Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00263 007921 20657734 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości - ebook/pdf
Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości - ebook/pdf
Autor: Liczba stron:
Wydawca: Wiedza i Praktyka Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-269-6504-3 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> prawo i podatki >> cywilne
Porównaj ceny (książka, ebook, audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Postępowania cywilne w zakresie nieruchomości to monografia, która zawiera omówienie przepisów procedury cywilnej oraz prawa materialnego dotyczącego praw i roszczeń związanych z własnością nieruchomości oraz innymi tytułami prawnymi do jej posiadania. Omawiając poszczególne zagadnienia autor podawał liczne przykłady z orzecznictwa polskich sądów.

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

D r Ł u k a s z S u d a k i I P O S T Ę P O W A N E C Y W I L N E W Z A K R E S E N E R U C H O M O Ś C I I I Sprawdź nasze publikacje na: FabrykaWiedzy.com 7 0 Y O U Cena brutto 149,00 zł Dr Łukasz Siudak POSTĘPOWANIE CYWILNE W ZAKRESIE NIERUCHOMOŚCI UOY07 Postępowanie cywilne G18.indd 1 26.05.2017 13:03:57 Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości UOY07-Srodki.indd 1 UOY07-Srodki.indd 1 27.06.2017 09:37:03 27.06.2017 09:37:03 Autor: dr Łukasz Siudak Redaktor: Agnieszka Solecka-Reszczyk Wydawca: Katarzyna Bednarska Korekta: Zespół DTP: Raster studio Druk: Miller Druk sp. z o.o. ISBN: 978-83-269-6504-3 Copyright © by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa, tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10 Publikacja „Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości” chroniona jest prawem autorskim. Prze- druk materiałów opublikowanych w niniejszej publikacji – bez zgody wydawcy – jest zabroniony. Za- kaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Publikacja „Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości” została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzy- staniem wysokich kwalifi kacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów. Zaproponowane w publikacji porady i interpretacje nie mają charakteru porady prawnej. Ich zastosowanie w konkret- nym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako ofi cjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyż- szym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przykładów. UOY07-Srodki.indd 2 UOY07-Srodki.indd 2 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Spis treści Wykaz skrótów .......................................................................................................... 1. Strona postępowania i przedmiot postępowania ..................................... 1.1. Zasady postępowania ............................................................................. Rola stron w procesie .................................................................................. Niewłaściwe oznaczenie strony .................................................................. Błędne oznaczenie strony pozwanej ........................................................... Właściwości strony ..................................................................................... 1.2. Strona – zdolność sądowa ....................................................................... Zdolność sądowa a „ułomne osoby prawne” .............................................. Osoby prawne ............................................................................................. Zdolność sądowa – kto ją posiada ............................................................... Przyznanie zdolności prawnej .................................................................... Zdolność sądowa organizacji pozarządowych ........................................... Skarb Państwa stroną w procesie ............................................................... Zdolność sądowa – zdolność prawna ......................................................... Zdolność sądowa osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej ........................ Zawieszenie postępowania ......................................................................... Zdolność sądowa a działalność gospodarcza ............................................. Strony nieuznawane w procesie ................................................................. Strony w sprawach dot. nieruchomości ...................................................... Czy prokurator w procesie może być stroną .............................................. 1.3. Substytucja procesowa ............................................................................ Substytuci procesowi w zakresie spraw związanych z nieruchomościami .................................................................................... 1.4. Strona – zdolność procesowa ................................................................. Zdolność procesowa osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej ................... Zdolność procesowa małoletniego i osoby ubezwłasnowolnionej częściowo .................................................................................................... Zdolność procesowa organu administracji publicznej ............................... Brak zdolności procesowej .......................................................................... 1.5. Przedmiot postępowania – czym jest WPS – wartość przedmiotu sporu .................................................................................... Rodzaje nieruchomości występujące w polskim prawie ........................... Czym jest wartość przedmiotu sporu (WPS) .............................................. Majątkowy lub niemajątkowy charakter dobra .......................................... Określenie wartości przedmiotu sporu ...................................................... Oznaczenie wartości przedmiotu sporu w pozwie lub wniosku ............... Wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego lub na podstawie tytułu innego niż najem lub dzierżawa a wartość przedmiotu sporu ....... Wartość przedmiotu sporu a roszczenia negatoryjne ................................ Czym jest wartość przedmiotu zaskarżenia (WPZ) ................................... Sposób obliczania wartości przedmiotu zaskarżenia ................................. Sprawa o świadczenie a wartość przedmiotu sporu .................................. Wartość przedmiotu sporu w sprawach o wydanie nieruchomości .......... Współwłasność a wartość przedmiotu sprawy i wartość przedmiotu zaskarżenia ................................................................................................. 16 17 17 18 18 19 20 20 21 21 22 22 23 23 25 26 27 27 28 29 29 30 30 31 31 32 33 34 35 35 36 36 37 37 39 40 41 43 44 45 45 3 UOY07-Srodki.indd 3 UOY07-Srodki.indd 3 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości Wartość przedmiotu sporu i wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie o dział spadku ........................................................................... Wartość przedmiotu sporu a pozew ze skargi pauliańskiej ....................... Wartość przedmiotu sporu/zaskarżenia a nieruchomości ......................... 2. Postępowanie procesowe i nieprocesowe .................................................... 2.1. Postępowanie procesowe ........................................................................ Kiedy rozpoznaje się sprawę w trybie postępowania procesowego ........... Wyjątek od reguły – postępowanie mediacyjne i arbitrażowe ................... Jakie sprawy związane z nieruchomością podlegają rozpoznaniu w trybie procesu ......................................................................................... Wyjątki w podziale na tryb procesowy i nieprocesowy ............................. 