Poznaj i zrozum fenomen Ubuntu Ubuntu to dystrybucja Linuksa, która przebojem wdarła się na rynki oprogramowania, zyskując coraz liczniejsze grono zwolenników. Ubuntu jest systemem operacyjnym przeznaczonym głównie dla użytkowników domowych, zbudowanym w oparciu o sprawdzoną i stabilną dystrybucję Debian. Podobnie jak inne dystrybucje Linuksa, Ubuntu dostępny jest nieodpłatnie. Został tak zaprojektowany, że pozwala na uruchomienie i efektywne wykorzystanie systemu bezpośrednio po instalacji. Dzięki możliwości współpracy z pakietami instalacyjnymi dystrybucji Debian użytkownik może dostosować system do własnych potrzeb i upodobań.
Książka 'Ubuntu. Oficjalny podręcznik' to napisany przez twórców tej dystrybucji przewodnik, który pozwoli Ci dołączyć do społeczności użytkowników oprogramowania. Podczas lektury poznasz historię Ubuntu, dowiesz się, jak go zainstalować, skonfigurować, uruchomić i jak wykorzystać jego możliwości. Nauczysz się administrować systemem, instalować nowe oprogramowanie, zarządzać kontami użytkowników i zabezpieczać komputer przed utratą danych i atakami hakerów. Przeczytasz również o przyczynach i rozwiązaniach typowych problemów z Ubuntu oraz graficznym środowisku pracy Kubuntu.
Historia dystrybucji Ubuntu
Pobieranie wersji instalacyjnych
Instalacja i konfiguracja systemu
Korzystanie z WWW i poczty elektronicznej
Zmiana wyglądu pulpitu
Instalowanie i usuwanie pakietów
Administracja systemem
Drukowanie
Uruchamianie serwera sieciowego w oparciu o Ubuntu
Praca w środowisku Kubuntu
Współpraca ze społecznością Ubuntu
Pobierz plik MP3 i posłuchaj recenzji o książce.
Darmowy fragment publikacji:
Ubuntu. Oficjalny
podrŒcznik
Autorzy: Benjamin Mako Hill, Jono Bacon,
Corey Burger, Jonathan Jesse, Ivan Krsti(cid:230)
T‡umaczenie: Adam B„k, Przemys‡aw Szeremiota
ISBN: 978-83-246-0846-1
Tytu‡ orygina‡u: The Official Ubuntu Book
Format: B5, stron: 424
Poznaj i zrozum fenomen Ubuntu
Ubuntu to dystrybucja Linuksa, kt(cid:243)ra przebojem wdar‡a siŒ na rynki oprogramowania,
zyskuj„c coraz liczniejsze grono zwolennik(cid:243)w. Ubuntu jest systemem operacyjnym
przeznaczonym g‡(cid:243)wnie dla u¿ytkownik(cid:243)w domowych, zbudowanym w oparciu
o sprawdzon„ i stabiln„ dystrybucjŒ Debian. Podobnie jak inne dystrybucje Linuksa,
Ubuntu dostŒpny jest nieodp‡atnie. Zosta‡ tak zaprojektowany, ¿e pozwala na
uruchomienie i efektywne wykorzystanie systemu bezpo(cid:156)rednio po instalacji.
DziŒki mo¿liwo(cid:156)ci wsp(cid:243)‡pracy z pakietami instalacyjnymi dystrybucji Debian
u¿ytkownik mo¿e dostosowa(cid:230) system do w‡asnych potrzeb i upodobaæ.
Ksi„¿ka (cid:132)Ubuntu. Oficjalny podrŒcznik(cid:148) to napisany przez tw(cid:243)rc(cid:243)w tej dystrybucji
przewodnik, kt(cid:243)ry pozwoli Ci do‡„czy(cid:230) do spo‡eczno(cid:156)ci u¿ytkownik(cid:243)w oprogramowania.
Podczas lektury poznasz historiŒ Ubuntu, dowiesz siŒ, jak go zainstalowa(cid:230), skonfigurowa(cid:230),
uruchomi(cid:230) i jak wykorzysta(cid:230) jego mo¿liwo(cid:156)ci. Nauczysz siŒ administrowa(cid:230) systemem,
instalowa(cid:230) nowe oprogramowanie, zarz„dza(cid:230) kontami u¿ytkownik(cid:243)w i zabezpiecza(cid:230)
komputer przed utrat„ danych i atakami haker(cid:243)w. Przeczytasz r(cid:243)wnie¿ o przyczynach
i rozwi„zaniach typowych problem(cid:243)w z Ubuntu oraz graficznym (cid:156)rodowisku pracy
Kubuntu.
(cid:149) Historia dystrybucji Buntu
(cid:149) Pobieranie wersji instalacyjnych
(cid:149) Instalacja i konfiguracja systemu
(cid:149) Korzystanie z WWW i poczty elektronicznej
(cid:149) Zmiana wygl„du pulpitu
(cid:149) Instalowanie i usuwanie pakiet(cid:243)w
(cid:149) Administracja systemem
(cid:149) Drukowanie
(cid:149) Uruchamianie serwera sieciowego w oparciu o Ubuntu
(cid:149) Praca w (cid:156)rodowisku Kubuntu
(cid:149) Wsp(cid:243)‡praca ze spo‡eczno(cid:156)ci„ Ubuntu
Wydawnictwo Helion
ul. Ko(cid:156)ciuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl
Spis treści
Przedmowa ..................................................................................................................... 15
Wstęp .............................................................................................................................. 19
Podziękowania ............................................................................................................... 21
O autorach ...................................................................................................................... 23
Wprowadzenie ............................................................................................................... 25
Witamy w „Ubuntu. Oficjalny podręcznik”! ....................................................................................25
Informacje o książce .........................................................................................................................25
Zakres książki ....................................................................................................................................26
Menu .................................................................................................................................................26
Rozdział 1. Wprowadzenie do Ubuntu ........................................................................ 29
Dzika jazda ........................................................................................................................................30
Wolne oprogramowanie, oprogramowanie o otwartych źródłach, GNU/Linux ............................31
Wolne oprogramowanie i GNU ...................................................................................................31
Linux .............................................................................................................................................32
Oprogramowanie o otwartych źródłach — open source .............................................................33
Krótka historia Ubuntu .....................................................................................................................34
Mark Shuttleworth .......................................................................................................................35
Warthogs, czyli Guźce ..................................................................................................................36
Co oznacza Ubuntu? .....................................................................................................................37
Utworzenie Canonical ..................................................................................................................38
Czym jest Ubuntu? ...........................................................................................................................39
Czym jest dystrybucja? ................................................................................................................39
Ekosystem dystrybucji .................................................................................................................41
6
Spis treści
Debian i wszechświat wolnego oprogramowania ........................................................................42
Społeczność Ubuntu .....................................................................................................................43
Cele i obietnice Ubuntu ...................................................................................................................44
Założenia filozoficzne ...................................................................................................................44
Kodeks Postępowania Ubuntu .....................................................................................................46
Cele techniczne ............................................................................................................................47
Błąd #1 .........................................................................................................................................49
Canonical i Fundacja Ubuntu ..........................................................................................................50
Canonical Ltd. ..............................................................................................................................50
Usługi świadczone przez Canonical oraz wsparcie techniczne ..................................................51
Bazaar i Launchpad ........................................................................................................................52
Fundacja Ubuntu ..........................................................................................................................53
Podprojekty Ubuntu, dystrybucje pochodne i inne ......................................................................54
Podsumowanie ..................................................................................................................................55
Rozdział 2. Instalacja Ubuntu ...................................................................................... 57
Wybór odpowiedniej wersji Ubuntu ................................................................................................58
Inne dystrybucje Ubuntu .............................................................................................................59
Czy to wciąż Ubuntu? ..................................................................................................................59
Zdobywanie Ubuntu .........................................................................................................................60
Nagrywanie płyty CD ..................................................................................................................60
Instalacja z płyty desktop CD ..........................................................................................................62
Wybór języka ................................................................................................................................63
Konfigurowanie układu klawiatury ..............................................................................................63
Lokalizacja ....................................................................................................................................64
Identyfikacja .................................................................................................................................65
Miejsce na dysku ..........................................................................................................................67
Czynności końcowe ......................................................................................................................70
Instalacja z użyciem alternate CD ...................................................................................................71
Instalacja sieci ...............................................................................................................................72
Tworzenie partycji ........................................................................................................................73
Konfigurowanie konta użytkownika .............................................................................................76
Kończenie instalacji ......................................................................................................................76
Czynności poinstalacyjne .................................................................................................................77
Konfigurowanie ekranu logowania ..............................................................................................77
Konfigurowanie drukarki ..................................................................................................................78
Podsumowanie ..................................................................................................................................79
Rozdział 3. Używanie Ubuntu na komputerach biurkowych .................................... 81
Pierwsza przejażdżka z Ubuntu .......................................................................................................82
Uruchamianie aplikacji i wyszukiwanie ......................................................................................84
Odnajdywanie plików i folderów .................................................................................................86
Konfigurowanie systemu ..............................................................................................................87
Ikony dowiązań .............................................................................................................................87
Spis treści
7
Aplety ............................................................................................................................................88
Obszar powiadamiania .................................................................................................................88
Zegar .............................................................................................................................................89
Pasek zadań ...................................................................................................................................89
Wyłączanie komputera i wylogowywanie użytkownika ..............................................................90
Używanie aplikacji ............................................................................................................................92
Przeglądanie internetu za pomocą Firefoksa ..............................................................................92
Tworzenie dokumentów za pomocą OpenOffice.org ..................................................................96
Evolution — poczta elektroniczna i terminarz ...........................................................................98
Tworzenie grafiki za pomocą programu GIMP .........................................................................103
Komunikator Gaim .....................................................................................................................109
Ekiga — zaawansowany technologicznie komunikator głosowy ..............................................111
Eksploracja Ubuntu ....................................................................................................................118
Zakładki i wybieranie plików .........................................................................................................126
Ubuntu w różnych językach ...........................................................................................................128
Dostosowywanie wyglądu systemu Ubuntu ..................................................................................128
Zmiana tła pulpitu ......................................................................................................................129
Zmiana motywu ..........................................................................................................................129
Konfigurowanie wygaszacza ekranu ..........................................................................................130
Zarządzanie plikami ........................................................................................................................131
Przechowywanie i organizacja plików w Linuksie ....................................................................131
Wybieranie, kopiowanie i przenoszenie plików i folderów ......................................................134
Używanie panelu paska bocznego .............................................................................................135
Używanie symboli .......................................................................................................................136
Ubuntu i multimedia ......................................................................................................................136
Instalowanie kodeków ................................................................................................................136
Odtwarzanie plików audio .........................................................................................................138
Odtwarzanie i zgrywanie płyt CD .............................................................................................140
Odtwarzanie plików wideo .........................................................................................................141
Podsumowanie ................................................................................................................................143
Rozdział 4. Zaawansowane zarządzanie i korzystanie z Ubuntu ............................ 145
Dodawanie i usuwanie programów i pakietów ..............................................................................146
Wykorzystanie opcji Dodaj/Usuń ..............................................................................................146
Terminologia ...............................................................................................................................148
Instalacja oprogramowania z wykorzystaniem Synaptica .........................................................149
Aktualizowanie systemu .................................................................................................................153
Instalowanie aktualizacji ............................................................................................................153
Szczegółowe informacje o aktualizacjach ..................................................................................154
Użycie Synaptica do sprawdzania aktualizacji ..........................................................................155
Aktualizacja do nowszego wydania systemu ..................................................................................156
Aktualizacja systemu do najnowszej wersji ...............................................................................156
8
Spis treści
Korzystanie z urządzeń zewnętrznych i mediów ..........................................................................157
Używanie pamięci USB ..............................................................................................................157
Nagrywanie płyt CD ..................................................................................................................158
Używanie stacji dyskietek ..........................................................................................................159
Korzystanie z aparatów cyfrowych Ubuntu ...............................................................................159
Konfigurowanie drukarki w Ubuntu ..............................................................................................160
GNOME CUPS Menedżer — łatwiej i prościej .......................................................................160
Kilka informacji o używaniu GNOME ......................................................................................161
Gromadzenie informacji .............................................................................................................161
Uruchamianie kreatora konfiguracji ..........................................................................................161
Drukowanie zdalne ....................................................................................................................164
Misja zakończona ........................................................................................................................164
Okno drukarki .............................................................................................................................164
Zdalny graficzny dostęp do plików .................................................................................................166
Terminal ..........................................................................................................................................167
Intensywny kurs obsługi terminala ............................................................................................168
Współpraca z Windows ..................................................................................................................171
Uruchamianie aplikacji ...............................................................................................................172
Korzystanie z plików znajdujących się na partycjach Windows ...............................................172
Podsumowanie ................................................................................................................................173
Rozdział 5. Serwer Ubuntu ........................................................................................ 175
Czym jest Ubuntu Server? .............................................................................................................176
Instalowanie serwera Ubuntu ........................................................................................................178
Kilka sztuczek instalatora ...........................................................................................................179
Partycjonowanie .........................................................................................................................179
Historia RAID ............................................................................................................................180
Zakładanie macierzy RAID ........................................................................................................182
Historia LVM ..............................................................................................................................184
Ustawianie LVM .........................................................................................................................186
Prawie gotowe — ale precz od konta root! ................................................................................188
Zarządzanie pakietami w Ubuntu ..................................................................................................188
Archiwum Ubuntu ......................................................................................................................189
Źródła i repozytoria APT ............................................................................................................189
dpkg .............................................................................................................................................190
Ręczne instalowanie pakietu ......................................................................................................191
apt-get i apt-cache ......................................................................................................................193
Aktualizacja wydania dystrybucji ...............................................................................................195
aptitide ........................................................................................................................................198
Sztuczki i kruczki ........................................................................................................................198
Bezpieczeństwo serwera Ubuntu ...................................................................................................199
Zarządzanie kontami użytkowników ..........................................................................................200
Bezpieczeństwo systemu plików ................................................................................................201
Reglamentowanie zasobów systemowych .................................................................................203
Spis treści
9
Pliki dzienników systemowych ..................................................................................................204
Słowo o bezpieczeństwie sieci ...................................................................................................205
Ostatnie słowa na temat bezpieczeństwa ..................................................................................206
Podsumowanie ................................................................................................................................206
Rozdział 6. Wsparcie techniczne i typowe problemy .............................................. 209
System .............................................................................................................................................211
Ubuntu nie chce się uruchomić! ................................................................................................211
Podczas uruchamiania systemu logo Ubuntu jest uszkodzone .................................................212
Po uruchomieniu komputera zamiast trybu graficznego dostępny jest tylko tryb tekstowy ...213
Czcionki z dokumentów Worda i PowerPointa wyglądają źle .................................................214
Jak zainstalować pakiety? ...........................................................................................................215
Instalacja aplikacji niedostępnych w programie Synaptic ........................................................216
Wyczerpane repozytoria ............................................................................................................217
Nautilus działa bardzo powoli — jak go przyspieszyć? ............................................................217
Dodawanie czcionek typu True Type ........................................................................................218
Jak sprawdzić poprawność pliku iso? ........................................................................................219
Pobrałem autopakiet, ale nie wiem, jak go uruchomić .............................................................220
Jak skompilować program? .........................................................................................................220
Nie widzę ukrytych plików i folderów w menedżerze plików ..................................................221
Jak przywrócić usunięte z menedżera plików elementy? .......................................................222
System graficzny się zawiesił — co robić? ................................................................................222
Rozdzielczość ekranu jest niewłaściwa ......................................................................................223
Automatyczne logowanie bez konieczności podawania nazwy użytkownika i hasła ...............223
Podczas próby aktualizacji systemu pojawia się komunikat o błędzie .....................................223
Kończy się miejsce na dysku, jak odzyskać go choć trochę? ....................................................224
Pomimo usunięcia plików przez menedżera plików
ilość wolnego miejsca nie uległa zwiększeniu ...........................................................................225
Jak zaktualizować system do nowej wersji Ubuntu? .................................................................225
Programy .........................................................................................................................................226
Używanie ikony zamykania programu nie przynosi efektu ......................................................226
Jak wyłączyć komunikat o dostępnych aktualizacjach? ............................................................226
Poszerzanie możliwości Nautilusa .............................................................................................226
Podczas korzystania z Firefoksa okazało się, że brakuje wtyczki Macromedia Flash .............228
Instalacja Javy .............................................................................................................................228
Podobno przeszukiwanie komputera jest super — jak to zainstalować? .................................228
Poczta elektroniczna nie działa w Evolution .............................................................................230
Multimedia ......................................................................................................................................231
Pobrałem pliki multimedialne, ale nie mogę ich odtworzyć ....................................................231
Brak możliwości odtwarzania płyt DVD ...................................................................................231
Obraz z płyt DVD jest niestabilny .............................................................................................232
Podczas uruchamiania aplikacji Ubuntu wyświetla komunikat o braku dostępu do /dev/dsp ......232
Mój mikrofon nie działa .............................................................................................................233
10
Spis treści
Jak można zmienić motyw graficzny systemu? .........................................................................234
Gdzie znaleźć i skąd pobrać nowe tematy i tła pulpitu? .........................................................235
Jak zamienić komputer w MythTV Box? ...................................................................................236
Sieć ..................................................................................................................................................237
Brak dostępu do sieci .................................................................................................................237
Problemy z serwerami nazw ......................................................................................................238
Jak używać ssh do bezpiecznego przesyłania plików poprzez sieć? .........................................238
Zdalny graficzny dostęp do aplikacji za pośrednictwem ssh ....................................................239
Moja karta bezprzewodowa nie działa .......................................................................................239
Korzystanie ze standardów WPA i WPA-PSK ..........................................................................241
Sprzęt ..............................................................................................................................................242
Ubuntu nie wykrył mojej starej karty dźwiękowej ...................................................................242
Urządzenie cardbus nie zostało rozpoznane .............................................................................244
Po podłączeniu pamięci USB nic się nie dzieje ........................................................................245
Skopiowane na pamięć USB pliki są niewidoczne po podłączeniu do innego komputera .....246
Napęd CD/DVD nie działa ........................................................................................................246
Napęd CD/DVD nie chce się otworzyć ....................................................................................247
Kupiłem urządzenie, ale nie działa ono w Ubuntu ...................................................................247
Brak pamięci ...............................................................................................................................248
Jak skopiować do Ubuntu zdjęcia z telefonu komórkowego za pomocą Bluetooth? ...............248
Mogę odczytywać pliki z zewnętrznego nośnika pamięci USB,
ale nie mogę ich tam zapisywać ..............................................................................................248
Zabawy z systemem plików ........................................................................................................249
Jak sformatować dysk? ................................................................................................................250
Problemy z klawiaturą ................................................................................................................251
Mysz podłączona do portu szeregowego nie działa ..................................................................251
Rolka przewijania na myszy nie działa ......................................................................................252
Zdalne sterowanie nie działa ......................................................................................................252
Gdzie sprawdzić, czy sprzęt, który zamierzam kupić, będzie działał w Ubuntu? ...................253
Administrowanie systemem ............................................................................................................253
Jak zaplanować wykonywanie czynności? .................................................................................253
Jak skopiować pliki z jednego komputera na drugi? .................................................................256
Wiem, że aplikacja jest dostępna w Ubuntu, ale nie mogę jej znaleźć w Synapticu ...............256
Korzystam z Ubuntu na starszym komputerze i chciałbym przyspieszyć działanie systemu ......... 256
Po reinstalacji Windows Ubuntu nie jest dostępne ..................................................................258
Jak naprawić dysk po awarii zasilania? ......................................................................................259
Ubuntu zużywa zbyt wiele przestrzeni dyskowej na moim starym komputerze .....................260
Mój komputer działa bardzo powoli — jak mogę sprawdzić, co jest tego przyczyną? ............261
Gdzie mogę znaleźć listę dostępnych opcji dla poleceń? .........................................................261
Jak odzyskać konto superużytkownika? .....................................................................................261
Zapomniałem swojego hasła do systemu, co robić? ..................................................................262
Jak uzyskać dostęp do partycji systemu Windows? ..................................................................263
Ubuntu wolno działa na moim procesorze AMD K7 ................................................................264
Jak dodać użytkownika? .............................................................................................................264
Spis treści
11
Inne .................................................................................................................................................264
Uruchamianie w Ubuntu innego systemu operacyjnego ..........................................................265
Mam zgłosić raport o błędach, ale nie wiem jak .......................................................................266
Jak mogę sprawdzać pogodę? ....................................................................................................268
Jak zrobić chleb Ubuntu? ...........................................................................................................268
Jak zapobiec bólowi dłoni podczas pisania na klawiaturze? .....................................................270
Podsumowanie ................................................................................................................................270
Rozdział 7. Kubuntu .................................................................................................... 271
Wprowadzenie do Kubuntu ...........................................................................................................272
Historia KDE ..............................................................................................................................273
Historia Kubuntu ........................................................................................................................274
Poruszanie się po Kubuntu ........................................................................................................275
Wyłączanie komputera i kończenie sesji ...................................................................................276
Instalowanie Kubuntu ....................................................................................................................277
Gdzie znaleźć Kubuntu? ............................................................................................................277
Czy można zamienić zainstalowane już Ubuntu w Kubuntu? ..................................................278
Instalacja z przewodnikiem ........................................................................................................278
Instalowanie Kubuntu z płyty Desktop CD ..............................................................................279
Korzystanie z sudo ......................................................................................................................282
Dostosowywanie Kubuntu .............................................................................................................283
Dostosowywanie pulpitu ............................................................................................................283
GHNS, czyli dostawa towaru .....................................................................................................284
Dostosowywanie apletów i panelu .............................................................................................285
Dostosowywanie menu K ...........................................................................................................286
Administrowanie systemem ............................................................................................................287
Instalowanie nowych pakietów ..................................................................................................287
Zarządzanie repozytoriami .........................................................................................................291
Instalowanie pakietu ..................................................................................................................293
Uaktualnianie Kubuntu ..............................................................................................................296
Jak dbać o aktualność systemu ...................................................................................................296
Ustawienia systemowe ...............................................................................................................297
Zarządzanie plikami w Kubuntu ....................................................................................................303
Wprowadzenie do Konquerora ..................................................................................................303
Wyszukiwanie plików i katalogów .............................................................................................305
Zgrywanie płyt CD-Audio ..........................................................................................................305
Dostęp do partycji systemu Windows .......................................................................................306
Dostęp do napędów USB ...........................................................................................................307
Zarządzanie zbiorami muzycznymi ............................................................................................307
Popularne aplikacje .........................................................................................................................308
OpenOffice.org ...........................................................................................................................309
Przeglądanie WWW ...................................................................................................................309
Przeglądanie WWW za pomocą Firefoksa ................................................................................311
Nagrywanie płyt CD (z muzyką i danymi) ................................................................................311
12
Spis treści
KAudioCreator ...........................................................................................................................312
Komunikatory internetowe ........................................................................................................314
Kontact ........................................................................................................................................315
Krita ............................................................................................................................................319
Oglądanie filmów i odtwarzanie płyt muzycznych ...................................................................321
IRC ..............................................................................................................................................322
Tryb Kiosku ................................................................................................................................323
Wycieczka po krainie Kubuntu ..................................................................................................325
Sztuczki i kruczki ........................................................................................................................327
Szukanie pomocy i współpraca ze społecznością ..........................................................................329
Szukanie pomocy ........................................................................................................................329
Podręczniki pomocy Kubuntu ...................................................................................................330
Współpraca ze społecznością .....................................................................................................331
Podsumowanie ................................................................................................................................331
Rozdział 8. Społeczność Ubuntu ................................................................................ 333
Kanały ..............................................................................................................................................335
Listy dystrybucyjne poczty elektronicznej ....................................................................................335
IRC (ang. Internet Relay Chat) ..................................................................................................339
Lista kanałów IRC ..........................................................................................................................340
Fora WWW ................................................................................................................................343
Wiki .............................................................................................................................................346
Serwis The Fridge ......................................................................................................................347
Konferencje i spędy ....................................................................................................................349
Planet ..........................................................................................................................................350
Zespoły, procesy i nadzór ...............................................................................................................352
Zespoły ........................................................................................................................................353
Reprezentacje społeczności lokalnych .......................................................................................353
MOTU .........................................................................................................................................354
Rada Społeczności Ubuntu ........................................................................................................355
Rada Techniczna .........................................................................................................................356
Samozwańczy Łaskawy Dożywotni Dyktator Ubuntu ..............................................................357
Ubunteros i członkowie Ubuntu ................................................................................................358
Jak się przyłączyć? ..........................................................................................................................358
Orędownictwo ............................................................................................................................359
Wsparcie .....................................................................................................................................359
Pomysły i propozycje ..................................................................................................................359
Dokumentacja .............................................................................................................................360
Oprawa ........................................................................................................................................360
Tłumaczenia i lokalizacje ...........................................................................................................360
Zapewnianie jakości ...................................................................................................................361
Programowanie i przygotowywanie pakietów ...........................................................................361
Podsumowanie ................................................................................................................................362
Spis treści
13
Rozdział 9. Projekty Ubuntu ...................................................................................... 363
Projekty partnerskie ........................................................................................................................364
Kubuntu ......................................................................................................................................364
Edubuntu ....................................................................................................................................365
Dystrybucje pochodne ....................................................................................................................367
Guadalinex ..................................................................................................................................368
Xubuntu ......................................................................................................................................368
Nexenta .......................................................................................................................................369
nUbuntu ......................................................................................................................................369
Ufficio Zero .................................................................................................................................370
The Open CD .............................................................................................................................370
Baltix ...........................................................................................................................................370
ImpiLinux ...................................................................................................................................371
Launchpad .......................................................................................................................................371
Soyuz ...........................................................................................................................................372
Rosetta .........................................................................................................................................373
Malone ........................................................................................................................................374
Inne komponenty infrastruktury ................................................................................................375
Bazaar ..............................................................................................................................................375
Podsumowanie ................................................................................................................................376
Dodatek A Witamy w wierszu poleceń ..................................................................... 377
Uruchamianie terminala .................................................................................................................377
Poruszanie się po systemie plików .............................................................................................378
Manipulowanie plikami i katalogami .............................................................................................379
Polecenia informacji o systemie .....................................................................................................380
Przeszukiwanie i edytowanie plików tekstowych ..............................................................................381
Obsługa kont użytkowników i grup ...............................................................................................382
Pomoc w wierszu poleceń ..............................................................................................................383
Przeszukiwanie stron dokumentacji systemowej ..............................................................................384
Stosowanie symboli wieloznacznych ..............................................................................................384
Uruchamianie wielu poleceń ..........................................................................................................385
Uruchamianie sekwencyjne .......................................................................................................385
Przekazywanie wyjścia ...............................................................................................................386
Zaawansowane zastosowania wiersza poleceń ...............................................................................386
Książki i strony WWW ...............................................................................................................386
Dodatek B Dokumenty Ubuntu ................................................................................. 387
Kodeks Postępowania Ubuntu .......................................................................................................387
Wstęp ..........................................................................................................................................388
Kodeks Postępowania Ubuntu ...................................................................................................388
Listy i fora dyskusyjne ................................................................................................................390
14
Spis treści
Filozofia Ubuntu .............................................................................................................................390
Wolne oprogramowanie i otwarte źródła ..................................................................................390
Wolne oprogramowanie .............................................................................................................391
Otwarte źródła ............................................................................................................................391
Komponenty Ubuntu ......................................................................................................................392
Komponent „main” .....................................................................................................................392
Komponent „restricted” .............................................................................................................393
Komponent „universe” ...............................................................................................................393
Komponent „multiverse” ............................................................................................................394
Polityka Licencyjna Ubuntu ...........................................................................................................394
Polityka Licencyjna Komponentów „main” i „restricted” Ubuntu ..........................................396
Dokumentacja, firmware i sterowniki .......................................................................................397
Oprogramowanie instalowane domyślnie ..................................................................................398
Dodatek C Licencja .................................................................................................... 399
Dodatek D Odpowiedniki programów dla Windows w Ubuntu ............................ 405
Ubuntu na biurku ...........................................................................................................................405
Przetwarzanie tekstu ..................................................................................................................405
Arkusze kalkulacyjne ..................................................................................................................406
Prezentacje .................................................................................................................................406
Bazy danych ................................................................................................................................406
Przeglądarki WWW ....................................................................................................................406
Poczta elektroniczna ...................................................................................................................406
Odtwarzacze mediów .................................................................................................................407
Edycja fotografii .........................................................................................................................407
Komunikatory internetowe ........................................................................................................407
Telefonia internetowa (VoIP) .....................................................................................................407
Aplikacje dodatkowe .......................................................................................................................408
Biuro i finanse .............................................................................................................................408
Modelowanie i rysunki ...............................................................................................................408
Gry i edukacja .............................................................................................................................409
Skorowidz ..................................................................................................................... 411
Rozdział 1
Wprowadzenie
do Ubuntu
(cid:81) Dzika jazda
(cid:81) Wolne oprogramowanie, oprogramowanie
o otwartych źródłach, GNU/Linux
(cid:81) Krótka historia Ubuntu
(cid:81) Czym jest Ubuntu?
(cid:81) Cele i obietnice Ubuntu
(cid:81) Canonical i Fundacja Ubuntu
(cid:81) Podprojekty Ubuntu, dystrybucje pochodne i inne
(cid:81) Podsumowanie
30
Rozdział 1 (cid:81) Wprowadzenie do Ubuntu
Niniejszy rozdział jest wprowadzeniem do projektu Ubuntu: dystrybucji i procesu
jej tworzenia, zawiera też trochę faktów z historii, dzięki którym to wszystko stało
się możliwe. Jeżeli jednak chciałbyś pominąć te informacje i od razu rozpocząć
przygodę z Ubuntu, powinieneś przejść do rozdziału 2., „Instalowanie Ubuntu”.
Jeśli jednak zależy Ci mimo wszystko na tym, aby najpierw dowiedzieć się, skąd
wzięło się Ubuntu i dokąd zmierza, w rozdziale tym znajdziesz informacje będące
dobrym wstępem.
Dzika jazda
W kwietniu 2004 roku Mark Shuttleworth zwołał na burzę mózgów tuzin pro-
gramistów projektów Debian, GNOME i GNU Arch. Zadał im pytanie, czy możliwy
jest lepszy typ systemu operacyjnego (ang. operating system — OS). Odpowiedź
brzmiała — tak. Następnym pytaniem Shuttlewortha było, jak powinien on wy-
glądać. Poprosił też o opis społeczności, która mogłaby utworzyć taki system.
Cała grupa pracowała nad opracowaniem odpowiedzi na postawione pytania, po
czym zdecydowano, aby spróbować zamienić teoretyczne odpowiedzi w praktyczne
wykonanie. Grupa przybrała nazwę Warthogs1 i dała sobie sześć miesięcy na zbudo-
wanie systemu operacyjnego potwierdzającego zasadność przyjętej tezy. Pierwsze
wydanie nosiło nazwę Warty Warthog, ponieważ rozsądnie przyjęto, że ten pro-
dukt może mieć usterki2. Tak oto zaistnieli w biznesie.
Trudno uwierzyć — zwłaszcza tym, którzy mieli przywilej znaleźć się pośród
pierwszych Guźców — że od pierwszego spotkania dotyczącego projektu Ubuntu
upłynęło mniej niż dwa lata. Piegowaty Guziec okazał się mieć mniej piegów, niż
zakładano; przekroczył nasze najbardziej optymistyczne założenia i wszystkie na-
sze najśmielsze oczekiwania. W ciągu sześciu miesięcy stał się numerem jeden pod
względem popularności w kilku rankingach dystrybucji GNU i Linuksa. Ubuntu
zanotowało najbardziej dynamiczny wzrost w dotychczasowej historii, a pierwszy
rok istnienia można zaliczyć do najbardziej imponujących początków jakiegokol-
wiek projektu wolnego oprogramowania w historii.
To zdumiewające, że po niespełna dwóch latach miliony ludzi używają Ubuntu.
Tysiące z tych użytkowników codziennie ulepszają dystrybucję poprzez opraco-
wywanie dokumentacji, tłumaczeń czy kodów. Tysiące współuczestniczą w roz-
wijaniu i wspieraniu społeczności, zarówno wirtualnej, jak i tej zupełnie realnej.
Rozwój Ubuntu pozostaje niepowstrzymany. Lista projektów wywodzących się
z Ubuntu (zawierająca wchodzące właśnie w fazę dojrzałości Kubuntu i Edubuntu)
rozszerza się, osiągając cele podstawowego projektu na nowych obszarach.
1 Warthog to po angielsku guziec; ssak parzystokopytny z rodziny świniowatych występujący w Afryce
— przyp. tłum.
2 Wart to po angielsku brodawka, narośl, ale też przeszkoda, problem — stąd pojawia się w nazwie Warty.
W Polsce przyjęło się tłumaczenie nazwy kodowej Warty Warthog jako Piegowaty Guziec — przyp. tłum.
Wolne oprogramowanie, oprogramowanie o otwartych źródłach, GNU/Linux
31
Tymczasem miliony wytłoczonych płyt CD z Ubuntu zostały bezpłatnie dostar-
czone na uniwersytety, do kawiarenek internetowych, sklepów komputerowych
i różnego rodzaju organizacji na całym świecie. Przyjazną brązową tapetę i paski
tytułowe Ubuntu można znaleźć niemal wszędzie tam, gdzie ludzie korzystają
z komputerów. Autor osobiście widział ludzi korzystających z Ubuntu w pociągach
w Hiszpanii, bibliotekach w Bostonie, muzeach w Chorwacji, szkołach w Meksyku
i w wielu innych miejscach, których jest zbyt wiele, aby je tutaj wymienić.
W ciągu dwóch lat Ubuntu zaczęło dojrzewać. Ubuntu 6.06 Dapper Drake to do-
pracowane wydanie z długoterminowym wsparciem zarówno dla komputerów
biurkowych, jak i serwerów. Pomimo tego, że Ubuntu zaczyna zagnieżdżać się na
dłużej w komputerach, dystrybucja nie straciła nic z młodzieńczego wigoru, ambit-
nego podejścia, oddania zasadom i ukierunkowania na społeczność. Wraz z roz-
wojem jasne staje się, że projekt wyciąga wnioski zarówno z porażek, jak i sukce-
sów, dzięki czemu może się rozwijać bez kompromisów w dziedzinie stabilności.
Przebyliśmy długą drogę, ale wciąż jesteśmy na jej początku.
Wolne oprogramowanie, oprogramowanie
o otwartych źródłach, GNU/Linux
Podczas gdy tysiące osób na różne sposoby uczestniczy w Ubuntu, sam projekt
korzysta z wkładu kolejnych wielu tysięcy osób, które położyły techniczne, spo-
łeczne i ekonomiczne podwaliny pod jego sukces. Informacje na temat wolnego
oprogramowania, oprogramowania o otwartych źródłach i GNU/Linux można zna-
leźć w wielu miejscach, jednak żadne wprowadzenie do Ubuntu nie będzie kom-
pletne bez choćby krótkiego omówienia tych koncepcji, stojących za nimi ludzi
i historii. To te idee oraz społeczność dała motywację i przyczyniła się do narodzin
Ubuntu. To dzięki nim Ubuntu istnieje.
Wolne oprogramowanie i GNU
W serii wydarzeń, które dzięki ciągłemu powtarzaniu stały się już niemal legendą,
w roku 1983 Richard M. Stallman stworzył pojęcie „wolnego oprogramowania”.
Stallman dorastał wraz komputerami w latach 60. i 70., kiedy używanie tych ma-
szyn oznaczało konieczność zakupu ogromnych i niesłychanie drogich urządzeń
typu mainframe, a na jeden komputer przypadło wielu programistów. Oprogra-
mowanie było postrzegane wówczas jako dodatek do komputera, a każdy użyt-
kownik posiadał umiejętność oraz prawo do modyfikowania i przepisywania pro-
gramów, mógł też swobodnie się nimi dzielić z innymi. W latach 70. komputery
zaczęły być coraz tańsze i liczniejsze, a producenci oprogramowania zaczęli do-
strzegać wartość oprogramowania jako takiego. Producenci komputerów zaczęli
32
Rozdział 1 (cid:81) Wprowadzenie do Ubuntu
argumentować, że programy stanowią własność intelektualną i należy je objąć
prawami autorskimi, podobnie jak muzykę, filmy czy książki. Rozpoczęto wówczas
dystrybuowanie oprogramowania z licencjami, które ograniczały prawa użytkow-
ników do jego wykorzystywania, redystrybuowania czy modyfikowania kodu źró-
dłowego. We wczesnych latach 80. restrykcyjne licencje dołączane do oprogra-
mowania były już normą.
Stallman, wówczas programista w MIT Artificial Intelligence Laboratory, coraz bar-
dziej zaczął skupiać się na tym, co postrzegał jako ryzyko utraty wolności, którą
dotychczas cieszyli się programiści i użytkownicy oprogramowania. Zajmował się
też umiejętnością tworzenia przez samych użytkowników komputerów dobrosą-
siedzkich relacji pomiędzy współuczestnikami sprawnej i działającej zgodnie
z przyjętą etyką społeczności. Aby walczyć z negatywnymi tendencjami, Stallman
przedstawił wizję społeczności, która tworzy wolny kod czy, używając jego słów,
„wolne oprogramowanie”. Wedle jego definicji, za wolne oprogramowanie można
uznać takie, które spełnia cztery warunki (oznaczone od zera do trzech — jest to
zabawne nawiązanie do języków programowania):
■ wolność uruchamiania programów w dowolnym celu (wolność 0.),
■ wolność w zapoznawaniu się z mechanizmem działania programu
oraz swoboda w jego dopasowywaniu do własnych potrzeb (wolność 1.),
■ wolność w rozpowszechnianiu oprogramowania, tak aby móc pomagać
innym (wolność 2.),
■ wolność do ulepszania oprogramowania i dzielenia się poprawionymi wersjami
z innymi, tak aby cała społeczność czerpała z tego korzyści (wolność 3.).
Dostęp do kodu źródłowego — do każdego jego fragmentu w postaci czytelnej
dla ludzi, w odróżnieniu od wersji kodu czytelnego tylko dla maszyn, a w takiej
postaci dystrybuowana jest większość oprogramowania — to warunki wstępne do
wolności 1. i 3. Jako uzupełnienie ogłoszonej definicji wolnego oprogramowania
Stallman ogłosił projekt utworzenia całkowicie „wolnego” systemu operacyjnego,
który zastąpiłby — popularny w latach 80. — UNIX. Projekt został ogłoszony
w roku 1984 i nazwany „GNU”; był to kolejny żart językowy, ponieważ rozwinię-
ciem GNU jest GNU’s Not Unix (GNU to Nie UNIX).
Linux
We wczesnych latach 90. Stallman i inni programiści pracujący nad GNU zapro-
jektowali niemal kompletny system operacyjny, który mógł być darmowo rozpo-
wszechniany. Jedynym, czego brakowało, był ostateczny i podstawowy element
w postaci jądra (ang. kernel) — kompletnego zestawu poleceń, które znajdują się
w centrum każdego systemu operacyjnego. W roku 1991 Linus Torvalds napisał
Wolne oprogramowanie, oprogramowanie o otwartych źródłach, GNU/Linux
33
wczesną wersję jądra opublikował ją na „wolnej” licencji pod nazwą „Linux”.
Kernel Linusa został połączony z narzędziami opracowywanymi w ramach projektu
GNU oraz z graficznym systemem okien zwanym X. Dzięki temu zestawowi powstał
kompletny system operacyjny: wolny zarówno od wszelkich opłat, jak i zgodny z za-
sadami wyznawanymi przez Stallmana.
Wszystkie dzisiejsze systemy, o których mówi się „Linux”, opierają się na wspo-
mnianym połączeniu różnych elementów. Pod względem technicznym termin „Li-
nux” odnosi się tylko do jądra systemu. Wielu programistów oraz współuczestników
GNU uważa, że system operacyjny powinien właściwie nazywać się „GNU/Linux”,
co podkreślałoby wkład projektu GNU oraz zasługi w propagowaniu wolności
oprogramowania, w czym niekoniecznie uczestniczył Torvalds. Jednak dla wielu
taka nazwa jest dość osobliwa i dlatego wolą prostszą nazwę Linux. Innym roz-
wiązaniem umożliwiającym uniknięcie kontrowersji związanych z nazwą (tak jest
na przykład w Ubuntu) jest używanie tylko samej nazwy projektu.
Oprogramowanie o otwartych źródłach —
open source
Dyskusje o nazwach nie zakończyły się tylko na kwestiach nazwy i kombinacji słów
GNU i Linux. Ponieważ lista uczestników GNU i Linuksa powiększa się, świat
nowych projektów wolnego opr
Pobierz darmowy fragment (pdf)
