Darmowy fragment publikacji:
10 ZASAD
ODPOWIEDZIALNEGO PODRÓŻOWANIA
PODRÓŻUJ ODPOWIEDZIALNIE – DBAJ O ŚRODOWISKO
I DZIEDZICTWO KULTUROWE KRAJÓW I REGIONÓW, KTÓRE ZWIEDZASZ
1
4
Zaplanuj swoją podróż
i przygotuj się do niej.
3
Kupuj lokalne
produkty i pamiątki.
2
Naucz się choćby kilku słów i zwrotów
w języku kraju czy regionu, który odwiedzasz.
Korzystaj z usług miejscowych
ludzi, tak by jak najwięcej
Twoich wydatków wspierało
lokalną gospodarkę.
5
Kosztuj miejscowej kuchni,
kupuj sezonowe produkty
spożywcze na targach
i jarmarkach.
6
Szanuj mieszkańców, ich kulturę
i tradycje, staraj się nie zwracać
na siebie uwagi strojem
i zachowaniem zupełnie
odmiennym od miejscowych
zwyczajów, proś o zgodę, gdy
chcesz zrobić komuś zdjęcie.
8
Dbaj o dziedzictwo kulturowe, nie zostawiaj po
sobie śladu, zwiedzając obiekty zabytkowe
i stanowiska archeologiczne.
7
Nie zostawiaj po sobie śmieci,
szczególnie w miejscach cennych
przyrodniczo i parkach narodowych.
9
Korzystaj z ekologicznych
środków transportu
i komunikacji publicznej.
10
Podróżuj aktywnie i poznawczo !
Propagując zasady odpowiedzialnego podróżowania, Wydawnictwo Bezdroża popularyzuje przyjazne
środowisku formy turystyki, które przyczyniają się do aktywnej ochrony dziedzictwa przyrodniczego
i kulturowego, wspierają rdzennych mieszkańców regionów i krajów oraz uwrażliwiają turystów na
• Księgarnia internetowa
• Lubię to!
• Kup książkę
• Poleć książkę
• Oceń książkę
lokalne tradycje i ochronę środowiska naturalnego.
Nasza społeczność
Oprac. Dominika Zaręba, Wydawnictwo Bezdroża
Rysunki i oprac. graficzne: Joanna Nowak
Rumunia
oraz Mołdawia
Mozaika
w żywych kolorach
m
o
c
.
k
c
o
t
s
r
e
t
t
u
h
S
|
s
o
n
a
J
r
a
p
s
a
G
©
(...) Są tam: baśniowa Wołoszczyzna, niedająca się z niczym
porównać skalista Transylwania oraz Mołdawia, kraj Stefana
Wielkiego, ozłocony cerkwiami i monasterami, których czas
nigdy nie zetrze. (...)
Miodrag Bulatović, Kochanek śmierci
Z geograficznego, historycznego i duchowego punktu
widzenia Rumunia jest małą Europą, gdzie bogactwo form
geograficznych oraz niemal wszystkie kultury i wyznania
stworzyły jedną przestrzeń rozciągającą się pomiędzy Kar-
patami, Dunajem i brzegiem czarnomorskim. (...)
Wypowiedź rumuńskiego Ministra Kultury i Wyznań,
Razvana Theodorescu
Kup książkę
Poleć książkę
Niezbędnik turysty
zawsze pod ręką
Polskie placówki
dyplomatyczne
Ambasada RP w Rumunii,
Bukareszt, Aleea Alexandru 23;
( +40 21 3082200, Wydział
Konsularny: ( +40 21 3082246;
@ www.bukareszt.msz.gov.pl
Ambasada RP
w Republice Mołdawii,
Kiszyniów, Str. Plămădeală 3,
( +373 22 238551–52,
@ www.kiszyniow.polemb.net
Przelicznik walut
uzupełnij aktualny kurs
Rumunia
1 RON = _____ PLN
1 EUR = _____ RON
1 USD = _____ RON
Mołdawia
1 MLD = _____ PLN
1 EUR = _____ MLD
1 USD = _____ MLD
Naddniestrze
1 TR = _____ PLN
1 EUR = _____ TR
1 USD = _____ TR
Kup książkę
Ważne telefony
Rumunia
Policja: 955
Straż pożarna: 981
Pogotowie: 96
Uniwersalny numer alarmowy:
112
Mołdawia
Policja: 902
Straż pożarna: 901
Pogotowie: 903
Porada lekarska w nagłych
wypadkach: 963
Numery kierunkowe
Do Polski: +48
Do Rumunii: +40
Do Mołdawii (i Naddniestrza):
+373
Turystyczny savoir-vivre
Ô Warto powstrzymywać się od
poruszania drażliwych tema-
tów historyczno-politycznych
(np. „przypominania” Rumu-
nom, że Transylwania czy Kri-
szana były przez tysiąc lat czę-
ścią Królestwa Węgier).
Ô W przypadku rozmów z Moł-
dawianami należy unikać suge-
rowania, że Republika Mołdawii
jest – m.in. poprzez wspólnotę
językową – częścią tzw. Wiel-
kiej Rumunii.
Ô Do cerkwi i kościołów należy
wchodzić z zakrytymi ramio-
nami, w spodniach lub spód-
nicach za kolana. Trzeba też
wyłączyć telefony komórkowe.
Ô Nie należy fotografować ludzi
bez ich zgody. Często w muze-
ach i obiektach sakralnych
zabronione jest robienie zdjęć
(lub zdjęć z fleszem).
Strefa czasowa
Rumunia i Mołdawia: czas
letni UTC+2; czas zimowy
UTC+3 (przestawiamy zegarki
o jedną godzinę do przodu,
np. z godz. 1.00 na 2.00).
Naddniestrze: UTC+3 (przez
cały rok)
Oznaczenia toalet
Poza standardowymi, także:
F – kobiety (femei)
B – mężczyźni (barbaţi)
Poleć książkę
Przepisy drogowe
Ô Wjeżdżając na terytorium Rumunii trzeba
wykupić winietę.
Ô Dozwolone prędkości: 50 km/godz. w tere-
nie zabudowanym, 90 km/godz. poza tere-
nem zabudowanym, 100 km/godz. na dro-
gach dwupasmowych, 130 km/godz. na
autostradach.
Ô Dopuszczalne stężenie alkoholu we krwi:
0,0 promila.
Ô Wszystkie wykroczenia drogowe są rygo-
rystycznie karane (łącznie z zatrzymaniem
prawa jazdy). Mandaty można opłacić
wyłącznie na terenie Rumunii i wyłącznie
w lejach.
Zagrożenia
Ô W dużych miastach: drobna przestępczość.
Ô Na drodze: dziurawa nawierzchnia, źle
oznaczone roboty remontowe, zwierzęta
i dzieci wałęsające lub bawiące się na dro-
gach, nieoświetlone furmanki itp., niefraso-
bliwi miejscowi kierowcy.
Ô W górach: gwałtowne burze i spadki tem-
peratur, agresywne psy pasterskie, niedź-
wiedzie, żmije.
Przydatne języki
Rumunia: rumuński, węgierski (w Banacie,
Kriszanie, Transylwanii), niemiecki (w Tran-
sylwanii, w kontakcie ze starszymi osoba-
mi), ukraiński (w Marmaroszu i na Bukowinie),
romani (w kontaktach z Cyganami), angielski
i francuski (w kontaktach z młodymi ludźmi)
Mołdawia: rosyjski, ukraiński, angielski (głów-
nie wśród młodzieży)
Przydatne zwroty
8 opt
9 nouă
10 zece
100 o sută
200 două sute
1000 o mie
1 unu
2 doi
3 trei
4 patru
5 cinci
6 şase
7 şapte
Dzień dobry..........Bună ziua (rano Bună dimineaţa)
Dobry wieczór ................................................Bună seara
Do widzenia ....................................................La revedere
Dobranoc ..................................................... Noapte bună
Dziękuję..............................................................Mulţumesc
Nie rozumiem ...................................................Nu înţeleg
Gdzie jest …? ........................................... Unde este …?
Ile to kosztuje?...................................................Cât costă?
Pomocy! ....................................................................... Ajutor!
Czy może mi Pan /
Pani pomóc? ...............................Puteţi să mă ajutaţi?
Elektryczność
Ô Rumunia: 230 V, 50 Hz, gniazdka takie jak
w Polsce (typ C i F).
Ô Mołdawia: 240 V, 50 Hz, gniazdka takie jak
w Polsce.
Kup książkę
Poleć książkę
Zobacz koniecznie
.
m
o
c
s
o
t
o
h
p
t
i
s
o
p
e
D
|
2
r
e
t
s
a
m
©
Pałac Parlamentu
1 Bukareszt
Stolica Rumunii pełna jest kontrastów, może jednocześnie odpychać, jak i uwodzić
nieoczywistym pięknem i ciekawymi zabytkami. Pośród komunistycznej zabudowy, której
flagowym przykładem jest gigantyczny Pałac Parlamentu znajdziemy m.in. piękną cer-
kiew Stavropoleos i orientalny karawanseraj Manuka. Warto odwiedzić też Rumuń-
skie Ateneum, a także kilka ciekawych muzeów z Narodowym Muzeum Historycznym,
Narodowym Muzeum Sztuki, Muzeum Rumuńskiego Chłopa i wspaniałym Muzeum
Wsi (skansenem) na czele. Więcej zob. s. 131.
2 Nowa Metropolia w Curtea de Argeş
Wspaniała cerkiew klasztorna mona-
steru w Curtea de Argeş została wzniesiona
w latach 1512–17. Łączy ona wszystko to, co
najlepsze w architekturze Wschodu i Zacho-
du: elementy serbskie, tureckie i ormiańskie,
dystynkcję gotyku i bogactwo orientalnej
arabeski. Świątynia jest jednym z najcen-
niejszych zabytków Wołoszczyzny, przez
stulecia inspirującym działających na zie-
miach rumuńskich mistrzów budowlanych.
Więcej zob. s. 172.
Poleć książkę
.
m
o
c
s
o
t
o
h
p
t
i
s
o
p
e
D
|
l
a
e
Kup książkę
i
r
b
a
g
i
©
.
m
o
c
s
o
t
o
h
p
t
i
s
o
p
e
D
|
i
n
h
k
u
y
r
a
v
_
n
a
v
i
©
Kluż, Bulevardul Eroilor
3 Kluż
Stolica Transylwanii, jej główny ośrodek kulturalny i akademicki, najbardziej „węgier-
skie” miasto Rumunii. Ważne miejsce w jego dziejach zajmują też Sasi. Wśród licznych
zabytków na pierwszym miejscu trzeba wymienić imponującą farę św. Michała, której
najstarsze części pochodzą z połowy XIV w. Warto zobaczyć także okazały kościół kalwiń-
ski, mieszczący Narodowe Muzeum Sztuki pałac Bánffy, kościół uniwersytecki – pierwszy
barokowy kościół Siedmiogrodu, a z budowli nowszych: katedrę prawosławną i kościół
„z Kogutem”. Zmęczeni zabytkami może-
my pospacerować po ogrodzie botanicz-
nym – jednym z najpiękniejszych w Euro-
pie, wręcz wypada natomiast zwiedzić
wspaniały skansen (Park Etnograficzny
Romulus-Vuia). Więcej zob. s. 271.
4 Katedra w Alba Iulia
Rzymskokatolicka katedra św. Michała
w Alba Iulia, wzniesiona w połowie XIII w.,
to jeden z najcenniejszych sakralnych
zabytków Rumunii. Dawną stolicę Księstwa
Siedmiogrodu warto odwiedzić też dla
kilku innych ważnych dla historii Rumunii
zabytków – Pałacu Książęcego, Sali Zjed-
noczenia i monumentalnego Soboru Koro-
nacyjnego, świadka koronacji króla Rumu-
nii Ferdynanda I (1922). Więcej zob. s. 236.
Kup książkę
.
m
o
c
s
o
t
o
h
p
t
i
s
o
p
e
D
|
h
c
i
i
c
h
g
a
r
d
©
Poleć książkę
.
m
o
c
s
o
t
o
h
p
t
i
s
o
p
e
D
|
n
i
r
o
s
n
a
t
i
h
c
e
r
©
5 Zamek w Hunedoarze
Castelul Corvinilor jest uważany za najpiękniejszy gotycki zamek w Europie Środ-
kowej. Rezydencja należała do kilku znacznych rodzin węgierskich (Hunyady, Korwin,
Bethlen, Apafi, Thököly i in.), obecnie jest własnością rządu Rumunii. Okazała warownia
posiada dość skomplikowaną architekturę: główny dziedziniec otacza kilka połączonych
ze sobą budowli, m.in. gotycki pałac ze wspaniałą Salą Rycerską, pomieszczenia gospodar-
cze i przeznaczone dla służby oraz kaplica z przyległym małym dziedzińcem ze studnią.
Całość założenia obejmują mury flankowane przez kilka bastionów i wież. Nie będą się
tu nudzić ani dorośli, ani dzieci, mogące szukać w zakamarkach zamku duchów, księż-
niczek i skarbów. Więcej zob. s. 268.
6 Sybin
Saski Hermannstadt to jedno z najwięk-
szych i najciekawszych miast Siedmiogrodu.
Ośrodek o kilkuwiekowych tradycjach nauko-
wych i kulturalnych. Rozległa, dobrze zacho-
wana starówka kryje kilka obiektów najwyższej
rangi – jak ewangelicki kościół parafialny, Stary
Ratusz czy pałac Brukenthal, mieszczący wspa-
niałą kolekcję malarstwa – a także dziesiątki
innych zabytków, przywołujących średnio-
wieczny krajobraz miejski. Będąc w Sybinie,
obowiązkowo należy zwiedzić jeden z naj-
ciekawszych skansenów w Rumunii (i w Euro-
pie) – Muzeum Cywilizacji Ludowej „ASTRA”,
położone na południowych peryferiach mia-
sta. Więcej zob. s. 310.
Poleć książkę
m
o
c
a
.
i
l
o
t
o
F
|
s
t
a
c
d
l
i
w
a
k
a
t
©
Kup książkę
.
m
o
c
s
o
t
o
h
p
t
i
s
o
p
e
D
|
a
e
t
s
i
r
c
m
e
©
i
7 Ufortyfikowane kościoły
saskie w Transylwanii
Obronne grody kościelne, stanowiące nieraz
prawdziwe minitwierdze otoczone mura-
mi z basztami i kryjące budynki gospodar-
cze, studnię (czasem wykopaną wewnątrz
kościoła), szkołę i pomieszczenia mieszkalne,
były wznoszone w Saksonii Siedmiogrodz-
kiej między XII a XVII w. Wiele z tych unika-
towych budowli zachowało się do dziś. Kil-
ka najwspanialszych doceniono wpisem na
listę UNESCO. Obowiązkowo należy zobaczyć
warowne kościoły we wsiach Biertan, Prej-
mer, Hărman i Viscri. W przypadku Biertan
i Viscri ochroną UNESCO została objęta cała
zabytkowa zabudowa. Warto pamiętać, że
obronnych kościołów jest w Transylwanii
znacznie więcej i że wiele z nich nie ustę-
puje malowniczością wymienionym. By się
o tym przekonać, wystarczy odwiedzić np.
wsie Şeica Mică, Moşna, Cisnădie, Cisnădio-
ara, Dârjiu, Saschiz, Valea Viilor czy Homorod.
Więcej zob. s. 307, 256, 294.
.
m
o
c
s
o
t
o
h
p
t
i
s
o
p
e
D
|
l
a
e
i
r
b
a
g
i
©
.
m
o
c
s
o
t
o
h
p
t
i
s
o
p
e
D
|
n
a
e
a
j
l
a
s
©
Kup książkę
Ufortyfikowane kościoły we wsiach Biertan, Saschiz i Viscri
Poleć książkę
Kup książkę
.
P
.
c
a
r
p
o
Poleć książkę
a
k
s
r
y
t
S
.
A
l
,
a
k
s
u
k
M
i
s. 284–285CINDRELTRASCĂUVLĂDEASAGÓRYBIHORSKIEMETALIFERI1F1C161514A151511A11E6813127766E79E79667E60A3TârguLăpuşTăşnadŞomcutaMareJibouSimleuSilvanieiCâmpeniAbrudBradVulcanBrezoiGodeniCurtea de ArgeşHorezuRodnaBYSTRZYCAReghinBrâncoveneştiCârţaRacuSovataCorundJezioro św. AnnyPraidRimeteaLuduşSânmihaiuAlmaşuluiOneştiComăneştiTecuciAdjudTopoliceniVatra DorneiTopliţaBicazTârgu NeamţVidraMiercureaCiucCsíksomlyóOdorheiu-SecuiescRâmnicu SăratRupeaMoşnaMălâncravŞeica MičaAvrigPorumbacude JosCârţaVictoriaCisnădieValea ViilorCâlnicOrăştieTălmaciuDensuşHaţegRăşinariCisnădioaraPaltinişCristianSYBINMiercurea SybinuluiSebeşViscriAiudTURDAWąwóz TurdySzosaTransfogaraskaDolina Grădiştea(twierdze dackie)CrisDumbrăveniAlbeştiSaschizValea VinuluiHuedinBologaVăleniKLUŻSâncraiuDomoşuDumitraTărpiuCăşeiuCopleanJelnaHerinaDipşaLivezileBăile TuşnadBixadBăile BalvanyosGheorgheniColibiţaBonţidaTeacaDedaNiculaFeldioaraHomorodTârguSecuiescPrejmerBRASZÓWHărmanRâşnovZărneştiMediaşIghişu NouCopşa MicăBranSâmbătade SusBlajFăgăraşSâmbătade JosSimeriaStreiStreisângeorgiuUlpia TraianaSântămărie-OrleaIzvorulCrişuluiGurasadaBiertanŞaroş pe TârnaveLăzareaCiuceaBuceaNegreniDejGherlaRETEZATŞUREANULOTRUGIURGIUHARGHITASUHARDVRANCEIHUNEDOARAALBA IULIASighişoara DEVATÂRGU MUREŞRÂMNICUVALCEACâmpulungMuscelPLOESZTIPoiana BrašovFOCŞANIBÂRLADSFÂNTUGHEORGHEBAIA MAREZALĂUPARÂNGCĂPĂŢÂNIIVÂLCANs. 301, 303s. 246–247s. 326–327s. 272–273s. 238–239s. 312–313BUCEGIBAIULUICIUCAŞRODNIAŃSKIEGÓRY GÓRY FOGARASKIEGÓRY KELIMEŃSKIEBYSTRZYCKIEGÓRY CEAHLĂUCIUCHĂŞMAŞGROHOTIŞs. 208s. 334s. 352s. 404s. 130s. 158s. 448Transylwania020 kmPLANY MIAST Zobacz koniecznieWarto zobaczyć Transylwania
rum. Ardeal, Transilvania;
węg. Erdély;
niem. Siebenbürgen
Siedmiogród – przez ponad tysiąc lat stano‑
wiący część Królestwa Węgier – to region
pod każdym względem wyjątkowy. Dla wie‑
lu krajoznawców, historyków sztuki i tury‑
stów najbardziej atrakcyjna kraina Rumunii.
Na taką opinię składa się bardzo wiele ele‑
mentów. Jednym z głównych jest niespoty‑
kane wręcz nagromadzenie cennych i intry‑
gujących zabytków, będących kulturowym
dziedzictwem zamieszkujących od wieków
(mimo wyraźnych przemian demograficz‑
nych w mniejszym stopniu także dziś) te
tereny Węgrów, Sasów i Szeklerów (nie zapo‑
minając oczywiście o Rumunach, a także
innych nacjach tworzących niegdyś mul‑
tietniczny transylwański tygiel – jak choćby
Żydach i Ormianach). Transylwania to zatem
kraina pięknych miast o imponującej tradycji
historycznej, saskich i szeklerskich wsi sły‑
nących z ufortyfikowanych grodów kościel‑
nych i zabytkowej zabudowy, węgierskich
rezydencji szlacheckich, zamków, warowni
chłopskich, twierdz dackich i innych cieka‑
wych obiektów – szczodrze rozrzuconych
pośród łagodnych wzgórz regionu... A dla
tych, którzy nad zwiedzanie miast i wsi
przedkładają wędrówki górskie – świetna
baza wypadowa w liczne karpackie pasma,
otaczające Wyżynę Transylwańską niemal
ze wszystkich stron.
™ Alba Iulia (s. 236) – romańska
katedra św. Michała
™ Biertan (s. 307), Prejmer (s. 256),
Hărman (s. 256) – najwspanialsze
ufortyfikowane kościoły saskie
™ Braszów (s. 245) – Czarny Kościół
i dobrze zachowana starówka
™ Cârţa (s. 323) – ruiny XIII‑wiecznego
opactwa Cystersów
™ Densuş (s. 270), Strei (s. 269) –
jedne z najstarszych cerkwi
Siedmiogrodu
™ Hunedoara (s. 268) –
najpiękniejszy gotycki zamek
w Europie Środkowej
™ Kluż (s. 271), Sighişoara (s. 300),
Sybin (s. 310) – historyczne miasta;
świetnie zachowane zabytki
starówki
™ Râşnov (s. 253), Câlnic (s. 296),
Rupea (s. 293) – najciekawsze
zamki chłopskie
™ Sebeş (s. 295) – romańsko‑gotycka
fara ewangelicka
™ Valea Grădiştei (s. 292) – twierdze
dackie
™ Viscri (s. 294) – jedna z najlepiej
zachowanych wsi saskich ze
wspaniałym kościołem warownym
Kup książkę
Poleć książkę
236
l
i
a
n
a
w
y
s
n
a
r
T
a
i
l
u
I
a
b
A
l
Alba Iulia
węg. Gyulafehérvár;
niem. Weißenburg, Karlsburg;
staropol. Białogród Julijski; . 59 tys.
Alba Iulia jest – jak na Transylwanię – mia-
stem dość specyficznym. Nie znajdziemy
tu ani efektownej starówki, ani harmonij-
nej urbanistyki, tak charakterystycznych
dla innych historycznych ośrodków regio-
nu. Z drugiej strony, jako dawna stolica
Siedmiogrodu, szczyci się kilkoma cenny-
mi zabytkami, ważnymi dla dziedzictwa
kulturowego wielu narodów – Rumunów,
Węgrów, a także Polaków.
Alba Iulia to także dobry punkt startowy
dla osób wybierających się w południową
część gór Trascău – łatwo dojechać stąd do
kilku podgórskich miejscowości, w których
można rozpocząć wędrówkę.
Historia
Wielka historia Alba Iulia zaczyna się wraz
z podbojem starożytnej Dacji przez impe‑
rium rzymskie. Osada Apulum została zało‑
żona bezpośrednio po pokonaniu króla
Daków Decebala, a więc za panowania
cesarza Trajana. Po reorganizacji administra‑
cyjnej prowincji, dokonanej za panowania
cesarza Antoninusa Piusa, Apulum stało się
stolicą całej prowincji. Zintensyfikowaniu
kontaktów handlowych służyła ukończona
w 108 r. nowa bita droga, łącząca Apulum
z innymi miastami prowincji, w szczególno‑
ści z bogatym ośrodkiem rzymskiej Dacji –
Colonia Ulpia Traiana Sarmigetusa Regia
(dzisiejsza Sarmizegetusa). Dzięki rozbudo‑
wie cesarskich dróg Apulum stało się głów‑
nym węzłem komunikacyjnym prowincji.
Wraz z opuszczeniem Dacji przez Rzy‑
mian nadeszły mroczne wieki także dla
dawnej stolicy, wielokrotnie plądrowanej
Kup książkę
przez wędrujące plemiona barbarzyńców.
W VII stuleciu w najbliższej okolicy dawne‑
go miasta, będącego wówczas jedną stertą
gruzu, osiedliły się plemiona słowiańskie,
które stworzyły jego nową nazwę: Belgrad,
tzn. „Biały Gród”. Przetrwała ona do naszych
czasów. W IX w. przez krótki okres okolice
Alba Iulia były zamieszkiwane przez ple‑
miona bułgarskie, co potwierdzają wyko‑
paliska archeologiczne.
Zajęcie Białogrodu przez Węgrów nastą‑
piło prawdopodobnie w końcu X w. Na cze‑
le oddziału zdobywców stał Gyula (gyula to
tytuł najwyższego wodza Madziarów; nie
wiadomo, jak doszło do tego, iż zamienio‑
no go na imię – być może jest to zasługa
kronikarzy, którzy określenie godności za ‑
częli zapisywać wielką literą). On to wzniósł
pierwsze fortyfikacje na pozostałościach
rzymskich budowli. Ważnym wydarzeniem
w dziejach miasta było założenie w XI w.
biskupstwa misyjnego. Pierwszego biskupa
kroniki wymieniają w 1075 r. (jako episcopus
Bellegradensis). Pomyślny rozwój Białogro‑
du zakłócił w 1437 r. najazd turecki, podczas
którego armia dowodzona przez sułtana
Murada II zdobyła i zniszczyła miasto.
Złoty wiek nadszedł wraz z utworzeniem
samodzielnego Księstwa Siedmiogrodu ze
stolicą w Alba Iulia. To właśnie tu rezydował
na stałe dwór książęcy i tu także odbywały
się sejmy stanowe (diety). W 1559 r. w Alba
Iulia zmarła Izabela Jagiellonka, córka króla
Polski Zygmunta Starego, matka książąt sied‑
miogrodzkich z rodziny Zápolya. W 1567 r.
na sejmie w Alba Iulia postanowiono, że
w razie bezpotomnej śmierci syna Iza beli,
księcia Jana Zygmunta Zápolyi, władzę
w państwie przejmie Stefan Batory (István
Báthory) z Szilágysomlyó, przyszły król Pol‑
ski. Batory nie zapomniał swojej pierwszej
stolicy i, będąc już królem Polski, przysłał do
Alba Iulia jezuitę Jakuba Wujka, który przez
pewien czas pełnił funkcję nauczyciela
Poleć książkę
237
l
i
a
n
a
w
y
s
n
a
r
T
a
i
l
u
I
a
b
A
l
bratanka królewskiego, Zygmunta Batore‑
go. Epizodem w dziejach miasta, dziś wiel‑
ce eksponowanym, był (mający miejsce
w 1599 r.) uroczysty wjazd hospodara woło‑
skiego Michała Walecznego, który na skutek
pomyślnych, lecz bardzo kruchych układów
politycznych po raz pierwszy w historii na
kilka miesięcy zjednoczył pod swym ber‑
łem trzy państwa protorumuńskie: Wołosz‑
czyznę, Siedmiogród i Mołdawię. Postać
Michała Walecznego (Mihai Viteazul) jest
dla współczesnych Rumunów argumentem
potwierdzającym prawa Rumunii do tych
terenów. Jedynym dziełem Michała Walecz‑
nego, które przetrwało jego upadek, było
ustanowienie w 1600 r. biskupstwa prawo‑
sławnego z siedzibą w Alba Iulia. W istnieją‑
cej obok katedry drukarni powstały bardzo
istotne dla kultury rumuńskiej dzieła, takie
jak Nowy Testament Białogrodzki (1648).
Szczytowy okres w historii Alba Iulia
w zakresie życia intelektualnego przypa‑
da na 1. poł. XVII w. W 1622 r. książę Tran‑
sylwanii Gabriel Bethlen założył tu Aka‑
demię, składającą się z trzech fakultetów.
Kres jej istnieniu przyniósł w 1658 r. najazd
turecki, który doszczętnie zniszczył miasto,
skutkiem czego Akademię przeniesiono
do Aiud. W 1696 r. mistrz tej szkoły, Grze‑
gorz Buitul, przełożył katolicki katechizm
na język rumuński. Działania te były spo‑
wodowane polityką Kościoła rzymsko‑
katolickiego, który dążył do zawarcia unii
z rumuńskimi wyznawcami prawosławia.
W tym celu w Alba Iulia zebrał się w 1698 r.
Święty Synod, złożony z prawosławnych
biskupów i popów, który zaakceptował unię
z Rzymem. Odtąd Alba Iulia stała się siedzi‑
bą metropolity unickiego. Aby oddać peł‑
ny krajobraz religijny miasta, należy jeszcze
wspomnieć, że co najmniej od 1591 r. istniał
w Alba Iulia sąd Żydów sefardyjskich.
Pod koniec XVII w., wraz z przejściem
Siedmiogrodu pod władzę Habsburgów,
Kup książkę
zniesiona została autonomia księstwa. Po
powstaniu antyhabsburskim Franciszka II
Rakoczego (1703–11) cesarz Austrii Karol VI
postanowił zbudować w Alba Iulia potęż‑
ną, nowoczesną twierdzę, która stałaby na
straży austriackiego panowania w Siedmio‑
grodzie. Prowadzone przez 19 lat (1714–33)
prace zakończyły się całkowitym opasaniem
miasta nowoczesnymi systemami bastio‑
nów i kazamatów.
Wielki dzień w historii miasta nadszedł
1 grudnia 1918 r., kiedy Wielkie Zgromadzenie
Narodowe Rumunów z Transylwanii, Banatu,
Kriszany i Marmaroszu, wraz ze 100‑tysięcz‑
nym tłumem przybyłych Rumunów, jedno‑
myślnie uchwaliło przyłączenie Transylwa‑
nii do Królestwa Rumunii (potwierdzone
w 1920 r. traktatem w Trianon). Cztery lata
później (1922) w Alba Iulia dokonano uroczy‑
stej koronacji Ferdynanda I jako króla osta‑
tecznie zjednoczonej Rumunii.
Warto zobaczyć
Katedra św. Michała
Katedra rzymskokatolicka św. Michała sta‑
nowi jeden z najcenniejszych zabytków
na terytorium Rumunii. Już w X stuleciu na
miejscu dzisiejszej świątyni istniała niewielka
rotunda z małą apsydą ołtarzową. W 2. poł.
XI w., za panowania króla węgierskiego Wła‑
dysława I Świętego, rozpoczęto budowę
nowej świątyni w układzie bazylikowym,
którą ukończono między 1090 a 1140 r. Uległa
ona zniszczeniu podczas najazdu Tatarów
na Królestwo Węgierskie (1241).
Budowę zachowanej do dziś katedry
rozpoczęto z inicjatywy biskupa Gallusa
w połowie XIII w. Wtedy to wzniesiono
budowlę trójnawową z transeptem (nawą
poprzeczną) i trzema zamykającymi nawy
apsydami. W 1277 r. kościół uległ zniszcze‑
niu. Lata 1287–91 przypadają na finalizowa‑
nie prac przy odbudowie świątyni, których
Poleć książkę
238
l
i
a
n
a
w
y
s
n
a
r
T
końcowym etapem kierował budowniczy
Jan z Saint‑Dié. Prawdopodobnie to właśnie
wg jego projektu rozbudowano prezbite‑
rium kościoła, które znacznie przedłużono
i zamknięto wielobocznie. Również z tym
okresem należy wiązać budowę dość
oryginalnego rozwiązania portalowego,
usytuowanego pomiędzy planowany‑
mi dwiema wieżami zachodniej fasady.
Według historyków sztuki, zaangażowana
w prace przy katedrze strzecha budow‑
lana zrealizowała także budowę kościoła
Abrud
Hostel Citadel (350 m)
a
i
l
u
I
a
b
A
l
ergiei
St. E
n
Strada Toporașilor
Str. Poligonului
Strada A
Strada Cloșca
msberg
or
diș
a Bră
Stra
d
S
t
r
a
d
a
D
r
.
I
o
a
n
R
a
ţ
i
u
Strada 9 Mai
STRADA HOREA
Strada Aurel Vlaicu
Strada Marcus Aurelius
STRADA MOŢILOR
G e m in a
S
tr
a
d
a
Strada Sfăntul C a p i s t r a n o
Hostel Ryma
Bibilioteka
Batthýaneum
Pałac Apor
Giardina
Japoneza
cii
ă
r. P
t
S
Strada Nicolae Iorga
drei Ș
n
A
Str. Gabriel Bethlem
La Pas
a
n
u
g
a
Parcul
Roman
ziu
olu
a S
c
r
e
St
Universitatea
1 Decembrie 1918
Sala Zjednoczenia
Muzeum Zjednoczenia
Strada Mihai Viteazul
Sobór Koronacyjny,
u l
cerkiew Trójcy Świętej
Katedra
św. Michała
Pałac biskupi
Strada Militari
Pałac Książęcy
Aleea Sfăntul Eug
e
n
i
u
Gothic
Strada A
etăţii
p
ulu
m
Strada C
U
L Î
N
C
O
R
O
N
Ă
RII
I
o
r
g
a
Bankomat
Parcul
Unirii
8
1
9
1
E
I
R
B
M
E
C
E
D
1
A
D
A
R
T
S
z
a
a i V it e
S tr. M i h
n
a
ș
i
r
C
a
d
a
r
t
S
B
U
L
E
V
A
R
D
Księgarnia
Humanitas
BULEVARDUL
TRANSILVANIEI
Rosenthalers Café
Hostel Strong
Bosfor
Kebab
Colegiul Naţional
Horea, Cloşca
si Crişan
STRADA VA S I L E G O L D I Ș
r
o
el
t
Viole
Strada Gheorghe Pop de Băsești
STRADA LALELELOR
Strada Ion Minulescu
Bacovia
STRADA BRÂNDUȘEI
Strada Nicolae Labiș
Cerkiew Trójcy
Świętej
Strada Dealul Furcilor
Cimitirul
Eroilor
B
U
L
E
V
A
R
D
U
L
Î
N
C
O
R
O
S
T
R
A
D
A
T
A
K
E
I
O
N
E
S
C
U
N
Ă
Strada Viilor
R
II
BULEVARDUL FERDINND I
Str. Gardeniei
Corvin
Emile Zola
Victor Hugo
Strada Izvorului
Strada Seliște
Strada la Recea
Strada Tarina
Bunta
V
L
A
D
I
M
I
R
E
S
C
U
S
t
r
.
N
l
.
i
t
u
e
s
c
u
Amentza
Str. Buco
v
i
n
e
i
S
t
r.
N
.
i
t
u
l
e
s
c
u
S
T
R
A
D
A
S
a
g
n Bla
Strada Besarabei
Strada Lucia
Strada Traian
D ÎNTÂI
N
A
DIN
A FER
D
A
STR
Dobrogei
Strada Moldovei
S
t
r
a
d
a
G
e
m
n
a
i
S
T
R
A
D
A
D
O
I
N
E
I
Flamingo
Pub 13
a
A
g
G
o
O
n G
N G
via
VIA
cta
A
T
a O
C
A O
d
Stra
D
A
R
ST
n Costin
Strada Miro
Strada Traian
Strada Iașilor
Dworzec
autobusowy
Biserica Maieri –
Sf. Treime
Penny Market
Dworzec kolejowy
k
e
t
e
B
l
.
R
.
c
a
r
p
o
Kup książkę
Poleć książkę
cysterskiego w siedmiogrodzkiej miejsco‑
wości Cârţa. Z dwóch planowanych wież
zachodniej fasady zbudowano jedynie
wieżę południową.
Wnętrze świątyni jest dość skrom‑
ne. Pomiędzy północną nawą boczną
Hostel Citadel (350 m)
V
L
A
D
I
M
I
R
E
S
C
U
S
t
r
.
N
l
.
i
t
u
e
s
c
u
Amentza
Str. Buco
v
i
n
e
i
C
Ă
L
Ă
Biserica
Greaca
Synagoga
R
A
Ș
I
L
Buna Vestire
O
R
r a d a A v r a m
S
S t
I a n c u
T
R
A
D
A
P
i
a
ţ
a
I
u
l
i
Kaplica
rzymsko-
-katolicka
u
M
a
n
T
E
I
L
O
R
i
u
Piata Iuliu
Maniu
S t
S
T
R
.
T
R
A
N
D
A
F
N
L
O
R
I
S
T
R
A
D
A
S
t
r.
N
.
i
t
u
l
e
s
c
u
S T R .
I
P R I M Ă V E R I
t
S
r
T
r
i
b
u
n
d
n
a A
d
a
T
r
a
n
d
a
fi
S
T
R
.
I
O
N
I
Strada Morii
Libertăţi
Stra
d
a
I
o
a
n
B
u
t
e
a
n
u
S
t
r
a
d
a
S
i
m
i
o
n
S
t
r
a
d
a
r a d a G e o r g e C o ș b u c
B
ă
m
u
t
i
u
Kościół
reformowany
G
e
o
r
g
e
C
o
ș
b
u
c
S T R A D A R U B I N P A T I Ţ I A
e i M u
n
u
r
e
a
ș
r
S
t
r
a
d
a
F
l
o
n
i
l
o
r
T I
Ș
r
i
l
r
o
A D A B U C U R E
n
n A ri o
a I o
d
S tr a
Strada Olteniei
.
a
C
.
B
R
Ă
T
I
A
N
U
a
g
n Bla
Strada Besarabei
Strada Lucia
Strada Traian
l
u
l
u
i
R
T
S
S
t
r
a
d
a
P
l
e
v
n
e
i
Str. Crișanei
Biserica Sf. Iosif
D ÎNTÂI
N
A
DIN
A FER
D
A
STR
Dobrogei
Strada Iașilor
Strada Moldovei
Strada Siretului
Biserica Maieri - Buna Vestire
l
K
u
ż
Strada Marcus Aurelius
S
t
r
a
d
a
G
e
m
n
a
i
S
T
R
A
D
A
D
O
I
N
E
I
Flamingo
a
A
g
G
o
O
n G
N G
via
VIA
cta
A
T
a O
C
A O
d
Stra
D
A
R
ST
n Costin
Strada Miro
Strada Traian
Strada Iașilor
Strada Maramureșului
CENTURA
Dworzec
autobusowy
Biserica Maieri –
Sf. Treime
Penny Market
Dworzec kolejowy
Alba Iulia
0
250 m
Kup książkę
239
l
i
a
n
a
w
y
s
n
a
r
T
a
i
l
u
I
a
b
A
l
a transeptem znajduje się słabo wydzielo‑
na od reszty świątyni kaplica Królewska,
gdzie umieszczono dwa sarkofagi należą‑
ce do Izabeli Jagiellonki oraz jej syna Jana
Zygmunta Zápolyi. Po śmierci męża, króla
Węgier Jana Zápolyi, Izabela Jagiellonka
w imieniu małoletniego syna sprawowała
rządy w Siedmiogrodzie. Mimo wygnania,
powróciła ostatecznie do Alba Iulia, aby
tutaj umrzeć w 1559 r. Na trumnie królowej
widnieje jej postać przedstawiona w stroju
renesansowym z insygniami królewskimi.
U jej stóp znajdują się tarcze z herbami
Polski (Orzeł Jagielloński) i Węgier, a także
z herbem matki Izabeli, Bony Sforzy, oraz
męża, Jana Zápolyi. Boki sarkofagu zdo‑
bią sceny zaczerpnięte z przypowieści
o dobrym Samarytaninie. Sarkofag księcia
Jana Zygmunta jest analogiczny do gro‑
bowca matki. U stóp zmarłego, którego
postać ułożona jest dość sztywno, znajdują
się tarcze herbowe o podziale czteropolo‑
wym, na których widnieją herby Siedmio‑
grodu, Polski i Węgier, a także herb rodziny
Zápolya. Boki sarkofagu księcia pokrywają
płaskorzeźby przedstawiające scenę oblę‑
żenia miasta oraz pochód wojsk.
W południowej nawie bocznej zachowa‑
ły się także sarkofagi rodziny Hunyady,
są one jednak w o wiele gorszym stanie
niż grobowce królewskie. Na szczególną
uwagę zasługuje sarkofag Jana Hunyady‑
ego, namiestnika Królestwa Węgierskiego
po tragicznej śmierci Władysława Warneń‑
czyka, kilkakrotnego zwycięzcy w walkach
z imperium osmańskim. Sarkofag zdobiony
jest płaskorzeźbą ze scenami wojennymi,
wśród których po jednej stronie widoczna
jest bitwa kawalerii z Turkami, po drugiej
zaś – zwycięski pochód wojsk. Równie cen‑
ny jest zachowany zespół plastycznych płyt
nagrobnych Hunyadych – m.in. Władysława,
brata króla Węgier Macieja Korwina. Świeże
wieńce i kwiaty w kolorach flagi węgierskiej
Poleć książkę
240
l
i
a
n
a
w
y
s
n
a
r
T
a
i
l
u
I
a
b
A
l
świadczą, że miejsce to we współczesnej
Rumunii jest najważniejszym symbolem
dawnej potęgi Węgier, a katedra w Alba
Iulia niezaprzeczalnie przywodzi na myśl
utracone węgierskie Kresy.
Do kaplicy Królewskiej przylega równie
cenna kaplica Ducha Świętego. Zbudowa‑
na w 1512 r. z fundacji proboszcza katedral‑
nego Jana Lazoniusa, stanowi najczystszą
stylowo budowlę renesansową na terenie
Rumunii.
Warto wspomnieć również o krypcie
(w południowej ścianie) biskupa árona Már‑
tona (1896–1980) – obrońcy praw człowieka,
protestującego m.in. przeciw deportacjom
Żydów w czasie II wojny światowej, prześlado‑
wanego przez faszystów i komunistów, wiel‑
kiego autorytetu dla rumuńskich Węgrów.
Twierdza Alba Carolina
Twierdza Alba Carolina (Cetatea Alba Caroli‑
na), nazwana tak na cześć cesarza Karola VI,
jest wspaniałym zabytkiem XVIII‑wiecznej
sztuki fortyfikacyjnej. Wzniesiona w latach
1714–33, według planów włoskiego archi‑
tekta Giovanniego Morando Viscontiego,
bezpośrednio nawiązuje do francuskie‑
go systemu fortyfikacyjnego stworzone‑
go przez marszałka Francji Sebastiana Le
Prestre de Vaubana. W Europie Środko‑
wej jedynie twierdze w Terezinie (Terezín,
Czechy) i Nowym Sadzie (Novi Sad, Ser‑
bia) zachowały się w równie dobrym (nie‑
mal idealnym) stanie. Tylko mały odcinek
ziemnych fortyfikacji od zachodniej strony
uległ splantowaniu wskutek budowy Sobo‑
ru Koronacyjnego. Na szczególną uwagę
zasługują reprezentacyjne bramy prowa‑
dzące do twierdzy, wśród których wyróżnia
się wschodnia brama górna, zwieńczona
wspaniałym, pełnoplastycznym wizerun‑
kiem cesarza Karola VI na koniu (dzieło
Jana Königa). Warto również wspomnieć,
iż twierdza nadal spełnia swą pierwotną
Kup książkę
funkcję jako baza wojska rumuńskiego, zaj‑
mującego południowo‑wschodnią część
cytadeli. W ostatnim czasie twierdza zosta‑
ła gruntownie odrestaurowana i stała się
doskonałym miejscem spacerowym. Znaj‑
dujące się w jej wnętrzu uliczki wypełniły
liczne restauracje i kawiarnie.
Przed główną bramą twierdzy stoi obe-
lisk poświęcony pamięci przywódców
powstania chłopskiego (1784), którymi byli
Horea, Kriszan (Crişan) i Cloşca. Tutaj ich
więziono i tutaj stracono (1785). Z platfor‑
my obelisku rozciąga się wspaniały widok
na okolice miasta. Warto także przespace‑
rować się wzdłuż bastionów w kierunku
południowym do niezwykle urokliwej, małej
drewnianej cerkwi Trójcy Świętej, zbudo‑
wanej w stylu siedmiogrodzkim z charak‑
terystyczną wyniosłą iglicą dzwonnicy.
Sobór Koronacyjny
Sobór Koronacyjny to obecnie najbardziej
reprezentacyjna budowla miasta. Kompleks
stoi nieopodal katedry rzymskokatolickiej,
nad którą wyraźnie dominuje. Bez wątpienia
w pewien sposób jest to działanie zamie‑
rzone przez budowniczych Soboru, którzy
chcieli pokazać wyższość kultury i narodu
rumuńskiego nad katolicyzmem, reprezen‑
towanym głównie przez ludność węgierską.
Budowę soboru rozpoczęto w 1921 r. – a więc
dwa lata po zjednoczeniu Transylwanii z Kró‑
lestwem Rumunii. Projekt całego kompleksu
wykonał architekt Victor Ştefănescu, nawią‑
zując bezpośrednio do innych zespołów
cerkiewnych budowanych wówczas w Sied‑
miogrodzie w tak zwanym stylu narodowym,
który jednak ciągle jeszcze się kształtował.
Mimo że punktem wyjścia dla architekta
była cerkiew książęca wzniesiona w dawnej
stolicy Wołoszczyzny, Târgovişte, styl woło‑
ski został tu jednak dalece przekształcony
na rzecz monumentalizmu, który z zasady
był sprzeczny z kanonem sztuki wołoskiej.
Poleć książkę
241
l
i
a
n
a
w
y
s
n
a
r
T
a
i
l
u
I
a
b
A
l
Przed wejściem do katedry umieszczone są
płyty upamiętniające Wielkie Zgromadzenie
Narodowe (1918).
Znajdująca się w centrum założenia cer-
kiew katedralna Trójcy Świętej ozdobio‑
na jest malowidłami wykonanymi przez
C. Petrescu. Wyróżniają się tu portrety
Michała Walecznego i jego żony, znajdujące
się kruchcie świątyni. Nazwa Soboru pocho‑
dzi od uroczystej koronacji, której dokonał
w tym miejscu król Rumunii Ferdynand I
(1922) i która – podobnie jak cała budow‑
la – miała na celu ostateczne potwierdze‑
nie prawa Rumunii do Siedmiogrodu.
Inne ciekawe miejsca
Biblioteka Batthyáneum powstała
w 1784 r. z inicjatywy ówczesnego rzym‑
skokatolickiego biskupa Alba Iulia, Ignace‑
go Batthyániego, bibliofila z zamiłowania.
Obecnie Biblioteka Batthyáneum jest jed‑
nym z najważniejszych ośrodków badaw‑
czych w Rumunii. W tym samym budynku
mieści się, założone także przez biskupa
Batthyániego, najstarsze w Rumunii obser‑
watorium astronomiczne.
Pałac Książęcy, stojący nieopodal kate‑
dry rzymskokatolickiej, został zbudowany
na przełomie XIV i XV w. przez biskupów
Alba Iulia z przeznaczeniem na kurię bisku‑
pią. Po ustanowieniu niezależnego Księ‑
stwa Siedmiogrodu pałac przebudowano
w stylu renesansowym i przeznaczono na
stałą siedzibę dworu książęcego. W jego
murach obradował sejm siedmiogrodzki.
W obrębie budowli znajdują się dwa dzie‑
dzińce wewnętrzne, a przed pałacem stoi
pomnik Michała Walecznego na koniu.
Pałac Apora, zbudowany w XVII w. przez
księcia o tym nazwisku, reprezentuje styl
późnorenesansowy.
Sala Zjednoczenia to dość pokaźny
budynek stojący obok Pałacu Książęcego,
zwrócony fasadą w stronę parku. To właśnie
Kup książkę
tu obradowało Wielkie Zgromadzenie Naro‑
dowe Rumunów z Transylwanii, Banatu, Kri‑
szany i Marmaroszu, składające się z ponad
tysiąca delegatów, którzy 1 grudnia 1918 r.
uchwalili zjednoczenie ziem będących dotąd
pod panowaniem austro‑węgierskim z Kró‑
lestwem Rumunii. Przed gmachem zgro‑
madzono popiersia wielkich Rumunów.
W budynku naprzeciw mieści się odział
Muzeum Narodowego – Muzeum Zjed-
noczenia (Muzeul Unirii; @ http://muzeu‑
luniriialba.wordpress.com; ) wt.–nd.
10.00–19.00; 8 RON, ulgowy 4 RON), obra‑
zujące wielowiekową dążność społeczności
rumuńskiej do zjednoczenia wszystkich ziem
rumuńskich w jedno państwo – jakże ważny
i nieustannie obecny czynnik kształtujący
tożsamość i światopogląd narodu rumuń‑
skiego. Są tu także prezentowane zbiory
archeologiczne i etnograficzne (kolekcja
Muzeum Narodowego założona w 1887 r.;
na uwagę zasługuje przede wszystkim dział
rzeźby antycznej – znaleziska odkryte w trak‑
cie wykopalisk obejmujących starożytne
Apulum) oraz rozmaite wystawy czasowe
(latem 2014 r. można było zobaczyć... m.in.
żywe gady i owady rumuńskie).
! informacja turystyczna
W Alba Iulia nie ma obecnie (jesień 2014 r.) punktu infor‑
macji turystycznej, ale Urząd Miasta prowadzi bardzo
dobrą stronę informacyjną: @ http://turism.apulum.ro.
Komunikacja
Dworce kolejowy i autobusowy znajdują się
w południowej części miasta przy Bulevardul Fer‑
dinand I (przy skrzyżowaniu z B‑dul Încoronării).
W holu stacji znajdziemy kiosk, bankomat, salon gier,
kawiarnię i aptekę.
Dworzec kolejowy obsługuje głównie połącze‑
nia krajowe – wliczając przejazdy sezonowe,
ok. 35 pociągów dziennie, m.in. w stronę Sighişoary,
Braszowa, Bukaresztu, Klużu, Timişoary, oraz jedno
połączenie międzynarodowe (EuroNight Bukareszt –
Budapeszt). W większości są to jednak połączenia
z przesiadkami.
Poleć książkę
242
l
i
a
n
a
w
y
s
n
a
r
T
d
a
n
ş
u
T
e
l
i
ă
B
W przypadku połączeń autobusowych zdecydowanie
dominują relacje lokalne, jednak nie brakuje też kur‑
sów dalekobieżnych do wielu miast kraju. Autobusy
obsługuje kilku przewoźników.
Komunikacja miejska obejmuje kilkanaście linii
autobusowych, tworzących dość gęstą sieć połączeń.
$ Noclegi
W ofercie noclegowej Alba Iulia dominują drogie
hotele. W ostatnim czasie powstało kilka hosteli, które
oferują noclegi w przystępnych cenach w centrum
miasta. Tańszych pensjonatów trzeba szukać w więk‑
szej odległości od głównych atrakcji.
Ô Hostel Citadel, Str. Vasile Alecsandri 64; ( +40
742866590; 12 miejsc w salach z piętrowymi łóż‑
kami oraz jedna dwójka (130 RON). Hostel w cen‑
trum miasta, z dostępem do internetu, miejscem
na grilla oraz tarasem na dachu. Gospodarze orga‑
nizują wycieczki po twierdzy oraz okolicy.
Ô Hostel Ryma, Str. Gemina 13; ( +40 744152748;
miejsce w sali wieloosobowej 40 RON, dwójka
140 RON. Hostel w obrębie cytadeli. W ogrodzie
miejsce na rozbicie namiotów oraz grill. Hostel
wypożycza rowery, posiada też własną ściankę
wspinaczkową.
Ô Hostel Strong, B‑dul 1 Decembrie 1918 29, bd.
M5, ap. 22; ( +40 722344709; @ http://www.
strong‑hostel‑alba‑iulia.ro; dwójka 90 RON, trój‑
ka 120 RON. Maleńki hostel w centrum miasta,
z widokiem na twierdzę. Miejsce dla siedmiu osób.
Ô Pensjonat Amentza, Str. Nicolae Bălcescu 3;
( +40 754500724; dwójka 90 RON. Niewielki
pensjonat z czystymi pokojami z łazienkami, TV
i wi‑fi. Działa tu także bar i restauracja.
Ô Pensjonat Flamingo, Str. Mihai Viteazul 6; ( +40
258 816354; kilka pokoi (większość jedynek); jedyn‑
ka 90 RON, dwójka 120 RON. Niewielki, ale łatwo
zauważalny budynek (motyw flaminga). W recep‑
cji można porozumieć się wyłącznie po rumuń‑
sku. Przy pensjonacie działa mały, niedrogi, lecz
nieco ponury bar (czynny całą dobę). Całość przy‑
pomina nieco obiekt z „pokojami na godziny”.
Wyżywienie
Z każdym rokiem miasto wzbogaca się o nowe lokale
gastronomiczne. Po remoncie twierdzy w jej obrębie
umiejscowiło się kilka nowych restauracji i kawiarni.
Warte polecenia są:
Kup książkę
Ô Rosenthalers Café, P‑ţa Unirii; ) pn.–pt. 7.00–
24.00. Miejsce, które powinni odwiedzić smako‑
sze kawy (już od 3,50 RON) i koktajli mlecznych.
Duży wybór napojów w niskich cenach.
Ô Pub 13, Aleea Sf. Capistrano 1; ( +40 728444415;
@ http://www.pub13.ro; ) 10.00–24.00. Pub
z bardzo dobrym jedzeniem (kuchnia europej‑
ska) i świetną muzyką. Bardzo popularny (zatem
i oblegany, zwłaszcza w weekendy) wśród mło‑
dych mieszkańców Alba Iulia. Ciemne wnętrze.
Przychodząc wieczorem, można trafić na koncert.
# Informator
Ô Internet: Bez problemu można skorzystać z inter‑
netu bezprzewodowego, dostępnego nie tylko
w wielu hotelach (np. w. hotelu Parc), kawiarniach
i restauracjach, ale również m. in. w parku przed
Domem Kultury i przy Piaţa Unirii.
Ô Orientacja: Dworce kolejowy i autobusowy
położone są w południowej części miasta. Do
śródmieścia kursują autobusy z oznaczeniem
„Centru”, ich trasa przebiega wzdłuż Bulevardul
Ferdinand I. Najdogodniej jest wysiąść na dru‑
gim przystanku, w pobliżu Domu Kultury (Casa
de Cultură) na Dolnym Mieście (Oraşul de Jos,
Subcetate). Stąd przez Piaţa Naţiunii i Strada Mihai
Viteazul dostaniemy się do cytadeli (Cetatea Alba
Carolina, dostępna tylko dla pieszych), w obrębie
której znajdują się wszystkie najciekawsze obiekty.
Za nią rozciąga się Nowe Miasto (Cartierul Ceta‑
te). W zwiedzaniu pomagają bardzo ładnie opra‑
cowane plansze informacyjne, umieszczone przy
każdym zabytku.
Băile Tuşnad
węg. Tusnádfürdő,
niem. Bad-Tuschnad; . 1,7 tys.
Uzdrowisko, malowniczo położone w lesie
wokół niewielkiego jeziora Ciucaş (węg.
Csukás‑tó), u podnóża gór Bodoc (Munţii
Bodoc). Do Băile Tuşnad przyjeżdżają chęt‑
nie nie tylko kuracjusze, ale także uczestni‑
cy naukowych konferencji oraz dyploma‑
ci – na nieformalnych mityngach spotykają
się tu premierzy Węgier i Rumunii. Wody
Poleć książkę
243
l
i
a
n
a
w
y
s
n
a
r
T
d
a
n
ş
u
T
e
l
i
ă
B
z miejscowych źródeł (o temperaturze
8–57°C) są naturalnie nasycone dwutlen‑
kiem węgla oraz bogate w żelazo, sód,
chlor i brom. Znajdują się tu pokłady boro‑
winowe oraz mofety (rum. l. poj. mofetă) –
miejsca, w których ze szczelin w podło‑
żu wydobywa się dwutlenek węgla lub
siarkowodór, świadczące o podziemnej
aktywności powulkanicznej. W tutejszych
sanatoriach leczy się schorzenia systemu
nerwowego, wątroby, przewodu pokar‑
mowego i serca.
Miejscową cerkiew prawosławną wznie‑
siono w stylu bizantyjskim w 1939 r.; dekora‑
cję malarską świątyni wykonał w latach 70.
Eugene Profeta z Bukaresztu.
Băile Tuşnad to najmniejsze pod wzglę‑
dem liczby ludności miasto Rumunii. Niemal
wszyscy jego mieszkańcy to Szeklerzy, przez
rumuńskie statystyki zaliczani zwykle do
mniejszości węgierskiej (i sami bardzo czę‑
sto deklarujący narodowość węgierską).
Komunikacja
W Băile Tuşnad (należy uważać, by jadąc od strony
Miercurea Ciuc, nie wysiąść w Tuşnad lub Tuşnad Nou)
zatrzymuje się kilkanaście pociągów dziennie (m.in.
z Braszowa, Bukaresztu, Konstancy, Syhotu i Mangalii).
Dojechać tu można również autobusem z Braszowa,
Miercurea Ciuc lub Sfântu Gheorghe.
$ Noclegi
W wielu domach urządzono pensjonaty i kwa‑
tery prywatne. Tabliczki z napisami „cazare” lub
„camera” informują o pokojach do wynajęcia.
Większość hoteli oferuje zakwaterowanie wraz
z leczeniem sanatoryjnym. W miejscowości działa
też duży kemping.
Ô Kemping Univers, Str. Ciucaş 66; ( +40 266
335087; ) V–IX. Pole namiotowe; przeciętny
standard sanitariatów. Dysponuje także domka‑
mi kempingowymi. Dojazd: od dworca kolejowe‑
go należy pojechać na południe – najpierw Stra‑
da Gării, następnie Strada Ciucaş; kemping znaj‑
duje się po drugiej stronie torów i Aluty, na połu‑
dniowy zachód od jeziora.
Kup książkę
Ô Pensjonat Olt, Str. Otului 71; ( +40 723250349;
@ http://www.oltpanzio.ro; jedynka 75 RON,
dwójka 100 RON (ceny ze śniadaniem). Poło‑
żony w centrum, duży pensjonat z restauracją.
Oferuje wygodne, odnowione pokoje. W sezo‑
nie ceny nieco wyższe.
Ô Pensjonat Panorama, Str. Éltes Lajos 5; ( +40
744161454; @ http://panorama.zed.ro; dwójka
80 RON. Niewielki pensjonat z ładnymi, czysty‑
mi pokojami wyposażonymi w łazienki, TV i wi‑
‑fi. Możliwość zamówienia całodziennego wyży‑
wienia (ok. 40 RON).
Ô Pensjonat Szurdok, Str. Otului 78; ( +40
744612397; @ http://www.bailetusnad.ro;
10 EUR/os. Położony 200 m od centrum, przytul‑
ny i spokojny pensjonat; jeden z tańszych w mia‑
steczku. Na stronie link do drugiego pensjonatu
należącego do właściciela Szurdoka (Vártető;
Str. Apor Peter 32).
Okolice
Z Băile Tuşnad można wybrać się na
wycieczki do Jeziora św. Anny, w okolice
skałek Stânca Şoimilor (Sokola Skała) i Stân‑
ca Turnurilor (Skalna Wieża), a także do Băi‑
le Balvanyos.
Jezioro św. Anny (rum. Lacul Sfânta Ana,
węg. Szent Anna‑tó) to atrakcja hydroge‑
ologiczna na skalę europejską, jest bowiem
zbiornikiem powstałym w kraterze wyga‑
słego wulkanu Ciomatu (węg. Csomád;
950 m n.p.m.). Woda w jeziorze mającym
7 m głębokości pochodzi wyłącznie z opa‑
dów. Jezioro i tutejszą kaplicę św. Anny
(tradycyjnej patronki dziewcząt) rokrocznie
26 lipca odwiedzają rzesze pielgrzymów.
Zgodnie z wierzeniami młoda kobieta, która
chce zostać matką, powinna zwrócić się tu
z prośbą do św. Anny. Po północno‑wschod‑
niej stronie wulkanicznego stożka znajduje
się bagno Tinovul Mohoş (węg. Mohos‑
‑láp) z niewielkim zarastającym oczkiem
wodnym pośrodku. Oba miejsca są rezer‑
watami przyrody (mimo to nad Jeziorem
Poleć książkę
Pobierz darmowy fragment (pdf)
