działalność zarobkowa wyko- nywana przez podmioty we własnym imieniu, bez względu na to, na czyj rachunek (własny lub cudzy), jest działalnością gospodarczą. 11. Pojęcie „cena transakcyjna” zostało zdefi niowane w art. 3 pkt 10, który obowią- zuje od 1 stycznia 2006 r. Z tą datą weszły w życie zawarte w dziale IIa przepisy regulujące szczególną procedurę służącą uznawaniu przez organy podatkowe pra- widłowości wyboru i stosowania metody ustalania cen pomiędzy podatnikami, wśród których występują powiązania mogące mieć wpływ na wysokość cen. Pod- stawowym celem wprowadzenia tych przepisów było zwiększenie pewności inwe- stowania w Polsce przez fi rmy zagraniczne w różny sposób powiązane z podmio- tami działającymi na rynku krajowym. W Ordynacji podatkowej przez pojęcie „cena transakcyjna” rozumie się cenę przedmiotu transakcji zawieranej pomiędzy podmiotami powiązanymi. W sys- temie prawnym defi nicję ceny zawarto w ustawie z 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz.U. Nr 97, poz. 1050 ze zm.). Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 tej ustawy okreś lenie to oznacza wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu takim po- datkiem. Ta defi nicja, mając na względzie podstawowe znaczenie w systemie ustawy o cenach dla tej dziedziny spraw, może być pomocna przy dokonywaniu wykładni systemowej przepisów, w których bez bliższego wyjaśnienia ustawo- dawca posługuje się pojęciem ceny, w tym przepisów dotyczących cen transak- cyjnych. W art. 3 pkt 10 ord.pod. nie wyjaśniono także okreś lenia „podmioty powiązane”. W tym przypadku posłużono się metodą odesłania dynamicznego do material- nego prawa podatkowego – przepisów ustaw o podatkach dochodowych od osób fi zycznych i prawnych oraz ustawy o podatku od towarów i usług. Przyjęcie ta- kiej konstrukcji odesłania oznacza, że treść defi nicji będzie ulegała zmianie w za- leżności od zmian zachodzących w odpowiednich przepisach ustaw, do których odesłano. Należy przy tym zauważyć, że w wymienionych ustawach nie wpro- wadzono typowej defi nicji pojęcia „podmioty powiązane”. To pojęcie natomiast można wyprowadzić z przepisów, które pozwalają organom podatkowym na od- stąpienie od ogólnych zasad opodatkowania dochodów lub okreś lania wysokości 54 Małgorzata Niezgódka-Medek Dział I. Przepisy ogólne Art. 3 obrotu i przyjmowania ich w drodze oszacowania ze względu na możliwy transfer zysków między podmiotami powiązanymi, które w transakcjach dokonywanych pomiędzy sobą zaniżają ceny w celu uzyskania niższego opodatkowania. Obecnie takie przepisy znajdują się w art. 25 u.p.d.o.f. i mającym niemalże analogiczne brzmienie art. 11 u.p.d.o.p., a także art. 32 ustawy o VAT. W świetle przepisów ustaw o podatkach dochodowych okreś lenie „podmioty powiązane” obejmuje na- stępujące kategorie podatników: 1) podatników podatku dochodowego mających siedzibę (zarząd) lub miejsce za- mieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (podmioty krajowe), bio- rących udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym za granicą lub w jego kontroli albo mającym udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo 2) osoby fi zyczne lub prawne mające miejsce zamieszkania albo siedzibę (za- rząd) za granicą (podmioty zagraniczne), biorące udział bezpośrednio lub po- średnio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo mające udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo 3) te same osoby prawne lub fi zyczne, które równocześnie bezpośrednio lub po- średnio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem za- granicznym lub w ich kontroli albo mają udział w kapitale tych podmiotów (art. 25 ust. 1 u.p.d.o.f., art. 11 ust. 1 u.p.d.o.p.). Do takich podmiotów zalicza się także podmioty krajowe biorące udział bezpo- średnio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo mające udział w kapitale innego podmiotu krajowego, albo te same osoby fi zyczne lub prawne biorące równocześnie bezpośrednio lub pośrednio udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo mające udział w kapitale tych podmiotów (art. 25 ust. 4 u.p.d.o.f., art. 11 ust. 4 u.p.d.o.p.). Za podmioty powiązane uważa się również podmioty, w których występują powią- zania o charakterze rodzinnym lub wynikające ze stosunku pracy albo powiązań majątkowych pomiędzy podmiotami krajowymi lub osobami pełniącymi w tych podmiotach funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze oraz jeżeli któ- rakolwiek osoba łączy funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze w tych podmiotach (art. 25 ust. 5 u.p.d.o.f., art. 11 ust. 5 u.p.d.o.p.). Przy czym zgodnie z analogicznymi przepisami ustaw o podatkach dochodowych od osób fi zycznych i prawnych (odpowiednio art. 25 ust. 5a, 5b, 6; art. 11 ust. 5a, 5b, 6) posiadanie udziału w kapitale innego podmiotu w przypadku wymienionych podmiotów oznacza sytuację, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio ma w kapi- tale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 5 . W wypadku okreś lania udziału pośredniego, jaki podmiot ma w kapitale innego podmiotu, przyjmuje się zasadę, że jeżeli jeden podmiot ma w kapita le drugiego podmiotu okreś lony udział, a ten drugi ma taki sam udział w kapitale innego podmiotu, to pierwszy podmiot ma udział pośredni w kapitale tego innego podmiotu w tej samej wysokości; jeżeli Małgorzata Niezgódka-Medek 55 Art. 3 Dział I. Przepisy ogólne wartości te są różne, za wysokość udziału pośredniego przyjmuje się wartość niższą. Natomiast pojęcie powiązań rodzinnych oznacza małżeństwo oraz pokre- wieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia. W podatku od towarów i usług za sytuację, w której występują powiązania po- między podmiotami, zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o VAT, uważa się istnienie związku między nabywcą a dostawcą wyrażającego się tym, że między kontra- hentami lub osobami pełniącymi u kontrahentów funkcje zarządzające, nad- zorcze lub kontrolne zachodzą powiązania o charakterze rodzinnym lub z ty- tułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy. Za taki związek uważa się także wypadek, gdy którakolwiek z wymienio- nych osób łączy funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne u kontrahentów. W ust. 3 tego artykułu wyjaśniono również, analogicznie do odpowiednich przepisów dotyczących podatków dochodowych, że przez powiązania rodzinne rozumie się małżeństwo oraz pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia. Natomiast odmiennie niż w tamtych regulacjach zdefi niowano powią- zania kapitałowe. Zgodnie z art. 32 ust. 4 ustawy o VAT rozumie się przez nie taką sytuację, w której jedna z osób lub jeden z kontrahentów ma prawo głosu wynoszące co najmniej 5 wszystkich praw głosu lub dysponuje bezpośrednio lub pośrednio takim prawem. 12. Od 1 stycznia 2007 r. pojęcie podmiotu krajowego na gruncie Ordynacji podat- kowej obejmuje, oprócz pojęcia podmiotu krajowego w rozumieniu ustaw o po- datku dochodowym, także pojęcie zagranicznego zakładu w rozumieniu tych przepisów, jeżeli jest położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Pojęcie podmiotu krajowego w świetle art. 25 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f. i art. 11 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p., w których to przepisach znajduje obecnie odzwierciedlenie odesłanie zawarte w obowiązującym od 1 stycznia 2006 r. art. 3 pkt 11 ord.pod., oznacza podatnika podatku dochodowego mającego siedzibę (zarząd) lub miejsce zamiesz- kania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 13. Także pojęcie podmiotu zagranicznego na gruncie Ordynacji podatkowej od 1 stycznia 2007 r. rozszerzono i obejmuje ono – oprócz podmiotu zagranicznego w znaczeniu, jakie nadają temu okreś leniu ustawy o podatkach dochodowych – również zakład zagraniczny w znaczeniu tych przepisów położony poza teryto- rium Rzeczypospolitej Polskiej. Podmiotem zagranicznym w rozumieniu art. 25 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.f. i art. 11 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p., identycznie defi niujących pojęcie, o którym mowa w obo- wiązującym od 1 stycznia 2006 r. art. 3 pkt 12 ord.pod., jest osoba fi zyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę (zarząd) za granicą. 