Darmowy fragment publikacji:
DZIAŁ I. ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA
GOSPODARCZEGO
Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców
Zagadnienie 1. Definicja przedsiębiorcy
Definicja zawarta w Kodeksie cywilnym
Zgodnie z art. 431 KC, przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka or-
ganizacyjna niebędąca osobą prawną, a której ustawa przyznaje zdolność prawną, pro-
wadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Kodeksowa definicja przedsiębiorcy ma podstawowe znaczenie i jest wiążąca w sferze sto-
sunków cywilnoprawnych, w tym stosunków prawnych obrotu gospodarczego.
Definicja ta sformułowana została przez odwołanie się do dwóch kryteriów:
1) podmiotowego (osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki, o których mowa w art. 331
2) funkcjonalnego (prowadzenie we własnym imieniu działalności gospodarczej lub zawo-
KC), oraz
dowej).
Przedsiębiorcą jest tylko ten wymieniony podmiot, który prowadzi we własnym imieniu
wymienioną działalność. Oznacza to, że oba kryteria wyróżnienia definicji przedsiębiorcy
muszą zaistnieć łącznie. Przedsiębiorcą jest zatem każda osoba fizyczna, osoba prawna i jed-
nostka organizacyjna, niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną
(kryterium podmiotowe), a jej aktywność ma charakter prowadzenia we własnym imieniu
działalności gospodarczej lub zawodowej (kryterium funkcjonalne).
Definicja zawarta w ustawie – Prawo przedsiębiorców
Definicję przedsiębiorcy – na swój własny użytek, a także szerzej, na użytek regulacji prawa
gospodarczego – zawiera również ustawa – Prawo przedsiębiorców, zgodnie z którą przed-
siębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą
prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca działalność
gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie
wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Z kolei działalnością gospodarczą, zgodnie z art. 3 PrPrzed działalnością gospodarczą jest
zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.
Przepisów Prawa przedsiębiorców nie stosuje się do:
1) działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli
zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;
2) wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia
w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów;
1
Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego
3) wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hek-
tolitrów wina w ciągu roku gospodarczego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy
z 12.5.2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i orga-
nizacji rynku wina;
4) działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy
z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Definicja zawarta w przepisach o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
Ze względu na potrzebę określenia beneficjentów zasady ochrony uczciwego obrotu gospo-
darczego oraz konieczność wskazania adresatów norm prawnych należących do reżimu pu-
blicznego prawa gospodarczego konieczne było przyjęcie definicji przedsiębiorcy w przepi-
sach o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Według art. 2 ZNKU, przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby
prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc,
chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową, uczestniczą w działalności
gospodarczej.
Definicja zawarta w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów
Zgodnie z art. 4 pkt 1 OchrKonkurU, przez przedsiębiorcę rozumie się przedsiębiorcę w ro-
zumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a także:
1) osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości
prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi
o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozu-
mieniu przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców;
2) osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub pro-
wadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu;
3) osobę fizyczną, która posiada kontrolę (wszelkie formy bezpośredniego lub pośredniego
uzyskania przez przedsiębiorcę uprawnień, które osobno albo łącznie, przy uwzględ-
nieniu wszystkich okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiają wywieranie de-
cydującego wpływu na innego przedsiębiorcę lub przedsiębiorców) nad co najmniej
jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumie-
niu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania
podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13;
4) związek przedsiębiorców (izby, zrzeszenia i inne organizacje zrzeszające przedsiębior-
ców, jak również związki tych organizacji), z wyłączeniem przepisów dotyczących kon-
centracji.
Działalność gospodarcza i zawodowa
Ważne!
Przedsiębiorca to podmiot powołany do wykonywania we własnym imieniu, w sposób zorganizo-
wany i ciągły, zarobkowej działalności gospodarczej lub zawodowej.
Można przyjąć, że działalność zawodowa, czyli profesjonalna, to wykonywanie określo-
nych, różnego rodzaju czynności przez osobę mającą określone umiejętności faktyczne
lub określone, formalnie poświadczone, kwalifikacje zawodowe. Działalnością zawodo-
wą jest także działalność polegająca na wykonywaniu tzw. wolnych zawodów. Jeśli więc
profesjonalista wykonuje powyższe czynności we własnym imieniu i na własny rachunek, to
2
Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców
jego działalność ma charakter działalności zawodowej wykonywanej przez przedsiębiorcę
(T. Mróz, M. Stec, Prawo gospodarcze prywatne, s. 39).
Działalność wykonywana w imieniu własnym i w sposób ciągły
Ważne!
Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą lub zawodową we własnym imieniu (art. 431
KC) i w sposób ciągły (art. 3 PrPrzed).
Działanie we własnym imieniu oznacza działanie ze skutkiem prawnym dla siebie i na wła-
sną odpowiedzialność (na własny rachunek). W przypadku działalności zawodowej aktyw-
ność gospodarcza przedsiębiorcy wykonywana jest we własnym imieniu, ale na rachunek
klienta dającego zlecenie. Przedsiębiorcą nie jest osoba, która wykonuje czynności w cu-
dzym imieniu, działając np. w ramach stosunku pracy. Nie jest także przedsiębiorcą ktoś, kto
wykonuje czynności wytwórcze, handlowe, usługowe lub budowlane jednorazowo (incy-
dentalnie), a nie w sposób ciągły (stały).
Należy jednak pamiętać o możliwości zawieszenia wykonywania działalności gospodar-
czej przez przedsiębiorcę.
Należy również pamiętać o możliwości zawieszenia wykonywania działalności gospodar-
czej przez przedsiębiorcę.
Zgodnie z art. 22 i nast. PrPrzed przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może za-
wiesić wykonywanie działalności gospodarczej na zasadach określonych w tej ustawie,
z uwzględnieniem przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych. Z takiego uprawnienia
może skorzystać również przedsiębiorca zatrudniający wyłącznie pracowników przebywa-
jących na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie
wychowawczym lub urlopie rodzicielskim niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego
z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu. W przypadku zakończenia
korzystania z urlopów lub złożenia przez pracownika wniosku dotyczącego łączenia korzy-
stania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego
urlopu, pracownik ma prawo do wynagrodzenia jak za przestój, określonego przepisami pra-
wa pracy, do zakończenia okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.
Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą jako wspólnik spółki cywilnej oraz
poza tą spółką może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej z tych form.
Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą jako wspólnik w więcej niż jednej
spółce cywilnej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej lub kilku
takich spółkach. W przypadku wykonywania działalności gospodarczej w spółce cywilnej
zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej za-
wieszenia przez wszystkich wspólników.
Długość okresu na jaki można zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej jest uzależ-
niony od tego, do jakiego rejestru wpisany jest przedsiębiorca:
1) przedsiębiorca wpisany do CEIDG może zawiesić wykonywanie działalności gospodar-
czej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni;
2) przedsiębiorca wpisany do rejestru przedsiębiorców KRS może zawiesić wykonywanie
działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.
Należy pamiętać, że jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obej-
muje wyłącznie pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres za-
wieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni miesiąca lutego
przypadającą w danym roku kalendarzowym. Do obliczania okresu zawieszenia wykony-
3
wania działalności gospodarczej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyj-
nego.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania dzia-
łalności gospodarczej następują na wniosek przedsiębiorcy, chyba że przepis odrębny sta-
nowi inaczej. W przypadku przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informa-
cji o Działalności Gospodarczej okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej
rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wyko-
nywania działalności gospodarczej i trwa do dnia wskazanego w tym wniosku albo we
wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej albo do dnia ustanowienia
zarządu sukcesyjnego.
Okres zawieszenia rozpoczyna się:
1) od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działal-
ności gospodarczej i trwa do dnia wskazanego w tym wniosku albo do dnia wskazane-
go we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej – w przypadku
przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG;
2) od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania dzia-
łalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia wska-
zanego we wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospo-
darczej, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku – w przypadku
przedsiębiorcy wpisanego do rejestru przedsiębiorców KRS.
Wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej oraz o wznowie-
niu wykonywania działalności gospodarczej w przypadku przedsiębiorców podlegających
obowiązkowi wpisu do CEIDG następuje na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji
i Informacji o Działalności Gospodarczej. Z kolei wpis informacji o zawieszeniu wykonywa-
nia działalności gospodarczej oraz o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej
w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębior-
ców KRS następuje na podstawie przepisów o Krajowym Rejestrze Sądowym. Od stycznia
2019 r. w przypadku przedsiębiorcy wpisanego do rejestru przedsiębiorców Krajowego Re-
jestru Sądowego okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej trwa nie dłużej
niż do dnia poprzedzającego dzień automatycznego wpisu informacji o wznowieniu wyko-
nywania działalności gospodarczej na zasadach określonych w ustawie z 20.8.1997 r. o Kra-
jowym Rejestrze Sądowym.
Jakie są skutki zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej? W okresie zawieszenia
wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności
gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Jednak w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:
1) może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źró-
dła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
2) może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe
przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3) może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
4) ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach
podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywa-
ną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
5) wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
6) może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawie-
szenia wykonywania działalności gospodarczej;
4
Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców
7) może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wyko-
nujących działalność gospodarczą;
8) może powołać albo odwołać zarządcę sukcesyjnego, o którym mowa w ustawie z 5.7.2018 r.
o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz.U. poz. 1629).
Z kolei stosownie do postanowień art. 18 CEIDGU przedsiębiorca wpisany do CEIDG,
który spełnia warunki, o których mowa w art. 22 PrPrzed, może złożyć wniosek o zawie-
szenie wykonywania działalności gospodarczej na zasadach określonych poniżej. Przed-
siębiorca zawieszający wykonywanie działalności gospodarczej składa wniosek o zmianę
wpisu. Wniosek składa za pomocą formularza elektronicznego, bądź osobiście w dowolnym
urzędzie lub wysyła listem poleconym. Wniosek o zmianę wpisu w przedmiocie zawieszenia
wykonywania działalności gospodarczej powinien zawierać następujące dane:
1) imię i nazwisko przedsiębiorcy, numer PESEL, o ile taki posiada, oraz data urodzenia,
o ile nie posiada numeru PESEL;
2) dodatkowe określenia, które przedsiębiorca włącza do firmy, o ile przedsiębiorca takich
używa;
3) numer identyfikacyjny REGON przedsiębiorcy, o ile taki posiada;
4) numer identyfikacji podatkowej (NIP) przedsiębiorcy, o ile taki posiada, oraz informacje
o jego unieważnieniu lub uchyleniu.
Wniosek nie podlega opłacie (tak samo w KRS). Jest on badany pod kątem poprawności
(art. 10, z wyjątkiem ust. 2 pkt 3–6 CEIDGU).
Jeżeli wniosek o zawieszenie działalności gospodarczej nie określa daty wznowienia wyko-
nywania działalności gospodarczej, wpis w CEIDG informacji o tym wznowieniu następuje
na wniosek przedsiębiorcy. Jednak CEIDG dopisuje do wpisu przedsiębiorcy informację
o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, począwszy od
dnia następującego po upływie ostatniego dnia okresu zawieszenia wskazanego we wnio-
sku o zawieszenie działalności gospodarczej, chyba że przedsiębiorca złoży wniosek o wpis
informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej wskazujący inny dzień.
Odnośnie do przedsiębiorcy wpisanego do KRS to w przypadku niezłożenia wniosku o wpis
informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej przed upływem okresu
24 miesięcy od dnia złożenia wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania dzia-
łalności gospodarczej, sąd wszczyna postępowanie, o którym mowa w art. 24 KRSU (postę-
powanie przymuszające).
Organizacja działalności
Ważne!
Działalność gospodarcza lub zawodowa musi być wykonywana w sposób zorganizowany.
Organizacja działalności gospodarczej wiąże się z podjęciem przez przedsiębiorę różnych
czynności faktycznych i prawnych. Chodzi tu przede wszystkim o:
1) zarejestrowanie działalności;
2) zgłoszenie statystyczne, podatkowe i w zakresie ubezpieczenia społecznego;
3) otwarcie rachunku bankowego;
4) zastosowanie wybranej lub nakazanej przez prawo formy organizacyjnej prowadzenia
danego rodzaju działalności gospodarczej, a także
5) uzyskanie stosownego zezwolenia lub koncesji na wykonywanie działalności, jeśli jest to
wymagane.
Przez pojęcie organizacji działalności gospodarczej rozumie się także obsługę kontaktów
handlowych z innymi przedsiębiorcami lub konsumentami.
5
Działalność w celach zarobkowych
Ważne!
Działalność gospodarcza lub zawodowa jest przez przedsiębiorców wykonywana w celach za
robkowych.
Zasadniczym celem wykonywania działalności wytwórczej, handlowej, usługowej, budowla-
nej itp. jest zatem osiąganie zysku. Działalność taka musi być nastawiona na zysk, ale nieko-
niecznie przedsiębiorca musi go uzyskać.
Prowadzenie przedsiębiorstwa
Co do zasady, przedsiębiorca prowadzi „przedsiębiorstwo” lub jest właścicielem przedsię-
biorstwa (w znaczeniu przedmiotowym). Prowadzenie przedsiębiorstwa w znaczeniu przed-
miotowym nie jest jednak konieczne dla posiadania statusu podmiotowego przedsiębiorcy.
Jeżeli przedsiębiorca nie prowadzi przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, oznacza
to, iż jego działalność zorganizowana jest jedynie na poziomie formalnym (zgłoszenie do
odpowiedniego rejestru), natomiast brak jest jeszcze materialnego stopnia organizacji.
Konsument
Obok wyraźnego zdefiniowania przedsiębiorcy w ustawie z 14.2.2003 r. o zmianie ustawy
– Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw wprowadzono do Kodeksu cywilnego
definicję konsumenta.
Zgodnie z art. 221 KC, za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsię-
biorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą
lub zawodową.
Jest to wąskie określenie pojęcia „konsument”. W ujęciu szerokim, konsumentem jest każdy,
kto nabywa rzeczy na własne potrzeby, bez zamiaru ich dalszej odsprzedaży.
Konsumentem może być wyłącznie osoba fizyczna, dokonująca czynności prawnej nie-
związanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Ustawodawstwo ostatnich lat w szczególny sposób nastawione jest na ochronę konsumen-
tów jako uczestników obrotu cywilnoprawnego. Przepisy prawa konsumenckiego określa-
ją konsumenta, co należy uważać za niewłaściwe i naganne w zakresie traktowania konsu-
menta, jako uczestnika obrotu prawnego oraz wskazują środki ochrony konsumentów.
Zgodnie z art. 76 Konstytucji RP, władze publiczne mają obowiązek ochrony konsumentów
(oraz użytkowników i najemców) przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatno-
ści i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.
Regulację z zakresu ochrony konsumentów zawiera przede wszystkim: ustawa z 20.5.2014 r.
o prawach konsumenta oraz ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.
PYTANIA
1. Działalnością gospodarczą jest działalność wykonywana w imieniu własnym, zarobkowa, jeżeli:
A. wykonywana jest osobiście,
B. została zarejestrowana,
C. wykonywana jest w sposób zorganizowany i ciągły.
Odp. C; art. 3 PrPrzed
6
Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców
2. Zgodnie z ustawą – Prawo przedsiębiorców przepisów tej ustawy nie stosuje się do działalności:
A. wytwórczej w rolnictwie,
B. zawodowej,
C. hotelarskiej.
Odp. A; art. 6 ust. 1 PrPrzed
Zagadnienie 2. Rodzaje przedsiębiorców
Uwagi ogólne
Stosując rozmaite kryteria podziału, przedsiębiorców można podzielić na wiele kategorii. Pod-
stawowe kryteria podziału przedsiębiorców to:
1) kryterium statusu podmiotowego,
2) kryterium rodzaju prowadzonej działalności,
3) kryterium osiąganych przychodów,
4) kryterium rejestracji,
5) kryterium formy własności i pochodzenia kapitału,
6) kryterium skali średniorocznego zatrudnienia pracowników oraz poziomu rocznego
obrotu netto oraz
7) kryterium miejsca zamieszkania lub siedziby.
Kryterium statusu podmiotowego
Ze względu na status podmiotowy przysługujący przedsiębiorcy, wyróżnia się przedsiębior-
ców będących osobami fizycznymi (w tym będących wspólnikami spółki cywilnej), przed-
siębiorców będących osobami prawnymi oraz przedsiębiorców będących jednostkami orga-
nizacyjnymi, o których mowa w art. 331 § 1 KC.
7
PRZEDSIĘBIORCY
OSOBA FIZYCZNA
OSOBA PRAWNA
Status przedsiębiorcy może uzyskać
osoba fizyczna, zarówno zamierzająca
prowadzić działalność gospodarczą
samodzielnie, jak i ta, która zamierza
prowadzić działalność gospodarczą
we współdziałaniu z innymi osobami,
także jako wspólnik spółki cywilnej.
W myśl jednoznacznego art. 4 ust. 2
PrPrzed, za przedsiębiorców uznaje
się bowiem wspólników spółki cywil-
nej, w zakresie wykonywanej przez
nich działalności gospodarczej. Prze-
pis ten rozstrzyga, że podmiotowość
gospodarcza nie przysługuje spółce,
która jest tylko umową cywilnopraw-
ną.
Przedsiębiorca może także dzia-
łać w formie organizacyjnej oso-
by prawnej. Zgodnie z art. 33 KC,
osobami prawnymi są Skarb Pań-
stwa i jednostki organizacyjne,
którym przepisy szczególne przy-
znają osobowość prawną. O tym,
czy dana osoba prawna może
prowadzić działalność gospodar-
czą, a tym samym, czy może uzy-
skać status przedsiębiorcy, decy-
dują właściwe przepisy prawa,
a także status osoby prawnej.
W każdym razie, jeżeli osoba
prawna prowadzi działalność go-
spodarczą, to jest przedsiębiorcą.
JEDNOSTKA ORGANIZA
CYJNA NIEBĘDĄCA
OSOBĄ PRAWNĄ,
KTÓREJ USTAWA
PRZYZNAJE ZDOLNOŚĆ
PRAWNĄ
Podmiotem stosunków
obrotu gospodarczego
(przedsiębiorcą) może być
także jednostka organiza-
cyjna niebędąca osobą
prawną, której ustawa przy-
znaje zdolność prawną. Są
to na przykład spółki oso-
bowe, spółki kapitałowe
w organizacji i inne.
W prawie polskim występuje zasada swobody wyboru formy organizacyjno-prawnej
wykonywania działalności gospodarczej. Źródłem tej zasady jest konstytucyjna zasada
wolności gospodarczej. Zasada swobody wyboru formy polega na możliwości zastosowa-
nia każdej formy organizacyjnej, która nie jest przez prawo zakazana w ogólności albo dla
danej kategorii przedsiębiorców lub danego rodzaju działalności gospodarczej (np. działal-
ność bankowa i ubezpieczeniowa może być prowadzona wyłącznie w formie organizacyjnej
spółki akcyjnej).
Kryterium rodzaju prowadzonej działalności
Z uwagi na sposób aktywnego udziału w obrocie gospodarczym, należy wyróżnić przed-
siębiorców, którzy prowadzą we własnym imieniu zorganizowaną i ciągłą działalność go-
spodarczą sensu stricto, oraz przedsiębiorców wykonujących działalność zawodową,
tj. działalność gospodarczą sensu largo.
PRZEDSIĘBIORCY
PROWADZĄCY DZIAŁALNOŚĆ
GOSPODARCZĄ SENSU STRICTO
WYKONUJĄCY DZIAŁALNOŚĆ ZAWODOWĄ
(DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ SENSU LARGO)
8
Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców
Kryterium osiąganych przychodów
Posługując się kryterium osiąganych przychodów, przedsiębiorców można podzielić na
przedsiębiorców sensu stricto i przedsiębiorców non profit.
PRZEDSIĘBIORCY
SENSU STRICTO
Dla przedsiębiorców sensu
stricto celem działalności go-
spodarczej jest maksymaliza
cja zysków, czyli zarobek.
NON PROFIT
Dla przedsiębiorców non profit celem działania nie jest zysk sam
w sobie. Przychody z prowadzonej działalności gospodarczej przedsię-
biorcy tego typu w całości przeznaczają na realizację innych, o zasadni-
czym dla nich znaczeniu, statutowych celów. Przykładem przedsiębiorcy
non profit są fundacje, stowarzyszenia, szkoły wyższe, związki zawodowe,
spółdzielnie mieszkaniowe itp.
Kryterium rejestracji
Uzyskanie statusu przedsiębiorcy łączy się z koniecznością zgłoszenia (zarejestrowania) pod-
jęcia działalności gospodarczej. W zależności od charakteru i trybu zgłoszenia działalności go-
spodarczej, przedsiębiorców dzielimy na rejestrowych, tj. objętych koniecznością zgłoszenia do
Krajowego Rejestru Sądowego, oraz na przedsiębiorców podlegających zgłoszeniu do CEIDG.
PRZEDSIĘBIORCY
REJESTROWI
Zgodnie z art. 36 KRSU, obowiązek wpisu do rejestru przedsiębiorców (KRS) dotyczy:
1) spółek jawnych,
2) europejskich zgrupowań interesów gospodarczych,
3) spółek partnerskich,
4) spółek komandytowych,
5) spółek komandytowo-akcyjnych,
6) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,
7) spółek akcyjnych,
8) spółek europejskich,
9) spółdzielni,
10) spółdzielni europejskich,
11) przedsiębiorstw państwowych,
12) instytutów badawczych,
13) towarzystw ubezpieczeń wzajemnych,
14) towarzystw reasekuracji wzajemnej,
15) innych osób prawnych, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlega-
16) oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rze-
ją obowiązkowi wpisu do KRS,
czypospolitej Polskiej,
17) głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń,
18) głównych oddziałów zagranicznych zakładów reasekuracji,
19) instytucji gospodarki budżetowej.
PODLEGAJĄCY ZGŁO
SZENIU DO EWIDENCJI
DZIAŁALNOŚCI
GOSPODARCZEJ
Wpisowi do CEiDG pod-
legają przedsiębiorcy
będący osobami fi
zycznymi.
9
Kryterium formy własności i pochodzenia kapitału
Ze względu na formę własności i pochodzenie kapitału, na podstawie którego przedsiębior-
ca prowadzi zorganizowaną działalność gospodarczą, a także zasadniczy cel tejże działalno-
ści, wyróżnić można przedsiębiorców prywatnych i publicznych. W obrocie gospodarczym
mogą również występować przedsiębiorcy mieszani, tj. tacy, którzy działają na podstawie
kapitału mieszanego, państwowo-prywatnego.
PRZEDSIĘBIORCY
PRYWATNI
PUBLICZNI
MIESZANI
PAŃSTWOWI
SAMORZĄDOWI
Kryterium skali średniorocznego zatrudnienia pracowników oraz poziomu
rocznego obrotu netto
Ze względu na skalę średniorocznego zatrudnienia pracowników oraz poziom rocznego
obrotu netto przedsiębiorców można podzielić na mikroprzedsiębiorców, małych przedsię-
biorców, średnich przedsiębiorców i dużych (wielkich) przedsiębiorców.
PRZEDSIĘBIORCY
POZOSTALI
PRZEDSIĘBIORCY
MIKROPRZEDSIĘBIORCY
Za mikroprzedsiębiorcę,
zgodnie z art. 104 Swob-
GospU, uważa się przed-
siębiorcę, który w co naj-
mniej jednym z dwóch
ostatnich lat obrotowych
zatrudniał średniorocz
nie mniej niż 10 pracow
ników oraz osiągnął rocz
ny obrót netto ze
sprzedaży towarów, wyro-
bów i usług oraz operacji
finansowych nieprzekra
czający równowartości
w złotych 2 milionów
euro lub sumy aktywów
jego bilansu sporządzo-
nego na koniec jednego
z tych lat nie przekroczyły
równowartości w złotych
2 milionów euro (art. 7
ust. 1 pkt 1 PrPrzed).
MALI PRZEDSIĘBIORCY
Za małego przedsię
biorcę uważa się przed-
siębiorcę, który w co naj-
mniej jednym z dwóch
ostatnich lat obrotowych
zatrudniał średniorocz
nie mniej niż 50 pra
cowników oraz osiągnął
roczny obrót netto ze
sprzedaży towarów, wy-
robów i usług oraz
operacji finansowych
nieprzekraczający rów
nowartości w złotych
10 milionów euro lub
sumy aktywów jego bi-
lansu sporządzonego na
koniec jednego z tych lat
nie przekroczyły równo-
wartości w złotych 10 mi-
lionów euro (art. 7 ust. 1
pkt 2 PrPrzed).
ŚREDNI
PRZEDSIĘBIORCY
Za średniego przedsię-
biorcę uważa się przed-
siębiorcę, który w co naj-
mniej jednym z dwóch
ostatnich lat obrotowych
zatrudniał średniorocz
nie mniej niż 250 pra
cowników oraz osiągnął
roczny obrót netto ze
sprzedaży towarów, wyro-
bów i usług oraz operacji
finansowych nieprzekra
czający równowartości
w złotych 50 milionów
euro lub sumy aktywów
jego bilansu sporządzo-
nego na koniec jednego
z tych lat nie przekroczy-
ły równowartości w zło-
tych 43 milionów euro
(art. 7 ust. 1 pkt 3 PrPrzed).
10
Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców
Kryterium miejsca zamieszkania lub siedziby
Ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę przedsiębiorcy wyróżnić można przedsię-
biorców krajowych i zagranicznych.
PRZEDSIĘBIORCY
KRAJOWI
ZAGRANICZNI
Przedsiębiorcy krajowi to obywatele polscy
mający miejsce zamieszkania w Polsce i oso-
by prawne (oraz jednostki organizacyjne,
o których mowa w art. 331 KC) mające siedzi-
bę w Polsce, wykonujące we własnym imieniu
zarobkową, stałą i zorganizowaną działalność
gospodarczą.
Przedsiębiorcy zagraniczni oraz obywatele polscy wykonują-
cy działalność gospodarczą za granicą.
Osoba zagraniczna to:
a) osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego,
b) osoba prawna z siedzibą za granicą,
c) jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, posia-
dająca zdolność prawną, z siedzibą za granicą,
d) obywatel polski wykonujący działalność gospodarczą za
granicą.
PYTANIA
1. Obowiązek wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS nie dotyczy:
A. spółki jawnej,
B.
C. przedsiębiorców będących osobami fizycznymi.
Odp. C; art. 36 KRSU
spółdzielni,
2. Zgodnie z ustawą – Prawo przedsiębiorców, za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę,
który m.in.:
A.
zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów,
wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro,
zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towa-
rów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów
euro,
zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów,
wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro.
B.
C.
Odp. B; art. 7 ust. 1 pkt 3 PrPrzed
3. Jakie znasz kryteria podziału przedsiębiorców?
4. Na czym polega różnica między przedsiębiorcą sensu stricto a przedsiębiorcą non profit?
11
Zagadnienie 3. Struktury organizacyjne przedsiębiorców
WEWNĘTRZNE FORMY ZORGANIZOWANIA PRZEDSIĘBIORCÓW
Przedsiębiorstwo stanowi całość w znaczeniu gospodarczym, organizacyjnym, personal-
nym, majątkowym i prawnym.
Przedsiębiorca stanowiący w sensie prawnym całość może działać na podstawie mniej lub
bardziej skomplikowanej wewnętrznej struktury organizacyjnej.
Elementami wewnętrznej struktury organizacyjnej są:
1) zakład (przedsiębiorca może działać, prowadząc jeden bądź wiele zakładów),
2) oddział (filia) oraz
3) przedstawicielstwo.
ELEMENTY WEWNĘTRZNEJ STRUKTURY
PRZEDSIĘBIORSTWA
ZAKŁAD
Zakład jest wewnętrzną jednostką orga
nizacyjną przedsiębiorcy, samodzielną
w działaniach gospodarczych, majątko
wych, personalnych i organizacyjnych,
ale pozbawioną odrębności (samodziel
ności) prawnej. Przedsiębiorca wielozakła-
dowy to przedsiębiorca o złożonej we-
wnętrznej strukturze, prowadzący
podzielone na branże, komplementarne
względem siebie rodzaje działalności (za-
kład remontowy, transportowy, produkcyj-
ny itp.). Wielozakładowość przedsiębiorcy
odzwierciedla najczęściej złożoność proce-
sów gospodarczych realizowanych przez
przedsiębiorcę. Zakład znajdujący się
w głównym miejscu wykonywania działal-
ności gospodarczej (miejscu siedziby głów-
nej przedsiębiorcy) to tzw. zakład główny.
ODDZIAŁ (FILIA)
Zakład położony w innej
miejscowości przybrać może
postać oddziału (filii) przed-
siębiorcy. Działalność oddzia-
łu jest ograniczona w sensie
terytorialnym. W myśl art. 5
pkt 4 SwobGospU, oddział
przedsiębiorcy to wyodręb
niona i samodzielna orga
nizacyjnie część działalno
ści przedsiębiorcy,
wykonywana przez przed
siębiorcę poza siedzibą
przedsiębiorcy lub głów
nym miejscem wykonywa
nia działalności.
PRZEDSTAWICIELSTWO
Przedstawicielstwo jest to
odrębna prawnie struk
tura organizacyjna
(np. inny przedsiębiorca),
realizująca na podstawie
umowy z przedsiębiorcą
określone zadania na
jego rzecz (czynności
o charakterze faktycznym
i prawnym, np. sprzedaż
produktów i usług przed-
siębiorcy).
ZEWNĘTRZNE FORMY ZORGANIZOWANIA PRZEDSIĘBIORCÓW
Uwagi ogólne
Przedsiębiorcy mogą tworzyć różnego rodzaju struktury, polegające na współpracy (ko-
operacji) gospodarczej lub transformacji organizacyjnej, przejawiającej się w podziałach,
łączeniu się, przejęciach i przekształceniach przedsiębiorców.
Szczególną postacią zewnętrznych struktur organizacyjnych przedsiębiorców są zjawiska
kooperacji i koncentracji gospodarczej.
Kooperacja gospodarcza
Przedsiębiorcy mogą korzystać z różnych form współpracy, polegającej na wspólnej realiza-
cji przedsięwzięć gospodarczych.
12
Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców
Współdziałanie przedsiębiorców związane jest z koncentracją potencjału kapitałowego, or-
ganizacyjnego, marketingowego itd. i zazwyczaj ma na celu obniżenie kosztów działania,
usprawnienie działalności, skuteczniejsze dotarcie do adresatów oferty gospodarczej współ-
działających ze sobą przedsiębiorców. Współdziałanie przedsiębiorców oznacza więc kon-
centrację wysiłku w walce z przedsiębiorcami konkurencyjnymi. Może to stwarzać zagroże-
nie dla uczciwej konkurencji oraz dla interesów konsumentów, dlatego też prawo ustanawia
różnorodne mechanizmy kontroli współdziałania (koncentracji) przedsiębiorców.
Tak zwane wspólne przedsięwzięcie (joint venture) jest szczególnym układem organi-
zacyjnym, w ramach którego ma miejsce współpraca gospodarcza (kooperacja) przedsię-
biorców. W skład joint venture wchodzi co najmniej dwóch przedsiębiorców, którzy po-
dejmują wspólne, zmierzające do osiągnięcia określonego celu gospodarczego, działania.
Współdziałający ze sobą przedsiębiorcy wspólnie partycypują w ryzyku i korzyściach
płynących ze wspólnego przedsięwzięcia. Przedsiębiorcy działający w ramach wspólnego
przedsięwzięcia z reguły występują w obrocie prawnym pod wspólną firmą.
We wspólnym przedsięwzięciu uczestniczyć mogą przedsiębiorcy krajowi i zagraniczni.
Joint venture może polegać na tworzeniu przez współdziałających przedsiębiorców nowego
podmiotu gospodarczego albo na innych, wspólnie koordynowanych działaniach zaintere-
sowanych kooperujących przedsiębiorców. Współdziałanie przedsiębiorców może być re-
alizowane poprzez tworzenie różnorodnych struktur organizacyjnych. Najczęściej odbywa
się to na podstawie odpowiednich umów zawieranych między zainteresowanymi przed-
siębiorcami. W doktrynie prawa gospodarczego wyróżnia się umowy o wspólne przedsię-
wzięcie, umowy kooperacyjne, umowy koordynacyjne i inne.
Kooperacja gospodarcza polegać może na tworzeniu:
1) nowych podmiotów gospodarczych lub
2) trwałych związków między istniejącymi już podmiotami.
Kooperacja gospodarcza może zmierzać do powołania nowego podmiotu gospodarczego,
którego celem jest prowadzenie wspólnej działalności gospodarczej. W takim przypadku
kooperanci zachowują swój odrębny byt prawny.
Ponadto, kooperacja gospodarcza może polegać na połączeniu przedsiębiorców działają-
cych w tych samych formach organizacyjno-prawnych w jeden, nowy podmiot gospodar-
czy (fuzja). Dotychczasowa odrębna podmiotowość prawna kooperantów ulega wówczas
zakończeniu.
Przedsiębiorstwo międzynarodowe
Jedną z form organizacji współdziałania przedsiębiorców jest tzw. przedsiębiorstwo mię-
dzynarodowe. Zgodnie z art. 10 PPU, organy administracji państwowej mogą tworzyć i li-
kwidować przedsiębiorstwa międzynarodowe wspólnie z innymi państwami. Warunki
tworzenia i likwidowania oraz zasady funkcjonowania takich przedsiębiorstw określają po-
rozumienia i umowy między zainteresowanymi państwami. Państwa tworzące przedsię-
biorstwo międzynarodowe mogą dowolnie wybrać jego formę organizacyjno-prawną oraz
prawo właściwe, na podstawie którego prowadzi ono swoją działalność (zazwyczaj jest to
prawo państwa powstania przedsiębiorstwa). Zasięg działania przedsiębiorstwa międzyna-
rodowego obejmować może jedno bądź wiele państw.
Koncentracja gospodarcza
Koncentracja gospodarcza polega na współdziałaniu w wykonywaniu działalności gospodar-
czej, które prowadzi do tworzenia szczególnych gospodarczych struktur koncentracyjnych.
13
Do podstawowych struktur koncentracyjnych zaliczają się:
1) konsorcjum,
2) pool,
3) koncern,
4) holding,
5) syndykat,
6) kartel oraz
7) trust.
KONSORCJUM
POOL
KONCERN
Konsorcjum jest to współdziałanie dwóch lub
więcej samodzielnych podmiotów gospo
darczych (przedsiębiorców) podjęte w celu
realizacji jednorazowego przedsięwzięcia
gospodarczego. Konsorcjum działa pod
wspólną firmą oraz na zasadzie wspólnego po-
noszenia ryzyka i partycypacji w korzyściach.
Tworzone jest na podstawie stosownej umowy
założycielskiej, określającej cel i wewnętrzną
organizację. Konsorcjum stanowi odrębną
strukturą gospodarczą, ale nie prawną. Przed-
siębiorcy wchodzący w skład konsorcjum nie
powołują odrębnego podmiotu prawa (przed-
siębiorcy) i nie wyposażają go w odrębny mają-
tek.
Pool jest to porozumienie,
w którym kilku przedsię
biorców, biorąc na siebie
wspólne ryzyko oddzielne
go działania, zobowiązuje
się do wspólnego groma
dzenia zysków, które są na-
stępnie dzielone między te
podmioty według zasady
określonej w tzw. porozu
mieniu klucza.
Koncern jest to zgrupowanie
prawnie samodzielnych podmio
tów (przedsiębiorców), pod jed
nym kierownictwem, które decy-
duje o kierunkach działalności
gospodarczej zgrupowania. Kon-
cern prowadzi zatem do faktyczne-
go gospodarczego uzależnienia
pewnej grupy przedsiębiorców od
innego przedsiębiorcy z zachowa-
niem formalnoprawnej samodziel-
ności zależnych przedsiębiorców.
FORMY KONCENTRACJI GOSPODARCZEJ
HOLDING
SYNDYKAT
TRUST
KARTEL
Holding jest to postać koncen-
tracji gospodarczej, będącej
pionowym powiązaniem, po-
legającym na tym, że jeden
przedsiębiorca posiada akcje
lub udziały w innym przedsię-
biorcy, w celu zapewnienia
kontroli w spółkach podle-
głych. Holding polega zatem
na centralizacji kapitału i zy
sków, która osiągana jest
przez sprawowanie strate
gicznej kontroli nad prawnie
samodzielnymi podmiotami
gospodarczymi, wchodzący-
mi w jego skład, a którymi
zwykle są spółki kapitałowe.
Syndykat jest to trwałe,
wspólne działanie prowa
dzone w określonym zakre
sie, pod wspólną firmą oraz
na zasadzie wspólnego po
noszenia ryzyka oraz czer
pania korzyści. Jego celem
jest maksymalizacja korzyści
z prowadzonej działalności
gospodarczej, która na okre-
ślonych etapach procesu go-
spodarczego prowadzona
jest wspólnie (np. wspólny
marketing, wspólna sieć
sprzedaży). Tworzenie i dzia-
łalność syndykatów są zwykle
nadzorowane i kontrolowane
w drodze instytucji prawa an-
tymonopolowego.
Trust polega na ta-
kiej koncentracji go-
spodarczej, że zgru
powanie
przedsiębiorstwa
traci swoją gospo
darczą i prawną
niezależność. Po-
wstaje on najczęściej
w drodze wykupy-
wania akcji przez
przedsiębiorstwo.
Następuje wówczas
zmiana właściciela
i de facto powstaje
nowy przedsiębiorca
zamiast istniejącego.
Kartel stanowi porozu
mienie gospodarcze
prawnie samodzielnych
przedsiębiorców co do
ich uzgodnionego dzia
łania na rynku, co pro-
wadzi również do gospo-
darczego ograniczenia
samodzielności. Z drugiej
strony, kartele służą two-
rzeniu praktyk monopoli-
stycznych i ograniczaniu
konkurencji.
14
Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców
PYTANIA
1. Omów pojęcie zakładu przedsiębiorcy.
2. Co to jest przedstawicielstwo przedsiębiorcy?
3. Scharakteryzuj formy zewnętrznej organizacji przedsiębiorców.
KAZUSY
KAZUS 1
Stan faktyczny:
Działające w Poznaniu Stowarzyszenie Więź, którego celem statutowym jest pomoc osobom bezdom-
nym, wykorzystując lokalizację siedziby stowarzyszenia na rynku głównym, zamierza podjąć działal-
ność gospodarczą, obejmującą prowadzenie sklepu zajmującego się sprzedażą pamiątek związanych
z miastem. Uzyskiwane z działalności sklepu dochody przeznaczane będą na pomoc bezdomnym –
w formie organizowania darmowych posiłków. W celu realizacji zamierzenia zaadaptowano jedno
z pomieszczeń stowarzyszenia i zakupiono odpowiednie wyposażenie niezbędne do prowadzenia tego
typu działalności.
Stowarzyszenie Więź zarejestrowane jest w KRS w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecz-
nych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
Polecenie:
Oceń, czy Stowarzyszenie Więź może podjąć i wykonywać działalność gospodarczą we wskazanym
zakresie.
KAZUS 2
Stan faktyczny:
Czternastoletni Łukasz I. zamierza rozpocząć prowadzenie działalności polegającej na sprzedaży zim-
nych napojów oraz słodyczy na terenie miejskiego ośrodka rekreacji. W tym celu zwrócił się do pre-
zydenta miasta z wnioskiem o wpis do CEiDG.
Pytania:
1. Czy Łukasz I. może być przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców?
2. Co powinien zrobić prezydent miasta?
KAZUS 3
Stan faktyczny:
Paweł i Gaweł z miejscowości G. zawarli umowę spółki cywilnej, której celem było prowadzenie chiń-
skiej restauracji. Paweł złożył wniosek o wpis do CEIDG spółki cywilnej „Paweł K. i Gaweł K. Żółtko
s.c.” w urzędzie gminy K., jako że tam restauracja miała najbliżej. Uznał, że skoro działa jako wspólnik
spółki cywilnej, to tak powinien uczynić. Z kolei Gaweł stwierdził, że skoro Paweł już złożył stosowny
wniosek o wpis, to on nie musi tego robić.
15
Pytania:
1. Czy każdy wspólnik spółki cywilnej podlega wpisowi do CEIDG?
2. Czy spółka cywilna podlega wpisowi do CEIDG czy KRS?
3. Jaka jest właściwość miejscowa w sprawie wpisu?
KAZUS 4
Stan faktyczny:
Rafał Zawiany był znanym w okolicy właścicielem baru Zagwozdka, usytuowanego na małej wyspie
nad jeziorem Uroczym. Bar prowadził od wielu lat sam, nie zatrudniał żadnych pracowników, czasami
tylko w sprzątaniu pomagała mu żona. Bar nieźle funkcjonował w miesiącach wiosennych, letnich
i jesiennych, niestety w zimie Rafał Zawiany ponosił straty, gdyż miał trudności z przedostaniem się
na wyspę, ponadto prawie nikt nie odwiedzał wyspy. Pewnego wieczoru podczas oglądania telewizji
usłyszał, że istnieje możliwość zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Zachwycił się
tym pomysłem i postanowił, że skorzysta z tej możliwości. Poszukał zatem w Internecie i znalazł na
jednym z portali internetowych informacje na temat zawieszenia wykonywania działalności gospo-
darczej. Okazało się, że spełnia warunki i może zawiesić działalność. Zadowolony, 15.10.2018 r. wypeł-
nił i wysłał wniosek o zawieszenie działalności gospodarczej na czas określony do 30.3.2019 r. Po paru
dniach przyszło do niego wezwanie do zapłaty za fakturę Nr 345/18 z 16.11.2018 r., której do tej pory
nie zapłacił, a która dotyczyła dostawy z lata 2018 r. Ponadto otrzymał dostawę alkoholu (od stałego
dostawcy, u którego do tej pory zawsze zamawiał alkohol) wraz z fakturą wystawioną 25.11.2018 r.
Rafał Zawiany stwierdził, że nie musi płacić żadnej z tych faktur, gdyż zawiesił wykonywanie działal-
ności gospodarczej. Gdy po paru miesiącach otrzymał nakaz zapłaty za fakturę Nr 345/18, bronił się,
twierdząc, że przecież z ustawy Prawo przedsiębiorców jasno wynika, że nie może on wykonywać
w okresie zawieszenia działalności gospodarczej, a co za tym idzie, nie może brać udziału w postępo-
waniu sądowym jako przedsiębiorca oraz że ma on jedynie prawo do regulowania zobowiązań, które
powstały wcześniej niż data zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.
Pytania:
1. Kiedy przedsiębiorca może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej?
2. Czy przedsiębiorca może odmówić wzięcia udziału w postępowaniu sądowym w czasie, gdy jego
działalność jest zawieszona, a jeśli tak, to kiedy?
3. Czy wszystkie działania Rafała Z. były prawidłowe?
4. Kiedy upływa okres zawieszenia działalności gospodarczej?
KAZUS 5
Stan faktyczny:
Adam prowadzi przedsiębiorstwo i zwrócił się o wydanie interpretacji indywidualnej do Urzędu Skar-
bowego, celem ustalenia jaki podatek powinien odprowadzić od sprowadzonych z Chin odmian rzad-
kiej rośliny zwanej „Huśtawka nastroju”. Po uzyskaniu decyzji interpretacyjnej, że roślina ta, jako lecz-
nicza podlega zwolnieniu z podatku, pochwalił się koledze Jackowi. Ten postanowił, że też będzie
sprowadzał taką roślinę i skoro Adam jest zwolniony od podatku na mocy decyzji to dotyczy to i jego.
Problemy:
1. Jakie wymagania są stawiane w zakresię tzw. interpretacji indywidualnych?
2. Czy stanowisko Jacka należy uznać za zasadne?
16
Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego Rozdział 2. Pojęcie przedsiębiorstwa
Rozdział 2. Pojęcie przedsiębiorstwa
Uwagi ogólne
Pojęcie przedsiębiorstwa jest niejednoznaczne. Jest to zarówno kategoria ekonomiczna, jak
i prawna. Termin „przedsiębiorstwo” może być używany w trzech znaczeniach:
1) podmiotowym,
2) funkcjonalnym oraz
3) przed miotowym.
Znaczenie podmiotowe
Przedsiębiorstwo w znaczeniu podmiotowym jest pod miotem stosunków prawnych, czyli
podmiotem praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego. W tym znaczeniu pojęcie
przedsiębiorstwa jest tożsame z poję ciem przedsiębiorcy.
Przedsiębiorstwo w znaczeniu podmiotowym użyte zostało w art. 1 PPU. Zgodnie z tym
przepisem, przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samo rządnym i samofinan-
sującym się przedsiębiorcą posiadającym oso bowość prawną.
Wprawdzie mowa tu konkretnie o przedsiębiorstwie państwowym, ale znaczenie takie moż-
na odnosić także do innych określeń, np. „prywatne”, „spółdzielcze” itp. Pojęcie „przedsię-
biorstwo prywatne” może być używane w znaczeniu podmiotowym, jeżeli przedsiębiorstwu
przyznano podmiotowość prawną lub prowadzi je osoba fizyczna (przedsiębiorca).
Znaczenie funkcjonalne
Przez przedsiębiorstwo w znaczeniu funkcjonalnym należy rozumieć stałe (zawodowo, we
własnym imieniu, w sposób zorganizowany i ciągły) prowadzenie działalności gospodar-
czej w celach zarobkowych.
Znaczenie przedmiotowe
Pojęcie przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym użyte zostało w art. 551 KC. Zgodnie
z tym przepisem, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niema-
terialnych i materialnych prze znaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa
przedsiębiorstwa),
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyro-
bów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości,
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz pra-
wa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków
prawnych,
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
5) koncesje, licencje i zezwolenia,
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej,
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,
8) tajemnice przedsiębiorstwa,
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
17
Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym stanowi całość zorganizowaną w sensie go-
spodarczym, tzn. jest zespołem składników materialnych i niematerialnych powiązanych ze
sobą funkcjonalnie. Przedsiębiorstwo służy prowadzeniu działalności przez przedsiębiorcę.
Przedsiębiorstwo wyposażone jest w pewne składniki stanowiące jego aktywa. Przepis
art. 551 KC zawiera przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Są to składniki
materialne (nieruchomości i rzeczy ruchome, księgi i dokumenty przedsiębiorstwa) i nie-
materialne (nazwa, prawa majątkowe i niemajątkowe, koncesje, licencje i zezwolenia oraz
tajemnice przedsiębiorstwa).
Zbycie przedsiębiorstwa
Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym może stanowić przedmiot obrotu. Zgodnie
z art. 751 KC, przedsiębiorstwo może być zby te, wydzierżawione albo może być na nim
ustanowione prawo użytkowa nia.
Zbycie przedsiębiorstwa jest pojęciem, które obejmuje wszelkie czynności prawne powo-
dujące przeniesienie na nabywcę wszystkich składników wchodzących w skład przed-
siębiorstwa. Dotyczy to więc sprzedaży, zamiany, wniesienia do spółki tytułem wkładu,
zawarcia umowy o odpłatne korzystanie z przedsiębiorstwa połączone z opcją sprzedaży.
Zgodnie z art. 552 KC, czynność prawna mająca za przedmiot przed siębiorstwo obejmuje
wszystko, co wchodzi w jego skład, chyba że co in nego wynika z treści czynności prawnej
lub przepisów szczególnych.
Czynność zbycia jest czynnością prawną o charakterze rozporządzającym, której skutkiem
jest przejście na nabywcę uprawnień niezbędnych do prowadzenia przedsiębiorstwa. Jest to
czynność prawna konsensualna, wzajemna, kauzalna. Zbycie przedsiębiorstwa stanowi na-
stępstwo jednej czynności prawnej. Oznacza to, że po stronie na bywcy mamy do czynienia
z sukcesją uniwersalną (nabycie pod tytułem ogólnym).
Zbycie przedsiębiorstwa wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczony-
mi. Jeżeli jednak na przedsiębiorstwo składa się nieruchomość, to albo czynność zbycia wyma-
ga takiej formy, albo też zbycie nieruchomości powinno nastąpić w formie aktu notarialnego.
Zgodnie z art. 554 KC, nabywca przedsiębiorstwa (lub gospodarstwa rolnego) jest odpo-
wiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiąza nia związane z prowadzeniem przed-
siębiorstwa, chyba że w chwili naby cia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowa-
nia należytej sta ranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego
przedsiębiorstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wie-
rzycieli. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.
PYTANIA
1. Przedsiębiorstwo jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych prze
znaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej to pojęcie przedsiębiorstwa:
A. w znaczeniu podmiotowym,
B. w znaczeniu przedmiotowym,
C. w znaczeniu funkcjonalnym.
Odp. B; art. 551 KC
2. Omów pojęcie przedsiębiorstwa w znaczeniu podmiotowym i funkcjonalnym.
3. Scharakteryzuj zasady zbycia przedsiębiorstwa.
18
Dział I. Zagadnienia ogólne prawa gospodarczego
Pobierz darmowy fragment (pdf)
