Darmowy fragment publikacji:
Spis treści
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
ROZDZIAŁ I. Wynalazek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Prawo włas ności przemysłowej na tle uregulowań normatywnych
21
konwencji międzynarodowych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2. Wynalazek jako przedmiot ochrony prawa patentowego . . . . . . . . 29
2.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
2.2. Wynalazek posiadający zdolność patentową . . . . . . . . . . . . .
30
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
2.3. Techniczny charakter rozwiązania
2.4. Rozwiązania, które nie są wynalazkami w rozumieniu
art. 28 p.w.p. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
37
2.4.1. Odkrycia, teorie naukowe, metody matematyczne . . . . . 38
2.4.2. Wytwory o charakterze estetycznym . . . . . . . . . . . . . 38
2.4.3. Plany, zasady i metody działalności dotyczące działalności
umysłowej lub gospodarczej oraz gier
. . . . . . . . . . . . 39
2.4.4. Przedstawienie informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
2.5. Nowość wynalazku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
2.6. Poziom wynalazczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
2.7. Przemysłowa stosowalność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
54
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
2.8. Wyłączenia od patentowania
2.8.1. Wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne
z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami . . . . .
2.8.2. Odmiany roślin i rasy zwierząt . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.8.3. Sposoby leczenia ludzi i zwierząt oraz sposoby
56
61
diagnostyczne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
ROZDZIAŁ II. Patent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
1. Uwagi ogólne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
2. Rodzaje patentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
3. Treść patentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
80
3.1. Korzystanie zawodowe/zarobkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
3.2. Formy korzystania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
83
5
Spis treści
4. Korzystanie z patentu poprzez zawarcie umowy z osobą trzecią . . . .
89
4.1. Umowy licencyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
4.1.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
4.1.2. Ustawowy model umowy licencyjnej . . . . . . . . . . . . . 91
4.1.3. Zawarcie i ustanie umowy licencyjnej
. . . . . . . . . . . . 95
4.1.4. Przejście praw i obowiązków . . . . . . . . . . . . . . . . . .
98
4.1.5. Prawa i obowiązki stron umowy licencyjnej . . . . . . . . . 99
4.1.6. Obowiązki licencjobiorcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
4.1.7. Szczególne rodzaje licencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
102
4.1.7.1. Licencja dorozumiana . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.7.2. Licencja otwarta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
4.1.7.3. Licencja przymusowa . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
4.2. Umowy przeniesienia praw wyłącznych . . . . . . . . . . . . . . . 114
4.3. Obciążenie praw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
119
5. Naruszenie patentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
124
5.1.1. Naruszenie a czasowy zakres prawa . . . . . . . . . . . . . .
125
5.1.2. Terytorialny zakres prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
5.1.3. Naruszenie a przedmiotowy zakres prawa . . . . . . . . . . 127
5.1. Naruszenie a zakres prawa z patentu . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2. Postacie korzystania z wynalazku niestanowiące naruszenia
patentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
5.2.1. Przywilej komunikacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
5.2.2. Przywilej państwowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
5.2.3. Przywilej badawczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
5.2.4. Wyjątek Bolara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
5.2.5. Wykonanie leku w aptece na podstawie indywidualnej
recepty lekarskiej
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
5.2.6. Wcześniejsze używanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
5.2.7. Przywilej farmerski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
5.3. Wyczerpanie patentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
5.3.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
5.3.2. Wprowadzenie do obrotu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
160
5.3.3. Zakres wyczerpania prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
5.3.4. Wyczerpanie w przypadku patentów na wynalazki
biotechnologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
5.3.5. Szczególny mechanizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
6. Ustanie praw wyłącznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
6.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
6.2. Unieważnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
6.3. Wygaśnięcie
186
6.3.1. Skutki prawne wygaśnięcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
www.lexisnexis.pl 6.4. Wpis do rejestru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
6.5. Postępowanie sporne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
ROZDZIAŁ III. Dodatkowe świadectwo ochronne . . . . . . . . . . . . 191
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
191
2. Warunki uzys kania dodatkowego świadectwa ochronnego . . . . . . 195
3. Pojęcie produktu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
197
4. Patent podstawowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
5. Pozwolenie na wprowadzenie do obrotu . . . . . . . . . . . . . . . . .
204
6. Produkt, który nie był uprzednio przedmiotem świadectwa
. . . . . 207
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
7. Przedmiot i zakres ochrony
8. Czas ochrony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
212
9. Podmiot uprawniony do uzys kania dodatkowego świadectwa
ochronnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
215
10. Obrót prawami ze świadectwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
216
11. Ustanie dodatkowego świadectwa ochronnego . . . . . . . . . . . . . 217
ROZDZIAŁ IV. Wzór użytkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
. . . . . . . . . . . . . . . . 222
1. Zdolność rejestracyjna wzoru użytkowego
2. Prawo ochronne na wzór użytkowy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
3. Ustanie prawa ochronnego
ROZDZIAŁ V. Projekt racjonalizatorski . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ROZDZIAŁ VI. Wzory przemysłowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
1. Uwagi wstępne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
2. Pojęcie wzoru przemysłowego w prawie międzynarodowym
231
i rozwiązaniach unijnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1. Konwencja paryska i Porozumienie TRIPS . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Prawo Unii Europejskiej
236
236
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
2.2.1. Wzór podlegający rejestracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
2.2.2. Prawo z rejestracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
2.2.3. Ochrona wzorów niezarejestrowanych przepisami
rozporządzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Ochrona wzorów przemysłowych w prawie polskim . . . . . . . . . . .
3.1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. Ochrona wzorów przemysłowych w ustawie – Prawo włas ności
248
251
251
przemysłowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
253
3.2.1. Przedmiot ochrony; postać wytworu; wytwór . . . . . . . . 253
3.2.1.1. Wytwory złożone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
259
3.2.2.1. Przesłanka nowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
3.2.2.2. Indywidualny charakter wzoru . . . . . . . . . . . 265
3.2.2. Nowość i indywidualny charakter wzoru . . . . . . . . . . .
7
Spis treści 3.2.3. Części składowe wytworu złożonego . . . . . . . . . . . . . 271
277
3.2.4. Brak zdolności rejestracyjnej wzoru . . . . . . . . . . . . . .
4. Postępowanie rejestracyjne przed Urzędem Patentowym . . . . . . . . 285
4.1. Podmiot uprawniony do zgłoszenia wzoru przemysłowego
4.2. Zasady postępowania przed Urzędem Patentowym . . . . . . . . .
do ochrony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
287
287
4.2.1. Warunki formalne dokumentacji zgłoszeniowej . . . . . . .
. . . . . . 290
4.2.2. Pierwszeństwo do uzys kania prawa z rejestracji
4.2.3. Dalsze kwestie postępowania zgłoszeniowego . . . . . . . .
295
4.2.4. Decyzja o udzieleniu prawa z rejestracji . . . . . . . . . . . 297
298
298
5.1.1. Ochrona dóbr osobistych twórcy wzoru przemysłowego . .
298
5.1.2. Majątkowe prawa twórcy wzoru przemysłowego . . . . . . 303
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
314
5.2. Treść i zakres prawa z rejestracji
5.3. Ograniczenie prawa z rejestracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1. Prawa twórcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3.1. „Dozwolony użytek” chronionych wzorów
przemysłowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
314
5.3.2. Klauzula napraw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
5.3.3. Uprawnienia używacza uprzedniego . . . . . . . . . . . . . 320
5.4. Ustanie prawa: unieważnienie i wygaśnięcie prawa
z rejestracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
323
5.4.1. Unieważnienie prawa z rejestracji . . . . . . . . . . . . . . .
5.4.2. Tryb postępowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
327
5.4.3. Wygaśnięcie prawa z rejestracji wzoru . . . . . . . . . . . . 329
5.4.4. Nieuiszczenie opłaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
330
6. Ochrona wzoru przemysłowego na podstawie ustawy – Prawo
włas ności przemysłowej oraz ustawy o prawie autorskim i prawach
pokrewnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
339
ROZDZIAŁ VII. Topografia układów scalonych . . . . . . . . . . . . . .
