Publikacja przedstawia rewolucyjne zmiany przepisów, które wejdą w życie od 7 listopada 2019 r., w zakresie procedury postępowania przed sądem pracy. Można się z niej dowiedzieć, na jakich zasadach pracodawca będzie mógł dochodzić swoich roszczeń od pracowników oraz jak będzie przebiegać postępowanie przed sądem pracy zgodnie z nowymi przepisami. Publikacja wyjaśnia również m.in.: jaki sąd jest właściwy do rozpatrywania sporów z zakresu prawa pracy, jak sporządzić pozew do sądu pracy, ile wynoszą koszty procesowe, co zmieni się w doręczaniu pism procesowych, kiedy pracodawcy przysługuje pełnomocnik z urzędu, jak sporządzić ugodę sądową, jakie dowody przedstawiać przed sądem pracy
Darmowy fragment publikacji:
1. SPRAWY ROZPATRYWANE PRZEZ SĄD PRACY
Pracodawca przed sądem pracy
– zmiany w przepisach procesowych
Od 7 listopada 2019 r. zacznie obowiązywać największa od kilkunastu lat noweli-
zacja procedury cywilnej. Wpłynie ona także na procesy toczące się przed sądami
pracy. Jedną z nowości – odnoszącą się tylko do sądów pracy – jest zmiana prze-
widująca możliwość dalszego nakazania zatrudniania pracownika na czas procesu
po nieprawomocnym przywróceniu pracownika do pracy przez sąd pierwszej in-
stancji. Wcześniej, bo 21 sierpnia 2019 r., zmieniły się natomiast przepisy dotyczące
kosztów sądowych.
Pracodawca może wystąpić przed sądem pracy w dwojakiej roli: pozwanego, gdy po-
zew składa pracownik, lub powoda, gdy to firma inicjuje postępowanie.
1. Sprawy rozpatrywane przez sąd pracy
Sądy pracy są wyodrębnionymi organizacyjnie wydziałami sądów rejonowych, okrę-
gowych i apelacyjnych. Zadaniem sądów pracy jest rozpoznawanie wszystkich spraw
sądowych, w których źródłem roszczeń jest stosunek pracy łączący pracownika i pra-
codawcę. Sprawy te są rozpoznawane przez sąd pracy niezależnie od tego, jaka była
podstawa nawiązania stosunku pracy (umowa o pracę, powołanie, mianowanie, wybór)
oraz w jakiej formie organizacyjnej działa pracodawca (osoba fizyczna, osoba prawna,
jednostka organizacyjna, jednostka samorządowa lub Skarbu Państwa). Przez sprawy
z zakresu prawa pracy rozumie się natomiast sprawy o:
1) roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane,
2) ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny, wbrew za-
wartej między nimi umowie, ma cechy stosunku pracy,
3) roszczenia z innych stosunków prawnych, do których z mocy odrębnych przepisów
stosuje się przepisy prawa pracy,
4) odszkodowania dochodzone od zakładu pracy na podstawie przepisów o świadcze-
niach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Pracodawca może zostać pozwany przez pracownika o roszczenia o charakterze pie-
niężnym, to jest o zapłatę: zaległych wynagrodzeń, wynagrodzeń za nadgodziny, nagród
jubileuszowych, ekwiwalentów za urlop wypoczynkowy, ekwiwalentów za odzież roboczą
i jej pranie, odszkodowań za naruszające przepisy lub niezasadne wypowiedzenie umo-
wy o pracę albo rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia. Kolejne roszczenia pracow-
nika to odszkodowania np. za mobbing, dyskryminację w zatrudnieniu, odprawy i inne
świadczenia przysługujące z mocy zakładowych przepisów prawa pracy obowiązujące
u poszczególnych pracodawców. Pracownicze roszczenia o charakterze majątkowym
niepieniężnym to przede wszystkim uznanie bezskuteczności wypowiedzenia umowy,
przywrócenie do pracy lub nawiązanie stosunku pracy. Firmy mogą zostać ponadto po-
zwane o roszczenia o charakterze niemajątkowym, głównie o sprostowanie świadectwa
pracy lub uchylenie kary porządkowej, sprawy dotyczące dokumentacji zatrudnienia,
np. o usunięcie z akt osobowych dokumentów, które nie powinny się tam znajdować
(postanowienie SN z 16 marca 2000 r., I PKN 672/99, OSNP 2001/15/490). Podstawą
roszczeń pracownika mogą być ponadto sprawy związane z wypadkiem przy pracy.
