Darmowy fragment publikacji:
I
2
Adrianna Jasińska-Cichoń
I
Ustawa
o Państwowej
Inspekcji Pracy
Komentarz
praktyczne komentarze
3
I
Wydawca:
Magdalena Stojek-Siwińska
Redakcja:
Anna Pura
Korekta:
Barbara Siarkiewicz
Skład, łamanie:
JustLuk, Łukasz Drzewiecki
© Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., Warszawa 2008
ISBN: 978-83-7526-848-5
Wydane przez:
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.
Redakcja Książek
01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a
tel. (022) 535 80 00
31-156 Kraków, ul. Zacisze 7
tel. (012) 630 46 00
e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl
www.wolterskluwer.pl
Księgarnia internetowa www.profinfo.pl
4
SPIS TREŚCI
SpiS treści
Wykaz skrótów .................................................................................................11
Wprowadzenie .................................................................................................13
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r.
o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589) ...............................15
Rozdział 1
Organizacja Państwowej Inspekcji Pracy .....................................................15
Art. 1. [Zakres działania] .......................................................................................... 15
Art. 2. [Podporządkowanie] ..................................................................................... 17
Art. 3. [Struktura organizacyjna] ............................................................................. 18
Art. 4. [Powoływanie Głównego Inspektora Pracy] ............................................... 18
Art. 5. [Właściwość miejscowa] ................................................................................ 19
Art. 6. [Uprawnienia Marszałka Sejmu] ................................................................. 19
Art. 7. [Rada Ochrony Pracy] .................................................................................. 21
Art. 8. [Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy] ...................................... 22
Art. 9. [Nadawanie uprawnień rzeczoznawcy do spraw bezpieczeństwa
i higieny pracy]............................................................................................... 23
Rozdział 2
Zadania Państwowej Inspekcji Pracy ...........................................................27
Art. 10. [Zadania Państwowej Inspekcji Pracy] ........................................................ 27
Art. 11. [Środki prawne] ............................................................................................. 56
Art. 12. [Odpowiednie stosowanie k.p.a.] ................................................................. 70
Art. 13. [Zakres podmiotowy uprawnień kontrolnych
Państwowej Inspekcji Pracy] ........................................................................ 74
Art. 14. [Współdziałanie organów Państwowej Inspekcji Pracy z organami
nadzoru i kontroli nad warunkami pracy oraz innymi organami] ............ 75
5
SPIS TREŚCI
Art. 15. [Pomoc Policji] ............................................................................................... 79
Art. 16. [Upoważnienie do wydania aktów wykonawczych określających
tryb i formy współdziałania Państwowej Inspekcji Pracy
z innymi organami nadzoru i kontroli] ........................................................ 80
Rozdział 3
Zakres działania organów Państwowej Inspekcji Pracy .............................81
Art. 17. [Organy Państwowej Inspekcji Pracy] ......................................................... 81
Art. 18. [Zakres działania Głównego Inspektora Pracy] ......................................... 81
Art. 19. [Zakres działania Okręgowego Inspektora Pracy] ..................................... 90
Art. 20. [Obowiązek sprawozdawczy okręgowego inspektora pracy] ..................... 93
Rozdział 4
Postępowanie kontrolne .................................................................................95
Art. 21. [Cel postępowania kontrolnego] .................................................................. 95
Art. 22. [Właściwość miejscowa] ................................................................................ 96
Art. 23. [Uprawnienia inspektora pracy przeprowadzającego kontrole] ............. 100
Art. 24. [Upoważnienie do przeprowadzania kontroli] ......................................... 107
Art. 25. [Udział biegłych w kontroli inspektora pracy] .......................................... 110
Art. 26. [Miejsce przeprowadzania kontroli] .......................................................... 110
Art. 27. [Obowiązki kontrolowanego] ..................................................................... 112
Art. 28. [Legitymowanie się] .................................................................................... 112
Art. 29. [Współdziałanie inspektora pracy ze związkami zawodowymi
i społecznym inspektorem pracy] ............................................................... 113
Art. 30. [Obowiązek przestrzegania przepisów bhp] ............................................. 113
Art. 31. [Protokół kontroli] ...................................................................................... 114
Art. 32. [Wzory legitymacji i druków] ..................................................................... 117
Art. 33. [Środki prawne stosowane przez inspektora pracy] ................................ 118
Art. 34. [Forma i treść decyzji inspektora pracy] ................................................... 120
Art. 35. [Obowiązek informowania inspektora pracy o realizacji decyzji] ........... 121
Art. 36. [Forma i treść wystąpienia]......................................................................... 121
Art. 37. [Powiadamianie innych organów o stwierdzonych
naruszeniach przepisów] ............................................................................. 122
Rozdział 5
Pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy ....................................................124
Art. 38. [Kierownictwo PIP oraz pracownicy wykonujący
i nadzorujący czynności kontrolne] ........................................................... 124
6
SPIS TREŚCI
Art. 39. [Warunki uzyskania statusu pracownika PIP nadzorującego
lub wykonującego czynności kontrolne] .................................................... 125
Art. 40. [Uprawnienia Głównego Inspektora Pracy] ............................................. 126
Art. 41. [Nawiązanie stosunku pracy] ...................................................................... 126
Art. 42. [Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę] ........................................... 127
Art. 43. [Mianowanie] ............................................................................................... 128
Art. 44. [Obowiązki pracowników PIP wykonujących czynności kontrolne] ....... 128
Art. 45. [Obowiązek zachowania tajemnicy] .......................................................... 129
Art. 46. [Obowiązki pracownicze pracowników PIP] ............................................. 130
Art. 47. [Zakaz działalności politycznej] ................................................................. 131
Art. 48. [Zakaz wykonywania zajęć] ........................................................................ 131
Art. 49. [Okresowe oceny kwalifikacyjne] ............................................................... 133
Art. 50. [Zlecenie innej pracy, przeniesienie na inne stanowisko i do innej
jednostki]...................................................................................................... 135
Art. 51. [Świadczenia dla pracownika delegowanego] ........................................... 137
Art. 52. [Prawo do płatnego urlopu dla poratowania zdrowia]............................. 138
Art. 53. [Prawo do dodatku za wieloletnią pracę] .................................................. 139
Art. 54. [ Prawo do nagrody jubileuszowej] ............................................................ 140
Art. 55. [Zakładowy fundusz nagród] ...................................................................... 142
Art. 56. [Wysokość odprawy emerytalno-rentowej] ............................................... 144
Art. 57. [Uprawnienia emerytalne].......................................................................... 146
Art. 58. [Czas pracy] ....................................................................................... 148
Art. 59. [Wymiar i rozkład czasu pracy] .................................................................. 148
Art. 60. [Obligatoryjne zawieszenie w obowiązkach służbowych] ........................ 150
Art. 61. [Fakultatywne zawieszenie w pełnieniu obowiązków służbowych] ......... 150
Art. 62. [Przyczyny rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem] .............. 151
Art. 63. [Prawo do świadczenia pieniężnego w związku..
z rozwiązaniem stosunku pracy] ................................................................ 152
Art. 64. [Przyczyny rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia] ............... 155
Art. 65. [Inne tryby rozwiązania stosunku pracy] ................................................... 156
Art. 66. [Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie
wypowiedzenia] ........................................................................................... 157
Art. 67. [Odpowiednie stosowanie przepisów o szczególnej ochronie
przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy] ........................ 157
Art. 68. [Odwołanie od decyzji Głównego Inspektora Pracy] ............................... 157
Art. 69. [Odpowiednie stosowanie Kodeksu pracy] ............................................... 158
Art. 70. [Uprawnienia Głównego Inspektora Pracy jako pracodawcy] ................ 158
7
SPIS TREŚCI
Rozdział 6
Odpowiedzialność porządkowa i dyscyplinarna ........................................159
Art. 71. [Upomnienie i rodzaje kar dyscyplinarnych] ............................................ 159
Art. 72. [Procedury związane z udzieleniem kary upomnienia] ............................ 162
Art. 73. [Wszczęcie i przebieg postępowania dyscyplinarnego] ............................ 163
Art. 74. [Skład komisji dyscyplinarnej] .................................................................... 164
Art. 75. [Rzecznik dyscyplinarny] ............................................................................ 164
Art. 76. [Etapy postępowania dyscyplinarnego] ..................................................... 165
Art. 77. [Wszczęcie postępowania dyscyplinarnego] ............................................. 165
Art. 78. [Przebieg postępowania dyscyplinarnego] ................................................ 166
Art. 79. [Wniosek o ukaranie] .................................................................................. 167
Art. 80. [Niezawisłość orzekania] ............................................................................ 169
Art. 81. [Uprawnienia stron w postępowaniu dyscyplinarnym] ............................ 169
Art. 82. [Rozprawa] ................................................................................................... 170
Art. 83. [Orzeczenia komisji dyscyplinarnej] .......................................................... 172
Art. 84. [Dyrektywy wymiaru kary i treść orzeczenia komisji] .............................. 173
Art. 85. [Odwołanie od orzeczenia komisji dyscyplinarnej] .................................. 175
Art. 86. [Przesłanki umorzenia postępowania] ....................................................... 176
Art. 87. [Rozstrzygnięcia Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej] ......................... 176
Art. 88. [Odwołanie od orzeczenia Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej] ........ 177
Art. 89. [Prawomocność orzeczeń komisji dyscyplinarnej] ................................... 177
Art. 90. [Zatarcie ukarania] ..................................................................................... 179
Art. 91. [Wznowienie postępowania] ...................................................................... 180
Art. 92 [Odpowiednie stosowanie k.p.k.] ............................................................... 181
Art. 93. [Upoważnienie do wydania przepisów szczególnych] .............................. 181
Rozdział 7
Zmiany w przepisach obowiązujących ........................................................182
Art. 94–103 (pominięte) ...................................................................................... 182
Rozdział 8
Przepisy przejściowe i końcowe ...................................................................185
Art. 104–116 ................................................................................................... 185
Art. 105 .......................................................................................................... 185
Art. 106 .......................................................................................................... 185
Art. 107 .......................................................................................................... 185
Art. 108. ......................................................................................................... 186
Art. 109. ......................................................................................................... 186
8
SPIS TREŚCI
Art. 110 .......................................................................................................... 187
Art. 111 .......................................................................................................... 187
Art. 112 .......................................................................................................... 187
Art. 113 .......................................................................................................... 187
Art. 114 .......................................................................................................... 187
Art. 115 .......................................................................................................... 188
Art. 116 .......................................................................................................... 188
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r.
o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589) – treść ................191
Konwencja Nr 81 dotycząca inspekcji pracy w przemyśle
i handlu (Dz. U. z 1997 r. Nr 72 poz. 450) ...................................................241
Konwencja Nr 129 dotycząca inspekcji pracy w rolnictwie
(Dz. U. z 1997 r. Nr 72 poz. 452) ..................................................................257
Zarządzenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 27 sierpnia 2007 r. w sprawie nadania statutu
Państwowej Inspekcji Pracy (M.P. Nr 58, poz. 657) ...................................272
Zarządzenie Nr 16 Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 3 grudnia 2007 r. w sprawie ustalenia siedzib
i zakresu właściwości terytorialnej okręgowych inspektoratów pracy
(M.P. Nr 92, poz. 1006) ................................................................................275
Zarządzenie Nr 18 Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 3 grudnia 2007 r. w sprawie ustalenia wzoru legitymacji
służbowej pracowników Państwowej Inspekcji Pracy wykonujących
lub nadzorujących czynności kontrolne (M.P. Nr 92, poz. 1007) ............277
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 8 sierpnia 2007 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania
w sprawach pracowników urzędów wojewódzkich wykonujących
kontrolę legalności zatrudnienia, którzy stają się pracownikami
Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 149, poz. 1053) ............................280
9
SPIS TREŚCI
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 8 sierpnia 2007 r. w sprawie określenia sposobu i trybu przejęcia
toczących się postępowań sądowych i administracyjnych w zakresie
zadań podlegających przekazaniu do Państwowej Inspekcji Pracy
(Dz. U. Nr 149, poz. 1054) ............................................................................282
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów
z dnia 28 grudnia 2007 r. w sprawie trybu i form współdziałania
niektórych organów z Państwową Inspekcją Pracy w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz legalności zatrudnienia.
(Dz. U. Nr 250, poz. 1870) ............................................................................284
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie rzeczoznawców do spraw
bezpieczeństwa i higieny pracy. (Dz. U. Nr 247, poz. 1835) .......................288
Literatura .......................................................................................................299
10
SPIS TREŚCI
Wykaz skrótóW
bhp
Biul. Urz. PIP
Dz. U.
k.p.
k.p.a.
k.p.c.
k.p.k.
k.p.w.
k.w.
MOP
M.P.
PIOŚ
PIP
u.p.e.a
– bezpieczeństwo i higiena pracy
– Biuletyn Urzędowy PIP
– Dziennik Ustaw
– ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst
jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)
– ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępo-
wania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r.
Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.)
– ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępo-
wania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.)
– ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowa-
nia karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.)
– ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postę-
powania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. Nr 106,
poz. 1148 z późn. zm.)
– ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (tekst
jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 756 z późn. zm.)
– Międzynarodowa Organizacja Pracy
– Monitor Polski
– Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska
– ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. – Państwowa Inspek-
cja Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589)
– ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. – Postępowanie eg-
zekucyjne w administracji (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r.
Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.)
11
WYKAZ SKRÓTÓW
US
WSA
ZUS
– Urząd Skarbowy
– Wojewódzki Sąd Administracyjny
– Zakład Ubezpieczeń Społecznych
12
WPROWADZENIE
WproWadzenie
Komentowana ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy, weszła w
życie dnia 1 lipca 2007 r. zastępując ustawę z dnia 6 marca 1981 r.
o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1362
z późn. zm.).
Rozszerzyła ona dotychczasowe uprawnienia Państwowej Inspek-
cji Pracy o kontrolę legalności zatrudnienia, wyposażyła inspektorów
pracy w nowe środki prawne w postaci decyzji nakazujących wstrzyma-
nie eksploatacji maszyn i urządzeń w sytuacji, gdy ich eksploatacja po-
woduje bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, zakazu-
jących wykonywania pracy lub prowadzenia działalności w miejscach,
w których stan warunków pracy stanowi bezpośrednie zagrożenie dla
życia lub zdrowia ludzi oraz nakazujących ustalenie, w określonym
terminie, okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
Ustawa wprowadziła szereg zmian w innych przepisach m.in.
w kodeksie pracy, kodeksie postępowania w sprawach o wykrocze-
nia, kodeksie karnym, kodeksie postępowania karnego, ustawie o po-
stępowaniu egzekucyjnym w administracji i innych, w celu poprawy
skuteczności działań inspekcji w egzekwowaniu praw pracowników.
Podniesiono do 2000 zł górną granicę grzywny nakładanej w dro-
dze mandatu za wykroczenia przeciwko prawom pracownika przez in-
spektora pracy i zaostrzono odpowiedzialność za popełnienie wykro-
czenia w warunkach recydywy, poprzez możliwość nałożenia grzywny
do 5000 zł w stosunku do pracodawcy ukaranego wcześniej co naj-
mniej dwukrotnie za popełnienie wykroczenia przeciwko prawom
pracownika. Dolna granica grzywny dla wymienionych w kodeksie
13
WPROWADZENIE
pracy wykroczeń ustalona została na 1000 zł (zamiast dotychczaso-
wych 20 zł), zaś górna na 30 000 zł (w miejsce 5000 zł).
W kodeksie karnym rozszerzono katalog przestępstw przeciwko
prawom osób wykonujących pracę zarobkową o przestępstwo pole-
gające na niewykonaniu orzeczenia sądu nakazującego wypłatę wy-
nagrodzenia za pracę lub innego świadczenia pieniężnego ze stosun-
ku pracy.
W postępowaniu karnym przyznano Państwowej Inspekcji Pracy
status pokrzywdzonego, umożliwiając inspektorom pracy składanie
zażaleń na postanowienia prokuratora o odmowie wszczęcia postę-
powania przygotowawczego i na postanowienia o umorzeniu postę-
powania w sprawach o przestępstwa przeciwko prawom osób wyko-
nujących pracę zarobkową.
Zmiany w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
umożliwiają nakładanie wielokrotnych grzywien nie tylko – jak było
do dnia 30 czerwca 2007 r. – w przypadku niewykonania przez praco-
dawcę nakazu płacowego, ale także wówczas gdy nie został wykona-
ny obowiązek z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Podwyższo-
no kwoty grzywien nakładanych w celu przymuszenia do wykonania
decyzji.
W niniejszym komentarzu szczegółowo omówiono uprawnienia
PIP i środki służące ich realizacji, procedury odwoływania od decy-
zji inspektorów pracy, a także obowiązki i uprawnienia pracowników
PIP. Załącznik stanowią konwencje MOP dotyczące działalności in-
spekcji pracy oraz przepisy wykonawcze wydane na podstawie zawar-
tych w ustawie delegacji.
14
Zakres działania
Art. 1
USTAWA
z dnia 13 kwietnia 2007 r.
o Państwowej Inspekcji Pracy
(dz. U. nr 89, poz. 589)
rozdział 1
Organizacja pańStwOwej inSpekcji pracy
Art. 1. [Zakres działania]
Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawo-
wania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności
przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów
dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w za-
kresie określonym w ustawie.
Zgodnie z art. 24 Konstytucji RP, praca znajduje się pod ochro-
ną państwa, które przewiduje dla siebie prawo sprawowania w tym
zakresie nadzoru. Obowiązek powołania systemu inspekcji dla „za-
pewnienia stosowania przepisów prawnych, dotyczących warunków
15
Art. 1
Rozdział 1. Organizacja Państwowej Inspekcji Pracy
pracy i ochrony pracowników przy wykonywaniu ich zawodu” wynika
również z Konwencji nr 81 MOP w sprawie inspekcji pracy w przemy-
śle i handlu, ratyfikowanej przez Polskę 19 kwietnia 1995 r. (Dz. U.
z 1997 r. Nr 72, poz. 450 i 451).
Od 1 stycznia 2004 r. postanowienia dotyczące Państwowej Inspek-
cji Pracy jako wyspecjalizowanego centralnego organu państwowe-
go sprawującego w imieniu państwa nadzór i kontrolę przestrzegania
prawa pracy, w tym przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, znala-
zły swoje miejsce już nie tylko w ustawie z dnia 6 marca 1981 r. o Pań-
stwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1362
z późn. zm.) w rozdziale IIb kodeksu pracy.
W świetle uregulowań najnowszej komentowanej ustawy, Państwo-
wa Inspekcja Pracy sprawuje nadzór i kontrolę w zakresie przestrzega-
nia przepisów prawa pracy, w szczególności bezpieczeństwa i higieny
pracy, a także (od 1 lipca 2007 r.) przepisów dotyczących legalności
zatrudnienia i innej pracy zarobkowej.
Organizacja i zakres działania Państwowej Inspekcji Pracy opiera
się na następujących założeniach:
– państwowym charakterze inspekcji pracy w Polsce (PIP jest orga-
– podległości inspekcji pracy Sejmowi RP (PIP nie wchodzi w skład
nem państwowym);
administracji rządowej);
– terytorialności i trójszczeblowej strukturze organizacyjnej;
– powszechności (obejmuje nadzorem i kontrolą wszystkie podmio-
ty, na rzecz których wykonywana jest praca, niezależnie czy są pra-
codawcami czy nie);
– współpracy z innymi państwowymi i społecznymi organami nad-
zoru i kontroli;
– ustawowego charakteru uprawnień organów inspekcji pracy i nie-
zawisłości inspektorów pracy w sprawowaniu czynności nadzor-
czych i kontrolnych.
16
Podporządkowanie
Art. 2
Art. 2. [Podporządkowanie]
Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi. Nadzór nad Pań-
stwową Inspekcją Pracy w zakresie określonym w ustawie sprawuje
Rada Ochrony Pracy.
Inspekcja pracy powstała na mocy tymczasowego dekretu Naczel-
nika Państwa Polskiego Józefa Piłsudskiego z dnia 13 stycznia 1919 r.
(Dz. U. Nr 5, poz. 90), jako organ administracji państwowej nadzo-
rujący stosowanie przepisów o ochronie pracy we wszystkich dziedzi-
nach pracy najemnej. Wówczas inspekcja pracy podlegała Ministrowi
Pracy i Polityki Socjalnej.
Dekretem z dnia 10 listopada 1954 r. o przejęciu przez związki zawo-
dowe zadań w dziedzinie wykonywania ustaw o ochronie, bezpieczeń-
stwie i higienie pracy oraz sprawowaniu inspekcji pracy (Dz. U. Nr 52,
poz. 260 z późn. zm.), kompetencje Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
przekazane zostały związkom zawodowym, inspekcję zaś przekształco-
no w inspekcję branżową. Inspektorzy pracy sprawowali wówczas nadzór
nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy przez zakłady pracy, w któ-
rych działały związki zawodowe, przez które byli powoływani.
Państwową Inspekcję Pracy w obecnym dziś kształcie utworzyła
ustawa z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst
jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1362 z późn. zm.). Stała się ona
podległym Sejmowi organem nadzoru i kontroli przestrzegania pra-
wa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higie-
ny pracy.
Ta podległość została zachowana w obecnej ustawie, co jest roz-
wiązaniem wyjątkowym dla tego rodzaju inspekcji w Europie.
Działalność Państwowej Inspekcji Pracy nadzoruje Rada Ochrony
Pracy, powoływana na czteroletnią kadencję, w której skład wchodzi
30 członków powoływanych spośród posłów, senatorów i kandyda-
tów zgłoszonych przez Prezesa Rady Ministrów oraz przez organiza-
cje związkowe i organizacje pracodawców reprezentatywne w rozu-
mieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do spraw
Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu spo-
łecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080 z późn. zm.), a także przez inne
17
Art. 3
Art. 3, 4
Rozdział 1. Organizacja Państwowej Inspekcji Pracy
organizacje społeczne zajmujące się problematyką ochrony pracy. Do
Rady powołuje się także ekspertów i przedstawicieli nauki.
Zadaniem Rady jest wyrażanie stanowiska w sprawach z zakresu
działania Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności dotyczących:
programów działalności i zadań Państwowej Inspekcji Pracy, okreso-
wych ocen jej działalności oraz wniosków wynikających z tych ocen,
problemów ochrony pracy o zasięgu ogólnokrajowym.
Art. 3. [Struktura organizacyjna]
1. Jednostkami organizacyjnymi Państwowej Inspekcji Pracy są:
Główny Inspektorat Pracy oraz okręgowe inspektoraty pracy.
2. Państwową Inspekcją Pracy kieruje Główny Inspektor Pracy
przy pomocy zastępców.
Przepis ten zakłada terytorialność i trójszczeblowość struktury or-
ganizacyjnej.
Jednostkami organizacyjnymi Państwowej Inspekcji Pracy są: Główny
Inspektorat Pracy oraz 16 okręgowych inspektoratów pracy (w obrębie
których funkcjonują oddziały terenowe), organami zaś – Główny Inspek-
tor Pracy, okręgowi inspektorzy pracy oraz, działający w ramach właści-
wości terytorialnej okręgowych inspektoratów pracy, inspektorzy pracy.
Główny Inspektor Pracy kieruje Głównym Inspektoratem Pracy
przy pomocy trzech zastępców – zastępcy do spraw organizacji, za-
stępcy do spraw nadzoru i zastępcy do spraw prewencji oraz dyrekto-
rów i kierowników komórek organizacyjnych.
Art. 4. [Powoływanie Głównego Inspektora Pracy]
1. Głównego Inspektora Pracy powołuje i odwołuje Marszałek Sej-
mu po zasięgnięciu opinii Rady Ochrony Pracy.
2. Główny Inspektor Pracy pełni obowiązki do dnia powołania
jego następcy.
3. Zastępców Głównego Inspektora Pracy powołuje i odwołuje
Marszałek Sejmu, na wniosek Głównego Inspektora Pracy.
18
Właściwość miejscowa
Art. 6
Art. 5, 6
Szereg uprawnień związanych z funkcjonowaniem Państwowej In-
spekcji Pracy spoczywa na Marszałku Sejmu, który powołuje i odwołu-
je Głównego Inspektora Pracy oraz jego zastępców, ustala organizację
wewnętrzną PIP, siedziby i zakres właściwości terytorialnej okręgo-
wych inspektoratów pracy oraz wzory druków do stosowania przez
inspektorów pracy. Do kompetencji Marszałka należy także powoły-
wanie członków organu nadzorczego nad Państwową Inspekcją Pra-
cy, czyli Rady Ochrony Pracy, a także określanie zasad reprezentacji
w Radzie oraz wysokość diet członków Rady za udział w jej pracach.
Art. 5. [Właściwość miejscowa]
1. Okręgowy inspektorat pracy obejmuje zakresem swojej właści-
wości terytorialnej obszar jednego lub więcej województw. W okręgo-
wych inspektoratach pracy mogą być tworzone oddziały.
2. Okręgowym inspektoratem pracy kieruje okręgowy inspektor
pracy przy pomocy zastępców.
3. Okręgowych inspektorów pracy oraz ich zastępców powołuje
i odwołuje Główny Inspektor Pracy.
Inspekcję tworzy 16 okręgowych inspektoratów pracy, obejmują-
cych swoją właściwością terytorialną jedno województwo. Na czele
każdego okręgowego inspektoratu pracy stoi okręgowy inspektor pra-
cy i jego dwaj zastępcy.
Art. 6. [Uprawnienia Marszałka Sejmu]
1. Marszałek Sejmu na wniosek Głównego Inspektora Pracy usta-
li, w drodze zarządzenia:
1) statut Państwowej Inspekcji Pracy, określający jej organizację we-
2) siedziby i zakres terytorialnej właściwości okręgowych inspektora-
wnętrzną;
tów pracy.
19
Art. 7
Rozdział 1. Organizacja Państwowej Inspekcji Pracy
2. Zarządzenia Marszałka Sejmu w sprawach, o których mowa
w ust. 1, podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypo-
spolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Statut Państwowej Inspekcji Pracy nadany Zarządzeniem Marszał-
ka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 sierpnia 2007 r. w spra-
wie nadania statutu Państwowej Inspekcji Pracy (M.P. Nr 58, poz. 657)
określa podstawowe założenia organizacji i funkcjonowania jednostek
organizacyjnych Państwowej Inspekcji Pracy, a w szczególności struk-
turę organizacyjną Głównego Inspektoratu Pracy, jak również funkcjo-
nowanie organów doradczych i konsultacyjnych Głównego Inspektora
Pracy. Nowy statut zastąpił statut obowiązujący pod rządami ustawy
z dnia 6 marca 1981 r., wprowadzony zarządzeniem Marszałka Sejmu
z dnia 25 października 2002 r. w sprawie nadania statutu Państwowej
Inspekcji Pracy (M.P. Nr 54, poz. 740 z późn. zm., M.P. z 2004 r. Nr 15,
poz. 233), wprowadzając zmiany w organizacji Głównego Inspektoratu
Pracy odpowiadające nowym zadaniom ustawowym (zwiększenie za-
kresu działania Państwowej Inspekcji Pracy o kontrolę legalności za-
trudnienia oraz realizacja przez Państwową Inspekcję Pracy nowych
zadań w dziedzinie prewencji ochrony pracy). Obok funkcjonujących
już komórek organizacyjnych, wchodzących w skład Głównego Inspek-
toratu Pracy, takich jak: Gabinet Głównego Inspektora Pracy, Depar-
tament Warunków Pracy, Departament Prawny, Departament Analiz
i Statystyki, Departament Organizacyjny, Departament Budżetu i Fi-
nansów, Sekcja Audytu Wewnętrznego, Sekcja Kontroli Wewnętrznej
i Skarg, Kancelaria Tajna, utworzony został nowy Departament Le-
galności Zatrudnienia oraz przekształcono Departament Prewencji
i Departament Informacji i Promocji w jeden Departament Prewencji
i Promocji z równoczesnym wydzieleniem Biura Informacji.
Art. 7. [Rada Ochrony Pracy]
1. Powołuje się Radę Ochrony Pracy, zwaną dalej „Radą”, jako
organ nadzoru w sprawach dotyczących przestrzegania prawa pracy,
20
Rada Ochrony Pracy
Art. 7
w tym bezpieczeństwa i higieny pracy, a także legalności zatrudnienia
oraz działalności Państwowej Inspekcji Pracy.
2. W skład Rady wchodzi 30 członków, w tym przewodniczący, za-
stępcy przewodniczącego, sekretarz i członkowie, których powołuje
i odwołuje Marszałek Sejmu. Kadencja Rady trwa cztery lata.
3. Członkowie Rady pełnią obowiązki do dnia powołania nowych
członków.
4. Członków Rady powołuje się spośród posłów, senatorów i kandy-
datów zgłoszonych przez Prezesa Rady Ministrów oraz przez organi-
zacje związkowe i organizacje pracodawców reprezentatywne w rozu-
mieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw
Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecz-
nego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.2)), a także przez inne or-
ganizacje społeczne zajmujące się problematyką ochrony pracy. Do
Rady powołuje się także ekspertów i przedstawicieli nauki.
5. W skład Rady nie można powołać pracownika Państwowej In-
spekcji Pracy, chyba że korzysta on z urlopu bezpłatnego udzielonego
w celu wykonywania funkcji z wyboru.
6. Zasady reprezentacji w Radzie oraz wysokość diety członków
Rady za udział w jej pracach określa Marszałek Sejmu w drodze za-
rządzenia.
7. Do zadań Rady należy wyrażanie stanowiska w sprawach z za-
kresu działania Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności doty-
czących:
1) programów działalności i zadań Państwowej Inspekcji Pracy;
2) okresowych ocen działalności Państwowej Inspekcji Pracy oraz
wniosków wynikających z tych ocen;
3) problemów ochrony pracy o zasięgu ogólnokrajowym.
8. Rada wyraża opinię o kandydatach na stanowiska Głównego In-
spektora Pracy i jego zastępców oraz okręgowych inspektorów pracy.
9. Rada działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulami-
nu, zatwierdzonego przez Marszałka Sejmu.
Do najważniejszych zadań Rady Ochrony Pracy należy: ocena dzia-
łalności Państwowej Inspekcji Pracy, wyrażanie stanowiska na temat
21
Art. 8
Rozdział 1. Organizacja Państwowej Inspekcji Pracy
programów działalności Państwowej Inspekcji Pracy oraz wniosków
wynikających z tych ocen, opiniowanie projektów aktów prawnych do-
tyczących problematyki ochrony pracy, inicjowanie prac związanych
z ratyfikacją konwencji międzynarodowych oraz międzynarodowych
norm z zakresu ochrony pracy i ergonomii, występowanie do orga-
nów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz organi-
zacji pracodawców i pracobiorców w sprawach związanych z ochroną
pracy, ocena problemów ochrony pracy o zasięgu ogólnokrajowym –
człowiek w środowisku pracy.
Na swoich posiedzeniach Rada Ochrony Pracy zajmuje się proble-
mami ochrony pracy, ustalonymi w planie pracy na dany rok. Główny
Inspektor Pracy przedstawia Radzie coroczne sprawozdania z dzia-
łalności PIP i programy jej działania na kolejne lata oraz informacje
przewidziane w programie działania Rady dotyczące np. przestrze-
gania przepisów prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy
w placówkach handlowych, bezpieczeństwa pracy w transporcie we-
wnątrzzakładowym, ze szczególnym uwzględnieniem użytkowania
wózków jezdniowych i przenośników, czy współpracy PIP z partne-
rami społecznymi, bezpieczeństwa pracy w budownictwie.
Art. 8. [Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy]
1. Państwowa Inspekcja Pracy prowadzi placówkę szkoleniową
Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy im. Profesora Jana
Rosnera we Wrocławiu, zwaną dalej „Ośrodkiem”.
2. Do zadań Ośrodka należy szkolenie i doskonalenie kadr Pań-
stwowej Inspekcji Pracy oraz upowszechnianie wiedzy i informacji,
a także doradztwo w zakresie ochrony pracy.
3. Główny Inspektor Pracy nadaje Ośrodkowi statut oraz, na wnio-
sek dyrektora Ośrodka, określa jego szczegółową organizację we-
wnętrzną.
Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy im. prof. Jana Ro-
snera we Wrocławiu od 55 lat prowadzi działalność w zakresie przy-
gotowania i doskonalenia kadr Państwowej Inspekcji Pracy oraz upo-
22
Nadawanie uprawnień rzeczoznawcy...
Nadawanie uprawnień rzeczoznawcy
Art. 9
wszechniania wiedzy, informacji i doradztwa z dziedziny ochrony
pracy. Zgodnie ze statutem Ośrodek organizuje kursy szkoleniowe
dla kandydatów na inspektorów pracy, kursy doskonalące dla inspek-
torów pracy oraz na zasadach komercyjnych – szkolenia i doskonale-
nie pracowników służb bezpieczeństwa i higieny pracy, szkolenia i do-
skonalenie pracodawców, pracobiorców oraz partnerów społecznych,
a także sympozja i seminaria.
Art. 9. [Nadawanie uprawnień rzeczoznawcy do spraw bezpieczeń-
stwa i higieny pracy]
1. Główny Inspektor Pracy nadaje uprawnienia rzeczoznawcy do
spraw bezpieczeństwa i higieny pracy na wniosek Komisji Kwalifika-
cyjnej do Oceny Kandydatów na Rzeczoznawców, zwanej dalej „Ko-
misją”, oraz prowadzi centralny rejestr wydanych uprawnień.
2. Uprawnienia rzeczoznawcy do spraw bezpieczeństwa i higieny pra-
cy, zwanego dalej „rzeczoznawcą”, mogą być nadane osobie, która:
1) ukończyła wyższe studia techniczne;
2) legitymuje się co najmniej 5-letnią praktyką zawodową w zakresie
ukończonego kierunku studiów;
3) ukończyła kurs przygotowujący do opiniowania projektów w zakre-
sie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, przeprowadzony
przez podmiot upoważniony przez Głównego Inspektora Pracy, we-
dług programu zatwierdzonego przez Głównego Inspektora Pracy;
4) złożyła, z wynikiem pozytywnym, egzamin przed Komisją.
3. Nadane uprawnienia upoważniają rzeczoznawcę do opiniowa-
nia projektów nowo budowanych lub przebudowywanych obiektów
budowlanych albo ich części, w których przewiduje się pomieszczenia
pracy, pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higie-
ny pracy oraz wymaganiami ergonomii.
4. Główny Inspektor Pracy, z własnej inicjatywy lub na wniosek
właściwego okręgowego inspektora pracy, może cofnąć uprawnienia
rzeczoznawcy w przypadku wydania przez niego opinii naruszają-
cej w sposób rażący przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. Głów-
ny Inspektor Pracy może także cofnąć uprawnienia rzeczoznawcy na
23
Art. 9
Rozdział 1. Organizacja Państwowej Inspekcji Pracy
wniosek okręgowego inspektora pracy, właściwego ze względu na lo-
kalizację obiektu budowlanego, w przypadku stwierdzenia podczas
odbioru tego obiektu lub jego eksploatacji, że w opinii wydanej przez
rzeczoznawcę nie uwzględniono istotnych przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy. Decyzja o cofnięciu uprawnień rzeczoznawcy powinna
być podjęta po uprzednim rozpatrzeniu jego wyjaśnień.
5. Członków Komisji, na 4-letnią kadencję, powołuje Główny In-
spektor Pracy w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pra-
cy spośród kandydatów zgłoszonych przez:
1) Główny Urząd Nadzoru Budowlanego:
2) organizacje techniczne, stowarzyszenia zawodowe, izby samorządu
zawodowego określone w ustawie o samorządach zawodowych ar-
chitektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów oraz spośród
przedstawicieli nauki i pracowników Państwowej Inspekcji Pracy.
W skład Komisji wchodzi 8 osób.
6. Główny Inspektor Pracy w porozumieniu z ministrem właści-
wym do spraw pracy może odwołać członka Komisji:
1) na wniosek podmiotu, który zgłosił jego kandydaturę;
2) w przypadku systematycznego nieuczestniczenia w pracach Komisji.
7. Członkowie Komisji otrzymują za udział w pracach Komisji
wynagrodzenie, a także diety i zwrot kosztów podróży na zasadach
określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 775 § 2 Ko-
deksu pracy.
8. Koszty związane z przygotowaniem kandydatów na rzeczoznaw-
ców, podnoszeniem kwalifikacji przez rzeczoznawców oraz nadawaniem
uprawnień rzeczoznawcom, ustalone przez Głównego Inspektora Pracy,
ponosi odpowiednio kandydat na rzeczoznawcę lub rzeczoznawca.
9. Minister właściwy do spraw pracy po zasięgnięciu opinii Głów-
nego Inspektora Pracy określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowe warunki oraz tryb nadawania i cofania uprawnień rze-
czoznawców, a także wymagania dotyczące przygotowania kandy-
datów na rzeczoznawców i podnoszenia kwalifikacji przez rzeczo-
znawców, biorąc pod uwagę poziom wykształcenia, dotychczasową
praktykę zawodową w zakresie opiniowania projektów obiektów
budowlanych, a także konieczność okresowego szkolenia;
24
Nadawanie uprawnień rzeczoznawcy...
Nadawanie uprawnień rzeczoznawcy
Art. 9
2) zakres nadawanych uprawnień, o którym mowa w ust. 3, wzór
uprawnień rzeczoznawcy, wzór klauzuli i pieczęci imiennej oraz
wzór rejestru opiniowanych projektów, biorąc pod uwagę rodzaj
budownictwa i podział na grupy projektowe;
3) wymagania dotyczące opinii rzeczoznawców o projektach nowo bu-
dowanych lub przebudowywanych obiektów budowlanych albo ich
części, w których przewiduje się wykonywanie pracy, oraz tryb postę-
powania odwoławczego od tych opinii, biorąc pod uwagę specyfikę,
charakter i przeznaczenie obiektu budowlanego, a także zgodność
przyjętych rozwiązań z obowiązującymi przepisami i normami;
4) tryb powoływania i odwoływania członków Komisji, sposób dzia-
łania tej Komisji i przeprowadzania egzaminu, biorąc pod uwagę
konieczność zapewnienia sprawnego funkcjonowania Komisji;
wysokość wynagrodzenia członków Komisji, biorąc pod uwagę zakres
wykonywanych czynności.
Z dniem 1 stycznia 2008 r. warunki nadawania uprawnień rze-
czoznawcom, tryb ich egzaminowania, skład komisji egzaminacyjnej
i zasady wynagradzania jej członków, a także wymogi dotyczące ich
opinii określa rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Społecznej
z dnia 19 grudnia 2007 r. w sprawie rzeczoznawców do spraw bez-
pieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 247, poz. 1835), które zastąpi-
ło rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja
1996 r. w sprawie uprawnień rzeczoznawców do spraw bezpieczeństwa
i higieny pracy, zasad opiniowania projektów obiektów budowlanych,
w których przewiduje się pomieszczenia pracy, oraz trybu powoływa-
nia członków Komisji Kwalifikacyjnej do Oceny Kandydatów na Rze-
czoznawców (Dz. U. Nr 62, poz. 290 z późn. zm.).
W świetle postanowień komentowanego przepisu Główny Inspektor
Pracy nadaje uprawnienia, które upoważniają rzeczoznawcę do opiniowa-
nia projektów nowo budowanych lub przebudowywanych obiektów budow-
lanych albo ich części, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, pod
względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wy-
maganiami ergonomii, w jednej lub więcej grupach uprawnień np.: budow-
nictwo powszechne i komunalne, rolno-spożywcze czy przemysłowe.
25
Art. 9
Rozdział 1. Organizacja Państwowej Inspekcji Pracy
Nadane uprawnienia mogą zostać przez Głównego Inspektora Pracy
cofnięte – z własnej inicjatywy lub na wniosek okręgowego inspektora
pracy – w przypadku wydania przez rzeczoznawcę opinii naruszającej
w sposób rażący przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy lub w przypadku
stwierdzenia podczas odbioru tego obiektu lub jego eksploatacji, że w opi-
nii wydanej przez rzeczoznawcę nie uwzględniono istotnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy. Decyzję o cofnięciu uprawnień Główny
Inspektor Pracy podejmuje po zapoznaniu się z wyjaśnieniami rzeczo-
znawcy, którego ujawnione naruszenia i nieprawidłowości dotyczą.
Główny Inspektor Pracy prowadzi centralny rejestr wydanych
uprawnień.
Rzeczoznawca opiniuje projekty, uwzględniając specyfikę, charakter
i przeznaczenie obiektu budowlanego lub jego części, a zwłaszcza wa-
runki wynikające z części technologicznej projektu. Sprawdza przede
wszystkim zgodność przyjętych rozwiązań z przepisami bezpieczeństwa
i higieny pracy, wymaganiami ergonomii oraz z Polskimi Normami,
a także – czy przyjęte rozwiązania likwidują bądź ograniczają zagroże-
nia, jakie może spowodować projektowany proces technologiczny.
Po przeprowadzeniu analizy projektu, rzeczoznawca umieszcza na
rzucie podstawowym projektu klauzulę zawierającą opinię oraz pie-
częć imienną (wg wzoru określonego w rozporządzeniu). Prowadzi re-
jestr wydanych opinii. Inwestor, jednostka projektowania lub projektant
mogą zakwestionować opinię rzeczoznawcy zwracając się w terminie
14 dni od jej otrzymania do okręgowego inspektora pracy w obszarze
właściwości którego leży projektowany obiekt, o ocenę prawidłowości
rozwiązań przyjętych w projekcie. Stanowisko okręgowego inspektora
pracy w tej kwestii jest ostateczne i nie przysługuje od niego odwoła-
nie. Rozporządzenie zakazuje rzeczoznawcom, będącym jednocześnie
projektantami, opiniowania projektów przez nich opracowanych, a tym
którzy są jednocześnie inspektorami pracy – opiniowania projektów
obiektów budowlanych albo ich części, w których przewiduje się po-
mieszczenia pracy, jeżeli dokonuje kontroli zgodności wykonania tych
obiektów z projektem. Rozporządzenie z 19 grudnia 2007 r. szczegó-
łowo określa zasady egzaminowania kandydatów na rzeczoznawców,
skład komisji egzaminacyjnej i zasady wynagradzania jej członków.
26
Zadania Państwowej Inspekcji Pracy
Art. 10
rozdział 2
zadania pańStwOwej inSpekcji pracy
Art. 10. [Zadania Państwowej Inspekcji Pracy]
1. Do zadań Państwowej Inspekcji Pracy należy:
1) nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, w szcze-
gólności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepi-
sów dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych
świadczeń wynikających ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów,
uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, zatrudnia-
nia młodocianych i osób niepełnosprawnych;
2) kontrola przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
przy projektowaniu budowy, przebudowy i modernizacji zakładów
pracy oraz stanowiących ich wyposażenie maszyn i innych urzą-
dzeń technicznych oraz technologii;
3) kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, wyko-
nywania działalności oraz kontrola przestrzegania obowiązku:
a) informowania powiatowych urzędów pracy o zatrudnieniu bez-
robotnego lub powierzeniu mu wykonywania innej pracy zarob-
kowej,
b) informowania powiatowych urzędów pracy przez bezrobotnych
o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działal-
ności,
c) opłacania składek na Fundusz Pracy,
27
Art. 10
Rozdział 2. Zadania Państwowej Inspekcji Pracy
d) dokonania wpisu do rejestru agencji zatrudnienia działalności,
której prowadzenie jest uzależnione od uzyskania wpisu do tego
rejestru,
e) prowadzenia agencji zatrudnienia zgodnie z warunkami okre-
ślonymi w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy;
4) kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wy-
konywania pracy przez cudzoziemców;
5) uczestnictwo w przejmowaniu do eksploatacji wybudowanych lub
przebudowanych obiektów budowlanych albo ich części w zakresie
ustalonym w odrębnych przepisach;
6) kontrola wyrobów wprowadzanych do obrotu pod względem speł-
niania przez nie wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny
pracy, określonych w odrębnych przepisach;
7) podejmowanie działań polegających na zapobieganiu i eliminowa-
niu zagrożeń w środowisku pracy, a w szczególności:
a) badanie i analizowanie okoliczności i przyczyn wypadków przy
pracy oraz kontrola stosowania środków zapobiegających tym
wypadkom,
b) analizowanie przyczyn chorób zawodowych oraz kontrola stoso-
wania środków zapobiegających tym chorobom,
c) inicjowanie prac badawczych w dziedzinie przestrzegania prawa
pracy, a w szczególności bezpieczeństwa i higieny pracy,
d) inicjowanie przedsięwzięć w sprawach ochrony pracy w rolnic-
twie indywidualnym,
e) udzielanie porad i informacji technicznych służących elimino-
waniu zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników, a także porad
i informacji w zakresie przestrzegania prawa pracy;
8) współdziałanie z organami ochrony środowiska w zakresie kontroli
przestrzegania przez pracodawców przepisów o przeciwdziałaniu
zagrożeniom dla środowiska;
9) kontrola przestrzegania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy,
określonych w ustawie z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach ge-
netycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2007 r. Nr 36, poz. 233);
10) opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu prawa pracy;
28
Zadania Państwowej Inspekcji Pracy
Art. 10
11) prawo wnoszenia powództw, a za zgodą osoby zainteresowanej
– uczestnictwo w postępowaniu przed sądem pracy, w sprawach
o ustalenie istnienia stosunku pracy;
12) wydawanie i cofanie zezwoleń w przypadkach, o których mowa
w art. 3045 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U.
z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.3));
13) udzielanie na pisemny wniosek osoby zainteresowanej informa-
cji o minimalnych warunkach zatrudnienia pracowników, okre-
ślonych w dziale drugim rozdziale IIa ustawy z dnia 26 czerwca
1974 r. – Kodeks pracy;
14) współpraca z urzędami państw członkowskich Unii Europejskiej
odpowiedzialnymi za nadzór nad warunkami pracy i zatrudnie-
nia pracowników, polegająca na:
a) udzielaniu informacji o warunkach zatrudnienia pracowników
skierowanych do wykonywania pracy na terytorium państwa
członkowskiego Unii Europejskiej na określony czas, przez pra-
codawcę mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Pol-
skiej,
b) informowaniu o stwierdzonych wykroczeniach przeciwko pra-
wom pracowników skierowanych do wykonywania pracy na te-
rytorium Rzeczypospolitej Polskiej na określony czas przez pra-
codawcę mającego siedzibę w państwie będącym członkiem Unii
Europejskiej,
c) wskazywaniu organu nadzoru nad rynkiem pracy, właściwego
do udzielania żądanej informacji ze względu na zakres jego
działania;
15) ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika określonych
w Kodeksie pracy, wykroczeń, o których mowa w art. 119–123
ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i in-
stytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.4)),
a także innych wykroczeń, gdy ustawy tak stanowią oraz udział
w postępowaniu w tych sprawach w charakterze oskarżyciela pu-
blicznego;
29
Art. 10
Rozdział 2. Zadania Państwowej Inspekcji Pracy
16) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie i przepisach
szczególnych.
2. Do zadań Państwowej Inspekcji Pracy należy ponadto nadzór
i kontrola zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pra-
cy:
1) osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż sto-
sunek pracy oraz osobom wykonującym na własny rachunek dzia-
łalność gospodarczą w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę
lub przedsiębiorcę, niebędącego pracodawcą, na rzecz którego taka
praca jest świadczona;
2) przez podmioty organizujące pracę wykonywaną przez osoby fi-
zyczne na innej podstawie niż stosunek pracy, w ramach prac spo-
łecznie użytecznych;
3) osobom przebywającym w zakładach karnych i zakładach popraw-
czych, wykonującym pracę, a także żołnierzom w służbie czynnej,
wykonującym powierzone im prace.
3. Państwowa Inspekcja Pracy sprawuje także nadzór i kontrolę
zapewnienia przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warun-
ków zajęć odbywanych na jego terenie przez studentów i uczniów nie-
będących pracownikami.
4. Państwowa Inspekcja Pracy może podejmować działania w za-
kresie prowadzenia badań oraz analizowania czynników szkodliwych
i uciążliwych w środowisku pracy.
1.1. Nadzorem i kontrolą Państwowej Inspekcji Pracy, zgodnie
z art. 1 ustawy, objęte jest przestrzeganie przez pracodawców prze-
pisów prawa pracy.
Kontrola polega na sprawdzeniu, czy stan rzeczywisty w określonej
materii jest zgodny z ustalonym wzorcem (w przypadku PIP – z prze-
pisami prawa pracy), natomiast nadzór to rozstrzygnięcia władcze (de-
cyzje) wobec podmiotów kontrolowanych. Ustalenia dokonane pod-
czas kontroli stanowią podstawę zastosowania środków nadzorczych,
choć możliwa jest również kontrola, która nie uruchamia aktów nad-
zorczych.
30
Pobierz darmowy fragment (pdf)
