Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00145 007920 15038543 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Prawo wykroczeń (materialne i procesowe) - ebook/pdf
Prawo wykroczeń (materialne i procesowe) - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 275
Wydawca: C. H. Beck Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-255-3828-6 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> naukowe i akademickie >> prawo
Porównaj ceny (książka, ebook (-5%), audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Seria ta stanowi kanon wiedzy niezbędnej każdemu studentowi prawa do zdania egzaminu.

Podręcznik „Prawo  wykroczeń” w części dotyczącej materialnego prawa wykroczeń przedstawia m.in. zagadnienia:

Natomiast w części odnoszącej sie do procesowego prawa wykroczeń omówiono m.in. kwestie związane z:

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

PODRÊCZNIKI PRAWNICZE † Andrzej Marek • Prawo wykroczeñ Prawo wykroczeñ (materialne i procesowe) † Andrzej Marek prof. zw. dr hab. nauk prawnych Uniwersytet Miko³aja Kopernika w Toruniu 7. wydanie uaktualnione Wydawca: Aneta Flisek © Wydawnictwo C. H. Beck 2012 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Sk³ad i ³amanie: Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. Druk i oprawa: P.W.P. INTERDRUK, Warszawa ISBN 978-83-255-3827-9 ISBN e-book 978-83-255-3828-6 Przedmowa Podrêcznik ten przedstawia ca³oœæ problematyki obejmowanej pojêciem pra- wa wykroczeñ, zarówno zagadnienia prawa materialnego, jak i procesowego. Takie ujêcie uzasadnione jest przede wszystkim tym, ¿e na studiach prawniczych lub administracyjnych wyk³ad prawa wykroczeñ obejmuje obydwie te dziedzi- ny, ma wiêc charakter monograficzny. „Ca³oœciowe” ujêcie prawa wykroczeñ ma te¿ walor praktyczny, czyni¹c takie opracowanie przydatnym tak¿e dla osób stosuj¹cych to prawo lub stykaj¹cych siê z nim w ró¿nych sytuacjach ¿yciowych (sêdziowie s¹dów grodzkich, funkcjonariusze Policji i innych organów oskar¿y- cielskich, pokrzywdzeni wykroczeniem, wreszcie obwinieni i ich obroñcy) 1 . W niniejszym 7. wydaniu podrêcznika uaktualniono literaturê przedmiotu, a tak¿e uwzglêdniono wszystkie dotychczasowe zmiany w stanie prawnym. Toruñ, styczeñ 2012 r. Andrzej Marek 1 Zob. uwagi recenzyjne R. A. Stefañskiego (Prok. i Pr. 2002, Nr 10). Spis treœci Przedmowa .................................................................................................................. Wykaz skrótów ............................................................................................................ V XI Literatura ogólna .......................................................................................................... XV Czêœæ I. Zagadnienia ogólne ................................................................................... Rozdzia³ I. Pojêcie prawa wykroczeñ, jego funkcje i miejsce w systemie obowi¹zuj¹cego prawa .......................................................................................... § 1. Uwagi ogólne................................................................................................... § 2. Kryteria rozgraniczenia obszarów przestêpstw i wykroczeñ ........................ Rozdzia³ II. Rozwój prawa dotycz¹cego wykroczeñ w Polsce ................................ § 3. Ustawodawstwo okresu miêdzywojennego na tle klasycznych systemów prawa.............................................................................................. § 4. Ustawa o orzecznictwie karno-administracyjnym z 15.12.1951 r. ............... § 5. Kodyfikacja prawa wykroczeñ z 20.5.1971 r. ............................................... Rozdzia³ III. Reforma prawa wykroczeñ w Rzeczypospolitej Polskiej ................. § 6. Za³o¿enia reformy i najwa¿niejsze nowelizacje ............................................ § 7. Nowy Kodeks postêpowania w sprawach o wykroczenia, projekty zmian 1 1 1 4 8 8 12 14 17 17 Kodeksu wykroczeñ. Problem tzw. prawa administracyjno-karnego ........... 19 Czêœæ II. Materialne prawo wykroczeñ ................................................................... Rozdzia³ I. ród³a i zasady stosowania materialnego prawa wykroczeñ .............. § 8. Pojêcie i Ÿród³a materialnego prawa wykroczeñ ........................................... § 9. Zasady stosowania materialnego prawa wykroczeñ ...................................... Rozdzia³ II. Pojêcie i struktura wykroczenia ........................................................... § 10. Spór o istotê wykroczenia ............................................................................ § 11. Definicja wykroczenia i jej elementy........................................................... § 12. Ustawowe znamiona wykroczenia................................................................ Rozdzia³ III. Przedmiot i strona przedmiotowa wykroczenia ................................ § 13. Przedmiot wykroczenia ................................................................................. § 14. Strona przedmiotowa (czyn i jego formy, zwi¹zek przyczynowy) ............ § 15. Okolicznoœci uchylaj¹ce bezprawnoœæ czynu .............................................. 23 23 23 26 30 30 33 36 39 39 42 46 VIII Spis treœci Rozdzia³ IV. Podmiot i strona podmiotowa wykroczenia ....................................... § 16. Podmiot wykroczenia .................................................................................... § 17. Strona podmiotowa (wina i jej formy) ........................................................ § 18. Okolicznoœci uchylaj¹ce winê....................................................................... Rozdzia³ V. Formy pope³nienia wykroczenia ........................................................... § 19. Formy zjawiskowe (wspó³sprawstwo, pod¿eganie, pomocnictwo)............. § 20. Usi³owanie ..................................................................................................... Rozdzia³ VI. Jednoœæ i wieloœæ wykroczeñ. Zbieg znamion przestêpstwa i wykroczenia ......................................................................................................... § 21. Prawna jednoœæ wykroczenia ........................................................................ § 22. Zbieg wykroczeñ i zbieg przepisów ustawy................................................ § 23. Zbieg znamion przestêpstwa i wykroczenia ................................................ Rozdzia³ VII. Kary i œrodki karne............................................................................. § 24. Ogólne pojêcie istoty i celów kary .............................................................. § 25. Kary................................................................................................................ I. Kara aresztu ............................................................................................ II. Kara ograniczenia wolnoœci.................................................................... III. Grzywna.................................................................................................. IV. Nagana .................................................................................................... § 26. Œrodki karne................................................................................................... I. Zakaz prowadzenia pojazdów ................................................................ II. Przepadek przedmiotów ......................................................................... III. Nawi¹zka i obowi¹zek naprawienia szkody ........................................... IV. Publikacja orzeczenia ............................................................................. § 27. Œrodki oddzia³ywania wychowawczego ....................................................... Rozdzia³ VIII. Zasady wymiaru kary i œrodków karnych ...................................... § 28. Ogólne zasady i dyrektywy wymiaru kary lub œrodka karnego................. I. Wspó³miernoœæ do szkodliwoœci czynu i winy....................................... II. Spo³eczne oddzia³ywanie ....................................................................... III. Prewencja indywidualna ......................................................................... 51 51 53 58 61 61 64 66 66 70 72 76 76 78 79 81 83 84 85 87 89 91 93 94 95 95 98 98 99 § 29. Okolicznoœci wp³ywaj¹ce na wymiar kary (œrodka karnego) ..................... § 30. Nadzwyczajne z³agodzenie kary i odst¹pienie od ukarania........................ § 31. Warunkowe zawieszenie wykonania kary aresztu ....................................... 100 104 106 § 32. Wymiar kary wobec sprawców wykroczeñ chuligañskich i recydywistów .............................................................................................. 108 Rozdzia³ IX. Przedawnienie karalnoœci i zatarcie ukarania ................................... 113 § 33. Przedawnienie karalnoœci i wykonania kary ................................................ § 34. Zatarcie ukarania ........................................................................................... 113 114 Spis treœci IX Rozdzia³ X. Czêœæ szczególna. Systematyka i najwa¿niejsze kategorie wykroczeñ............................................................................................................... 116 § 35. Systematyka czêœci szczególnej Kodeksu wykroczeñ ................................. 116 § 36. Wykroczenia przeciwko porz¹dkowi oraz instytucjom publicznym, samorz¹dowym i spo³ecznym ....................................................................... § 37. Wykroczenia przeciwko bezpieczeñstwu osób i mienia ............................. § 38. Wykroczenia przeciwko bezpieczeñstwu i porz¹dkowi w komunikacji..... § 39. Wykroczenia przeciwko osobie i zdrowiu ludnoœci .................................... § 40. Wykroczenia przeciwko mieniu i interesom konsumentów .......................... § 41. Pozosta³e wykroczenia .................................................................................. 117 124 126 132 134 139 Czêœæ III. Procesowe prawo wykroczeñ (Postêpowanie w sprawach o wykroczenia) ...................................................... 141 Rozdzia³ I. Zagadnienia ogólne ................................................................................. 141 § 42. Prawo procesowe i postêpowanie w sprawach o wykroczenia, jego przedmiot i struktura ..................................................................................... § 43. S¹d i jego w³aœciwoœæ................................................................................... 141 147 Rozdzia³ II. Zasady postêpowania w sprawach o wykroczenia.............................. 150 § 44. Uwagi ogólne................................................................................................. 150 § 45. Zasada rzetelnego procesu oraz zasada prawdy materialnej i zasady z ni¹ zwi¹zane ............................................................................................... § 46. Zasady skargowoœci i kontradyktoryjnoœci .................................................. § 47. Zasady domniemania niewinnoœci i prawa obwinionego do obrony ......... § 48. Zasada celowoœci karania lub stosowania œrodków zapobiegawczo-wychowawczych .................................................................. § 49. Zasada szybkoœci i ekonomiki postêpowania .............................................. § 50. Zasady jawnoœci i informacji prawnej ......................................................... 152 156 157 159 160 161 Rozdzia³ III. Przes³anki procesowe ........................................................................... 164 § 51. Uwagi ogólne................................................................................................. § 52. Przes³anki dodatnie........................................................................................ § 53. Przes³anki ujemne (przeszkody procesowe)................................................. 164 165 170 Rozdzia³ IV. Strony i ich reprezentanci .................................................................... 173 § 54. Oskar¿yciel publiczny ................................................................................... § 55. Pokrzywdzony, oskar¿yciel posi³kowy i jego pe³nomocnik........................ § 56. Obwiniony i jego obroñca ............................................................................ 173 176 179 Rozdzia³ V. Dowody. Œrodki przymusu procesowego .............................................. 183 § 57. Dowody i postêpowanie dowodowe............................................................. § 58. Œrodki przymusu i kary porz¹dkowe ........................................................... Rozdzia³ VI. Postêpowanie wstêpne .......................................................................... § 59. Czynnoœci wyjaœniaj¹ce................................................................................. 183 189 191 191 X Spis treœci § 60. Wniosek o ukaranie i jego kontrola............................................................. 194 Rozdzia³ VII. Postêpowanie rozpoznawcze w s¹dzie I instancji............................. 197 § 61. Orzekanie przed rozpraw¹ ............................................................................ § 62. Przygotowanie do rozprawy ......................................................................... § 63. Przebieg rozprawy i wyrok s¹dowy ............................................................. 197 199 202 Rozdzia³ VIII. Postêpowania szczególne .................................................................. 212 § 64. Postêpowanie nakazowe ................................................................................ § 65. Postêpowanie mandatowe ............................................................................. § 66. Postêpowanie przyspieszone ......................................................................... 212 215 220 Rozdzia³ IX. Postêpowanie odwo³awcze ................................................................... 224 § 67. Uwagi ogólne................................................................................................. § 68. Apelacja ......................................................................................................... § 69. Za¿alenie ........................................................................................................ 224 228 231 Rozdzia³ X. Nadzwyczajne œrodki zaskar¿enia. Odszkodowanie za nies³uszne ukaranie lub zatrzymanie ..................................................................................... 233 § 70. Uwagi ogólne................................................................................................. § 71. Kasacja ........................................................................................................... § 72. Wznowienie postêpowania ............................................................................ § 73. Odszkodowanie za nies³uszne ukaranie lub zatrzymanie............................ 233 234 236 237 Rozdzia³ XI. Postêpowanie wykonawcze .................................................................. 240 § 74. Zasady ogólne................................................................................................ § 75. Wykonanie kar i œrodków karnych .............................................................. 240 242 § 76. Modyfikacje wykonania orzeczeñ. Umorzenie postêpowania wykonawczego ............................................................................................... 247 Indeks rzeczowy .......................................................................................................... 249 Wykaz skrótów 1. Akty normatywne KC ............................... Kodeks cywilny z 23.4.1964 r. (ze zm.) KK ............................. Kodeks karny z 6.6.1997 r. (ze zm.) KKS ............................ Kodeks karny skarbowy z 10.9.1999 r. (ze zm.) KKW .......................... Kodeks karny wykonawczy z 6.6.1997 r. (ze zm.) KP................................ Kodeks pracy z 26.6.1974 r. (ze zm.) KPK ............................ Kodeks postêpowania karnego z 6.6.1997 r. (ze zm.) KPW ............................ Kodeks postêpowania w sprawach o wykroczenia z 24.8.2001 r. (ze zm.) KW ............................. Kodeks wykroczeñ z 20.5.1971 r. (ze zm.) PW ............................. Przepisy wprowadzaj¹ce Kodeks wykroczeñ 2. Czasopisma CzPKiNP .................... Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Dz.U. ......................... Dziennik Ustaw MoP ........................... Monitor Prawniczy NP ............................... Nowe Prawo OSNKW .................... Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego – Izba Karna i Izba Wojskowa OSN Prok. Gen. .......... Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego wydawane przez Prokuraturê Generaln¹ OSNwSK .................... Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego w Sprawach Karnych OSP ............................ Orzecznictwo S¹dów Polskich Pal. ............................. Palestra PiP .............................. Pañstwo i Prawo PPK ............................ Przegl¹d Prawa Karnego Prok. i Pr. ................... Prokuratura i Prawo Przegl. Policyjny ......... Przegl¹d Policyjny PS ............................... Przegl¹d S¹dowy RPEiS ........................ Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny Rzeczp. ....................... Rzeczpospolita SP ............................... Studia Prawnicze WPP ........................... Wojskowy Przegl¹d Prawniczy XII Wykaz skrótów ZW (ZKA) ................. Zagadnienia Wykroczeñ (do 1972 r. Zagadnienia Karno-Administra- cyjne) proj. KW ................... projekt Kodeksu wykroczeñ, opracowany przez Zespó³ ds. Prawa Wykroczeñ w Komisji ds. Reformy Prawa Karnego (niepubl.) 3. Literatura Bafia i in., Komentarz ................. J. Bafia, D. Egierska, I. Œmietanka, Kodeks wykroczeñ. Komentarz, 2. wyd., Warszawa 1980 Bojarski, Radecki, Komentarz .................. M. Bojarski, W. Radecki, Kodeks wykroczeñ. Komentarz, 4. wyd., Warszawa 2006 Bojarski, Œwida, Podstawy .................... M. Bojarski, Z. Œwida, Podstawy materialnego i procesowego prawa o wykroczeniach, 3. wyd., Wroc³aw 2002 T. Bojarski, Polskie prawo ............ T. Bojarski, Polskie prawo wykroczeñ. Zarys wyk³adu, 3. wyd., Warszawa 2009 Bojarski i in., ............... T. Bojarski, A. Michalska-Warias, J. Piórkowska-Flieger, M. Szwar- czyk, Kodeks wykroczeñ. Komentarz, 3. wyd., Warszawa 2011 Grzegorczyk, Komentarz .................. T. Grzegorczyk, Kodeks postêpowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, 3. wyd., Warszawa 2005 Grzegorczyk, Gubiñski, Prawo wykroczeñ .................. T. Grzegorczyk, A. Gubiñski, Prawo wykroczeñ, Warszawa 1995 Lewiñski, Komentarz ................. J. Lewiñski, Komentarz do Kodeksu postêpowania w sprawach o wykroczenia, 6. wyd., Warszawa 2009 Marek, Komentarz do KK ......................... A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, 5. wyd., Warszawa 2010 Marek, Prawo karne ................ A. Marek, Prawo karne, 10. wyd., Warszawa 2011 Marek, System 1: Prawo wykroczeñ ...... A. Marek, System Prawa Karnego, t. 1, Zgadnienia ogólne, § 4. Pra- wo wykroczeñ, Warszawa 2010 Siewierski i in., Komentarz .................. M. Siewierski, J. Lewiñski, Z. Leoñski, J. Goœcicki, Komentarz do Kodeksu postêpowania w sprawach o wykroczenia oraz do ustawy o ustroju kolegiów, 2. wyd., Warszawa 1979 Wykaz skrótów XIII Uzasadnienie KPW .......................... Kodeks postêpowania w sprawach o wykroczenia z 2001 r. z Uza- sadnieniem (proj. rz¹dowy, Wydawnictwo Prawnicze), Warszawa 2001 4. Inne skróty nast. ............................. nastêpna (-y) tekst jedn. ................... tekst jednolity uchw. .......................... uchwa³a wyr. ............................ wyrok ze zm. ......................... ze zm. Uwaga: powo³ane w ksi¹¿ce artyku³y (art.) bez ich bli¿szego okreœlenia odnosz¹ siê – zale¿- nie od kontekstu – do artyku³ów Kodeksu wykroczeñ lub Kodeksu postêpowania w sprawach o wykroczenia. Literatura ogólna 1. Podrêczniki, skrypty i opracowania monograficzne M. Bojarski, Z. Œwida, Podstawy materialnego i procesowego prawa o wykroczeniach, 2. wyd., Wroc³aw 2001 T. Bojarski, Polskie prawo wykroczeñ. Zarys wyk³adu, 3. wyd., Warszawa 2009 T. Grzegorczyk, A. Gubiñski, Prawo wykroczeñ, Warszawa 1995 A. Gubiñski, Prawo wykroczeñ, Warszawa 1989 J. Jakubowska-Hara, Grzywna w prawie wykroczeñ. Model ustawowy i praktyka, Warszawa 2002 A. Marek, Polskie prawo wykroczeñ, Warszawa 1987 A. Marek, Wprowadzenie do: Prawo wykroczeñ, 3. wyd., Kraków 2004 A. Marek, System Prawa Karnego, t. 1, Zgadnienia ogólne, § 4. Prawo wykroczeñ, Warszawa 2010 A. Marek, Prawo karne, 10. wyd., Warszawa 2011 Rozwój polskiego prawa wykroczeñ (pod red. T. Bojarskiego, M. Mozgawy i J. Szumskiego), Lublin 1996 J. Skupiñski, Model polskiego prawa o wykroczeniach, Wroc³aw 1974 D. Szumi³o-Kulczycka, Prawo administracyjno-karne, Kraków 2004 J. Szumski, Œrodki penalne w polskim prawie wykroczeñ na tle doœwiadczeñ praktyki, Lublin 1995 2. Komentarze J. Bafia, D. Egierska, I. Œmietanka, Kodeks wykroczeñ. Komentarz, 2. wyd., Warszawa 1980 M. Bojarski, W. Radecki, Kodeks wykroczeñ. Komentarz, 4. wyd., Warszawa 2006 M. Bojarski, W. Radecki, Pozakodeksowe przepisy o przestêpstwach i wykroczeniach z ko- mentarzem, Warszawa 1996 T. Bojarski, A. Michalska-Warias, J. Piórkowska-Flieger, M. Szwarczyk, Kodeks wykroczeñ. Komentarz, Warszawa 2011 T. Grzegorczyk, Kodeks postêpowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, 3. wyd., War- szawa 2005 G. Kasicki, A. Wiœniewski, Kodeks wykroczeñ. Komentarz, Warszawa 2002 W. Kotowski, Kodeks wykroczeñ. Komentarz, 2. wyd., Kraków 2007 W. Kotowski, B. Kurzêpa, Wykroczenia pozakodeksowe. Komentarz, Warszawa 2006 J. Lewiñski, Komentarz do Kodeksu postêpowania w sprawach o wykroczenia, 6. wyd., War- szawa 2009 A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, 5. wyd., Warszawa 2010 XVI Literatura ogólna M. Siewierski, J. Lewiñski, Z. Leoñski, J. Goœcicki, Komentarz do Kodeksu postêpowania w sprawach o wykroczenia oraz do ustawy ustroju kolegiów, 2. wyd., Warszawa 1979 R. A. Stefañski, Wykroczenia drogowe. Komentarz, Kraków 2005 3. Inne Kodeks postêpowania w sprawach o wykroczenia z 2001 r. z Uzasadnieniem (projekt rz¹dowy), Warszawa 2001 Czêœæ I. Zagadnienia ogólne Rozdzia³ I. Pojêcie prawa wykroczeñ, jego funkcje i miejsce w systemie obowi¹zuj¹cego prawa Literatura: A. Gubiñski, O w³aœciwy zakres przedmiotowy prawa o wykroczeniach, ZW 3/1981; A. Marek, Wprowadzenie do: Prawo wykroczeñ, Kraków 2004; ten¿e, Propono- wany model prawa wykroczeñ i orzecznictwa w sprawach o wykroczenia, (w:) Rozwój pol- skiego prawa wykroczeñ, Lublin 1996; ten¿e, System 1: Prawo wykroczeñ; W. Radecki, Miej- sce prawa wykroczeñ w systemie prawa, (w:) Bojarski, Radecki, Komentarz. § 1. Uwagi ogólne Polskie prawo wykroczeñ jest rezultatem g³êbokich przemian, podczas któ- 1 rych œciera³y siê ró¿norodne koncepcje teoretyczne, a w których o ostatecznym kszta³cie regulacji prawnych przes¹dza³y potrzeby praktyki spo³ecznej i ustrojo- we warunki rozwoju prawa. W okresie miêdzywojennym prawo nasze ukszta³towa³o siê pod wp³ywem 2 klasycznych systemów orzecznictwa w sprawach o wykroczenia. Przyjêto kon- cepcjê przekazuj¹c¹ orzekanie kar za wykroczenia organom administracji, jed- nak¿e pod kontrol¹ s¹dów. Po II wojnie œwiatowej nast¹pi³a gruntowna zmiana regulacji prawnej, oparta na koncepcji kolegialnego rozstrzygania spraw o wy- kroczenia, wynikaj¹cej z ówczesnych za³o¿eñ ustrojowych. Wreszcie, w ostat- nich latach (po 1989 r.), nast¹pi³y kolejne przemiany, których podstawow¹ cech¹ jest d¹¿enie do wzmocnienia gwarancji prawnych, a przede wszystkim re- alizacja zasady s¹dowego wymiaru sprawiedliwoœci we wszystkich sprawach, tak¿e dotycz¹cych wykroczeñ (zob. art. 175 i 237 Konstytucji RP). Obowi¹zuj¹ce prawo wykroczeñ jest ga³êzi¹ szeroko pojêtego prawa kar- 3 nego (prawo karne sensu largo) objêt¹ odrêbn¹ kodyfikacj¹ (bli¿ej zob. A. Ma- rek, System 1: Prawo wykroczeñ). Podstawow¹ funkcj¹ prawa wykroczeñ jest Nb. 1–3 2 Czêœæ I. Rozdzia³ I. Pojêcie prawa wykroczeñ, jego funkcje i miejsce w systemie... ochrona stosunków spo³ecznych przed naruszeniami porz¹dku prawnego, które wprawdzie nie zawieraj¹ tego nasilenia spo³ecznej szkodliwoœci, jak przestêp- stwa (zbrodnie i wystêpki), ale które przez swoj¹ czêstotliwoœæ stanowi¹ istotne zagro¿enie dla ³adu i porz¹dku prawnego. Tak okreœlona funkcja ochronna prawa wykroczeñ wi¹¿e siê z w³aœciw¹ temu prawu funkcj¹ prewencyjnowy- chowawcz¹. 4 Funkcja prewencyjno-wychowawcza wyra¿a siê w oddzia³ywaniu na tych obywateli, którzy wprawdzie nie przejawiaj¹ postaw antyspo³ecznych, jednak¿e wykazuj¹ brak poszanowania dla zasad porz¹dku prawnego i niezbêdnej spo³ecznej dyscypliny. Jest przy tym rzecz¹ oczywist¹, ¿e bez wpajania obywa- telom koniecznoœci przestrzegania zasad wspó³¿ycia i poszanowania prawa „na co dzieñ” trudno skutecznie przeciwdzia³aæ powa¿niejszym przejawom ³amania prawa. Karanie sprawców wykroczeñ jest wiêc zarazem dzia³aniem prewencyj- nym, zapobiegaj¹cym przestêpczoœci. 5 Z uwagi na oparcie odpowiedzialnoœci za wykroczenia na gwarancyjnych zasadach prawa karnego – ustawowej okreœlonoœci czynu zabronionego i kary (nullum crimen et nulla poena sine lege), zakazu wstecznego dzia³ania prawa (lex retro non agit) oraz uzale¿nienia odpowiedzialnoœci od winy indywidualnej (nulla poena sine culpa) – zaakcentowaæ nale¿y funkcjê gwarancyjn¹ prawa wykroczeñ. Jest ona warunkiem praworz¹dnoœci w stosowaniu represji za wy- kroczenia, zapewniaj¹c zarazem ochronê przed bezzasadnym ukaraniem (por. Nb. 50–60). 6 Jak zaznaczono, prawo wykroczeñ jest œciœle powi¹zane z prawem karnym dotycz¹cym przestêpstw (tj. prawem karnym sensu stricto), w istocie jest ono jego przed³u¿eniem i dope³nieniem. Nale¿y przy tym zauwa¿yæ, ¿e sfera pena- lizacji czêsto podlega zmianom: s¹ czyny, których nasilenie powoduje ich prze- suniêcie z kategorii wykroczeñ do kategorii przestêpstw (np. wprowadzona ustaw¹ nowelizacyjn¹ z 14.4.2000 r. kryminalizacja prowadzenia pojazdu w sta- nie nietrzeŸwoœci – zob. art. 178a KK); czêœciej jednak mamy do czynienia ze zjawiskiem odwrotnym (tzw. dekryminalizacj¹ – por. Nb. 32–33). Powi¹zanie prawa wykroczeñ z prawem karnym dotycz¹cym przestêpstw wyra¿a siê nie tylko w daleko id¹cym podobieñstwie zasad odpowiedzialnoœci za wykroczenia i przestêpstwa, ale równie¿ w zbli¿onym rodzajowo systemie kar i œrodków karnych (pozbawienie i ograniczenie wolnoœci, grzywna, obo- wi¹zek naprawienia szkody, zakaz prowadzenia pojazdów itp.), aczkolwiek nasilenie dolegliwoœci kar przewidzianych za wykroczenia z zasady jest mniej- sze od stosowanych wobec sprawców przestêpstw. Powy¿sze wzglêdy spowodowa³y, ¿e wkrótce po uchwaleniu kodyfikacji prawa wykroczeñ z 20.5.1971 r. SN wyrazi³ pogl¹d, i¿ pojêcie odpowiedzial- Nb. 4–6 § 1. Uwagi ogólne 3 noœci karnej „obejmuje nie tylko sferê stosowania norm Kodeksu karnego, ale tak¿e sferê stosowania Kodeksu wykroczeñ” (uchw. SN (7) z 5.4.1973 r., VI KZP 80/72, OSNKW 1973, Nr 6, poz. 72). Pogl¹d ten wzbudzi³ w¹tpliwoœci w doktrynie, przy czym podnoszono tu g³ównie, ¿e w odczuciu spo³ecznym po- jêcie odpowiedzialnoœci karnej wi¹¿e siê z odpowiedzialnoœci¹ za przestêpstwo (L. Gardocki). Problem jest z³o¿ony, gdy¿ orzeczenie przez s¹d kary za wykro- czenie w oparciu o kryterium winy i analogiczne zasady odpowiedzialnoœci jest w swej istocie odpowiedzialnoœci¹ karn¹, aczkolwiek nie wi¹¿e siê z ni¹ takiego potêpienia spo³ecznego, jak z odpowiedzialnoœci¹ za przestêpstwo. Stwierdziæ zatem trzeba, ¿e odpowiedzialnoœæ za wykroczenie jest odpowiedzialnoœci¹ karn¹ w znaczeniu szerszym (sensu largo). W odró¿nieniu bowiem od skazañ (tak¿e warunkowych umorzeñ postêpowania) za przestêpstwa, orzeczenia o ukaraniu za wykroczenia nie podlegaj¹ odnotowaniu w Krajowym Rejestrze Karnym (z wyj¹tkiem orzeczenia kary aresztu), nie s¹ te¿ podstaw¹ do stwier- dzenia recydywy, z któr¹ prawo karne wi¹¿e powa¿ne konsekwencje (zob. art. 64 KK). Nale¿y przypomnieæ, ¿e ustawa z 15.12.1951 r. o orzecznictwie karno-administracyjnym 7 (tekst jedn. Dz.U. z 1959 r. Nr 15, poz. 79 ze zm.) okreœla³a kary stosowane za wykroczenia jako „kary administracyjne”, co wi¹za³o siê z koncepcj¹ oddzielenia sfery wykroczeñ od sfe- ry prawa karnego. Koncepcja ta jednak z czasem upad³a (por. Nb. 25–28), co oznacza, i¿ pra- wo wykroczeñ nale¿y do szeroko pojêtej dziedziny prawa karnego. Obowi¹zuj¹cy Kodeks wykroczeñ z 20.5.1971 r. by³ wielokrotnie nowelizo- 8 wany. Nadaje on tej dziedzinie prawa charakter w³aœciwy prawu karnemu jako prawu, które ustala zakazy i nakazy oraz kary gro¿¹ce za ich przekroczenie. Tej cechy prawa wykroczeñ nie podwa¿a fakt, i¿ normy tego prawa czêsto s¹ instru- mentem sankcjonuj¹cym naruszenie przepisów o charakterze administracyjnym i porz¹dkowym. Ustawowe znamiona wykroczeñ tylko czêœciowo zawarte s¹ w Kodeksie wykroczeñ (Czêœæ szczególna); liczne wykroczenia przewiduj¹ ustawy reguluj¹ce ró¿norodne sfery dzia³alnoœci pañstwa i obrotu prawnego (ich obszerne zestawienie – zob. Bojarski, Radecki, Komentarz, s. 29–59). Równolegle z prac¹ nad nowym Kodeksem karnym, zakoñczon¹ uchwale- niem kodyfikacji z 6.6.1997 r., prowadzone by³y prace nad projektem nowego Kodeksu wykroczeñ. Projektodawcy przyjêli ambitne zamierzenie opracowania tzw. kodyfikacji ca³oœciowej, inkorporuj¹cej normy dotycz¹ce wykroczeñ zawarte w dziesi¹tkach ustaw szczególnych. Przedsiêwziêcie to jednak zakoñ- czy³o siê niepowodzeniem (zob. Nb. 43). Na ca³okszta³t prawa wykroczeñ sk³ada siê materialne prawo wykroczeñ 9 i procesowe prawo wykroczeñ, które normuj¹ postêpowanie w sprawach Nb. 7–9
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Prawo wykroczeń (materialne i procesowe)
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: