Darmowy fragment publikacji:
Część I. Uwagi ogólne o prawie
administracyjnym
Rozdział 1. Definicja prawa administracyjnego
Prawo administracyjne to bardzo obszerny zespół norm zróżnicowanych
pod względem ich przedmiotu i budowy, regulujący organizację i działanie
administracji publicznej w sposób swoisty, tzn. nieodnoszący się zarazem
do innych dziedzin życia społecznego.
W prawie administracyjnym rozróżnia się:
• normy ustanawiające bezpośrednio uprawnienia lub obowiązki ad-
resata, który znajdzie się w sytuacji określonej przez prawo, wraz z nor-
mami ustanawiającymi kompetencje organów administracji do kontroli
przestrzegania prawa i orzekania o skutkach jego naruszenia;
• normy, których realizacja następuje w formie decyzji administracyj-
nych, wydawanych przez właściwe organy administracyjne i ustalających
prawa i obowiązki adresatów normy;
• normy prawa procesowego regulujące tok podejmowanych przez or-
gany administra cyjne czynności procesowych mających na celu wy-
dawanie decyzji administracyjnych i kontrolowanie ich prawidłowości,
a także czynności mających na celu przymusowe wy konanie decyzji ad-
ministracyjnych.
Należy podkreślić, że pomimo iż pojęcie administracji publicznej występuje
w wielu aktach prawnych, jest ono pojęciem doktrynalnym.
Rozdział 2. Kontrola i nadzór
1. Kontrola. Pojęcie to używane jest dla określenia funkcji organu polega-
jącej wyłącznie na sprawdzeniu działalności innych jednostek, bez stałych
możliwości wpływania na działalność jednostek kontrolowanych poprzez
wydawanie wiążących nakazów lub poleceń (M. Wierzbowski (red.), Prawo
administracyjne, Warszawa 2007, s. 103).
4
Część I. Uwagi ogólne o prawie administracyjnym
Kontrola nie obejmuje egzekwowania udzielonych zaleceń oraz wyciąga-
nia konsekwencji stwierdzonych naruszeń (Leksykon prawa administracyj-
nego, E. Bojanowski, K. Żukowski (red.), Warszawa 2009, s. 128).
Najczęstsze kryteria kontroli to kryteria:
• legalności – zgodności z prawem,
• celowości – zgodności działalności z przypisanymi zadaniami,
• rzetelności – uczciwości, staranności,
• gospodarności – optymalnego wykorzystania zasobów,
• przejrzystości – dostępu do procedur,
• jawności – podawania do publicznej wiadomości sprawozdań, bilansów.
Z przeprowadzonej kontroli sporządzane jest sprawozdanie, przedsta-
wiane następnie wraz z wnioskami wynikającymi z kontroli organowi wyż-
szego stopnia.
W ramach kontroli możemy wyróżnić:
• inspekcję – będącą kontrolą wykonywaną poprzez bezpośrednią obser-
wację danej jednostki i porównanie jej do pewnego wzorca poprawnego
zachowania/działania;
• lustrację – nakierowaną nie na zachowanie podmiotu, a na określony
przedmiot.
2. Nadzór. Jest to pojęcie szersze od pojęcia kontroli, gdyż polega na sta-
łym i bieżącym kontrolowaniu danej jednostki. Organ nadzorujący wypo-
sażony jest w środki oddziaływania na postępowanie organów nadzoro-
wanych, czyli podległych lub podporządkowanych (M. Wierzbowski (red.),
Prawo administracyjne…, s. 103).
W przeciwieństwie do kontroli nadzór wiąże się z możliwością wpływania
na nadzorowane organy. Nadzór dozwolony jest tylko w przypadkach pra
wem przewidzianych.
Środki nadzoru mogą być następujące:
• merytoryczne, np. stwierdzenie nieważności aktu, zawieszenie rozstrzy-
• personalne, np. zawieszenie w czynnościach członka organu,
• prewencyjne, np. wcześniejsze zatwierdzanie aktu przez organ nadzoru-
gnięcia,
jący,
• represyjne, np. uchylenie aktu prawnego naruszającego prawo.
Część II. Źródła prawa
administracyjnego
Rozdział 1. Uwagi ogólne
Charakterystyczne dla źródeł prawa administracyjnego są następujące
cechy:
• źródłami prawa administracyjnego materialnego mogą być wyłącznie
akty normatywne o mocy powszechnie obowiązującej;
• liczba źródeł prawa administracyjnego jest większa niż w innych ga-
łęziach prawa, ponieważ przedmiot regulacji jest rozległy i zmienny,
a prawo musi dostosowywać się do zmieniających się warunków społecz-
nych, ekonomicznych, politycznych itp.;
• prawo administracyjne powstaje w wielu ośrodkach prawotwórczych
– nie tylko w centralnych organach państwowych, ale i terenowych or-
ganach administracji publicznej; niekiedy generuje to problemy prawne
wyłaniające się na tle relacji hierarchicznych pomiędzy poszczególnymi
źródłami prawa administracyjnego;
• źródła prawa administracyjnego są co do zasady nieskodyfikowane –
wyjątki stanowią regulacje KPA;
• ciężar regulacji prawnej w zakresie prawa administracyjnego spoczywa
na aktach rangi podustawowej (Leksykon prawa administracyjnego…,
s. 577).
Rozdział 2. Źródła konstytucyjne
1. Konstytucja. Zgodnie z art. 87 Konstytucji RP źródłami prawa powszech-
nie obowiązującego w Rzeczpospolitej Polskiej są:
• Konstytucja,
• ustawy,
• ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz
• rozporządzenia.
Dodatkowo, źródła prawa na obszarze działania organów, które je ustano-
wiły, stanowią akty prawa miejscowego.
6
Część II. Źródła prawa administracyjnego
W Konstytucji RP zostały określone:
• zasada, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach
prawa (art. 7 Konstytucji RP),
• zasada trójpodziału władz (art. 10 Konstytucji RP),
• tryb rozpoznawania petycji, skarg i wniosków (art. 63 Konstytucji RP),
• inne niż gmina jednostki samorządu terytorialnego (art. 164 ust. 2 Kon-
stytucji RP),
• kompetencje Rady Ministrów (art. 146 Konstytucji RP),
• skład oraz organy Rady Ministrów (art. 147 Konstytucji RP),
• kompetencje Prezesa Rady Ministrów (art. 148 Konstytucji RP),
• uprawnienia kierownicze ministrów (art. 149 Konstytucji RP),
• tryby powoływania i odwoływania wymienionych podmiotów,
• odpowiedzialność związana z wykonywaniem władzy,
• kwestie związane z samorządem terytorialnym.
2. Umowy międzynarodowe. Ratyfikowana umowa międzynarodowa,
po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej stanowi część
krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej
stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.
Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w usta
wie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić
z umową.
Ratyfikacja przez Polskę umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie
wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:
• pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,
• wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,
• członkostwa Rzeczpospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,
• znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,
• spraw uregulowanych w ustawie, lub w których Konstytucja wymaga ustawy.
O zamiarze przedłożenia Prezydentowi RP do ratyfikacji umów między-
narodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie,
Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm.
Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodo-
wej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodo-
wemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.
Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację takiej umowy międzynarodowej jest
uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej
połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów
Rozdział 2. Źródła konstytucyjne
7
w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Wyrażenie
zgody na ratyfikację takiej umowy może być także uchwalone w referen-
dum ogólnokrajowym.
3. Ustawy. W Rzeczpospolitej Polskiej inicjatywa ustawodawcza przysłu-
guje:
• posłom,
• Senatowi,
• Prezydentowi RP,
• Radzie Ministrów,
• grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.
Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach. Prawo wnoszenia
poprawek do projektu ustawy w czasie rozpatrywania go przez Sejm przy-
sługuje wnioskodawcy projektu, posłom i Radzie Ministrów. Marszałek
Sejmu może odmówić poddania pod głosowanie poprawki, która uprzednio
nie była przedłożona komisji. Wnioskodawca może wycofać projekt ustawy
w toku postępowania ustawodawczego w Sejmie do czasu zakończenia dru-
giego czytania projektu.
Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co naj-
mniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Konstytucja RP przewi-
duje inną większość. W tym samym trybie Sejm podejmuje uchwały, jeżeli
ustawa lub uchwała Sejmu nie stanowi inaczej.
Ustawę uchwaloną przez Sejm Marszałek Sejmu przekazuje Senatowi. Se-
nat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy może ją przyjąć bez zmian,
uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości. Jeżeli Senat
w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy nie podejmie stosownej uchwały,
ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm. Uchwałę
Senatu odrzucającą ustawę albo poprawkę zaproponowaną w uchwale Se-
natu uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną więk-
szością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Następnie Marszałek Sejmu przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu
Prezydentowi RP, który podpisuje ją w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia
i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP.
Przed podpisaniem ustawy Prezydent może wystąpić do Trybunału Kon-
stytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją RP.
Prezydent RP nie może odmówić podpisania ustawy, którą TK uznał
za zgodną z Konstytucją RP, natomiast jeśli zostanie uznana za niezgodną
z Konstytucją RP, Prezydent odmawia jej podpisania. Jeżeli jednak niezgod-
ność z Konstytucją RP dotyczy poszczególnych przepisów ustawy, a TK nie
8
Część II. Źródła prawa administracyjnego
orzeknie, że są one nierozerwalnie związane z całą ustawą, Prezydent, po za-
sięgnięciu opinii Marszałka Sejmu, podpisuje ustawę z pominięciem przepi-
sów uznanych za niezgodne z Konstytucją RP albo zwraca ustawę Sejmowi
w celu usunięcia niezgodności.
Jeżeli Prezydent RP nie wystąpił z wnioskiem do TK, może z umotywo-
wanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrze-
nia. Po ponownym uchwaleniu ustawy przez Sejm większością 3/5 głosów,
w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, Prezydent RP
w ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku
Ustaw RP. W razie ponownego uchwalenia ustawy przez Sejm, Prezyden-
towi nie przysługuje prawo wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego.
Wystąpienie przez Prezydenta RP do TK z wnioskiem w sprawie zgodności
ustawy z Konstytucją RP lub z wnioskiem do Sejmu o ponowne rozpatrzenie
ustawy wstrzymuje bieg terminu do podpisania ustawy.
4. Rozporządzenia z mocą ustawy. Jeżeli w czasie stanu wojennego
Sejm nie może zebrać się na posiedzenie, Prezydent RP na wniosek Rady
Ministrów wydaje rozporządzenia z mocą ustawy w zakresie i w granicach
określonych w art. 228 ust. 3–5 Konstytucji RP, co oznacza, że „powinny
one wkraczać w sferę praw człowieka jedynie w zakresie niezbędnym i za-
wierać mechanizmy prawne zmierzające do jak najszybszego przywrócenia
normalnego funkcjonowania państwa” (B. Szmulik, S. Serafin, K. Miaskow-
ska-Daszkiewicz, Zarys prawa administracyjnego, Warszawa 2011, s. 37).
Rozporządzenia te podlegają zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym po-
siedzeniu.
5. Rozporządzenia. Są to akty prawne o charakterze podustawowym, które
wydawane są na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie, w celu jej
wykonania.
Rozporządzenia mogą wydawać:
• Prezydent RP (art. 142 ust. 1 Konstytucji RP),
• Rada Ministrów (art. 146 ust. 4 pkt 2 Konstytucji RP),
• Prezes Rady Ministrów (art. 148 pkt 3 Konstytucji RP),
• minister kierujący określonym działem administracji rządowej (art. 149
• przewodniczący określonych w ustawie komitetów (art. 149 ust. 3 Kon-
ust. 2 Konstytucji RP),
stytucji RP),
• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (art. 213 ust. 2 Konstytucji RP).
Rozdział 4. Akty prawa miejscowego
9
Rozdział 3. Źródła europejskie
Jest to prawo stanowione przez Unię Europejską w drodze umów między-
narodowych, czy traktatów. W polskim porządku prawnym zajmują one miej-
sce umów ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie (Leksykon
prawa administracyjnego…, s. 574).
Prawo europejskie możemy podzielić na prawo pierwotne i pochodne.
Prawo pierwotne zajmuje w hierarchii źródeł prawa to samo miejsce
co prawo pochodne, o ile zostało ustanowione przed 1.5.2004 r., tj. przed
przystąpieniem Polski do UE, gdyż jako takie stanowi integralną część trak-
tatu akcesyjnego podpisanego w Atenach 16.4.2003 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 90,
poz. 864). Sam traktat akcesyjny również ma formę umowy międzynarodo-
wej, ratyfikowanej za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie.
Prawo pochodne, ustanowione po wskazanej dacie, kwalifikuje się jako
prawo stanowione przez organizację międzynarodową, którego bezpośred-
nie stosowanie wynika z ratyfikowanej przez Polskę umowy konstytuują-
cej tę organizację międzynarodową (Leksykon prawa administracyjnego…,
s. 574).
Rozdział 4. Akty prawa miejscowego
1. Pojęcie. Przez akty prawa miejscowego należy rozumieć przepisy prawa
powszechnie obowiązującego na oznaczonej części terytorium państwa wy-
dane przez uprawnione organy na podstawie upoważnienia ustawowego
(B. Szmulik, S. Serafin, K. Miaskowska-Daszkiewicz, Zarys…, s. 47).
Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczpospolitej Polskiej
są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejsco-
wego.
Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administra-
cji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie,
ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania
tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa
ustawa (art. 94 Konstytucji RP).
2. Akty wydawane przez jednostki samorządu terytorialnego. Zgod-
nie z art. 40 ust. 2 SamGminU organy gminy mogą wydawać akty prawa
miejscowego w zakresie:
• wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych,
• organizacji urzędów i instytucji gminnych,
10
Część II. Źródła prawa administracyjnego
• zasad zarządu mieniem gminy,
• zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności
publicznej.
Akty prawa miejscowego w gminie ustanawia rada gminy w formie uchwały.
W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać wójt,
w formie zarządzenia.
Z kolei organy powiatu, zgodnie z art. 40 ust. 2 SamPowU, wydają akty
w szczególności w sprawach:
• wymagających uregulowania w statucie,
• porządkowych z art. 41 SamPowU,
• szczególnego trybu zarządzania mieniem powiatu,
• zasad i trybu korzystania z powiatowych obiektów i urządzeń użyteczno-
ści publicznej.
W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepi-
sach powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypad-
kach, rada powiatu może wydawać powiatowe przepisy porządkowe, je-
żeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli,
ochrony środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju
i bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te występują na obszarze wię-
cej niż jednej gminy.
Akty prawa miejscowego powiatu stanowi rada powiatu w formie
uchwały, jeżeli ustawa upoważniająca do wydania aktu nie stanowi inaczej,
natomiast powiatowe przepisy porządkowe w przypadkach niecierpiących
zwłoki może wydać zarząd powiatu.
Zgodnie z art. 9 SamWojU, samorząd województwa, na podstawie upo-
ważnienień ustawowych, stanowi akta prawa miejscowego, obowiązujące na
obszarze województwa. Na podstawie art. 18 pkt 1 i art. 89 ust. 1 SamWojU
sejmik województwa jest wyłącznie właściwy w przypadku stanowienia
aktów prawa miejscowego, w szczególności statutu województwa, zasad
gospodarowania mieniem wojewódzkim, zasad i trybu korzystania z woje-
wódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Przewodniczący sej-
miku podpisuje akty prawa miejscowego, niezwłocznie po ich uchwaleniu
i kieruje do publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
Część III. Administracja publiczna
– uwagi ogólne
Rozdział 1. Definicja administracji publicznej
Zgodnie z definicją zawartą w „Leksykonie prawa administracyjnego”
administracja publiczna to „jedno z podstawowych pojęć nauki prawa ad-
ministracyjnego (…). Odwołanie się do pojęcia administracji publicznej
pozwala wyznaczyć cel, przedmiot i zakres regulacji prawnej określanej ter-
minem prawo administracyjne. Zgodnie zaś z przyjętym w nauce stano-
wiskiem, że prawo to odnosi się do administracji publicznej, regulując jej
organizację i działalność, oraz ze względu na rolę, jaką pełni owa admini-
stracja w kształtowaniu sytuacji administracyjnoprawnej jednostki (obywa-
tela i tzw. podmiotu zbiorowego, np. przedsiębiorstwa i stowarzyszenia itd.)
w państwie, pojęcie administracji publicznej stanowi punkt wyjścia do de-
finiowania i analizy funkcjonowania prawa administracyjnego” (Leksykon
prawa administracyjnego…, s. 1).
Rozdział 2. Podział, funkcje i cechy administracji
publicznej
1. Podział administracji publicznej. Administrację publiczną moż-
na podzielić na państwową (np. Prezes Rady Ministrów) i samorządową
(np. gmina).
2. Funkcje administracji publicznej. Najważniejsze funkcje administracji
publicznej to:
• funkcja porządkowa – ochrona porządku publicznego i bezpieczeństwa
zbiorowego,
• funkcja świadcząca – usługi publiczne,
• funkcja regulacji rozwoju gospodarczego – zarządzanie gospodarką na-
rodową, zezwolenia, cła, reglamentacja,
• funkcja organizatorska – działania twórcze, samodzielne,
12
Część III. Administracja publiczna – uwagi ogólne
• funkcja wykonawcza – wykonywanie przepisów, zgodnie z konstytucyj-
nymi zasadami państwa prawa,
• funkcja kontrolno-nadzorcza – kontrola i nadzór obywateli,
• funkcja prognostyczno-planistyczna – formułowanie prognoz.
3. Cechy administracji publicznej. Administrację publiczną charakteryzuje:
• przymus,
• monopolistyczny charakter,
• trwałość,
• ciągłość,
• stabilność,
• apolityczność,
• fachowość,
• legalizm,
• poszanowanie interesu publicznego.
Rozdział 3. Organy administracji publicznej
1. Organy administracyjne a organy administrujące. Organy admi-
nistrujące należy odróżnić od organów administracyjnych, które zostały
powołane do wykonywania administracji publicznej i które bezpośrednio
(administracja państwowa) lub pośrednio (administracja samorządowa)
reprezentują państwo i uczestniczą w realizacji zadań administracyjnych.
Organy administrujące są to zaś organy, którym ustawowo zostały przyzna-
ne funkcje administrowania i wykonują zadania z zakresu administracji pu-
blicznej, obok wykonywania swoich podstawowych zadań. Organami takimi
mogą być np. banki, spółki publiczne czy organizacje pozarządowe.
Każdy organ administracyjny jest organem administrującym, ale organ admi
nistrujący nie jest organem administracyjnym.
Rozdział 3. Organy administracji publicznej
13
2. Klasyfikacja organów administracji publicznej
KRYTERIUM
Liczba osób
w składzie organu
Zależność
Zakres kompetencji
Zasięg i zakres
działania
Sposób powołania
Zadania i funkcje
RODZAJ ORGANU
• organy jednoosobowe, np. wójt,
• organy kolegialne (wieloosobowe), np. rada powiatu.
• organy scentralizowane (podległe hierarchicznie, np. wo-
jewoda),
• organy zdecentralizowane (niezależne, posiadające sa-
modzielne kompetencje, np. wójt).
• decydujące,
• doradcze,
• pomocnicze.
• organy administracji rządowej:
– naczelne (np. Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów),
– centralne (działają na terenie całego kraju, są podpo-
rządkowane organom naczelnym, np. Ministerstwo
Finansów, Prezes ZUS),
– terenowe (działają na konkretnym obszarze, np. woje-
– zespolone (podległe wojewodzie, np. Komenda Woje-
woda),
wódzka Policji),
– niezespolone (podporządkowane np. ministrom –
Dyrektor Urzędu Skarbowego);
• organy administracji samorządowej:
– organy gminy (np. wójt),
– organy powiatu (np. rada powiatu) i
– organy województwa (np. sejmik).
• wyłonione w wyborach, np. rada gminy,
• pochodzące z powołania, np. wojewoda.
• prawodawcze (mogą tworzyć prawo), np. sejmik woje-
wództwa,
dent,
• wykonawcze (wypełniają zadania ustawowe), np. Prezy-
• sądownicze (rozstrzygają spory prawne), są nimi sądy,
• kontrolne (badają czy inne organy działają zgodnie z obo-
wiązującym prawem), np. Najwyższa Izba Kontroli.
Źródło: A. Kociołek-Pęksa, W. Pęksa, J. Wierzbicki, E. Rucińska-Sech, J. Ablewicz, Podstawy prawa i postępo-
wania administracyjnego, Warszawa 2013, s. 18.
14
Część III. Administracja publiczna – uwagi ogólne
3. Organy kolegialne i jednoosobowe – cechy
Organ kolegialny
Zalety
Wady
• obiektywizm
• szersze spojrzenie
• demokratyzacja
• odważniejsze podejmowanie decyzji
• udział czynnika fachowego
• wyższe koszty utrzymania
• wydłużony czas podejmowania decyzji
• trudno ustalić osoby odpowiedzialne
za podejmowane decyzje
• występowanie braku quorum, co wy-
dłuża proces podejmowania decyzji
Organ jednoosobowy
Zalety
• sprawne i elastyczne funkcjonowanie
• mniej kosztowny w utrzymaniu niż or-
gan kolegialny
• łatwe ustalenie odpowiedzialności
za podejmowane decyzje
Wady
• bardziej zagrożony korupcją
4. Organ a urząd. Urząd jest pojęciem wieloznacznym, można rozumieć
je jako stanowisko zajmowane przez urzędnika administracji publicznej,
bądź jako pewien zestaw kompetencji przydzielonych danemu podmiotowi.
Jednak w znaczeniu strukturalnoprawnym urząd jest to zorganizowany ze-
spół osób związany z organem administracji publicznej i przydzielony mu
do pomocy w realizacji jego zadań i funkcji, np. urząd gminy.
Rozdział 4. Centralizacja i decentralizacja
administracji publicznej
Centralizacja oznacza taki sposób zorganizowania aparatu administracyj-
nego państwa, w którym organy niższego stopnia są hierarchicznie podpo-
rządkowane organom wyższego stopnia (B. Szmulik, S. Serafin, K. Miaskow-
ska-Daszkiewicz, Zarys…, s. 21). Centralizacja oznacza także zmniejszenie
liczby osób pośredniczących w wydawaniu decyzji oraz hierarchiczne pod-
porządkowanie.
Natomiast decentralizacja to taka organizacja aparatu administracyjnego,
w którym organy niższego stopnia nie są hierarchicznie podporządkowane
organom wyższego stopnia, przez co organ taki nie jest władny wydawać po-
leceń organom znajdującym się hierarchicznie niżej w zakresie załatwiania
Rozdział 4. Centralizacja i decentralizacja administracji…
15
określonych spraw (B. Szmulik, S. Serafin, K. Mias kowska-Daszkiewicz, Za-
rys…, s. 22).
DECENTRALIZACJA
TERYTORIALNA
RZECZOWA
samodzielność organów zarządzających
jednostkami podziału terytorialnego wobec
organów nadrzędnych – uzasadniająca
wyodrębnienie ich jako organów
zdecentralizowanych, np. samorząd terytorialny
zamiast skupienia wszystkich zadań
w jednym podmiocie rozdzielenie ich
na kilka podmiotów,
np. ministrowie
Pobierz darmowy fragment (pdf)