2.2. Postępowanie nieprocesowe .................................................................. Uczestnicy postępowania nieprocesowego ................................................ Zasady wszczęcia postępowania nieprocesowego ..................................... Wszczęcie postępowania nieprocesowego z urzędu .................................. Zasada kontradyktoryjności ....................................................................... Osoba zainteresowana, uczestnik w postępowaniu nieprocesowym ........ Interes prawny w postępowaniu nieprocesowym ..................................... Żądanie stwierdzenia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia .... Eliminacja z urzędu uczestników postępowania nieprocesowego ............ Do kiedy zainteresowany może przystąpić do sprawy .............................. „Zainteresowanie w sprawie” – według orzecznictwa Sądu Najwyższego ............................................................................................... Zażalenie w sprawie nieprocesowej ........................................................... 2.3. Rola kuratora, prokuratora i innych podmiotów w sprawach dotyczących nieruchomości ................................................................... Rola kuratora ............................................................................................... Forma ustanowienia kuratora w postępowaniu nieprocesowym .............. Prokurator w postępowaniu nieprocesowym ............................................ Organy administracji w postępowaniu nieprocesowym ........................... 3. Środki odwoławcze .......................................................................................... 3.1. Apelacja ..................................................................................................... Rozpoznanie sprawy w postępowaniu apelacyjnym ................................. Apelacja – opłaty sądowe ............................................................................ Czym jest apelacja – jej funkcje i granice .................................................... Apelacja pełna ............................................................................................ Apelacja – materiał dowodowy w sprawie ................................................. Naruszenie prawa materialnego ................................................................. Przesłanki dopuszczalności apelacji ........................................................... Zaskarżenie nieistniejącego orzeczenia ...................................................... Kto jest uprawniony do wniesienia apelacji ............................................... Apelacja w wypadkach współuczestnictwa materialnego i formalnego ... Termin wniesienia apelacji ......................................................................... Braki formalne środka zaskarżenia ............................................................ Co powinna zawierać apelacja .................................................................... 3.2. Zażalenie ................................................................................................... Czym jest zażalenie .................................................................................... Na jakie postanowienia przysługuje zażalenie .......................................... 45 46 47 48 48 48 49 49 50 51 52 52 53 53 54 54 57 58 59 59 60 61 61 61 63 64 65 65 65 65 66 67 67 68 68 68 69 70 71 72 72 73 73 74 4 UOY07-Srodki.indd 4 UOY07-Srodki.indd 4 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Spis treści Zażalenie – wymogi formalne .................................................................... Kiedy dopuszczalne jest zażalenie ............................................................. Nieruchomości – zażalenie w postępowaniu nieprocesowym ................... Postanowienia niezaskarżalne zażaleniem ................................................ Co decyduje o rodzaju i dopuszczalności środka odwoławczego .............. Co w przypadku nierozpoznania środka zaskarżenia ............................... Kto jest uprawniony do wniesienia zażalenia ............................................ Zażalenie a koszty postępowania ............................................................... Brak zdolności sądowej a nieważność postępowania ................................. Termin wniesienia zażalenia ...................................................................... Postępowanie zażaleniowe na postanowienie o odmowie zwolnienia od kosztów a brak bezwzględnej przesłanki procesowej ........................... 3.3. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego ..................................... Kto rozpoznaje skargę na orzeczenia referendarza sądowego ................... W jakim terminie wnosi się skargę ............................................................. Kiedy sąd odrzuca skargę ........................................................................... Co zalicza się do orzeczeń kończących postępowanie w postępowaniu wieczystoksięgowym .................................................................................. Na które orzeczenia referendarza przysługuje skarga ............................... Kto może wnieść skargę .............................................................................. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego – czym jest i jaki ma charakter .................................................................... Skarga – opłaty i wymogi formalne ............................................................ Kiedy sąd odrzuca skargę ........................................................................... 3.4. Wznowienie postępowania .................................................................... Czym jest wznowienie postępowania ........................................................ Kiedy można żądać wznowienia postępowania ......................................... Postępowania cywilne, w których występuje wznowienie postępowania .............................................................................................. Kiedy dopuszczalne jest wznowienie postępowania ................................ Kiedy nie jest dopuszczalne wznowienie postępowania .......................... Czy postępowanie może być wznowione również w razie zakończenia go postanowieniem ..................................... Czy wznowienie postępowania jest sposobem na uchylenie się od skutków wyroku .................................................................................... Czemu służy wznowienie postępowania ................................................... Komu przysługuje skarga o wznowienie postępowania ............................ 3.4.1. Wznowienie postępowania w nieprocesie ........................................... Wznowienie postępowania z powodu pozbawienia możności działania .... Możliwości wznowienia postępowania ...................................................... Kiedy nie jest dopuszczalne wznowienie postępowania ........................... Przesłanki do wznowienia postępowania .................................................. Naruszenie praw ......................................................................................... Kto traci uprawnienie do żądania wznowienia postępowania .................. Sąd w sprawie skargi o wznowienie postępowania ................................... Żądanie wznowienia postępowania a skarga kasacyjna ............................ Czy może zapaść postanowienie niekorzystne dla podmiotu wnoszącego skargę ..................................................................................... 75 77 77 77 77 78 78 79 79 79 81 81 81 82 82 82 83 84 84 85 85 86 86 86 87 87 88 88 89 89 90 91 91 91 92 92 93 93 94 94 95 5 UOY07-Srodki.indd 5 UOY07-Srodki.indd 5 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości Czy zła ocena pracy kuratora może być uzasadnieniem wznowienia postępowania nieprocesowego ................................................................... Czy ubezwłasnowolniony może wnieść skargę o wznowienie postępowania ...................................................................... Czy dopuszczalne jest wznowienie postępowania nieprocesowego o założenie księgi wieczystej ...................................................................... Zasiedzenie nieruchomości a skarga o wznowienie postępowania ........... Czy w przypadku śmierci zainteresowanego jego następca ma prawo żądać wznowienia postępowania .............................................. Kiedy niedopuszczalna jest skarga o wznowienie postępowania .............. Oddalenie skargi o wznowienie postępowania .......................................... 3.4.2. Wyrok oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym 95 95 95 95 96 96 96 97 97 97 albo na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym ........... Sprawy dot. nieruchomości a dokument przerobiony ............................... Czym jest dokument przerobiony i dokument podrobiony ...................... Czy podrobienie dokumentu procesowego strony jest podstawą wznowienia postępowania ......................................................................... Fałszywe zeznania świadków lub biegłych ................................................ Na jakiej podstawie można żądać wznowienia postępowania ................... Wyrok karny a wznowienie postępowania ................................................ Termin złożenia skargi o wznowienie postępowania w przypadku wyroku uzyskanego za pomocą przestępstwa ........................................... 101 Co nie jest podstawą wznowienia postępowania ....................................... 101 Kiedy można żądać wznowienia postępowania na podstawie wyroku uzyskanego za pomocą przestępstwa ......................................................... 101 98 98 98 99 3.4.3. Wykrycia nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy ......... 102 Kiedy powinny powstać nowe okoliczności i dowody ............................... 102 Co jest ustawową podstawą wznowienia postępowania ............................ 103 Co nie może być podstawą wznowienia postępowania ............................. 103 Uchylenie wyroku na podstawie przesłanki o uprzednim rozstrzygnięciu „tego samego stosunku prawnego” .................................. 104 Czy wyrok wydany z pominięciem współuczestnika stanowi podstawę wznowienia postępowania ......................................................... 105 Ponowne rozpoznanie sprawy i wyrok ...................................................... 105 4. Współwłasność i problem jej zniesienia ...................................................... 106 4.1. Prawo i roszczenia ................................................................................... 106 Współwłasność – czym jest i w jakich formach występuje ......................... 106 Z czego wynika współwłasność ................................................................. 107 Przepisy o zasiedzeniu a współwłasność ................................................... 108 Czego dotyczą przepisy o współwłasności ................................................ 108 Co w przypadku gdy zakresu współposiadania nie da się ustalić ............. 109 Czy możliwe jest zniesienie wspólności prawa użytkowania wieczystego ................................................................................................. 109 Czy występują przepisy regulujące w sposób ogólny stosunki między podmiotami ................................................................................... 109 Zniesienie współwłasności a nabyta z masy spadkowej współwłasność nieruchomości ................................................................... 110 Czy współwłaściciel może żądać zniesienia współwłasności .................... 110 6 UOY07-Srodki.indd 6 UOY07-Srodki.indd 6 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Spis treści Zniesienie współwłasności nieruchomości rolnej oraz gospodarstwa rolnego ........................................................................................................ 110 Udział w prawie własności – przysługująca wielkość i rozporządzanie ... 110 Żądanie zniesienia współwłasności ........................................................... 111 Występujące sposoby zniesienia współwłasności ...................................... 113 Kiedy może nastąpić umowne zniesienie współwłasności ........................ 113 Czy zniesienie współwłasności nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego .............................................................. 114 4.1.1. Zniesienie współwłasności nieruchomości rolnej oraz gospodarstwa rolnego ............................................................................. 114 Co ustala sąd w postępowaniu o zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego ........................................................................................................ 114 Co określa sąd przy ustaleniu składu gospodarstwa rolnego .................... 115 Co musi uwzględniać postanowienie o zniesieniu współwłasności .......... 115 Spłaty w razie zniesienia współwłasności .................................................. 116 Akty prawne dla trybu zniesienie współwłasności ................................... 116 Kto może być nabywcą nieruchomości rolnej ............................................. 117 Jakich sytuacji nie dotyczy ograniczenie w zakresie obrotu ziemią .......... 118 Kiedy wymagana jest zgoda Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych przy nabyciu nieruchomości rolnej ............................................................. 118 Co w przypadku kiedy zbywca nieruchomości nie otrzyma zgody od Agencji Nieruchomości Rolnych ............................................................ 119 Przez ile lat nabywca nieruchomości rolnej jest obowiązany prowadzić gospodarstwo rolne, w skład którego weszła nabyta nieruchomość rolna .................................................................................... 120 4.2. Zniesienie współwłasności – postępowanie nieprocesowe .............. 120 Wniosek o zniesienie współwłasności – wymogi formalne ....................... 120 W jakim sądzie powinien być złożony wniosek o zniesienie współwłasności ....................................................................... 121 Uprawnieni do wniesienia wniosku ........................................................... 122 Kto powinien być wskazany we wniosku .................................................. 123 Wniosek o zniesienie współwłasności a oznaczenie rzeczy ...................... 123 Wniosek o zniesienie współwłasności a dokumenty stwierdzające prawo własności do nieruchomości ............................................................ 123 Podstawa ustalenia wartości nieruchomości .............................................. 124 Określenie nieruchomości według oznaczenia księgi wieczystej lub zbioru dokumentów ............................................................................. 124 Wniosek o zniesienie współwłasności – opłaty .......................................... 125 Sposób podziału nieruchomości na części a księgi wieczyste .................... 125 Brak planu podziału w sądowym zniesieniu współwłasności nieruchomości ................................................................. 125 Zniesienie współwłasności przez ustanowienie odrębnej własności lokali w budynku wielomieszkaniowym ................................................... 126 Zniesienie współwłasności przez podział nieruchomości ......................... 