Darmowy fragment publikacji:
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości
lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a take kopiowanie
książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie
praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi
bądź towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte
w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej
odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne
naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo
HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne
szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce
Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-Wójcicka
Projekt okładki: workshop44.eu
Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: onepress@onepress.pl
WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://onepress.pl/user/opinie/rozinw
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenie, recenzję.
ISBN: 978-83-246-6547-1
Copyright © Maciej Rogala, Helion 2013
Printed in Poland.
• Kup książkę
• Poleć książkę
• Oceń książkę
• Księgarnia internetowa
• Lubię to! » Nasza społeczność
Spis treĂci
WstÚp
CZ}¥m I. DLACZEGO TRACIMY
1. Poniewaĝ jesteĂmy niewolnikami zgubnych emocji
Co i dlaczego wybierasz?
Zgubny strach i niezdrowa rywalizacja
2. Poniewaĝ ulegamy pokusie ïatwego zarobku
WyglÈda naprawdÚ kuszÈco
Lot concordem
Jak jest w rzeczywistoĂci?
Tracisz, bo jesteĂ „tylko” czïowiekiem
WyglÈda bezpiecznie
3. Dlaczego jeszcze ponosimy straty
Poniewaĝ przyjmujemy niewïaĂciwÈ perspektywÚ
Poniewaĝ inni dolewajÈ oliwy do ognia
Poniewaĝ trudno znaleěÊ profesjonalnego
doradcÚ finansowego
7
13
13
15
23
23
24
24
27
33
35
35
38
40
Poleć książkęKup książkę4
ROZWA¿NY INWESTOR
CZ}¥m II. JAKIEJ WIEDZY POTRZEBUJESZ
4. Nie musisz znaÊ siÚ na ekonomii i gospodarce,
a nawet na rynku kapitaïowym
5. Dlaczego jeszcze ponosimy straty
Musisz wiedzieÊ, czego chcesz
Co za duĝo, to niezdrowo
Ryzyko i „zdrowe” obawy to Twoi najlepsi przyjaciele
Wiedz, ĝe wszyscy chcemy czuÊ siÚ bezpieczni
CZ}¥m III. JAK NIE STRACIm KAPITAU
I WYJkTKOWEJ OKAZJI INWESTYCYJNEJ
6. Refleksje o inwestowaniu na szczytach hossy
W sidïach zgubnego strachu przed ponoszeniem strat
Wykaĝ siÚ empatiÈ
Najgorsza moĝliwa decyzja podjÚta
w najgorszym moĝliwym momencie
7. Okazja inwestycyjna, której nie powinieneĂ straciÊ
Jak rozpoznaÊ wyjÈtkowÈ okazjÚ
Czego siÚ boisz i czego powinieneĂ siÚ baÊ
Nie baw siÚ w ïowcÚ okazji
Wybierz bardzo Ăwiadomie mniejsze ryzyko
8. Zacznij inwestowaÊ, nie tracÈc pokory wobec praw rynku
Strategie inwestycyjne na specjalne okazje
Jeĝeli nadal masz emocjonalne opory
45
49
49
51
52
55
59
59
61
66
75
75
79
85
89
97
97
102
Poleć książkęKup książkęSpis treĂci
5
CZ}¥m IV. EMERYTURA JAKO CEL INWESTYCYJNY
9. Cel inwestycyjny, który uĂwiÚca Ărodki
WïaĂciwa motywacja, czyli co chcesz osiÈgnÈÊ
Kwalifikowane plany emerytalne
Przywileje i specjalna ochrona
10. Plan nie aĝ tak emerytalny
Szeroki wachlarz form i opcji inwestycyjnych
Jeszcze raz o atrakcyjnoĂci produktu
Gdy decyzja dojrzewa w nas sama
Ty i Twój bank na emeryturze
Inwestor po szeĂÊdziesiÈtce
11. W jak najlepszej formie
Na co zwracamy uwagÚ
12. OkreĂl swój cel i wybierz skuteczny sposób jego osiÈgniÚcia
Zacznij od dobrego przygotowania
OkreĂlenie celu
Nadzieja wcale nie pïonna
Oczekiwana stopa zwrotu
NajwiÚksze ryzyko
13. Sposób dojĂcia do celu skuteczny w kaĝdych warunkach
Twoja podróĝ w drobnych odcinkach
Skup siÚ na tym, na co masz wpïyw
Ustal zasady i zachowaj ĝelaznÈ konsekwencjÚ
111
111
115
117
131
133
138
151
152
154
161
161
175
175
178
181
182
186
191
192
207
214
Poleć książkęKup książkę6
ROZWA¿NY INWESTOR
CZ}¥m V. W DRODZE DO CORAZ WI}KSZEJ
WOLNO¥CI FINANSOWEJ
14. Zaczynasz od podstawowej potrzeby: bezpieczeñstwa finansowego
15. Jak wyznaczyÊ i zdobyÊ coraz wyĝsze szczyty
Przygotuj dobry plan inwestycyjny
Strategia przenoszenia dochodów
Strategia utrzymania wartoĂci
Bardzo ambitne, ale usprawiedliwione oczekiwania
Jak zwiÚkszyÊ szanse na ostateczny sukces
Zyski na miarÚ oczekiwañ
Gdy zaczynasz od strat
Praktyczne rady na zakoñczenie
221
229
229
235
237
244
248
255
259
267
Poleć książkęKup książkęOkazja inwestycyjna,
której nie powinieneĂ straciÊ
7
Jak rozpoznaÊ wyjÈtkowÈ okazjÚ
TrochÚ historii
Rzeczywisty okres inwestowania w fundusze akcji wynosi od dwóch do
okoïo czterech – piÚciu lat. Niestety, najwiÚcej osób dokonuje wpïat
w najgorszych moĝliwych momentach — na samym szczycie lub blisko
lokalnego szczytu notowañ akcji (rysunek 7.1).
Rysunek 7.1. Zmiana wartoĂci indeksu WIG 20 w okresie 1994 – 2009
ze wskazaniem najgorszych momentów na dokonanie inwestycji
na rynku akcji
Poleć książkęKup książkę76
JAK NIE STRACIm KAPITAU I WYJkTKOWEJ OKAZJI INWESTYCYJNEJ
Juĝ wiesz, kim sÈ te osoby (o najbardziej konserwatywnym podejĂciu
do lokowania pieniÚdzy), a takĝe z jakiego powodu podejmujÈ takie de-
sperackie decyzje (z obawy przed utratÈ kolejnych „pewnych” zysków na
gieïdzie). „KochajÈcy bezpieczeñstwo” inwestujÈ tylko wtedy, gdy na ryn-
ku panuje euforia, która daje im iluzjÚ bezpieczeñstwa. Euforia innych
uczestników rynku, którzy zainwestowali duĝo wczeĂniej, sprawia, ĝe
zapomina siÚ o ryzyku inwestycyjnym.
Wielu inwestorów marzy o tym, aby wyjĂÊ na zero
Niemal nastÚpnego dnia, z powodu gwaïtownych spadków, szybko przy-
chodzi otrzeěwienie, wielkie rozczarowanie. Pechowcy szybko schodzÈ
z obïoków na ziemiÚ i zaczynajÈ marzyÊ tylko o tym, ĝeby wycofaÊ siÚ
bez ponoszenia straty. WiÚkszoĂÊ z nich, pomimo gïÚbokich spadków,
wytrzymuje stres i cierpliwie czeka na wzrost rynku, dokïadnie do po-
ziomu, przy którym mogÈ wyjĂÊ bez strat. Wówczas wycofujÈ pieniÈdze
z uczuciem wielkiej ulgi, a wrÚcz radoĂci, ĝe osiÈgnÚli zerowÈ stopÚ
zwrotu w okresie kilku lat (rysunek 7.2)!
Rysunek 7.2. Zmiana wartoĂci indeksu WIG 20 w okresie 1994 – 2009
ze wskazaniem czasu trwania inwestycji dokonanych na lokalnych szczytach
notowañ, których rentownoĂÊ z ujemnej wracaïa do poziomu 0
Poleć książkęKup książkęOkazja inwestycyjna, której nie powinieneĂ straciÊ
77
Po jakim czasie speïniaïy siÚ marzenia
Pierwsi pechowcy (z 1994 roku) musieli czekaÊ okoïo dwóch lat, na-
stÚpni (z poczÈtku 1997 roku) takĝe dwa lata, a osoby, które trafiïy
najgorzej, na szczyt internetowej gorÈczki w 2000 roku, dopiero po
ponad piÚciu latach mogïy wycofaÊ nominalnÈ wartoĂÊ zainwestowanych
pieniÚdzy. Nie wiemy, jak dïugo bÚdÈ odrabiaÊ straty osoby inwestujÈce
w pierwszej poïowie 2007 roku (w momencie pisania tej ksiÈĝki w poïo-
wie 2012 roku rynek pozostawaï na poziomie o ponad 30 niĝszym).
Z tego wïaĂnie powodu okres inwestycji pechowców trwaï od okoïo
dwóch do ponad piÚciu lat i w najlepszym wypadku koñczyï siÚ wyni-
kiem zero; juĝ wiemy, ĝe inwestorzy z 2007 roku bÚdÈ musieli czekaÊ
jeszcze dïuĝej.
Nieliczni, prawdziwi szczÚĂciarze
Ale jest teĝ druga grupa uczestników funduszy, niestety najmniej licz-
na — inwestujÈca w najlepszych moĝliwych momentach, gdy na rynku
panuje panika (rysunek 7.3).
Rysunek 7.3. Zmiana wartoĂci indeksu WIG 20 w okresie 1994 – 2009
ze wskazaniem najlepszych momentów na dokonanie inwestycji
na rynku akcji
WidaÊ te momenty aĝ nadto wyraěnie. SzczÚĂciarze, podobnie jak
pechowcy, sÈ uczestnikami funduszy przez kilka lat. ZarabiajÈ po kilka-
dziesiÈt procent rocznie. WïaĂnie ci uczestnicy, pechowcy i szczÚĂciarze,
Poleć książkęKup książkę78
JAK NIE STRACIm KAPITAU I WYJkTKOWEJ OKAZJI INWESTYCYJNEJ
bardziej odpowiadajÈ rzeczywistemu obrazowi funduszy akcji niĝ osoby
wyraĝajÈce opinie w rodzaju: „InwestujÚ w fundusze akcji na 30 lat, aĝ
do emerytury, bo to najlepsza forma lokaty na dïugi termin”.
Znowu nastaïy ciÚĝkie czasy
Wracajmy do rzeczywistoĂci. Zaïóĝmy, ĝe jest ponura, tak jak na poczÈt-
ku 2009 roku. Minione dwa lata to okres gïÚbokich spadków na gieïdzie.
W tych okolicznoĂciach wiÚkszoĂÊ osób boi siÚ inwestowaÊ. Nie intere-
sujÈ nas wysokie zyski. ¿Èdamy gwarancji braku ryzyka od oferentów
lokat. Jeszcze raz spójrz na wykres. Przedstawia on nie tylko historiÚ
naszej gieïdy w ciÈgu 18 lat, ale takĝe stanowi obraz zachowañ ludzkich.
Sporo czasu upïynÚïo, mieliĂmy kilka powtarzajÈcych siÚ cykli, czyli
zmian cen akcji od jednej skrajnoĂci do drugiej: od skrajnej przeceny
(niedowartoĂciowania) do skrajnego przepïacania (przewartoĂciowania).
Akcje to nie pomarañcze
Akcje to nie pomarañcze1 i nie cegïy. Zmiany cen akcji ĝÈdzÈ siÚ wïa-
snymi prawami, które musisz nie tyle poznaÊ, ile wchïonÈÊ, zaakcepto-
waÊ emocjonalnie. Przeceny w sklepach z AGD czy ubraniami mamy
dwa razy w roku, czasem nawet czÚĂciej. A i tak konsumenci ustawiajÈ
siÚ w kolejkach, by nie straciÊ okazji do kupienia atrakcyjnej markowej
sukienki lub telewizora przy 30-procentowej obniĝce. W sytuacji prze-
ciwnej, gdy sprzedawca ĝÈda od nas zbyt wysokiej ceny, krew nas zale-
wa, Ămiejemy siÚ mu prosto w oczy i niczego nie kupujemy.
A na rynku akcji? Wszystko dzieje siÚ dokïadnie odwrotnie. Gdy
jest drogo, wszyscy rzucajÈ siÚ na towar. Dlaczego? Juĝ wiesz, ĝe nie
z chciwoĂci, ale ze strachu, ĝe bÚdzie jeszcze droĝej. A gdy jest tanio?
Nikt nie przychodzi do sklepu z akcjami i funduszami. Póïki sÈ peïne
przecenionego towaru, który nie jest ani zepsuty, ani przeterminowa-
ny. Ale kupujÈcych nie widaÊ.
1 Sformuïowanie, którego uĝyï kiedyĂ Warren Buffet.
Poleć książkęKup książkęOkazja inwestycyjna, której nie powinieneĂ straciÊ
79
Czego siÚ boisz i czego powinieneĂ siÚ baÊ
Widzisz, ile byïo prawdziwych okazji inwestycyjnych, momentów, gdy
zarabia siÚ bardzo duĝe pieniÈdze niemal nastÚpnego dnia po dokona-
niu wpïaty i gdy niemal codziennie obserwuje siÚ wzrost zainwestowa-
nych pieniÚdzy?
Prawdziwa okazja zdarza siÚ raz na kilka lat
Tylko cztery w okresie 18 lat! Prawdziwa okazja, moĝliwoĂÊ zarobie-
nia pieniÚdzy w kwotach przekraczajÈcych nasze najĂmielsze oczeki-
wania zdarza siÚ Ărednio raz na cztery lata czy piÚÊ lat. Prawie nikt
w tych momentach nie rzucaï siÚ na ich zakup. Niemal wszyscy omijali
szerokim ïukiem sklep z szyldem: Akcje i fundusze akcji, z reklamÈ:
SUPERPRZECENA, nastÚpna nie wczeĂniej niĝ za piÚÊ lat.
Wybacz, ale muszÚ Ci w tym miejscu zadaÊ pytanie: Czy skorzystaïeĂ
w przeszïoĂci z choÊ jednej okazji inwestycyjnej? Jeĝeli nie, to przyj-
mij do ĂwiadomoĂci, poczuj ból tego, ĝe straciïeĂ wyjÈtkowe okazje do
zwielokrotnienia kwoty posiadanych oszczÚdnoĂci w bardzo krótkim
czasie przy niskim ryzyku. GdybyĂ choÊ raz podjÈï trudnÈ decyzjÚ,
przeïamaï strach przed inwestowaniem w najlepszym moĝliwym mo-
mencie, miaïbyĂ dzisiaj dwa, trzy razy wiÚcej oszczÚdnoĂci.
ChcÚ, aby CiÚ to zabolaïo. Chodzi mi wyïÈcznie o to, aby kolejna
superokazja inwestycyjna CiÚ nie ominÚïa. AbyĂ zaczÈï siÚ baÊ utraty
tego wyjÈtkowego i bardzo rzadkiego momentu.
JesteĂ szczÚĂliwy, bo inni tyle stracili
WróÊmy do ponurej rzeczywistoĂci. Mamy okres gïÚbokich spadków
na gieïdzie. Indeksy sÈ o 50 poniĝej swoich maksymalnych notowañ.
Panuje wisielcza atmosfera na rynku, jak zawsze w takich momentach.
Tak byïo na poczÈtku 1995 roku, w 1997, 2002 oraz na poczÈtku 2009
roku. Tak teĝ jest tym razem. Prognozy ekonomistów i analityków sÈ
ponure: wedïug nich nie ma co liczyÊ na poprawÚ sytuacji w gospodar-
ce, a tym samym na gieïdzie.
Poleć książkęKup książkę80
JAK NIE STRACIm KAPITAU I WYJkTKOWEJ OKAZJI INWESTYCYJNEJ
Pechowcy, osoby, które zainwestowaïy caïe swoje oszczÚdnoĂci na
szczycie notowañ, majÈ o poïowÚ mniej pieniÚdzy. Ale Ty do nich nie
naleĝysz, bo w tym samym okresie, korzystajÈc z lokaty bankowej, zaro-
biïeĂ kilka procent. Czy jesteĂ zadowolony? Wiemy, ĝe tak. Przecieĝ
inni stracili tak duĝo pieniÚdzy. ½ródïem Twojego dobrego samopoczu-
cia jest efekt kontrastu: porównanie z innymi. Juĝ to analizowaliĂmy.
Na chwilÚ zmieñ perspektywÚ
Masz ogromnÈ premiÚ. Teraz chodzi o to, abyĂ tej premii nie straciï.
Stwierdzisz: No wïaĂnie, dlatego trzymam siÚ z dala od gieïdy! Nie to
mam na myĂli. PomyĂlaïeĂ, co robiÈ osoby, które notujÈ tak gïÚbokie
straty? Ci inwestorzy wpïacili pieniÈdze do funduszy akcji na samym
szczycie i od tego czasu (moĝe minÈï rok, a moĝe nawet piÚÊ lat i wiÚcej)
stracili tyle pieniÚdzy. Gdzie sÈ ich oszczÚdnoĂci? WiÚkszoĂci z nich
nadal w funduszu akcji lub w akcjach. Porównaj swojÈ sytuacjÚ z sy-
tuacjÈ tych osób i wykaĝ siÚ empatiÈ. Pechowcy majÈ o poïowÚ mniej
pieniÚdzy. Pomimo tak gïÚbokiej straty nadal pozostajÈ przy inwestycji
w fundusz akcji lub bezpoĂrednio w akcje. Dlaczego?
Ponownie oceñ wybrany sposób lokowania
Teraz szybko wróÊ do swoich decyzji i motywacji. MajÈc na uwadze
sposób inwestowania pechowców, przeanalizuj swój wybór. ZyskaïeĂ
w tym samym czasie kilkanaĂcie procent, ale zajmujesz zupeïnie innÈ
pozycjÚ? Trzymasz oszczÚdnoĂci daleko od gieïdy? Spójrz, jak skrajne sÈ
to postawy: osoby, która wpïaciïa na szczycie ostatniej hossy, i Twoja.
Jeszcze raz zastanów siÚ nad poïoĝeniem i decyzjami takiej osoby
i poszukaj odpowiedzi na pytanie: Dlaczego skrajnie konserwatywne
osoby, nienawidzÈce ryzyka inwestycyjnego, majÈc o kilkadziesiÈt pro-
cent mniej pieniÚdzy, nadal naraĝajÈ na spadki caïe swoje oszczÚdnoĂci?
Bo nie majÈ innego wyjĂcia. Bo wciÈĝ majÈ nadziejÚ, nie na zyski oczy-
wiĂcie, ale na odrobienie straty.
Skoro Ty jesteĂ po drugiej stronie rynku, to powinieneĂ zachowanie
takich inwestorów oceniaÊ jako skrajnÈ nieodpowiedzialnoĂÊ. Czy taka
Poleć książkęKup książkęOkazja inwestycyjna, której nie powinieneĂ straciÊ
81
jest w rzeczywistoĂci Twoja ocena? MyĂlÚ, ĝe nie. Raczej zrozumiesz,
ĝe to jest dla nich koniecznoĂÊ: stracili poïowÚ pieniÚdzy i chcÈ tÚ stratÚ
w jakiĂ sposób odrobiÊ. Skoro decyzja tych osób nie jest nieodpowie-
dzialna, to byÊ moĝe tak wïaĂnie powinieneĂ okreĂliÊ swój wybór?
Nie bój siÚ spojrzeÊ prawdzie w oczy. No dobrze, wiem, ĝe nie po-
wiesz sobie: Jaki jestem niemÈdry. Rozumiem. Tym bardziej ĝe ja nig-
dy o Twoim zachowaniu tak nie myĂlaïem i nie pomyĂlÚ. RzeczywistoĂÊ
jest bardziej zïoĝona. Chodzi o najwaĝniejsze pieniÈdze w naszym
ĝyciu, o to, aby je odzyskaÊ lub aby ich nie utraciÊ.
Nadzieja dla jednych, wielka szansa dla drugich
PowróÊmy do sytuacji osób, które zainwestowaïy na szczycie hossy. Czy
nadzieja na odrobienie 50 strat jest realna? Jeszcze raz spójrz na
wykres (rysunek 7.4).
Rysunek 7.4. Zmiana wartoĂci indeksu WIG 20 w okresie 1994 – 2012 ze
wskazaniem czasu trwania inwestycji dokonanych na lokalnych szczytach
notowañ, których rentownoĂÊ z ujemnej wracaïa do poziomu 0
Zauwaĝ, ĝe zawsze w przeszïoĂci osoby dokonujÈce wpïaty w naj-
gorszym moĝliwym momencie z czasem odrabiaïy caïe straty. Skoro
w dïugim terminie na rynkach akcji panuje trend wzrostowy, to moĝ-
na przypuszczaÊ, z duĝym prawdopodobieñstwem, ĝe zostanie pokonany
ostatni najwyĝszy szczyt notowañ cen akcji. Teraz weě pod uwagÚ, jakie
Poleć książkęKup książkę82
JAK NIE STRACIm KAPITAU I WYJkTKOWEJ OKAZJI INWESTYCYJNEJ
to bÚdzie miaïo konsekwencje dla kogoĂ, kto dokona zakupu wïaĂnie
teraz — podczas gïÚbokiej bessy (rysunek 7.5).
Rysunek 7.5. Zestawienie dwóch hipotetycznych inwestycji w ten sam
instrument podlegajÈcy gïÚbokim okresowym zmianom, dokonanych
w najgorszym i najlepszym moĝliwym momencie
Jeĝeli bieĝÈcy poziom cen jest niĝszy o 50 od ostatniego szczytu,
przy powrocie do poziomów maksymalnych dzisiejszy inwestor zyska aĝ
100 . Gdyby „jakimĂ cudem” akcje spadïy o 80 , powrót do wartoĂci
maksymalnych byïby równoznaczny z piÚciokrotnym zwiÚkszeniem
zainwestowanej kwoty. KupujÈc jednostki uczestnictwa funduszu akcji
dwa lata póěniej (przy zaïoĝeniu, ĝe spadki trwajÈ dwa lata), gdy rynek
powróci do swoich maksymalnych wartoĂci, (przypuĂÊmy, ĝe za piÚÊ lat)
inwestor pechowiec bÚdzie szczÚĂliwy, ĝe wreszcie wyszedï na swoje,
a Ty zarobisz 100, a moĝe nawet kilkaset procent. Czyĝ to nie kuszÈca
perspektywa?
Czego siÚ obawiasz?
W takich wyjÈtkowych momentach zamiast obawiaÊ siÚ utraty 10 – 20
kapitaïu, skup siÚ na tym, ile moĝesz straciÊ, trzymajÈc siÚ z dala od rynku.
Mimo wszystko Twoje obawy sÈ zbyt duĝe. Wszyscy wokoïo sÈ zgodni,
ĝe inwestowanie na gieïdzie w tym momencie to czyste szaleñstwo. Rozu-
miem Twoje obawy i wiem, ĝe takie bÚdÈ opinie o rynku w najlepszych
Poleć książkęKup książkęOkazja inwestycyjna, której nie powinieneĂ straciÊ
83
moĝliwych momentach. Ale nie moĝesz byÊ niewolnikiem zgubnych
emocji.
To przez ten strach ceny akcji sÈ tak nisko. Musisz dokïadnie roz-
róĝniÊ skutek i przyczynÚ. Dzisiejsza wyjÈtkowa okazja inwestycyjna,
moĝe nawet przecena akcji aĝ o 70 – 80 , jest moĝliwa wyïÈcznie w sy-
tuacji, gdy na rynku panuje wisielczy nastrój, gdy wszyscy sÈ pesymi-
stami. Skutkiem tej ponurej atmosfery sÈ wïaĂnie tak niskie ceny akcji
i wyceny jednostek funduszy akcji, a nie tylko stanu gospodarki. Kaĝ-
dej gïÚbokiej przecenie towarzyszy nastrój, który nie zachÚca do inwe-
stowania. Znowu spójrz na wykres. Przyjrzyj siÚ najniĝszym punktom
na wykresie, czyli najlepszym momentom na dokonanie inwestycji.
Podczas najwiÚkszych okazji inwestycyjnych panowaïo powszechne
przekonanie, ĝe akcje to najgorsza moĝliwa inwestycja.
Nie warto szukaÊ porady u specjalistów
W takich sytuacjach nie moĝesz pytaÊ o poradÚ specjalisty, bo w 90
usïyszysz to samo: Czy pan zwariowaï?
Przypominam sobie szkolenie dla pracowników banku w maju
2003 roku, w idealnym momencie na dokonanie wpïaty do fun-
duszu akcji. Szkolenie byïo poĂwiÚcone funduszom obligacji,
które wtedy cieszyïy siÚ ogromnym powodzeniem (w ostatnich
dwóch latach pokazywaïy prawie 20-procentowe stopy zwrotu).
Uczestnicy uznali, ĝe to jest idealny produkt na ten moment;
w ciÈgu nastÚpnych 12 miesiÚcy fundusze obligacji odnotowaïy
kilkuprocentowÈ stratÚ! Nie chcieli nawet sïuchaÊ o innych ro-
dzajach funduszy, szczególnie o funduszach akcji. Jednak ja pró-
bowaïem drÈĝyÊ temat i w pewnym momencie zadaïem pytanie:
No dobrze, mówicie, ĝe nie macie zamiaru polecaÊ funduszy
akcji, bo to najgorsza moĝliwa propozycja. Gdyby jednak przy-
szedï do banku klient chcÈcy zainwestowaÊ 100 tysiÚcy zïotych
w fundusz akcji, co byĂcie mu powiedzieli? Jedna z uczestniczek
Poleć książkęKup książkę84
JAK NIE STRACIm KAPITAU I WYJkTKOWEJ OKAZJI INWESTYCYJNEJ
szybko odpowiedziaïa: Jak to co? Wybiïabym mu z gïowy tÚ
gïupiÈ decyzjÚ.
Wyobraě sobie, ĝe Ty znalazïeĂ siÚ w takiej sytuacji. PrzypuĂÊmy,
ĝe idziesz do banku, bo jednak inaczej niĝ wszyscy oceniasz bieĝÈcÈ sy-
tuacjÚ. Masz jednak ogromne wÈtpliwoĂci. Nie moĝesz ich nie mieÊ.
Poszukujesz jakiejĂ wskazówki ze strony „fachowca” i sïyszysz zacyto-
wanÈ wyĝej poradÚ inwestycyjnÈ. Pomogïaby Ci podjÈÊ wïaĂciwÈ de-
cyzjÚ? OczywiĂcie, ĝe nie (rysunek 7.6).
Rysunek 7.6. Zmiana wartoĂci indeksu WIG 20 w okresie 2008 – 2009
ze wskazaniem punktu zwrotnego na rynku
Cofnijmy siÚ do niedalekiej przeszïoĂci. PamiÚtasz luty 2009 roku?
Jakie przewaĝaïy opinie na temat rynku? Caïy 2009 rok jest stracony
dla inwestycji w akcje. To bezwzglÚdnie czas na bezpieczne inwestycje,
czas trzymania siÚ z dala od rynku. Nie byïo innych opinii, poza nie-
licznymi wyjÈtkami. I co wydarzyïo siÚ w drugim kwartale tego roku?
Cud. W ciÈgu szeĂciu miesiÚcy moĝna byïo zarobiÊ 50 , a do poïowy
2011 — 100 .
Bardzo dobrze, ĝe obawiasz siÚ inwestowaÊ
Mimo wszystko siÚ boisz. Jeszcze raz podkreĂlÚ, ĝe w peïni to rozumiem.
Zamiast poddawaÊ siÚ tym obawom, spójrz na nie z innej strony. Ciesz
siÚ, ĝe je masz. Jeĝeli odczuwasz strach przed poniesieniem nominalnej
Poleć książkęKup książkęOkazja inwestycyjna, której nie powinieneĂ straciÊ
85
straty, to bardzo dobrze. Przypomnij sobie oszczÚdzajÈcych, dla których
najwaĝniejsze jest bezpieczeñstwo. Oni inwestowali w akcje bez obaw:
gdy na rynku panowaïa euforia. Osoby, które osiÈgajÈ sukces przy inwe-
stowaniu na gieïdzie, zawsze sÈ peïne obaw o ponoszenie strat, zawsze
sÈ Ăwiadome ryzyka. Róĝnica miÚdzy nimi a osobami, które tracÈ pie-
niÈdze, jest taka, ĝe szczÚĂciarze potrafiÈ zwalczyÊ swój strach.
A wiÚc jeĝeli siÚ boisz, to nie masz powodu do zmartwieñ. Zacznij siÚ
martwiÊ czymĂ zupeïnie innym: aby nie byÊ niewolnikiem tego strachu
i by nie straciÊ wyjÈtkowej okazji inwestycyjnej.
Gdy juĝ spojrzysz na dzisiejszÈ sytuacjÚ nie tylko w kategoriach stra-
chu przed poniesieniem strat, ale takĝe lÚku przed utratÈ wyjÈtkowej
okazji inwestycyjnej, zapewne zrodzi siÚ w Tobie wÈtpliwoĂÊ: No dobrze,
ale skÈd ja mogÚ wiedzieÊ, ĝe akcje nie spadnÈ o kolejne kilkadziesiÈt
procent, bo bessa bÚdzie trwaïa kolejnych kilka lat?
Nie baw siÚ w ïowcÚ okazji
Zanim poszukamy wyjaĂnienia Twoich wÈtpliwoĂci, chciaïbym przybli-
ĝyÊ Ci drugÈ grupÚ, która ponosi najwiÚksze straty na gieïdzie. Pierw-
szÈ juĝ poznaïeĂ: to osoby skrajnie konserwatywne, które zawsze
trzymajÈ siÚ z dala od gieïdy i tylko w wyjÈtkowych okolicznoĂciach
wpadajÈ w sidïa emocji: gdy rynek opanowuje euforia.
SÈ teĝ inwestorzy bÚdÈcy duĝo bliĝej rynku akcji. W przeszïoĂci osiÈ-
gnÚli jakiĂ sukces na gieïdzie. Poznali smak zwyciÚstwa, czasami takĝe
poraĝki. OsiÈgane wyniki byïy bardziej dzieïem przypadku niĝ przemy-
Ălanych decyzji inwestycyjnych. Oni takĝe sÈ niewolnikami zgubnych
emocji, które z czasem prowadzÈ do fatalnych decyzji inwestycyjnych.
Jak te osoby postrzegajÈ okresy spadku na gieïdzie? Dwojako.
Z jednej strony sÈ peïne obaw przed ryzykiem poniesienia straty, ale
z drugiej doskonale zdajÈ sobie sprawÚ z tego, ile moĝna zarobiÊ, gdy-
by trafiïo siÚ w sam doïek bessy. Jakie majÈ marzenie w sytuacji kryzy-
sowej? Aby trafiÊ w punkt zero (w te cztery punkty, które tyle razy
pokazywaïem Ci na wykresie). Nazwijmy ich „ïowcami okazji”.
Poleć książkęKup książkę12
DLACZEGO TRACIMY
Poleć książkęKup książkę
Pobierz darmowy fragment (pdf)