Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00248 005074 15197173 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz - ebook/pdf
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz - ebook/pdf
Autor: , Liczba stron: 425
Wydawca: Wolters Kluwer Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-264-5467-7 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> prawo i podatki >> administracyjne
Porównaj ceny (książka, ebook, audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Opracowanie zawiera teksty ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz aktów wykonawczych do niej - wraz z komentarzem do poszczególnych artykułów ustawy, szeroko odnoszącym się do bogatego i często rozbieżnego orzecznictwa sądów administracyjnych oraz Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego, a także piśmiennictwa prawniczego.

Adresaci:
Komentarz jest adresowany do praktyków zajmujących się planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym, w szczególności sędziów sądów administracyjnych, członków samorządowych kolegiów odwoławczych, adwokatów i radców prawnych. Będzie przydatny również architektom urbanistom w ich pracy zawodowej oraz przedstawicielom nauk rawnych i studentom prawa zainteresowanym poszerzeniem wiedzy w tym zakresie.

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Spis treści Spis treści Wykaz skrótów Wstęp Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Uwagi wstępne Rozdział 1. Przepisy ogólne Rozdział 2. Planowanie przestrzenne w gminie Rozdział 3. Planowanie przestrzenne w województwie Rozdział 4. Planowanie przestrzenne na szczeblu krajowym Rozdział 5. Lokalizacja inwestycji celu publicznego i ustalanie warunków zabudowy w odniesieniu do innych inwestycji Rozdział 6. Zmiany w przepisach obowiązujących Rozdział 7. Przepisy przejściowe i końcowe Załączniki Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (załączniki 1–7) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (załączniki 1–9) 7 13 15 17 33 96 242 253 262 367 368 377 379 388 5 Spis treści Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie wzoru rejestru decyzji o warunkach zabudowy oraz wzorów rejestrów decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego (załączniki 1–4) Bibliografia Wykaz orzecznictwa 402 405 413 6 Wykaz skrótów Wykaz skrótów Akty prawne EKSL k.c. – Europejska Karta Samorządu Lokalnego, sporządzo- na w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607 z późn. zm.) – ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) Konstytucja RP – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) k.p.a. o.p. p.g.g. p.g.k. p.o.ś. p.p.s.a. pr. bud. – ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 267) – ustawa z dnia – Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) – ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981 z późn. zm.) – ustawa z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kar- tograficzne (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 z późn. zm.) – ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony śro- dowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) – ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowa- niu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.) – ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) 7 Wykaz skrótów pr. energ. pr. lot. pr. wod. r.p.b. r.w.n.z. r.w.r.d. r.w.t.d. r.z.m.p. r.z.p.s. TFUE TUE 8 – ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1059) – ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 933 z późn. zm.) – ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 145 z późn. zm.) – rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli (tekst jedn.: Dz. U. z 1939 r. Nr 34, poz. 216 z późn. zm.) – rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierp- nia 2003 r. w sprawie sposobu ustalania wymagań doty- czących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodaro- wania przestrzennego (Dz. U. Nr 164, poz. 1588) – rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie wzoru rejestru decyzji o warunkach zabudowy oraz wzorów rejestrów decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego (Dz. U. Nr 130, poz. 1385) – rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Mor- skiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków tech- nicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430 z późn. zm.) – rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierp- nia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 164, poz. 1587) – rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwiet- nia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwa- runkowań i kierunków zagospodarowania przestrzen- nego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233) – Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE C 326 z 26.10.2012, s. 47) – Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE C 326 z 26.10.2012, s. 13) TWE u.d.i.p. u.d.p. u.f.p. u.g.n. u.i.z.t.r. u.l. u.l.u. u.o.a.n. u.o.g.r. u.o.m. u.o.p. u.o.t.o.z. u.o.z.o.z. Wykaz skrótów – Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE C 321 E z 29.12.2006, s. 37) – ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do infor- macji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.) – ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 260) – ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicz- nych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.) – ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nierucho- mościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.) – ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakre- sie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziem- nego w Świnoujściu (Dz. U. Nr 84, poz. 700 z późn. zm.) – ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59 z późn. zm.) – ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowi- skowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowi- skowej oraz o gminach uzdrowiskowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 651 z późn. zm.) – ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów nor- matywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 z późn. zm.) – ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 z późn. zm.) – ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502 z późn. zm.) – ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.) – ustawa z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 z późn. zm.) – ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opie- ce nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.) 9 Wykaz skrótów u.p.t.u. u.p.t.z. u.p.z.p. u.s.g. u.s.p. u.s.p.k.k. u.s.w. u.u.i.ś. u.w.r.u. u.z.p. u.z.p.p.r. u.z.z.w. 10 – ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) – ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transpor- cie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13 z późn. zm.) – ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospo- darowaniu przestrzennym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 647 z późn. zm.) – ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gmin- nym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) – ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powia- towym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 z późn. zm.) – ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154 z późn. zm.) – ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie woje- wództwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 z późn. zm.) – ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale spo- łeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach od- działywania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) – ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675) – ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu prze- strzennym (tekst jedn.: Dz. U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139 z późn. zm.) – ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadze- nia polityki rozwoju (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 z późn. zm.) – ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopa- trzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.) Czasopisma Wykaz skrótów – Administracja. Teoria, dydaktyka, praktyka – Biuletyn Informacyjny Sądu Najwyższego – Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej ATDP Biul. SN Dz. Urz. UE Dz. Urz. Wielk. – Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego FK NZS ONSA ONSAiWSA – Finanse Komunalne – Nowe Zeszyty Samorządowe – Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych OSNC OSP OSPiKA OTK-A OwSS PiP Sam. Teryt. ZNSA ETPC KPZK 2030 NSA SN TK WSA – Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna – Orzecznictwo Sądów Polskich – Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych – Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzę- dowy, Seria A – Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych – Państwo i Prawo – Samorząd Terytorialny – Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego Inne – Europejski Trybunał Praw Człowieka – Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 – Naczelny Sąd Administracyjny – Sąd Najwyższy – Trybunał Konstytucyjny – wojewódzki sąd administracyjny 11 Wstęp Wstęp Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 647), która zastąpiła usta- wę z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn.: Dz. U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139 z późn. zm.), obowiązuje już – wraz z równo- ległymi przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) – ponad dziewięć lat. W tym czasie doczekała się siedemnastu nowelizacji, tzn. przeciętnie jed- nej nowelizacji co pół roku, czterech orzeczeń Trybunału Konstytucyjne- go, w tym wyroku z dnia 9 lutego 2010 r., P 58/10, Dz. U. Nr 24, poz. 124, orzekającego o niekonstytucyjności jej art. 37 ust. 1, oraz bardzo obfite- go orzecznictwa sądowoadministracyjnego, jak również kilku komenta- rzy, w tym T. Bąkowskiego (Kraków 2004), Z. Niewiadomskiego (Warsza- wa 2011) a ostatnio M.J. Nowaka (Warszawa 2012). Zarazem u.p.z.p. od początku jej obowiązywania była przedmiotem krytyki i próbowano zastępować ją nowymi przepisami. W szczególności w 2005 r. został wniesiony do Sejmu IV kadencji rządowy projekt ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym gmin (druk sejmowy nr 3661), który nie wyszedł poza pierwsze czytanie w Komisji Infrastruktury oraz Komi- sji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Z kolei w 2012 r. pod- jęte zostały prace rządowe nad projektem ustawy – Kodeks budowlany, obejmującej także problematykę przestrzennego planowania miejscowego. Niezależnie od prób zastąpienia u.p.z.p. nowymi przepisami oraz od dokonywanych nowelizacji tej ustawy wydawane są – co wskazuje na nie- wystarczającą efektywność mechanizmów wprowadzonych przez u.p.z.p. – kolejne „specustawy”, mające umożliwić podjęcie uproszczonych proce- sów inwestycyjnych w odniesieniu do nieruchomości poza ogólnym unor- mowaniem u.p.z.p. 13 Wstęp Mimo krytyk i prób zastąpienia nowymi przepisami, przepi- sy u.p.z.p. pozostają w mocy, stanowiąc podstawę uchwał rad gmin w przedmiocie obligatoryjnego, obejmującego obszar całej gminy, stu- dium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmi- ny, w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jako aktu prawa miejscowego uchwalanego przez radę gminy w ramach przysługującego gminie „władztwa planistycznego”, jak również w przed- miocie szczególnej, trudnej do prawnego zakwalifikowania, znajdującej zastosowanie w sytuacji braku planu miejscowego instytucji decyzji o wa- runkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Ponieważ orzecznictwo sądowoadministracyjne w tej materii wydaje się powoli i stopniowo od- stępować od, zdawałoby się, trwale ustalonego kierunku, a jednocześnie pojawiają się kolejne wyzwania stawiane przez praktykę, celowe wydało się opracowanie nowego komentarza do ustawy, uwzględniającego wszyst- kie te okoliczności. Autorzy niniejszego komentarza w 2007 r. – wraz z Aleksandrem Nelickim – sporządzili, w ramach programu Ernst and Young „Sprawne Państwo”, raport Zagospodarowanie przestrzenne. Polskie prawo na tle standardów demokratycznego państwa prawnego, w którym starali się wykazać niedostoso- wanie rozwiązań u.p.z.p. do standardów przyjętych w państwach Europy Zachodniej, w szczególności w Niemczech i Wielkiej Brytanii. Od 2007 r. sytuacja w tym zakresie nie uległa istotniejszej zmianie, wobec czego aktualne pozostaje nasze krytyczne podejście do wielu ele- mentów treści u.p.z.p., ale również do, nazbyt skupionej na tradycji, znaczą- cej części orzecznictwa i doktryny – które nie może pozostać bez wpływu na treść komentarza przedstawianego niniejszym pod ocenę Czytelników. W tekście u.p.z.p. oraz w komentarzu uwzględniono stan prawny wynikający z ustawy z dnia 13 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 951), któ- ra weszła w życie (wraz z jej art. 26, wprowadzającym zmiany w u.p.z.p.) z dniem 1 stycznia 2013 r. Autorzy Warszawa, styczeń 2013 r. 14 Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 647; zm.: Dz. U. z 2012 r. poz. 951, poz. 1445; z 2013 r. poz. 21) Uwagi wstępne Uwagi wstępne 1. Prawo planowania i zagospodarowania przestrzennego w zna- czeniu ścisłym obejmuje przepisy zawarte w u.p.z.p. Na ustawę składa się pięć rozdziałów, w których zawarto regulacje dotyczące zasad obo- wiązujących administrację publiczną i podmioty prywatne w planowa- niu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz kompetencje administracji publicznej, będące podstawą rozstrzygnięć podejmowanych w procesie planowania przestrzennego, praw i obowiązków podmiotów prywatnych w zakresie zagospodarowania przestrzennego, a także z dodatkowych dwóch rozdziałów zawierających przepisy zmieniające przepisy innych ustaw w związku z regulacjami zawartymi w u.p.z.p. oraz przepisy przej- ściowe i końcowe. W art. 1–8, stanowiących ogólne przepisy o planowaniu i zagospoda- rowaniu przestrzennym, unormowane zostały podstawowe zasady o cha- rakterze materialnoprawnym wyznaczające podstawy działania organów administracji publicznej, zawarte zostały definicje podstawowych termi- nów używanych w ustawie, określone uprawnienia podmiotów niepodpo- rządkowanych organom administracji publicznej w zakresie zagospodaro- wania terenów oraz podstawy ochrony ich interesów prawnych. W sposób generalny dokonany został podział zadań i kompetencji pomiędzy organa- mi administracji publicznej w zakresie planowania przestrzennego, wska- zane zostały również podstawowe akty prawne służące określaniu warun- ków zagospodarowania przestrzennego. W rozdziale 2 u.p.z.p., regulującym planowanie przestrzenne na szczeblu lokalnym, art. 9–35 określają charakter prawny i przedmiot regula- cji studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (planów miejscowych), a także procedurę ich sporządzania, kompetencje organów Igor Zachariasz 17 Uwagi wstępne gminy i innych organów administracji publicznej oraz uprawnienia pod- miotów zewnętrznych wobec administracji biorących udział w procesie sporządzania i uchwalania tych aktów prawnych. Następne art. 36–37 nor- mują zasady odpowiedzialności odszkodowawczej gminy oraz zasady na- liczania i pobierania opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości spo- wodowanej uchwaleniem planu miejscowego. W rozdziale 3 w art. 38–45 u.p.z.p. uregulowane zostały kwe- stie planowania przestrzennego w województwie, a w rozdziale 4 w art. 46–49 u.p.z.p. – planowania na szczeblu krajowym. Wreszcie w roz- dziale 5 w art. 50–67 u.p.z.p. określone zostały zasady postępowania i za- kres materialnoprawny zastosowania decyzji o warunkach zabudowy i za- gospodarowania terenu w przypadku ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz innych inwestycji na obszarach, gdzie nie obowiązują plany miejscowe. 2. W szerokim znaczeniu prawo planowania i zagospodarowa- nia przestrzennego nie ogranicza się jedynie do przepisów zawartych w u.p.z.p., która, w konsekwencji, obejmuje tylko część prawnej materii planowania i zagospodarowania przestrzennego, a w jej ramach normuje przede wszystkim, choć nie wyłącznie, problematykę proceduralną. Prawo planowania i zagospodarowania przestrzennego sensu largo obejmuje tak- że przepisy innych ustaw, kształtujące aspekty przedmiotowe, podmioto- we i proceduralne planowania i zagospodarowania przestrzennego, co do zasady uregulowane w u.p.z.p. Przykładowo1 można w tym miejscu wskazać przepisy art. 3 pkt 50 czy art. 71–76 p.o.ś., art. 6 i 146 ust. 2 u.g.n., art. 2 pkt 9 p.g.k., art. 7 u.o.z.o.z., art. 88d ust. 2 pr. wod. Prawo planowania i zagospodarowania przestrzennego tworzą tak- że przepisy innych ustaw, które często nie zostały wskazane w u.p.z.p., ale wprost lub pośrednio normują aspekty materialne, podmiotowe i procedu- ralne regulowane przepisami u.p.z.p. Obok powyżej wskazanych ustaw z ważniejszych należy wymienić: – ustawę z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 260), 1 Według A. Jędraszki już w 2005 r. było (oczywiście nie licząc aktów prawa miejscowego w postaci miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego) co najmniej 60 ustaw i ponad 100 aktów wykonawczych oddziałujących wprost albo pośrednio na zagadnienia planowania i za- gospodarowania przestrzennego (A. Jędraszko, Zagospodarowanie przestrzenne w Polsce – drogi i bez- droża regulacji ustawowych, Warszawa 2005, s. 80 i 407). 18 Igor Zachariasz Uwagi wstępne – ustawę z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospo- litej Polskiej i administracji morskiej (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502 z późn. zm.), – ustawę z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59 z późn. zm.), – ustawę z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 931), – ustawę z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 z późn. zm.), – ustawę z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 264 z późn. zm.), – ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.), – ustawę z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdro- wiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdro- wiskowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 651 z późn. zm.), – ustawę z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbioro- wym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13 z późn. zm.), czy też – ustawę z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981). 3. Odrębne od przepisów u.p.z.p. regulacje w zakresie zasad i try- bu lokalizowania inwestycji zawierają tzw. specustawy, do których należą: – ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.), – ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygo- towywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.), – ustawa z dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego tur- nieju Mistrzostw Europy w Piłce nożnej UEFA EURO 2012 (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 26, poz. 133 z późn. zm.), – ustawa z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygoto- wania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego (Dz. U. Nr 42, poz. 340 z późn. zm.), – ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie termi- nalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu (Dz. U. Nr 84, poz. 700 z późn. zm.), – ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci tele- komunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675) oraz Igor Zachariasz 19 Uwagi wstępne – – – ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. Nr 143, poz. 963). 4. Do źródeł prawa planowania i zagospodarowania przestrzenne- go o mocy powszechnie obowiązującej należą także wydane na podstawie przepisów u.p.z.p. następujące akty wykonawcze: – rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu za- gospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 164, poz. 1587), rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabu- dowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 164, poz. 1588), rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie oznaczeń i nazewnictwa stosowanych w decyzji o usta- leniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz w decyzji o warun- kach zabudowy (Dz. U. Nr 164, poz. 1589), rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków za- gospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233), rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 maja 2004 r. w spra- wie sposobu uwzględniania w zagospodarowaniu przestrzennym potrzeb obronności i bezpieczeństwa państwa (Dz. U. Nr 125, poz. 1309), rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie wzoru rejestru decyzji o warunkach zabudowy oraz wzo- rów rejestrów decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicz- nego (Dz. U. Nr 130, poz. 1385). Nie zostało natomiast wydane przez ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej2 rozporządze- nie określające wymagany zakres projektu planu zagospodarowania prze- strzennego województwa w części tekstowej i graficznej. – – – 5. Źródłami prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego o mocy powszechnie obowiązującej są także plany miejscowe stanowione na podstawie u.p.z.p. oraz akty prawne o mocy powszechnie obowiązującej stanowione na podstawie innych ustaw przez organy jednostek samorządu 2 Od 1 stycznia 2013 r. właściwy jest minister do spraw rozwoju regionalnego. 20 Igor Zachariasz Uwagi wstępne terytorialnego i administracji rządowej, określające zasady zagospodaro- wania przestrzennego zorientowane np. na ochronę pewnych wartości w przestrzeni, czy określone przedsięwzięcia administracji publicznej i podmiotów prywatnych w przestrzeni, np. dotyczące ochrony terenów cennych ze względów przyrodniczych czy rozwoju systemów infrastruk- turalnych (np. plan ochrony parku krajobrazowego, plan zrównoważone- go rozwoju publicznego transportu zbiorowego). Źródłami prawa o mocy wewnętrznie obowiązującej w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego są akty prawne wskaza- ne w u.p.z.p. (np. strategia rozwoju gminy, plan zagospodarowania prze- strzennego województwa, koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju) oraz w innych ustawach administracyjnego prawa materialnego (np. plan rozwoju sieci drogowej, plan ochrony parku kulturowego). Szczególną kwestię stanowi charakter prawny studium uwarunko- wań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, które nie jest aktem prawa miejscowego (art. 9 ust. 5 u.p.z.p.). Jego ustalenia mogą być jednakże uznane za wiążące właściwe organy gminy nie tylko przy spo- rządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (art. 9 ust. 4 u.p.z.p.), ale i przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy i za- gospodarowania terenu (zob. komentarz do art. 59). 6. W doktrynie prezentowany jest pogląd o szczególnym związku łączącym przepisy u.p.z.p. z przepisami ustawy – Prawo budowlane – usta- wy te stanowią funkcjonalną całość normatywną, określając zespół złożo- nych działań, które składają się na proces inwestycyjny, a ten funkcjonalny związek skutkuje tym, że często nie można stosowania jednej z nich od- dzielić od stosowania drugiej, co znajduje odzwierciedlenie w wielu prze- pisach obydwu ustaw3. Ścisły związek pomiędzy przepisami pr. bud. a u.p.z.p. niewątpli- wie występuje, jednakże budzi zastrzeżenia twierdzenie, że jest to zwią- zek szczególny. Takie same ścisłe powiązania w zakresie stosowania ustaw w związku z realizacją procesu budowlanego zachodzą bowiem także po- między przepisami u.p.z.p. a innymi ustawami, m.in. przepisami u.d.p., czy też przepisami p.o.ś., u.o.z.o.z., u.o.p., u.p.t.z., które posługują się wspól- nym dla procesu inwestycyjnego aparatem pojęciowym, zawierają przepi- sy określające treść aktów prawnych wydawanych na podstawie u.p.z.p., zasady i uwarunkowania, które muszą być brane pod uwagę podczas okre- 3 Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, red. Z. Niewiadomski, Warsza- wa 2011, s. 482. Igor Zachariasz 21 Uwagi wstępne ślania w tych aktach przedsięwzięć z zakresu gospodarki przestrzennej, czy też przepisy dotyczące stosowania norm technicznych, które muszą być uwzględniane przy tworzeniu aktów prawnych wskazanych w u.p.z.p. Są to więc przepisy stosowane w procesie inwestycyjnym równocześnie z przepisami u.p.z.p., podobnie jak przepisy pr. bud. 7. Pogląd dotyczący szczególnego związku funkcjonalnego zacho- dzącego pomiędzy u.p.z.p. a pr. bud. ma swój historyczny kontekst. Pierw- szy akt prawny regulujący jednolicie problematykę planowania i zagospo- darowania przestrzennego na całym terytorium państwa polskiego, jakim było rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie bu- dowlanym i zabudowaniu osiedli (tekst jedn.: Dz. U. z 1939 r. Nr 34, poz. 216 z późn. zm.), miał zastosowanie: 1) przy budowie, zmianach budowlanych i utrzymaniu: a) wszelkich budynków naziemnych i podziemnych zarówno w osiedlach, jak i poza osiedlami, a także b) urządzeń związanych z budynkami tudzież urządzeń pomoc- niczych przy budowie oraz 2) przy tworzeniu nowych działek budowlanych w osiedlach, 3) przy zakładaniu, urządzaniu i zmianach przez gminę w obrębie osiedli ulic i dróg, placów i wszelkich terenów przeznaczonych do użytku publicznego. Rozporządzenie wprowadzało obowiązek sporządzania planów za- budowania osiedli, za które uważano miasta i miasteczka, uzdrowiska ma- jące na podstawie odrębnych przepisów status użyteczności publicznej, osady wiejskie i fabryczne, kolonie robotnicze oraz wszelkie skupiska dzie- sięciu i więcej budynków mieszkalnych, a po nowelizacji rozporządzenia w 1936 r. także dla zamierzeń budowlanych poza osiedlami – w związku z istniejącymi bądź zamierzonymi inwestycjami państwowymi lub potrze- bami istniejących (zakładanych) osiedli. Dla pozostałych obszarów plany zabudowania należało sporządzać w miarę nieodzownej potrzeby. Rozporządzenie Prezydenta RP z 1928 r. zakresem regulacji obejmo- wało nie tylko sprawy planowania przez administrację publiczną zabudo- wy na szczeblu lokalnym i regionalnym (art. 7–51 r.p.b.), w tym jako skutki zatwierdzenia planów zabudowania powinności odszkodowawcze admini- stracji powstałe w związku z poniesionymi rzeczywistymi szkodami przez właścicieli powstałymi wskutek zakazu zabudowy (art. 43–50 r.p.b.), ale także sprawy parcelacji gruntów oraz scalania działek budowlanych i prze- kształcania działek zabudowanych wadliwie, kosztów pierwszego urzą- 22 Igor Zachariasz Uwagi wstępne dzenia ulic na parcelowanych terenach należących do osób prywatnych, wywłaszczenia (art. 52–171 r.p.b.), opłat adiacenckich (art. 172–174 r.p.b.), a więc materię regulowaną dziś u.g.n., czy też przepisy budowlane dotyczą- ce warunków technicznych usytuowania budynków i podejmowania prac budowlanych (art. 175–381 r.p.b.), a zatem sprawy regulowane dziś pr. bud. Trzeba podkreślić, że w okresie II Rzeczypospolitej przepisy r.p.b. dawały możliwość całościowego regulowania procesu inwestycyjnego, od fazy planowania po jego realizację, stwarzając system przepisów uzależnia- jących powstawanie nowej zabudowy z jednej strony od planów zabudo- wania i warunków w nich określonych (przy czym przepisy r.p.b. wyma- gały określania warunków zabudowy terenu także w kontekście potrzeb związanych z ochroną zabytków, dzieł sztuki, przyrody i pejzażu4), z dru- giej strony od technicznego przygotowania terenów w zakresie dróg i in- nej niezbędnej infrastruktury publicznej przed rozpoczęciem inwestycji prywatnych na zaplanowanym terenie, łącznie z możliwością obciążania podmiotów prywatnych kosztami budowy tej infrastruktury. Przepisy r.p.b. tworzyły, jak na ówczesne czasy, nowoczesne in- strumentarium prawne, powszechnie stosowane w tym okresie w innych państwach europejskich, którego celem było zapobieganie powstawania wadliwej zabudowy, tzn. zabudowy lokowanej na terenach do tego nie- przygotowanych infrastrukturalnie lub nienadających się do celów osied- leńczych ze względów ekologicznych, jak też przeciwdziałające rozwojo- wi budownictwa na obszarach cennych ze względów przyrodniczych5. 8. Rozporządzenie Prezydenta RP z 1928 r. wprowadzało szeroką ochronę praw podmiotowych w planowaniu przestrzennym. Ówczesne przepisy nie czyniły z kategorii interesu prawnego przesłanki odwoławczej w postępowaniu planistycznym, analogicznie do ówczesnych przepisów normujących ogólne postępowanie administracyjne w sprawach indywi- dualnych. Każdy uczestnik postępowania, który zgłosił swój udział w po- stępowaniu w formie wniosku, był interesowanym, któremu przysługiwało wiele praw procesowych. Rozporządzenie nakazywało rozpatrzyć zgłaszane przez osoby in- teresowane wnioski w procesie sporządzania planu zabudowania oraz za- strzeżenia władz. Wnioski należało uwzględniać, „gdy przeciwko takiemu 4 K.W. Kumaniecki, Prawo budowlane (w:) K.W. Kumaniecki, B. Wasiutyński, J. Panejko, Pol- skie prawo administracyjne w zarysie, Kraków 1931, s. 530. 5 C. Rudnicki, Kilka uwag o rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli, Samorząd Miejski 1928, nr 6, s. 246. Igor Zachariasz 23 Uwagi wstępne uwzględnieniu nie przemawia ani interes publiczny, ani interes innych osób”6. Interes ten nie musiał mieć charakteru interesu prawnego, mógł być interesem faktycznym. Osoby interesowane w terminie dwóch tygodni po wyłożeniu planu mogły zgłaszać przeciwko niemu zarzuty. Instytucja zarzutu, będąc swo- istym środkiem odwoławczym, służyła w konsekwencji ochronie intere- sów mieszkańców na etapie gotowego planu zabudowania. Jeśli zgłoszone zarzuty nie zostały uwzględnione przez organ uchwalający plan, ciążył na nim prawny obowiązek przekazania nieuwzględnionego zarzutu organo- wi nadzorczemu – wojewodzie, a w Warszawie – Ministrowi Robót Pub- licznych, który miał prawo wprowadzenia do planu zabudowania zmian zgodnie ze zgłaszanymi zarzutami, o ile zarzuty te były uzasadnione inte- resem publicznym albo okolicznościami, iż plan wprowadzał pewne nie- usprawiedliwione uciążliwości dla obywateli (art. 32–33 r.p.b.). W sytuacji gdy ze względu na zgłaszane zarzuty plan zabudowania wymagałby nie drobnych zmian, ale zasadniczych poprawek, istotnych ze względu na ochronę zgłaszanych interesów, organ nadzorczy mógł odmó- wić zatwierdzenia planu lub jego części, co powodowało konieczność po- nownego opracowania planu lub jego kwestionowanej części. O ile zgło- szone zarzuty nie zostały uwzględnione przez władze nadzorcze, osoby, które je zgłosiły, musiały być o tym zawiadomione i miały prawo zaskar- żyć decyzje organu nadzorczego w tym względzie do Najwyższego Try- bunału Administracyjnego7. 9. Po II wojnie światowej administracyjnoprawne uwarunkowa- nia procesu inwestycyjnego, w następstwie dokonanych zmian ustroju społeczno -gospodarczego, lecz także wskutek obiektywnych procesów związanych z rozwojem materialnego prawa administracyjnego, zostały unormowane w licznych odrębnych ustawach. Przede wszystkim silnie rozwija się prawo ochrony środowiska; na- zwa ta jest jednak używana stosunkowo od niedawna – poczynając od, poprzedzającej obecną, ustawy – Prawo ochrony środowiska (teza 2), po ustawę z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska (tekst jedn.: Dz. U. z 1994 r. Nr 49, poz. 196 z późn. zm.). 6 G. Szymkiewicz, Komentarz do prawa budowlanego w nowym brzmieniu, cz. 1, Warsza- wa 1938, s. 62. 7 Szerzej o ochronie praw podmiotowych w planowaniu przestrzennym okresu między- wojennego zob. I. Zachariasz, Planowanie zabudowy miast w latach 1928–1939. Aspekty prawne, Czaso- pismo Prawno -Historyczne 2010, Tom LXII, z. 1, s. 342 i n. 24 Igor Zachariasz Uwagi wstępne Jednocześnie wymóg przygotowania terenów pod zabudowę pod kątem odpowiedniej infrastruktury publicznej (przede wszystkim tech- nicznej) jako warunek rozpoczęcia innych inwestycji, w tym zabudowy mieszkaniowej, przestał być podstawowym wymogiem dopuszczalności procesu budowlanego na zaplanowanym terenie. Centralnym zagadnie- niem prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego po 1945 r. stała się wyłącznie kwestia zgodności zamierzeń inwestycyjnych pod- miotów indywidualnych i gospodarczych z ustaleniami planów zago- spodarowania przestrzennego, natomiast wymóg realizacji inwestycji infrastrukturalnych jako warunku sine qua non realizacji zabudowy miesz- kaniowej, usługowej czy produkcyjnej przestał być, co mogło znaleźć uzasadnienie w deklarowanym modelu gospodarki planowej, obowiąz- kiem prawnym i pozostał w istocie kwestią swobodnego działania admi- nistracji publicznej. Problematyka planowania i zagospodarowania przestrzennego stała się przedmiotem odrębnej regulacji ustawowej. Proces ten następo- wał stopniowo i wiązał się z dążeniem do podporządkowania wszelkiej działalności w przestrzeni, zarówno podmiotów prywatnych, jak i pań- stwa, planom zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z art. 1 dekretu z dnia 2 kwietnia 1946 r. o planowym zagospodarowaniu przestrzennym kraju (Dz. U. Nr 16, poz. 109 z późn. zm.), zastępującego art. 7–51 r.p.b., wszelkie poczynania publiczne i prywatne w zakresie rozmieszczenia ludności lub użycia terenu miały być dostosowane do postanowień pla- nów miejscowych, regionalnych i planu krajowego. Plany te stanowiły hierarchiczny system aktów prawnych: plan krajowy stanowił podstawę sporządzenia planów regionalnych, te ostatnie zaś były podstawą do spo- rządzenia planów miejscowych. Tym samym zaczęto wprowadzać zasadę zabudowy planowej. W 1961 r. materia objęta rozporządzeniem Prezydenta RP z 1928 r. w jego brzmieniu sprzed 1946 r. została unormowana w trzech odrębnych ustawach: – ustawie z dnia 31 stycznia 1961 r. o planowaniu przestrzennym (tekst jedn.: Dz. U. z 1975 r. Nr 11, poz. 67 z późn. zm.), zastępującej dekret z dnia 2 kwietnia 1946 r., której art. 1 potwierdzał zasadę wprowa- dzoną w 1946 r., że wszelkie użycie terenu powinno być zgodne z postanowieniami planu zagospodarowania przestrzennego; – ustawie z dnia 31 stycznia 1961 r. – Prawo budowlane (Dz. U. Nr 7, poz. 46 z późn. zm.), która, zastępując obowiązujące przepisy roz- Igor Zachariasz 25 Uwagi wstępne porządzenia Prezydenta RP z 1928 r., regulowała kwestie budowy i użytkowania obiektów; – ustawie z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (tekst jedn.: Dz. U. z 1969 r. Nr 22, poz. 159 z późn. zm.), która normowała zasady gospodarki gruntami państwowymi, kwe- stie opłat adiacenckich i wprowadzała do systemu prawnego nową instytucję (choć zarazem zastępującą instytucję wieczystej dzierża- wy, unormowaną w dekrecie z dnia 11 października 1946 r. – Prawo rzeczowe, Dz. U. Nr 57, poz. 319 z późn. zm.) – prawo użytkowania wieczystego, wiążąc ją ściśle z procesem budowlanym; wprowa- dzając instytucję użytkowania wieczystego, liczono, że dzięki niej zwiększy się zaangażowanie środków finansowych podmiotów in- dywidualnych w budowie niezbędnej infrastruktury osiedleńczej; w braku tej infrastruktury upatrywano główną barierę rozwoju bu- downictwa mieszkaniowego8, stąd wprowadzono m.in. możliwość określania wysokości opłaty z tytułu użytkowania wieczystego w zależności od kosztów budowy dróg publicznych, wodociągów, kanalizacji9; trzy lata wcześniej ustawą z dnia 12 marca 1958 r. o za- sadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (tekst jedn.: Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 z późn. zm.) odrębnie uregulowano kwestię wywłaszczeń nieruchomości, zaś trzy lata później podstawowe ele- menty konstrukcji użytkowania wieczystego zostały wprowadzone do uchwalonego wówczas kodeksu cywilnego. W kolejnych latach system gospodarowania przestrzenią, choć ulegał licznym zmianom, nie został zmieniony co do istoty. Zarówno ustawa z dnia 24 października 1974 r. – Prawo budowlane (Dz. U. Nr 38, poz. 229 z późn. zm.), jak i ustawa z dnia 12 lipca 1984 r. o planowaniu przestrzennym (tekst jedn.: Dz. U. z 1989 r. Nr 17, poz. 99 z późn. zm.), którą obok planu krajowego, pla- nów regionalnych i miejscowych wprowadzono nowy rodzaj planów – plany obszarów funkcjonalnych, nie dokonały w istocie żadnych zmian systemo- wych w gospodarce przestrzennej, zwłaszcza zmierzających do związania podejmowanych w planach rozstrzygnięć w zakresie gospodarowania prze- strzenią z działaniami w zakresie budowy infrastruktury publicznej niezbęd- nej do zapewnienia obsługi terenów poddawanych procesom inwestycyjnym. 8 S. Breyer, Prawo wieczystego użytkowania, PiP 1962, z. 8–9, s. 313. 9 Por. I. Zachariasz, O prawie użytkowania wieczystego w kontekście wykonywania zadań pub- licznych przez jednostki samorządu terytorialnego (w:) Finanse komunalne a Konstytucja, red. H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz, Warszawa 2012, s. 158–159. 26 Igor Zachariasz Uwagi wstępne Z kolei ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (tekst jedn.: Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127 z późn. zm.) przyczyniła się do dalszej degradacji systemu gospodarki prze- strzennej, wprowadzając m.in. nowy mechanizm naliczania opłat adia- cenckich, oderwany od faktycznych kosztów budowy infrastruktury, uza- leżniający ich wysokość od wzrostu wartości gruntów spowodowanych uchwaleniem planu oraz dający możliwość pobierania tej opłaty od po- działów nieruchomości. Jednocześnie z początkiem lat 80. XX w. w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, funkcjonującego od końca 1980 r., coraz częściej zaczynano podważać zasadę zabudowy planowej, wyrażoną w art. 3 (zastę- pującej powołaną ustawę z dnia 31 stycznia 1961 r.) ustawy z dnia 24 paź- dziernika 1974 r. – Prawo budowlane, zgodnie z którym: „Obiekty budow- lane mogą być budowane wyłącznie na terenach przeznaczonych na ten cel zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym”, a zatem podstawą roz- strzygnięć w zakresie dopuszczenia zabudowy mógłby być tylko miejsco- wy plan zagospodarowania przestrzennego (wyrok NSA z dnia 5 listopada 1981 r., I SA 2253/81, ONSA 1981, nr 2, poz. 109). Zgodnie z ustalającą się linią orzeczniczą Naczelnego Sądu Administracyjnego: „zasada zabudowy plano- wej (…) nie oznacza niedopuszczalności budownictwa na terenach nie prze- znaczonych na cele budowlane, budownictwo takie nie może jedynie zmienić przeznaczenia terenu, wyrażonego w planie zagospodarowania przestrzen- nego, a zatem na terenie o odmiennym przeznaczeniu budownictwo jest dopuszczalne, jeżeli obiekt budowlany jest niezbędny dla racjonalnego wy- korzystania terenu zgodnie z jego przeznaczeniem albo dla jego właściwe- go zagospodarowania (wyrok NSA z dnia 3 grudnia 1981 r., SA/Kr 296/81, ONSA 1981, nr 2, poz. 120); w konsekwencji za dozwoloną uznano budo- wę obiektów gospodarczych i zagrodowych na terenach rolnych (wyrok NSA z dnia 11 grudnia 1981 r., I SA 2435/81, ONSA 1981, nr 2, poz. 131). Tak ukształtowana linia orzecznicza Naczelnego Sądu Administracyjnego zosta- ła jednak podważona wyrokiem SN z dnia 28 czerwca 1985 r., III ARN 11/85, OSNC 1986, nr 3, poz. 40, będącym skutkiem rewizji nadzwyczajnej od wy- roku NSA z dnia 17 stycznia 1984 r., SA/Kr 1039/83, CBOSA. Sąd Najwyższy jednoznacznie wypowiedział się, że: „Terenem, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę, jest nie tylko teren przeznaczony w istniejącym planie ogólnym lub szczegółowym na inne cele lub pod innego rodzaju zabudowę, ale także teren nieprzezna- czony pod zabudowę ze względu na brak takich planów”. Igor Zachariasz 27 Uwagi wstępne W związku z powyższym wyrokiem oraz wcześniej wskazaną linią orzeczniczą Naczelnego Sądu Administracyjnego, centralnym problemem doktryny prawa planowania przestrzennego stała się kwestia warunków i formy dopuszczania ingerencji organów administracji publicznej w prawo właściciela gruntu do korzystania z rzeczy i rozporządzania nią. W glosie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 1985 r. Z. Leoński, opisu- jąc różnice pomiędzy stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Sądu Najwyższego, formułował ten problem następująco: „chodzi tu o ustalenie wykładni: czy właściciel nieruchomości może korzystać z nie- ruchomości w sposób dowolny, chyba że przepis prawa upoważnia wy- raźnie organ administracji do ingerowania w przepisanej formie prawnej, czy też należy przyjąć, iż właścicielowi nieruchomości wolno dysponować nią z uwagi na interes ogólny tylko w sposób wskazany w ustawie (innych przepisach), jak by to wynikało z art. 140 k.c. Jest to głównie przedmiot zainteresowania prawa cywilnego, aczkolwiek również prawa konstytu- cyjnego (…) Zagadnienia te nie były wprawdzie przedmiotem zaintere- sowania SN w glosowanym wyroku, ale – jak się zdaje – stanowią punkt wyjściowy w zakresie uzasadnienia form ingerencji administracji w pra- wo własności obywatela”. Charakteryzując stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, Z. Leoński pisał: „NSA stał natomiast na stanowisku, że dozwolona jest zabudowa każdego w istocie terenu, chyba że dopiero po wszystkich niezbędnych formalnościach został on przekazany na inne cele lub pod innego rodzaju zabudowę w zatwierdzonych ostatecznie pla- nach zagospodarowania przestrzennego (…). Zatem NSA opowiadał się za wykładnią chroniącą w pierwszym rzędzie interesy właściciela grun- tu. Można by więc powiedzieć, że NSA stał na stanowisku (…), iż właści- cielowi wolno rozporządzać i korzystać z rzeczy w sposób dowolny, chyba że w sposób wyraźny przepis prawa lub oparty na nim akt prawny stano- wi inaczej. Stanowisko to bardziej odpowiada koncepcjom ochrony praw jednostki”10 (szerzej zob. komentarz do art. 6). 10. Z zasadą zabudowy planowej zerwano ostatecznie na gruncie przepisów nowej ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu prze- strzennym, która zgodnie z art. 1 ust. 1 wyznaczała „zakres oraz sposo- by postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele i ustalania zasad ich zagospodarowania”. Ustawa wymagała sporządza- nia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla realizacji 10 Z. Leoński, glosa do wyroku SN z dnia 28 czerwca 1985 r., III ARN 11/85, OSPiKA 1986, nr 3, s. 127–128. 28 Igor Zachariasz Uwagi wstępne inwestycji publicznych (art. 13 ust. 1 pkt 2 i 3 u.z.p.), jednakże podmioty prywatne mogły realizować inwestycje budowlane na terenach nieposia- dających planów miejscowych na podstawie decyzji o warunkach zabu- dowy i zagospodarowania terenu (art. 39–50a u.z.p.), co uznawano za sku- tek doktrynalnego założenia, wyrażonego pośrednio m.in. w powołanej w poprzedniej uwadze glosie Z. Leońskiego z lat 80., sprowadzającego się do tezy, że prawo do zabudowy jest elementem prawa własności, nato- miast regulacje planistyczne uznać należy za element ograniczenia tego prawa11. Jednocześnie przepisy u.z.p. nie przywracały żadnych wymogów dotyczących możliwości prowadzenia inwestycji w zależności od infra- strukturalnego stanu przygotowania terenów pod zabudowę, nie integro- wały one podstawowych sfer procesu inwestycyjnego, takich jak scalenia i parcelacje gruntów w związku z ustaleniami planów zagospodarowania przestrzennego, jak też utrzymywały system opłat adiacenckich nalicza- nych nie od faktycznych kosztów budowy infrastruktury, ale od wzrostu wartości nieruchomości. 11. Komentowana ustawa została przyjęta w następstwie wniesienia jej projektu przez Radę Ministrów (druk sejmowy nr 622). W bardzo lakonicznym uzasadnieniu projektu stwierdzono m.in.: „Obecnie obowiązująca ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 7 lipca 1994 r. – wielokrotnie nowelizowana – jest dość powszechnie kry- tykowana, szczególnie przez przedstawicieli środowisk związanych z bu- downictwem, i postrzegana jako bariera utrudniająca i spowalniająca procesy inwestycyjne. Niedoskonałość tej ustawy ilustruje także nieza- dowalający poziom realizacji jej ustaleń, co szczegółowo udokumentował raport Najwyższej Izby Kontroli sprzed kilku lat. W tej sytuacji zdecydo- wano się na zaproponowanie nowej ustawy o planowaniu i zagospodaro- waniu przestrzennym, gdyż samo przedłużanie mocy obowiązujących pla- nów zagospodarowania przestrzennego nie przyniosło dotychczas efektów, a jedynie przesunęło w czasie negatywne skutki utraty mocy tych planów. Projekt nowej ustawy zmienia i poprawia krytycznie oceniane rozwiązania obecnej ustawy, wprowadzając do niej także nowe elementy. (…) Przy opracowywaniu projektowanej ustawy uznano za właściwe utrzymanie i udoskonalenie wprowadzonego w 1995 r. systemu planowa- nia przestrzennego, odrzucając tym samym postulowaną przez niektóre środowiska koncepcję jego głębokiej zmiany i kwestionując w szczególno- 11 Z. Leoński, M. Szewczyk, Zasady prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego, Bydgoszcz 2002, s. 49–52. Igor Zachariasz 29 Uwagi wstępne ści myślenie o potrzebie wprowadzenia hierarchicznych zależności między planami zagospodarowania przestrzennego oraz ograniczenia samorząd- ności gminy w sferze planowania lokalnego, a także zwiększenia ograni- czeń prawa własności wynikających z obowiązującej ustawy. Projekt ustawy opracowano, mając na uwadze konieczność: 1) stworzenia podstaw prawnych dla bardziej konsekwentnego i zdy- scyplinowanego procesu planistycznego, przez: a) wzmocnienie roli studium uwarunkowań i kierunków zagospo- darowania przestrzennego gminy, którego zapisy będą zawierały, obok polityki przestrzennej gminy, lokalne zasady zagospodaro- wania przestrzennego, uwzględniane w planie lokalnym i de- cyzjach o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego i de- cyzjach o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu (…) (obecnie studium zawiera jedynie politykę przestrzen- ną gminy, często nie znajdującą odzwierciedlenia w planach za- gospodarowania przestrzennego i decyzjach administracyjnych), b) standaryzację dokumentów planistycznych w celu ich ujednoli- cenia i uzyskania wyższej jakości merytorycznej, uzyskania lep- szych efektów planowania i zagospodarowania przestrzennego, ograniczenia poziomu ryzyka inwestycyjnego oraz ochrony in- teresu publicznego i ładu przestrzennego (…) (obecna ustawa nie zawiera wymogu sporządzania dokumentów planistycznych według określonych standardów), c) sprecyzowanie funkcji i treści dokumentów planistycznych (…), d) uproszczenie procedur planistycznych (…) (odejście od istnieją- cej obecnie możliwości dwukrotnego zaskarżania do Naczelne- go Sądu Administracyjnego tych samych ustaleń planu na eta- pie składania zarzutów do planu i na etapie uchwalania planu; będzie możliwie jednorazowe zaskarżenie uchwalonego planu przez osobę mającą w tym interes prawny), e) silniejszą integrację przepisów dotyczących zagospodarowania przestrzennego z przepisami dotyczącymi nieruchomości w celu skuteczniejszego kształtowania ładu przestrzennego (wprowa- dzenie obowiązku ustalania w planie lokalnym terenów, na któ- rych konieczne będzie przeprowadzenie scaleń i podziałów nie- ruchomości […]), 2) usprawnienia lokalizacji inwestycji celu publicznego (wprowadze- nie szczególnego trybu wydawania decyzji o ustaleniu lokalizacji 30 Igor Zachariasz Uwagi wstępne inwestycji celu publicznego (…) – obecnie lokalizacja inwestycji celu publicznego następuje na analogicznych zasadach jak pozostałych inwestycji), 3) wprowadzenia do ustawy definicji pojęć, w szczególności tak istot- nych jak: inwestycje celu publicznego, uzbrojenie terenu, standardy, obszary problemowe, umożliwiających uniknięcie niejasności przy stosowaniu ustawy, a tym samym skrócenie procedur (…). Istotną zmianą w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów jest wprowadzenie obligatoryjnego wymogu dołączania do uchwały rady o przyjęciu planu lokalnego ustaleń podjętych przez radę gminy co do urządzeń infrastruktury technicznej planowanych do wykonania na tym terenie, terminu ich budowy oraz sposobu finansowania zgodnie z prze- pisami o finansach publicznych (…). Powyższe rozwiązania zapewnią większą efektywność planów lo- kalnych i doprowadzą do zastąpienia krytykowanych i nieadekwatnych do obecnych uwarunkowań i potrzeb inwestycyjnych planów ogólnych i miej- scowych planami lokalnymi, o jakości odpowiedniej do potrzeb ochrony ładu przestrzennego, interesu publicznego oraz wymagań inwestycyjnych”. Projekt uległ stosunkowo znacznym zmianom w toku prac par- lamentarnych. W szczególności w „słowniczku” dodano legalną defini- cję interesu publicznego (por. tezy 7–10 do art. 1), osłabiono rolę studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, rezygnując z zasady, że zapisy studium uwzględnia się w decyzjach o wa- runkach zabudowy, osłabiono związek między uchwaleniem planu a przy- jęciem przez radę gminy ustaleń dotyczących zapisanych w planie in- westycji z zakresu infrastruktury technicznej (zob. komentarz do art. 20) oraz zmieniono konstrukcję decyzji o warunkach zabudowy, która we- dług projektu mogła być wydana także w razie istnienia planu lokalne- go, a w razie jego braku musiała uwzględniać zapisy studium (przy czym wydać ją można było po przeprowadzeniu rozprawy administracyjnej), na instytucję stosowaną wyłącznie w razie braku planu, bez wskazania jej powiązania ze studium. Kierunek tych zmian w stosunku do projektu nie może być oceniony pozytywnie. Praktyka prawie dziewięcioletniego już stosowania u.p.z.p. wskazuje na to, że większość pierwotnych rozwiązań lepiej służyłaby ce- lom, które w uzasadnieniu projektu zdefiniowano jako zapewnienie „więk- szej efektywności planów lokalnych” i doprowadzenie „do zastąpienia krytykowanych i nieadekwatnych do obecnych uwarunkowań i potrzeb in- Igor Zachariasz 31 Uwagi wstępne westycyjnych planów ogólnych i miejscowych planami lokalnymi, o jakości odpowiedniej do potrzeb ochrony ładu przestrzennego, interesu publiczne- go oraz wymagań inwestycyjnych”. W uchwalonej przez Radę Ministrów w dniu 13 grudnia 2011 r. Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 wprost stwierdzono, że: „obecne regulacje prawne nie rozwiązują zasadniczych problemów gospodarki przestrzennej. Przeciwnie – wzmac- niają niekorzystne zjawiska, blokując szanse rozwojowe przede wszystkim obszarom zurbanizowanym, sprzyjają rozpraszaniu zabudowy i eksten- sywnemu wykorzystaniu przestrzeni, powodują straty cennych przyrod- niczo terenów w miastach i ich otoczeniu, stwarzają bariery dla inwestycji publicznych oraz inwestycji prywatnych, utrudniając modernizację miast i kształtowanie przestrzeni publicznych oraz prowadzenie kompleksowych operacji urbanistycznych o dużej skali”12. O nieadekwatności przyjętych rozwiązań – dość szeroko kryty- kowanych w literaturze, także ze względu na nieodpowiadanie w peł- ni standardom przyjętym w europejskich demokratycznych państwach prawnych13 – mogą świadczyć kilkakrotnie już podejmowane próby wpro- wadzenia nowych rozwiązań ustawowych w miejsce przepisów u.p.z.p., w szczególności ustawy o planowaniu przestrzennym w gminie w 2004 r. Pomimo osiemnastokrotnej nowelizacji (spośród nowelizacji najistotniejsze znaczenie miała dokonana ustawą z dnia 25 czerwca 2010 r., Dz. U. Nr 130, poz. 871, natomiast ostatnia, jak była o tym już mowa we wstępie, wynika z ustawy z dnia 13 lipca 2012 r., Dz. U. poz. 951), ustawa zachowuje moc prawną – i to bez istotniejszych zmian. 12 Załącznik do uchwały nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r., M.P. z 2012 r. poz. 252, s. 165. 13 Por. H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz, Zagospodarowanie przestrzenne. Polskie prawo na tle standardów demokratycznego państwa prawnego, Warszawa 2007; A. Jędraszko, Zagospodarowanie przestrzenne…; tenże, Gospodarka przestrzenna w Polsce wobec standardów europejskich czyli jak ustano- wić dobre prawo dla zrównoważonego rozwoju, Warszawa 2008; Z. Kamiński, Bezdroża prawne planowania przestrzennego w Polsce (w:) Wybrane problemy rozwoju i rewitalizacji miast: aspekty poznawcze i praktyczne, red. J.J. Parysek, A. Tölle, Poznań 2008, s. 21–28; Prawna regulacja procesu inwestycyjnego. Uwarunkowa- nia, bariery, perspektywy, red. Z. Niewiadomski, Warszawa 2009; S. Ebert, A. Tölle, M. Wdowicka, Pla- nowanie w Polsce i w Niemczech z perspektywy gminy, Poznań 2012. Także ogólnie: The EU compendium of spatial planning systems and policies, Luxembourg 1997; G. Larsson, Spatial Planning Systems in Western Europe: An Overview, Stockholm 2006; I. Tosics [i in.], National Spatial Planning Policies and Governance Typology, Plurel Deliverable Report 2.2.1, June 2010. 32 Igor Zachariasz Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1 Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. 1. Ustawa określa: 1) zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej, 2) zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i za- budowy – przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań. 2. W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza: 1) wymagania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury; 2) walory architektoniczne i krajobrazowe; 3) wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych; 4) wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; 5) wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, a także potrzeby osób niepełnosprawnych; 6) walory ekonomiczne przestrzeni; 7) prawo własności; 8) potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa; 9) potrzeby interesu publicznego; 10) potrzeby w zakresie rozwoju infrastruktury technicznej, w szcze- gólności sieci szerokopasmowych. Hubert Izdebski 33 Art. 1 Rozdział 1. Przepisy ogólne 1. W przepisie art. 1 ust. 1 określa się, jak tego wymagają ustalone polskie standardy legislacyjne (nieznajdujące jednak zastosowania jesz- cze w ustawie o planowaniu przestrzennym z 1984 r.), zakres przedmioto- wy ustawy (zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej; zakres i spo- soby postępowania w sprawach przeznaczenia terenów na określone cele oraz ustalania zasad zagospodarowania i zabudowy terenów). Zostało to dokonane o tyle nieściśle, że – jak była o tym mowa w uwagach wstępnych do komentarza – u.p.z.p. obejmuje tylko część prawnej materii planowa- nia i zagospodarowania przestrzennego, a w jej ramach normuje przede wszystkim, choć nie wyłącznie, problematykę proceduralną. Nie obejmuje ona zatem całości prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego – które, rozumiane sensu largo, składa się także z przepisów innych ustaw kształtujących aspekty przedmiotowe, podmiotowe, jak również procedu- ralne planowania i zagospodarowania przestrzennego, choć te ostatnie co do zasady są uregulowane w u.p.z.p. W art. 1 ust. 1 u.z.p. znajdował się je- dynie odpowiednik treści art. 1 ust. 1 pkt 2 u.p.z.p. – tzn. nie wskazywano, że w ustawie ma się określić zasady kształtowania polityki przestrzennej. 2. Kształtowanie polityki przestrzennej jest najszerszym pojęciem odnoszącym się do wszelkich działań mających na celu planowanie i zago- spodarowanie przestrzeni przez organy władzy publicznej, w szczególno- ści organy administracji publicznej. Polityka przestrzenna jest jedną z po- lityk publicznych. „Polityki publiczne są realizowane w wyodrębnionych (mniej lub bardziej) obszarach życia społecznego z użyciem specyficznych technologii, które nadają tym politykom charakter techniczny i pozornie odpolityczniają je; (…) realizacja polityk publicznych, stanowiąca sedno za- rządzania publicznego, każdorazowo jest próbą połączenia menedżerskie- go (administracyjnego) profesjonalizmu i szerszej oraz społecznie czytelnej odpowiedzialności publicznych menedżerów wobec adresatów i benefi- cjentów ich polityki”14. Polityki publiczne powinny być ze sobą skorelo- wane; w odniesieniu do planowania i zagospodarowania przestrzenne- go występują elementy takiej korelacji (przykładowo art. 9 ust. 2 u.p.z.p.), jednakże brak jest instrumentów w szczególności korelacji polityki prze- strzennej z aktami polityki ekologicznej lub aktami polityki finansowej, w tym wieloletnimi prognozami finansowymi jednostek samorządu tery- torialnego, sporządzanymi na podstawie art. 226 i n. u.f.p. 14 J. Hausner, Zarządzanie publiczne, Warszawa 2008, s. 46–47. 34 Hubert Izdebski Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1 Kształt polityki przestrzennej wyraża się zarówno w aktach praw- nych o charakterze kierownictwa wewnętrznego, jak i w aktach powszech- nie obowiązujących (zob. komentarz do art. 3), a także w innych czynnoś- ciach podejmowanych na podstawie przepisów ustawy (zob. komentarz do art. 32 i 45). Na przepisy określające zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczenia terenów na określone cele składają się liczne przepisy pro- ceduralne, regulujące postępowanie odpowiednio w planowaniu miejsco- wym (zob. komentarz zwłaszcza do art. 9 ust. 1, art. 11, 12, 14, 17, 18, 19 i 22), regionalnym (zob. komentarz zwłaszcza do art. 39 ust. 1, art. 41, 42 i 44) i krajowym (zob. komentarz zwłaszcza do art. 47 i 48), a także przepisy pro- ceduralne w zakresie ustalania warunków zabudowy i zagospodarowania terenów w sytuacji braku planu miejscowego (zob. komentarz zwłaszcza do art. 51 ust. 2–2c, art. 52 ust. 1, art. 53, 58, 62 i 64). Ustalanie zasad zagospodarowania i zabudowy terenu następuje w planach miejscowych, a w przypadku ich braku w decyzjach o warun- kach zabudowy i zagospodarowania terenu (zob. komentarz do art. 4). 3. Poza wyznaczeniem zakresu przedmiotowego ustawy w art. 1 ust. 1 wymienia się – kontynuując sposób redakcji pierwszego przepi- su u.z.p. – dwie „podstawy działań” właściwych organów jednostek samorządu terytorialnego oraz organów administracji rządowej w sferze zarówno kształtowania polityki przestrzennej, jak i przeznaczania tere- nów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabu- dowy: ład przestrzenny (zdefiniowany po raz pierwszy w polskim usta- wodawstwie samoistnie w art. 2 pkt 1 u.p.z.p., choć termin występował już w u.z.p.) oraz zrównoważony rozwój (zdefiniowany w art. 2 pkt 2 u.p.z.p. przez odesłanie do definicji przyjętej w p.o.ś.); w art. 1 ust. 1 u.z.p. wska- zywano tylko jedną podstawę, mianowicie ekorozwój, w 1997 r. zastąpiony jednak przez zrównoważony rozwój. Por. komentarz do art. 2. „Dwiema fundamentalnymi wartościami, a używając sformułowa- nia ustawodawcy – podstawą kształtowania polityki przestrzennej przez właściwe organy, są zasada kształtowania ładu przestrzennego oraz zasa- da zrównoważonego rozwoju”15. Ład przestrzenny i zrównoważony roz- wój to dwie podstawowe wartości prawne wyrażone w u.p.z.p. – oraz dwie determinanty, które należy uznać nie tylko za zasady wszelkich działań odnoszących się do gospodarki przestrzennej podmiotów prywatnych i or- 15 Planowanie i zagospodarowanie…, red. Z. Niewiadomski, s. 10. Podobnie np. w wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 18 listopada 2010 r., II SA/Wr 122/10, LEX nr 755526. Hubert Izdebski 35 Art. 1 Rozdział 1. Przepisy ogólne ganów administracji publicznej, ale przede wszystkim za główny miernik prawidłowości i legalności wykonywania przepisów ustawy w formach w niej przewidzianych, a tym samym także za dyrektywy interpretacyjne przy realizacji przepisów oraz kontroli aktów planistycznych16. Wskazuje się je przy tym następnie w art. 1 ust. 2 – ład przestrzenny wprost, rozwój zrównoważony pośrednio (w ramach pkt 3, 6 i 9) – wśród innych okoliczno- ści, które powinny być uwzględniane w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, co wskazuje na ich szczególną rolę aksjologiczną z punktu widzenia całości u.p.z.p.; wartości prawne z reguły są jednocześnie zasa- dami prawnymi17 – i taki charakter mają też w odniesieniu do u.p.z.p. ład przestrzenny i zrównoważony rozwój. W konsekwencji wszelkiego rodzaju akty prawne określone w usta- wie, zarówno o charakterze wewnętrznym, jak i powszechnie obowiązują- cym, a także decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w swych uzasadnieniach powinny wskazywać na uwarunkowania w za- kresie ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju, którymi kierowały się właściwe organy, podejmując rozstrzygnięcia odnośnie do zagospoda- rowania przestrzeni zawarte w tych aktach prawnych – przy czym dotyczy to nie tylko aktów o charakterze generalnym, tj. studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ale również aktów o szczególnym cha- rakterze indywidualnym, tj. decyzji o warunkach zabudowy i zagospoda- rowania terenu: decyzji o warunkach zabudowy albo decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego (art. 4 ust. 2 u.p.z.p.). Pomiędzy art. 1 ust. 1 u.p.z.p., zwłaszcza wskazanymi w nim kate- goriami ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju, a czynnikami – które należy brać pod uwagę w planowaniu i zagospodarowaniu prze- strzennym – wskazanymi w art. 1 ust. 2, istnieje ścisły związek. Ład prze- strzenny i zrównoważony rozwój są wartościami i zasadami prawnymi. Czynniki, o których mowa w art. 1 ust. 2, odnoszą się do rzeczywistych uwarunkowań planowanej przestrzeni, które muszą być brane pod uwagę i rozpatrzone w kontekście zasad sformułowanych w art. 1 ust. 1. Zgodnie z wyrokiem TK z dnia 20 lipca 2010 r., K 17/08, OTK-A 2010, nr
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz
Autor: ,
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: