Darmowy fragment publikacji:
SYSTEM PRAWA PRYWATNEGO
Prawo zobowi¹zañ – czêœæ ogólna
Tom 5
SYSTEM
PRAWA PRYWATNEGO
Prawo zobowi¹zañ
– czêœæ ogólna
Tom 5
REDAKTOR NACZELNY SYSTEMU PRAWA PRYWATNEGO
ZBIGNIEW RADWAÑSKI
Prawo zobowi¹zañ
– czêœæ ogólna
Tom 5
Redaktor
Prof. dr hab. Ewa £êtowska
Instytut Nauk Prawnych PAN
Autorzy
dr Ma³gorzata Bednarek – Instytut Nauk Prawnych PAN; dr hab. Adam
Brzozowski – Uniwersytet Warszawski; dr Przemys³aw Drapa³a –
Uniwersytet Miko³aja Kopernika; prof. dr hab. Tomasz Dybowski
– Uniwersytet Warszawski; dr Marcin Krajewski – Uniwersytet
Warszawski; prof. dr hab. Ewa £êtowska – Instytut Nauk Prawnych
PAN; dr Piotr Machnikowski – Uniwersytet Wroc³awski; prof. dr hab.
Adam Olejniczak – Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu;
dr Agnieszka Pyrzyñska – Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu;
prof. dr hab. Ma³gorzata Pyziak-Szafnicka – Uniwersytet £ódzki
Wydano we wspó³pracy:
z Instytutem Nauk Prawnych PAN
w Warszawie
Poszczególne czêœci opracowali:
Ma³gorzata Bednarek – rozdz. VII, rozdz. IX § 50
Adam Brzozowski – rozdz. V § 22–25
Przemys³aw Drapa³a – rozdz. IX § 49, rozdz. X § 53–55
Tomasz Dybowski* – rozdz. III
Marcin Krajewski – rozdz. VIII
Ewa £êtowska – rozdz. I, rozdz. IX § 47–48
Piotr Machnikowski – rozdz. II, rozdz. V § 26, rozdz. VI
Adam Olejniczak – rozdz. X § 51–52
Agnieszka Pyrzyñska* – rozdz. III
Ma³gorzata Pyziak-Szafnicka – rozdz. IV
* Opublikowany w Tomie 5 Systemu Prawa Prywatnego tekst stanowi przygotowan¹ przez
dr A. Pyrzyñsk¹ aktualizacjê rozdzia³u – autorstwa prof. dr hab. T. Dybowskiego – opublikowane-
go w Systemie Prawa Cywilnego, t. III, cz. 1, Ossolineum 1981.
Redakcja serii: Ewa Skibiñska
Redakcja: Agnieszka Mikos
© Wydawnictwo C.H. Beck 2006
Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o.
ul. Gen. Zaj¹czka 9, 01–518 Warszawa
Sk³ad i ³amanie: Wydawnictwo C.H. Beck
Druk i oprawa: PERFEKT S.A. Warszawa
ISBN 83-7387-417-8
Przedmowa
„Prawo zobowi¹zañ – czêœæ ogólna” obejmuje problematykê, która jest przedmio-
tem analizy w ramach Tomu 5 i 6 Systemu Prawa Prywatnego. W niniejszym tomie
omówione zosta³o zagadnienie zobowi¹zania w systemie prawa cywilnego, struktura
zobowi¹zania, œwiadczenie, wieloœæ d³u¿ników i wierzycieli. Podjête zosta³y równie¿
zagadnienia dotycz¹ce problematyki umów (zagadnienia ogólne, funkcje, swoboda
umów, treœæ umowy, wzorce umów, zagadnienia szczególne zwi¹zane z zawarciem
i przygotowaniem umowy, umowy odnosz¹ce siê do osób trzecich oraz dodatkowe za-
strze¿enia umowne).
Prezentowane opracowanie jest dzie³em zbiorowym szeœciu autorów, przy czym
ka¿dy z nich odpowiada wy³¹cznie za wyra¿one przez siebie pogl¹dy. Nie naruszaj¹c
stanowiska poszczególnych autorów oraz ich indywidualnego sposobu ujêcia i przed-
stawienia zagadnieñ, ca³oœci wywodu starano siê nadaæ mo¿liwie jednolity charakter.
Publikacja uwzglêdnia stan prawny na dzieñ 1 sierpnia 2006 r.
Warszawa, sierpieñ 2006 r.
Redakcja
V
Spis treœci
Spis treœci
Spis treœci
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spis treœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ I. Wprowadzenie do czêœci ogólnej zobowi¹zañ . . . . . . . . . . . . . . .
§ 1 . Zobowi¹zanie: pojêcie i konstrukcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Charakterystyka ogólna relacji: zobowi¹zanie i prawo zobowi¹zañ . . . .
II. Podstawowe pojêcia i instytucje prawa zobowi¹zañ – sygnalizacja . . . .
III. Mechanizm kreacji zobowi¹zania przez umowê i przepisy . . . . . . . . . . .
IV. Wyk³adnia dotycz¹ca zobowi¹zañ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Interpretacja w prawie zobowi¹zañ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 2 . Funkcje zobowi¹zañ i prawa zobowi¹zañ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Zobowi¹zanie jako narzêdzie wymiany oraz ochrony maj¹tku
i dóbr niematerialnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Ewolucja obrotu i jej wp³yw na prawo zobowi¹zañ . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Podmiotowa dywersyfikacja obrotu a prawo zobowi¹zañ . . . . . . . . . . . .
§ 3 . Prawo zobowi¹zañ a system prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Uwaga ogólna (konsekwencja przyst¹pienia do UE) . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Konwencja o Ochronie Praw Cz³owieka i Podstawowych Wolnoœci . . .
III. Europejskie d¹¿enia do harmonizacji i ujednolicenia prawa prywatnego
w skali ponadpañstwowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Wp³yw Konstytucji na prawo zobowi¹zañ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Rozwój polskiego prawa zobowi¹zañ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 4. Kwestie kolizyjne prawa zobowi¹zañ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Prawo krajowe a prawo obowi¹zuj¹ce na obszarze krajowym
str.
V
VII
XV
1
5
5
12
22
24
29
32
32
33
40
55
55
56
57
73
77
87
(„przestrzeñ prawna”) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
87
II. Przestrzenny zakres prawa zobowi¹zañ (prawo prywatne miêdzynaro-
dowe, jurysdykcja) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Czasowy zakres prawa zobowi¹zañ (prawo intertemporalne) . . . . . . . . .
Rozdzia³ II. Struktura zobowi¹zania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 5 . Pojêcie zobowi¹zania i zarys jego struktury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Zobowi¹zanie jako stosunek prawny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Elementy zobowi¹zania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 6 . Podmioty zobowi¹zania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Wierzyciel i d³u¿nik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Pojêcie strony zobowi¹zania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Wielostronne stosunki zobowi¹zaniowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Zobowi¹zania z udzia³em osób trzecich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Wielopodmiotowe zobowi¹zania wzajemne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Wieloœæ wierzycieli lub d³u¿ników. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII. Osoby uczestnicz¹ce w wykonaniu zobowi¹zania . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII. Oznaczenie podmiotów w zobowi¹zaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IX. Zobowi¹zania realne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 7 . Uprawnienia i obowi¹zki stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Pojêcia uprawnienia i obowi¹zku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. D³ug i podstawowe obowi¹zki d³u¿nika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. WierzytelnoϾ i podstawowe uprawnienia (roszczenia) wierzyciela . . . .
89
97
107
108
108
112
113
113
115
116
117
118
119
120
120
123
124
124
133
138
VII
Spis treœci
IV. Roszczenia wierzyciela o œwiadczenia uboczne i dodatkowe
oraz odpowiadaj¹ce im obowi¹zki d³u¿nika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
141
V. Obowi¹zki d³u¿nika i roszczenia wierzyciela zwi¹zane
ze spe³nieniem œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Wierzycielski obowi¹zek wspó³dzia³ania z d³u¿nikiem . . . . . . . . . . . . . .
VII. Inne obowi¹zki wierzyciela i roszczenia d³u¿nika . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII. Uprawnienia kszta³tuj¹ce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IX. Uprawnienia do ¿¹dania ukszta³towania zobowi¹zania przez s¹d . . . . . .
X. Problem zarzutów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XI. Kompetencje do przenoszenia uprawnieñ i obowi¹zków. . . . . . . . . . . . .
XII. Uprawnienia bezwzglêdne w stosunkach zobowi¹zaniowych . . . . . . . . .
§ 8 . Odpowiedzialnoœæ d³u¿nika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. D³ug i odpowiedzialnoœæ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Ograniczenia odpowiedzialnoœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Zobowi¹zanie niezupe³ne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 9 . Z³o¿onoœæ i zmiennoœæ treœci zobowi¹zania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Z³o¿onoœæ struktury zobowi¹zania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Zmiennoœæ treœci zobowi¹zania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ III. Œwiadczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 10 . Ogólne uwagi o œwiadczeniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Pojêcie œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Przedmiot œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Cel œwiadczenia – interes wierzyciela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Wola spe³nienia œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Treœæ œwiadczenia oraz postaci œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Œwiadczenia w zobowi¹zaniach rezultatu i starannego dzia³ania. . . . . . .
VII. Czynnoœci przygotowawcze, œwiadczenia g³ówne
i œwiadczenia uboczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII. Mo¿liwoœæ spe³nienia œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 11 . Oznaczenie œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Oznaczenie œwiadczenia przez strony stosunku zobowi¹zaniowego
lub przez osoby trzecie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Ustawowe regu³y interpretacyjne dotycz¹ce oznaczenia œwiadczenia . . .
IV. Oznaczenie œwiadczenia przez wskazanie kryteriów
jego bli¿szego okreœlenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Oznaczenie œwiadczenia przez s¹d . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Oznaczenie œwiadczenia na drodze administracyjnej . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 12 . Niektóre rodzaje œwiadczeñ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Œwiadczenia jednorazowe, okresowe, ci¹g³e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Œwiadczenia podzielne i niepodzielne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Œwiadczenia oznaczone co do to¿samoœci i oznaczone co do gatunku . .
§ 13 . Œwiadczenia pieniê¿ne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Pieni¹dz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Œwiadczenie pieniê¿ne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. WalutowoϾ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Wartoœæ pieni¹dza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Nominalizm i waloryzacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 14 . Odsetki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. ród³a obowi¹zku zap³aty odsetek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. WysokoϾ odsetek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. WymagalnoϾ odsetek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Zakaz anatocyzmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Przedawnienie roszczeñ o œwiadczenie odsetek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
143
143
145
146
152
154
156
156
158
158
161
163
165
165
167
169
172
172
173
175
177
178
180
184
186
186
186
187
190
191
192
192
197
198
207
209
215
215
215
222
225
229
230
244
244
250
252
257
260
261
VIII
Spis treœci
§ 15 . Zwrot nak³adów i wydatków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Pojêcie i rodzaje nak³adów i wydatków ulegaj¹cych zwrotowi . . . . . . . .
II. Zaspokojenie roszczeñ z tytu³u nak³adów i wydatków . . . . . . . . . . . . . .
III. Powstanie roszczeñ z tytu³u nak³adów i wydatków
oraz ich przedawnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. U³omnoœæ regulacji dotycz¹cej zwrotu nak³adów i wydatków . . . . . . . .
§ 16. Œwiadczenia w zobowi¹zaniach przemiennych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Charakter zobowi¹zañ przemiennych i wybór œwiadczenia . . . . . . . . . . .
II. Niemo¿liwoœæ œwiadczenia w zobowi¹zaniu przemiennym. . . . . . . . . . .
III. Zbieg roszczeñ lub uprawnieñ a zobowi¹zania przemienne. . . . . . . . . . .
IV. Upowa¿nienie przemienne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ IV. Wieloœæ d³u¿ników i wierzycieli. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 17 . Kszta³t zobowi¹zañ z udzia³em kilku podmiotów . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Uwagi wprowadzaj¹ce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Rodzaje solidarnoœci i ich znaczenie gospodarcze . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. ród³a solidarnoœci – ujêcie teoretyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Klasyfikacja i uzasadnienie przepisów statuuj¹cych solidarnoœæ. . . . . . .
V. Czynnoœæ prawna jako Ÿród³o solidarnoœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 18 . Solidarnoœæ d³u¿ników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Konstrukcja solidarnoœci biernej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Sytuacja d³u¿ników solidarnych w czasie trwania stosunku prawnego . .
III. Pozycja d³u¿ników solidarnych w sporze z wierzycielem . . . . . . . . . . . .
IV. Wygaœniêcie zobowi¹zañ i roszczenia regresowe . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Niektóre przypadki solidarnoœci biernej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 19 . Solidarnoœæ niew³aœciwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Podstawowe przypadki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Spór o odrêbnoœæ instytucji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Sytuacja prawna d³u¿ników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 20 . Solidarnoœæ wierzycieli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. SolidarnoϾ czynna w praktyce. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Sytuacja stron w czasie trwania stosunku prawnego . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Wygaœniêcie solidarnoœci wierzycieli. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Roszczenia regresowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 21 . Zobowi¹zania podzielne i niepodzielne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Zagadnienia ogólne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Zobowi¹zania podzielne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Zobowi¹zania ze œwiadczeniem niepodzielnym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
264
264
266
267
268
269
269
272
274
274
277
279
279
282
284
287
291
293
293
296
302
309
322
348
348
353
359
363
363
365
367
369
370
370
371
373
Rozdzia³ V. Umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
377
§ 22 . Pojêcie umowy w prawie polskim, funkcje umów. ród³a prawa
reguluj¹cego umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Pojêcie umowy w prawie polskim, funkcje umów . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. ród³a prawa reguluj¹cego umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 23 . Modernizacja i europeizacja polskiego prawa umów. Unifikacja
europejskiego prawa umów. Zasady Europejskiego Prawa
Umów (PECL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Modernizacja i europeizacja polskiego prawa umów. . . . . . . . . . . . . . . .
II. Problemy europeizacji polskiego prawa umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 24 . Unifikacja europejskiego prawa umów. Zasady Europejskiego
Prawa Umów (PECL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Uwagi wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Kierunki rozwoju europejskiego prawa umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Funkcje i cele ujednoliconego prawa kontraktów . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Mechanizm zastosowania PECL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Dopuszczalnoœæ zastosowania PECL w œwietle uregulowañ
380
380
388
393
393
396
398
398
398
400
402
prawa polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
403
IX
Spis treœci
§ 25 . Klasyfikacje umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Uwagi wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Umowy zobowi¹zuj¹ce i rozporz¹dzaj¹ce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Umowy nazwane i nienazwane. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Umowy jednostronnie lub dwustronnie zobowi¹zuj¹ce.
Umowy wzajemne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Umowy konsensualne i realne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Umowy odp³atne i nieodp³atne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII. Umowy przysparzaj¹ce. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII. Umowy kauzalne i abstrakcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IX. Umowy losowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
X. Umowy swobodnie negocjowane i umowy adhezyjne. . . . . . . . . . . . . . .
XI. Umowy o zobowi¹zanie rezultatu i umowy
o zobowi¹zanie nale¿ytej starannoœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 26 . Swoboda umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Ogólne wiadomoœci o swobodzie umów zobowi¹zaniowych . . . . . . . . .
II. Teoretyczna konstrukcja swobody umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Swoboda umów jako zasada prawa cywilnego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Faktyczne ograniczenia swobody umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Problem istnienia swobody jednostronnych czynnoœci zobowi¹zuj¹cych .
Rozdzia³ VI. Treœæ umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 27 . Pojêcie treœci umowy zobowi¹zaniowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 28 . Minimalna (konieczna) treœæ umowy zobowi¹zaniowej . . . . . . . . . . .
§ 29 . Zakres swobody kszta³towania treœci umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Kszta³towanie stosunku zobowi¹zaniowego jako przedmiot
kompetencji stron. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Granice swobody umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Skutki dokonania czynnoœci prawnej poza zakresem kompetencji . . . . .
§ 30 . Treœæ umowy a kwalifikacja prawna zobowi¹zania . . . . . . . . . . . . . .
§ 31 . Niemo¿liwoœæ œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Pojêcie niemo¿liwoœci pierwotnej œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. OdpowiedzialnoϾ odszkodowawcza
w razie niemo¿liwoœci œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 32 . Wyzysk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Istota wyzysku i zakres zastosowania art. 388 KC . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Przes³anki wyzysku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Skutki wyzysku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 33 . Umowy zwi¹zane (zwi¹zki umów) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Jednoœæ lub wieloœæ umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Pojêcie zwi¹zku umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Rodzaje zwi¹zków umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. ród³a i rodzaje powi¹zañ pomiêdzy umowami. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ VII. Wzorce umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 34 . Ogólna charakterystyka wzorców umownych . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Zjawisko wzorców umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Geneza wzorców umów i ich rola w obrocie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Mechanizm korzystania z wzorców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Wzorzec umowy a umowa adhezyjna – wzmianka . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Podstawowe zagadnienia teoretyczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. ród³a prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 35 . Rozwój wzorców umów w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Etapy rozwoju – wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Wzorce w Kodeksie zobowi¹zañ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
404
404
405
407
409
410
411
412
413
414
415
416
419
419
433
448
450
452
455
456
458
461
461
462
468
508
510
511
511
517
519
519
525
528
531
531
531
532
534
535
539
541
541
548
551
552
552
560
561
561
561
X
Spis treœci
III. Wzorce w Kodeksie cywilnym w latach 1965–1990 . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Wzorce w Kodeksie cywilnym w latach 1990–2000 . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Wzorce w Kodeksie cywilnym od 2000 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 36 . Regulacja prawna wzorców umów w Kodeksie cywilnym . . . . . . . . .
I. Zakres podmiotowy regulacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Re¿imy prawne wzorców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 37 . Uniwersalny re¿im prawny wzorców umów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Legitymacja do tworzenia wzorców umownych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Charakter prawny wzorców oraz mechanizm zwi¹zania
wzorcem adherenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Przes³anki zwi¹zania wzorcem umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Wymagania co do treœci i formy wzorca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Wyk³adnia wzorców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Pierwszeñstwo umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII. Odpowiedzialnoœæ za nieprawid³owe pos³ugiwanie siê wzorcami. . . . . .
§ 38 . Wzorce w obrocie dwustronnie profesjonalnym . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Odes³anie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Zbieg wzorców w obrocie miêdzy profesjonalistami . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 39 . Re¿im prawny wzorców w obrocie konsumenckim . . . . . . . . . . . . . .
I. Prawo wspólnotowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Wzorce konsumenckie w Kodeksie cywilnym – odes³anie . . . . . . . . . . .
III. Przes³anki zwi¹zania wzorcem konsumenta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Wymagania co do treœci i formy wzorców umów – wzmianka . . . . . . . .
V. Wyk³adnia wzorców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Kontrola wzorców. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 40 . S¹dowa kontrola wzorców w obrocie konsumenckim . . . . . . . . . . . .
I. Kontrola incydentalna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Kontrola abstrakcyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Kodeks wykroczeñ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 41. Re¿im prawny wzorców umów w innych regulacjach prawnych –
563
566
571
573
573
581
583
583
585
591
606
613
617
619
623
623
623
634
634
644
645
647
648
651
684
684
687
697
wzmianka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
698
Rozdzia³ VIII. Zobowi¹zania powstaj¹ce podczas zawierania umów . . . . .
§ 42 . Uwagi wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 43 . Culpa in contrahendo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Norma art. 72 § 2 KC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Obowi¹zek zachowania poufnoœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Pozosta³e przypadki culpa in contrahendo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 44 . Umowa przedwstêpna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Pojêcie umowy przedwstêpnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Wykonanie zobowi¹zania z umowy przedwstêpnej . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Skutki niewykonania zobowi¹zania z umowy przedwstêpnej . . . . . . . . .
IV. Zagadnienia szczególne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 45 . Pozosta³e umowy zawierane w procesie przygotowania umów . . . . .
I. Umowa o negocjacje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Umowa opcji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Umowa ramowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 46 . Obowi¹zek zawierania umów wynikaj¹cy
ze szczególnych Ÿróde³ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Obowi¹zek zawarcia umowy w wypadku aukcji lub przetargu . . . . . . . .
II. Obowi¹zek zawarcia umowy wynikaj¹cy wprost z ustawy . . . . . . . . . . .
Rozdzia³ IX. Umowy odnosz¹ce siê do osób trzecich. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 47 . Wprowadzenie do problematyki umów z art. 391–393 KC . . . . . . . .
I. Umowy z art. 391–393 KC a wzglêdny charakter zobowi¹zania. . . . . . .
II. Systematyczne umiejscowienie regulacji umów z art. 391–393 w KC . .
703
705
709
709
712
721
726
729
729
746
755
772
780
780
785
791
794
794
798
805
807
807
808
XI
Spis treœci
III. Funkcje umów z art. 391–393 KC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Przepisy art. 391–393 KC jako wzorzec regulacyjny. . . . . . . . . . . . . . . .
§ 48 . Umowa o œwiadczenie przez osobê trzeci¹ (art. 391 KC) . . . . . . . . . .
I. Ogólna charakterystyka instytucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Umowa o œwiadczenie przez osobê trzeci¹ w Kodeksie cywilnym
(art. 391 KC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Praktyczne zastosowania umowy o œwiadczenie przez osobê trzeci¹ . . .
IV. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 49 . Umowa o zwolnienie d³u¿nika przez osobê trzeci¹
z obowi¹zku œwiadczenia (art. 392 KC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Uwagi wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Istota i przedmiot umowy o zwolnienie d³u¿nika przez osobê trzeci¹
809
810
811
811
831
842
848
850
850
z obowi¹zku œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
851
III. Charakter prawny umowy o zwolnienie d³u¿nika przez osobê trzeci¹
z obowi¹zku œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
854
IV. Skutki prawne zawarcia umowy o zwolnienie d³u¿nika
przez osobê trzeci¹ z obowi¹zku œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
855
V. Odró¿nienie umowy o zwolnienie d³u¿nika przez osobê trzeci¹
z obowi¹zku œwiadczenia od innych instytucji prawnych . . . . . . . . . . . .
861
VI. Zastosowanie w praktyce umowy o zwolnienie d³u¿nika
przez osobê trzeci¹ z obowi¹zku œwiadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
863
VII. Powstanie zobowi¹zania z art. 392 KC w zwi¹zku z niedojœciem do skut-
ku umowy o zwalniaj¹ce przejêcie d³ugu (art. 519 KC). . . . . . . . . . . . . .
§ 50 . Umowa o œwiadczenie na rzecz osoby trzeciej (art. 393 KC) . . . . . . .
I. Ogólna charakterystyka instytucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Odró¿nienie od instytucji podobnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Regulacja umowy na rzecz osoby trzeciej w Kodeksie cywilnym . . . . . .
Rozdzia³ X. Dodatkowe zastrze¿enia umowne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 51 . Uwagi ogólne o dodatkowych zastrze¿eniach umownych. . . . . . . . . .
I. Pojêcie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Funkcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Kwalifikacja prawna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Konkluzja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 52 . Zadatek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Pojêcie zadatku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Funkcje zadatku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Znaczenie art. 394 KC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Zastrze¿enie zadatku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Skutki zastrze¿enia zadatku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI. Realizacja uprawnieñ z tytu³u zadatku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII. Zadatek a inne instytucje prawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 53 . Umowne prawo odst¹pienia od umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Uwagi wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Konstrukcja kontraktowego prawa odst¹pienia od umowy . . . . . . . . . . .
III. Zakres zastosowania umownego prawa odst¹pienia od umowy . . . . . . .
IV. Wykonanie prawa odst¹pienia od umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Skutki wykonania prawa odst¹pienia od umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 54 . Odstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Istota odstêpnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Spe³nienie œwiadczenia obejmuj¹cego odstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Odstêpne a zadatek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 55 . Kara umowna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I. Uwagi wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Funkcje kary umownej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Konstrukcja kary umownej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
865
867
867
878
882
907
908
908
909
910
911
911
911
912
912
914
925
931
932
937
937
938
941
944
946
950
950
952
955
955
955
956
958
XII
Spis treœci
IV. AkcesoryjnoϾ kary umownej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V. Przes³anki powstania obowi¹zku zap³aty kary umownej . . . . . . . . . . . . .
VI. Kara umowna a roszczenie o naprawienie dalszej szkody.
Rodzaje kar umownych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII. Kara umowna a roszczenie o wykonanie zobowi¹zania. . . . . . . . . . . . . .
VIII. Miarkowanie kary umownej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IX. Przedawnienie roszczenia o karê umown¹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
X. Kara umowna a kara ustawowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
961
962
966
969
970
979
980
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
983
XIII
Wykaz skrótów
1. ród³a prawa
Wykaz skrótów
Wykaz skrótów
BankHipU . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (tekst
jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 99, poz. 919 ze zm.)
CenyU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 5.7.2001 r. o cenach (Dz.U. Nr 97, poz. 1050 ze zm.)
DepSR . . . . . . . . . . . . . rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci z 24.9.1965 r. o zasadach i try-
bie postêpowania w sprawach o z³o¿enie przedmiotu œwiadczenia do de-
pozytu s¹dowego (Dz.U. Nr 42, poz. 261)
DSk³U . . . . . . . . . . . . . ustawa z 16.11.2000 r. o domach sk³adowych oraz o zmianie Kodeksu cy-
wilnego, Kodeksu postêpowania cywilnego i
innych ustaw (Dz.U.
Nr 114, poz. 1191 ze zm.)
ElektrIPU . . . . . . . . . . . ustawa z 12.9.2002 r. o elektronicznych instrumentach p³atniczych
(Dz.U. Nr 169, poz. 1385 ze zm.)
GospNierU . . . . . . . . . . ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomoœciami (tekst jedn.: Dz.U.
z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.)
GospU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.12.1988 r. o dzia³alnoœci gospodarczej (Dz.U. Nr 41,
poz. 324 ze zm.)
GZU . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.7.1992 r. o grach i zak³adach wzajemnych (tekst jedn.: Dz.U.
z 2004 r. Nr 4, poz. 27 ze zm.)
JêzPolU . . . . . . . . . . . . ustawa z 7.10.1999 r. o jêzyku polskim (Dz.U. Nr 90, poz. 999 ze zm.)
KC . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)
KC austr. . . . . . . . . . . . Kodeks cywilny austriacki z 1811 r.
KC franc. . . . . . . . . . . . Kodeks cywilny francuski z 1804 r.
KC niem. . . . . . . . . . . . Kodeks cywilny niemiecki z 1896 r.
KC szwajc. . . . . . . . . . . Kodeks cywilny szwajcarski z 1912 r.
KC w³os. . . . . . . . . . . . Kodeks cywilny w³oski z 1942 r.
KH . . . . . . . . . . . . . . . . rozporz¹dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.6.1934 r. – Kodeks
handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.)
KK . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.)
KKS . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 10.9.1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz.U. Nr 83, poz. 930
ze zm.)
KM . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 18.9.2001 r. – Kodeks morski (Dz.U. Nr 138, poz. 1545 ze zm.)
KomPrywPPU . . . . . . . ustawa z 30.8.1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst jedn.: Dz.U.
z 2002 r. Nr 171, poz. 1397 ze zm.)
Konstytucja RP . . . . . . Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78,
poz. 483, sprost. Dz.U. z 2001 r. Nr 28, poz. 319)
KP . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. Nr 21,
poz. 94 ze zm.)
KPA . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postêpowania administracyjnego (tekst
jedn.: Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.)
KPC . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postêpowania cywilnego (Dz.U. Nr 43,
poz. 296 ze zm.)
KredKonsU . . . . . . . . . ustawa z 20.7.2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 100,
poz. 1081 ze zm.)
KRO . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuñczy (Dz.U. Nr 9,
poz. 59 ze zm.)
KSH . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spó³ek handlowych (Dz.U. Nr 94,
poz. 1037 ze zm.)
KWU . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.7.1982 r. o ksiêgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz.U.
z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.)
XV
Wykaz skrótów
KZ . . . . . . . . . . . . . . . . rozporz¹dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.10.1933 r. – Kodeks
zobowi¹zañ (Dz.U. Nr 82, poz. 599)
NBPU . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn.: Dz.U.
z 2005 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.)
ObligU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.6.1995 r. o obligacjach (tekst jedn.: Dz.U. z 2001 r. Nr 120,
poz. 1300 ze zm.)
OchrKonkurU . . . . . . . ustawa z 15.12.2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst
jedn.: Dz.U. z 2005 r. Nr 244, poz. 2080 ze zm.)
OchrKonsU . . . . . . . . . ustawa z 2.3.2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o od-
powiedzialnoœci za szkodê wyrz¹dzon¹ przez produkt niebezpieczny
(Dz.U. Nr 22, poz. 271 ze zm.)
OchrLokU . . . . . . . . . . ustawa z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zaso-
bie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2005 r.
Nr 31, poz. 266 ze zm.)
OrdPU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2005 r.
Nr 8, poz. 60 ze zm.)
PostAdmU . . . . . . . . . . ustawa z 30.8.2002 r. – Prawo o postêpowaniu przed s¹dami administra-
cyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.)
PrBank . . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2002 r.
Nr 72, poz. 665 ze zm.)
PrBank z 1989 r. . . . . . ustawa z 31.1.1989 r. – Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz.U. z 1992 r.
Nr 72, poz. 359 ze zm.)
PrCzek . . . . . . . . . . . . . ustawa z 28.4.1936 r. – Prawo czekowe (Dz.U. Nr 37, poz. 283 ze zm.)
PrDew . . . . . . . . . . . . . ustawa z 27.7.2002 r. – Prawo dewizowe (Dz.U. Nr 141, poz. 1178
ze zm.)
PrGosp . . . . . . . . . . . . . ustawa z 19.11.1999 r. – Prawo dzia³alnoœci gospodarczej (Dz.U. Nr 101,
poz. 1178 ze zm.)
Pr. Obl. Szwajc. . . . . . . prawo obligacyjne szwajcarskie z 1911 r. ze zm.
PrPoczt . . . . . . . . . . . . . ustawa z 12.6.2003 r. – Prawo pocztowe (Dz.U. Nr 130, poz. 1188 ze zm.)
PrPrywM . . . . . . . . . . . ustawa z 12.11.1965 r. – Prawo prywatne miêdzynarodowe (Dz.U. Nr 46,
poz. 290 ze zm.)
PrPrzew . . . . . . . . . . . . ustawa z 15.11.1984 r. – Prawo przewozowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r.
Nr 50, poz. 601 ze zm.)
PrSpó³dz . . . . . . . . . . . . ustawa z 16.9.1982 r. – Prawo spó³dzielcze (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r.
Nr 188, poz. 1848 ze zm.)
PrUk³ . . . . . . . . . . . . . . rozporz¹dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 24.10.1934 r. – Prawo
o postêpowaniu uk³adowym (Dz.U. Nr 93, poz. 836 ze zm.)
PrUp . . . . . . . . . . . . . . . rozporz¹dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 24.10.1934 r. – Prawo
upad³oœciowe (tekst jedn.: Dz.U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512 ze zm.)
PrUpNapr . . . . . . . . . . . ustawa z 28.2.2003 r. – Prawo upad³oœciowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60,
poz. 535 ze zm.)
PrWeksl . . . . . . . . . . . . ustawa z 28.4.1936 r. – Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 ze zm.)
PrywPPU . . . . . . . . . . . ustawa z 13.7.1990 r. o prywatyzacji przedsiêbiorstw pañstwowych
(Dz.U. Nr 51, poz. 298 ze zm.)
PrZamPubl . . . . . . . . . . ustawa z 29.1.2004 r. – Prawo zamówieñ publicznych (Dz.U. Nr 19,
poz. 177 ze zm.)
PWKC . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.4.1964 r. – Przepisy wprowadzaj¹ce Kodeks cywilny (Dz.U.
Nr 16, poz. 94 ze zm.)
PWPOPC . . . . . . . . . . . ustawa z 8.7.1950 r. – Przepisy wprowadzaj¹ce przepisy ogólne prawa
cywilnego (Dz.U. Nr 34, poz. 312)
SwobGospU . . . . . . . . . ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie dzia³alnoœci gospodarczej (Dz.U.
Nr 173, poz. 1807 ze zm.)
SprzedKonsU . . . . . . . . ustawa z 27.7.2002 r. o szczególnych warunkach sprzeda¿y konsumenc-
kiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. Nr 141, poz. 1176 ze zm.)
Spó³dzMieszkU . . . . . . ustawa z 15.12.2000 r. o spó³dzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.:
Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.)
XVI
Wykaz skrótów
TermZap³U. . . . . . . . . . ustawa z 12.6.2003 r. o terminach zap³aty w transakcjach handlowych
(Dz.U. Nr 139, poz. 1323 ze zm.)
UbezpU . . . . . . . . . . . . ustawa z 22.5.2003 r. o dzia³alnoœci ubezpieczeniowej (Dz.U. Nr 124,
poz. 1151 ze zm.)
Us³TurU . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. o us³ugach turystycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r.
Nr 223, poz. 2268 ze zm.)
W³LokU . . . . . . . . . . . . ustawa z 24.6.1994 r. o w³asnoœci lokali (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r.
Nr 80, poz. 903 ze zm.)
ZastRejU . . . . . . . . . . . ustawa z 6.12.1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U.
Nr 149, poz. 703 ze zm.)
ZNKU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn.:
Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.)
2. Organy orzekaj¹ce
ETS . . . . . . . . . . . . . . . Europejski Trybuna³ Sprawiedliwoœci
NSA . . . . . . . . . . . . . . . Naczelny S¹d Administracyjny
SA . . . . . . . . . . . . . . . . S¹d Apelacyjny
SAnt. . . . . . . . . . . . . . . S¹d Okrêgowy w Warszawie – s¹d antymonopolowy
SN . . . . . . . . . . . . . . . . S¹d Najwy¿szy
SN (PS) . . . . . . . . . . . . S¹d Najwy¿szy w pe³nym sk³adzie
SN (PSIC) . . . . . . . . . . S¹d Najwy¿szy w pe³nym sk³adzie Izby Cywilnej (w latach 1982–1989:
Izby Cywilnej i Administracyjnej)
SN (PSIAPiUS) . . . . . . S¹d Najwy¿szy w pe³nym sk³adzie Izby Administracyjnej, Pracy i Ubez-
pieczeñ Spo³ecznych (od roku 1990: Izby Pracy i Ubezpieczeñ Spo-
³ecznych)
SN (7) . . . . . . . . . . . . . . S¹d Najwy¿szy w sk³adzie siedmiu sêdziów
SN (IC) . . . . . . . . . . . . S¹d Najwy¿szy Izba Cywilna
SO . . . . . . . . . . . . . . . . S¹d Okrêgowy
SOKiK . . . . . . . . . . . . . S¹d Okrêgowy w Warszawie – s¹d ochrony konkurencji i konsumentów
SP . . . . . . . . . . . . . . . . . S¹d Powiatowy
SR . . . . . . . . . . . . . . . . S¹d Rejonowy
SW . . . . . . . . . . . . . . . . S¹d Wojewódzki
WSA. . . . . . . . . . . . . . . Wojewódzki S¹d Administracyjny
3. Czasopisma
AUWr . . . . . . . . . . . . . Acta Universitatis Wratislaviensis
BSN . . . . . . . . . . . . . . . Biuletyn S¹du Najwy¿szego
Dz.U. . . . . . . . . . . . . . . Dziennik Ustaw
EP . . . . . . . . . . . . . . . . . Edukacja Prawnicza
EJCL . . . . . . . . . . . . . . Electronic Journal of Comparative Law
GS . . . . . . . . . . . . . . . . Gazeta S¹dowa
Jur. . . . . . . . . . . . . . . . . Jurysta
KPP . . . . . . . . . . . . . . . Kwartalnik Prawa Prywatnego
M.P. . . . . . . . . . . . . . . . Monitor Polski
MoP . . . . . . . . . . . . . . . Monitor Prawniczy
MoPod . . . . . . . . . . . . . Monitor Podatkowy
NP . . . . . . . . . . . . . . . . Nowe Prawo
OG . . . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Gospodarcze
OJ . . . . . . . . . . . . . . . . . Dziennik Urzêdowy Wspólnot Europejskich
OSA . . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹dów Apelacyjnych
OSG . . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹dów Gospodarczych
XVII
OSN . . . . . . . . . . . . . . . Zbiór Orzeczeñ S¹du Najwy¿szego. Orzeczenia Izby Cywilnej (w latach
Wykaz skrótów
1933–1952), Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego (w latach 1953–1961:
Izby Cywilnej i Izby Karnej, w roku 1962: Izby Cywilnej, w latach
1963–1981: Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeñ Spo³ecznych,
w latach 1982–1989: Izby Cywilnej i Administracyjnej oraz Izby Pracy
i Ubezpieczeñ Spo³ecznych, w latach 1990–1994: Izby Cywilnej oraz
Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeñ Spo³ecznych, w 1995 roku:
Izby Cywilnej)
OSNPG . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹du Najwy¿szego Prokuratura Generalna
OSS . . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo w Sprawach Samorz¹dowych. Kwartalnik Samorz¹du Te-
rytorialnego
OSP . . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S¹dów Polskich – Orzecznictwo S¹dów Polskich
(1921–1939), Orzecznictwo S¹dów Polskich i Komisji Arbitra¿owych
(1957–1989), Orzecznictwo S¹dów Polskich (od 1990)
OTK . . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo Trybuna³u Konstytucyjnego
PA . . . . . . . . . . . . . . . . Prawo Asekuracyjne
Pal. . . . . . . . . . . . . . . . . Palestra
PB . . . . . . . . . . . . . . . . Prawo Bankowe
PiP . . . . . . . . . . . . . . . . Pañstwo i Prawo
Pi¯ . . . . . . . . . . . . . . . . Prawo i ¯ycie
PiZS . . . . . . . . . . . . . . . Prawo i Zabezpieczenie Spo³eczne
PL . . . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d Legislacyjny
PN . . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d Notarialny
POP . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d Orzecznictwa Podatkowego
PP . . . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d Podatkowy
PPA . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d Prawa i Administracji
PPE . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d Prawa Egzekucyjnego
PPG . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d Prawa Gie³dowego
PPH . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d Prawa Handlowego
PPHZ . . . . . . . . . . . . . . Problemy Prawne Handlu Zagranicznego
PPW . . . . . . . . . . . . . . . Prawo Papierów Wartoœciowych
PS . . . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d S¹dowy
Pr. Gosp.
. . . . . . . . . . . Prawo Gospodarcze
Pr. Sp.
. . . . . . . . . . . . . Prawo Spó³ek
Prok. i Pr.
. . . . . . . . . . Prokuratura i Prawo
PUG . . . . . . . . . . . . . . . Przegl¹d Ustawodawstwa Gospodarczego
Rej. . . . . . . . . . . . . . . . . Rejent
R. Pr. . . . . . . . . . . . . . . Radca Prawny
RPE . . . . . . . . . . . . . . . Ruch Prawniczy i Ekonomiczny
RPEiS . . . . . . . . . . . . . . Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Rzeczp.
. . . . . . . . . . . . Rzeczpospolita
SC . . . . . . . . . . . . . . . . Studia Cywilistyczne
SI . . . . . . . . . . . . . . . . . Studia Iuridica
SIS . . . . . . . . . . . . . . . . Studia Iuridica Silesiana
SP . . . . . . . . . . . . . . . . . Studia Prawnicze
SPE . . . . . . . . . . . . . . . Studia Prawno-Ekonomiczne
TPP . . . . . . . . . . . . . . . Transformacje Prawa Prywatnego
Wok.
. . . . . . . . . . . . . . Wokanda
ZNUGd . . . . . . . . . . . . Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdañskiego
ZNUJ . . . . . . . . . . . . . . Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagielloñskiego
ZNUWr . . . . . . . . . . . . Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wroc³awskiego
ZNUŒl . . . . . . . . . . . . . Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Œl¹skiego
ZPUKSW . . . . . . . . . . . Zeszyty Prawnicze Uniwersytetu Kardyna³a Stefana Wyszyñskiego
XVIII
Wykaz skrótów
4. Piœmiennictwo
Czachórski 1968
(1970) . . . . . . . . . . . . . . W. Czachórski, Prawo zobowi¹zañ w zarysie, Warszawa 1968, 1970
Czachórski 1994
(1995, 1996, 1999,
2002, 2004) . . . . . . . . . W. Czachórski, Zobowi¹zania. Zarys wyk³adu (opracowanie: A. Brzo-
zowski, M. Safjan, E. Skowroñska-Bocian), Warszawa 1994, 1995, 1996,
1999, 2002, 2004
Domañski, Instytucje . . L. Domañski, Instytucje kodeksu zobowi¹zañ. Komentarz teoretycz-
no-praktyczny. Czêœæ ogólna, Warszawa 1936
KC z Komentarzem,
t. [ ] . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks cywilny z Komentarzem (pod red. J. Winiarza), t. I i II: wyd. I,
Warszawa 1980; wyd. II, Warszawa 1989
Komentarz KC,
t. [ ], 1972 . . . . . . . . . . . Kodeks cywilny. Komentarz, praca zbiorowa (pod red. Z. Resicha,
J. Ignatowicza, J. Pietrzykowskiego i I. Bielskiego), t. I–III, Warszawa
1972
Komentarz KC, t. [ ] . . Kodeks cywilny. Komentarz (pod red. K. Pietrzykowskiego), t. I, wyd. I,
Warszawa 1997, wyd. II, Warszawa 1999, wyd. III, Warszawa 2002,
wyd. III zaktualizowane, Warszawa 2004, wyd. IV, Warszawa 2005; t. II,
wyd. I, Warszawa 1998, wyd. II, Warszawa 2000, wyd. III, Warszawa
2003, wyd. III zaktualizowane, Warszawa 2004, wyd. IV, Warszawa
2005
Komentarz KC
Suplement . . . . . . . . . . Kodeks cywilny, Suplement, t. I, t. II, Komentarz, wyd. III (pod red.
K. Pietrzykowskiego), Warszawa 2003
Komentarz KC
(pod red. E. Gniewka)
t. [ ] . . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks cywilny. Komentarz (pod red. E. Gniewka), t. I, Warszawa 2004;
t. II, Warszawa 2004
Komentarz KC
(pod red. E. Gniewka)
2006 . . . . . . . . . . . . . . . Kodeks cywilny. Komentarz (pod red. E. Gniewka), wyd. II, Warszawa
2006
Komentarz do KC,
Ks. [ ], t. [ ]. . . . . . . . . . Komentarz do Kodeksu cywilnego. Ksiêga pierwsza, Czêœæ ogólna,
wyd. I, Warszawa 1998; wyd. II, Warszawa 1999; wyd. III, Warszawa
2001; wyd. IV, Warszawa 2002; wyd. V, Warszawa 2003; wyd. VI, War-
szawa 2005; Ksiêga druga, W³asnoœæ i inne prawa rzeczowe, wyd. I, War-
szawa 1996; wyd. II, Warszawa 1999; wyd. III, Warszawa 2001; wyd. IV,
Warszawa 2002; wyd. V, Warszawa 2003; wyd. VI, Warszawa 2004;
Ksiêga trzecia, Zobowi¹zania, t. I i II, wyd. I, Warszawa 1996/1997;
wyd. II, Warszawa 1999; wyd. III, Warszawa 2001; wyd. IV, Warszawa
2002; wyd. V, Warszawa 2003; wyd. VI, Warszawa 2005; Ksiêga czwar-
ta, Spadki, wyd. I, Warszawa 1995; wyd. II, Warszawa 1999; wyd. III,
Warszawa 2001; wyd. IV, Warszawa 2002; wyd. V, Warszawa 2003;
wyd. VI, Warszawa 2004
Komentarz KH, t. [ ] . . . S. So³tysiñski, A. Szajkowski, J. Szwaja, Kodeks handlowy. Komentarz,
t. I, wyd. I, Warszawa 1994; wyd. II, Warszawa 1997; t. II, wyd. I, War-
szawa 1997; wyd. II, Warszawa 1998
XIX
Pobierz darmowy fragment (pdf)