14. Z kolei pojęcie „zagraniczny zakład”, o które od 1 stycznia 2007 r. uzupełniono wyżej wymienione defi nicje podmiotu krajowego i podmiotu zagranicznego za- 56 Małgorzata Niezgódka-Medek Dział I. Przepisy ogólne Art. 3a warte w Ordynacji podatkowej, w świetle art. 5a pkt 22 u.p.d.o.f. oraz art. 4a pkt 11 u.p.d.o.p. zawierających identyczne wyjaśnienia tego pojęcia oznacza – po pierwsze – stałą placówkę, poprzez którą podmiot mający siedzibę lub zarząd na terytorium jednego państwa wykonuje całkowicie lub częściowo działalność na terytorium innego państwa, w szczególności przez oddział, przedstawicielstwo, biuro, fabrykę, warsztat albo miejsce wydobywania bogactw naturalnych. Po drugie, zagranicznym zakładem jest także, w świetle wymienionych wyżej prze- pisów, plac budowy, budowa, montaż lub instalacja prowadzona na terytorium jednego państwa przez podmiot mający siedzibę lub zarząd na terytorium innego państwa. Po trzecie, zagranicznym zakładem jest również osoba, która w imieniu i na rzecz podmiotu mającego siedzibę lub zarząd na terytorium jednego państwa działa na terytorium innego państwa, jeżeli osoba ta ma pełnomocnictwo do za- wierania w jego imieniu umów i pełnomocnictwo to faktycznie wykonuje. Wska- zane przepisy obu ustaw o podatkach dochodowych w przypadku podanej defi nicji zagranicznego zakładu zastrzegają, że defi nicja ta obowiązuje pod warunkiem, iż umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, nie stanowi inaczej. 15. Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy z 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 40, poz. 230) od 17 czerwca 2010 r. słowniczek wyrażeń ustawo- wych zawarty w Ordynacji podatkowej uzupełniono o dodatkowy pkt 13 w art. 3. Zdefi niowano w nim pojęcie dokumentu elektronicznego, posługując się techniką odesłania zewnętrznego do ustawy z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działal- ności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. Nr 64, poz. 565 ze zm.). Zgodnie z art. 3 pkt 2 tej ustawy dokument elektroniczny to stanowiący odrębną całość znaczeniową zbiór danych uporządkowanych w okreś lonej strukturze we- wnętrznej i zapisany na informatycznym nośniku danych. Art. 3a. Art. 3a. § 1. Deklaracje okreś lone w rozporządzeniu wydanym na podstawie § 3 mogą być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej. § 2. Organ podatkowy lub elektroniczna skrzynka podawcza systemu telein- formatycznego administracji podatkowej potwierdza, w formie dokumentu elektronicznego, złożenie deklaracji za pomocą środków komunikacji elek- tronicznej. § 3. Minister właściwy do spraw fi nansów publicznych okreś li, w drodze rozporządzenia, rodzaje deklaracji, które mogą być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej, mając na względzie potrzebę stopnio- wego upowszechniania elektronicznej formy kontaktów z organami podat- kowymi oraz częstotliwość składania deklaracji. Małgorzata Niezgódka-Medek 57 D E K L A R A C J E W F O R M I E E L E K T R O N I C Z N E J Art. 3a Dział I. Przepisy ogólne 1. Rozwój informatyzacji i coraz powszechniejszy dostęp do internetu spowodowały konieczność wprowadzenia regulacji pozwalającej na wykorzystanie tej formy ko- munikowania w stosunkach z organami państwa (por. T. Burczyński, Załatwianie spraw administracyjnych…, s. 80–92, M. Grego, Podpisywanie deklaracji podatko- wych przez doradcę podatkowego – ewolucja poglądów, ZNSA 2010, nr 3, s. 76–78). Znalazło to odzwierciedlenie również w Ordynacji podatkowej. Nowela z 2002 r. (art. 1 pkt 3 i pkt 123 lit. c) dodała art. 3a oraz uzupełniła o § 5 art. 168 (§ 5 art. 168 obecnie już nie obowiązuje – został uchylony 17 czerwca 2010 r., Dz.U. z 2010 r. Nr 40, poz. 230), wprowadzając od 1 stycznia 2004 r. regulację doty- czącą możliwości składania przewidzianych w przepisach prawa podatkowego deklaracji, a także podań w postępowaniu podatkowym, w formie elektronicznej. Z art. 3a w zw. z art. 3 pkt 5 wynikało, że taka forma kontaktu podatników, płat- ników i inkasentów z organami podatkowymi dotyczy wszelkiego rodzaju składa- nych przez nich na podstawie przepisów prawa podatkowego dokumentów dekla- racyjnych, a więc również zeznań, wykazów i informacji, chyba że zostanie ona wyłączona lub ograniczona na podstawie odrębnej ustawy. Niedopuszczalne było więc wyłączenie możliwości składania w formie elektronicznej deklaracji (a także podań, o których mowa w art. 168) w drodze aktu podustawowego. Przepisy te jednak w praktyce nie obowiązywały ze względu na przesunięcie w czasie wdro- żenia ustawy o podpisie elektronicznym, a także z powodu braku spójnego sys- temu informatycznego w administracji publicznej, w tym w szczególności w orga- nach podatkowych. Podstawą do uruchomienia takiego systemu stała się ustawa z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. Nr 64, poz. 565 ze zm.). Od 16 sierpnia 2006 r., na podstawie art. 1 pkt 2–4 w zw. z art. 27 pkt 4 noweli z 2005 r., zmienionej jeszcze przed wejściem w życie od 10 sierpnia 2006 r. ustawą z 13 lipca 2006 r. zmieniającą ustawę o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 143, poz. 1031), zaczęło obo- wiązywać nowe brzmienie art. 3a, a także zaczęły obowiązywać nowe przepisy – art. 3b, art. 3c (obecnie uchylony) oraz 3d, które regulują kwestie początkowo unormowane w art. 3a. Na mocy art. 6 pkt 2 ustawy z 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 40, poz. 230) od 17 czerwca 2010 r. nadano nowe brzmienie § 1 i 2 w art. 3a, ograniczając jego zastosowanie do deklaracji (możliwość wnoszenia podań za pomocą środków komunikacji elektronicznej wynika ze znowelizowa- nego tą ustawą art. 168 ord.pod., który w § 3a okreś la warunki, jakie są niezbędne do wniesienia podania w tej formie). Do końca 2006 r. przepisy te miały zastosowanie tylko do podatników obsługiwa- nych przez tzw. duże urzędy skarbowe, tj. podmiotów, o których mowa w art. 5 58 Małgorzata Niezgódka-Medek Dział I. Przepisy ogólne Art. 3a ust. 9b ustawy z 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1267 ze zm.). Należą do nich: podatkowe grupy kapi- tałowe, banki, zakłady ubezpieczeń, jednostki działające na podstawie przepisów ustawy o obrocie instrumentami fi nansowymi oraz przepisów o funduszach inwe- stycyjnych, jednostki działające na podstawie przepisów o organizacji i funkcjo- nowaniu funduszy emerytalnych, a także oddziały lub przedstawicielstwa przed- siębiorstw zagranicznych. Ponadto takimi podmiotami są osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które w ostatnim roku podatkowym osiągnęły przychód netto, w rozumieniu przepisów o rachun- kowości, ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług o równowartości co najmniej 5 mln euro według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na koniec roku podatkowego albo jako rezydenci w rozumieniu przepisów prawa de- wizowego biorą udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębior- stwami położonymi za granicą lub w ich kontroli, albo mają udział w kapitale takich przedsiębiorstw, albo są zarządzane bezpośrednio lub pośrednio przez nie- rezydenta w rozumieniu przepisów prawa dewizowego lub nierezydent dysponuje co najmniej 5 głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgroma- dzeniu, albo jako rezydenci jednocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym w rozumieniu innych ustaw lub w jego kontroli albo mają jednocześnie udział w kapitale takich podmiotów. Data wejścia w życie tych przepisów Ordynacji podatkowej była związana z ter- minami wyznaczonymi ustawą z 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. Nr 130, poz. 1450 ze zm.), które w art. 58 ust. 2 nakładały na organy władzy publicznej obowiązek umożliwienia podmiotom korzystającym z usług certyfi kacyjnych (zob. art. 3 pkt 13 ustawy o podpisie elektronicznym) wnoszenia podań i wniosków oraz wykonywania innych czynności w postaci elektronicznej w przypadku, gdy przepisy prawa dotyczą składania ich w okreś lonej formie i według okreś lonego wzoru. Obowiązek ten, ze względu na sformalizowanie i standaryzację wielu czynności w postępowaniu podatkowym, w szczególności o charakterze deklaracyjnym, związanych z samoobliczaniem podatków, dotyczył w znacznym stopniu organów odpowiedzialnych za funkcjonowanie systemu po- datkowego, czyli przede wszystkim ministra właściwego do spraw fi nansów pu- blicznych. Po zmianach art. 58 ust. 2 ustawy o podpisie elektronicznym termin ten przesunięto na 1 maja 2008 r. 2. W § 1 art. 3a przewidziano możliwość składania wskazanych w akcie wykonaw- czym ministra właściwego do spraw fi nansów publicznych deklaracji (zob. art. 3 pkt 5 ord.pod.) za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Pojęcie „środki komunikacji elektronicznej” zdefi niowane zostało w art. 3 pkt 4 ustawy z 17 lu- tego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania pu- bliczne (Dz.U. Nr 64, poz. 565 ze zm.) przez odesłanie do znaczenia tego pojęcia Małgorzata Niezgódka-Medek 59 Art. 3a Dział I. Przepisy ogólne przedstawionego w art. 2 pkt 5 ustawy z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. Nr 144, poz. 1204 ze zm.). Zgodnie z tym ostatnio wy- mienionym przepisem oznacza ono rozwiązania techniczne, w tym urządzenia teleinformatyczne i współpracujące z nimi narzędzia programowe, umożliwiające porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, w szczególności przez pocztę elektroniczną. Przyjęte w art. 3a ord.pod. rozwiązanie oznacza, po pierwsze, że forma elektro- niczna składania takich dokumentów ma charakter fakultatywny i będzie wy- stępowała obok tradycyjnej formy papierowej. Po drugie, wbrew początkowym założeniom, które towarzyszyły niewdrożonej nowelizacji Ordynacji podatkowej z 12 grudnia 2002 r., możliwość skorzystania z formy elektronicznej ma dotyczyć tylko tych deklaracji, które w drodze rozporządzenia wskaże Minister Finansów. Przy tworzeniu takiego wykazu, zgodnie z wytycznymi zawartymi w § 3 art. 3a, minister powinien uwzględniać potrzebę stopniowego upowszechniania elektro- nicznej formy kontaktów z organami podatkowymi oraz częstotliwość składania deklaracji. Wyrazem realizacji tego upoważnienia było początkowo rozporzą- dzenie Ministra Finansów z 11 sierpnia 2006 r. w sprawie okreś lenia rodzajów de- klaracji, które mogą być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej (Dz.U. Nr 146, poz. 1060 ze zm.), w którym wymieniono ponad 30 rodzajów de- klaracji, różnicując przy tym czas wejścia w życie przepisów tego aktu (deklaracje wymienione w § 1 pkt 34–37 miały być składane w formie elektronicznej dopiero od 1 stycznia 2008 r.). Wśród wymienionych deklaracji dominowały te, które są składane przy realizacji zobowiązań podatkowych w zakresie podatku od towarów i usług. Dopuszczono także możliwość składania w formie elektronicznej niektó- rych deklaracji dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych, zryczałto- wanego podatku dochodowego, wpłat z zysku od przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa. Umożliwiono również przekazywanie w tej formie niektórych informacji wymaganych przez przepisy prawa podatko- wego, w szczególności od podmiotów niemających miejsca zamieszkania czy sie- dziby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Omówione wyżej rozporządzenie zostało zastąpione przez kolejne rozporządzenie Ministra Finansów z 19 grudnia 2007 r. w sprawie okreś lenia rodzajów deklaracji, które mogą być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 85 ze zm.), w którym rozszerzono liczbę dokumentów możli- wych do składania w formie elektronicznej do 114. Przepisy tego rozporządzenia także miały zróżnicowany czas wejścia w życie (podstawowy 1 stycznia 2008 r., a w odniesieniu do możliwości składania części dokumentów w formie elektro- nicznej późniejszy – 1 kwietnia oraz 1 lipca 2008 r., a także 1 stycznia 2009 r.). Złożenie deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej wymaga po- twierdzenia w formie elektronicznej przez organ podatkowy lub elektroniczną 60 Małgorzata Niezgódka-Medek Dział I. Przepisy ogólne Art. 3b skrzynkę podawczą systemu teleinformatycznego administracji podatkowej. Techniczne kwestie dotyczące takiego poświadczenia są uregulowane w rozpo- rządzeniu Prezesa Rady Ministrów z 14 września 2011 r. w sprawie sporządzania pism w formie dokumentów elektronicznych, doręczania dokumentów elektro- nicznych oraz udostępniania formularzy, wzorów i kopii dokumentów elektronicz- nych (Dz.U. Nr 206, poz. 1216). Art. 3b. Art. 3b. § 1. Deklaracja składana za pomocą środków komunikacji elektro- nicznej powinna zawierać: 1) dane w ustalonym formacie elektronicznym, zawarte we wzorze dekla- racji okreś lonym w odrębnych przepisach; 2) jeden podpis elektroniczny. § 2. Minister właściwy do spraw fi nansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji okreś li, w drodze rozpo- rządzenia: 1) (u 2) sposób przesyłania deklaracji i podań za pomocą środków komunikacji ); elektronicznej; 3) rodzaje podpisu elektronicznego, którymi powinny być opatrzone po- szczególne typy deklaracji lub podań. § 3. Wydając rozporządzenie, o którym mowa w § 2, minister właściwy do spraw fi nansów publicznych powinien uwzględnić: 1) potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa, wiarygodności i niezaprzeczal- ności danych zawartych w deklaracjach i podaniach oraz potrzebę ich ochrony przed nieuprawnionym dostępem; 2) limity wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku wynikających z deklaracji i rodzaj podatku, którego do- tyczy deklaracja, a także wymagania dla poszczególnych rodzajów pod- pisu okreś lone w przepisach o podpisie elektronicznym, w szczególności dotyczące weryfi kacji podpisu i znakowania czasem. 1. W art. 3b w § 1 pkt 1 zawarto rozwiązania prawne, które mają zagwarantować, że deklaracja składana za pomocą środków komunikacji elektronicznej będzie zawie- rała te dane w ustalonym formacie elektronicznym, które wynikają z wzoru danej deklaracji okreś lonego w odrębnych przepisach. Takimi odrębnymi przepisami są przede wszystkim akty wykonawcze do ustaw podatkowych. Upoważnienie do wydania takich aktów, najczęściej w formie rozporządzeń ministra właściwego do spraw fi nansów publicznych, zawierają m.in. art. 28a u.p.d.o.p., art. 45b u.p.d.o.f., art. 52 ust. 3 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fi zyczne, art. 99 ust. 14 ustawy o VAT. Jeśli Małgorzata Niezgódka-Medek 61 T R E (cid:2) (cid:3) D E K L A R A C J I E L E K T R O N I C Z N E J c h y l o n y Art. 3c Dział I. Przepisy ogólne przepisy materialnych ustaw podatkowych nie dają podstawy do okreś lania wzoru (formularza) deklaracji, to może zostać w tym celu wykorzystany art. 85 ord.pod., który zawiera fakultatywne upoważnienie dla ministra właściwego do spraw fi - nansów publicznych m.in. do ustalania zakresu danych zawartych w zeznaniach, wykazach, informacjach lub deklaracjach. W art. 3b w § 1 pkt 2 wprowadzono wymaganie, aby deklaracja składana za pomocą środków komunikacji elektronicznej zawierała jeden podpis elektro- niczny, przy czym rodzaje podpisu elektronicznego, jakim mają być opatry- wane poszczególne typy deklaracji i podań, wynikają obecnie z aktu wyko- nawczego ministra właściwego do spraw fi nansów publicznych wydanego na podstawie § 2 tego artykułu, a nie – jak zakładano przed wejściem w życie no- weli z 2006 r. – z ustawy o podpisie elektronicznym. To rozwiązanie, polega- jące na odejściu od wynikającego z poprzedniej regulacji jednolitego wymogu opatrywania deklaracji składanych w formie elektronicznej bezpiecznym pod- pisem elektronicznym weryfi kowanym za pomocą ważnego kwalifi kowanego certyfi katu na rzecz bardziej elastycznej formy zabezpieczenia, którą okreś la minister dla poszczególnych typów deklaracji lub podania, ma umożliwić ko- rzystanie z elektronicznej formy kontaktu z organami podatkowymi większej grupie podatników czy płatników. Poprzednio przyjmowane rozwiązania były bowiem dla nich zbyt kosztowne (zob. też A. Bartosiewicz, R. Kubacki, Dekla- racje…, s. 51 i n.). 2. Upoważnienie zawarte w art. 3b § 2, opatrzone wytycznymi wynikającymi z § 3 tego artykułu, zostało wykonane w drodze rozporządzenia Ministra Finansów z 11 września 2006 r. w sprawie struktury logicznej deklaracji i podań, sposobu ich przesyłania oraz rodzajów podpisu elektronicznego, którymi powinny być opa- trzone (Dz.U. Nr 168, poz. 1197 ze zm.), które obowiązywało do końca 2007 r. Na- stępnie Minister Finansów wydał kolejne rozporządzenie w tej materii z 24 grudnia 2007 r. (Dz.U. Nr 246, poz. 1820 ze zm.), które obowiązywało do końca 2010 r. Od 1 stycznia 2011 r. do końca 2012 r. obowiązywało rozporządzenie Ministra Finansów z 30 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu przesyłania deklaracji i podań oraz rodzajów podpisu elektronicznego, którymi powinny być opatrzone (Dz.U. Nr 259, poz. 1769), a od 1 stycznia 2013 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z 24 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu przesyłania deklaracji i podań oraz rodzajów podpisu elektronicznego, którymi powinny być opatrzone (Dz.U. z 2012 r., poz. 1537). Art. 3c uchylony Art. 3c został uchylony przez art. 1 pkt 1 ustawy z 5 marca 2009 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz ustawy o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 57, poz. 466), która weszła w życie 8 kwietnia 2009 r. 62 Małgorzata Niezgódka-Medek ( ) . Dział I. Przepisy ogólne Art. 3d. Art. 3d Art. 3d–4 Art. 3d. Składanie deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej wójtowi, burmistrzowi (prezydentowi miasta), staroście, marszałkowi woje- wództwa regulują odrębne przepisy. Art. 3d ma charakter informacyjny. Sygnalizuje bowiem, że w przypadku gdy or- ganami podatkowymi są organy samorządu terytorialnego, to kwestie związane ze składaniem deklaracji za pomocą komunikacji elektronicznej regulują odrębne przepisy. Tymi przepisami będą akty prawa miejscowego wydawane na podstawie art. 6a ust. 12 i 13 ustawy z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 ze zm.), art. 6 ust. 14 i 15 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.), art. 6 ust. 10 i 11 ustawy z 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz.U. Nr 200, poz. 1682 ze zm.). Zgodnie z upoważnieniami zawartymi w tych przepi- sach rada gminy okreś la w drodze uchwały wymogi formalne, jakim powinny od- powiadać informacje i deklaracje podatkowe, oraz ustala sposób ich przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej, a także rodzaje podpisu elektro- nicznego, którymi powinny być opatrzone. Przy wydawaniu takich aktów prawa miejscowego organy samorządu terytorialnego obowiązują wytyczne zbliżone do tych, jakie wobec ministra właściwego do spraw fi nansów publicznych sformuło- wano w art. 3b § 3. Akty takie powinny uwzględniać w szczególności rozwiązania zawarte w ustawie z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. Nr 64, poz. 565 ze zm.) oraz w ustawie z 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. Nr 130, poz. 1450 ze zm.). Art. 4. Art. 4. Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia okreś lonego w tych ustawach. 1. Art. 4 zawiera legalną defi nicję pojęcia o kluczowym znaczeniu w prawie podat- kowym. W orzecznictwie podniesiono, że zdefi niowane w Ordynacji podatkowej pojęcia „obowiązek podatkowy” (art. 4) i „zobowiązanie podatkowe” (art. 5) odnoszą się do wszystkich przepisów szeroko rozumianego prawa podatkowego (wyrok NSA z 22 listopada 2000 r., SA/Sz 1305/99, niepubl.). Mimo że pojęcie to stosowano w języku prawnym już w okresie II Rzeczypospolitej, tytułując tak dział VI Ordynacji podatkowej z 1934 r. i otwierający go art. 43, z którego wy- nikało, że „Poszczególne ustawy podatkowe okreś lają, kiedy powstaje obowiązek podatkowy i odpowiadające mu prawo Państwa do wymiaru podatku”, to do wej- ścia w życie komentowanej ustawy jego wyjaśnianie było domeną orzecznictwa i doktryny. Małgorzata Niezgódka-Medek 63 S K (cid:19) A D A N I E D E K L A R A C J I E L E K T R O N I C Z N Y C H S A M O R Z (cid:4) D O W Y M O R G A N O M P O D A T K O W Y M O B O W I (cid:4) Z E K P O D A T K O W Y Art. 4 Dział I. Przepisy ogólne W wyroku NTA z 27 lutego 1934 r., L. Rej. 6498/29 (teza opubl. w: A. Bącal, B. Dauter, Ordynacja podatkowa…, s. 13), stwierdzono, że obowiązkiem podat- kowym jest abstrakcyjne zobowiązanie do poniesienia ciężaru podatkowego, związane przez przepis ustawy z zaistnieniem pewnego stanu faktycznego. To orzeczenie stało się źródłem inspiracji dla piśmiennictwa, w którym początkowo sugerowano, że pojęcia „obowiązek podatkowy” i „zobowiązanie podatkowe” można traktować jako synonimy (por. A. Rosenkranz, Ordynacja podatkowa…, s. 13–14); także podczas obowiązywania obecnej Ordynacji podatkowej zwró- cono uwagę na „zaciemnianie granicy pomiędzy obowiązkiem a zobowiązaniem” (H. Dzwonkowski, Obowiązek podatkowy…, s. 21 i n.). Z prostego porównania wy- nika, że orzeczenie NTA miało również wpływ na art. 4. We współczesnej doktrynie wyróżnia się obowiązek podatkowy w znaczeniu szer- szym – abstrakcyjnym, który był odzwierciedlony w treści norm wyprowadza- nych z przepisów prawa podatkowego, oraz w znaczeniu węższym – zindywidu- alizowanym, kiedy normy te znajdowały zastosowanie do konkretnego podmiotu, który znalazł się w sytuacji okreś lonej w ich hipotezach (por. B. Brzeziński, A. Ole- sińska, Prawo podatkowe…, s. 33). Podstawową treść tego obowiązku, wynikającą z części dyspozytywnej takich norm, stanowi konieczność zapłaty świadczenia pieniężnego na rzecz państwa w szerokim, obejmującym także samorząd teryto- rialny, znaczeniu. Z tym zasadniczym obowiązkiem związane są także obowiązki o tzw. instrumentalnym charakterze, które są niezbędne do jego prawidłowego wykonania, takie jak np. prowadzenie ksiąg podatkowych, składanie deklaracji, wpłacanie zaliczek, poddanie się czynnościom sprawdzającym czy kontroli (por. A. Gomułowicz, J. Małecki, Podatki…, s. 236–237; na temat obowiązków instru- mentalnych patrz też J. Szczepaniak, Obowiązek podatkowy…, s. 1). Obecnie podstawę do nakazywania w ustawodawstwie zwykłym okreś lonym podmiotom ponoszenia świadczeń pieniężnych na rzecz państwa zawiera art. 84 Konstytucji. Z przepisu tego wynika, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świad- czeń publicznych, w tym podatków, okreś lonych w ustawie. 2. Defi nicja zawarta w art. 4, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2003 r., zo- stała wyraźnie powiązana z przepisami Konstytucji, nie tylko ze wskazanym już art. 84, lecz także z art. 217, przez podkreślenie, że powinność przymusowego świadczenia pieniężnego wynika z ustaw podatkowych (por. uwagi do art. 3 pkt 1), jeśli wystąpią okoliczności (zaistnieje zdarzenie) okreś lone w tych ustawach. Z tych regulacji należy wywieść niedopuszczalność wprowadzania takich powinności, jak również okreś lania stanów faktycznych je wywołujących, w aktach niższego rzędu, zarówno o charakterze powszechnie obowiązującym (rozporządzenia, akty prawa miejscowego), jak i – tym bardziej – wewnętrznym. W odniesieniu do tej ostatniej kategorii aktów (uchwały, zarządzenia, wytyczne, okólniki, normatywne decyzje itp.) jednoznaczną barierę wykorzystywania ich do oddziaływania na podmioty niepodporządkowane organom państwa stworzono w art. 93 Konstytucji. Zgodnie 64 Małgorzata Niezgódka-Medek
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Ordynacja podatkowa. Komentarz
Autor: , ,
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: