Darmowy fragment publikacji:
A n n A B i z i o r e k
Jak wychować
idealnego pupila
2
SpiS TReŚci
spis treści
wSTęp .................................................. 4
Zanim pies pojawi się w domu .....................
5
wybór odpowiedniego psa.
które rasy są najbardziej wymagające ........
5
co znaczy dobrze wychowany pies ? ...........
6
właściwe wychowanie .............................. 7
rozdział i. Bodźce ................................. 10
bodźce .................................................. 12
kontakty socjalne i zabawa ...................... 12
eksploracja ............................................ 12
Ruch ..................................................... 12
praca umysłowa ..................................... 16
Zdarzenia losowe ................................... 16
jak psy się komunikują czyli psi język .......... 18
niektóre sygnały uspokajające ..................
21
rozdział ii. SZcZeniaki ........................... 22
szczeniaki. pierwsze dni w domu ................ 24
wychowanie szczeniaka ......................... 24
pierwsze dni w domu .............................. 28
pierwsze noce........................................ 28
Zabawy ............................................... 28
w kojcu czy w domu? ............................. 30
Zabawki, gryzaki ................................... 32
Zapobieganie gryzieniu rąk
w trakcie zabaw ..................................... 33
Socjalizacja, czyli uspołecznianie ............... 34
nauka. pierwsze kroki ............................. 37
wybór i nauka imienia ............................ 37
przyzwyczajanie szczeniaka
do zostawania samemu w domu .............
40
nauka delikatnego brania smakołyków ...... 42
przyzwyczajanie do smyczy i szelek ........... 43
nauka czystości .................................... 46
aportowanie, – zamiast gonitwy .............. 46
Zapobieganie warczeniu przy misce ........... 56
Zapobieganie pilnowaniu innych zasobów,
np. kości, miejsca, zabawek ...................... 58
na co jeszcze musisz zwrócić uwagę? ......... 61
trening klatkowy .................................. 62
czy mój pies potrzebuje klatkę? ................ 62
rozdział iii. poSŁuSZeŃSTwo.................. 70
etapy nauki ćwiczeń ................................ 73
co to jest kliker i jak się go używa? ............ 82
Substytuty klikera ................................... 83
zaczynamy naukę .................................
84
Zasady efektywnego szkolenia ................
84
w czasie ćwiczeń przestrzegaj
następujących zasad ..............................
84
w jaki sposób pies się uczy? ...................... 85
generalizacja, czyli co zrobić,
aby pies zawsze wykonywał polecenia. .....
89
co zrobić kiedy pies nie słucha? .................
90
Zastanów się nad przyczyną ..................... 95
naucz psa dobrze od etapu, w którym
pojawił się problem ................................ 95
Jakie z powyższego należy wyciągnąć
wnioski? ............................................... 95
SZkolenie pSa
3
ćwicZenia ........................................ 98
Skupienie – popaTRZ na mnie .................100
oSwoJenie Z Badaniem ..........................102
pRZyZwycZaJanie do kagaŃca ..........104
pRZychodZenie na ZawoŁanie ............. 112
Siad ............................................................. 120
SygnaŁy koŃcZące ................................. 124
do nogi ..................................................... 126
Siad pRZy nodZe ...................................... 130
Siad – ZoSTaŃ ...........................................138
na mieJSce .................................................140
leżenie RelakSacyJne .............................146
leżenie dod kRZeSŁem ............................150
chodZenie na luźneJ SmycZy ............... 154
SZTucZki ............................................ 162
żóŁwik .......................................................166
TaRgeTowanie .........................................168
kóŁecZko ...................................................170
cZoŁgaJ Się ................................................172
ZdechŁ pieS .................................................174
SZkolenie .......................................... 178
pozytywne i tradycyjne,
czyli różne szkoły ......................................... 178
Jak wybrać dobrego specjalistę
dla swojego pupila? ............................... 180
„Ratunku, mój pies chce mnie zdominować”,
czyli jak zostać osobnikiem „alfa” ............. 182
niezbędne sprzęty szkoleniowe ............... 187
BiBliogRafia .................................... 189
książkę dedykuję mojej ukochanej mamie,która
pomagała mi przebrnąć przez trudy języka pol-
skiego,mojemu wspaniałemu mężowi arturowi,
który wspiera mnie cały czas i moim cudownym
dzieciom natalii, wioli i wiktorkowi, które cier-
pliwie czekały na mnie, kiedy poświęcałam czas
na pisanie.
4 wSTęp
WstĘp
Z mojej książki Psy rasowe można dowiedzieć się, jakimi kryteriami należy się
kierować, wybierając idealnego czworonoga dla siebie i jak przygotować się na
jego przybycie. w książce zaprezentowano ponad 80 różnych ras, a szczegółowy
opis każdej uwzględnia między innymi potrzeby psa, kwestie wychowania, oraz
pielęgnacji. wybór odpowiedniego towarzysza to pierwszy etap w wychowaniu
go na idealnego pupila. Jeśli usposobienie psa nie jest zgodne z temperamentem
człowieka, trudno im się razem mieszka i współpracuje. wtedy przynajmniej
jedno z nich jest nieszczęśliwe i nie ma już mowy o wychowaniu psa idealnego.
Zachęcam do właściwego podejścia do wyboru
rasy, hodowli oraz szczenięcia z miotu. mając solid-
ne podstawy, łatwiej jest wychować i wyszkolić psa.
Tak się to odbywa m.in., wtedy, gdy ktoś poszukuje
psa do sportów, ratownictwa, dogoterapii, lub na
przewodnika osoby niepełnosprawnej. dlaczego
więc nie spróbować w ten sam sposób znaleźć ide-
alnego domowego pupila dla siebie na najbliższe
kilkanaście lat?
w poradniku znajduje się wiele praktycz-
nych wskazówek, którymi na co dzień dzielę się
z moimi kursantami m.in. na szkoleniach psiego
posłuszeństwa. pierwsza część książki to kwe-
stie teoretyczne, których przyswojenie jest nie-
zbędne, jeśli chcemy prawidłowo wychowywać
i szkolić psa. w kolejnych rozdziałach natomiast
znajdują się porady dotyczące konkretnych ćwi-
czeń bądź sytuacji. dalsza część książki omawia
zagadnienia związane z wychowaniem szcze-
niąt, natomiast ostatnie rozdziały poświęcone
zostały szkoleniu, nauce najpotrzebniejszych
ćwiczeń i zawierają ilustracje instruktażowe. Zo-
stała także wyjaśniona kwestia przewodnictwa
w ludzko–psim „stadzie ”.
pSy RaSowe 5
w książce przytaczam wiele istotnych przy-
kładów z mojej pracy. Swoją wiedzę czerpa-
łam z książek, kursów, seminariów, ale przede
wszystkim oparta jest ona na doświadczeniu
w pracy z czworonogami i ich opiekunami.
należy pamiętać o tym, że żaden pies nie ro-
dzi się doskonały. każdy ma swoje wady i każdy
może sprawiać jakieś kłopoty. Jednak prawidło-
we podejście do wychowania pupila w przyszło-
ści na pewno zaowocuje. im wcześniej zaczniesz
naukę swojego szczenięcia, tym większa szansa,
że będzie spełniał twoje oczekiwania. nie czekaj,
aż skończy pół roku czy więcej. pies uczy się przez
całe życie, a za młodu chłonie najwięcej wiedzy.
Jeśli więc wyrobi w sobie złe nawyki, trudniej bę-
dzie nauczyć go tych dobrych.
dobra zabawa przede wszystkim: traktuj psa jak
swojego przyjaciela, a on z pewnością to odwzajem-
ni. wychowanie to nie tresura. im więcej radości bę-
dziecie z tego czerpać, tym łatwiejsza i przyjemniejsza
będzie nauka zarówno dla ciebie, jak i twojego psa.
i. Zanim pieS
poJawi Się w domu
1. wybór odpowiedniego psa.
które rasy są najbardziej wymagające?
wybór właściwego czworonoga jest niezwykle
ważny, bo pozwala uniknąć kłopotów. na przy-
kład: osoby starsze nie powinny mieć psa dużego,
ani olbrzyma, ponieważ mogą go nie utrzymać
na spacerach. Również rodziny z dziećmi powinny
szukać dla siebie ras średnich lub mniejszych, gdyż
duży pies może niechcący skrzywdzić dziecko.
Jeśli któryś z domowników ma alergię, to warto
poszukać rasy, która ma małe właściwości alergi-
zujące. Jeżeli jesteś osobą bardzo aktywną, to nie
szukaj wśród ras leniwych i dwrotnie – domatorzy
mogą sobie nie poradzić z czworonogami bardzo
energicznymi.
często problemy wychowawcze są wyni-
kiem złego doboru psa i nieumiejętności radze-
6
wSTęp
nia sobie z potrzebami danej rasy. Szczególnie
trudne jest to w przypadku psów pracujących,
takich jak myśliwskie, zaprzęgowe, pasterskie
(np. wyżły, siberian husky, owczarki niemieckie
i australijski, border collie). Rasy te mają olbrzy-
mie zasoby energetyczne, potrzebują mnóstwo
ruchu i pracy z człowiekiem. Są podatne na na-
ukę, jednak wymagają bardzo doświadczonego
opiekuna. Jeżeli trafiają w nieodpowiednie ręce,
to zamiast być posłuszne, sprawiają problemy,
np. ciągną na smyczy, skaczą na gości i domow-
ników, uciążliwie szczekają, uciekają, podgryzają
itp. mogą także miewać różnego rodzaju proble-
my behawioralne, jeśli nie będą miały zaspoko-
jonych wszystkich potrzeb. Takiemu psu nie wy-
starczy bieganie luzem po ogrodzie. Trzeba z nim
pracować nawet kilka godzin dziennie, zabierać
na spacery poza obręb posesji, trenować dyscy-
pliny kynologiczne.
2. co to znaczy dobrze wychowany pies
Zastanówmy się najpierw, co to znaczy dobrze
wychowany i ułożony pies. otóż jest to pojęcie
bardzo subiektywne i dla każdego może ozna-
czać co innego. Jeśli na przykład twój pies zaja-
dle szczeka, jest to uciążliwe zarówno dla ciebie,
jak i dla otoczenia. więc za idealnego psa uznasz
najprawdopodobniej takiego, który szczeka spo-
radycznie lub wcale. inny przykład: twój pies jest
ogólnie posłuszny, zasadniczo nie sprawia więk-
szych kłopotów, ale kiedy puścisz go ze smyczy,
nie wraca na zawołanie. dodatkowo, kiedy bawisz
się w aportowanie, twój pupil chętnie biegnie po
aport, ale nie ma ochoty go oddać, albo gubi go
gdzieś w trawie, kiedy tylko co innego go zainte-
resuje. wyobraź sobie teraz sytuację, że widzisz
w parku psa bawiącego się z młodym chłopcem.
pies ten bezbłędnie przybiega na zawołanie oraz
chętnie aportuje. co myślisz w tym momencie?
„ale ten pies posłuszny…”? i tak dalej. Zgodnie
z zasadą „wszędzie dobrze, gdzie nas nie ma”,
każdy inny pies wydaje się być dobrze wycho-
wany, jeśli tylko nie posiada wad naszego czwo-
ronoga. wobec swojego pupila zwykle jesteśmy
bardziej wymagający i krytyczni, a na inne patrzy-
my bardziej pobłażliwie. dla niektórych idealny
pies to taki, który rozumie człowieka i wykonuje
wszystkie jego polecenia, nawet jeśli nigdy nie był
ich uczony. czy takie psy istnieją? owszem, to np.
lassie, pluto, Bingo i inni bohaterowie kreskówek
czy filmów, te psy doskonale rozumieją ludzką
mowę, a nawet instynktownie wyczuwają zagro-
żenie i ratują człowieka z opresji.
pSy RaSowe 7
moje postrzeganie dobrze wychowanego psa –
oparte na doświadczeniu w szkoleniu, wychowa-
niu i obserwacji setek psów oraz oczekiwaniach
moich kursantów – to połączenie dwóch elemen-
tów: savoir-vivre u i posłuszeństwa. Savoir-vivre
polega na obyciu czworonoga z codziennymi sy-
tuacjami, a posłuszeństwo na wykonywaniu po-
leceń przewodnika. podsumowując, idealny pies
według mnie to taki, który nie sprawia większych
kłopotów wychowawczych oraz reaguje na pole-
cenia członków rodziny.
3. właściwe wychowanie
na zachowanie przeciętnego zdrowego psa wpły-
wa pięć czynników:
1. geny (temperament)
2. Środowisko we wczesnym okresie szczenięcym
i socjalizacyjnym (rola hodowcy),
3. Środowisko, w jakim szczeniak dorasta, czyli np.:
• socjalizacja z osobnikami własnego gatunku
(lub jej brak),
• socjalizacja z innymi gatunkami – ludźmi i inny-
mi zwierzętami (lub jej brak),
• habituacja do otaczającego świata (lub jej
brak – w przypadku nadmiernego izolowania
psa, spowodowanego długim okresem kwa-
rantanny poszczepiennej).
4. Środowisko, w jakim pies żyje, np.:
• zaspokojenie podstawowych potrzeb (jedze-
nie, sen, pielęgnacja, żucie),
• spacery i inne bodźce, np. zabawa.
• ilość ruchu,
• praca umysłowa.
5. Zdarzenia losowe (w tym choroby, wypadki, itp.).
Jeśli założymy, że każdy z tych czynników wpły-
wa średnio w 20 na zachowanie psa, to wnio-
sek mamy taki, że geny odpowiadają w 20 za
zachowanie psa, a w 60 kształtuje je czło-
wiek, zapewniając mu (bądź nie) odpowiednią
ilość ruchu, bodźców i pracy umysłowej. wybie-
rając szczeniaka po zrównoważonych rodzicach,
mamy większe szanse na wychowanie zrówno-
ważonego psa. i odwrotnie, jeśli nie wybieramy
wcale, tylko kupujemy szczeniaka w ciemno,
np. na bazarze lub wiemy że jedno z rodziców
było np. agresywne lub lękliwe, to istnieje duże
prawdopodobieństwo, że wyrośnie pies z pro-
blemami. Zakładając więc, że w stu procentach
przyłożyłeś się do wyboru odpowiedniego psa,
jeśli równie dobrze przyłożysz się do jego wy-
chowania i szkolenia, to masz 80 szans, że
zostaniesz szczęśliwym posiadaczem idealnego
psa!
Bodźce RoZdZiaŁ ii
12
Bodźce
Bodźce
aby zapewnić czworonogowi prawidłowy roz-
wój, musisz dostarczyć mu wystarczającą ilość
różnorakich bodźców. poza podstawowymi
potrzebami, takimi jak sen, pożywienie, żucie,
pragnienie czy pielęgnacja, pies ma także inne
potrzeby. należą do nich między innymi:
• potrzeba kontaktów socjalnych (zarówno
z ludźmi, jak i osobnikami swojego gatunku),
• potrzeba zabawy („rozrywki”),
• potrzeba eksplorowania środowiska,
• potrzeba ruchu,
• potrzeba pracy umysłowej.
konTakTy SocJalne i ZaBawa
pies jest zwierzęciem socjalnym, co oznacza,
że pozostawiony sam w pustym mieszkaniu czy
ogrodzie zwykle się nudzi. często można spo-
tkać czworonogi, które dopominają się piesz-
czot, szturchając głową lub łapą albo przynoszą
zabawkę, zachęcając do zabawy. Zatem, żeby
zapewnić pupilowi prawidłowy rozwój trzeba
poświęcić w ciągu dnia czas na pieszczoty i za-
bawę (np. przeciąganie, aportowanie, w chowa-
nego, itp.). pies potrzebuje również kontaktów
z innymi osobnikami swojego gatunku. Zabawa
z innym psem jest zupełnie inna niż z człowie-
kiem, najczęściej polega na gonitwie, podgryza-
niu i zapasach. Jest konieczna, aby pies nauczył
się komunikacji (w tym także unikania konfliktów)
z innymi czworonogami. wśród ludzi zabawy ta-
kie są zwykle nieakceptowalne, dlatego powinno
się znaleźć swojemu pupilowi czworonożnych
kompanów do zabaw. w ten sposób zaspokojone
zostaną potrzeby zabawy i kontaktów socjalnych.
przy czym ważne jest, aby wybierać psy zrów-
noważone, odporne psychicznie i „kulturalne”
w kontaktach z innymi czworonogami.
pAmiĘtAj
ekSploRacJa
kolejny ważny element spacerów to eksploracja,
czyli badanie, odkrywanie środowiska. Jest to jed-
na z czynności najczęściej wykonywanych przez
psa. odbywa się głównie przy pomocy węchu,
wspieranego dodatkowo słuchem i wzrokiem.
pies jest bardzo ciekawskim zwierzęciem, intere-
suje go prawie każdy napotkany zapach. węch
jest głównym zmysłem psa i ułatwia mupostrze-
ganie oraz orientację. człowiek do tego celu uży-
wa wzroku.
Spacery są konieczne. nawet jeśli pies ma do
dyspozycji olbrzymi ogród, to po pewnym czasie
zna go już doskonale i traktuje jak większy po-
kój w domu. Jeśli nie będzie chodzić na spacery,
to prędzej czy później zacznie uciekać lub spra-
wiać inne kłopoty wychowawcze. Jeśli dasz mu
do dyspozycji ogród, to możesz spodziewać się
wykopanych dziur, podkopów pod ogrodzeniem,
zniszczonych roślin, wyrwanych krzaczków, drze-
wek, itp.
Ruch
Zapewne znasz powiedzenie „w zdrowym ciele
zdrowy duch”. odnosi się ono zarówno do ludzi,
jak i do psów.
pAmiĘtAj
każdy pies wymaga ćwiczeń fizycznych.
w zależności od predyspozycji rasy, jedne
potrzebują więcej ruchu, inne mniej. minimalna
dawka dla każdego psa to 30 minut dziennie. psy
niektórych ras, np.: labrador retriever, american
staffordshire terrier, potrzebują przynajmniej
dwóch godzin ruchu dziennie, a są i takie, dla
których to jeszcze za mało, np.: siberian husky,
owczarek niemiecki, bokser.
Znudzony i niewybiegany pies stanowi niemal gwarancję zniszczeń i innych problemów wychowawczych.
pSy RaSowe
13
na czym powinny polegać te ćwiczenia? Jeśli rasa
jest mało wymagająca, wystarczy spacer w par-
ku lub po lesie. Jeśli twój pies potrzebuje więcej
ruchu, trzeba go „wymęczyć”, bo inaczej rozpie-
ra go energia, spróbuj więc następujących ak-
tywności: zabawa w aportowanie, aportowanie
pod górkę (korzystnie wpływa na budowę klatki
piersiowej), pływanie (również dobre na klatkę),
ciągnięcie sanek, bieganie za śnieżkami, bieg przy
rowerze, sporty kynologiczne (np. frisbee, agility,
dogtreking, weightpulling, itp.), jogging z psem.
uWAgA!
intensywny wysiłek fizyczny można rozpocząć naj-
wcześniej po ukończeniu 1. roku życia psa.
Jakiekolwiek sporty należy zaczynać od minimalne-
go wysiłku (np. 5 minut) minimalnego obciążenia
(puste sanki) i stopniowo wydłużać czas treningów
(ewentualnie zwiększać obciążenie).
Jogging lub bieg przy rowerze najlepiej rozpocząć
od 5–10 minut dziennie przez kilka kolejnych dni.
następnie stopniowo wydłużać czas. nie nale-
ży przesadzać z wysiłkiem, pies powinien biec
w stałym tempie – najlepiej lekkim kłusem. nale-
ży również pamiętać o przerwach 1–2-dniowych
na zregenerowanie mięśni.
Szczeniak może aportować (ale nie pod gór-
kę), biegać za śnieżkami i chodzić na spacery.
można też powoli przyuczać go do wstępnych
ćwiczeń, zanim przystąpi do właściwego trenin-
gu, na przykład szczeniak, który ma trenować
agility, może przechodzić przez tunele, skakać
przez bardzo niskie przeszkody, uczyć się tzw.
flatwork, czyli pracy na płaskim. malucha moż-
na także oswajać z wodą i przyzwyczajać do
pływania. pozostałe aktywności trzeba odłożyć
na później, kiedy czworonóg będzie już w pełni
ukształtowany, aby nie narazić go na kontuzje.
Jeśli chcesz trenować dyscyplinę kynologiczną,
nie ucz pupila na własną rękę, sięgnij po facho-
wą literaturę, skontaktuj się z klubem sporto-
wym. od trenerów lub zawodników dowiesz się
dokładnie, jakie ćwiczenia możesz zacząć wcze-
śniej, co twój pies musi umieć zanim zacznie tre-
nować i jak zacząć właściwy trening.
uWAgA!
Z ilością ruchu nie można przesadzać.
16
16
Bodźce
pAmiĘtAj!
im więcej pies biega, tym bardziej zwiększa się jego zapotrzebowanie energetyczne. należy więc dawkować
ruch z umiarem. Jeśli nie zamierzasz trenować z psem żadnej dyscypliny, nie zwiększaj dawki ruchu ponad
optymalną dla danej rasy, gdyż za jakiś czas pies znowu będzie potrzebował jej więcej. Zależność jest taka
sama jak z kondycją u sportowców – rośnie proporcjonalnie do treningów.
pRaca umySŁowa
praca umysłowa to każda aktywność, która
wymaga myślenia. o ile bieg przy rowerze czy
szarpanie zabawki nie wymaga użycia inteligen-
cji, to już przy aportowaniu, agility czy tropieniu
trzeba uruchomić szare komórki.
Rodzaje aktywności umysłowej:
• Szkolenie posłuszeństwa (w tym także nauka
sztuczek).
• posłuszeństwo połączone z ruchem (sporty
kynologiczne, np. agility).
• praca węchowa (np. tropienie, zabawa w cho-
wanego, szukanie zabawki, itp.).
• Zabawki logiczne (edukacyjne), np. dog casi-
no, szachy, gambling tower, roulette, move-
2win, poker box.
umysł czworonoga należy stymulować. Jeśli
chcesz, żeby rozumiał jakiekolwiek polecenia,
musisz go tego nauczyć. Tak jak dziecko nie rodzi
się ze znajomością tabliczki mnożenia czy zna-
jomością języków obcych, tak samo pies musi
nauczyć się wszystkiego pod twoim przewodnic-
twem.
pierwszy z powodów, dla których warto pra-
cować z psem to wzmacnianie więzi, drugi – po-
słuszeństwo, trzeci – uniknięcie problemów, bo
znudzony pies jest niemal gwarancją zniszczeń.
najczęściej powodem niepożądanych zachowań
jest nuda, a winę ponosi człowiek, który zanie-
dbał obowiązki wobec swojego podopiecznego.
Jeżeli nie zapewnisz psu odpowiedniej ilości
bodźców (czyli zabawy, kontaktów socjalnych,
ruchu, eksplorowania, itp.), to sam znajdzie za-
jęcia, które niekoniecznie mogą ci się podobać.
może to być szczekanie z nudów, obgryzanie
mebli, demolowanie mieszkania, itp. frustracja
związana z niezaspokojeniem potrzeb może na-
rastać i w konsekwencji przeobrazić się w różne-
go rodzaju lęki, fobie, agresję bądź inne problemy
behawioralne.
ZdaRZenia loSowe
Zdarzenia losowe to sytuacje, na które nie masz
wpływu - zdarzają się nagle i niespodziewanie.
mogą mieć przyczyny zewnętrzne – czyli ze
środowiska (wypadki, skaleczenia, itp.) lub we-
wnętrzne – związane z organizmem psa (np. cho-
roby). nawet jeśli masz pełną kontrolę nad psem
i pilnujesz go 24 godziny na dobę, takie zdarzenia
pSy RaSowe
1717
sze prawdopodobieństwo, że nasz spokojny pupil
powoli przekształca się w agresora napadającego
na wszystkie psy w okolicy.
przykłady te pokazują, że nie można mieć stu-
procentowego wpływu na swojego psa. nie jest
robotem, którym można sterować z pilota, ale
żywym zwierzęciem. Trzeba wiedzieć, że pewne
zdarzenia losowe mogą znacząco wpływać na
zachowanie jego. nie oznacza to jednak, że za-
chowania swojego zwierzaka nie można ukształ-
tować, ale czego Reksio się nie nauczy, tego Reks
nie będzie umiał.
Jeśli więc chcesz, aby twój pies był dobrze wy-
chowany, musisz pamiętać, aby zapewnić mu
wystarczającą ilość:
• ruchu – aktywność fizyczna,
• bodźców – codzienne spacery i zabawy,
• pracy umysłowej – szkolenie.
oprócz tego powinieneś nauczyć psa zasad psie-
go savoir-vivre’u opisanych w rozdziale ii.
mogą się pojawić i w pewnym stopniu wpłynąć
na jego zachowanie.
przykład i
pewien pies odruchowo goni uciekającego kota –
bardzo typowe. Ten sam pies w nocy zauważył
biegnącego jeża, pogonił go jak kota, przypadkiem
nadział się na kolce. Trudno przewidzieć, konse-
kwencje takiego wydarzenia. Scenariusze mogą być
różne:
• pies nie wyciągnie żadnych wniosków, dalej
będzie gonił koty i jeże (może po kilkunastu
takich zdarzeniach coś się zmieni).
• Skojarzy, że „koty z kolcami są niebezpiecz-
ne, sprawiają ból, więc należy je likwidować
- w ten sposób obudzi się instynkt zabójcy.
• nauczy się, że w nocy wszystkie koty są kłu-
jące i lepiej omijać je dużym łukiem.
Sposób myślenia psa dalece odbiega od myślenia
człowieka. może skojarzyć tylko dane miejsce
(np. ogród) lub porę dnia (noc) z danym wyda-
rzeniem. w pozostałych przypadkach (czyli poza
ogrodem lub w dzień) zachowanie może nie ulec
zmianie.
przykład ii
Spokojny pies został zaatakowany przez agresora.
większość psów stara się unikać konfliktów, jed-
nak czasem zostają zmuszone do agresji przez
drugiego osobnika. po takim doświadczeniu
czworonóg może stać się bardziej ostrożny i nie-
ufny w stosunku do innych osobników swojego
gatunku. im więcej walk się przydarzy, tym więk-
18 Bodźce
Jak pSy Się
komunikuJą,
cZyli pSi JęZyk
niektóre elementy psiego języka znamy bardzo
dobrze, szczególnie te, które słyszymy. człowiek,
jako istota porozumiewająca się głównie przy
pomocy mowy, doskonale odczytuje dźwięki
wysyłane przez czworonoga. wszyscy wiemy,
co oznacza warczenie, popiskiwanie, oraz szcze-
kanie. niektórzy potrafią nawet odróżnić różne
rodzaje szczekania swojego pupila: inaczej brzmi,
kiedy dzieje się coś niepokojącego, inaczej, kie-
dy sygnalizuje, że któryś z domowników wraca
z pracy, inny dzwięk wydaje, kiedy się czegoś do-
maga, a jeszcze inny, kiedy zostaje sam w domu.
drugim rodzajem komunikacji jest zapach. psy
na powitanie obwąchują się pod ogonami, zbiera-
jąc w ten sposób informacje o drugim zwierzęciu.
Znaczą moczem miejsca, w których przebywają
oraz odczytują, że tutaj kilka godzin temu sikał
Burek z drugiego osiedla albo przechodziła fiona,
która akurat ma cieczkę, itp. nowe otoczenie eks-
plorują przy pomocy węchu. potrafią po zapachu
odczytać, że jesteśmy smutni lub zdenerwowani,
nawet jeśli staramy się tego nie pokazywać, po-
trafią także wyczuć różne zagrożenia. nierzadko
słyszymy o psie, który w cudowny sposób urato-
wał swojego opiekuna, sygnalizując w porę atak
zbliżającej się choroby. dlatego tak ważne jest po-
zwolić pupilowi węszyć, kiedy jest na spacerze.
dla niego węch jest jak dla nas wzrok, zabronić
psu węszyć, to tak jakby nam zabroniono patrzeć.
psy komunikują się ze sobą, a także z ludźmi,
używając również mowy ciała, np. w celu przy-
witania się, zawarcia nowej znajomości, unik-
nięcia konfliktu, zapobieżenia ataku agresji, lub
zaoferowania zabawy. dają znać również wtedy,
kiedy znajdą się w sytuacji niekomfortowej, coś
je stresuje lub złości. Zwykle sygnały przez nie
wysyłane są dość subtelne i trudne do wychwycenia
przez przeciętnego właściciela. Zostały nazwane sy-
gnałami uspokajającymi (z ang. calming signals), po-
nieważ często używane są jako środek prewencyjny,
zapobiegający powstaniu konfliktu zanim zaistnieje
jakiekolwiek napięcie, a także po to, aby poinformo-
wać nadchodzącego o pokojowych zamiarach.
uWAgA!
Zdrowy pies stara się unikać konfliktów i w tym celu
stosuje zwykle sygnały uspokajające. Jeśli to nie po-
może, ucieka lub próbuje odstraszać, np. warcząc,
pokazując zęby lub kłapiąc zębami w powietrzu.
dopiero kiedy to nie skutkuje, następuje atak. Jeżeli
atakuje bez ostrzeżenia, to należy skorzystać z po-
mocy zwierzęcego terapeuty.
warto obserwować swojego pupila, ponieważ
często nie zauważamy sytuacji, które mogą go
niepokoić, stres narasta i może prowadzić do
problemów behawioralnych. do sygnałów czę-
sto spotykanych w sytuacji zaniepokojenia należą
m.in.: odwrócenie głowy, ziewanie, oblizywanie
się, oddawanie moczu.
Sygnały optyczne mogą być używane także
w celu zawierania przyjaźni, oraz zapraszania do
zabawy. Są one pewnym rodzajem uprzejmości
wymienianym przez czworonogi między sobą.
Zwykle, kiedy obserwując dwa psy podbiegają-
ce do siebie, zauważamy takie zachowania, jak
spowolnienie ruchów, odwrócenie głowy, pod-
chodzenie po łuku, wąchanie podłoża itp. – to
znaczy mnie więcej: „nie mam złych zamiarów”.
psy posługują się sygnałami niewerbalnymi
cały czas, kiedy wokół nich coś się dzieje.
Pobierz darmowy fragment (pdf)