1. Uwagi wstępne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
2. Ochrona topografii układów scalonych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
ROZDZIAŁ VIII. Zagadnienia podmiotowe . . . . . . . . . . . . . . . . .
348
1. Zasady ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
2. Twórca jako uprawniony do uzys kania patentu na wynalazek, prawa
ochronnego na wzór użytkowy bądź prawa z rejestracji wzoru
przemysłowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
3. Nabycie pierwotne prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
4. Nabycie pochodne prawa do uzys kania patentu, prawa ochronnego
na wzór użytkowy i prawa z rejestracji wzoru przemysłowego . . . . .
5. Wynagrodzenie twórcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
363
366
8
Spis treściwww.lexisnexis.pl ROZDZIAŁ IX. Roszczenia z tytułu naruszenia . . . . . . . . . . . . . . 370
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
370
2. Legitymacja czynna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
373
3. Roszczenie o zaniechanie naruszania . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Roszczenie o wydanie bezpodstawnie uzys kanych korzyści . . . . . .
375
5. Roszczenie odszkodowawcze
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
6. Roszczenie publikacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
7. Roszczenie o usunięcie skutków naruszenia . . . . . . . . . . . . . . .
381
8. Nakazanie zapłaty stosownej sumy pieniężnej . . . . . . . . . . . . . 383
9. Okres, za jaki można dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia . . . . 384
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
10. Przedawnienie roszczeń
ROZDZIAŁ X. Znaki towarowe i prawo ochronne
. . . . . . . . . . . . 389
1. Znak towarowy jako dobro niematerialne . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
1.1. Natura prawna znaku towarowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
1.2. Funkcje znaku towarowego
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
1.2.1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
391
1.2.2. Funkcja oznaczania pochodzenia (odróżniająca) . . . . . . 392
1.2.3. Funkcja gwarancyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
1.2.4. Funkcja reklamowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
1.3. Znak towarowy jako przedmiot ochrony . . . . . . . . . . . . . . . 396
2. Znak towarowy jako przedmiot prawa ochronnego . . . . . . . . . . . 397
2.1. Zdolność do odróżniania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397
2.2. Otwarty katalog form przedstawieniowych zdatnych
do odróżniania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
402
2.3. Zdolność do odróżniania oznaczeń stanowiących formę towaru
lub opakowania, koloru per se, oznaczeń dźwiękowych,
zapachowych i smakowych w świet le orzecznictwa TSUE . . . . .
3. Zdolność rejestracyjna znaku towarowego
3.1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. Brak zdolności odróżniającej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3. Przeszkody bezwzględne w udzieleniu prawa ochronnego
405
. . . . . . . . . . . . . . . . 414
414
415
wskazane w art. 131 p.w.p. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
3.3.1. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
428
3.3.2. Przeszkody tkwiące w znaku towarowym . . . . . . . . . . 429
3.3.3. Przeszkody dotyczące używania znaku towarowego . . . . 437
3.3.4. Zła wiara zgłaszającego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
443
3.4. Przeszkody do udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy
wskazane w art. 132 p.w.p. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
3.4.1. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
446
3.4.2. Prawa z rejestracji oznaczeń geograficznych jako przeszkoda
w rejestracji znaku towarowego . . . . . . . . . . . . . . . . 447
9
Spis treści 3.4.3. Prawa do znaków towarowych jako przeszkoda
w rejestracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
449
4. Kategorie normatywne znaków chronionych. Znaki usługowe.
Wspólnotowy znak towarowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
4.1. Kategorie normatywne znaków chronionych . . . . . . . . . . . . 455
4.1.1. Znak towarowy indywidualny. Znaki wspólne. Wspólne
prawo ochronne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
4.1.2. Znak powszechnie znany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
4.1.3. Znak renomowany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
466
4.1.4. Znak usługowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
471
5. Udzielenie prawa ochronnego. Zasady ogólne . . . . . . . . . . . . . . 472
5.1. Pierwszeństwo do uzys kania prawa ochronnego . . . . . . . . . . 472
5.2. Zgłoszenie znaku towarowego i rozpatrywanie zgłoszenia . . . . 477
5.3. Postępowanie w sprawie ochrony międzynarodowych znaków
4.2. Wspólnotowy znak towarowy – wzmianka . . . . . . . . . . . . . .
towarowych
6. Prawo ochronne na znak towarowy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
482
. . . . . . . . . . . 489
6.1. Pozytywne okreś lenie kompetencji wyłącznej . . . . . . . . . . . .
6.2. Ograniczenie skuteczności prawa wyłącznego
6.3. Czasowy i terytorialny charakter prawa ochronnego. Zasada
specjalizacji i jej przełamanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501
6.4. Majątkowy charakter prawa ochronnego. Przeniesienie prawa
i licencja
6.5. Zagadnienia szczególne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
507
7. Naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy . . . . . . . . . . . . 508
508
7.1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2. Naruszenie funkcji oznaczania pochodzenia (art. 296 ust. 2
pkt 1 i 2 p.w.p.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510
7.3. Naruszenie prawa ochronnego poza granicami podobieństwa
7.4. Środki ochrony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(art. 296 ust. 2 pkt 3 p.w.p.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
519
526
8. Unieważnienie i wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy . . 535
8.1. Unieważnienie prawa ochronnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535
538
8.2. Wygaśnięcie prawa ochronnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ROZDZIAŁ XI. Oznaczenia geograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543
1. Uwagi wstępne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543
2. Ochrona oznaczeń geograficznych w umowach międzynarodowych . 545
2.1. Konwencja paryska o ochronie włas ności przemysłowej i akty
prawne wydane na jej podstawie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545
2.1.1. Porozumienie madryckie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551
2.1.2. Porozumienie lizbońskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553
10
Spis treściwww.lexisnexis.pl 2.1.3. Konwencja streska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554
2.2. Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw włas ności
intelektualnej (TRIPS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
2.3. Porozumienie TRIPS w systemie prawa unijnego i w systemach
krajowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4. Ochrona oznaczeń geograficznych w prawie Unii Europejskiej . .
2.4.1. Przedmiot ochrony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.2. Nazwy rodzajowe
2.4.3. Nazwa odmiany roślin lub nazw zwierząt jako
561
563
573
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577
ograniczenie rejestracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
581
2.4.4. Nazwy homonimiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.5. Renoma znaku towarowego jako przeszkoda
rejestracyjna
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583
2.4.6. Zasady rejestracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
585
2.4.7. Procedura krajowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
2.4.8. Procedura unijna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
589
2.4.9. Prawo z rejestracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
2.4.10. Zmiana warunków specyfikacji . . . . . . . . . . . . . . . .
591
2.4.11. Ochrona zarejestrowanych nazw i oznaczeń . . . . . . . . 591
2.4.12. Cofnięcie rejestracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593
2.4.13. Ochrona produktów tradycyjnych . . . . . . . . . . . . . . 594
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596
2.4.14. Produkt górski
2.4.15. Podsumowanie nowej regulacji . . . . . . . . . . . . . . . .
598
2.5. Ochrona oznaczeń win . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599
2.6. Ochrona oznaczeń napojów spirytusowych . . . . . . . . . . . . . 600
2.7. Ochrona oznaczeń wód mineralnych . . . . . . . . . . . . . . . . .
600
3. Ochrona oznaczeń geograficznych w systemie prawa polskiego . . . . 601
3.1. Ochrona na podstawie przepisów zwalczających nieuczciwe
działania rynkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
601
3.1.1. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1926 r. . . 601
3.1.2. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1993 r. . . 604
3.1.2.1. Fałszywe lub oszukańcze oznaczenia
geograficzne – art. 8 ustawy . . . . . . . . . . . . . 604
3.1.2.2. Kwalifikowane oznaczenia geograficzne . . . . . . 611
3.2. Ochrona oznaczeń geograficznych na podstawie ustawy
– Prawo własności przemysłowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
616
3.2.1. Definicja ustawowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616
3.2.2. Nazwy regionalne i oznaczenia pochodzenia . . . . . . . . 621
3.2.3. Oznaczenia geograficzne a znaki towarowe . . . . . . . . .
626
3.2.4. Oznaczenia homonimiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634
3.2.5. Nazwy rodzajowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635
3.2.6. Warunki formalne rejestracji oznaczenia geograficznego
638
11
Spis treści 3.2.7. Modyfikacja treści zgłoszenia . . . . . . . . . . . . . . . . 642
3.2.8. Udzielanie prawa z rejestracji; zagadnienia
proceduralne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
643
3.2.9. Prawo z rejestracji oznaczenia geograficznego . . . . . . 644
3.2.10. Używacz uprzedni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
647
3.2.11. Wyczerpanie prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647
3.2.12. Ograniczenie prawa z rejestracji . . . . . . . . . . . . . . .
650
3.2.13. Obrót prawem z rejestracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651
3.2.14. Unieważnienie i wygaśnięcie prawa z rejestracji . . . . . 652
4. Ustawa o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych
i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych . . . . . . . . 654
5. Ochrona oznaczeń geograficznych wód mineralnych i napojów
spirytusowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658
5.1. Geograficzna indywidualizacja wód mineralnych, źródlanych
i stołowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658
5.2. Geograficzna indywidualizacja napojów spirytusowych . . . . . .
661
5.3. Geograficzna indywidualizacja wyrobów winiarskich . . . . . . . 663
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
665
Spis treściwww.lexisnexis.pl Wykaz skrótów
Akty prawne
dyrektywa
89/104/EWG
dyrektywa
98/44/WE
dyrektywa
98/71/WE
dyrektywa
2001/83
dyrektywa
2008/95/WE
k.c.
k.k.
konwencja
monachijska (KPE)
konwencja paryska
k.p.a.
k.p.c.
k.p.k.
– pierwsza dyrektywa Rady z 21 grudnia 1988 r. nr 89/104/EWG
mająca na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkow-
skich odnoszących się do znaków towarowych (Dz.Urz. WE
1989 L 40/1 ze zm.) – nieobowiązująca
– dyrektywa nr 98/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z 6 lipca 1998 r. w sprawie ochrony prawnej wynalazków
biotechnologicznych (Dz.Urz. WE 1998 L 213/13)
– dyrektywa nr 98/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z 13 października 1998 r. w sprawie prawnej ochrony wzo-
rów (Dz.Urz. WE 1998 L 289/28)
– dyrektywa nr 2001/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z 6 lis topada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu od-
noszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi
(Dz.Urz. WE 2001 L 311/67 ze zm.)
– dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2008/95/WE
z 22 października 2008 r. mająca na celu zbliżenie ustawo-
dawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków
towarowych (Dz.Urz. UE 2008 L 299/25)
– ustawa z 23 kwiet nia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn.
Dz.U. z 2014 r., poz. 121 ze zm.)
– ustawa z 6 czerw ca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 88,
poz. 553 ze zm.)
– konwencja monachijska z 5 października 1973 r. o udziela-
niu patentów europejskich (Dz.U. z 2004 r. Nr 79, poz. 737)
– konwencja paryska z 20 marca 1883 r. o ochronie włas ności
przemysłowej (Dz.U. z 1975 r. Nr 9, poz. 51, oraz załącznik
do Dz.U. Nr 9, poz. 51)
– ustawa z 14 czerw ca 1960 r. – Kodeks postępowania admini-
stracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.)
– ustawa z 17 lis topada 1964 r. – Kodeks postępowania cywil-
nego (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 101 ze zm.)
– ustawa z 6 czerw ca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego
(Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.)
13
Wykaz skrótów
nowela z 29 czerw ca – ustawa z 29 czerw ca 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo włas-
2007 r.
porozumienie
lizbońskie
– porozumienie z 21 października 1958 r. o ochronie nazw po-
międzynarodowej
ności przemysłowej (Dz.U. Nr 136, poz. 958)
chodzenia
ich
rejestracji, podpisane w Lizbonie
i
porozumienie
madryckie
– porozumienie madryckie z 14 kwiet nia 1891 r. dotyczące
fałszywych oznaczeń pochodzenia towarów (Dz.U. z 1932 r.
Nr 47, poz. 446, sprost. Dz.U. z 1939 r. Nr 7, poz. 43)
Porozumienie TRIPS – Porozumienie w sprawie hand lowych aspektów praw włas-
ności intelektualnej (załącznik do Dz.U. z 1996 r. Nr 32,
poz. 143)
pr.aut.
p.w.p.
– ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach po-
krewnych (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.)
– ustawa z 30 czerw ca 2000 r. – Prawo włas ności przemysło-
wej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 1410 ze zm.)
rozporządzenie
40/94
– rozporządzenie Rady (WE) nr 40/94 z 20 grudnia 1993 r.
w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.Urz. WE
1994 L 11/1 ze zm.) – nieobowiązujące
– rozporządzenie (WE) nr 1610/96 Parlamentu Europejskiego
i Rady z 23 lipca 1996 r. dotyczące stworzenia dodatkowego
świadectwa ochronnego dla środków ochrony roślin (Dz.
Urz. WE 1996 L 198/30 ze zm.).
– rozporządzenie Rady (WE) nr 6/2002 z 12 grudnia 2001 r.
w sprawie wzorów wspólnotowych (Dz.Urz. UE 2002 L 3/1
ze zm.)
– rozporządzenie Rady (WE) nr 510/2006 z 20 marca 2006 r.
w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pocho-
dzenia produktów rolnych i środków spożywczych (Dz.Urz.
UE 2006 L 93/12 ze zm.) – nieobowiązujące
– rozporządzenie Rady WE z 26 lutego 2009 r. w sprawie
wspólnotowego znaku towarowego (Dz.Urz. UE 2009 L 78/1
ze zm.)
– rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)
nr 1151/2012 z 21 lis topada 2012 r. w sprawie systemów ja-
kości produktów rolnych i środków spożywczych (Dz.Urz.
UE 2012 L 343/1)
– Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r.
Nr 90, poz. 864/2 ze zm.)
– ustawa z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsu-
mentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.)
– ustawa z 19 października 1972 r. o wynalazczości (tekst
jedn. Dz.U. z 1993 r. Nr 26, poz. 117 ze zm.) – nieobowiązująca
– ustawa z 16 kwiet nia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej kon-
kurencji (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.)
– ustawa z 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz.U.
Nr 5, poz. 17 ze zm.) – nieobowiązująca
rozporządzenie
1610/96
rozporządzenie
6/2002
rozporządzenie
510/2006
rozporządzenie
207/2009
rozporządzenie
1151/2012
TFUE
u.o.k.k.
ustawa
o wynalazczości
u.z.n.k.
u.z.t.
14
www.lexisnexis.pl Czasopisma
Dz.U.
Dz.Urz. WE (UE)
EIPR
EPS
GRUR Int.
IIC
KPP
MP
OG
OSNC
OSNCP
OSP
OSPiKA
PiP
PPH
Pr.Sp.
PS
PUG
RPEiS
RzP
WUP
Zb.Orz.
ZNAGH
ZNUJ PIPWI
Wykaz skrótów
– Dziennik Ustaw
– Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich (Unii Europej-
skiej – od 1 lutego 2003 r.)
– „European Intellectual Property Reviev”
– „Europejski Przegląd Sądowy”
– „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht. Internatio-
naler Teil”
– „International Review of Intellectual Property and Competi-
tion Law”
– „Kwartalnik Prawa Prywatnego”
– „Monitor Prawniczy”
– „Orzecznictwo Gospodarcze”
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Cywilna
– Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Cywilna oraz Izba
Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
– Orzecznictwo Sądów Polskich
– Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych
– „Państwo i Prawo”
– „Przegląd Prawa Handlowego”
– „Prawo Spółek”
– „Przegląd Sądowy”
– „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego”
– „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”
– „Rzecznik Patentowy”
– „Wiadomości Urzędu Patentowego”
– Zbiór Orzeczeń
– Zeszyty Naukowe Akademii Górniczo-Hutniczej
– Zeszyty Naukowe Uniwersystetu Jagiellońskiego. Prace In-
stytutu Prawa Włas ności Intelektualnej
ZNUJ PWiOWI
– Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wy-
ZPW
Organy
ETS
EUP
Kom. Odw. przy UP
NSA
OHIM
PIRzP
TRIPS
TSUE
WTO
nalazczości i Ochrony Włas ności Intelektualnej
– Zeszyty Problemowe Wynalazczości
– Europejski Trybunał Sprawied liwości
– Europejski Urząd Patentowy
– Komisja Odwoławcza przy Urzędzie Patentowym
– Naczelny Sąd Administracyjny
– Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (ang.
Office for Harmoniation in the Internal Market)
– Polska Izba Rzeczników Patentowych
– Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw włas-
ności intelektualnej
– Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
– World Trade Organization (Światowa Organizacja Handlu)
15
Inne
dec.
EOG
Lexis.pl
n.
SIP
SPC
t.
tekst jedn.
w zw.
z.
zm.
Wykaz skrótów
– decyzja
– Europejski Obszar Gospodarczy
– Serwis Prawniczy Lexis Nexis
– następne
– System Informacji Prawnej Wydawnictwa Wolters Kluwer
– Supplementary Protection Certificate – dodatkowe świadec-
two ochronne
tom
tekst jednolity
–
–
– w związku
– zeszyt
– zmiana
www.lexisnexis.pl Wprowadzenie
Włas ność przemysłowa jako kategoria wyodrębniona z szerszego zbio-
ru praw na dobrach niematerialnych i odróżniana od włas ności inte-
lektualnej zawdzięcza nazwę i wyznaczenie zakresu przedmiotowego
konwencji paryskiej o ochronie włas ności przemysłowej z 20 marca
1883 r.1. Zgodnie z art. 1 ust. 2 tej konwencji przedmiotem ochrony
włas ności przemysłowej są patenty na wynalazki, wzory użytkowe,
wzory przemysłowe, znaki towarowe, znaki usługowe, nazwy hand-
lowe i oznaczenia pochodzenia lub nazwy pochodzenia, jak również
zwalczanie nieuczciwej konkurencji, które zostało włączone do pier-
wotnego tekstu konwencji dopiero w 1900 r. W ujęciu przepisów kon-
wencyjnych włas ność przemysłowa jest zbiorczym pojęciem obejmują-
cym tę grupę praw do dóbr niematerialnych, których rola i znaczenie
ujawnia się w szeroko rozumianym przemyśle, a więc we wszystkich
obszarach działalności gospodarczej, bez względu na to, czy dobra te
są wynikiem twórczego wysiłku umysłu ludzkiego (wynalazki, wzory
użytkowe i przemysłowe), czy oznaczeniami będącymi nośnikami
okreś lonych informacji (o przedsiębiorcy, przedsiębiorstwie, pocho-
dzeniu towarów lub usług, o miejscu geograficznym pochodzenia to-
waru) przydatnych w działalności gospodarczej (znaki towarowe,
znaki usługowe, oznaczenia pochodzenia, nazwy pochodzenia, nazwa
hand lowa). Na tym tle pewne zastrzeżenie może budzić zaliczenie do
dóbr włas ności przemysłowej zwalczania nieuczciwej konkurencji.
Jest ono uzasadnione ze względu na niemożliwość wyodrębnienia do-
bra niematerialnego będącego przedmiotem prawa podmiotowego.
Zwalczanie nieuczciwej konkurencji służy ochronie interesu przedsię-
1 Dz.U. z 1975 r. Nr 9, poz. 51.
Urszula Promińska
17
Wprowadzenie
biorcy przed nieuczciwymi praktykami konkurentów, a więc ma cha-
rakter deliktowy.
Wskazany zakres włas ności przemysłowej nie może być współcześnie
traktowany jako zamknięty. W wyniku rozwoju technicznego, techno-
logicznego i gospodarczego wykształciły się nowe dobra niematerial-
ne wykorzystywane w działalności gospodarczej, które zasługują na
ochronę, choćby topografie układów scalonych, informacje technicz-
ne, technologiczne, hand lowe, organizacyjne lub inne mające wartość
gospodarczą, a także odmiany roślin. Można zatem mówić o konwen-
cyjnych dobrach włas ności przemysłowej, których ochrona jest oparta
na konstrukcji bezwzględnych praw podmiotowych, oraz o niekon-
wencyjnych dobrach włas ności przemysłowej. Zarówno o objęciu ich
ochroną, jak i o modelu tej ochrony decyduje ustawodawca.
Konwencyjny zakres włas ności przemysłowej w dużej mierze wyzna-
czył zakres przedmiotowy ustawy z 30 marca 2000 r. – Prawo włas ności
przemysłowej. Zgodnie z art. 1 ust. 1: „Ustawa normuje: 1) stosunki
w zakresie wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych,
znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów
scalonych; 2) zasady, na jakich przedsiębiorcy mogą przyjmować pro-
jekty racjonalizatorskie i wynagradzać ich twórców; 3) zadania i orga-
nizację Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, zwanego dalej
»Urzędem Patentowym«”. Z kolei przepis art. 2 stanowi: „Zwalczanie
nieuczciwej konkurencji normuje odrębna ustawa”.
Jak widać ustawa – Prawo włas ności przemysłowej nie obejmuje
zwalczania nieuczciwej konkurencji, a także konwencyjnego dobra,
jakim jest nazwa hand lowa. Termin „nazwa hand lowa” nie jest znane
ustawodawstwu polskiemu, natomiast nazwa, pod którą działa przed-
siębiorca (firma), jest przedmiotem regulacji Kodeksu cywilnego
(art. 432–4310 k.c.). Z drugiej strony jej zakres wykracza poza unor-
mowanie konwencyjne, co dotyczy zwłaszcza objęcia ochroną topo-
grafii układów scalonych oraz projektów racjonalizatorskich. Poza
zakresem ustawy pozostają natomiast nowe odmiany roślin, których
ochronę zapewnia ustawa z 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej
18
www.lexisnexis.pl Wprowadzenie
odmian roś lin2, oraz informacje o wartości gospodarczej, które są
chronione w ramach ochrony interesu przedsiębiorcy na podstawie
ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Artykuł 1 ust. 1 pkt 1 p.w.p. zawiera zamknięty katalog dóbr włas ności
przemysłowej, które są przedmiotem praw podmiotowych bezwzględ-
nych. Choć przedmioty tych praw są zróżnicowane, to jednak prawa je
chroniące wykazują istotne cechy wspólne. Poza tym, że są prawami
podmiotowymi bezwzględnymi, a więc prawami skutecznymi erga
omnes, których treść wynika z ustawy, są nadto prawami wyłącznymi
(zapewniającymi monopol prawny w zakresie korzystania z chronio-
nych dóbr) i prawami majątkowymi. Są ukształtowane jako prawa cza-
sowe (wyjątek stanowi prawo z rejestracji oznaczenia geograficznego)
i jako prawa o krajowej skuteczności. Powstają i ustają na podstawie
konstytutywnej decyzji administracyjnej Urzędu Patentowego, po
przeprowadzeniu procedury rejestracyjnej, a ich udzielenie jest odpłat-
ne. Z tego względu są więc prawami formalnymi. Formalny charakter
tych praw przesądził o objęciu zakresem ustawy – Prawo włas ności
przemysłowej zagadnień związanych z postępowaniem przed Urzędem
Patentowym, jak również z ustrojem Urzędu Patentowego.
Zgodnie z art. 1. ust. 2 p.w.p. przepisy ustawy nie uchybiają ochronie
przedmiotów, o których mowa w ust. 1, przewidzianych w innych
ustawach. Oznacza to, że ustawodawca przyjął zasadę kumulatywnej
ochrony przedmiotów objętych jej regulacją. Wyjątek od niej statuuje
jedynie art. 116 p.w.p., który stanowi, że po wygaśnięciu prawa z reje-
stracji wzoru przemysłowego ustaje także ochrona autorskich praw
majątkowych. Należy także przyjąć, że zasada kumulacji ma zastoso-
wanie również w ramach ustawy – Prawo włas ności przemysłowej,
chyba że przepis tej ustawy wyraźnie ją wyłącza.
2 Dz.U. Nr 137, poz. 1300 ze zm.
Urszula Promińska
19
Rozdział I
Wynalazek
1. Prawo włas ności przemysłowej na tle uregulowań
normatywnych konwencji międzynarodowych
Począwszy od wejścia w życie ustawy – Prawo włas ności przemysłowej,
tj. od 22 sierp nia 2001 r., prawo patentowe nie jest regulowane odręb-
ną ustawą, lecz stanowi jej wyodrębnioną część. Poprzednia ustawa
o wynalazczości1 straciła swoją moc, aczkolwiek w związku z art. 315
p.w.p. niektóre przepisy prawa materialnego tej ustawy będą mogły
znaleźć zastosowanie do patentów udzielonych pod jej rządami,
zwłaszcza w przypadku postępowań związanych z ich unieważnie-
niem2. Niemniej w chwili obecnej to właś nie ta ustawa reguluje kwestie
związane z uzys kaniem, eksploatacją i naruszeniem patentów udzielo-
nych przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej na terenie Pol-
ski. W związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej na kształt
i interpretację obecnie obowiązującego prawa patentowego niewątp-
liwy wpływ wywierają również przepisy prawa wspólnotowego, cho-
ciaż od razu trzeba zaznaczyć, że sama unifikacja prawa patentowego
jest raczej wynikiem bezpośredniego wpływu konwencji międzynaro-
dowych, których stroną jest Polska, nie zaś implementacji stosownych
dyrektyw unijnych. W odniesieniu do prawa patentowego, oczywiście
poza dyrektywami odnoszącymi się w ogóle do włas ności intelektual-
1 Ustawa z 19 października 1972 r. o wynalazczości, tekst jedn. Dz.U. z 1993 r. Nr 26,
poz. 117 ze zm.
2 Taka interpretacja została przesądzona w orzecznictwie Naczelnego Sądu Admini-
stracyjnego; zob. np. wyrok NSA z 30 października 2013 r., II GSK 904/12, Lexis.pl
nr 8087803, czy wyrok z 17 kwiet nia 2013 r., II GSK 163/12, Lexis.pl nr 6229233.
Krystyna Szczepanowska-Kozłowska
21
Rozdział I. Wynalazek
nej3, zasadnicze znaczenie ma implementowana do polskiego porządku
prawnego dyrektywa w sprawie wynalazków biotechnologicznych4.
W powiązaniu z regulacją ustawy – Prawo włas ności przemysłowej za-
stosowanie znajdą również rozporządzenia w sprawie dodatkowych
świadectw ochronnych dla produktów leczniczych oraz produktów
ochrony roślin, na podstawie których – stosownie do art. 751 p.w.p. –
na terytorium Polski będą udzielane dodatkowe prawa ochronne.
Opisując system prawa, na tle którego funkcjonuje ustawa – Prawo
włas ności przemysłowej i zawarta w niej regulacja prawa patentowe-
go, nie sposób nie wspomnieć o uregulowaniach co najmniej niektó-
rych konwencji międzynarodowych, których Polska jest stroną, a któ-
re mogą mieć szczególne znaczenie dla sytuacji podmiotów na terenie
Polski ubiegających się o swoje prawa z patentu bądź wykonujących te
prawa.
W pierwszej kolejności należy wymienić konwencję o udzielaniu pa-
tentów europejskich, czyli konwencję o patencie europejskim (dalej
jako KPE), której Polska jest stroną, począwszy od 1 marca 2004 r.5.
Konwencja ta została podpisana w Monachium 5 października 1973 r.
i weszła w życie 1 czerw ca 1978 r. Oryginalny tekst konwencji został
zmieniony w 2000 r. i wszedł w życie 17 grudnia 2007 r. Zmieniony
tekst konwencji z 2000 r. ma zastosowanie, chyba że co innego wyni-
ka z przepisów wprowadzających. Obecnie członkami konwencji jest
38 państw6.
Podkreś lić należy, że KPE jest w znakomitej większości przepisów kon-
wencją o charakterze proceduralnym, ustanawiającą reguły związane
z uzyskiwaniem patentu europejskiego. Oczywiście znajdują się w niej
również przepisy prawa materialnego związane z udzielaniem paten-
tów, a więc statuujące przesłanki zdolności patentowej. Jest to przede
3 Jak np. Enforcement Directive, czyli dyrektywa 2004/48/WE Parlamentu Europej-
skiego i Rady z 29 kwiet nia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw włas ności intelek-
tualnej (Dz.Urz. UE 2004 L 157/45).
4 Dyrektywa 98/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 6 lipca 1998 r. w sprawie
ochrony wynalazków biotechnologicznych (Dz.Urz. 1998 L 213/13).
5 Dz.U. z 2004 r. Nr 79, poz. 737 ze zm.
6 Informacje o liczbie członków KPE pochodzą ze strony internetowej Europejskiego
Urzędu Patentowego, www.epo.org.
22
www.lexisnexis.pl 1. Prawo włas ności przemysłowej na tle uregulowań normatywnych konwencji…
wszystkim konwencja ustanawiająca jednolity mechanizm uzyskiwa-
nia praw z patentu, niezależnych na po szczególnych terytoriach pań-
stwowych.
Konwencja doprowadziła do scentralizowania procesu udzielania pa-
tentów skutecznych na wielu terytoriach. Co jednak istotne, patenty te
nie tracą charakteru terytorialnego, ponieważ decyzja o udzieleniu
patentu europejskiego na wskazanych przez uprawnionego teryto-
riach prowadzi do udzielenia wiązki patentów skutecznych na po-
szczególnych terytoriach. Każdy zatem z patentów ma niezależny byt.
Przystąpienie do KPE spowodowało, że na terenie Polski również
mogą obowiązywać tzw. patenty europejskie. Patent europejski udzie-
lany jest przez Europejski Urząd Patentowy na podstawie przepisów
KPE, na wskazanych przez podmiot ubiegający się o patent terytoriach
państw wyznaczonych, będących stronami KPE. Wskazanie przez
uprawnionego, że chce uzys kać patent europejski na terenie Polski,
o ile patent zostanie udzielony, wymaga jego walidacji, stosownie do
art. 65 KPE, w przeciwnym wypadku patent europejski uznawany jest
za nieważny na terytorium Polski od chwili jego udzielenia. Walidacja
oznacza konieczność przetłumaczenia opisu patentowego, zawierają-
cego zastrzeżenia, opis i rysunki, na język polski i ogłoszenia tego tłu-
maczenia, zgodnie z przepisami ustawy z 14 marca 2003 r. o dokony-
waniu europejskich zgłoszeń patentowych oraz skutkach patentu
europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej7. Polska nie przystąpiła bo-
wiem do tzw. Porozumienia londyńskiego, które zwalnia podmioty
uprawnione z obowiązku tłumaczenia całego opisu patentowego8.
Walidowany w Polsce patent europejski jest traktowany na równi z pa-
tentem udzielonym przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
na podstawie przepisów ustawy – Prawo włas ności przemysłowej.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o dokonywaniu europejskich zgłoszeń
uprawniony z patentu europejskiego nabywa takie same prawa, jakie
przyznaje patent udzielony na podstawie ustawy – Prawo włas ności
7 Dz.U. Nr 65, poz. 598 ze zm.
8 Agreement on the application of Article 65 EPC – London Agreement z 17 paździer-
nika 2000 r., dostępny na stronie http://www.epo.org/law-practice/legal-texts/lon-
don-agreement.html.
Krystyna Szczepanowska-Kozłowska
23
Rozdział I. Wynalazek
przemysłowej. Postanowienie to wydaje się zbędne, ta zasada bowiem
została w sposób jasny sprecyzowana w samej KPE. Stosownie bo-
wiem do art. 2 ust. 2 KPE: „patent europejski posiada w każdym uma-
wiającym się państwie, dla którego został udzielony, ten sam skutek
i podlega tym samym warunkom, co patent krajowy udzielony przez
to państwo, chyba że niniejsza konwencja stanowi inaczej”. Oznacza
to, że patent europejski na terytorium państwa, na którym obowiązu-
je, będzie podlegał właś ciwym regulacjom prawa krajowego, w tym
przypadku ustawy – Prawo włas ności przemysłowej.
Konwencja o patencie europejskim przewiduje dwa wyjątki, w których
konieczne będzie bezpośrednie stosowanie przepisów konwencji.
Pierwszy dotyczy naruszenia patentu europejskiego. Jeżeli sąd w Pol-
sce będzie terytorialnie właś ciwy do rozpatrywania powództwa o na-
ruszenie patentu europejskiego, wówczas będzie zobowiązany do oce-
ny naruszenia patentu w aspekcie przedmiotowym oraz bezpośredniego
stosowania art. 69 KPE i dołączonego do niego tzw. protokołu interpre-
tacyjnego. W tym zakresie art. 63 ust. 2 p.w.p. zostanie wyłączony jako
podstawa prawna dla oceny naruszenia, co nie oznacza, że rezultat
oceny istnienia naruszenia nie byłby taki sam. Podkreś lić bowiem nale-
ży, że jego formuła, co nie budzi wątp liwości, wzorowana jest na art. 69
KPE. Nakaz tożsamego traktowania przez organy krajowe patentów
europejskich z patentami krajowymi, wynikający z art. 2 ust. 2 KPE
działa bowiem nie tylko na korzyść patentów europejskich w stosunku
do patentów krajowych, ale także na odwrót. Patenty krajowe powinny
dawać podmiotom z nich uprawnionym taką samą ochronę, jaka wyni-
ka z patentu europejskiego, tak aby nie byli oni, w porównaniu z upraw-
nionymi z patentu europejskiego, dyskryminowani. Stąd też wiele
państw, w tym również Polska, aby zapewnić uprawnionym z paten-
tów krajowych taki sam poziom ochrony, jaki uzys kaliby na podstawie
patentu europejskiego, wprowadza do swojego ustawodawstwa wew-
nętrznego przepisy o brzmieniu odpowiadającym art. 69 KPE.
Patent europejski może być z kolei unieważniony jedynie z przyczyn
wskazanych w art. 138 KPE. Pomimo że organem właś ciwym do unie-
ważnienia patentu europejskiego jest właś ciwy organ państwa, na
którym żąda się unieważnienia, to również w tym przypadku jest on
24
www.lexisnexis.pl 1. Prawo włas ności przemysłowej na tle uregulowań normatywnych konwencji…
zobowiązany stosować bezpośrednio przepisy konwencji o patencie
europejskim.
Należy podkreś lić, że przepisy prawa materialnego zawarte w kon-
wencji o patencie europejskim oraz te zawarte w ustawie – Prawo wła-
sności przemysłowej odnośnie do zdolności rejestracyjnej wynalazków
cechuje znaczna zbieżność uregulowań, ponieważ zarówno w jednym,
jak i drugim przypadku ich pierwowzorem były postanowienia kon-
wencji strasburskiej9, konwencji paryskiej, a także Porozumienia
TRIPS. Mimo że interpretacja dokonywana przez organy Europejskie-
go Urzędu Patentowego na tle postanowień konwencji o patencie euro-
pejskim nie jest wiążąca dla państw stron tej konwencji w odniesieniu
do ich ustawodawstw krajowych, które zachowują w tym zakresie sa-
modzielność, to jednak należy podkreś lić, że sądy administracyjnie
wielokrotnie zwracają uwagę na potrzebę lub celowość stosowania tej
samej wykładni zbieżnych przepisów10.
Charakteryzując system prawny, w jakim funkcjonuje prawo patento-
we, nie sposób pominąć również Porozumienia TRIPS, który zasadni-
czo należy uznać za konwencję ustanawiającą standardy w ochronie
włas ności intelektualnej, do których przestrzegania zobowiązują się
państwa będące jego stronami. Przepisy Porozumienia TRIPS weszły
w życie 1 lipca 1996 r.11, jednakże Polska skorzystała z czteroletniego
odroczenia stosowania jego postanowień, zgodnie z art. 65 ust. 2
TRIPS. Ustanawiając standardy ochrony, w tym również dla patentów,
Porozumienie TRIPS zobowiązuje państwa-strony do przestrzegania
stosownych postanowień konwencji paryskiej, a ponadto wprowadza
nowe standardy w odniesieniu do przesłanek okreś lenia zdolności pa-
9 Konwencja strasburska – The Convention on the Unification of Certain Points on
Substantive Law on Patents for Invention, zwana również konwencją strasburską, pod-
pisana 27 lis topada 1963 r. w Strasburgu, weszła w życie 1 sierp nia 1980 r. Polska nie
była stroną tej konwencji. Podkreś la się, że miała ona podstawowe znaczenia dla har-
monizacji prawa patentowego w Europie, w szczególności ustanawiając kryteria zdol-
ności patentowej.
10 Por. np. wyrok NSA z 30 sierpnia 2012 r., II GSK 1069/11, Lexis.pl nr 3995718.
11 Obwieszczenie Ministra Spraw Zagranicznych z 12 lutego 1996 r. w sprawie publika-
cji załączników do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu
(WTO), Dz.U. Nr 32, poz. 143 (załącznik).
Krystyna Szczepanowska-Kozłowska
25
Rozdział I. Wynalazek
tentowej (art. 27), zakresu uprawnień składających się na chronioną
patentem wyłączność (art. 28), ujednolicenia wymogów dotyczących
zakresu ujawnienia wynalazku w procedurze zgłoszeniowej (art. 29),
dozwolonych ograniczeń patentu (art. 30 i 31), wymogu sądowej kon-
troli unieważnienia patentu (art. 32), czasu trwania prawa (art. 33)
oraz ciężaru dowodu w przypadku patentów na sposób wytwarzania
(art. 34). Zgodnie z art. 1 Porozumienia TRIPS na państwach-stronach
ciąży obowiązek wprowadzenia tych standardów do swojego ustawo-
dawstwa w taki sposób, jaki państwa uznają za odpowiedni.
Ponadto Porozumienie TRIPS zawiera wiele ogólnych regulacji odno-
szących się do wszystkich praw włas ności intelektualnej, ustanawiając
procedury i środki zaradcze związane z egzekwowaniem praw włas-
ności intelektualnej. Podkreś lić należy, że państwa są uprawnione do
wprowadzenia ochrony dalej idącej, niż to wynika z Porozumienia
TRIPS, o ile nie pozostaje to w sprzeczności z jego postanowieniami.
W świet le art. 1 Porozumienia TRIPS nie budzi wątp liwości, że posta-
nowienia tego porozumienia same w sobie nie kreują na rzecz pod-
miotów praw i obowiązków, gdyż wymagają implementacji przez pań-
stwa-strony do ustawodawstwa wewnętrznego. Ustawa – Prawo
włas ności przemysłowej implementowała wskazane wyżej postano-
wienia TRIPS dotyczące materialnego prawa patentowego i co do zasa-
dy wydaje się, że pozostają one zgodne z tymi wymogami. Interpretu-
jąc po szczególne przepisy, sądy niejednokrotnie dokonują wykładni
obowiązujących przepisów, odwołując się do postanowień Porozumie-
nia TRIPS12. Jednakże wiele sporów w związku z Porozumieniem
TRIPS, także w Polsce, dotyczyło zagadnienia bezpośredniego stoso-
wania tego aktu w odniesieniu do tych praw, które po jego wejściu
w życie nadal obowiązywały i podlegały dalszej regulacji ustawodaw-
stwa niezgodnego z Porozumieniem TRIPS13.
Kolejna konwencja międzynarodowa, na którą należy zwrócić uwagę,
to Układ o współpracy patentowej sporządzony w Waszyngtonie
12 Zob. wyrok SN z 23 października 2013 r., IV CSK 92/13, „Biuletyn Sądu Najwyższe-
go” 2013, nr 11.
13 Zob. wyrok SN z 10 lutego 2006 r., III CSK 112/05, OSNC 2007, nr 5, poz. 73; patrz też
np. wyrok portugalskiego Sądu Najwyższego z 15 lis topada 2007 r. w sprawie Merck Ge-
nericos v. Merck Co. and Merck, Sharp Dohme, II C 2010, nr 5, s. 614–616.
26
www.lexisnexis.pl 1. Prawo włas ności przemysłowej na tle uregulowań normatywnych konwencji…
19 czerw ca 1970 r. (dalej PCT). Polska przystąpiła do tej konwencji
w 1990 r.14. Reguluje ona zasady składania tzw. międzynarodowych
zgłoszeń i wstępnego badania wynalazku pod kątem spełniania przez
dane rozwiązanie przesłanek zdolności patentowej. Konwencja ta pro-
wadzi do scentralizowania procedury zgłaszania wynalazków w pań-
stwach będących jej stronami, przeprowadzenia badań w stanie tech-
niki oraz wstępnej oceny ich patentowalności. Pozwala zatem na
uniknięcie powtarzania pewnej liczby bardziej lub mniej podobnych
czynności w postępowaniu o udzielenie patentu w każdym z państw,
w którym uprawniony chciałby ubiegać się o ochronę15.
Zgłoszenie międzynarodowe wskazujące państwa, w których upraw-
niony zamierza się ubiegać o ochronę, składane jest w jednym urzę-
dzie, zwanym urzędem przyjmującym. Zgłoszenie takie po uzys kaniu
daty zgłoszenia międzynarodowego jest równoznaczne z wniesieniem
zgłoszenia we wskazanych państwach. W konsekwencji uprawniony
unika zgłaszania swojego rozwiązania w po szczególnych urzędach
krajowych i nie musi prowadzić w każdym z państw procedury zgło-
szeniowej. Złożenie zgłoszenia międzynarodowego powoduje, że
urząd przyjmujący, po weryfikacji przesłanek formalnych zgłoszenia,
przystępuje do tzw. międzynarodowego poszukiwania w stanie tech-
niki, a następnie dokonuje publikacji zgłoszenia. Na urzędzie przyjmu-
jącym ciąży również obowiązek powiadomienia wyznaczonych przez
uprawnionego urzędów o zgłoszeniu międzynarodowym i rezultatach
poszukiwań w stanie techniki. Na żądanie zgłaszającego możliwe jest
również przeprowadzenie wstępnego badania patentowalności i prze-
kazania go do urzędów wyznaczonych. Badanie to ma charakter
wstępny i jego rezultaty nie są wiążące dla urzędów krajowych. Regu-
lacja PCT nie obejmuje fazy uzyskiwania patentów, polegającej na ba-
daniu przesłanek patentowalności, która pozostaje w gestii krajowych
urzędów patentowych. Dlatego po zakończeniu fazy międzynarodo-
wej zgłoszenie to w każdym z państw wyznaczonych traktowane jest
na równi ze zgłoszeniem krajowym.
14 Dz.U. z 1991 r. Nr 70, poz. 303.
15 L. Gruszow, Uzyskiwanie patentów europejskich w trybie międzynawowym (EURO – PCT),
Warszawa 2002, s. 24–25.
Krystyna Szczepanowska-Kozłowska
27
Rozdział I. Wynalazek
Korzystanie z drogi zgłoszenia międzynarodowego pozwala na uprosz-
czenie procedury zgłoszeniowej, nie wymagając przede wszystkim
wnoszenia zgłoszenia w po szczególnych urzędach krajowych, w któ-
rych chce się uzys kać ochronę. Celem koncentracji zgłoszenia i prowa-
dzenia badań jest nie tylko obniżenie kosztów uzyskiwania ochrony
patentowej w wielu krajach, ale także skrócenie w czasie procedury
prowadzenia badań w stanie techniki. Wspomnieć należy, że zgodnie
z konwencją o udzielaniu patentów europejskich Europejski Urząd Pa-
tentowy może działać zarówno jako urząd przyjmujący, jak i jako
urząd wyznaczony w ramach procedury stworzonej przez PCT.
Wspomnieć należy również, że Polska ostatecznie nie przystąpiła do
Umowy o jednolitym sądzie patentowym, co oznacza, że pozostaje poza
systemem tzw. patentu europejskiego o jednolitym skutku16. System ten
opiera się na dwóch rozporządzeniach: rozporządzeniu Parlamentu Eu-
ropejskiego i Rady (UE) nr 1257/2012 z 17 grudnia 2012 r. wprowadza-
jącym wzmocnioną współpracę w dziedzinie tworzenia jednolitego sys-
temu ochrony patentowej17 oraz rozporządzeniu Rady (UE) nr 1260/2012
z 17 grudnia 2012 r. wprowadzającym wzmocnioną współpracę w dzie-
dzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej w odniesieniu
do mających zastosowanie ustaleń dotyczących tłumaczeń18.
Tworzą one tzw. europejski patent o jednolitym skutku, którego istotą
jest stworzenie patentu europejskiego udzielanego przez Europejski
Urząd Patentowy, ale skutecznego na terytoriach wszystkich państw,
które przystąpiły do Umowy o Jednolitym Sądzie Patentowym.
W przeciwieństwie do patentu europejskiego, stworzonego na podsta-
wie konwencji o patencie europejskim, dochodzenie naruszeń i unie-
ważnienie pozostawałoby w gestii Jednolitego Sądu Patentowego i nie
byłoby objęte jurysdykcją sądów i organów krajowych.
System ten, pomimo podpisania Umowy o Jednolitym Sądzie Patento-
wym przez 25 państw, nie wszedł jeszcze w życie, gdyż nie została
16 Odnośnie do samego systemu i toczącej się w Polsce dyskusji patrz K. Szczepanowska-
-Kozłowska, Czy patent jednolity jest potrzebny – głos w dyskusji, EPS 2013, nr 4, s. 4, oraz
A. Nowicka, R. Skubisz, Pakiet patentowy (ocena z perspektywy Polski), EPS 2013, nr 4, s. 12.
17 Dz.Urz. UE 2012 L 361/1.
18 Dz.Urz. UE 2012 L 361/89.
28
www.lexisnexis.pl 2. Wynalazek jako przedmiot ochrony prawa patentowego
ona ratyfikowana przez wymaganą liczbę 13 państw, wśród których
muszą się znaleźć Wielka Brytania, Niemcy i Francja19.
2. Wynalazek jako przedmiot ochrony prawa
patentowego
2.1. Wprowadzenie
Wynalazek to centralne pojęcie prawa patentowego, gdyż jest on
przedmiotem ochrony patentowej. Prawo włas ności przemysłowej, po-
dobnie jak inne ustawy regulujące prawo patentowe, nie definiuje sa-
mego pojęcia „wynalazek”, wskazując jedynie, jakie cechy musi speł-
niać wynalazek, aby mógł zostać opatentowany, a więc by był to
wynalazek posiadający zdolność patentową. Zgodnie z brzmieniem
art. 24 p.w.p. patenty są udzielane – bez względu na dziedzinę techni-
ki – na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i na-
dają się do przemysłowego zastosowania. Szczególną uwagę należy
zwrócić na dodany, zgodnie z obowiązkami wynikającymi z Porozu-
mienia TRIPS, zwrot „bez względu na dziedzinę techniki”. Oznacza to,
że patent może być udzielony na każdy wynalazek, niezależnie od
tego, do jakiej dziedziny techniki należy.
Dodatkowo w art. 28 p.w.p. ustawodawca wyłącza expressis verbis z tej
grupy pewne kategorie wytworów czy dóbr, wskazując, że nie są one
wynalazkami posiadającymi zdolność patentową. Od razu trzeba
podkreś lić, że wyłączenie to ma charakter jedynie przykładowy. Od-
rębną kategorię tworzą wynalazki, na które stosownie do art. 29 p.w.p.
nie udziela się patentów. Systematyka ustawy wskazywałaby, że roz-
wiązania wskazane w art. 29 p.w.p. są wyłączone od patentowania ze
względu na ochronę interesu publicznego, a więc co do zasady są to
rozwiązania posiadające zdolność patentową. Jednakże wniosek ten
nie do końca wydaje się uzasadniony. W grupie tej bowiem znajdują się
sposoby leczenia ludzi i zwierząt, które co do zasady wyłącza się ze
względu na brak przemysłowej stosowalności, a więc nie stanowią one
wynalazku posiadającego zdolność patentową (por. art. 53 pkt c KPE).
19 Status ratyfikacji dostępny na stronie http://ec.europa.eu/internal_market/ind-
prop/patent/ratification/index_en.htm.
Krystyna Szczepanowska-Kozłowska
29
Rozdział I. Wynalazek
2.2. Wynalazek posiadający zdolność patentową
W teorii prawa patentowego wynalazek okreś la się jako techniczne
rozwiązanie dowolnego problemu, odwołując się tym samym do istoty
tego dobra niematerialnego, jaką jest znalezienie właś ciwego produk-
tu bądź sposobu postępowania dla przezwyciężenia istniejącego
w rzeczywistości problemu o charakterze technicznym. W praktyce
zdarza się jednak, że powstały wynalazek jest rozwiązaniem innego
problemu niż ten, który zamierzał rozwiązać wynalazca.
Wynalazek posiadający zdolność patentową musi być rozwiązaniem no-
wym, cechować się poziomem wynalazczym oraz nadawać się do prze-
mysłowego stosowania. Jednakże zanim przejdzie się do oceny przesła-
nek zdolności patentowej, konieczne jest rozstrzyg nięcie, czy rozwiązanie
to ma charakter techniczny. Podkreś lić należy, że wymóg technicznego
charakteru rozwiązania nie jest ustawową przesłanką patentowalności,
lecz stanowi element teoretycznej definicji wynalazku.
Konieczność stwierdzenia, że mamy do czynienia z rozwiązaniem
o charakterze technicznym, wywodzi się przede wszystkim z wyłącze-
nia od patentowania wytworów wskazanych w art. 28 p.w.p., które nie
mają charakteru technicznego ze swojej natury, dlatego nie są wyna-
lazkami. O ile taka konstatacja jest prawdziwa dla większości z nich,
to trudno a priori przyjąć, że „wytwory, których niemożliwość wyko-
rzystania może być wykazana w świet le powszechnie przyjętych
i uznanych zasad nauki”, są pozbawione technicznego charakteru.
W tym bowiem przypadku chodzi raczej o to, że tak skonstruowany
wytwór ze względu na swoją nieprzydatność nie przyczynia się do roz-
woju stanu techniki. Należy zauważyć, że ten typ wytworów nie zo-
stał w ogóle wskazany w odpowiedniku art. 28 p.w.p., tj. art. 52 KPE,
co oczywiście nie oznacza, iż byłby on na gruncie przepisów KPE pa-
tentowalny. Podkreś lić n
Pobierz darmowy fragment (pdf)
