Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00414 006106 12448879 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych - ebook/pdf
Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 354
Wydawca: C. H. Beck Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-255-4467-6 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> prawo i podatki >> pracy i ubezpieczeń społecznych
Porównaj ceny (książka, ebook (-5%), audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Książka zawiera omówienie instytucji prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz problemów w stosowaniu przepisów tych gałęzi prawa wraz z orzecznictwem Sądu Najwyższego. W opracowaniu szczególnie uwzględniono zagadnienia poruszane na egzaminach i budzące najwięcej wątpliwości przy stosowaniu prawa.

Dzięki zamieszczonym w każdym rozdziale pytaniom testowym oraz kazusom opartym na rzeczywistych problemach wykładni prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, błyskawicznie przyswoisz i ugruntujesz swoją wiedzę z prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.
Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

A PLIKACJE RAWNICZE P Karolina Gonet Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych 2. wydanie Wydawnictwo C.H. Beck APLIKACJE PRAWNICZE Prawo pracy i ubezpieczeñ spo³ecznych Karolina Gonet 2. wydanie Stan prawny: 1 styczeñ 2013 r. Redakcja: Joanna Ablewicz © Wydawnictwo C.H. Beck 2013 Informacje Wydawcy Opracowanie stanowi jedynie pomoc dla kandydatów przy przygotowaniach do egzaminów konkursowych na aplikacje prawnicze. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoœci za zmiany wynikaj¹ce z nowelizacji powo³ywanych w ksi¹¿ce przepisów. Bêdziemy wdziêczni za wszelkie uwagi i sugestie skierowane na adres: redakcja@beck.pl Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Sk³ad i ³amanie: DTPArt Druk i oprawa: Totem, Inowroc³aw ISBN 978-83-255-4466-9 ISBN e-book 978-83-255-4467-6 Spis treści Wstęp.................................................................................................................................................. IX Wykaz skrótów.............................................................................................................................. XI Bibliografia...................................................................................................................................... X Dział i. KoDeKS pracy.......................................................................................................... rozdział 1. ogólne wiadomości o prawie pracy.................................................... . Zagadnienie.1..Pojęcie.i.zakres.prawa.pracy.......................................................... . Zagadnienie.2..Źródła.prawa.pracy........................................................................... . Zagadnienie.3..Podstawowe.zasady.prawa.pracy................................................ . Zagadnienie.4..Nadzór.i.kontrola.przestrzegania.prawa.pracy....................... . 1 1 1 2 5 9 rozdział 2. równe traktowanie w zatrudnieniu.................................................... . 12 Zagadnienie.1..Pojęcie.dyskryminacji...................................................................... . 12 Zagadnienie.2..Dyskryminacja.płacowa.................................................................. . 14 Zagadnienie.3..Warunki.równego.z.prawem.różnicowania.sytuacji. pracowników...................................................................................... . 15 Zagadnienie.4..Odszkodowanie................................................................................. . 16 rozdział 3. Stosunek pracy i jego elementy ........................................................... . 20 Zagadnienie.1..Pojęcie.stosunku.pracy.................................................................... . 20 Zagadnienie.2..Obowiązek.ujawniania.danych.osobowych............................ . 23 Zagadnienie.3..Zmiana.pracodawcy.a.stosunek.pracy...................................... . 24 rozdział 4. Umowa o pracę i jej rodzaje.................................................................... . 30 Zagadnienie.1..Sposoby.zawarcia.umowy.o.pracę.i.jej.treść........................... . 30 Zagadnienie.2..Umowa.o.pracę.na.okres.próbny................................................ . 34 Zagadnienie.3..Umowa.o.pracę.na.czas.określony.............................................. . 35 Zagadnienie.4..Umowa.o.pracę.na.czas.wykonania.określonej.pracy......... . 36 Zagadnienie.5..Umowa.o.pracę.na.zastępstwo.................................................... . 36 Zagadnienie.6..Umowa.na.czas.nieokreślony........................................................ . 37 Zagadnienie.7..Zatrudnienie.pracowników.w.formie.telepracy..................... . 37 rozdział 5. Sposoby rozwiązania umowy o pracę................................................ . 43 Zagadnienie.1..Sposoby.rozwiązania.umowy.o.pracę....................................... . 43 Zagadnienie.2..Porozumienie.stron.......................................................................... . 43 rozdział 6. Wypowiedzenie umowy o pracę........................................................... . 46 Zagadnienie.1..Definicja.wypowiedzenia.umowy.o.pracę............................... . 46 Zagadnienie.2..Okresy.wypowiedzenia................................................................... . 47 Zagadnienie.3..Wymogi.formalne.wypowiedzenia.umowy.o.pracę............. . 49 Zagadnienie.4..Zakazy.wypowiadania.umów.o.pracę....................................... . 51 Zagadnienie.5..Uprawnienia.pracownika.w.razie.nieuprawnionego.lub. nieuzasadnionego.wypowiedzenia.umowy.o.pracę. przez.pracodawcę............................................................................. . 55 rozdział 7. zmiana stosunku pracy............................................................................. . 64 Zagadnienie.1..Porozumienie.zmieniające............................................................. . 64  Spis treści Zagadnienie.2..Wypowiedzenie.warunków.pracy.i.płacy................................. . 65 Zagadnienie.3..Powierzenie.pracownikowi.innej.pracy.................................... . 67 Zagadnienie.4..Porozumienie.przedstawicielstwa.pracowników. i.pracodawcy.o.zmianie.warunków.zatrudnienia.................. . 67 rozdział 8. rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia....................... . 70 Zagadnienie.1..Przesłanki.rozwiązania.umowy.o.pracę.bez. wypowiedzenia.przez.pracodawcę.z.winy.pracownika...... . 70 Zagadnienie.2..Rozwiązanie.umowy.o.pracę.bez.wypowiedzenia.przez. pracodawcę.bez.winy.pracownika.............................................. . 73 Zagadnienie.3..Uprawnienia.pracownika.w.razie.niezgodnego.z.prawem. rozwiązania.umowy.o.pracę.bez.wypowiedzenia................ . 74 Zagadnienie.4..Przesłanki.rozwiązania.umowy.o.pracę.bez. wypowiedzenia.przez.pracownika............................................. . 77 Zagadnienie.5..Uprawnienia.pracodawcy.w.razie.nieuzasadnionego. rozwiązania.umowy.o.pracę.bez.wypowiedzenia................ . 79 rozdział 9. Wygaśnięcie umowy o pracę................................................................... . 85 rozdział 10. Stosunek pracy z wyboru, powołania lub mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę............................................................................... . 88 Zagadnienie.1..Powołanie............................................................................................. . 88 Zagadnienie.2..Wybór.................................................................................................... . 90 Zagadnienie.3..Mianowanie......................................................................................... . 91 Zagadnienie.4..Spółdzielcza.umowa.o.pracę........................................................ . 92 rozdział 11. Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia................................ . 96 Zagadnienie.1..Wynagrodzenie.za.pracę................................................................ . 96 Zagadnienie.2..Regulamin.wynagradzania............................................................ . 96 Zagadnienie.3..Rodzaje.wynagrodzenia.za.pracę................................................ . 98 Zagadnienie.4..Zasady.wypłaty.wynagrodzenia.za.pracę................................ . 99 Zagadnienie.5..Ochrona.wynagrodzenia.za.pracę.............................................. . 100 Zagadnienie.6..Świadczenia.w.razie.czasowej.niezdolności.do.pracy......... . 102 Zagadnienie.7..Odprawa.emerytalna.i.rentowa................................................... . 103 Zagadnienie.8..Odprawa.pośmiertna....................................................................... . 104 Zagadnienie.9..Należności.pracownicze.za.podróż.służbową......................... . 105 rozdział 12. obowiązki pracodawcy i pracownika ............................................. . 116 Zagadnienie.1..Obowiązki.pracodawcy................................................................... . 116 Zagadnienie.2..Mobbing............................................................................................... . 117 Zagadnienie.3..Świadectwo.pracy............................................................................. . 118 Zagadnienie.4..Regulamin.pracy................................................................................ . 125 Zagadnienie.5..Obowiązki.pracownika.................................................................... . 126 Zagadnienie.6..Zakaz.konkurencji............................................................................. . 127 Zagadnienie.7..Kwalifikacje.zawodowe.pracowników....................................... . 130 rozdział 13. odpowiedzialność pracownicza......................................................... . 137 Zagadnienie.1..Odpowiedzialność.materialna.pracowników. –.zasady.ogólne................................................................................. . 137 Zagadnienie.2..Odpowiedzialność.materialna.za.szkodę.wyrządzoną. pracodawcy.w.mieniu.niepowierzonym.................................. . 137 I Spis treści Zagadnienie.3..Odpowiedzialność.materialna.za.szkodę.wyrządzoną. przez.pracownika.osobie.trzeciej................................................ . 140 Zagadnienie.4..Odpowiedzialność.materialna.za.mienie.powierzone. pracownikowi..................................................................................... . 141 Zagadnienie.5..Odpowiedzialność.porządkowa.pracowników...................... . 144 rozdział 14. czas pracy..................................................................................................... . 150 Zagadnienie.1..Pojęcie.czasu.pracy........................................................................... . 150 Zagadnienie.2..Normy.i.systemy.czasu.pracy........................................................ . 151 Zagadnienie.3..Okresy.odpoczynku.......................................................................... . 154 Zagadnienie.4..Praca.w.godzinach.nadliczbowych............................................. . 156 Zagadnienie.5..Dyżur...................................................................................................... . 161 Zagadnienie.6..Praca.w.porze.nocnej....................................................................... . 161 Zagadnienie.7..Praca.w.niedziele.i.święta............................................................... . 162 rozdział 15. Urlopy pracownicze.................................................................................. . 169 Zagadnienie.1..Urlopy.wypoczynkowe.................................................................... . 169 Zagadnienie.2..Zasady.udzielania.urlopu.wypoczynkowego......................... . 172 Zagadnienie.3..Urlopy.bezpłatne............................................................................... . 174 rozdział 16. ochrona pracowników związana z rodzicielstwem.................. . 178 Zagadnienie.1..Ochrona.kobiet.przed.pracą.w.niekorzystnych.dla.ich. zdrowia.warunkach.......................................................................... . 178 Zagadnienie.2..Warunki.pracy.pracowników.opiekujących.się.dziećmi...... . 180 Zagadnienie.3..Ochrona.rodzicielska.pracowników.przed.rozwiązaniem. umowy.o.pracę.................................................................................. . 180 Zagadnienie.4..Urlop.macierzyński.i.ojcowski...................................................... . 182 Zagadnienie.5..Zasiłek.macierzyński........................................................................ . 186 Zagadnienie.6..Urlop.wychowawczy........................................................................ . 187 rozdział 17. zatrudnianie młodocianych................................................................. . 192 Zagadnienie.1..Informacje.ogólne............................................................................. . 192 Zagadnienie.2..Umowa.w.celu.przygotowania.zawodowego........................ . 193 Zagadnienie.3..Obowiązek.dokształcania............................................................... . 194 Zagadnienie.4..Zatrudnianie.młodocianych.w.innym.celu.niż. przygotowania.zawodowego....................................................... . 194 Zagadnienie.5..Warunki.pracy.służące.ochronie.zdrowia.młodocianych.... . 195 Zagadnienie.6..Urlopy.wypoczynkowe.młodocianych...................................... . 196 rozdział 18. Układy zbiorowe pracy........................................................................... . 198 Zagadnienie.1..Pojęcie.układów.zbiorowych.pracy............................................ . 198 Zagadnienie.2..Tryb.zawierania.układu.zbiorowego.pracy.............................. . 200 Zagadnienie.3..Ponadzakładowy.układ.zbiorowy.pracy................................... . 204 Zagadnienie.4..Zakładowy.układ.zbiorowy............................................................ . 206 rozdział 19. Dochodzenie roszczeń pracowniczych .......................................... . 210 Zagadnienie.1..Postępowanie.przed.komisją.pojednawczą............................ . 210 Zagadnienie.2..Sądy.pracy............................................................................................ . 211 Zagadnienie.3..Przedawnienie.roszczeń................................................................. . 212 II Spis treści Dział ii. UBezpieczeNia SpołeczNe............................................................................. 217 rozdział 1. ogólne wiadomości o prawie ubezpieczeń społecznych ......... . 217 rozdział 2. System ubezpieczeń społecznych........................................................ . 219 Zagadnienie.1..Zasady.podlegania.ubezpieczeniom.społecznym................ . 220 Zagadnienie.2..Zasady.ustalania.składek.na.ubezpieczenia.społeczne....... . 226 Zagadnienie.3..Zasady.ustalania.prawa.do.świadczeń...................................... . 229 Zagadnienie.4..Zwrot.nienależnie.pobranych.świadczeń................................. . 231 Zagadnienie.5..Odsetki.za.zwłokę............................................................................. . 232 rozdział 3. emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych........ . 237 Zagadnienie.1..Emerytury.urodzonych.po.31.12.1948.r.................................... . 237 Zagadnienie.2..Emerytury.dla.urodzonych.przed.1.1.1949.r........................... . 241 Zagadnienie.3..Emerytura.na.zasadach.szczególnych.dla.niektórych. ubezpieczonych.urodzonych.po.31.12.1948.r.,. a.przed.1.1.1969.r.............................................................................. . 247 Zagadnienie.4..Renta.z.tytułu.niezdolności.do.pracy......................................... . 248 Zagadnienie.5..Renta.rodzinna................................................................................... . 251 Zagadnienie.6..Dodatki.do.emerytur.i.rent............................................................ . 253 Zagadnienie.7..Zasiłek.pogrzebowy......................................................................... . 253 Zagadnienie.8..Zbieg.prawa.do.świadczeń............................................................ . 255 Zagadnienie.9..Postępowanie.o.przyznanie.świadczeń.z.ustawy. o.emeryturach.i.rentach.z.Funduszu.Ubezpieczeń. Społecznych........................................................................................ . 255 Zagadnienie.10..Zmiana.wysokości.świadczeń.................................................... . 257 Zagadnienie.11..Zwrot.nienależnie.pobranych.świadczeń.............................. . 258 rozdział 4. Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.................................................................................. . 264 Zagadnienie.1..Zasiłek.chorobowy............................................................................ . 264 Zagadnienie.2..Świadczenie.rehabilitacyjne.......................................................... . 269 Zagadnienie.3..Zasiłek.wyrównawczy...................................................................... . 270 Zagadnienie.4..Zasiłek.macierzyński........................................................................ . 271 Zagadnienie.5..Zasiłek.opiekuńczy........................................................................... . 272 Zagadnienie.6..Dokumentowanie.i.orzekanie.o.prawie.do.zasiłków............ . 274 rozdział 5. Świadczenia przysługujące ubezpieczonym w razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej....................................................... . 281 Zagadnienie.1..Pojęcie.wypadku.przy.pracy......................................................... . 281 Zagadnienie.2..Choroba.zawodowa......................................................................... . 283 Zagadnienie.3..Świadczenia.przysługujące.ubezpieczonemu.z.tytułu. wypadku.przy.pracy.lub.choroby.zawodowej........................ . 283 Zagadnienie.4..Wyłączenie.prawa.do.świadczeń.z.ubezpieczenia. wypadkowego.................................................................................... . 288 odpowiedzi do kazusów.......................................................................................................... . 293 indeks rzeczowy .......................................................................................................................... . 331 III Wstęp Drogi czytelniku! Książka, którą oddaję do Twoich rąk stanowi usystematyzowane omówienie zagadnień wynikających z przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Uwzględnia zaktualizowane przepisy kodeksu pracy oraz ustaw ubezpieczeniowych wraz z najistotniejszymi aktami wykonawczymi. Opracowanie jest bogate w orzecznictwo sądowe, które jest niezbędnym elementem po- znania i wykładni przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Podręcznik przeznaczony jest dla studentów, aplikantów i osób przygotowujących się do konkursów na aplikacje prawnicze oraz stosujących w praktyce prawo pracy i ubezpie- czeń społecznych w zakładach pracy. Systematyka książki ułatwia przyswojenie i ugruntowanie wiadomości z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, gdyż każdy rozdział zawiera pytania testowe wykorzy- stane przy egzaminach na aplikacje w latach poprzednich oraz oparte na rzeczywistych sprawach sądowych i problemach kazusy wraz z rozwiązaniami. Autorka chciałaby podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tej książ- ki oraz wspierali ją w czasie jej pisania – w szczególności swojej rodzinie i pani redaktor Joannie Ablewicz. Tarnów, grudzień 2012 Karolina Gonet IX Wykaz skrótów 1. akty prawa krajowego EmRentFunU ....................... ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) KC .......................................... ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, Konstytucja RP ..................... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. KP ........................................... ustawa z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. poz. 93 ze zm.) Nr 78, poz. 483 ze zm.) Nr 21, poz. 94 ze zm.) PrSpółdz ................................ ustawa z 16.9.1982 r. – Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. SysUbSpołU .......................... ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) WypadkiU ............................. ustawa z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytu- łu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.) ZasiłkiU ................................. ustawa z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubez- pieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512) ZwZawU ................................ ustawa z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) 2. organy, instytucje GUS ....................................... Główny Urząd Statystyczny FUS ........................................ Fundusz Ubezpieczeń Społecznych SA ........................................... Sąd Apelacyjny SN ........................................... Sąd Najwyższy TK .......................................... Trybunał Konstytucyjny ZUS ........................................ Zakład Ubezpieczeń Społecznych 3. czasopisma Dz.U. ...................................... Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej GP .......................................... Gazeta Prawna MoP ....................................... Monitor Prawniczy OSA ........................................ Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSN ....................................... Orzecznictwo Sądu Najwyższego XI Wykaz skrótów OSNAPiUS ............................ Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC .................................... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSNCP .................................. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna i Pracy OSNCPiUS ............................ Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNK .................................... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna OSNP ..................................... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Pracy; Orzecznic- two Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNPG .................................. Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Wydawnictwo Prokura- OSP ........................................ Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA ................................. Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych tury Generalnej w okresie 1957–1989 OTK ....................................... Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego OTK-A .................................. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego seria A PiZS ........................................ Prawo i Zabezpieczenia Społeczne Serwis Pod. ........................... Serwis Podatkowy 4. inne skróty art. .......................................... artykuł ds. ........................................... do spraw Dz.U. ...................................... Dziennik Ustaw godz. ...................................... godzina itp. .......................................... i tym podobne kg ............................................ kilogram/ów km .......................................... kilometr lit. ........................................... litera m.in. ....................................... między innymi n. ............................................ następny/a/e niepubl. .................................. niepublikowany/a/e np. .......................................... na przykład Nr ........................................... numer Odp. ....................................... odpowiedź orz. ......................................... orzeczenie pkt .......................................... punkt post. ....................................... postanowienie poz. ......................................... pozycja prof. ........................................ profesor r. .............................................. rok red. ......................................... redakcja XII Wykaz skrótów RP ........................................... Rzeczpospolita Polska s. ............................................. strona SN (7) .................................... uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego tj. ............................................. to jest t.j. ........................................... tekst jednolity tzn. ......................................... to znaczy tzw. .......................................... tak zwany uchw. ...................................... uchwała ust. .......................................... ustęp uzas. ....................................... uzasadnienie w. ............................................ wiek/u ww. ......................................... wyżej wymienionych/-ego/-ym wyr. ........................................ wyrok w zw. ...................................... w związku ze zm. ..................................... ze zmianami zob. ......................................... zobacz zł ............................................. złoty XIII Bibliografia K. Antonów, M. Bartnicki, B. Suchacki, Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz, Warszawa 2009. M. Gersdorf, K. Rączka, J. Skoczyński, [w:] Z. Salwa (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2010. M. Gersdorf, M. Iżycka-Rączka, J. Jagielski, K. Rączka, Komentarz do ustawy o świadcze- niach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – za- siłki, Warszawa 2000. L. Florek, T. Zieliński, Prawo pracy, Warszawa 2011. K. Jaśkowski, E. Maniewska, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2012. I. Jędrasik-Jankowska, Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, Warsza- I. Jędrasik-Jankowska, Ubezpieczenie wypadkowe i chorobowe, Warszawa 2002. A. Krajewski, Ubezpieczenia społeczne – praktyczne omówienie z komentarzem, War- wa 2012. szawa 2002. W. Muszalski (red.), Prawo pracy. Komentarz, Warszawa 2011. Z. Salwa, Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, Warszawa 2007. J. Wratny, K. Walczak (red.), Zbiorowe prawo pracy, Warszawa 2008. X Dział i. KoDeKS pracy Rozdział 1. Ogólne wiadomości o prawie pracy Zagadnienie 1. Pojęcie i zakres prawa pracy Prawo pracy to gałąź prawa regulująca stosunki pracy podporządkowanej oraz stosunki prawne z pracą podporządkowaną związane, takie jak stosunki odszkodowawcze. Defi- nicja ta ma odróżnić wykonywanie czynności na rzecz innej osoby, na podstawie innych, cywilnoprawnych stosunków prawnych zlecenia, umowy o dzieło, umowy agencyjnej oraz od stosunków administracyjnoprawnych, polegających na świadczeniu pracy przez osoby pozbawione wolności na podstawie skierowania przez dyrektora zakładu karne- go. Aktywność zleceniobiorcy nie ma bowiem charakteru pracy podporządkowanej, co odróżnia stosunki cywilnoprawne od stosunku pracy w wąskim ujęciu, w przypadku zaś administracyjnego skierowania do pracy osób pozbawionych wolności, podporządko- wanie jest związane z nadrzędną rolą organu administracyjnego. Prawo pracy jako gałąź prawa zostało wyodrębnione z prawa cywilnego, stąd obie gałęzie prawa mają wspólną metodę regulacji. Łączność prawa pracy z prawem cywilnym wy- rażona została również w art. 300 KP, zgodnie z którym w sprawach nieuregulowanych należy stosować odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Podstawą wyodrębnienia prawa pracy z prawa cywilnego był ro- dzaj stosunków prawnych i społecznych regulowanych przez prawo pracy, przede wszyst- kim charakter stosunku pracy. Swoistość stosunku pracy wyraża się w jego szczególnych cechach, które odróżniają go od stosunków cywilnoprawnych, a także administracyjno- prawnych, w ramach których świadczona jest praca. Do właściwości tych należą: 1) dobrowolność zobowiązania – odmiennie od stosunków administracyjnoprawnych, 2) zarobkowy charakter stosunku pracy, 3) osobisty charakter świadczenia pracy, 4) podporządkowanie pracownika wyrażające się przede wszystkim w możliwości wy- dawania pracownikowi poleceń dotyczących pracy. Stosunek prawny, którego przedmiotem będzie świadczenie szeroko pojętej pracy, a który nie będzie spełniać choćby jednego z powyższych kryteriów, nie będzie zaliczony do sto- sunku pracy, a prawa i obowiązki stron nie będą podlegały regulacji norm prawa pracy. 1 Dział I. Kodeks pracy Prawo pracy nie normuje więc treści następujących stosunków: 1) działalności wykonywanej na własny rachunek, takiej jak działalność gospodarcza czy rzemieślnicza, 2) umowy zlecenia, o dzieło, umowy agencyjnej, charakteryzujących się brakiem pod- porządkowania pracowniczego i możliwością nieosobistego realizowania umowy, tj. powierzenia wykonania umowy zastępcy, 3) pracy wykonywanej przez więźniów osadzonych w zakładach karnych, w ramach skierowania do pracy w trybie administracyjnym przez dyrektora zakładu karnego. Prawo pracy z uwagi na rodzaj regulowanych stosunków pracowniczych dzieli się na: 1) indywidualne prawo pracy – regulujące indywidualne, wzajemne prawa i obowiązki poszczególnego pracownika i pracodawcy; 2) zbiorowe prawo pracy regulujące stosunki prawne pomiędzy pracodawcą lub orga- nizacją pracodawców a zawiązkami zawodowymi lub innym przedstawicielstwem pracowników jako zbiorowości. Zbiorowe prawo pracy dotyczy w szczególności za- wierania układów zbiorowych, porozumień czy rozwiązywania sporów zbiorowych. Reguluje więc ono interesy ekonomiczne i socjalne grup pracowniczych oraz praco- dawców. Zagadnienie 2. Źródła prawa pracy Źródła powszechnie obowiązującego prawa zostały wskazane przez Konstytucję RP. Zgodnie z art. 87 Konstytucji RP, źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczy- pospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Normy powszechnie obowiązującego prawa mogą znajdować się rów- nież w aktach prawa miejscowego. Wymienione wyżej źródła prawa pełnią równocześnie rolę powszechnie obowiązują- cych źródeł prawa pracy w takim zakresie, w jakim art. 9 KP wskazuje, że źródłem pra- wa pracy są te akty prawne, które określają prawa oraz obowiązki pracowników i pra- codawców. Źródła prawa pracy Konstytucja RP jako źródło prawa pracy wprowadza podstawowe zasady, jakim powin- no odpowiadać prawo pracy jako gałąź prawa. Ustawy, w tym najistotniejsze źródło prawa pracy, jakim jest Kodeks pracy. Zakres pod- miotowy i przedmiotowy Kodeksu pracy obejmuje ogół pracowników, bez względu na rodzaj stosunku pracy łączących ich z pracodawcą oraz ich wzajemne prawa i obo- wiązki. Regulacja treści stosunków pracy w Kodeksie pracy nie jest jednak pełna, gdyż w art. 5 KP, zawarto uprawnienie do uregulowania stosunków pracy określonej kategorii pracowników w przepisach szczególnych. Do takich kategorii należą przykładowo pra- cownicy zatrudnieni na podstawie: 1) mianowania – przypadki nawiązania stosunku pracy na tej podstawie zostały okre- ślone w odrębnych ustawach (np. ustawa z 26.1.1982 r. – Karta Nauczyciela t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.), 2 Rozdział 1. Ogólne wiadomości o prawie pracy 2) spółdzielczej umowy o pracę (ustawa z 16.9.1982 r. – Prawo spółdzielcze, t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.), 3) powołania – w przypadkach wskazanych w przepisach odrębnych (np. zastępcy wój- ta, burmistrza – prezydenta miasta, skarbnika gminy, skarbnika powiatu, skarbnika województwa ustawa z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych, Dz.U. Nr 223, poz. 1458 ze zm.). Zgodnie z art. 5 KP w takich przypadkach do określonej kategorii pracowników, których stosunek pracy regulują przepisy szczególne, przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nie- uregulowanym tymi przepisami. Niekompletność Kodeksu pracy wyraża się również w odesłaniu do odpowiedniego sto- sowania przepisów Kodeksu cywilnego (art. 300 KP). Dlatego też chociaż Kodeks pracy nie reguluje trybów zawierania umów, wad oświadczenia woli, form czynności praw- nych itp., to będą one miały zastosowanie poprzez odpowiednie stosowanie Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Umowy międzynarodowe po wejściu Polski do Unii Europejskiej bardzo ważnym źró- dłem prawa pracy stały się przepisy unijne wprowadzone do naszego systemu prawne- go na skutek ratyfikowania traktatów unijnych. Normy unijne obowiązują bezpośrednio w ramach porządku prawnego Rzeczypospolitej, na mocy art. 90 Konstytucji RP – od dnia ich wejścia w życie, bez konieczności odrębnego ich ratyfikowania. Prawo wspólno- towe powinno być również bezpośrednio stosowane przez organy administracji publicz- nej i sądy oraz jest źródłem praw i obowiązków podmiotów prawa. Rozporządzenia wydawane na podstawie delegacji ustawowej zawierają normy precy- zujące regulacje zawarte w ustawach. Już w treści samego Kodeksu pracy zostało zawartych wiele takich delegacji ustawowych. Można tu np. wskazać: 1) art. 97 § 4 KP – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15.5.1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz.U. Nr 60, poz. 282 ze zm.), 2) art. 126 § 1 KP – rozporządzenie Rady Ministrów z 28.5.1996 r. w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie (t.j. Dz.U. z 1996 r. Nr 143, poz. 663 ze zm.). Kodeks pracy wprowadził również inne niż wskazane w Konstytucji RP źródła prawa pracy, specyficzne dla tej gałęzi prawa. Zgodnie z art. 9 § 1 KP ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia ukła- dów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulami- nów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Powołany przepis rozszerza pojęcie źródeł prawa pracy do postanowień określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy: 1) zawartych w układach zbiorowych pracy, 2) opartych na ustawie porozumieniach zbiorowych, 3) zawartych w regulaminach i statutach. 3
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: