Darmowy fragment publikacji:
Spis treści
Rok 1945......................... 9
Rok 1946......................... 17
Rok 1947........................ 59
Rok 1948........................ 113
Rok 1949.........................119
Rok 1950........................ 129
Indeks osobowy.................. 138
Wykaz skrótów................... 144
Przechodząc na emeryturę w roku 2016, Pan Czesław Żyliński, pracownik
fi lii Biblioteki Politechniki Łódzkiej (BPŁ) na Wydziale Elektrotechniki, Elektroniki,
Informatyki i Automatyki, przekazał ówczesnemu Dyrektorowi BPŁ zbierany lata-
mi, obszerny materiał faktografi czny w postaci własnoręcznie sporządzonych maszy-
nopisów, zawierających wypisy z notatek prasowych dotyczących historii PŁ za lata
1945-1960. Przejęty materiał został z czasem uzupełniony o oryginały pisane ręcznie
przez Pana Czesława Żylińskiego, fi szki, wykazy skrótów i nazwisk występujących
w informacjach prasowych. Po zapoznaniu się z tymi wyjątkowymi materiałami
zdecydowaliśmy o ich zredagowaniu i wydaniu w postaci drukowanej i elektronicz-
nej tak, aby nie utracić subiektywnego charakteru całego opracowania. Ze względu
na obszerną ilość dostarczonej dokumentacji zdecydowano o jej wydaniu w kilku
częściach. Pierwsza część obejmuje prawie sześć pierwszych lat powojennych 1945-
1950 w historii PŁ i Łodzi. Dokumentacja powstała w oparciu o informacje praso-
we, publikowane w „Dzienniku Łódzkim”, a niekiedy także w „Łódzkim Ekspresie
Ilustrowanym” i „Głosie Robotniczym”.
Redakcję opracowania powierzono dr inż. Jolancie Przyłuskiej, związanej z PŁ
z racji studiów, dla której PŁ była kiedyś miejscem studiów, dzięki czemu mogła
z dystansem i zewnętrzną perspektywą ocenić materiały. Przygotowanie tekstu
z maszynopisu wymagało cyfryzacji wszystkich kronik. Pracę tę wykonały Agnieszka
Sabela i Mariola Socha z BPŁ.
Niezwykle interesujący z historycznego punktu widzenia zbiór informacji był
jednocześnie trudnym do opracowania materiałem dokumentującym historię jednej
uczelni na tle społeczno-politycznym miasta, kraju, a czasem Europy, w subiektyw-
nym wyborze i z komentarzem Pana Czesława Żylińskiego.
Biblioteka Politechniki Łódzkiej
Pana Czesława Żylińskiego poznałam w 2017 roku w Bibliotece Politechniki
Łódzkiej. Spotkanie poprzedzała atmosfera tajemniczości, która zapoczątkowała
moją dalszą nietypową współpracę z Kronikarzem Politechniki Łódzkiej.
Z sympatii do tej Uczelni, jako absolwentka, a obecnie pracownik innej biblio-
teki naukowej współpracującej z Biblioteką PŁ, podjęłam się opracowania redakcyj-
nego materiałów, które przedstawiały pierwszych 16 lat historii Politechniki Łódzkiej
na podstawie informacji prasowych zebranych przez Autora.
Spotkania z Panem Czesławem były niezwykłe z kilku powodów. Musiałam
zapomnieć, że istnieje internet, maile i inne narzędzia do komunikowania się
i redagowania tekstów. Pomimo pewnych obaw, ze spotkania na spotkanie prze-
konywałam się, że siła dokumentalisty tkwi w pasji, niezwykłej pamięci do reje-
strowania wydarzeń w Polsce i na świecie, postrzeganiu ich poprzez tło społeczne
i w powiązaniu z ludźmi, którzy tworzyli historię. Zacięcie detektywistyczne
i precyzja w dokumentowaniu faktów z przeglądów gazet łódzkich zaowocowały
kilkusetstronicowym maszynopisem, w którym Politechnika Łódzka była motywem
przewodnim. Z tą materią miałam się zmierzyć.
Czesław Żyliński ukończył Państwowe Studium Kulturalno-Oświatowe
i Bibliotekarskie w Łodzi. Od 1969 roku pracował jako bibliotekarz w Politechnice
Łódzkiej, kolejno w Bibliotece Wydziału Budownictwa Lądowego, Bibliotece Instytutu
Materiałoznawstwa i Technologii Metali oraz w Bibliotece na Wydziale Elektrotechni-
ki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki. Kronikarstwo jest jego pasją. Szperanie
w dawnych rocznikach gazet, przeglądanie strona po stronie i odtwarzanie historii PŁ
sprawiło, że stał się ekspertem od informacji prasowych, w szczególności z lat 1945-
1960, a często nawet do 1990 roku. Posiada swoją „kartotekę europejską” za lata
1945-1990 zawierającą nazwiska głów państw, premierów, ministrów spraw zagra-
nicznych Europy od 1945 roku. Opublikował kilkaset listów do redakcji, sprostowań,
uzupełnień i uwag prasowych. Teksty związane z PŁ lub życiem akademickim two-
rzył na podstawie różnych źródeł. Drukowano je obok „Kronik” w „Życiu Uczelni”
– łącznie 80 pozycji. Oprócz prasy codziennej pomocą służyły czasopisma techniczne,
informatory, a nawet encyklopedie. Praca nad wydawnictwem „Politechnika Łódzka
w informacjach prasowych z lat 1945-1960” to spełnienie jego planów.
Autor opracował kroniki wydarzeń związanych z PŁ do roku 1960. Powstały
one na podstawie informacji zawartych głównie w „Dzienniku Łódzkim”, „Ekspresie
Ilustrowanym” i „Głosie Robotniczym”. Poszukując informacji o PŁ, organizacjach
studenckich i profesorach, Pan Czesław przeglądał każdą stronę gazet i spisywał
interesujące go teksty. Do każdego półrocza lub kwartału dopisywał komentarz
chrakteryzujący dany okres.
Przekazane do opracowania materiały zostały przepisane na komputerze,
poddane selekcji i dalszemu opracowaniu. Bardzo pomocne okazały się ręcznie
wykonane fi szki ze skrótami nazw, indeksy osób, tajemnicze domowe kartoteki
i niezwykła, detaliczna pamięć Kronikarza. Cały materiał został podzielony na trzy
części i będzie się ukazywał po ich redakcji. Pierwsza część obejmuje lata 1945-1950, od pla-
nów powołania Politechniki Łódzkiej do prasowej zapowiedzi powołania Polskiej Akademii
Nauk. Komentarze Pana Czesława zostały wydrukowane kursywą, pozostały tekst to infor-
macje prasowe z datą ukazania się w gazetach łódzkich. Na końcu każdego tomu znajduje się
indeks osobowy i wykaz skrótów. Wydawnictwo ukaże się w dwóch wersjach – drukowanej
i elektronicznej.
Jolanta Przyłuska
Podziękowania
Pragnę wyrazić podziękowanie Dyrektorowi Biblioteki Politechniki Łódzkiej mgr. inż. Błażejowi
Feretowi za inicjatywę wydania mojej kroniki.
Dziękuję też dr inż. Ewie Chojnackiej za zgodę na publikację w formie książkowej, ponieważ
kroniki pisałem dla Życia Uczelni, gdzie w skróconej formie ukazały się za lata 1945-1954,
1958, 1960 i częściowo za rok 1956. W przygotowaniach do druku uczestniczyła też dr inż.
Hanna Morawska.
Obu Paniom dziękuję za zainteresowanie moimi tekstami.
Podziękować też pragnę Pani Dyrektor Biblioteki PŁ mgr Elżbiecie Skubale i Pani Redaktor
dr inż. Jolancie Przyłuskiej za zainteresowanie i zaangażowanie, aby moje teksty osiągnęły
jak najlepszą doskonałość oraz Paniom z Sekretariatu PŁ – mgr Agnieszce Sabeli i mgr inż.
Marioli Socha, które przepisywały moje 16 kronik z maszynopisu.
Łódź, 30 kwietnia 2018 roku
Czesław Żyliński
Rok
1945
Plany powołania Politechniki i Uniwersytetu w Łodzi pojawiły się już w lutym
1945 roku. Były też propozycje przeniesienia Politechniki Warszawskiej na pewien
okres do Łodzi. Ostatecznie w kwietniu 1945 roku, w wyniku usilnych starań władz
Łodzi, Ministerstwo Oświaty podjęło decyzję, iż powstaną Politechnika Łódzka
i Uniwersytet Łódzki.
5 maja
1945
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Oświaty Władysław Bieńkow-
ski mianował prof. dra Bohdana Stefanowskiego pełnomocnikiem
Ministerstwa Oświaty „dla zorganizowania Politechniki łódzkiej
w Łodzi z prawami, które przysługują rektorowi, senatowi i ra-
dom wydziałowym szkół akademickich”. Prof. Bohdan Stefanowski
przyjechał do Łodzi i złożył wizytę prezydentowi – Kazimierzowi
Mijalowi.
24 maja
1945
Prezydent Krajowej Rady Narodowej Bolesław Bierut, Prezes Rady
Ministrów Edward Osóbka-Morawski i Minister Oświaty Stanisław
Skrzeszewski podpisali Dekret o utworzeniu Politechniki Łódzkiej
z trzema wydziałami – mechanicznym, elektrycznym, chemicznym
oraz oddziałem włókienniczym (Dz. U. 1945 r. Nr 21, poz. 120).
Pierwsza inauguracja roku akademickiego w Politechnice
Łódzkiej odbyła się 25 października 1945 roku. Inaugurację
poprzedziła pięciomiesięczna, intensywna praca tworzenia
Uczelni od podstaw. Trzeba było skompletować zespół pra-
cowników naukowych, technicznych, administracyjnych,
„wywalczać” lokale dla Uczelni, mieszkania dla profesorów,
myśleć o zakwaterowaniu przyszłych studentów i o stołów-
kach, zdobywać sprzęt – od stolików i krzeseł po przyrządy
naukowe i wyposażenie laboratoriów, starać się o książ-
ki. Należało przeprowadzić rekrutację studentów. Prace te
wykonał zespół zgromadzony wokół rektora prof. Bohdana
Stefanowskiego przy dużej pomocy władz Łodzi, różnych
organizacji i zakładów pracy.
23 czerwca
1945
W prasie pojawiła się informacja o rejestracji kandydatów na czwarty
rok studiów.
25 czerwca
1945
Gazety donoszą, że Politechnika Łódzka rozpoczyna swą działalność
organizacyjną pod kierunkiem prof. Bohdana Stefanowskiego. Przy
organizacji uczelnia napotyka na trudności ze zdobywaniem przyrzą-
dów naukowych, sprzętu technicznego, książek.
28 czerwca
1945
Prasa informuje o ukazaniu się Dziennika Ustaw z dekretami o utwo-
rzeniu Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego.
10
Prace nad zorganizowaniem Politechniki Łódzkiej są już w peł-
nym toku, sprawa najistotniejsza jaką jest dobór personelu nauko-
wego jest niemal załatwiona. Rektorem został obrany prof. Bohdan
Stefanowski, dziekanami – prof. radiotechniki Janusz Groszkow-
ski, prof. budowy kotłów parowych Bolesław Tołłoczko oraz prof.
krystalografi i i mineralogii Tadeusz Wojno, którzy potrafi li już
dobrać najwybitniejsze siły profesorskie z innych politechnik i
uniwersytetów. Siły te, uzupełnione zostały młodszymi siłami na-
ukowymi, wśród których dużą przewagę ma zespół naukowców
z Politechniki Warszawskiej.
7 lipca
1945
Prezydent Łodzi Kazimierz Mijal na konferencji prasowej powie-
dział, że Politechnika już objęła przeznaczony dla niej gmach dawnej
fabryki Rosenblatta. Profesorowie Politechniki otrzymali przezna-
czony na mieszkania dom przy ul. Kilińskiego 82.
12 sierpnia
1945
Ukazuje się apel do mieszkańców: Komitet Organizacyjny Bratniej
Pomocy Studentów Politechniki Łódzkiej zwraca się z apelem do
społeczeństwa łódzkiego o zgłaszanie wolnych pokojów sublokator-
skich w sekretariacie Bratniej Pomocy PŁ, ul. Kilińskiego 82, w godz.
10-12. Opłaty do omówienia.
24 sierpnia
1945
Prasa informuje o rekrutacji studentów. Z powodu znacznie większej
liczby kandydatów niż miejsc, egzaminy konkursowe na Politechni-
kę Łódzką z matematyki i fi zyki odbywać się będą w następujących
terminach: Wydział Elektryczny – 2 i 3 października, Wydział Che-
miczny – 3 i 4 października, Wydział Mechaniczny – 8 i 9 paździer-
nika. Dla eksternistów (maturzystów z września 1945 roku) termin
zapisów do 27 września.
W prasie pojawia się informacja, że lokal rozrywkowy „Pod Bukie-
tem” oddany został na stołówkę dla studentów Politechniki Łódz-
kiej. Pisano też o tym, że siły bezpieczeństwa przeprowadziły obławy
w lokalach rozrywkowych, wiele z nich zamykając.
Ukazała się publikacja pt. „Łódź robotnicza opiekuje się młodzieżą
studencką”, adresowana do Uniwersytetu Łódzkiego, lecz skierowana
do wszystkich przyszłych akademików łódzkich, ze znamiennym
fragmentem:
16 września
1945
28 września
1945
11
28 września
1945
„Nie po to przecież stworzono Uniwersytet Łódzki, by z jego do-
brodziejstw korzystali synowie exziemian i exfabrykantów, by ławy
Uniwersyteckie zapełniała „złota” młodzież z szabrowniczych, nowo-
bogackich rodów, lalusie i modne damy, paradujące po Piotrkowskiej
w odświętnych strojach, fi rcykowie, bojący się otrzeć o bluzę robotni-
czą. Krwawo zapracowanym groszem łódzkiego robotnika powstały
Uniwersytet winien otworzyć swe podwoje przede wszystkim dla ro-
botniczych, dla chłopskich dzieci, inteligencji pracującej.”, a kończąca
się zdaniem: „Społeczeństwo łódzkie patrzy na młodzież w białych
studenckich czapkach, jak na ukochane dzieci Łodzi.”
3 października
1945
Rektorat Politechniki Łódzkiej ogłasza przetarg nieograniczony
na przebudowę części budynków dawnej fabryki Rosenblatta przy
ul. Gdańskiej149/161 celem przystosowania ich do potrzeb Politechniki
Łódzkiej. Oferty można składać w zapieczętowanych kopertach do dnia
16 października, w sekretariacie Politechniki, Plac Zwycięstwa 2.
24 października
1945
Prasa donosi, że 25 października o godzinie 8.00 w łódzkiej katedrze
odbędzie się uroczyste nabożeństwo na rozpoczęcie nowego roku
akademickiego. Mszę świętą celebrować będzie ks. biskup Włodzi-
mierz Jasiński, kazanie wygłosi ks. A. Ostrowski.
25 października
1945
Prasa informuje o debacie budżetowej na rok 1945/46 dla Łodzi.
Najwięcej wydatków przewidziano na oświatę. Tylko Politechnika
Łódzka potrzebuje 30 mln zł na wyposażenie laboratoriów i przysto-
sowanie budynku.
26 października
1945
Rozpoczęcie roku akademickiego wraz z uroczystym otwarciem
Politechniki Łódzkiej odbyło się w gmachu Państwowej Szkoły Włó-
kienniczej przy ul. Żeromskiego 115 wobec zaproszonych gości,
ciała profesorskiego i licznych rzesz studentów. Rektor prof. Bohdan
Stefanowski wygłosił przemówienie, w którym poinformował, iż na
pierwszy rok studiów zgłosiło się ponad 700 kandydatów, a przyjęto
555 osób. Złożył życzenia owocnej pracy. Po immatrykulacji 9 stu-
dentów dr Andrzej Sołtan wygłosił odczyt pt. „Drogi i perspektywy
fi zyki współczesnej”.
28 października
1945
W Teatrze Powszechnym z inicjatywy Akademickiej Komisji Poro-
zumiewawczej w Łodzi odbyła się akademia z okazji otwarcia uczelni
i inauguracji roku akademickiego.
12
Akademię rozpoczął przewodniczący Komisji ob. Tadeusz Dryzek,
a następnie przemawiali: rektor Uniwersytetu Łódzkiego prof.
Tadeusz Kotarbiński, płk. Ignacy Loga-Sowiński (Polska Partia
Robotnicza), Henryk Wachowicz (Polska Partia Socjalistyczna),
Edward Wróblewski (Stronnictwo Demokratyczne), Aleksander
Burski – w imieniu związków zawodowych i student Politechniki
Wijato. Akademię zakończył występ Estrady Poetyckiej programem
„Na gruzach-dom”.
Podano, iż ukazał się pierwszy numer informatora wydanego przez
Zarząd Bratniej Pomocy Studentów Politechniki Łódzkiej.
8 listopada
1945
Oceniono w prasie sytuację uczelni u progu działalności w tekście pt.
„Wyższe uczelnie w Łodzi”: głód nauki, poziom słuchaczy nierówny,
ciężka sytuacja materialna młodzieży, brak pomieszczeń, brak opału,
oszklonych okien, brak bibliotek i książek. Biblioteka Uniwersytetu
Łódzkiego w stadium organizacji, Biblioteka Politechniki Łódzkiej
i Szkoły Głównej Handlowej – w zarodku, brak czytelń, brak odpo-
wiednich sił naukowych.
24 listopada
1945
W grudniu 1945 roku doszło do pierwszych konfl iktów
między środowiskiem akademickim a władzą w Łodzi. Za-
jęcie i okupacja restauracji „Ziemiańska”, przyznanej przez
władze miasta na stołówkę akademicką, przez studentów
Szkoły Głównej Handlowej i Wyższej Szkoły Gospodar-
stwa Wiejskiego wywołało oburzenie związków zawodo-
wych. Okazało się, że „Ziemiańska” to lokal spółdzielczy.
Ukazał się tekst pt. „Studenci muszą się liczyć z opinią robotniczej
Łodzi”, krytycznie oceniający zachowanie studentów. Pisano: „Łódź
posiada wyższe uczelnie i to w nadmiarze”.
4 grudnia
1945
Prasa nadaje wydarzeniom polityczny podtekst, pisząc: „śladem
złych tradycji – samowola grupy studentów, który ośmielili się oku-
pować lokal spółdzielni – awanturę inspirowały elementy Obozu
Narodowo-Radykalnego – żądania poparte kastetem, żyletką i bam-
busową lagą nie doprowadzą do niczego – państwa studenckiego nie
stworzymy – studenci są po to studentami, aby się uczyli”.
5 grudnia
1945
13
6 grudnia
1945
Gazety publikują oświadczenie studentów Wyższej Szkoły Gospo-
darstwa Wiejskiego odrzucające oskarżenia.
7 grudnia
1945
Bratnia Pomoc Studentów Wyższej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego
dziękuje władzom Łodzi za uzyskanie lokalu na stołówkę.
19 grudnia
1945
Odbył się w Łodzi manifestacyjny pogrzeb zamordowanej studentki
Uniwersytetu Łódzkiego – Marii Tyrankiewicz. Ta nie wyjaśniona
do dzisiaj zbrodnia wywołała wzburzenie we wszystkich ośrodkach
akademickich w Polsce. W pogrzebie brały udział delegacje wyższych
uczelni z całego kraju.
Doszło do ulicznych demonstracji w Łodzi, które określano jako
„burdy uliczne”. Dokonano aresztowań. Przywódcy organizacji
studenckich odcięli się od wydarzeń informując, że: „Dla warchołów,
którzy ulicznymi burdami chcą sprowokować przerwy w nauce, nie
ma miejsca na wyższych uczelniach. Młodzież akademicka przepędzi
paniczyków”.
21 grudnia
1945
Prasa podaje, że oburzyła się również łódzka klasa robotnicza, do-
magając się usunięcia z wyższych uczelni warchołów reakcyjnych.
24 grudnia
1945
30 grudnia
1945
14
Czytamy, że robotnicy łódzcy piętnują ekscesy na wyższych uczel-
niach i żądają usunięcia z wyższych uczelni synów obszarników
i kapitalistów. Pojawiły się w prasie żądania oczyszczenia Uniwer-
sytetu od warchołów, wyższe uczelnie mają być dla synów chłopów
i robotników. Warcholskie burdy – nieświadoma część młodzieży
akademickiej niestety dała posłuch reakcyjnym agitatorom. Tak
więc bardzo szybko „ukochane dzieci Łodzi” zamieniły się w „re-
akcyjne warchoły”.
W czasie obrad Krajowej Rady Narodowej wyjaśnień udzielał
premier Edward Osóbka-Morawski. W sprawie młodzieży aka-
demickiej oświadczył m.in.: „przyłączam się raczej do oceny,
że młodzież akademicka w swej masie nie jest reakcyjna, jak mówili
niektórzy posłowie. Najwięcej jest młodzieży bezpartyjnej, pozosta-
li dawni profesorowie. Będziemy dążyli do tego, ażeby wszystkich
awanturników, wszystkich paniczyków przedwojennych usunąć
z uniwersytetów. Jest 40 tys. kandydatów, którzy nie dostali się na
studia, są byli żołnierze. Mogą zastąpić awanturników”. Na zakończe-
nie szef rządu oświadczył, iż władze nie zmienią swego życzliwego
stosunku do młodzieży akademickiej i nie ograniczą pomocy z po-
wodu warchołów.
Biorąc pod uwagę ciężką sytuację społeczną, polityczną
i gospodarczą, rozliczenia za okres okupacji niemieckiej –
wszyscy z utęsknieniem czekali na 1946 rok.
15
Rok
1946
Rok 1946 to pierwszy pełny rok pokoju po II wojnie światowej. Był to bardzo trudny
rok dla Europy i Polski. Zrujnowanym krajom groził głód, trwały rozliczenia
wojennych zbrodniarzy. Wyroki śmierci i egzekucje były codziennością. Ciężka
sytuacja polityczna i gospodarcza cechowała szczególnie zniszczoną Polskę. Duża
część społeczeństwa była przeciwna nowej władzy, działało podziemie niepodległo-
ściowe, po obu stronach ginęli ludzie, więzienia były pełne, zapadały wyroki śmier-
ci. Podstawowe artykuły były na kartki, obok dni bezmięsnych pojawiły się dni
bezciastkowe. Walczono ze spekulacją – zapełniały się obozy pracy. Sytuację
ratowały dostawy z UNRRA. Zachód żądał przeprowadzenia w Polsce wolnych
wyborów, od których uzależniał pomoc. Władze polskie, niepewne zwycięstwa,
przeprowadziły 30 czerwca głośne Referendum 3 razy TAK. Wyniki zostały czę-
ściowo sfałszowane, ale można było jeszcze przez pół roku odpowiednio „przygo-
tować się” do wyborów do Sejmu.
Łódzkie wyższe uczelnie intensywnie pracowały. W Politechnice Łódzkiej trwały
prace dążące do scalenia rozrzuconych po mieście agend Uczelni. Studenci mieli
wykłady i ćwiczenia w wielu punktach Łodzi. Duży zaszczyt spotkał Politechnikę
– prof. Andrzej Sołtan zaproszony został przez rząd USA do obserwowania prób-
nych wybuchów bomb atomowych na Wyspach Marshalla.
W Uniwersytecie Łódzkim odbyła się wreszcie 13 stycznia 1946 roku ofi cjalna
inauguracja roku akademickiego, planowana na jesień 1945 roku.
Ówczesną sytuację bytową studentów określić można jako bardzo ciężką. Po raz
trzeci w ciągu pół roku studenci Łodzi narazili się władzy – 3 maja 1946 roku urządzili
antyrządowy pochód ul. Piotrkowską.
Rok
1947
Przedstawiam kronikę wydarzeń pierwszego kwartału 1947 roku, powstałą na
podstawie informacji z „Dziennika Łódzkiego”. 19 stycznia odbyły się w Polsce
wybory do Sejmu Ustawodawczego. Wyniki zostały sfałszowane, mimo wygranej
PSL – wicepremiera Stanisława Mikołajczyka, ogłoszono zwycięstwo Bloku Demo-
kratycznego. Nowy Sejm wybrał Bolesława Bieruta prezydentem RP, Józefa Cyrankie-
wicza szefem rządu. Powstał rząd koalicyjny złożony z przedstawicieli PPR, PPS
i ich sojuszników. Polska zgodnie z ustaleniami z Jałty stawała się krajem zależnym
od ZSRR. Sprawa polska znikała ze światowej widowni. Ciężką sytuację gospodar-
czą i żywnościową pogłębiła wielka powódź w marcu. Na społeczeństwo spadły nowe
świadczenia. W lutym zmienił się prezydent Łodzi i mianowano nowego ordynariu-
sza diecezji łódzkiej. Z powodu trudnej sytuacji materialnej studentów ustawicznie
wzywano społeczeństwo i instytucje w Łodzi do udzielania pomocy akademikom.
W marcu zapadła decyzja o odebraniu studentom kartek żywnościowych. Po protestach
akademików rząd szybko zareagował, udzielając w różnych formach rekompen-
sat. W „Dzienniku Łódzkim” zlikwidowano jednostronicowy dodatek „Dziennik
Akademicki Bratniej Pomocy Studentów UŁ” wydawany od 1945 roku. Jako po-
wód podano brak papieru.
Rok
1948
Przejrzałem rocznik „Dziennika Łódzkiego” pod kątem informacji o Politechnice
Łódzkiej, studentach, organizacjach młodzieżowych i studenckich. W ten sposób
powstała ta kronika wydarzeń 1948 roku. Z perspektywy historycznej stwierdzić
można, iż rok 1948 zapoczątkował różne wydarzenia i sprawy w życiu społeczno-
-politycznym w Polsce zakończone w latach 1989-1990.
Rok
1949
W kronice wydarzeń 1949 roku znajdują się informacje dotyczące Politech-
niki Łódzkiej, organizacji studenckich, studentów, życia naukowego. Kronikę
opracowałem na podstawie informacji publikowanych przez „Dziennik Łódzki”
w 1949 roku.
P.S. Pierwszy rok budowania nowego ustroju pod przewodnictwem PZPR był
rokiem trudnym i przygnębiającym dla społeczeństwa. Nadal jednoczą się róż-
ne organizacje, zrywając z dawną tradycją. Rozpoczyna się walka z wrogiem
wewnętrznym, szpiegami, reakcyjnym klerem, w procesach politycznych zapa-
dają wyroki śmierci. Ministrem Obrony Narodowej zostaje marszałek ZSRR –
Konstanty Rokossowski, wszystkie dziedziny życia w ZSRR stawiane są jako wzór
do naśladowania. Nastają czasy ciągłych wieców i demonstracji pod hasłem walki
o pokój. W końcu roku „wszyscy” czczą 70-lecie urodzin Józefa Stalina.
Pogarsza się sytuacja gospodarcza. Na wprowadzone bony tłuszczowe sprzeda-
je się wydzielone racje mięsa i jego przetworów, pojawiają się talony na buty,
wprowadzono reglamentację zużycia energii elektrycznej. W kwietniu 1949 roku,
mimo sprzeciwów ZSRR, powstaje NATO, w Chinach komuniści pod przywódz-
twem Mao Tse-tunga zdobywają władzę.
Rok
1950
Przejrzałem „Dziennik Łódzki” – rocznik 1950 ze szczególnym uwzględnieniem
informacji o PŁ , studentach, organizacjach, nauce. W swojej ogólnej charak-
terystyce rok 1950 był kontynuacją roku 1949 – budowa nowego ustroju, procesy
polityczne, walka ze szpiegami, klerem, likwidacja pozostałych niezależnych
organizacji. Wzorem do naśladowania staje się robotnik. Pomimo stałej walki
propagandowej o pokój – świat staje przed groźbą III wojny – w czerwcu rozpo-
czyna się wojna w Korei.
Sejm Ustawodawczy uchwala Plan 6-letni, o jego wykonanie ma walczyć całe
społeczeństwo z młodzieżą na czele. 1 lipca zniesiono reglamentacyjne bony tłusz-
czowe, ale w końcu października nastąpiła nagła wymiana pieniędzy i inne decyzje,
przez które spora część ludności poniosła straty, a pamięć o tej wymianie prze-
trwała w świadomości narodu. Powołano Ministerstwo Szkół Wyższych i Nauki.
Władze osiągnęły swój cel – Zrzeszenie Studentów Polskich stało się jedyną organi-
zacją studencką. Politechnika Łódzka skończyła 5 lat. Powołano Wydział Chemii
Spożywczej i kilka Katedr na innych Wydziałach, zlikwidowano Katedrę Budowy
Płatowców. Dr Stanisław Peliński został pierwszym Dyrektorem Biblioteki Głównej,
a mgr Michał Albert pierwszym Dyrektorem Administracyjnym PŁ. W PŁ działa
już POP PZPR, ZOZ ZNP, Studium Wojskowe. Powstają Przychodnie Lekarskie
dla Młodzieży Akademickiej. Wprowadzono wykłady z przedmiotów społeczno-
politycznych.
Pobierz darmowy fragment (pdf)