Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00373 006863 15555133 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Policja gospodarcza w prawie gospodarczym. Ujęcie teoretyczne - ebook/pdf
Policja gospodarcza w prawie gospodarczym. Ujęcie teoretyczne - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 306
Wydawca: C. H. Beck Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-8158-595-8 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> prawo i podatki
Porównaj ceny (książka, ebook, audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Monografia została poświęcona prawnemu ujęciu policji gospodarczej, rozumianej jako działalność organów władzy publicznej nakierowana na ochronę bezpieczeństwa, porządku i spokoju publicznego oraz życia, zdrowia i mienia przed zagrożeniami wynikającymi z wykonywania działalności gospodarczej. W monografii wskazano na zasadność postrzegania policji gospodarczej jako instytucji prawa gospodarczego, odznaczającej się swoistymi właściwościami odpowiadającymi cechom znamiennym prawa gospodarczego, które uzasadniają wyodrębnienie go w systemie prawa jako samodzielnej gałęzi. Publikacja zawiera pionierskie rozważania i stanowiska w kwestii określenia przedmiotu i metody regulacji prawa gospodarczego oraz prawnych wyznaczników policji gospodarczej.

Praca przełamuje pewne schematy, które przyjęły się w doktrynie publicznego prawa gospodarczego. Rozprawa będzie miała znaczące miejsce w doktrynie, czy to szerzej ujmowanego prawa gospodarczego, czy tradycyjnie wyodrębnianego PPG; ważna jest bowiem wiedza, jak prawo materialne ujmuje policję gospodarczą de lege lata i jakie są możliwości de lege ferenda.

Prof. dr hab. Bożena Popowska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

 

Wprawdzie rozprawa dotyczy zagadnienia, które można określić jako „tradycyjne', to jednak zawiera w swej treści bardzo wiele nowych, oryginalnych ustaleń i wniosków o dużym znaczeniu dla teorii. Wykazuje ona bardzo wysoki poziom wiedzy prawniczej autora w zakresie „ogólnej' teorii prawa, jak i w zakresie prawa publicznego oraz prywatnego.

Prof. dr hab. Anna Walaszek-Pyzioł
Uniwersytet Jagielloński

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Rozdział III. Prawnogospodarcza determinacja ram przedmiotowych policji gospodarczej w ujęciu materialnoprawnym § 1. Pojęcie policji gospodarczej – prolegomena I. Uwagi wprowadzające Fundamentalne znaczenie ochrony stanów i dóbr policyjnych dla zapew- nienia stabilności i wolnego od zakłóceń przebiegu życia jednostek i społe- czeństwa czyni zasadnym postrzeganie policji nie tylko jako pierwotnej1, lecz zgoła „najważniejszej i najbardziej charakterystycznej funkcji państwa, wyni- kającej już z samej istoty państwowości” – wszak „ochrona ogółu i poszczegól- nych jednostek przed rozmaitymi niebezpieczeństwami jest podstawową racją istnienia państwa, będącego przecież organizacją porządku i pokoju”2. Impe- ratyw efektywnej realizacji funkcji policyjnej sprawia, że policja jest działal- nością wszechogarniającą, która „przejawia się na całym terenie administracji wewnętrznej, przenika wszystkie jej działy, gdziekolwiek zagraża jakieś niebez- pieczeństwo czy też może być zakłócony porządek i spokój publiczny”3. Szeroko cytowane w literaturze stanowisko S. Kasznicy zakłada ujmowa- nie zjawisk zagrażających stanom i dobrom policyjnym w dwóch grupach – do pierwszej należą „różnorodne, niezmiernie liczne niebezpieczeństwa, ja- kie zagrażają w codziennym życiu na każdym niemal kroku ludziom” pocho- dzące „ze strony sił przyrody, «żywiołów», zwierząt i roślin szkodliwych, drob- noustrojów (choroby zakaźne)..., ale także ze strony innych ludzi: przestęp- 1 J. Dobkowski, Policja administracyjna, s. 18. 2 M. Szydło, Regulacja sektorów infrastrukturalnych, s. 177. 3 S. Kasznica, Polskie prawo administracyjne, s. 137. 121 Rozdział III. Prawnogospodarcza determinacja ram... nych, lekkomyślnych, wrogich...”, do drugiej zaś – „tarcia i starcia, kolizje, jakie nieustannie wynikają pomiędzy interesem jednostek a interesem zbio- rowości ludzkiej”, związane z okolicznością, że „każdy człowiek dąży do za- spokojenia swoich potrzeb, wykorzystując w całej pełni tę wolność dyspono- wania własnym majątkiem, jaką mu pozostawia państwo”, przy czym „w tym swoim dążeniu powoduje się z reguły pobudkami egoistycznymi, mało się liczy albo zupełnie się nie liczy z analogicznymi dążeniami innych ludzi, jak rów- nież z potrzebami społecznymi, współżycia ludzkiego”4. W sferze gospodarki zagrożenia zaliczane do obu ze wskazanych grup materializują się szczególnie intensywnie. Niebezpieczeństwa ze strony sił przyrody stanowią w zasadniczej mierze następstwo wykonywania działalności gospodarczej (szczególnie o cha- rakterze wytwórczym) „z pomocą wielu skomplikowanych i stwarzających za- grożenie dla życia, zdrowia i mienia maszyn i urządzeń”5, których zasięg użyt- kowania oraz stopień zaawansowania technicznego rosną nieustannie wraz z dynamicznym postępem technologicznym6. Zagrożenia wynikające z kolizji interesów prywatnych i interesu publicznego przyjmują zaś szczególnie inten- sywną postać w systemie gospodarki rynkowej, zorientowanej na „egoistyczne dążenie do zysku, podczas gdy odpowiedzialność za ekonomiczne, społeczne i ekologiczne dobro wspólne odgrywa w niej znacznie mniejszą rolę”7. Natura obrotu gospodarczego, zasadzająca się na dążeniu jego uczestników do mak- symalizacji korzyści ekonomicznych, według R. Zawłockiego zawiera „swoistą zachętę do zachowań szkodliwych”, wobec czego „obrót gospodarczy niejako samoistnie rodzi zjawiska patologiczne”8. Nie wydaje się przeto budzić wątpli- wości, że sfera gospodarki – z uwagi na występujący w niej wysoki stopień na- silenia zjawisk zagrażających stanom i dobrom policyjnym – powinna stano- wić pole ożywionej aktywności organów władzy publicznej właściwych w za- kresie działalności policyjnej. Postrzegane w perspektywie holistycznej materialnoprawne ujęcie działal- ności policyjnej w sferze gospodarki nie stanowi we współczesnej nauce przed- miotu szerokiej refleksji badawczej. Podejmujący ją wszakże nieliczni autorzy 4 Ibidem, s. 136. Podział ten, jak wskazywano w poprzednim rozdziale, stał się dla M. Janika i T. Sokólskiej osnową rozróżnienia pojęć „bezpieczeństwo publiczne” i „porządek publiczny” – M. Janik, Policja administracyjna, s. 160; T. Sokólska, „Policja administracyjna”, s. 170. 5 T. Kocowski, w: SPA, t. 8a, s. 707. 6 M. Szydło, Regulacja sektorów infrastrukturalnych, s. 176. 7 R. Stober, Prawo administracyjne gospodarcze, przeł. M. Szpor, A. Szafrański, Warszawa 2013, s. 68. 8 R. Zawłocki, w: SPH, t. 10, s. 17. 122 § 1. Pojęcie policji gospodarczej – prolegomena zgodnie wiążą to ujęcie z kategorią „policji gospodarczej”, która według po- wszechnie akceptowanego stanowiska T. Kocowskiego – jako pozostająca w ob- rębie ogólnej kategorii policji – ma polegać na ochronie stanów i dóbr poli- cyjnych „przed zagrożeniami wynikającymi z prowadzenia działalności okre- ślanej mianem gospodarczej”9. Jak zaznaczano we wprowadzeniu do niniejszej pracy, policja gospodarcza nie stała się dotychczas przedmiotem opracowania o charakterze monograficznym, poświęcano jej jedynie rozdziały w podręcz- nikach administracyjnego prawa gospodarczego10 i publicznego prawa gospo- darczego11 oraz w innych publikacjach12. W niniejszym rozdziale zostanie przeto podjęta próba ustalenia tożsamo- ści instytucji policji gospodarczej, wyróżniającej ją w obrębie ogólnej kategorii policji. Tożsamość policji gospodarczej zostanie określona poprzez przydanie jej kwalifikacji genetycznej o charakterze apriorycznym – poprzez powiązanie zagrożeń, których odwracaniu służy policji gospodarcza, z kategorią działal- ności gospodarczej. Uznanie działalności gospodarczej za swoisty przedmiot regulacji prawa gospodarczego, wyróżnianego w systemie prawa jako gałąź sa- modzielna i odrębna, dowiedzie zasadności postrzegania policji gospodarczej jako instytucji prawa gospodarczego. Materialnoprawne ujęcie policji gospo- darczej, analizowane w płaszczyźnie przedmiotowej, będzie bowiem w pełni koherentne z przedmiotem regulacji prawa gospodarczego. II. Antecedencje pojęciowe Kreacja kategorii policji gospodarczej, odnoszonej do działalności poli- cyjnej realizowanej w sferze gospodarki, została poprzedzona wyróżnieniem zbliżonych kategorii policji przemysłowej i policji ekonomicznej. Jakkolwiek jednak współcześni autorzy zdają się zgodnie postrzegać policję gospodarczą jako reminiscencję policji przemysłowej13, uznawanej za najwcześniej ukształ- towaną formę ograniczenia wolności przemysłu i handlu w państwie kapitali- 9 T. Kocowski, w: SPA, t. 8a, s. 702. Stanowisko to podzielają M. Szydło (idem, Regulacja sektorów infrastrukturalnych, s. 31), C. Kosikowski (idem, Publiczne prawo gospodarcze, s. 194) i K. Strzyczkowski (idem, Prawo gospodarcze publiczne, s. 152). 10 T. Kocowski, w: L. Kieres (red.), Administracyjne prawo gospodarcze, s. 444–477. 11 C. Kosikowski, Publiczne prawo gospodarcze, s. 194–203; K. Strzyczkowski, Prawo gospo- darcze publiczne, s. 150–154. 12 M. Szydło, Regulacja sektorów infrastrukturalnych, s. 174–179; T. Kocowski, Reglamentacja działalności gospodarczej, s. 83–94; T. Kocowski, w: SPA, t. 8a, s. 691–710. 13 T. Kocowski, w: L. Kieres (red.), Administracyjne prawo gospodarcze, s. 448; C. Kosikowski, Publiczne prawo gospodarcze, s. 194; K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, s. 151–152. 123 Rozdział III. Prawnogospodarcza determinacja ram... stycznym14, pewne wątpliwości budzi zasadność zakreślania więzi pojęciowej między kategorią policji gospodarczej i wyróżnioną w 1988 r. przez B. Dolnic- kiego kategorią policji ekonomicznej15. Wątpliwości te wynikają z odmiennego kontekstu – zarówno gospodarczego, jak i terminologicznego – wyodrębnie- nia kategorii policji ekonomicznej. O ile kategoria policji gospodarczej została ukształtowana w kontekście systemu gospodarki rynkowej, odnosząc się do restrykcyjnej działalności organów władzy publicznej skutkującej ogranicze- niem prawa samostanowienia prywatnych przedsiębiorców16, o tyle kategorię policji ekonomicznej wykreowano na gruncie uwarunkowań gospodarczych państwa socjalistycznego, zakładających aktywną rolę państwa w organizacji życia gospodarczego. Z uwagi na przejęcie przez państwo socjalistyczne i zwią- zane z nim formy organizacyjne społecznej funkcji wykonywania działalności gospodarczej umniejszeniu uległa doniosłość realizacji przez państwo funkcji negatywnych w sferze gospodarki o charakterze zewnętrznym17, wobec czego policję ekonomiczną sytuował B. Dolnicki nie w sferze restrykcyjnej działalno- ści państwa wobec przedsiębiorców prywatnych, lecz w sferze zarządzania go- spodarką narodową18. Ponadto, w sposób odmienny została dokonana kwalifikacja teleologiczna pojęć policji ekonomicznej i policji gospodarczej – jako cel działalności na- zwanej policją ekonomiczną B. Dolnicki wskazał bowiem „ochronę ekono- micznych interesów państwa”19. Wydaje się, że różnica w płaszczyźnie teleolo- gicznej wynika z odmiennego kontekstu terminologicznego wyróżniania ka- tegorii policji ekonomicznej i policji gospodarczej, wyznaczanych w obrębie ogólnej kategorii policji. Współcześnie policja jest powszechnie rozumiana – jak zaznaczano w powyższych rozważaniach – jako działalność mająca na celu ochronę bezpieczeństwa, porządku i spokoju publicznego oraz życia, zdrowia i mienia, podczas gdy w okresie Polski Ludowej wyrażano pogląd – przyto- czony przez B. Dolnickiego – zgodnie z którym cel policji stanowiło „zapewnie- nie realizacji przepisów administracyjnego prawa materialnego”20. Jakkolwiek 14 T. Bigo, w: M. Jaroszyński (red.), Prawo administracyjne, cz. III, s. 55; K. Strzyczkowski, 15 B. Dolnicki, Prawne zagadnienia reglamentacji administracyjnej w gospodarce narodowej, Prawo gospodarcze publiczne, s. 151. Adm. 1988, Nr 2(4), s. 15. 16 K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, s. 152. 17 T. Kocowski, w: SPA, t. 8a, s. 695. 18 B. Dolnicki, Prawne zagadnienia reglamentacji administracyjnej s. 15. 19 Ibidem, s. 15. 20 Z. Rybicki, w: Z. Rybicki, S. Piątek, Zarys prawa administracyjnego, s. 258. 124 § 1. Pojęcie policji gospodarczej – prolegomena B. Dolnicki nie definiuje „ekonomicznych interesów państwa” mających stano- wić przedmiot ochrony w ramach policji ekonomicznej, z uwagi na sytuowanie przezeń policji ekonomicznej w obrębie ogólnej działalności policyjnej należy uznać, że policja ekonomiczna podlegała kwalifikacji ze względu na cel pole- gający na ochronie ekonomicznych interesów państwa ujętych w obowiązują- cych normach prawnych. Wskazane różnice dotyczące kategorii policji eko- nomicznej i policji gospodarczej zdają się więc wskazywać na istotne różnice wynikające z odmiennego kontekstu wyróżniania obu kategorii, niepozwala- jące na zakreślenie między nimi więzi pojęciowej w płaszczyźnie głębokiej. Ich podobieństwo zarysowuje się jedynie w płaszczyźnie powierzchniowej, w któ- rej obie kategorie przedstawiają się jako obszary wyznaczane w obrębie ogólnej kategorii policji w odniesieniu do sfery działalności gospodarczej. III. Policja gospodarcza wobec policji administracyjnej W odniesieniu do nauki współczesnej, na podstawie przesłanek natury za- równo explicite, jak i implicite, należy wywodzić tezę o sytuowaniu kategorii policji gospodarczej nie tylko w obrębie ogólnej kategorii policji, lecz nadto wewnątrz kategorii policji administracyjnej. Explicite stanowisko dowodzące tej tezy wyraził C. Kosikowski, wskazując, że „policja administracyjna [...] obej- muje także policję przemysłową, zwaną obecnie policją gospodarczą”21. Toż- samy pogląd zdaje się wynikać ze słów K. Strzyczkowskiego, ujmującego – w rozdziale poświęconym policji gospodarczej – ochronę stanów i dóbr po- licyjnych przed zagrożeniami wynikającymi z działalności gospodarczej jako cel policji administracyjnej22, a także T. Kocowskiego, który, podając definicję policji gospodarczej, dookreśla to pojęcie wyznacznikiem „administracyjna”23. Nie sposób nie uwzględnić także przesłanki a rubrica, polegającej na szerokim omawianiu w poświęconych policji gospodarczej rozdziałach poszczególnych publikacji również policji administracyjnej, ujmowanej jako kontekst dla for- 21 C. Kosikowski, Publiczne prawo gospodarcze, s. 194. 22 K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, s. 152. 23 „Policja gospodarcza (administracyjna) oznacza funkcję wykonywaną przez organy pań- stwa, celem której jest wprowadzenie przez organy tego związku publiczno-prawnego ograniczeń wolności podmiotowych, z których korzystają jednostki, w tym oczywiście wolności działalno- ści gospodarczej, inspirowanych myślą o zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego, spokoju i po- rządku publicznego” – T. Kocowski, w: SPA, t. 8a, s. 696. 125 Rozdział III. Prawnogospodarcza determinacja ram... mułowanej następnie charakterystyki policji gospodarczej24. Mając na wzglę- dzie ustalenia dokonane w poprzednim rozdziale, kwestionujące trafność in- strumentalnej kwalifikacji ogólnego pojęcia policji, dopuszczające ją wsze- lako w odniesieniu do pojęcia policji administracyjnej, za przesłankę implicite świadczącą o postrzeganiu policji gospodarczej jako obszaru wyróżnianego w obrębie policji administracyjnej godzi się zaś uznać przypisywanie działal- ności objętej kategorią policji gospodarczej cechy władczości – charakteryzu- jącej policję administracyjną, czego dokonują M. Szydło25 i K. Strzyczkowski26. Przyjęcie tezy o uznaniu kategorii policji administracyjnej za wyłączną płaszczyznę wyróżniania kategorii policji gospodarczej wywołuje zasadnicze implikacje w przedmiocie systemowego sytuowania materialnoprawnego uję- cia policji gospodarczej. Jak ustalono w rozdziale drugim niniejszego opraco- wania – na podstawie wynikających z literatury przesłanek explicite i implicite – materialnoprawne ujęcie policji administracyjnej podlega wyróżnieniu wy- łącznie w obrębie prawa administracyjnego, czego konsekwencję powinno sta- nowić uznanie również materialnoprawnego ujęcia policji gospodarczej za za- mykające się w ramach prawa administracyjnego. Tezę tę zdaje się potwierdzać podejmowanie przez T. Kocowskiego, w rozważaniach nad policją gospodar- czą, analizy norm o charakterze policyjnym na tle klasyfikacji norm admini- stracyjnego prawa materialnego27. Postrzeganie prawa administracyjnego jako płaszczyzny wyróżniania materialnoprawnego ujęcia policji gospodarczej od- zwierciedla także systemowa analiza katalogów aktów prawnych zawierających przepisy stanowiące materialnoprawne ujęcie policji gospodarczej w ujęciu T. Kocowskiego28 i C. Kosikowskiego29 – w każdym ze wskazanych aktów praw- nych30 zostały bowiem pomieszczone przepisy policyjne o niewątpliwie admi- nistracyjnoprawnej naturze. 24 T. Kocowski, w: L. Kieres (red.), Administracyjne prawo gospodarcze, s. 444–448, 451–452; K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, s. 151; T. Kocowski, w: SPA, t. 8a, s. 694. 25 M. Szydło, Regulacja sektorów infrastrukturalnych, s. 177. 26 K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, s. 153. 27 T. Kocowski, w: SPA, t. 8a, s. 699–700. 28 T. Kocowski, w: L. Kieres (red.), Administracyjne prawo gospodarcze, s. 461–462, 471–477; T. Kocowski, w: SPA, t. 8a, s. 703–704. 29 C. Kosikowski, Publiczne prawo gospodarcze, s. 195. 30 Są to cytowane uprzednio: OchrPPożU, PrBud, DozTechU, PrOchrŚrod, BezpŻywnU, PolicjaU, OchrPrzyrodU, a także: PIPU, ustawa z 4.2.1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (t.j Dz.U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 ze zm., ustawa obecnie nieobowiązująca, zastąpiona PrGeolGórn z 2011 r.), ustawa z 22.8.1997 r. o ochronie osób i mienia (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2142 ze zm.), rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.9.1997 r. w sprawie 126 § 1. Pojęcie policji gospodarczej – prolegomena IV. Problem płaszczyzny dyferencjacji policji gospodarczej Analiza norm zawartych w ustawach należących do wskazanych katalogów, zaliczanych zatem do materialnoprawnego ujęcia policji gospodarczej, uwi- dacznia zasadność podjęcia rozważań nad znaczeniem wyznacznika „gospo- darcza”, zawartego w nazwie „policja gospodarcza”. Już z perspektywy aprio- rycznej wyraźnie dostrzegalny jest bowiem luźny związek ze sferą gospodarki norm należących do szeregu ustaw – ich zakres zastosowania nierzadko nie obejmuje stanów faktycznych swoistych dla wykonywania działalności gospo- darczej. Tę refleksję należy odnieść w szczególności do norm o charakterze policyjnym zawartych w PIPU, OchrPPożU, PrBud czy PrWod. Mając wszakże na względzie, że normy te znajdują często szerokie zastosowanie w praktyce wykonywania działalności gospodarczej, „gospodarczy” charakter materialno- prawnego ujęcia policji gospodarczej w optyce przyjętej przez T. Kocowskiego i C. Kosikowskiego obiektywizuje się w płaszczyźnie empirycznej. Wydaje się, że kryterium zaliczenia norm z zakresu policji administracyjnej do materialno- ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.), ustawa z 21.5.1999 r. o broni i amunicji (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 284), ustawa z 29.11.2000 r. – Prawo atomowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 792 ze zm.), ustawa z 18.7.2001 r. – Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1121 ze zm., ustawa obecnie nieobowiązująca, zastąpiona PrWod z 2017 r.), ustawa z 23.8.2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców (Dz.U. Nr 122, poz. 1320 ze zm.), ustawa z 11.3.2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1967), ustawa z 14.12.2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 992 ze zm.). T. Kocowski w: Administracyjne prawo gospodarcze, w podrozdziale pt. Materialne i osobiste obciążenia jednostek i przedsiębior- ców obowiązkami policyjnymi – ciężary policyjne (s. 471–477), zawartym w rozdziale pt. Poli- cja gospodarcza omawia również przepisy: rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30.3.1971 r. w sprawie stanów chorobowych stanowiących przeciwwskazanie do wykonywania niektórych czynności z zakresu produkcji środków spożywczych oraz obrotu nimi (Dz.U. Nr 9, poz. 96 ze zm., rozporządzenie obecnie nieobowiązujące), ustawy z 10.4.1974 r. o ewidencji lud- ności i dowodach osobistych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 ze zm., ustawa obecnie nieobo- wiązująca, zastąpiona ustawą z 6.8.2010 r. o dowodach osobistych, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1464 ze zm., oraz ustawą z 24.9.2010 r. o ewidencji ludności, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1382 ze zm.), ustawy z 12.10.1990 r. o ochronie granicy państwowej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1869 ze zm.), ustawy z 20.6.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1990 ze zm.), ustawy z 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2164) oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 10.7.2007 r. w sprawie znakowania środ- ków spożywczych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 774 ze zm., rozporządzenie obecnie nieobowiązujące, zastąpione rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 23.12.2014 r. w sprawie znako- wania poszczególnych rodzajów środków spożywczych, Dz.U. z 2015 r. poz. 29 ze zm.). 127 Rozdział III. Prawnogospodarcza determinacja ram... prawnego ujęcia policji gospodarczej stanowiła ich pragmatyczna doniosłość, częstotliwość stosowania w praktyce wykonywania działalności gospodarczej. Zastosowanie kryterium empirycznego dla wyznaczania ram materialno- prawnego ujęcia policji gospodarczej należy uznać za adekwatne wobec policji gospodarczej postrzeganej w płaszczyźnie ontologicznej jako podzbiór w ob- rębie policji administracyjnej, a w płaszczyźnie systemowej – jako instytu- cja prawa administracyjnego i zamykającego się w jego granicach administra- cyjnego prawa gospodarczego. Percepcja administracyjnego prawa gospodar- czego jako „części prawa administracyjnego, która określa sytuację podmiotów podejmujących i prowadzących działalność gospodarczą”31, dla wyznaczenia ram materialnoprawnego ujęcia policji gospodarczej czyni zasadnym poszuki- wanie w obrębie prawa administracyjnego, tj. w pierwotnej sferze ich wydzie- lania, tych norm prawnych o charakterze policyjnym, które faktycznie oddzia- łują na prawa i obowiązki podmiotów wykonujących działalność gospodarczą. Wyznaczanie ram materialnoprawnego ujęcia policji gospodarczej we- wnątrz prawa administracyjnego na podstawie kryterium empirycznego rela- tywizowanego do wyznacznika „gospodarcza” nie wydaje się wszelako trafne wobec policji gospodarczej postrzeganej jako instytucja prawa gospodarczego, a w jego obrębie – publicznego prawa gospodarczego. Wskazywana przez L. Kieresa jako doniosły kierunek badań w kształtującej się nauce publicznego prawa gospodarczego „recepcja instytucji wypracowanych przez naukę prawa administracyjnego powszechnego na grunt zjawisk, które wiążemy z działal- nością gospodarczą”, skutkująca „wypracowaniem własnych i oryginalnych ujęć”32, skłania do podjęcia próby autonomizacji pojęcia policji gospodarczej wobec policji administracyjnej. Autonomizacja policji gospodarczej polega- łaby na uznaniu jej za swoistą kategorię policji stanowiącą instytucję prawa gospodarczego, czego systemowe odzwierciedlenie powinno stanowić uznanie za płaszczyznę wyodrębnienia jej materialnoprawnego ujęcia prawa gospodar- czego, nie zaś – prawa administracyjnego. Wykazana w rozdziale pierwszym niniejszej pracy zasadność postrzegania prawa gospodarczego jako gałęzi prawa, której przedmiot normowania stano- wią stosunki społeczne powstające w związku z działalnością gospodarczą33, wymaga dokonania konceptualizacji policji gospodarczej z uwzględnieniem 31 L. Kieres, w: L. Kieres (red.), Administracyjne prawo gospodarcze, s. 11. 32 L. Kieres, Odesłania do publicznego prawa gospodarczego, s. 290. O tendencjach kształto- wania się instytucji publicznego prawa gospodarczego – zob. K. Kokocińska, Instytucje prawne publicznego prawa gospodarczego, w: A. Powałowski (red.), Prawne instrumenty, s. 40–43. 33 J. Grabowski, w: SPA, t. 8a, s. 15; C. Kosikowski, Publiczne prawo gospodarcze, s. 39. 128 § 1. Pojęcie policji gospodarczej – prolegomena implikacji systemowej wyrażającej się w wyznaczeniu tożsamości policji go- spodarczej przy wykorzystaniu kategorii działalności gospodarczej. Powiąza- nie policji gospodarczej z kategorią działalności gospodarczej zdaje się zresztą przystawać do presupozycji semantycznych wynikających z nazwy „policja go- spodarcza”. Policję gospodarczą, jako pojęcie podrzędne wobec charakteryzo- wanego w rozdziale drugim pracy ogólnego pojęcia policji, należałoby więc de- finiować jako całokształt działań organów władzy publicznej podejmowanych w celu ochrony stanów i dóbr o charakterze egzystencjalnym dla społeczeństwa i jednostek (tj. bezpieczeństwa, porządku i spokoju publicznego, a w ich obrę- bie – w szczególności życia, zdrowia i mienia) przed swoistymi zagrożeniami mogącymi powstawać w rezultacie działalności gospodarczej. Określenie celu działań ujmowanych jako policja gospodarcza, stanowiącego jej cechę zna- mienną, jakkolwiek zbliżone do ujęć przedstawionych przez T. Kocowskiego („ochrona bezpieczeństwa publicznego, tj. życia, zdrowia, mienia oraz moral- ności publicznej przed zagrożeniami wynikającymi z prowadzenia działalności określanej mianem gospodarczej”34) i K. Strzyczkowskiego („ochrona porządku, bezpieczeństwa i spokoju publicznego, a w szczególności życia, zdrowia i mie- nia, środowiska naturalnego, przed ich zagrożeniem wskutek podjęcia i pro- wadzenia działalności gospodarczej”35), uwydatnia jednak odrzucenie empi- rycznego kryterium wyznaczania jej zakresu wespół z przyjęciem kryterium teoretycznego. Przydanie policji gospodarczej kwalifikacji genetycznej o cha- rakterze apriorycznym, wyrażające się w kształtowaniu jej ram na podstawie zakresu swoistych zagrożeń stanów i dóbr policyjnych mogących powstawać w rezultacie działalności gospodarczej, wydaje się adekwatne dla jej analizy w płaszczyźnie jurydycznej. Analiza ta wymaga sytuowania materialnopraw- nego ujęcia policji gospodarczej w obrębie prawa gospodarczego, którego swo- isty przedmiot regulacji, warunkujący wyodrębnianie prawa gospodarczego jako samodzielnej części systemu prawa, ograniczony jest do stosunków spo- łecznych powstających w związku z działalnością gospodarczą. Z powyższych konstatacji wynika niezbicie, że materialnoprawne ujęcie policji gospodarczej, stanowiące przedmiot badania w ramach niniejszej pracy, podlega wyodrębnieniu nie tylko na podstawie właściwych ogólnemu pojęciu policji kwalifikacji podmiotowej i teleologicznej, lecz nadto swoistej dla poli- cji gospodarczej kwalifikacji genetycznej o charakterze apriorycznym. W na- wiązaniu do ustaleń dokonanych w rozdziale drugim niniejszego opracowania 34 T. Kocowski, w: SPA, t. 8a, s. 702. 35 K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, s. 152. 129 Rozdział III. Prawnogospodarcza determinacja ram... za materialnoprawne ujęcie policji gospodarczej wypada przeto uznać normy prawne ustanawiające generalno-abstrakcyjne wzory zachowań powstałe w re- zultacie działalności kwalifikowanej jako policja oraz normy prawne stano- wiące podstawy prawne działalności kwalifikowanej jako policja podejmowa- nej w wymiarze indywidualno-konkretnym (co dotyczy materialnoprawnego ujęcia policji w ujęciu ogólnym), z zastrzeżeniem, że stany faktyczne stano- wiące zakresy zastosowania tych norm będą w zupełności zamykać się w dzia- łalności gospodarczej. Zastosowanie norm zawartych w materialnoprawnym ujęciu policji gospodarczej nie będzie więc możliwe w stanach faktycznych nie- powstających wyłącznie w związku z działalnością gospodarczą. § 2. Działalność gospodarcza jako przedmiot regulacji prawa gospodarczego i materialnoprawnego ujęcia policji gospodarczej I. Pojęcie działalności gospodarczej w perspektywie normatywnej i teoretycznej Z uwagi na stwierdzenie zasadności zawarcia w materialnoprawnym uję- ciu policji gospodarczej wyłącznie norm, których zakresy zastosowania zamy- kają się w działalności gospodarczej, oznaczenie ram tego ujęcia wymaga bez- sprzecznie ustalenia sposobu rozumienia pojęcia działalności gospodarczej. Refleksja nad tym zagadnieniem wiąże się w szczególności z koniecznością rozważenia, czy za właściwe należy uznać posłużenie się definicją działalności gospodarczej zawartą w art. 3 PrPrzed, zgodnie z którą „działalnością gospo- darczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły”. A priori o zasadności wykorzystania tej defini- cji w wyznaczaniu zakresu materialnoprawnego ujęcia policji gospodarczej, ześrodkowanego wokół pojęcia działalności gospodarczej, mógłby świadczyć uniwersalny charakter definicji – definicja legalna działalności gospodarczej zawarta w art. 3 PrPrzed jest definicją o zasadniczej doniosłości dla systemu prawa, co należy wywodzić ze stanowisk wyrażanych w doktrynie36 i orzecz- nictwie37. 36 Na tle art. 2 nieobowiązującej ustawy z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodar- czej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2168), będącego odpowiednikiem art. 3 PrPrzed, przedmiotowe sta- 130
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Policja gospodarcza w prawie gospodarczym. Ujęcie teoretyczne
Autor:
Sklep
Format
Cena
Nexto.pl Nexto.pl
ebook/pdf
169,00 zł
Idź do sklepu »

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: