Darmowy fragment publikacji:
KRÓTKIE KOMENTARZE BECKA
Prawne problemy ruchu drogowego
W sprzeda¿y:
M. Bojarski, W. Radecki
KODEKS WYKROCZEÑ. KOMENTARZ, wyd. 4
Komentarze Becka
Pod red. A. W¹ska
KODEKS KARNY. KOMENTARZ, t. I–II, wyd. 3
Du¿e Komentarze Becka
P. Hofmañski, E. Sadzik, K. Zgryzek
KODEKS POSTÊPOWANIA KARNEGO. KOMENTARZ, t. I–II,
wyd. 3
Du¿e Komentarze Becka
KODEKS KARNY, wyd. 19
Twoje Prawo
PRAWO WYKROCZEÑ, wyd. 5
Twoje Prawo
KODEKS KARNY I KODEKS POSTÊPOWANIA KARNEGO,
wyd. 4
Edycja Prokuratorska
Wprowadzenie prof. A. Marka
KODEKS KARNY, wyd. 12
Teksty Ustaw Becka
M. Czernicka
KODEKS KARNY. EDYCJA DRUGA
KodeksSystem
A. Marek
PRAWO WYKROCZEÑ, wyd. 4
Podrêczniki Prawnicze
www.sklep.beck.pl
Prawne problemy
ruchu drogowego
Komentarz
Wojciech Kotowski
Prawne problemy ruchu drogowego
Stan prawny: listopad 2006 r.
Redakcja: Magdalena Blachowicz
© Wydawnictwo C. H. Beck 2007
Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o.
ul. Gen. Zaj¹czka 9, 01–518 Warszawa
Sk³ad i ³amanie:
Krzysztof Biesaga
Druk i oprawa: WDG Drukarnia w Gdyni Sp. z o.o., Gdynia
ISBN 83-7483-393-9
ISBN 978-83-7483-393-6
Spis treœci
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spis treœci
XI
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVII
Wykaz literatury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIX
A. Teksty ustaw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ustawa – Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca
1997 r. (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) . . . . . .
Ustawa – Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz.U.
1
3
Nr 88, poz. 553 ze zm.) (wyci¹g) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
118
Ustawa – Kodeks postêpowania karnego z dnia 6 czerwca
1997 r. (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) (wyci¹g) . . . . . . . . . .
122
Ustawa – Kodeks wykroczeñ z dnia 20 maja 1971 r. (Dz.U.
Nr 12, poz. 114 ze zm.) (wyci¹g) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
136
Ustawa 2001 r. – Kodeks postêpowania w sprawach
o wykroczenia z dnia 24 sierpnia (Dz.U. Nr 106, poz. 1148
ze zm.) (wyci¹g) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
B. Komentarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dzia³ I. Zasady bezpieczeñstwa w ruchu drogowym . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 1. Instytucje bezpieczeñstwa ruchu drogowego . . . . . . .
Rozdzia³ 2. Ostro¿noœæ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 3 PrRDrog. Zasada „ostro¿noœci” . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 3. Szczególna ostro¿noœæ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 3 PrRDrog. Zasada „szczególnej ostro¿noœci”. . . . . . . . . .
Art. 7 PrRDrog. Znaki i sygna³y drogowe . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 13 PrRDrog. Przechodzenie przez jezdniê lub torowisko . .
Art. 17 PrRDrog. W³¹czanie siê do ruchu . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 22 PrRDrog. Zmiana kierunku jazdy i zajmowanego pasa
ruchu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 23 PrRDrog. Cofanie pojazdem . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 24 PrRDrog. Wyprzedzanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 25 PrRDrog. Zbli¿anie siê do skrzy¿owania . . . . . . . . . . .
Art. 25 PrRDrog. Zbli¿anie siê do punktu przeciêcia kierunków
ruchu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 26 PrRDrog. Zbli¿anie siê do przejœcia dla pieszych . . . . .
Art. 26 PrRDrog. Przeje¿d¿anie obok oznakowanego przystan-
ku komunikacji publicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 27 PrRDrog. Zbli¿anie siê do przejazdu dla rowerzystów . . . .
Art. 28 PrRDrog. Przeje¿d¿anie przez przejazd kolejowy . . . . .
Art. 28 PrRDrog. Przeje¿d¿anie przez tory tramwajowe . . . . . .
Art. 30 PrRDrog. Jazda w warunkach zmniejszonej
141
145
147
147
153
153
156
156
157
178
184
185
190
191
194
198
200
203
205
207
208
przejrzystoœci powietrza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
209
V
Spis treœci
Art. 33 PrRDrog. Jazda rowerem po drodze przeznaczonej
tylko dla rowerów i pieszych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
210
Art. 53 PrRDrog. Niestosowanie siê do przepisów przez
kieruj¹cego pojazdem uprzywilejowanym. . . . . . . . . . . . . .
214
Art. 54 PrRDrog. Niestosowanie siê do niektórych przepisów
kieruj¹cego pojazdem u¿ywanym do wykonywania czynno-
œci na drodze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
217
Art. 55 PrRDrog. Przeje¿d¿anie obok pojazdu do nauki jazdy
lub egzaminowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
218
Art. 57 PrRDrog. Omijanie pojazdu przewo¿¹cego dzieci do
szkó³ i przedszkoli
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 57a PrRDrog. Przeje¿d¿anie obok autobusu szkolnego . . . .
Art. 58 PrRDrog. Omijanie pojazdu przewo¿¹cego osobê nie-
pe³nosprawn¹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 4. Ruch pojazdu przewo¿¹cego materia³y niebezpieczne. . .
Rozdzia³ 5. Zasada „ograniczonego zaufania” . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 4 PrRDrog. Zasada ograniczonego zaufania . . . . . . . . . . .
Dzia³ II. Przestêpstwa drogowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 1. Przestêpstwa przeciwko bezpieczeñstwu w komunikacji . . .
Art. 173 KK. Katastrofa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 174 KK. Niebezpieczeñstwo katastrofy . . . . . . . . . . . . . .
Art. 175 KK. Przygotowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 176 KK. Czynny ¿al . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 177 KK. Wypadek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 178 KK. Surowsza odpowiedzialnoϾ . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 178a KK. NietrzeŸwoœæ kierowcy . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 179 KK. OdpowiedzialnoϾ dyspozytora . . . . . . . . . . . . .
Art. 180 KK. NietrzeŸwoœæ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 2. Przestêpstwa przeciwko zasadom obchodzenia siê
z uzbrojeniem i uzbrojonym sprzêtem wojskowym . . . . . . . . .
Art. 355 KK. Wypadek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 3. Model postêpowania w sprawach o przestêpstwa
drogowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. S³owo wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Czynnoœci na miejscu zdarzenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Rola bieg³ego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Weryfikacja dowodów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 4. Studium przypadków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Czy dosz³o do ra¿¹cego naruszenia prawa? . . . . . . . . . . . . .
II. Czy sprawc¹ jest kierowca? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Czy policjant jest winien? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Czy to nieszczêœliwy zbieg okolicznoœci? . . . . . . . . . . . . .
V. Czy nadmierna prêdkoœæ by³a przyczyn¹ wypadku? . . . . . . .
VI. Przypadek czy celowe dzia³anie? . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII. Czy pokrzywdzony jest sprawc¹?. . . . . . . . . . . . . . . . . .
220
220
221
221
222
222
225
225
225
231
233
234
235
259
263
267
269
270
270
272
272
273
275
277
278
278
278
294
297
300
302
304
306
VI
Spis treœci
VIII. Czy umorzenie nie by³o pochopne?. . . . . . . . . . . . . . . .
IX. Czy szwankowa³ wzrok? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
X. Czy oskar¿enie by³o s³uszne? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XI. Czy kieruj¹ca jest sprawc¹? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XII. Czy prokurator jest niewolnikiem pogl¹du bieg³ego? . . . . .
Rozdzia³ 5. Analiza wypadków z udzia³em nietrzeŸwego uczest-
nika ruchu drogowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kazus 1.
Kazus 2.
Kazus 3.
Kazus 4.
Kazus 5.
Kazus 6.
Kazus 7.
Rozdzia³ 6. Czy stan nietrzeŸwoœci mo¿e automatycznie
przes¹dzaæ o winie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dzia³ III. Wykroczenia drogowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 1. Wykroczenia przeciwko bezpieczeñstwu i porz¹dkowi
w komunikacji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 84 KW. Nieoznaczenie miejsca niebezpiecznego . . . . . . . .
Art. 85 KW. Samowolna zmiana znaku . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 86 KW. Zagro¿enie bezpieczeñstwa w ruchu drogowym. . .
Art. 87 KW. Kierowanie pojazdem po u¿yciu alkoholu lub
œrodka odurzaj¹cego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 88 KW. Prowadzenie pojazdu bez œwiate³ . . . . . . . . . . . .
Art. 89 KW. Pozostawienie dziecka na drodze . . . . . . . . . . . .
Art. 90 KW. Tamowanie lub utrudnianie ruchu . . . . . . . . . . . .
Art. 91 KW. Spowodowanie utrudnienia w ruchu . . . . . . . . . .
Art. 92 KW. Niezastosowanie siê do znaku lub sygna³u drogo-
wego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 93 KW. Nieudzielenie pomocy ofierze wypadku . . . . . . . .
Art. 94 KW. Prowadzenie pojazdu bez uprawnieñ . . . . . . . . . .
Art. 95 KW. Prowadzenie pojazdu bez dokumentów . . . . . . . .
Art. 95a KW. NiezgodnoϾ ze stanem faktycznym. . . . . . . . . .
Art. 96 KW. Nieuprawnione dopuszczenie pojazdu do ruchu . . .
Art. 96a KW. Naruszenie zakazu u¿ywania przez nieuprawnio-
ny podmiot urz¹dzeñ w³aœciwych dla pojazdów uprzywilejo-
wanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 97 KW. Naruszenie porz¹dku lub bezpieczeñstwa na drodze. . .
Art. 98 KW. Zagro¿enie bezpieczeñstwa na drodze niepublicznej
. .
Art. 99 KW. Naruszenie zasad korzystania z drogi . . . . . . . . .
Art. 100 KW. Lekcewa¿enie zakazów . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 101 KW. Niezachowanie czystoœci . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 102 KW. Nieutrzymywanie nale¿ytego stanu zjazdów . . . .
Art. 103 KW. Uchylanie siê od œwiadczeñ osobistych . . . . . . .
Art. 103a KW. (skreœlony) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
308
310
311
315
317
323
324
326
327
329
329
331
332
335
339
339
339
342
345
352
355
359
360
362
363
370
372
375
377
379
381
382
389
395
397
399
400
400
401
VII
Spis treœci
Rozdzia³ 2. Model postêpowania w sprawach o wykroczenia . . . . .
I. S³owo wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Kryteria ocenne jako wyraz merytorycznego przygotowania . . .
III. Kompetencja w kontekœcie interpretacji i faktów . . . . . . . .
IV. Utrwalanie dowodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Zasada domniemania niewinnoœci i in dubio pro reo . . . . . .
Rozdzia³ 3. Studium przypadków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. S³owo wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Prawo dostêpu do dowodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Znaczenie „ograniczonego zaufania” . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Granice uprawnieñ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Na przekór faktom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. O s³usznoœæ rozstrzygniêcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII. Dowody osobowe a eksperyment procesowy . . . . . . . . . .
VIII. Weryfikacja dowodów osobowych. . . . . . . . . . . . . . . . .
IX. B³êdna kwalifikacja prawna czynu . . . . . . . . . . . . . . . . .
X. Granice uprawnieñ w relacji pieszy – kieruj¹cy . . . . . . . . .
XI. Pokrzywdzony sprawc¹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XII. Znaczenie dowodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XIII. W granicach swobodnej oceny dowodów . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 4. Supozycja analizy zdarzenia drogowego . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 5. Zatrzymanie prawa jazdy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kazus 1.
Kazus 2.
Kazus 3.
Kazus 4.
Kazus 5.
Kazus 6.
Kazus 7.
C. Orzecznictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 1. Zagadnienia ogólne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Definicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Bieg³y. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Swobodna ocena dowodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Obiektywne przypisanie skutku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Nale¿yta ostro¿noœæ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Szczególna ostro¿noœæ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII. Ograniczone zaufanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII. Prêdkoœæ bezpieczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 2. Zagadnienia szczegó³owe (przestêpstwa) . . . . . . . . . .
I. Art. 173 KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Art. 174 KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Art. 175 KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Art. 177 KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Art. 178 KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Art. 178a KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII. Art. 179 KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
401
401
401
403
405
410
411
411
413
419
421
429
435
438
443
446
450
453
455
456
462
463
465
467
468
470
471
473
473
477
479
479
497
498
498
499
499
500
501
502
502
506
509
509
520
522
524
VIII
Spis treœci
VIII. Art. 180 KK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IX. Art. 355 KK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ 3. Zagadnienia szczegó³owe (wykroczenia) . . . . . . . . . . .
I. Art. 84 KW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Art. 86 KW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Art. 87 KW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Art. 90 KW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Art. 92 KW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Art. 93 KW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII. Art. 97 KW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII. 98 KW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
D. Wzory procesowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
S³owo wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór I. Protokó³ oglêdzin miejsca wypadku drogowego . . . . . .
Wzór II. Protokó³ oglêdzin pojazdu wieloœladowego . . . . . . . .
Wzór III. Protokó³ oglêdzin pojazdu jednoœladowego . . . . . . . .
Wzór IV. Szkic ogólnoorientacyjny miejsca wypadku
drogowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór V. Szkic miejsca zdarzenia drogowego . . . . . . . . . . . . .
Wzór VI. Protokó³ przes³uchania œwiadka . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór VII. Oœwiadczenie sprawcy wypadku . . . . . . . . . . . . . .
Wzór VIII. Policyjna notatka s³u¿bowa . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór IX. Postanowienie o powo³aniu bieg³ego . . . . . . . . . . . .
Wzór X. Protokó³ badania œliny/krwi/moczu. . . . . . . . . . . . . .
Wzór XI. Zawiadomienie o odmowie sformu³owania wniosku
525
525
526
526
526
527
528
528
528
528
529
531
533
538
541
545
549
550
551
553
554
557
559
o ukaranie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
561
Wzór XII. Zawiadomienie s¹du o nieprzyst¹pieniu do
postêpowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór XIII. Wniosek o ukaranie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór XIV. Zarz¹dzenie o wszczêciu postêpowania . . . . . . . . .
Wzór XV. Wniosek o umorzenie postêpowania s¹dowego . . . . .
Wzór XVI. Wniosek dowodowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór XVII. Wyrok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór XVIII. Apelacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór XIX. Wniosek kasacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór XX. Skarga do Europejskiego Trybuna³u Praw Cz³owieka . .
Wzór XXI. Uchwa³a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór XXII. Regulamin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzór XXIII. Szkic organizacji ruchu osiedlowego. . . . . . . . . .
Wzór XXIV. Pismo do organów ochrony prawnej . . . . . . . . . .
E. Rozporz¹dzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozporz¹dzenie z dnia 31 lipca 2002 r. Ministrów Infrastruktury
oraz Spraw Wewnêtrznych i Administracji w sprawie znaków
i sygna³ów drogowych (Dz.U. Nr 170, poz. 1393) . . . . . . . . . . . .
563
564
566
567
570
572
574
577
579
583
584
587
588
589
591
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
649
IX
Przedmowa
Tytu³owe zagadnienie obejmuje zasady bezpieczeñstwa w ruchu drogowym,
Przedmowa
Przedmowa
przestêpstwa drogowe oraz wykroczenia drogowe.
Przedmiotem niniejszych rozwa¿añ s¹ wy³¹cznie te zdarzenia w ruchu l¹do-
wym, które nosz¹ cechy zdarzenia drogowego. Przez zasady bezpieczeñstwa
w ruchu drogowym nale¿y rozumieæ, w szczególnoœci regu³y zawarte w przepi-
sach okreœlaj¹cych porz¹dek poruszania siê na szlakach komunikacyjnych i za-
chowanie siê w typowych dla ruchu sytuacjach – zgodnie z dyrektywami zawar-
tymi w ustawie z 20.6.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2005 r.
Nr 108, poz. 908 ze zm.) lub wyra¿one przez przyjête oznakowanie, oœwietlenie
i sygnalizacjê – zgodnie z treœci¹ rozporz¹dzenia Ministrów Infrastruktury oraz
Spraw Wewnêtrznych i Administracji z 31.7.2002 r. w sprawie znaków i syg-
na³ów drogowych (Dz.U. Nr 170, poz. 1393) i rozporz¹dzenia Ministra
Infrastruktury z 3.7.2003 r. w sprawie szczegó³owych warunków technicznych
dla znaków i sygna³ów drogowych oraz urz¹dzeñ bezpieczeñstwa ruchu drogo-
wego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. Nr 220, poz. 2181), regu-
³y, które nie zosta³y skodyfikowane w sposób szczegó³owy, a wynikaj¹ z wymie-
nionych przepisów oraz istoty bezpieczeñstwa w ruchu,
i musz¹ znaleŸæ
zastosowanie wszêdzie tam, gdzie nie ma sprecyzowanego przepisu (zob. uchw.
SN z 28.2.1975 r., V KZP 2/74, OSNKW 1975, Nr 3–4, poz. 33).
Powo³ana ustawa potocznie zwana kodeksem drogowym opiera siê na trzech
instytucjach maj¹cych kluczowe znaczenie dla obrotu prawnego. Chodzi o pod-
stawowe zasady „ostro¿noœci” i „szczególnej ostro¿noœci” (art. 3 PrRDrog) oraz
„ograniczonego zaufania” (art. 4 PrRDrog), które w warunkach ich pe³nej reali-
zacji, zgodnie z intencj¹ ustawodawcy, mog¹ z powodzeniem, a zatem skutecz-
nie, zagwarantowaæ bezpieczeñstwo w ruchu drogowym. Nie ma najmniejszej
w¹tpliwoœci, ¿e gwarancja bezpieczeñstwa ugruntuje siê i nieporównywalnie
umocni przez nale¿yte zrozumienie relacji zachodz¹cych w kodeksowej triadzie:
„cz³owiek – pojazd – droga”, w której cz³owiek ma nieporównywalnie domi-
nuj¹ce znaczenie dla istnienia szeroko rozumianego bezpieczeñstwa. Wy³¹cznie
od cz³owieka zale¿y poziom bezpieczeñstwa w ruchu drogowym i to niezale¿nie
od stanu technicznego pojazdu i stanu drogi.
Zacznijmy od ukszta³towania modelowego u¿ytkownika drogi, którym jest
uczestnik ruchu drogowego oraz osoba wykonuj¹ca na drodze czynnoœci s³u¿bo-
we. Do pierwszej kategorii zaliczyæ nale¿y kieruj¹cego i pasa¿era oraz pieszego.
Kieruj¹cym, w myœl definicji zawartej w art. 2 pkt 20 PrRDrog, jest osoba, która
kieruje pojazdem lub zespo³em pojazdów, prowadzi kolumnê pieszych, jedzie
wierzchem albo pêdzi zwierzêta pojedynczo lub w stadzie. Nie mo¿na natomiast
uznaæ – wbrew prezentowanym pogl¹dom – za kieruj¹cego osobê, która spaceru-
je po drodze publicznej z czworono¿nym przyjacielem. Pasa¿erem jest (art. 2
pkt 17 PrRDrog) osoba przebywaj¹ca w pojeŸdzie lub na pojeŸdzie znajduj¹cym
siê na drodze, niezale¿nie od tego czy pojazd jest w ruchu, czy w trakcie postoju.
Do drugiej grupy u¿ytkowników drogi, niebêd¹cych uczestnikami ruchu, usta-
wodawca zaliczy³, zgodnie z dyspozycj¹ art. 6 PrRDrog, policjanta, ¿o³nierza
¯andarmerii Wojskowej lub wojskowego organu porz¹dkowego, funkcjonariu-
XI
Przedmowa
sza Stra¿y Granicznej, inspektora Inspekcji Transportu Drogowego, umunduro-
wanego inspektora kontroli skarbowej lub funkcjonariusza celnego, stra¿nika
gminnego (miejskiego), pracownika kolejowego na przejeŸdzie kolejowym, pra-
cownika zarz¹du drogi lub inn¹ osobê wykonuj¹c¹ uprawnione roboty drogowe,
nadzoruj¹cego bezpieczne przejœcie dzieci przez jezdniê, kieruj¹cego autobusem
szkolnym, a tak¿e podmioty, o których mowa w rozporz¹dzeniu Ministra Spraw
Wewnêtrznych i Administracji z 17.9.2003 r. w sprawie kierowania ruchem dro-
gowym (Dz.U. Nr 182, poz. 1784 ze zm.). Do podmiotów tych zaliczyæ nale¿y,
choæ nie zosta³y wymienione w tym przepisie, osoby prowadz¹ce akcjê ratow-
nicz¹, a zatem stra¿aka Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej oraz cz³onka zespo³u me-
dycznego Pogotowia Ratunkowego.
Z podmiotowej prezentacji wynika, ¿e wy³¹cznie od znajduj¹cego siê na dro-
dze cz³owieka, niezale¿nie od sprawowanej funkcji, zale¿y bezpieczeñstwo w ru-
chu drogowym minimalizuj¹ce skutkowe zdarzenia drogowe. To, co ³¹czy jedn¹
wspóln¹ cech¹ wszystkie podmioty, zosta³o zapisane w dyrektywie art. 3
PrRDrog. Wynika z niej, ¿e wystarczy „unikaæ wszelkiego dzia³ania, które
mog³oby spowodowaæ zagro¿enie bezpieczeñstwa lub porz¹dku ruchu drogowe-
go, ruch ten utrudniæ albo w zwi¹zku z ruchem zak³óciæ spokój lub porz¹dek pu-
bliczny oraz naraziæ kogokolwiek na szkodê”. Co za tym idzie, pe³na realizacja
dyspozycji bez w¹tpienia kszta³tuje model „doskona³ego u¿ytkownika drogi”, to
znaczy takiego, który nie tylko zna i przestrzega zasady ruchu drogowego i który
dobrze czuje siê w ka¿dej sytuacji, zarówno jako kieruj¹cy, jak i pieszy, ale rów-
noczeœnie jest rozs¹dny i rozwa¿ny, a tak¿e który nieustannie i do tego z naj-
wy¿sz¹ starannoœci¹ doskonali swoje umiejêtnoœci w zakresie nale¿ytej
wspó³pracy z innymi uczestnikami tego ruchu, co w konsekwencji sprawia, ¿e nie
stanowi dla niego znacznego wysi³ku bycie taktownym, kulturalnym, uczynnym
i serdecznym w ka¿dej sytuacji. Podmiot taki – niezale¿nie od roli spe³nianej na
drodze – bêdzie zawsze skoncentrowany na pe³nej obserwacji drogi, bêdzie zaw-
sze prowadzi³ w pe³nej kondycji psychofizycznej i z bezpieczn¹ prêdkoœci¹
pe³nosprawny technicznie, nale¿ycie oznakowany i oœwietlony pojazd, bêdzie te¿
przechodzi³ przez jezdniê w miejscach wyznaczonych, nale¿ycie oznakowanych
i w warunkach pe³nej widocznoœci obustronnej w relacji: pieszy – pojazd, a tak¿e
widoczny i nale¿ycie rozpoznawalny podczas wykonywania czynnoœci s³u¿bo-
wych.
Znacznie mniejsz¹, choæ istotn¹, rolê we wspomnianej triadzie: „cz³owiek
– pojazd – droga” odgrywa fakt uzyskania miana bezpiecznego pojazdu, choæ
w istocie takiego nie ma. Sprawnie dzia³aj¹ce najnowoczeœniejsze systemy ha-
mulcowe, poduszki powietrzne etc. nie stanowi¹ nale¿ytej gwarancji zapobie-
gniêcia wypadkowi, je¿eli pojazd bêdzie prowadzony przez niedoœwiadczonego
kierowcê, który ponadto jedzie z nadmiern¹ prêdkoœci¹ i nienale¿ycie obserwuje
drogê. W takiej sytuacji, znacznie bezpieczniejszym bêdzie pojazd z kierownic¹
wyposa¿on¹ – w miejsce poduszki powietrznej – w bagnety skierowane ostrzem
w kierunku kieruj¹cego, który wprawdzie nie z rozs¹dku, lecz ze strachu bêdzie
kierowa³ ostro¿nie i bezpiecznie. Równie¿ z³y stan drogi, chocia¿ wp³ynie ujem-
nie na stan techniczny pojazdu, jednak w przypadku nale¿ytego jej oznakowania
nie odegra decyduj¹co negatywnego skutku, je¿eli pojazd bêdzie prowadzony
rozs¹dnie i rozwa¿nie. WyobraŸmy sobie, abstrakcyjnie rzecz jasna, ¿e asfaltowa
jezdnia jest usiana w kilkumetrowych odstêpach kilkudziesiêciocentymetrowy-
mi lejami (dziurami). Jestem przekonany, i¿ na takiej drodze nie zdarzy siê ani je-
XII
Przedmowa
den wypadek albo bêdzie takich zdarzeñ znacznie mniej ni¿ na wysokiej jakoœci
autostradzie, czy drodze szybkiego ruchu, poniewa¿ kierowcy bêd¹ ze strachu
przed uszkodzeniem pojazdu prowadziæ ostro¿nie, w przeciwieñstwie do tej luk-
susowej drogi, na której z regu³y pozwalaj¹ sobie na maksymaln¹ prêdkoœæ bar-
dziej zwi¹zan¹ z mo¿liwoœciami technicznymi pojazdu ni¿ umiejêtnoœciami,
a wiêc na brawurê.
Tego rodzaju analiza powinna przekonaæ, ¿e czynnikiem decyduj¹cym o bez-
pieczeñstwie w ruchu drogowym jest cz³owiek.
Ka¿de naruszenie zasad uregulowanych PrRDrog jest zdarzeniem drogowym,
wœród których wyró¿niamy zdarzenia bezskutkowe lub skutkowe. Z kolei zawi-
nione zdarzenia bezskutkowe mog¹ stanowiæ zarówno wykroczenia drogowe, jak
i przestêpstwa drogowe. Podobny podzia³ wystêpuje w klasyfikacji zawinionych
zdarzeñ skutkowych. Dzielimy je na wypadki stanowi¹ce wykroczenia („koli-
zje”, „st³uczki”) i wypadki bêd¹ce przestêpstwami.
Przestêpstwem drogowym jest naruszenie, chocia¿by nieumyœlnie, zasad bez-
pieczeñstwa w ruchu l¹dowym, je¿eli skutkiem tego naruszenia jest: 1) sprowa-
dzenie katastrofy w ruchu l¹dowym (art. 173 KK), 2) sprowadzenie bezpoœred-
niego niebezpieczeñstwa takiej katastrofy (art. 174 KK), œmieræ, uszkodzenie
cia³a lub rozstrój zdrowia innej osoby na czas powy¿ej 7 dni (art. 177, 355 § 1 i 2
KK) lub znaczna szkoda w mieniu nienale¿¹cym do sprawcy (art. 355 § 1 KK).
Przestêpstwem godz¹cym w bezpieczeñstwo ruchu l¹dowego jest ponadto i nie-
zale¿nie od wymienionego skutku: 1) dopuszczenie, wbrew szczególnym obo-
wi¹zkom, do ruchu pojazdu mechanicznego, którego stan techniczny bezpoœred-
nio zagra¿a bezpieczeñstwu w ruchu drogowym lub do prowadzenia pojazdu
mechanicznego przez osobê bêd¹c¹ w stanie nietrzeŸwoœci lub niemaj¹c¹ wyma-
ganych uprawnieñ (art. 179 KK), 2) pe³nienie w stanie nietrzeŸwoœci lub pod
wp³ywem œrodka odurzaj¹cego czynnoœci zwi¹zanych bezpoœrednio z zapewnie-
niem bezpieczeñstwa ruchu pojazdów mechanicznych (art. 180 KK). Warto przy-
pomnieæ, ¿e – w myœl wskazanej uchwa³y S¹du Najwy¿szego z 28.2.1975 r. – po-
jazdem mechanicznym uczestnicz¹cym w ruchu l¹dowym jest w rozumieniu
przepisów Kodeksu karnego ka¿dy pojazd drogowy czy szynowy napêdzany
umieszczonym w nim silnikiem, jak równie¿ maszyna samobie¿na i motorower.
Podmiotem przestêpstwa drogowego mo¿e byæ ka¿dy uczestnik ruchu, a tak¿e
inna osoba zobowi¹zana do zapewnienia bezpieczeñstwa ruchu pojazdów, do
troszczenia siê o konserwacjê i naprawê szlaków komunikacyjnych oraz o ich
w³aœciwe oznakowanie i odpowiedni¹ sygnalizacjê. I wreszcie podmiotem takie-
go przestêpstwa mo¿e byæ równie¿ ka¿dy sprawca zamachu na bezpieczeñstwo
ruchu.
Przestêpstwa drogowe zagro¿one s¹ kar¹: pozbawienia wolnoœci (art. 173,
174, 175, 177, 178, 178a, 179, 180 i 355 KK), aresztu wojskowego (art. 355 § 1
KK), ograniczenia wolnoœci (art. 178a i 179 KK), grzywny (art. 178a i 179 KK)
oraz œrodkiem karnym w postaci zakazu prowadzenia pojazdów (art. 173, 174,
177, 178a i 355 KK). Przy przestêpstwach drogowych kara pozbawienia wolno-
œci nie jest mniejsza ni¿ miesi¹c i nie wiêksza ni¿ 12 lat (w razie koniecznoœci za-
ostrzenia karalnoœci na podstawie art. 178 KK – 15 lat), ograniczenia wolnoœci
(art. 34 KK) rozci¹ga siê w granicach od miesi¹ca do 12 miesiêcy (wymierza siê j¹
w miesi¹cach), a kara grzywny wymierzana jest w stawkach dziennych od 10 do
360 (art. 33 KK). Stawka dzienna nie mo¿e byæ ni¿sza od 10 z³ oraz wy¿sza od
2000 z³. Wartoœæ kwotowa grzywny mieœci siê zatem w granicach od 100 z³ do
XIII
Przedmowa
720 000 z³. Szczególnego rodzaju œrodkiem karnym jest zakaz prowadzenia po-
jazdów orzekany w trybie zwyk³ym (art. 42 § 1 i 2 KK) na czas od 1 roku do 10 lat
(art. 43 § 1 KK) i nadzwyczajnym na zawsze (art. 42 § 3 i 4 KK), przy czym orze-
kanie nastêpuje fakultatywnie (art. 42 § 1 i 3 KK) albo obligatoryjnie (art. 42 § 2
i 4 KK). Na uwagê zas³uguje sankcja za niepos³uszeñstwo wobec prawomocnej
decyzji s¹du. Chodzi o to, ¿e je¿eli osoba, wobec której orzeczono zakaz prowa-
dzenia pojazdów, zostanie zatrzymana przez organ kontroli ruchu podczas kiero-
wania pojazdem, mo¿e byæ pozbawiona wolnoœci od miesi¹ca do 3 lat (art. 244
KK).
Wykroczenia drogowe zajmuj¹ pierwsze miejsce pod wzglêdem liczby i czê-
stotliwoœci ich pope³niania. Ustawa z 20.5.1971 r. – Kodeks wykroczeñ (Dz.U.
Nr 12, poz. 114 ze zm.) wymienia 22 rodzaje tego typu wykroczeñ (art. 84–103
KW). Wykroczenia okreœlone w art. 84–98 KW s¹ nastêpstwem naruszenia dy-
rektyw PrRDrog, a wiêc godz¹ w podstawowe zasady bezpieczeñstwa w ruchu
drogowym. Natomiast wykroczenia z art. 99–103 KW polegaj¹ na naruszeniu po-
stanowieñ ustawy z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2004 r.
Nr 204, poz. 2086 ze zm.). Mo¿na zatem powiedzieæ, ¿e przepisy rozdzia³u XI
KW zajmuj¹ siê ochron¹ prawn¹ bezpieczeñstwa i porz¹dku na drodze. Jest cha-
rakterystyczne, ¿e niemal ka¿de naruszenie porz¹dku wp³ywa ujemnie na poziom
bezpieczeñstwa w ruchu drogowym.
Wykroczenia mo¿emy podzieliæ pod wzglêdem charakteru na trzy grupy,
a mianowicie zagro¿enia konkretnego (art. 86, 90 i 98 KW), abstrakcyjno-kon-
kretnego (art. 84 i 91 KW) i abstrakcyjnego (art. 85, 87, 88, 89, 92, 93, 94, 95, 95a,
96, 96a, 97, 99, 100, 101, 102, 103 KW). Wykroczenia drogowe mog¹ byæ
pope³nione umyœlnie (art. 85, 92 § 2, art. 101, 102, 103 KW) i umyœlnie lub nie-
umyœlnie (pozosta³e wykroczenia). Omawiane wykroczenia zagro¿one s¹ kar¹:
aresztu (art. 84, 85, 86 § 2, art. 87, 92 § 2, art. 93, 96a § 2 KW), ograniczenia wol-
noœci (art. 85, 86 § 2 KW), grzywny (art. 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94,
95, 95a, 96, 96a, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103 KW), nagany (art. 89, 90, 91, 92
§ 1, art. 95, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103 KW) oraz œrodkiem karnym w postaci:
zakazu prowadzenia pojazdów (art. 86 § 3, art. 87 § 3, art. 92 § 3, art. 93 § 2 KW),
naprawienia wyrz¹dzonej szkody (art. 85 § 3 KW), przywrócenia stanu poprzed-
niego (art. 85 § 3 KW), przepadku przedmiotów (art. 96a KW).
Zadaniem publikacji jest zarówno wyjaœnienie istoty szeroko rozumianego
bezpieczeñstwa w ruchu drogowym, jak i pobudzenie wyobraŸni w kierunku
ukszta³towania modelowego, a wiêc bezpiecznego u¿ytkownika drogi, to znaczy
takiego, który nie tylko nie spowoduje zagro¿enia bezpieczeñstwa i nawet siê do
niego nie przyczyni, ale równie¿ swoim pozytywnym oddzia³ywaniem zapobie-
gnie zdarzeniu o negatywnych skutkach.
Opracowanie zawiera analizê najistotniejszych z punktu widzenia kszta³towa-
nia w³aœciwej praktyki rozstrzygniêæ wypracowanych na kanwie zdarzeñ drogo-
wych (katastrofa, wypadek), bêd¹cych nastêpstwem naruszenia okreœlonych
norm bezpieczeñstwa ruchu drogowego. Ksi¹¿ka niew¹tpliwie ujawnia rodzaje
pope³nianych b³êdów, których nale¿y siê wystrzegaæ, zak³adaj¹c, ¿e ka¿demu
przypadkowi przyœwieca d¹¿enie do sprawiedliwego rozstrzygniêcia, ale nie tyl-
ko. Wskazuje równie¿ sposób unikniêcia b³êdów, który z natury rzeczy jest sto-
sunkowo prosty. Zgodnie bowiem z supozycj¹ wymaga jedynie wiedzy, rzetel-
noœci i bezstronnoœci we wszystkich fazach postêpowania, a wiêc pocz¹wszy od
w³aœciwego zabezpieczenia œladów na miejscu zdarzenia, przez zebranie mate-
XIV
Przedmowa
ria³u dowodowego umo¿liwiaj¹cego rekonstrukcjê przebiegu tego zdarzenia,
w³aœciw¹ jego ocenê, a skoñczywszy na sprawiedliwym wyroku. Nie ulega
w¹tpliwoœci, ¿e sprawiedliwe rozstrzygniêcie to uznanie przez organ orzekaj¹cy
winy sprawcy jedynie w przypadku niebudz¹cym najmniejszej w¹tpliwoœci oraz
wymierzenie kary w warunkach uwzglêdniaj¹cych wszystkie okolicznoœci,
a wiêc zarówno obci¹¿aj¹ce, jak i ³agodz¹ce.
Celem publikacji jest próba uœwiadomienia, ¿e w rêkach policjanta, prokurato-
ra i sêdziego le¿y los cz³owieka, który niekiedy zostaje niefortunnie uwik³any
w tok postêpowania, a zatem organy te nie mog¹ siê myliæ. W wypadku jednak
pope³nienia b³êdu organy ochrony prawnej musz¹ do³o¿yæ najwy¿szej staranno-
œci w skutecznym jego usuniêciu, nie zaœ brn¹æ w uchybieniach. Ten drugi wa-
riant jest z oczywistych wzglêdów nie do przyjêcia, zw³aszcza wówczas, kiedy
uczestnik postêpowania konsekwentnie d¹¿y do ujawnienia prawdy. W takiej sy-
tuacji nie mamy do czynienia z przypadkow¹ pomy³k¹ wynikaj¹c¹ z niedostrze-
¿enia b³êdu, a wiêc usprawiedliwion¹, lecz œwiadomym dzia³aniem lub brakiem
kompetencji. Poddane analizie sprawy s¹ tego dowodem.
Przyczyn¹ pomy³ek w sferze podmiotowej (ukaranie pokrzywdzonego za-
miast sprawcy) jest z regu³y b³êdna interpretacja przepisów wystêpuj¹ca w kore-
lacji z pobie¿n¹ ocen¹ przebiegu zdarzenia.
Ponadto opracowanie odpowiada na pytanie, w czym tkwi problem pope³nia-
nia przez organy procesowe b³êdów w sferze podmiotowej, kiedy obwinia siê
faktycznego pokrzywdzonego, zaœ sprawca wystêpuje w roli pokrzywdzonego
lub uznaje siê winê osoby, której czyn nie stanowi np. wykroczenia drogowego.
Wskazuje równie¿ metodê przeciwdzia³ania temu negatywnemu zjawisku, co
jest niew¹tpliwie mo¿liwe jedynie w warunkach pe³nej aktywnoœci intelektual-
nej. Chodzi wszak¿e o sta³e, systematyczne i konsekwentne podnoszenie pozio-
mu wiedzy i umiejêtnoœci osób zajmuj¹cych siê prawnymi problemami ruchu
drogowego, a wiêc czynniki sprzyjaj¹ce w³aœciwej interpretacji zachowania
uczestników ruchu drogowego na tle obowi¹zuj¹cych rozwi¹zañ prawnych. Kon-
sekwencj¹ okreœlonego sposobu myœlenia – to znaczy takiego, któremu towa-
rzysz¹ bezstronnoœæ i obiektywizm oraz poszanowanie fundamentalnej zasady
domniemania niewinnoœci i zasady in dubio pro reo, a przekonanie kszta³tuje
swobodna nie zaœ, obca naszej procedurze prawnej, dowolna ocena dowodów
– bêdzie zawsze s³uszne rozstrzygniêcie. S³uszne, to znaczy par excellence zgod-
ne ze stanem faktycznym.
Praktyczny punkt widzenia niejako nakaza³ prezentacjê tez orzeczeñ S¹du
Najwy¿szego oraz najczêœciej stosowanych wzorów procesowych.
Warszawa, listopad 2006 r.
Wojciech Kotowski
XV
Wykaz skrótów
1. Kród³a prawa
Wykaz skrótów
Wykaz skrótów
AlkU . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeŸwoœci
i przeciwdzia³aniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2002 r.
Nr 147, poz. 1231 ze zm.)
DrogPublU . . . . . . . . . ustawa z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U.
z 2004 r. Nr 204, poz. 2086 ze zm.)
KK. . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 88,
poz. 553 ze zm.)
KKW. . . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny wykonawczy
(Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.)
KPK . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks postêpowania karnego
(Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.)
KPW . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 24.8.2001 r. – Kodeks postêpowania w spra-
wach o wykroczenia (Dz.U. Nr 106, poz. 1148 ze zm.)
KW . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 20.5.1971 r. – Kodeks wykroczeñ (Dz.U.
Nr 12, poz. 114 ze zm.)
PrRDrog . . . . . . . . . . . ustawa z 20.6.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym
(t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.)
RuchR . . . . . . . . . . . . . rozporz¹dzenie Ministra Spraw Wewnêtrznych i Admi-
nistracji z 17.9.2003 r. w sprawie kierowania ruchem
drogowym (Dz.U. Nr 182, poz. 1784 ze zm.)
WarunkTechR. . . . . . . rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury z 3.7.2003 r.
w sprawie szczegó³owych warunków technicznych dla
znaków i sygna³ów drogowych oraz urz¹dzeñ bezpie-
czeñstwa ruchu drogowego i warunków ich umieszcza-
nia na drogach (Dz.U. Nr 220, poz. 2181)
WarunkTechPojR . . . . rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury z 31.12.2002 r.
w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz za-
kresu ich niezbêdnego wyposa¿enia (Dz.U. z 2003 r.
Nr 32, poz. 262 ze zm.)
ZnSygDR . . . . . . . . . . rozporz¹dzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw
Wewnêtrznych i Administracji z 31.7.2002 r. w sprawie
znaków i
sygna³ów drogowych (Dz.U. Nr 170,
poz. 1393)
2. Czasopisma
. . . . . . . . . . . . . Dziennik Ustaw
CzPKiNP. . . . . . . . . . . Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych
Dz.U.
Jur. . . . . . . . . . . . . . . . Jurysta
KiP . . . . . . . . . . . . . . . Kierowca i Prawo
XVII
Wykaz skrótów
KZS. . . . . . . . . . . . . . . Krakowskie Zeszyty S¹dowe
MoP. . . . . . . . . . . . . . . Monitor Prawniczy
NP . . . . . . . . . . . . . . . . Nowe Prawo
OSNCK. . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego Izba Cywilna i Izba
Karna do 1961 r.
OSNDP . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego Departament Proku-
ratury
OSNKW . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego Izba Karna i Wojsko-
wa
OSNPG . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego Prokuratura General-
na
OSNPK . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego Prokuratura Krajowa
OSNwSK . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego w Sprawach Karnych
OSP . . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹dów Polskich
OSPiKA . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹dów Polskich i Komisji Arbitra¿owych
PA . . . . . . . . . . . . . . . . Problemy Alkoholizmu
Pal. . . . . . . . . . . . . . . . Palestra
PD . . . . . . . . . . . . . . . . Paragraf na Drodze
PiP. . . . . . . . . . . . . . . . Pañstwo i Prawo
post.
poz. . . . . . . . . . . . . . . . pozycja
Prok. i Pr. . . . . . . . . . . Prokuratura i Prawo
Probl. Praw. . . . . . . . . Problemy Praworz¹dnoœci
PS . . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d S¹dowy
Rzeczp. . . . . . . . . . . . . Rzeczpospolita
SP . . . . . . . . . . . . . . . . Studia Prawnicze
WPP . . . . . . . . . . . . . . Wojskowy Przegl¹d Prawniczy
. . . . . . . . . . . . . . postanowienie
3. Organy orzekaj¹ce
SN . . . . . . . . . . . . . . . . S¹d Najwy¿szy
SN (7) . . . . . . . . . . . . . S¹d Najwy¿szy w sk³adzie siedmiu sêdziów
4. Inne skróty
. . . . . . . . . . . . . . . artyku³
. . . . . . . . . . . . . . postanowienie
. . . . . . . . . . . . . . . . nastêpny (a, e)
art.
BDR . . . . . . . . . . . . . . Bezpieczeñstwo Ruchu Drogowego
n.
OPP . . . . . . . . . . . . . . . Oddzia³ Prewencji Policji
post.
poz. . . . . . . . . . . . . . . . pozycja
tekst jednolity
t.j. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . .
tj.
to jest
. . . . . . . . . . . . . . . ustêp
ust.
wyr.
. . . . . . . . . . . . . . wyrok
XVIII
Wykaz literatury
Wykaz literatury
Wykaz literatury
Bas J., Miko³ajczyk C., Olex T., Szyca M., Elementy odblaskowe w aspekcie wi-
docznoœci pieszych w warunkach nocnych, [w:] VI Konferencja „Problemy
wypadków drogowych”. Zbiór referatów, Zakopane 22–24.10.1998 r.
Bojarski M., Radecki W., Kodeks wykroczeñ. Komentarz, wyd. 4, Warszawa
2006.
Boñczak S., Glosa do uchwa³y SN z 18.11.1998 r., I KZP 16/98, PS 1999, Nr 5.
Boratyñska K. T., Górski A., Sakowicz A., Wa¿ny A., Kodeks postêpowania kar-
nego. Komentarz, Warszawa 2005.
Bucha³a K., Przypisanie skutku stanowi¹cego znamiê nieumyœlnego przestêp-
stwa w polskim prawie karnym, [w:] Teoretyczne problemy odpowiedzial-
noœci karnej w polskim oraz niemieckim prawie karnym, Wroc³aw 1990.
Bucha³a K., Niektóre problemy kryminalizacji stanu nietrzeŸwoœci w zwi¹zku
z ruchem drogowym, [w:] Alkohol. Zagadnienia toksykologiczne i prawne,
Kraków 1993.
Bucha³a K., Problemy kryminalizacji ucieczki uczestnika karalnego zdarzenia
w ruchu drogowym, Prok. i Pr. 1995, Nr 2.
Bucha³a K., Problemy odpowiedzialnoœci karnej za przestêpstwa drogowe, [w:]
Problematyka prawna i techniczna wypadków drogowych, Kraków 1995.
Bucha³a K., Zbiegniêcie z miejsca wypadku drogowego, PS 1996, Nr 1.
Bucha³a K., Przestêpstwa i wykroczenia przeciwko bezpieczeñstwu w komuni-
kacji drogowej. Komentarz, Bydgoszcz 1997.
Bucha³a K., Niektóre problemy wyk³adni znamion przestêpstw przeciwko bez-
pieczeñstwu w komunikacji, Prok. i Pr. 1998, Nr 11–12.
Bucha³a K., Przestêpstwo dopuszczenia do ruchu pojazdu zagra¿aj¹cego bez-
pieczeñstwu lub kierowcy nietrzeŸwego albo znajduj¹cego siê pod
wp³ywem œrodka odurzaj¹cego, CzPKiNP 1998, Nr 1–2.
Bucha³a K., Glosa do wyroku SN z 27.5.1997 r., V KKN 268/96, OSP 1998,
Nr 3.
Bucha³a K., Zbiegniêcie kieruj¹cego pojazdem z miejsca zdarzenia, [w:] Roz-
wa¿ania o prawie karnym. Ksiêga pami¹tkowa z okazji siedemdziesiêciole-
cia urodzin Profesora A. Ratajczaka, (red.) A. J. Szwarc, Poznañ 1999.
Bugajny W., Projekt nowego kodeksu karnego powinien wymuszaæ trzeŸwoœæ
kierowców, PA 1997, Nr 11–12.
Burdzy P., Analiza widocznoœci rowerzysty z pozycji kierowcy ci¹gnika
siod³owego, PD 2005, Nr 5.
Caliñska H., Guba³a W., Ocena stanu nietrzeŸwoœci w razie konsumpcji alkoho-
lu po wypadku, PS 1993, Nr 11–12.
D¹browska-Kardas M., Kardas P., Kryminalizacja ucieczki sprawcy wypadku
drogowego z miejsca zdarzenia w œwietle nowelizacji kodeksu karnego
z 12 lipca 1995 r., cz. I, Pal. 1996, Nr 3–4; cz. II, Pal. 1996, Nr 5–6.
D¹browska-Kardas M., Kardas P., Odpowiedzialnoœæ za spowodowanie wy-
padku komunikacyjnego w œwietle regulacji nowego kodeksu karnego
z 1997 r., cz. I, Pal. 1999, Nr 1–2; cz. II, Pal. 1999, Nr 3–4.
XIX
Pobierz darmowy fragment (pdf)