3
październik 2019W tym zakresie oprócz świadczeń majątkowych (dochodzonych na podstawie usta-
wy wypadkowej) i roszczeń uzupełniających (dochodzonych na podstawie przepisów
Kodeksu cywilnego) pracownicy mogą domagać się przed sądem ustalenia, że dane
zdarzenie było wypadkiem przy pracy, czy sprostowania protokołu powypadkowego.
Szczególną kategorię spraw rozpatrywanych przez sąd pracy stanowią te o ustalenie
stosunku pracy. Dotyczy to sytuacji, gdy strony zawarły umowę cywilnoprawną (umo-
wę o dzieło, świadczenie usług, zlecenia), a w rzeczywistości charakteryzowała się ona
cechami stosunku pracy. W tego typu sprawach sąd zbada, jaka była przeważająca
liczba cech łączącego strony stosunku prawnego, i opierając się na tych ustaleniach
wyda rozstrzygnięcie. Jest to jedyna kategoria spraw, w której z roszczeniem w imieniu
pracownika może wystąpić także inspektor pracy.
UWAGA!
Z pozwem o ustalenie istnienia stosunku pracy może wystąpić w imieniu
pracownika inspektor pracy.
Pracodawcy mogą natomiast pozwać pracowników o zapłatę odszkodowań za narusze-
nie zakazu konkurencji oraz odszkodowań za szkodę wyrządzoną pracodawcy – w tym
na podstawie umów o odpowiedzialności materialnej. Inne pozwy, które mogą wnosić
pracodawcy przeciwko pracownikom, to zwrot dofinansowania studiów, jak również
roszczenia o zwrot kwot nienależnie pobranych przez pracownika.
Warto wiedzieć, że pracodawca jako pozwany może znaleźć się przed sądem pracy
także z inicjatywy innych podmiotów niż pracownik. Z pozwem o zwrot środków wy-
datkowanych niezgodnie z prawem z funduszu socjalnego może wystąpić przeciwko
pracodawcy organizacja związkowa. Z roszczeniami przeciwko firmie mogą ponadto
wystąpić spadkobiercy albo bliscy zmarłego pracownika.
2. Właściwość sądów pracy
Wiedząc, jakiego rodzaju sprawy rozpoznaje sąd pracy, należy ustalić, w jakim sądzie
odbędzie się rozprawa. Jest to o tyle istotne, że w niektórych sprawach pracodawca ma
wybór sądu, do którego złoży pozew. Podobne uprawnienie przysługuje pracownikowi.
Nigdy jednak nie można wybierać, czy sprawę ma rozpoznać sąd rejonowy czy sąd
okręgowy, ponieważ o tym decyduje tzw. właściwość rzeczowa, a tę przepisy określają
w sposób jednoznaczny.
2.1. Właściwość rzeczowa sądu pracy
Większość spraw pracowniczych rozstrzygają sądy rejonowe. Sądy okręgowe rozpo-
znają natomiast sprawy o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia
majątkowe oraz o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyż-
sza 75 000 zł.
Do właściwości sądów rejonowych przekazano jednak liczne kategorie spraw o cha-
rakterze majątkowym z powództwa pracownika. Sądy te rozpoznają takie sprawy bez
względu na wartość przedmiotu sporu. Rozpoznają też niektóre sprawy o charakterze
niemajątkowym. Wśród spraw o charakterze niemajątkowym przekazanych do właści-
wości sądu rejonowego należy wymienić te dotyczące kar porządkowych, świadec-
4
październik 2019PRACODAWCA PRZED SĄDEM PRACY – ZMIANY W PRZEPISACH PROCESOWYCH
Pobierz darmowy fragment (pdf)