127 Postanowienie znoszące współwłasność – konsekwencja nabycia własności rzeczy .................................................. 128 Roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy ........................... 129 Kiedy zainteresowanemu przysługuje apelacja ......................................... 129 Odroczenie wydania rzeczy uprawnionemu ............................................. 130 7 UOY07-Srodki.indd 7 UOY07-Srodki.indd 7 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości Dwa możliwe tryby rozstrzygania o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli .................................................................... 131 Apelacja – termin złożenia .......................................................................... 131 Całościowe lub częściowe uchylenie postanowienia działowego .............. 131 Negatywne orzeczenie sądu ...................................................................... 132 4.2.1. Zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej oraz rozwiązanie spółki cywilnej a nieruchomość ............................................................ 133 Współwłasność łączna – czym się charakteryzuje ...................................... 133 Roszczenia współwłaścicieli ....................................................................... 133 Postanowienia częściowe w sprawach działowych – zaskarżenie w drodze apelacji lub zażalenia ........................................... 134 Nieruchomości nabyte w czasie nieformalnego związku .......................... 135 4.2.1.1. Zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej .................................. 135 Postępowanie o podział majątku wspólnego – przepisy ........................... 135 O czym rozstrzyga sąd w postępowaniu o podział majątku wspólnego ...... 136 Czy wszczęcie sprawy o podział majątku wspólnego wyłącza możliwość prowadzenia odrębnych postępowań ....................................... 136 Czym jest podział uzupełniający ................................................................ 137 Wyrok rozwodowy a podział wspólnego mieszkania ............................... 138 Kto może wszcząć postępowanie o podział majątku wspólnego ............... 138 Czym jest współwłasność bezudziałowa .................................................... 138 Współwłasność w częściach ułamkowych oraz roszczenia z tytułu nakładów związanych z nieruchomością ................................................... 139 Czy współwłasność łączna małżeńska może być zniesiona w trakcie trwania małżeństwa ................................................................................... 140 Spółka cywilna i bezwzględna nierozerwalność współwłasności łącznej ............................................................................... 140 Związek między orzeczeniem o podziale rzeczy a orzeczeniem przyznającym spłaty gotówkowe ....................................... 140 Czy osoba, która nabyła od jednego ze spadkobierców udział w spadkowej nieruchomości, może przed sądem żądać zniesienia jej współwłasności ..................................................................... 141 Sprawy z wniosku współwłaściciela o udzielenie zezwolenia na wybudowanie domu na nieruchomości wspólnej ................................. 141 Podział majątku wspólnego a zniesienie współwłasności nieruchomości małżeńskiej ......................................................................... 142 Długi małżonków a podział wspólnego majątku ....................................... 142 Nakłady i wydatki dokonane z majątku wspólnego lub osobistego .......... 143 4.2.1.2. Nakłady na nieruchomość wspólną małżonków ............................... 145 Nakłady i wydatki w rozumieniu k.r.i.o. .................................................... 145 Na czym polega dokonanie wzajemnych rozliczeń .................................... 146 Roszczenie o zwrot nakładów .................................................................... 146 Cel podziału majątku a nierówne udziały w majątku wspólnym .............. 147 Podział majątku wspólnego dokonany w formie umowy ............................. 148 4.2.1.3. Rozliczenie budowy na gruncie małżonka ......................................... 149 Roszczenie o przeniesienie własności nieruchomości ................................ 149 Orzecznictwo SN w sprawach roszczeń między małżonkami z tytułu wspólnej budowy domu na gruncie będącym przedmiotem własności tylko jednego z nich ................................................................... 151 8 UOY07-Srodki.indd 8 UOY07-Srodki.indd 8 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Spis treści 4.2.2. Spółka cywilna – jej rozwiązanie a nieruchomość ............................. 153 5. Nabycie spadku oraz stwierdzenie nabycia przedmiotu windykacyjnego a nieruchomość .................................................................. 155 Kiedy sąd spadku wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku ........................................................................................... 155 Na ile etapów dzieli się postępowanie spadkowe ...................................... 155 Akt poświadczenia dziedziczenia .............................................................. 156 Jurysdykcja krajowa w sprawach spadkowych .......................................... 156 Postępowania o stwierdzenie nabycia spadku .......................................... 156 Sąd w postępowaniu spadkowym .............................................................. 157 Wskazanie spadkobierców .......................................................................... 158 Kto może być wnioskodawcą w sprawie dotyczącej nieruchomości ......... 159 Obowiązek wezwania przez sąd spadkobierców ustawowych i testamentowych ........................................................................................ 159 5.1. Gospodarstwo rolne – dziedziczenie szczególne ............................... 160 Spadki otwarte przed 14 lutego 2001 r. ....................................................... 160 Reguły dotyczące wydawania postanowień stwierdzających nabycia spadku obejmującego gospodarstwo rolne ................................................. 161 5.2. Stwierdzenie nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego ............. 162 Czym jest zapis windykacyjny ................................................................... 162 Zapis zwykły a zapis windykacyjny – różnice ........................................... 163 Prawa zapisobiercy windykacyjnego .......................................................... 165 Konsekwencje braku dookreślenia przedmiotu zapisu windykacyjnego .... 167 Funkcje ujawnienia przedmiotów zapisów windykacyjnych oraz osób zapisobierców windykacyjnych ................................................. 168 Jak naprawić szkodę zapisobierców windykacyjnych ................................ 168 Postanowienie częściowe a ilość zapisów windykacyjnych ....................... 168 Sąd a kwestia, czy przedmiot objęty zapisem wchodził do majątku spadkodawcy .............................................................................................. 169 Wątpliwości występujące w praktyce ......................................................... 169 Czy sąd w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku musi wymienić osobę, na której rzecz uczyniono zapis windykacyjny ............................... 170 Kto posiada legitymację czynną do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego .................... 170 Zapisy windykacyjne a testament .............................................................. 171 Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu zapisu windykacyjnego .......... 171 Apelacja ....................................................................................................... 172 5.3. Notarialne poświadczenie nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego ....................................................................................... 172 Śmierć zapisobiercy a możliwość sporządzenia przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia ............................................................. 172 Czy konieczna jest obecność wskazanych zapisobierców windykacyjnych .......................................................................................... 172 Rola notariusza przy sporządzaniu aktu poświadczenia dziedziczenia – przypadki kiedy notariusz nie może sporządzić aktu poświadczenia dziedziczenia ..................................................................... 173 Czy możliwe jest sporządzenie uzupełniającego aktu poświadczenia dziedziczenia .............................................................................................. 175 Opis przedmiotu zapisu windykacyjnego .................................................. 175 9 UOY07-Srodki.indd 9 UOY07-Srodki.indd 9 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości Zapis windykacyjny rzeczy zbiorczych ...................................................... 176 Wniosek o uchylenie bądź zmianę aktów stwierdzających nabycie spadku ........................................................................................... 176 Roszczenia osoby trzeciej ........................................................................... 177 Stwierdzenie nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego – przepisy i prawo do roszczeń ................................................................... 178 6. Roszczenie windykacyjne i negatoryjne w sprawie nieruchomości ..... 181 Czym jest roszczenie windykacyjne ........................................................... 181 Czym jest roszczenie negatoryjne ............................................................... 182 Ochrona petytoryjna .................................................................................. 182 Środki ochrony własności nieruchomości, w tym roszczenie windykacyjne .............................................................................................. 182 Przesłanki roszczenia windykacyjnego ...................................................... 183 Uchwycenie istoty roszczenia windykacyjnego ......................................... 184 Kto jest uprawniony do wystąpienia z roszczeniem windykacyjnym ....... 184 Legitymacja bierna a władztwo .................................................................. 186 Zarzut hamujący ......................................................................................... 187 W jakiej sytuacji powództwo windykacyjne będzie bezzasadne ............... 188 Nadużycie prawa podmiotowego ............................................................... 188 Powództwo negatoryjne ............................................................................. 189 Co jest treścią roszczenia negatoryjnego .................................................... 189 Kto jest uprawniony do wystąpienia z roszczeniem negatoryjnym ............... 192 Kto może zostać pozwany w sprawie z powództwa negatoryjnego ............... 192 Roszczenie negatoryjne jako roszczenie majątkowe ................................... 193 6.1. Postępowanie procesowe w sprawie ochrony posiadania nieruchomości ......................................................................................... 193 Zasada odrębności procesu posesoryjnego w sprawie z właścicielem nieruchomości ................................................... 193 Co decyduje o kwalifikacji powództwa jako posesoryjnego lub petytoryjnego ........................................................................................ 194 Co bada sąd w procesie posesoryjnym ....................................................... 195 Czy dopuszczalne jest łączenie powództwa posesoryjnego z powództwem windykacyjnym czy odszkodowawczym ......................... 195 Postępowanie posesoryjne a zakaz badania zgodności posiadania z prawem .................................................................................. 196 Reguła związania sądu żądaniem pozwu .................................................. 197 Czy dopuszczalna jest przedmiotowa zmiana powództwa posesoryjnego na powództwo petytoryjne ................................................ 197 Jak należy rozumieć zakaz dochodzenia przez posiadacza roszczeń odszkodowawczych w procesie posesoryjnym ........................... 197 Ochrona posesoryjna a kwestia wzajemnych naruszeń posiadania przez posiadającego posiadacza i nieposiadającego właściciela ................. 198 Wyrok w sprawie powództwa o przywrócenie posiadania ....................... 198 Czy komornik na podstawie nieumieszczenia w wyroku dyspozycji może odmówić wszczęcia przeciwko dłużnikowi egzekucji ..................... 199 Czym jest skarga na czynności komornika ................................................ 200 Komu w ramach powództwa posesoryjnego przysługuje ochrona ............... 200 Kogo dotyczy legitymacja bierna ................................................................ 201 10 UOY07-Srodki.indd 10 UOY07-Srodki.indd 10 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Spis treści Czy w sprawach o naruszenie posiadania przysługuje skarga kasacyjna ..................................................................................................... 201 Rozwód a sprawa o przywrócenie współposiadania mieszkania .............. 202 Właściwość sądu a sprawy o naruszenie posiadania ................................ 202 7. Właściwość sądu w sprawach dotyczących nieruchomości i ustanowienie zarządcy .................................................................................. 203 Właściwość sądu miejsca położenia nieruchomości ................................... 203 Czym są „inne prawa rzeczowe na nieruchomości” z art. 38 k.p.c. ............ 204 Czego dotyczy właściwość wyłączna ......................................................... 204 Co obejmuje termin „powództwo o posiadanie nieruchomości” ............... 205 Dlaczego do powództwa o przeniesienie własności nieruchomości nie odnosi się właściwość wyłączna sądu miejsca położenia nieruchomości ............................................................................................. 205 Czym są roszczenia osobiste związane z prawami rzeczowymi powoda ....................................................................................................... 206 7.1. Ustanowienie zarządcy dla nieruchomości ......................................... 207 W jakim celu sąd powołuje zarządcę .......................................................... 207 W jakiej sytuacji sąd odwołuje zarządcę ..................................................... 209 Kto może żądać ustanowienia zarządcy przymusowego ........................... 209 Zarządca – uprawnienia i obowiązki .......................................................... 209 Kto jest uprawniony do złożenia wniosku o uchylenie zarządu ................ 210 Jakie dokumenty składa sądowi zarządca po ukończeniu zarządu ................ 210 8. Stwierdzenie zasiedzenia ............................................................................... 211 Kto jest uprawniony do złożenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności ................................................................................. 211 Co powinno być zawarte w ogłoszeniu wzywającym zainteresowanych .... 211 Jakie dochodzenie przed sądem dotyczące żądania stwierdzenia zasiedzenia jest niedopuszczalne ............................................................... 212 Jak rozpocząć postępowanie w sprawach o stwierdzenie zasiedzenia ...... 212 Przesłanki zasiedzenia i nabycie własności ............................................... 213 Rodzaje domniemań prawnych związanych z zasiedzeniem .................... 213 Czym są dobra i zła wiara ........................................................................... 213 Rola sądu w postępowaniu nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie ........................................................................................ 214 Co jest podstawą zasiedzenia dla wnioskodawcy ...................................... 214 Ocena obowiązków posiadacza rzeczy ...................................................... 214 Kiedy posiadanie nieruchomości jest samoistne i czy można obalić to domniemanie .......................................................... 215 Co jest celem postępowania o stwierdzenie zasiedzenia ........................... 216 Sąd w postępowaniu zasiedzeniowym – orzeczenie ................................. 216 Czy służebność gruntową można nabyć przez zasiedzenie ....................... 219 Na czym może polegać współposiadanie przez samoistnych posiadaczy nieruchomości zabudowanej ................................................... 219 Sporna kwestia – postępowania o stwierdzeniu nabycia własności nieruchomości rolnej przez posiadacza samoistnego ................................. 220 Żądanie wznowienia postępowania ........................................................... 220 Czy właścicieli nieruchomości sąsiednich lub inne osoby trzecie należy traktować jako niezbędnych uczestników postępowania ............... 221 Skarga kasacyjna ......................................................................................... 222 11 UOY07-Srodki.indd 11 UOY07-Srodki.indd 11 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości 8.1. Odpowiednie stosowanie przepisów o zasiedzeniu z postępowania spadkowego ........................................ 222 9. Ustanowienie drogi koniecznej ..................................................................... 224 Co należy wskazać we wniosku o ustanowienie drogi koniecznej ............ 224 W jakiej formie następuje ustanowienie służebności drogi koniecznej ..... 224 W jakich sytuacjach może być ustanowiona służebność drogi koniecznej ................................................................................................... 225 Czym jest nieskrępowany dostęp do drogi publicznej lub zabudowań gospodarskich ......................................................................... 226 Kto może być wnioskodawcą z tytułu ustanowienia drogi koniecznej ..... 227 Wymogi formalne wniosku o ustanowienie drogi koniecznej ................... 227 Co powinien uwzględniać sąd przy stanowieniu drogi koniecznej ............. 228 Koszty wniosku w sprawie ustanowienia drogi koniecznej ...................... 230 Co powinno określać postanowienie sądu kończące postępowanie nieprocesowe .............................................................................................. 230 Uchybienie, apelacja, skarga kasacyjna ...................................................... 231 10. Służebność przesyłu ........................................................................................ 232 Czym jest służebność przesyłu ................................................................... 232 Czy służebność przesyłu może być uznana za część składową urządzeń przesyłowych ................................................ 233 Czy polski system prawny przewiduje służebność oderwaną od własności urządzeń przesyłowych i przedsiębiorstwa przesyłowego ..... 233 Czy służebność przesyłu, umożliwiająca korzystanie z dopiero co mających powstać urządzeń przesyłowych, może być nabyta przez zasiedzenie ............................................................ 234 Na podstawie jakich kryteriów powinien być ustalany zakres uprawnień do korzystania z nieruchomości, przysługujących uprawnionemu z tytułu służebności przesyłu ..................................................................... 236 Ustanowienie służebności przesyłu a ustanowienie drogi koniecznej ...... 237 Porozumienie lub brak porozumienia w ustanowieniu służebności przesyłu ...................................................................................................... 237 Czy właściciel może żądać wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu ....................................................... 238 Sprawa sądowa o ustanowienie prawa przesyłu ........................................ 238 11. Postępowanie wieczystoksięgowe ................................................................ 240 11.1. Zasady ogólne ............................................................................................. 240 Szczególna gradacja zasad postępowania .................................................. 240 W jakich przypadkach wyznaczanie rozprawy jest bezcelowe .................. 240 Uczestnicy postępowania wieczystoksięgowego ....................................... 241 Postępowanie wieczystoksięgowe a uprawnienia sądu do badania wartości przedmiotu sprawy ................................................... 241 Jakie dowody są dopuszczone w postępowaniu wieczystoksięgowym ..... 242 Co jest tytułem egzekucyjnym ................................................................... 242 Kto może być uczestnikiem postępowania w sprawie dotyczącej postępowania wieczystoksięgowego .......................................................... 243 Prawo do wniesienia apelacji oraz skargi kasacyjnej ................................. 244 11.2. Wniosek o wpis oraz wpis ostrzeżenia ................................................ 245 Składanie wniosku o wpis na urzędowym formularzu ............................. 245 12 UOY07-Srodki.indd 12 UOY07-Srodki.indd 12 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Spis treści Czy wnioskodawca może ustanowić profesjonalnego pełnomocnika ....... 245 Co bada sąd, rozpoznając wniosek o wpis w księdze wieczystej ............... 246 Co należy dołączyć do wniosku o wpis w księdze wieczystej na podstawie tytułu wykonawczego .......................................................... 246 Wezwanie do usunięcia braków formalnych .............................................. 246 Czy komornik może złożyć wniosek o wpis do hipoteki ........................... 247 Jakie dokumenty stanowią podstawę wpisu w księdze wieczystej ................ 248 Kiedy sąd obowiązany jest z urzędu wpisać ostrzeżenie ........................... 249 Kto ma prawo do złożenia wniosku o założenie księgi wieczystej ............ 250 11.3. Chwila wpisu oraz wpis ......................................................................... 251 Kolejność rozpoznawania wniosków o wpis do KW .................................. 251 Czy wpis do KW dokonywany jest jedynie na wniosek ............................. 253 Co bada sąd, rozpoznając wniosek o wpis do KW ..................................... 254 Co sąd powinien zbadać w postępowaniu o wpis hipoteki umownej .............. 256 Wykreślenie hipoteki kaucyjnej .................................................................. 256 Czy sąd wieczystoksięgowy rozstrzyga spory dotyczące prawa własności ..................................................................................................... 257 Postępowanie w sprawie uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym – usunięcie niezgodności .................... 258 Postępowania dotyczące ujawnienia roszczeń ........................................... 259 Czy w postępowaniu wieczystoksięgowym wpis w księdze wieczystej jest orzeczeniem .......................................................................................... 259 W jakim przypadku sąd dokonuje wpisu ostrzeżenia ............................... 259 Czy wyrok sądu stwierdzający nieważność umowy jest orzeczeniem wykazującym niezgodność i może stanowić podstawę wpisu potrzebnego do usunięcia niezgodności między treścią KW a rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości ............................................................................ 261 12. Mediacja – alternatywny względem sądowego postępowania sposób rozwiązywania sporów w sprawach nieruchomości .................. 262 Czym jest mediacja ..................................................................................... 262 Jakie można wyróżnić rodzaje mediacji ..................................................... 262 Zasada dobrowolności ................................................................................ 263 Co jest konieczne do wszczęcia mediacji .................................................... 263 Konsekwencje odmowy poddania się mediacji .......................................... 264 Co należy do istotnych elementów umowy o mediację .............................. 264 Kiedy dopuszczalna jest mediacja .............................................................. 264 Mediator ...................................................................................................... 264 Czy postępowanie mediacyjne jest jawne .................................................. 266 Koszty mediacji ........................................................................................... 267 Kiedy następuje wszczęcie mediacji ........................................................... 268 Sposób doręczenia wniosku o przeprowadzenie mediacji ......................... 268 W jakiej sytuacji mediator może odmówić przeprowadzenia mediacji ..... 269 Co zawiera wniosek o przeprowadzenie mediacji ..................................... 269 Kto dokonuje wyboru mediatora ................................................................ 269 Czy mediator ma prawo zapoznać się z aktami sprawy ............................. 270 Termin przeprowadzenia mediacji ............................................................. 270 Protokół z przebiegu mediacji .................................................................... 271 Czy sąd może odmówić nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody .......................................................................... 272 13 UOY07-Srodki.indd 13 UOY07-Srodki.indd 13 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości Kiedy postępowanie mediacyjne należy uznać za zakończone ................. 272 Czym jest zawezwanie do próby ugodowej ............................................... 272 13. Podstawy egzekucji w sprawach dotyczących nieruchomości ............... 275 Do kogo należy prowadzenie egzekucji z nieruchomości .......................... 275 Wybór sądu prowadzenia egzekucji ........................................................... 275 Do jakich innych egzekucji stosuje się przepisy o egzekucji z nieruchomości ....................................................................... 275 Czym jest wniosek o wpis o przyłączeniu się wierzyciela do egzekucji .... 276 Obowiązki komornika w związku z realizacją reguły jedności egzekucji z nieruchomości ............................................................ 276 Uczestnicy postępowania ........................................................................... 276 Czynności egzekucyjne a tytuł wykonawczy ............................................ 276 Klauzula wykonalności .............................................................................. 277 Zajęcia nieruchomości będącej własnością obojga małżonków na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko jednemu z nich ............................................................................................ 277 Jakie prawa muszą posiadać uczestnicy postępowania egzekucyjnego ..... 278 Jakie prawa mogą być ujawnione w księdze wieczystej ............................. 278 Wniosek wierzyciela o wszczęcie egzekucji z nieruchomości – wezwanie dłużnika do spłaty długu ....................................................... 279 Umorzenie postępowania z urzędu ............................................................ 280 Księga wieczysta a wniosek o wpis o wszczęciu egzekucji lub o złożeniu wniosku do zbioru dokumentów ........................................ 280 Apelacja ....................................................................................................... 281 Czy komornicy zobowiązani są do aktualizacji wpisów w KW ................ 282 Skarga kasacyjna ......................................................................................... 282 Z jaką chwilą nieruchomość zostaje zajęta ................................................. 282 Czy postępowania egzekucyjne mogą być połączone w jedno postępowanie ................................................................................ 283 Wstąpienia kolejnego wierzyciela do postępowania .................................. 284 Komornik – obowiązki o charakterze informacyjnym i gwarancyjnym .... 284 Czy komornik może pobierać czynsz od najemcy lub dzierżawcy ............ 285 Część składowa rzeczy ................................................................................ 285 Czy rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu ma wpływ na dalsze postępowanie .............................................................................. 286 13.1. Nabycie nieruchomości w egzekucji komorniczej .............................. 288 Postanowienie o przysądzeniu własności .................................................. 288 Co nie może być podstawą zażalenia na postanowienie ............................ 289 Czy postanowienie o przysądzeniu własności sąd zawsze wydaje na posiedzeniu niejawnym ......................................................................... 290 Czemu powinno odpowiadać postanowienie o przysądzeniu przedmiotu egzekucji ....................................................... 290 Co stwierdza sąd w postanowieniu o przysądzeniu własności nieruchomości ............................................................................ 290 Zasady wygaśnięcia praw po przysądzeniu ............................................... 291 Wyjątki od zasady wygaśnięcia praw ciążących na nieruchomości ........... 292 Służebność przesyłu ................................................................................... 293 Kiedy powstaje prawo przysądzenia własności ......................................... 294 14 UOY07-Srodki.indd 14 UOY07-Srodki.indd 14 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Spis treści 14. Wzory pism procesowych z roszczeń wskazanych w publikacji .......... 296 14.1. Skarga uczestnika na orzeczenie referendarza sądowego ................ 297 14.2. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku ............................................. 299 14.3. Apelacja od wyroku Sądu Rejonowego ................................................ 301 14.4. Zażalenie uczestniczki na postanowienie Sądu Rejonowego ........... 303 14.5. Skarga kasacyjna powodów od wyroku Sądu Apelacyjnego ........... 305 14.6. Skarga o wznowienie postępowania .................................................... 314 14.7. Zażalenie zainteresowanego na postanowienie Sądu Rejonowego ... 317 14.8. Apelacja pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego .......................... 319 14.9. Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości ........................................................................ 321 14.10. Wniosek o pozbawienie właściciela używania rzeczy ...................... 323 14.11. Wniosek o ujawnienie zarządu w księdze wieczystej ....................... 325 14.12. Wniosek o ustanowienie drogi koniecznej .......................................... 326 14.13. Wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości wraz z roszczeniami wzajemnymi .................................................................. 328 14.14. Pozew o wydanie nieruchomości mieszkalnej – rei vindicatio .......... 331 14.15. Pozew o wydanie i rozgraniczenie nieruchomości ............................ 333 Bibliografia ................................................................................................................ 335 15 UOY07-Srodki.indd 15 UOY07-Srodki.indd 15 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Wykaz skrótów: Akty prawne: k.c. – ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.) k.k. – ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1137 ze zm.) k.p.c. – ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.) k.p.k. – ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1749 ze zm.) k.r.i.o. – ustawa z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.) k.s.h. – ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1578 ze zm.) u.g.n. – ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 2147 ze zm.) u.k.u.r. – ustawa z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 2052 ze zm.) u.k.w.h. – ustawa z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 790 ze zm.) u.o.k.s.c. – ustawa z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cy- wilnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 623 ze zm.) u.wł.lok. – ustawa z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1892 ze zm.) u.p.n. – ustawa z 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1796 ze zm.) Organy i publikatory: SA – Sąd Apelacyjny SN – Sąd Najwyższy TK – Trybunał Konstytucyjny UOY07-Srodki.indd 16 UOY07-Srodki.indd 16 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 1. Strona postępowania i przedmiot postępowania 1.1. Zasady postępowania W procesie cywilnym obowiązuje zasada dwustronności. Proces zawsze to- czy się pomiędzy powodem (stroną czynną) a pozwanym (stroną bierną). Nie jest tym samym możliwe prowadzenie procesu z udziałem tylko jednej strony. Cecha dwustronności pozwala na odróżnienie trybu procesowego od trybu postępowania nieprocesowego z art. 510 k.p.c. Strony muszą być od- miennymi oraz odrębnymi od siebie podmiotami, tzn. nie można prowa- dzić procesu z samym sobą. Dlatego też niedopuszczalne jest prowadzenie procesu między jednostkami organizacyjnymi albo między organami tej sa- mej osoby prawnej, a także pomiędzy osobą prawną a jej organami, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. W zakresie nieruchomości warto pamiętać, iż proces nie może się toczyć pomiędzy dwoma państwowymi jednostkami organizacyjnymi stanowią- cymi stationes fisci Skarbu Państwa, tj. podmioty „wpisane” w pozew jako reprezentujące Skarb Państwa np. dla Sądu Rejonowego – Prezes Sądu Re- jonowego, jak wskazał to w uchwale składu siedmiu sędziów SN z 14 paź- dziernika 1994 r. (III CZP 16/94). Ta okoliczność oraz kwestia „niech organy wewnętrznie się porozumieją co do zwrotu na moją rzecz nieruchomości” jest relatywnie często podnoszona w procesach windykacyjnych dotyczą- cych pozbawienia w okresie gospodarki uspołecznionej praw właścicieli do nieruchomości. Może się zdarzyć w praktyce, a w zakresie sporów dotyczących nierucho- mości jest to norma, iż po jednej ze stron albo po obu stronach równocześ- nie może występować kilka podmiotów (kumulacja podmiotowa). Sytuacja taka określana jest jako współuczestnictwo w sporze, a jego konsekwencje zostały opisane w dalszej części publikacji. 17 UOY07-Srodki.indd 17 UOY07-Srodki.indd 17 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości W sytuacji, w której z roszczeniem wystąpimy przeciwko osobie prawnej, a dojdzie do konfuzji procesowej (zlania się stron) – np. wskutek połączenia się osób prawnych czy w związku z następstwem prawnym – postępowa- nie nie będzie mogło się dalej toczyć. Jak wskazuje W. Broniewicz, „będzie ono podlegać umorzeniu ze względu na następczy brak strony”1). Rola stron w procesie Rola każdej ze stron w procesie jest odmienna. Powód występuje prze- ciwko pozwanemu z roszczeniem, którego zasadność wykazuje w trakcie postępowania. Pozwany podejmuje obronę, która ma na celu zapobiec wy- daniu orzeczenia sądowego uwzględniającego roszczenie powoda. Pomi- mo odmienności ról procesowych i związanych z nią różnic w przebiegu procesu oraz rodzaju podejmowanych czynności strony powinny być trak- towane na równi. Zasada równouprawnienia stron (znajdująca odpowiednie zastosowanie również do uczestników postępowania nieprocesowego) jest jedną z naczel- nych zasad sądowego postępowania cywilnego. O oznaczeniu stron w procesie decyduje powód, wskazując je w treści pozwu. Poprzez wskazanie w pozwie powoda i pozwanego zostają wyzna- czone granice podmiotowe procesu. Oświadczenie powoda odnoszące się do osoby pozwanego podlega wykładni na równi z innymi twierdzeniami i oświadczeniami stron w procesie. Niewłaściwe oznaczenie strony Uwaga Błędne lub niedokładne oznaczenie strony może zostać sprostowane lub uzupełnione w trakcie procesu. Należy odróżnić sytuacje niewłaściwego oznaczenia strony od sytu- acji niewłaściwego doboru podmiotów procesu. W tym przypadku, tj. gdy powód prawidłowo oznaczył podmiot, który według jego intencji miał być stroną przeciwną, ale z punktu widzenia prawa materialnego dokonał doboru pozwanego w sposób niewłaściwy, np. oznaczając osoby 1) W. Broniewicz, A. Marciniak, I. Kunicki, Postępowanie cywilne w zarysie, Wolters Kluwer, Warszawa 2006, s. 132–133, oraz J. Jodłowski, W. Siedlecki, Postępowanie cywilne. Część ogól- na, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958, s. 256. 18 UOY07-Srodki.indd 18 UOY07-Srodki.indd 18 27.06.2017 09:37:09 27.06.2017 09:37:09 1. Strona postępowania i przedmiot postępowania niebędące właścicielami nieruchomości, usunięcie takiej wady może na- stąpić poprzez: 1. odwołanie wadliwej czynności procesowej, tj. art. 203 k.p.c. – cofnięcie pozwu, albo 2. w drodze podmiotowego przekształcenia powództwa, tj. art. 194 k.p.c., jeżeli okaże się, że powództwo nie zostało wniesione przeciwko osobie, która powinna być w sprawie stroną pozwaną, sąd na wniosek powo- da lub pozwanego wezwie tę osobę do wzięcia udziału w sprawie. Ważne Sprostowanie oznaczenia strony jest dopuszczalne, pod warunkiem że strony pozostają te same (nie dochodzi do ich zmiany). Polega ono na uzupełnieniu lub konkretyzacji pierwotnego oznaczenia strony, np. w przypadku gdy było błędnie podane nazwisko strony poprzez podanie tego nazwiska w prawidłowym bądź pełnym brzmieniu. Błędne oznaczenie strony pozwanej Błędne oznaczenie strony pozwanej może polegać na wskazaniu zamiast osoby prawnej jej jednostki organizacyjnej, która nie posiada zdolności są- dowej. W orzecznictwie przyjmuje się, że takie oznaczenie – w sytuacji gdy z treści pozwu i dokumentów dołączonych do pozwu oraz na podstawie przebiegu procesu można ustalić, kogo w rzeczywistości zamierzał pozwać powód – nie daje podstaw do odrzucenia pozwu. Tym samym dopuszczalne jest wówczas sprostowanie oznaczenia strony i nie jest konieczne dokonywa- nie zmian podmiotowych powództwa – tak też stanowi postanowienie SN z 25 maja 2007 r. (I CSK 30/07); postanowienie SN z 9 lipca 2009 r. (III CZP 45/09); wyrok SN z 3 grudnia 2010 r. (I PK 120/10); postanowienie SN z 3 li- stopada 2010 r. (V CSK 126/10). Warto pamiętać, iż jeśli określony podmiot występuje w procesie jako strona, to nie może równocześnie w tym samym postępowaniu brać udzia- łu w innym charakterze (np. przedstawiciela ustawowego lub pełnomocni- ka strony przeciwnej, świadka lub biegłego). Równoczesne występowanie w charakterze powoda i pozwanego możliwe jest wyłącznie w związku z in- stytucją powództwa wzajemnego (art. 204 k.p.c.), ale w stosunku do różnych roszczeń pozostających ze sobą w związku i rozpoznawanych w jednym postępowaniu. 19 UOY07-Srodki.indd 19 UOY07-Srodki.in
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Postępowanie cywilne w zakresie nieruchomości
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: