Darmowy fragment publikacji:
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu
niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą
kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym,
magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź
towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce
informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani
za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych
lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej
odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych
w książce.
Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-Wójcicka
Projekt okładki: Michał Wójcik
Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: onepress@onepress.pl
WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://onepress.pl/user/opinie/rozkw2
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
ISBN: 978-83-246-6561-7
Copyright © Helion 2013
Printed in Poland.
• Kup książkę
• Poleć książkę
• Oceń książkę
• Księgarnia internetowa
• Lubię to! » Nasza społeczność
S p i s t r e Ħ c i
Sčowo o autorze 7
Dla kogo jest ta ksiÙŇka? 9
Przedmowa do drugiego wydania 13
CZìĥÚ I 17
Rozdziač 1. O micie dobrego sprzedawania sií 19
Rozdziač 2. Proces rekrutacji jako sprzedaŇy 21
Rozdziač 3. 7 ujawnionych sekretów rozmowy kwalifikacyjnej 23
Sekret 1. Interview to rozmowa 23
Sekret 2. Rozmowa kwalifikacyjna wymaga umiejítnoĦci
od obydwu stron 23
Sekret 3. Nie ma idealnych kandydatów 24
Sekret 4. Wakat to problem, a Ty jesteĦ jego rozwiÙzaniem 24
Sekret 5. Pracy nie dostajÙ tak naprawdí najlepsi kandydaci 25
Sekret 6. Rozmowa rekrutacyjna ma swojÙ etykietí 26
Sekret 7. MoŇesz przewidzieÛ wiíkszoĦÛ pytaď
i nauczyÛ sií na nie odpowiadaÛ 27
Rozdziač 4. 4 kluczowe pytania rekrutujÙcego 29
Rozdziač 5. 5 rodzajów wywiadów — 8 taktyk postípowania 35
1. Wywiad przez telefon 35
2. Wywiad nieustrukturyzowany 39
3. Wywiad ustrukturyzowany 40
Rozdziač 6. Cača prawda o rekrutujÙcych 47
3
4
R o z m o w a k w a l i f i k a c y j n a
Rozdziač 7. Przygotowanie do rozmowy kwalifikacyjnej w 6 krokach 51
Krok 1. Dokonaj analizy oferty pracy 52
Krok 2. Dokonaj analizy Ňyciorysu 54
Krok 3. Zbierz informacje o firmie 61
Krok 4. Zbierz informacje o rekrutujÙcym 64
Krok 5. PrzeÛwicz rozmowí z zaufanÙ osobÙ 66
Krok 6. PozbÙdŅ sií stresu 67
Rozdziač 8. 40 niezmiennych zasad odnoszÙcego sukcesy kandydata 71
1. Ubierz sií profesjonalnie 71
2. BÙdŅ 10 minut przed czasem 72
3. Emanuj entuzjazmem 74
4. BÙdŅ mičy dla kaŇdej osoby spotkanej w firmie 75
5. PrzynieĦ na rozmowí swoje CV 76
6. Miej przy sobie zestaw do notowania 76
7. Poczekaj na zaproszenie, aby usiÙĦÛ 77
8. Przyjmij propozycjí gorÙcego czy zimnego napoju 77
9. Panuj nad mowÙ ciača 78
10. NawiÙŇ dobry kontakt z rekrutujÙcym 79
11. BÙdŅ przygotowany na trudne pytania 79
12. Czytaj miídzy wierszami 80
13. ProĦ o powtórzenie pytania, jeĦli go nie rozumiesz 80
14. Wysčuchaj pytania do koďca, zanim na nie odpowiesz 80
15. Odpowiadaj na pytanie po chwili namysču 81
16. BÙdŅ konsekwentny w swoich wypowiedziach 81
17. Przedstaw szczegóčowy opis sytuacji 82
18. Mów prostym jízykiem 83
19. Dostosuj tempo mówienia do rekrutujÙcego 85
20. MyĦl kategoriami pracodawcy 85
21. BÙdŅ skoncentrowany do koďca rozmowy 86
22. Nie okazuj zdenerwowania 87
23. Nie zapomnij zapisaÛ, z kim masz rozmowí 87
24. Nie przychodŅ na rozmowí z koleŇankÙ 88
25. Nie przesadzaj z biŇuteriÙ, makijaŇem, perfumami 88
26. Nie roztaczaj wokóč siebie woni papierosów 89
27. Nie Ňuj gumy 89
S p i s t r e Ħ c i
5
28. Nie zapomnij wyčÙczyÛ telefonu komórkowego 90
29. Nie wykonuj nerwowych ruchów 90
30. Nie obejmuj prowadzenia rozmowy 90
31. Nie bÙdŅ mÙdrzejszy od rekrutujÙcego 91
32. Nie zagaduj rekrutujÙcego 91
33. Nie odpowiadaj monosylabami 91
34. Nie przepytuj rekrutujÙcego 92
35. Nie operuj ogólnikami 93
36. Nie mów o sobie Ņle 94
37. Nie uŇywaj Ňargonu 94
38. Nie narzekaj na poprzednich pracodawców 95
39. Nie wdawaj sií w rozmowí na tematy osobiste 95
40. Nie pytaj pierwszy o wynagrodzenie 96
Rozdziač 9. Czy zawsze warto negocjowaÛ? 97
Rozdziač 10. Jestem po — i co dalej? 103
CZìĥÚ II 107
Rozdziač 11. Pytania sčuŇÙce nawiÙzaniu kontaktu 109
Rozdziač 12. Pytania otwierajÙce rozmowí 111
Rozdziač 13. Pytania o moŇliwoĦci i umiejítnoĦci 115
13.1. Pytania na podstawie Ňyciorysu 115
13.2. Pytania sprawdzajÙce kompetencje 137
Rozdziač 14. Pytania o zaangaŇowanie, czyli motywacjí 155
14.1. Pytania sprawdzajÙce wiedzí o firmie 155
14.2. Pytania o aktywnoĦÛ ŇyciowÙ 158
14.3. Pytania o plany na przyszčoĦÛ 160
Rozdziač 15. Pytania o dopasowanie do organizacji, czyli o to, kim jesteĦ 165
15.1. Pytania o dÙŇenia 165
15.2. Pytania o samoocení 171
Rozdziač 16. Pytanie o oczekiwania finansowe 179
Rozdziač 17. Twoje pytania do pracodawcy 183
Podsumowanie 187
6
R o z m o w a k w a l i f i k a c y j n a
ROZDZIAČ 8.
40 niezmiennych zasad
odnoszÙcego sukcesy kandydata
1. UBIERZ SIì PROFESJONALNIE
Stara prawda „Jak ciÚ widzÈ, tak ciÚ piszÈ” nie straciïa nic na
swojej aktualnoĂci. ChoÊ moĝesz spieraÊ siÚ ze mnÈ, czy to ma
sens, czy nie ma i czy rzeczywiĂcie szata zdobi czïowieka — nie-
zaprzeczalnym faktem pozostaje, iĝ oceniamy ludzi po wyglÈdzie.
Twój strój wpïywa na wraĝenie, jakie wywierasz na rozmówcy
w zakresie zaufania, wiarygodnoĂci, sympatii i atrakcyjnoĂci
interpersonalnej.
Jak siÚ ubraÊ na rozmowÚ kwalifikacyjnÈ? Profesjonalnie,
a to zaleĝy od stanowiska, o jakie siÚ ubiegasz. Ubiór powinien
byÊ do niego adekwatny. TrochÚ dziwnie wyglÈdaïby kierowca
tira na rozmowie rekrutacyjnej w garniturze. SÈ firmy, w których
nawet informatyk ubrany w garnitur wyglÈdaïby nieprofesjonal-
nie. I odwrotnie — sÈ firmy, w których panuje formalna kultura
organizacyjna i formalny strój jest mile widziany.
JeĂli nie wiesz, jakie zasady dotyczÈce stroju panujÈ w fir-
mie, do której aplikujesz, lepiej, abyĂ ubraï siÚ bardzo dobrze
niĝ niedbale. Moĝe siÚ zdarzyÊ, ĝe na rozmowÚ rekrutacyjnÈ
7 1
7 2
R o z m o w a k w a l i f i k a c y j n a
ubierzesz siÚ bardziej elegancko, niĝ codziennie bÚdziesz przy-
chodziÊ do pracy, ale nie musisz siÚ tym przejmowaÊ.
Co okreĂlenie „elegancki strój” oznacza w praktyce?
Dla kobiet dobrym strojem jest kostium, spodnium lub czarne
eleganckie spodnie w poïÈczeniu z bluzkÈ z koïnierzykiem i z ma-
rynarkÈ. MÚĝczyěni zawsze dobrze bÚdÈ wyglÈdaÊ w ciemnym
garniturze, eleganckiej koszuli (obowiÈzkowo wyprasowanej)
i krawacie.
Niech nigdy nie przyjdzie Ci do gïowy przychodziÊ na roz-
mowÚ rekrutacyjnÈ w dĝinsach, z goïym pÚpkiem, odsïoniÚtym
tatuaĝem na póï pleców albo w krótkich spodenkach, klapkach
czy butach do wÚdrówek po górach. Chyba ĝe starasz siÚ o pra-
cÚ na stanowisku, na którym taki rodzaj stroju uwaĝany jest
za profesjonalny (czyli np. do obsïugi klientów solarium albo
sklepu sportowego).
2. BØDń 10 MINUT PRZED CZASEM
Zadbaj o to, by przyjechaÊ 10 – 15 minut przed czasem. JeĂli
moĝesz, dzieñ przed rozmowÈ sprawdě trasÚ dojazdu, abyĂ nie
musiaï byÊ zaskoczony dïugoĂciÈ korków, iloĂciÈ przystanków
autobusowych czy zakazem skrÚtu w lewo. Dla wïasnego kom-
fortu okreĂl dokïadnie, ile zajmie Ci dotarcie na miejsce, aby
zdÈĝyÊ na czas. JeĂli nie moĝesz wczeĂniej przeÊwiczyÊ trasy,
sprawdě przynajmniej w Internecie jej dokïadny przebieg i sza-
cunkowy czas podróĝy.
Gdy juĝ przydarzy Ci siÚ ta nieprzyjemna sytuacja, ĝe jesteĂ
w drodze i juĝ wiesz, ĝe nie zdÈĝysz na czas, zadzwoñ do osoby,
z którÈ masz odbyÊ rozmowÚ, z informacjÈ o spóěnieniu. Wyko-
naj ten telefon, nawet jeĂli miaïoby to byÊ spóěnienie tylko piÚcio-
minutowe. Warto to zrobiÊ, aby w tak trudnej sytuacji uratowaÊ
swój wizerunek. Masz wówczas szansÚ, nawet przy tym nie-
szczÚĂliwym zbiegu okolicznoĂci, zaprezentowaÊ siÚ jako osoba
odpowiedzialna i szanujÈca czas innych.
4 0 n i e z m i e n n y c h z a s a d o d n o s z Ù c e g o s u k c e s y k a n d y d a t a
7 3
JeĂli wszystko idzie zgodnie z planem i uda Ci siÚ przybyÊ
przed czasem, spÚdě czas oczekiwania na zaproszenie na roz-
mowÚ z korzyĂciÈ dla siebie. W miejscu, w którym przyjdzie Ci
czekaÊ — zwykle jest to recepcja firmy — masz kilka zadañ do
odrobienia, wiÚc nie powinieneĂ siÚ nudziÊ. Gdyby jednak miaïo
CiÚ to spotkaÊ, weě ze sobÈ do czytania ksiÈĝkÚ lub powaĝnie
wyglÈdajÈce czasopismo — nie tylko zajmiesz czymĂ myĂli, ale
teĝ dobrze siÚ zaprezentujesz. KsiÈĝka czy gazeta to takĝe Twoja
wizytówka, wiÚc dokonaj dobrego wyboru.
CzÚsto w miejscu dla goĂci sÈ róĝne biuletyny czy gazetki fir-
mowe. Zapoznaj siÚ z nimi, chociaĝby po to, by dowiedzieÊ siÚ,
co siÚ dzieje w firmie od Ărodka. Zawsze moĝesz potem wykorzy-
staÊ takÈ informacjÚ na rozmowie rekrutacyjnej — masz juĝ
wtedy plus, ĝe interesujesz siÚ firmÈ, ĝe jesteĂ na bieĝÈco.
JeĂli bÚdzie temu sprzyjaïa sytuacja, nawiÈĝ kontakt z re-
cepcjonistkÈ. Róĝnie w firmach bywa — czasem panie na recep-
cji sÈ tak zajÚte, ĝe próba kontaktu z nimi nie powiedzie siÚ.
Czasem natomiast, w nawale nudnej i monotonnej pracy, z rado-
ĂciÈ przyjmujÈ fakt, ĝe ktoĂ w ogóle je zauwaĝa. JeĂli trafisz na
takÈ osobÚ, masz duĝo szczÚĂcia — moĝesz z niÈ niezobowiÈ-
zujÈco porozmawiaÊ, a przy okazji czegoĂ siÚ dowiedzieÊ.
Nie próbuj nachalnie wypytywaÊ jÈ o sprawy firmowe, bo
takie zachowanie nie bÚdzie dobrze odebrane. JeĂli zamiast tego
nawiÈĝesz z niÈ zwykïÈ, przyjacielskÈ rozmowÚ, masz szansÚ do-
wiedzieÊ siÚ wiÚcej, a te informacje mogÈ Ci siÚ póěniej przydaÊ.
CzekajÈc na wejĂcie na rozmowÚ, obserwuj takĝe pracow-
ników — jak siÚ do siebie zwracajÈ, czy chodzÈ przytïoczeni,
czy uĂmiechniÚci, czy sÈ dla siebie mili. Po tym poznasz, jaka
atmosfera panuje w firmie, i upewnisz siÚ, ĝe chcesz tam
pracowaÊ.
7 4
R o z m o w a k w a l i f i k a c y j n a
3. EMANUJ ENTUZJAZMEM
Oto kolejna zasada, której przestrzeganie zbliĝy CiÚ do sukcesu.
Nawet jeĂli jest to Twoja dziesiÈta rozmowa kwalifikacyjna
w tym miesiÈcu i jesteĂ wĂciekïy na swoje ĝycie, sytuacjÚ go-
spodarczÈ, PolskÚ i caïy Ăwiat — nie okazuj tego. Malkontenci,
obraĝeni, narzekajÈcy sÈ niemile widziani w kaĝdej firmie. Rekru-
tujÈcy majÈ wrÚcz uczulenie na takie osoby. Nikt nie chce mieÊ
zgniïego jabïka w koszu peïnym piÚknych owoców.
JeĂli odbyïeĂ juĝ wiele rozmów o pracÚ, które nie przyniosïy
Ci sukcesu, szczerze odpowiedz sobie na pytanie, czy przypad-
kiem nie jesteĂ jednÈ z osób cierpiÈcych na narzekanie. Nawet
gdy zaliczyïeĂ juĝ kilkanaĂcie poraĝek na rozmowach rekrutacyj-
nych i nie ma w Tobie ĝadnego entuzjazmu przed tym spotka-
niem — to wzbudě go w sobie. Moĝesz stosowaÊ afirmacje, wi-
zualizacje, posïuchaÊ muzyki relaksacyjnej, zastosowaÊ trening
autogenny Schultza, opowiadaÊ kawaïy — rób, co chcesz, ale
wzbudě w sobie entuzjazm!
Pozytywna energia, którÈ roztaczajÈ wokóï siebie niektórzy
kandydaci, czyni cuda. Patrzysz wtedy na takiego czïowieka i my-
Ălisz o tym, jak dobrze byïoby mieÊ takÈ pogodnÈ osobÚ w swoim
zespole. Pesymizm i pogoda ducha rozmnaĝajÈ siÚ przez pÈcz-
kowanie.
Niech entuzjazm bÚdzie widoczny w Twojej postawie — w spo-
sobie, w jaki mówisz, chodzisz, siedzisz. JeĂli nie wierzysz w to,
co piszÚ, zachÚcam CiÚ do przeprowadzenia prostego ekspery-
mentu. Zgarb siÚ teraz na krzeĂle, zwieĂ gïowÚ, skul ramiona. Jak
siÚ czujesz w tej pozycji? Czy jesteĂ juĝ wystarczajÈco zdoïowany?
A teraz wstañ, wyprostuj siÚ, podnieĂ wysoko gïowÚ, uĂmiech-
nij siÚ, wypnij pierĂ do przodu i przejdě siÚ po pokoju zdecy-
dowanym krokiem. Spróbuj teraz, przy takiej postawie, mieÊ de-
presjÚ!
Jak mogïeĂ przekonaÊ siÚ na wïasnej skórze — postawa ciaïa
i postawa umysïu sÈ nierozïÈczne i oddziaïujÈ na siebie nawza-
jem. Nie tylko kulisz siÚ i zamykasz w sobie, bo jesteĂ przybity,
4 0 n i e z m i e n n y c h z a s a d o d n o s z Ù c e g o s u k c e s y k a n d y d a t a
7 5
ale takĝe moĝesz modelowaÊ swoje samopoczucie, przyjmujÈc
odpowiedniÈ postawÚ ciaïa. Wzrasta wówczas Twój poziom
energii w ciele i od razu czujesz siÚ lepiej. PrzeÊwicz to teraz,
a takĝe potem, przed rozmowÈ kwalifikacyjnÈ.
4. BØDń MIČY DLA KAņDEJ OSOBY
SPOTKANEJ W FIRMIE
BÈdě miïy dla kaĝdego, kogo spotkasz w firmie, a zwïaszcza dla re-
cepcjonistki. Moĝe byÊ Ci pomocna, o czym pisaïam w punkcie 2.
Z uwagÈ traktuj teĝ osoby, które oprowadzajÈ CiÚ po firmie.
W wielu firmach stosuje siÚ takÈ rundkÚ jako jeden z elementów
procesu rekrutacji.
Pracownicy, oprowadzajÈc kandydata po firmie, opowiadajÈ
o niej, odpowiadajÈ na pytania i jednoczeĂnie obserwujÈ za-
chowanie kandydata w nieformalnych kontaktach. Pracownik
bÚdÈcy gospodarzem takiej rundki zadaje sobie potem pyta-
nie „Czy chciaïbym pracowaÊ z takÈ osobÈ w zespole?” i prze-
kazuje komisji rekrutacyjnej feedback (informacjÚ zwrotnÈ) na
temat danej osoby. Moĝe byÊ to dla Ciebie szokujÈcÈ wiadomo-
ĂciÈ, ale czÚsto taki gïos jest decydujÈcy w kwestii przyjÚcia kan-
dydata do pracy. Jest istotny zwïaszcza wtedy, gdy w samej komi-
sji rekrutacyjnej nie ma zgodnoĂci co do oceny kandydata, ktoĂ
jest przekonany bardziej, ktoĂ mniej — i wtedy gïos pracownika
przewaĝa szalÚ na korzyĂÊ którejĂ ze stron.
Nie ignoruj wiÚc nigdy kontaktu z przedstawicielem firmy,
nawet jeĂli ma on miejsce poza formalnÈ rozmowÈ o pracÚ. War-
to byÊ miïym dla pracowników i wykorzystaÊ czas rundki po
firmie na zadawanie pytañ ĂwiadczÈcych o tym, ĝe interesujesz
siÚ powaĝnie tÈ firmÈ i pracÈ, jakÈ bÚdziesz mieÊ tu do wykona-
nia. Nie ma nic gorszego niĝ kandydaci, którzy odetchnÈwszy
z ulgÈ po wyjĂciu z oficjalnej rozmowy, myĂlÈ tylko o tym, by jak
najszybciej wyrwaÊ siÚ z „jaskini lwa”, i nie sÈ zainteresowani
nawiÈzaniem kontaktu z potencjalnym wspóïpracownikiem.
7 6
R o z m o w a k w a l i f i k a c y j n a
5. PRZYNIEĥ NA ROZMOWì SWOJE CV
Kandydaci zakïadajÈ, ĝe rekrutujÈcy zapoznali siÚ z ich ĝyciory-
sem, i najczÚĂciej tak jest. Moĝe jednak zdarzyÊ siÚ sytuacja, ĝe
do komisji doïÈczyïa w ostatniej chwili druga czy trzecia osoba,
dla której nie ma dodatkowego egzemplarza Twojego CV. JeĂli
bÚdziesz przygotowany na takÈ okolicznoĂÊ, zyskasz jej sympatiÚ
od samego poczÈtku. Gdy masz swoje CV przed oczami, takĝe
i Tobie ïatwiej jest odpowiadaÊ na pytania czy opowiedzieÊ
o swoim doĂwiadczeniu lub wyksztaïceniu.
Nie popeïniaj mojego bïÚdu i nie zaczynaj swojej odpowiedzi
od sïów „Tak jak jest to napisane w moim ĝyciorysie…”. BÚ-
dÈc na jednej z moich pierwszych rozmów o pracÚ, byïam za-
skoczona faktem, ĝe rekrutujÈcy zadaje mi takie pytania, jakby
nie czytaï mojego ĝyciorysu. I pozwoliïam sobie na ten kÈĂliwy
komentarz. Pracy oczywiĂcie nie dostaïam. Nikt nie lubi byÊ
pouczany.
Statystyki mówiÈ, ĝe na przeczytanie kaĝdego ĝyciorysu osoba
rekrutujÈca poĂwiÚca 20 sekund. Niekiedy nawet mniej. Re-
krutujÈcy teĝ czïowiek — jeĂli jesteĂ dziesiÈtÈ osobÈ tego dnia,
z którÈ prowadzi wywiad rekrutacyjny, nie licz na to, ĝe szcze-
góïowo przestudiowaï i zapamiÚtaï Twój ĝyciorys. Wielce praw-
dopodobny jest scenariusz, ĝe spojrzaï na niego piÚÊ minut przed
Twoim wejĂciem i nie zapamiÚtaï wszystkich przedstawionych
w nim informacji. Pozostawisz po sobie lepsze wraĝenie, jeĂli
nie bÚdziesz mu tego wytykaÊ.
6. MIEJ PRZY SOBIE ZESTAW DO NOTOWANIA
Zabierz ze sobÈ dïugopis i notatnik, gdyby siÚ okazaïo, ĝe bÚdzie
Ci potrzebny do zanotowania waĝnych informacji. WchodzÈc
na rozmowÚ, nie siadaj jednak od razu z otwartym zeszytem,
gotowy do notowania. Spróbuj sobie wyobraziÊ taki obrazek —
przyszedï kandydat na rozmowÚ o pracÚ i zasiada do pisania.
4 0 n i e z m i e n n y c h z a s a d o d n o s z Ù c e g o s u k c e s y k a n d y d a t a
7 7
Nie przyszedïeĂ robiÊ wywiadu z rekrutujÈcym. Najwaĝniejsze
informacje zwykle podawane sÈ na koñcu, wiÚc na pewno zdÈ-
ĝysz przygotowaÊ siÚ do notowania.
7. POCZEKAJ NA ZAPROSZENIE, ABY USIØĥÚ
Poczekanie na wskazanie miejsca sprawi, ĝe przestaniesz mieÊ
problem, gdzie masz usiÈĂÊ. JeĂli wyprzedzisz zaproszenie, moĝe
siÚ zdarzyÊ, ĝe nieopatrznie usiÈdziesz na miejscu rekrutujÈcego
albo niezrÚcznie zajmiesz pozycjÚ z dala od niego, co stworzy
pomiÚdzy Wami niepotrzebny dystans. Zostaniesz wtedy po-
proszony o zmianÚ miejsca.
Przez takie zachowanie moĝesz teĝ byÊ postrzegany jako
osoba dziaïajÈca impulsywnie i pochopnie, podobnie jak w tej
anegdocie o rozmowach kwalifikacyjnych przeprowadzanych
podczas lunchu. ½le sÈ oceniani kandydaci, którzy przyprawiajÈ
potrawy jeszcze przed ich spróbowaniem. Takie zachowanie
ujawnia tendencjÚ do podejmowania ryzykownych dziaïañ i nie-
bezpiecznego w oczach przyszïego pracodawcy pomijania etapu
dokïadnej oceny sytuacji.
8. PRZYJMIJ PROPOZYCJì GORØCEGO
CZY ZIMNEGO NAPOJU
BÈdě otwarty i przyjmij propozycjÚ napicia siÚ kawy, herbaty
czy zimnego napoju, chyba ĝe widzisz, iĝ stanowi to problem.
CzÚsto w firmach, w których jest open space (otwarta przestrzeñ
zamiast podziaïu na pokoje biurowe), rozmowy rekrutacyjne od-
bywajÈ siÚ w salach konferencyjnych, co oznacza, ĝe osoba rekru-
tujÈca ma 50 metrów do najbliĝszej kuchni. Nie twierdzÚ, ĝe tak
jest zawsze, ale jeĂli usïyszysz wahanie w gïosie pytajÈcego, moĝe
to oznaczaÊ dodatkowy problem ze zrealizowaniem Twojego
7 8
R o z m o w a k w a l i f i k a c y j n a
zamówienia. Lepszym wyjĂciem wtedy dla Ciebie bÚdzie, jeĂli
zrezygnujesz z robienia ambarasu wokóï swojej kawy.
JeĂli natomiast widzisz, ĝe rozmówca jest przygotowany na
takÈ okolicznoĂÊ (termos z kawÈ, butelki z wodÈ pod rÚkÈ), nie
ma powodu, abyĂ byï specjalnie skromny — wrÚcz przeciwnie.
PrzyjÚciem propozycji zyskasz sobie dodatkowe punkty. BÚdziesz
postrzegany jako osoba otwarta, odwaĝna, kontaktowa, nieprze-
ĝywajÈca stresu w zwiÈzku z rozmowÈ o pracÚ. Nawet jeĂli nie
jest to do koñca prawdÈ, nic nie stoi na przeszkodzie, abyĂ spra-
wiaï takie wraĝenie.
9. PANUJ NAD MOWØ CIAČA
Panuj nad mowÈ ciaïa i kontroluj swoje ruchy. Nie huĂtaj siÚ na
krzeĂle ani nie rozsiadaj siÚ na nim jak na sofie w pokoju goĂcin-
nym, bo taka swoboda jest ěle postrzegana. JeĂli przesadzasz
w drugÈ stronÚ i siadasz na brzegu krzesïa, sprawiasz wraĝenie
osoby nieĂmiaïej, która chciaïaby jak najszybciej uciec, a chyba
nie takie wspomnienie chcesz pozostawiÊ po sobie? Postaraj siÚ
podczas rozmowy nie krzyĝowaÊ rÈk ani nóg, bo taka postawa
zwana jest zamkniÚtÈ i nie sprzyja nawiÈzaniu dobrego kontaktu.
Utrzymuj kontakt wzrokowy z drugÈ stronÈ, lecz zadbaj o to,
by byï on naturalny. Nigdy nie jest tak, ĝe podczas rozmowy
ludzie nie odrywajÈ od siebie oczu. Taka sytuacja jest sztuczna
i nazywana jest zabawÈ w wilka (czyli kto dïuĝej wytrzyma pa-
trzenie w oczy), ale rozmowa rekrutacyjna nie jest dobrym
momentem na jej przeprowadzenie. Sam wyczujesz, kiedy od-
wrócenie wzroku stanie siÚ naturalnÈ potrzebÈ. JeĂli masz jakie-
kolwiek wÈtpliwoĂci co do komfortowej dïugoĂci utrzymywania
kontaktu wzrokowego, przeÊwicz to teraz z bliskÈ osobÈ.
Gdy rekrutujÈ CiÚ dwie osoby, odpowiadajÈc na pytanie jednej,
co pewien czas przenoĂ wzrok takĝe na drugÈ, aby daÊ jej od-
czuÊ, ĝe do niej takĝe siÚ zwracasz. Tym samym nie pomyĂli, ĝe
jÈ ignorujesz.
4 0 n i e z m i e n n y c h z a s a d o d n o s z Ù c e g o s u k c e s y k a n d y d a t a
7 9
Drugim problemem zwiÈzanym z kontaktem wzrokowym jest
jego unikanie. Jest to zwykle przejawem nieĂmiaïoĂci i niskiego
poczucia wïasnej wartoĂci. Wzbudza takĝe zastrzeĝenia co do
prawdziwoĂci tego, co mówisz. Dlatego unikaj unikania kontaktu
wzrokowego -.
Podczas rozmowy oszczÚdnie korzystaj z gestykulacji. Umie-
jÚtnie zastosowane gesty podkreĂlajÈ sïowa, ale z nimi, jak z kaĝ-
dym Ărodkiem wyrazu, ïatwo moĝna przesadziÊ, jeĂli nie bÚdÈ
wspóïgraÊ z tym, co mówisz, albo gdy bÚdÈ przerysowane. JeĂli
nie gestykulujesz na co dzieñ, moĝesz wyglÈdaÊ nienaturalnie
i lepiej z tego zabiegu zrezygnuj.
10. NAWIØņ DOBRY KONTAKT Z REKRUTUJØCYM
ZwróÊ uwagÚ na wysyïane do Ciebie sygnaïy niewerbalne, takie
jak: tempo mówienia, nachylenie ciaïa, rodzaj gestykulacji, kon-
takt wzrokowy. PodÈĝaj za rozmówcÈ i staraj siÚ byÊ podobny do
niego. Nie staraj siÚ jednak byÊ w tym zbyt dosïowny, zwïaszcza
jeĂli nie masz wprawy, bo rekrutujÈcy moĝe poczuÊ siÚ prze-
drzeěniany.
11. BØDń PRZYGOTOWANY
NA TRUDNE PYTANIA
BÈdě przygotowany na trudne pytania, zwïaszcza na te, których
nie chciaïbyĂ usïyszeÊ. Nie odkïadaj niewygodnych dla siebie
pytañ na póïkÚ, liczÈc na to, ĝe nie padnÈ. JeĂli ktoĂ moĝe zapytaÊ
o coĂ wzbudzajÈcego podejrzenia, to na pewno to zrobi. Chyba
ĝe bÚdziesz mieÊ szczÚĂcie i trafisz na rekrutujÈcego, który
przeoczy takÈ gratkÚ -. Dla wïasnego spokoju ducha przygotuj
sobie zawczasu dobrÈ odpowiedě na takie pytanie. Przykïady
wielu trudnych pytañ wraz z komentarzami i odpowiedziami
znajdziesz w II czÚĂci ksiÈĝki.
8 0
R o z m o w a k w a l i f i k a c y j n a
12. CZYTAJ MIìDZY WIERSZAMI
Czytaj informacje, jakie rekrutujÈcy przekazuje Ci o tej pracy, miÚ-
dzy wierszami. Po pytaniach, jakie Ci zadaje, poznasz warunki
pracy na danym stanowisku i trudnoĂci, jakie moĝesz napotkaÊ.
Odpowiadaj na pytania, ale takĝe zachÚcaj rekrutujÈcego do
przekazania Ci jak najwiÚkszej iloĂci informacji o stanowisku
na poczÈtku rozmowy. Im wiÚcej informacji zdobÚdziesz na
poczÈtku, tym ïatwiej bÚdzie Ci potem odpowiadaÊ na jego py-
tania. Zrób to naturalnie, w trakcie rozmowy. JeĂli na przykïad
zapyta CiÚ, czy masz zajÚcia na studiach zaocznych co tydzieñ,
od razu moĝesz zapytaÊ, czy na tym stanowisku wymagana jest
praca w soboty. Zawsze moĝesz potem wykorzystaÊ takÈ infor-
macjÚ, podajÈc swojÈ dyspozycyjnoĂÊ jako jeden z atutów.
13. PROĥ O POWTÓRZENIE PYTANIA,
JEĥLI GO NIE ROZUMIESZ
JeĂli podczas rozmowy zdarzy siÚ, ĝe nie zrozumiesz pytania,
poproĂ o jego powtórzenie. Lepiej jest dwa razy zapytaÊ, niĝ od-
powiedzieÊ nie na temat. Czytaj miÚdzy wierszami — jeĂli re-
krutujÈcy Ci przerwie, moĝe to oznaczaÊ, ĝe mówisz albo nie na
temat, albo za duĝo.
14. WYSČUCHAJ PYTANIA DO KOĎCA,
ZANIM NA NIE ODPOWIESZ
ZdarzajÈ siÚ kandydaci, którzy odpowiadajÈ na pytanie, jeszcze
zanim rekrutujÈcy zdÈĝy je do koñca zadaÊ. ZaczynajÈ udzielaÊ
odpowiedzi, bo myĂlÈ, ĝe znajÈ to pytanie. CzÚsto majÈ racjÚ,
ale czasem siÚ mylÈ. Nie powielaj ich bïÚdu. Kiedy wysïuchasz
pytania do koñca, sam siÚ zdziwisz, jak czÚsto rekrutujÈcy
— ci z mniejszym doĂwiadczeniem — zadajÈ pytania, na któ-
Pobierz darmowy fragment (pdf)