Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00306 020868 15681413 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Współczesne wyzwania miast i regionów - ebook/pdf
Współczesne wyzwania miast i regionów - ebook/pdf
Autor: , Liczba stron: 321
Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego Język publikacji: polski
ISBN: 978-8-3796-9289-7 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> poradniki >> finanse
Porównaj ceny (książka, ebook (-4%), audiobook).
Czytaj online.
Komentuj
 Głównym wyzwaniem, przed jakim obecnie stoją wszystkie gospodarki, bez względu na ich wielkość i zaawansowanie w rozwoju lub w transformacji jest globalizacja i ściśle z nią związana regionalizacja. Z jednej strony obserwujemy zjawisko coraz większego umiędzynarodowienia produkcji, co powoduje rozbicie przestrzeni lokalnej. Z drugiej, w miarę pogłębiania się tego procesu wzrasta znaczenie poziomu lokalnego i regionalnego w rozwoju ekonomicznym.
Globalizacja jest procesem dynamicznym, którego rezultaty są jeszcze trudne do określenia, ponieważ jej przebieg warunkują zjawiska z pozoru przeciwstawne, przeplatające się wzajemnie i pojawiające się równocześnie w skali świata oraz wewnątrz mniejszych obszarów, takich jak kraje, miasta i regiony.
Jest ona jednym z głównych problemów, przed którymi staje współczesny człowiek, i oznacza jakościowe zmiany i pojawienie się nowego paradygmatu, określającego nowe ramy odniesienia dla gospodarek i społeczeństw.
Problemy te są przedmiotem rozważań i myślą przewodnią prezentowanej monografii.
Poruszane w opracowaniu zagadnienia były i są przedmiotem ożywionej dyskusji w środowisku zarówno teoretyków, jak i praktyków zajmujących się rozwojem miast i regionów. Autorzy mają nadzieję, że książka zainteresuje osoby zajmujące się zagadnieniami rozwoju regionalnego w sposób profesjonalny, a także wszystkich tych, którzy chcą wiedzieć więcej o otaczającej ich rzeczywistości.
Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

RECENZENCI Aleksandra Jewtuchowicz, Elżbieta Kryńska, Wojciech Kosiedowski Eugeniusz Wojciechowski REDAKTOR TECHNICZNY Anna Araszkiewicz OPRACOWANIE GRAFICZNE Anna Wosiak OKŁADKĘ PROJEKTOWAŁA Barbara Grzejszczak © Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2009 Publikacja finansowana ze środków Uniwersytetu Łódzkiego i Urzędu Miasta Łodzi Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2009 Wydanie I. Nakład 100 egz. Ark. druk. 20,125. Papier kl. III, 80 g, 70 × 100 Zam. 64/4520/2009 ISBN (wersja drukowana) 978-83-7525-283-5 ISBN (ebook) 978-83-7969-289-7 SPIS TREŚCI Wstęp .............................................................................................. 1. Procesy globalizacji i integracji ................................................ Irena Pietrzyk Globalizacja a regionalizacja i regionalizm w gospodarce światowej ................................................................................... Ryszard Brol Wpływ procesów globalizacji na rozwój lokalny ........................... Anna Dobaczewska Podstawy prawne transgranicznych form współpracy regionalnej w Europie ........................................................................................ Marzena Piotrowska-Trybull Zmiany w systemie europejskiego szkolnictwa wyŜszego jako czynnik spójności społeczno-gospodarczej w Unii Europejskiej ........ Antoni Słonimski Transfer wiedzy, towarów i usług w międzynarodowej współpracy Białorusi na nowej granicy Unii Europejskiej ................................. 2. Przestrzeń i rozwój zrównowaŜony ........................................... Cezary Brzeziński Polityka zrównowaŜonego rozwoju miast w dokumentach Unii Europejskiej .................................................................................... 5 9 11 29 41 57 73 87 89 Agnieszka Rzeńca Ochrona przyrody warunkiem trwałego i zrównowaŜonego rozwoju .. 103 Hanna Kruk Działalność parków krajobrazowych w świetle zrównowaŜonego rozwoju regionów ............................................................................. 117 Maciej Smętkowski Region Kopenhagi w świetle koncepcji rozwoju policentrycznego ...... 131 3. ToŜsamość i wizerunek ............................................................. 153 Weronika Wiśniewska Znaczenie cech toŜsamości lokalnej w przedsięwzięciach o zasięgu ponadlokalnym ............................................................................... 155 Anna Matuchniak-Krasuska Łodzianie o swoim mieście. Studium socjologiczne ........................... 169 Zbigniew Przygodzki Mariusz E. Sokołowicz Rola wizerunku miasta w kontekście wzrostu znaczenia mobilności kapitału ludzkiego ........................................................................... 183 Andrzej Raszkowski Marka w marketingu terytorialnym .................................................. 205 4. Gospodarka ................................................................................ 219 Ewa Kucharska-Stasiak Interpretacja wartości rynkowej i jej wpływ na wykorzystanie gruntów na terenie miast ................................................................. Marcin Wiśniewski Rating jednostek samorządu terytorialnego w Polsce jako innowacyjny sposób wspierania rozwoju lokalnego i regionalnego .... Marcin Wójcik Przestrzenne zróŜnicowanie potencjału ekonomicznego w regionie centralnym a koncepcja bipolarnego rozwoju aglomeracji Warszawy i Łodzi ............................................................................................. ElŜbieta Adamowicz Dostępność transportowa jako determinanta atrakcyjności inwestycyjnej polskich regionów ...................................................... Maria Kola Wspólnotowa pomoc publiczna jako źródło finansowania rozwoju regionalnego w Polsce ...................................................................... Jan Mertl Rola instytucji otoczenia biznesu w pobudzaniu przedsiębiorczości i tworzeniu nowych miejsc pracy w regionie łódzkim ........................ Monika Słupińska Udział małych i średnich przedsiębiorstw regionu łódzkiego w Sektorowym Programie Operacyjnym Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw w latach 2004–2006 ............................................... 221 235 247 263 277 291 309 WSTĘP Głównym wyzwaniem, przed jakim obecnie stoją wszystkie gospo- darki, bez względu na ich wielkość i zaawansowanie w rozwoju lub w transformacji jest globalizacja i ściśle z nią związana regionalizacja. Z jednej strony obserwujemy zjawisko coraz większego umiędzynaro- dowienia produkcji, co powoduje rozbicie przestrzeni lokalnej. Z dru- giej, w miarę pogłębiania się tego procesu wzrasta znaczenie poziomu lokalnego i regionalnego w rozwoju ekonomicznym. Globalizacja jest procesem dynamicznym, którego rezultaty są jeszcze trudne do okre- ślenia, poniewaŜ jej przebieg warunkują zjawiska z pozoru przeciw- stawne, przeplatające się wzajemnie i pojawiające się równocześnie w skali świata oraz wewnątrz mniejszych obszarów, takich jak kraje, miasta i regiony. Jest ona jednym z głównych problemów, przed któ- rymi staje współczesny człowiek, i oznacza jakościowe zmiany i poja- wienie się nowego paradygmatu, określającego nowe ramy odniesie- nia dla gospodarek i społeczeństw. Problemy te są przedmiotem rozwaŜań i myślą przewodnią prezen- towanej monografii. Tom został podzielony na cztery rozdziały. Pierw- szy, zatytułowany „Procesy globalizacji i integracji” składa się z pięciu artykułów o charakterze teoretycznym. Rozdział rozpoczyna opraco- wanie I. Pietrzyk, w którym autorka analizuje istotę i konsekwencje takich zjawisk, jak: globalizacja, regionalizacja i regionalizm. Dobrym uzupełnieniem tych rozwaŜań jest tekst autorstwa R. Brola prezentu- jący refleksje na temat relacji między globalnością zmian a lokalnoś- cią rozwoju. Przyjmując jako punkt wyjścia pojęcie glokalizacji, autor zastanawia się nad wzajemną zaleŜnością między globalizacją a mo- Ŝliwościami rozwoju lokalnego. Równolegle z procesem globalizacji obserwujemy dynamiczny roz- wój integracji regionalnej przejawiającej się zarówno w formie inicja- tyw instytucjonalnych, jak i w formie spontanicznego pogłębiania powiązań ekonomicznych między sąsiadującymi ze sobą krajami. Tematyce tej poświęcone są następne artykuły. A. Dobaczewska podejmuje problem podstaw prawnych transgranicznej współpracy 5 Aleksandra Jewtuchowicz regionalnej a przedmiotem rozwaŜań M. Piotrowskiej-Trybull są zmia- ny w systemie europejskiego szkolnictwa wyŜszego. DąŜeniem współpracujących regionów jest eliminacja lub zmini- malizowanie formalnej granicy państwowej. W przypadku granic ze- wnętrznych Unii Europejskiej oznacza takŜe współdziałanie z pań- stwami trzecimi, które pozostają poza jej granicami, z przyczyn geo- graficznych czy politycznych. Temat ten jest przedmiotem rozwaŜań artykułu zamykającego rozdział, w którym A. Słonimski prezentuje czytelnikowi problemy związane z transferem wiedzy, towarów i usług w międzynarodowej współpracy Białorusi. Część druga poświęcona jest problemom rozwoju zrównowaŜone- go. Ostatnio coraz częściej przedmiotem licznych rozwaŜań są zagad- nienia związane z ochroną środowiska przyrodniczego, zaleŜnością między gospodarką prowadzoną w regionie a jego potencjałem przy- rodniczym. Rozdział rozpoczyna artykuł C. Brzezińskiego, który wpro- wadza czytelnika w ustawodawstwo Unii Europejskiej umoŜliwiające stosowanie zasady polityki zrównowaŜonego rozwoju w odniesieniu do miast. Zagadnieniom ochrony środowiska przyrodniczego jako istot- nego elementu procesów gospodarowania poświęcone są dwa kolejne teksty. A. Rzeńca, analizując ochronę przyrody jako kategorię ekono- miczną, podkreśla jej znaczenie dla paradygmatu trwałego i zrówno- waŜonego rozwoju. Przedmiotem rozwaŜań H. Kruk jest działalność parków krajobrazowych jako istotnego zasobu w rozwoju regionów. W ten tok rozumowania wpisuje się M. Smętowski, który podejmuje problem policentryczności jako jeden z kluczowych celów Europej- skiej Perspektywy Rozwoju Przestrzennego. Autor, biorąc za przykład region Kopenhagi, weryfikuje tezę, Ŝe wieloośrodkowa struktura prze- strzenna Unii Europejskiej sprzyja zmniejszaniu róŜnic w poziomie rozwoju między poszczególnymi obszarami, a takŜe zwiększa konku- rencyjność Wspólnoty oraz przyczynia się do osiągnięcia trwałego rozwoju. Globalizacja i integracja europejska czyni jakość miast i regionów zasadniczym elementem konkurencyjności przedsiębiorstw, która za- leŜy dzisiaj od sprawności funkcjonowania gospodarek terytorialnych. Na konkurencyjność wpływa wiele czynników. Współcześnie za naj- waŜniejsze uznaje się instytucje, kapitał społeczny, dziedzictwo kultu- rowe, markę danego terytorium itp. Problemy te podejmowane są w trzecim rozdziale monografii. Składa się on z czterech tekstów, w których autorzy główny akcent kładą na zagadnienia toŜsamości 6 Wstęp i wizerunku miast i regionów. W. Wiśniewska podejmuje próbę wy- kazania, Ŝe w zagospodarowaniu przestrzennym inwestycje o zasięgu ponadlokalnym mogą z powodzeniem łączyć cele lokalne z globalnymi oraz uwzględniać i respektować istotne dla rozwoju kulturalnego i gospodarczego wartości dziedzictwa wraz z cechami toŜsamości miej- sca. Kontynuując tę myśl, A. Matuchniak-Krasuska prezentuje stu- dium pokazujące, w jakim stopniu mieszkańcy miasta (Łodzi) postrzegają i oceniają swoją architekturę i dziedzictwo kulturowe. Jak napisała autorka, jest to „badanie pamięci zbiorowej, tego co miesz- kańcy miasta widzą i wiedzą”. Kolejny artykuł autorstwa Z. Przy- godzkiego i M. Sokołowicza poświęcony jest konsekwencjom takiego, a nie innego postrzegania miejsca zamieszkania i pracy. Badają oni znaczenie wizerunku miasta w kształtowaniu poŜądanych zmian i pro- cesów w zakresie mobilności przestrzennej kapitału ludzkiego. Osta- tni artykuł, zamykający rozdział, zapoznaje czytelnika z metodami marketingu terytorialnego. A. Raszkowski koncentruje uwagę na marce produktów i usług pochodzących z regionu, które łączy np. hi- storia, tradycja, specyficzne połoŜenie geograficzne, czy spójna sytu- acja społeczno-ekonomiczna. Jednym z podstawowych podmiotów konkurencyjnego regionu jest przedsiębiorca, którego umiejętność dostosowywania się do zmian w gospodarce jest często warunkiem utrzymania się na rynku. Jego wysoka pozycja konkurencyjna zaleŜy w duŜej mierze od korzystnego i dobrze zorganizowanego otoczenia, w którym on funkcjonuje. Pro- blemy te podejmowane są w czwartym rozdziale ksiąŜki. Jest to najbardziej obszerna część opracowania, składająca się z siedmiu tekstów, poruszających róŜne aspekty kształtowania korzystnego śro- dowiska przedsiębiorczości wspierającego rozwój firm. Cztery pierw- sze artykuły analizują rozwój gospodarki z terytorialnego punktu widzenia. E. Kucharska-Stasiak wprowadza czytelnika w problema- tykę wyceny nieruchomości, a M. Wiśniewski zapoznaje go z istotą ratingu jednostek samorządu terytorialnego i jego znaczenia dla rozwoju. M. Wójcik podejmuje temat moŜliwości wzajemnej współ- pracy między aglomeracją Łodzi i Warszawy i związane z tym kierunki ich rozwoju. Do tego wątku zaliczyć moŜna równieŜ tekst E. Adamo- wicz, poruszający zagadnienie dostępności transportowej w kontek- ście budowania atrakcyjności polskich regionów. Trzy kolejne artykuły: M. Koli, J. Mertla i M. Słupińskiej traktują o pomocy kierowanej do sektora MŚP i umiejętnościach przedsiębior- 7 Aleksandra Jewtuchowicz ców efektywnego wykorzystania tej pomocy. W większości przypad- ków opierają się one na rezultatach szczegółowych badań empirycz- nych autorów, w których dominującym punktem widzenia jest regionalne otoczenie firm. Rozdział ten, mimo szerokiego wachlarza poruszanych problemów, jest spójny i stanowi cenne źródło infor- macji na temat związków między procesami gospodarczymi a teryto- rium, na którym one przebiegają. Prezentowane w tym opracowaniu problemy były i są przedmiotem oŜywionej dyskusji w środowisku zarówno teoretyków, jak i prakty- ków zajmujących się rozwojem miast i regionów. Były one równieŜ prezentowane na międzynarodowej konferencji na temat „Innowacyj- ności regionów w gospodarce globalnej” organizowanej przez Katedrę Gospodarki Regionalnej i Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. Efek- tem tej dyskusji jest niniejsza monografia. Oddając ten tom do rąk czytelnika, autorzy mają nadzieję, Ŝe zainteresuje on osoby zajmu- jące się zagadnieniami rozwoju regionalnego w sposób profesjonalny (głównie władze samorządowe i pracowników administracji samo- rządowej), a takŜe wszystkich tych, którzy chcą więcej wiedzieć o ota- czającej ich rzeczywistości. 8 Irena Pietrzyk Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie GLOBALIZACJA A REGIONALIZACJA I REGIONALIZM W GOSPODARCE ŚWIATOWEJ 1. Istota i geneza globalizacji Globalizacja jest zjawiskiem dynamicznym, złoŜonym i wieloas- pektowym. Ze względu na interdyscyplinarny charakter tego terminu (Misala 2004, s. 260) niemoŜliwe staje się jego jednoznaczne i po- wszechnie akceptowane zdefiniowanie. Najczęściej zwraca się uwagę na trzy podstawowe wymiary globalizacji, a mianowicie ekonomiczny, polityczny i kulturowy, uzupełniane o aspekty społeczne, naukowe, ekologiczne i in. KaŜde z tych ujęć w sposób oczywisty implikuje właściwe mu interpretacje globalizacji i stosowne do tej interpretacji definicje (Granice konkurencji 1996, s. 48). RóŜnie definiowana bywa takŜe globalizacja gospodarcza, która – podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych wymiarów tego procesu – stanowi przedmiot licznych kontrowersji, a takŜe wielu pospiesznie formułowanych, powierzchownych opinii. W tym osta- tnim przypadku chodzi zarówno o błędnie interpretowane niektóre jej przejawy, jak i formułowane zarzuty, „oskarŜające” proces globalizacji o „wszelkie zło” w gospodarce światowej. Jak stwierdza bowiem S. Berger, „globalizacja, swobodna wymiana, otwarcie granic, a nawet liberalizacja rynków kapitałowych nie ponoszą odpowiedzialności za wszystkie negatywne zjawiska gospodarcze”1. Jądro debaty koncentruje się przede wszystkim na konsekwen- cjach globalizacji, która – obok efektów pozytywnych – niesie ze sobą 1 Wywiad z S. Berger (MIT) [w:] Les Rendez-vous de la Mondialisation No. 2, 27 VI 2006. Zagadnieniu temu poświęcił swoją ksiąŜkę P. Krugman (2000). W języku francuskim nosi ona wymowny tytuł La mondialisation n’est pas coupable: vertus et limites du libre-échange (w oryginale: P.R. Krugman, Pop Internationalism, MIT 1996). 11 Ryszard Brol Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu WPŁYW PROCESÓW GLOBALIZACJI NA ROZWÓJ LOKALNY 1. Wprowadzenie Procesy globalizacji gospodarki zmieniają optykę postrzegania przestrzennego aspektu procesów gospodarczych, innowacyjnych, cywilizacyjnych, kulturowych i innych. Badania w tym zakresie ewoluują od identyfikacji relacji przestrzennych zachodzących między wymiarem narodowym i międzynarodowym, w kierunku identyfikacji i analizy relacji pomiędzy skalą globalną a skalą lokalną. „Efekty przecinania się tych dwóch płaszczyzn – globalnej i lokalnej – oraz ich wzajemne oddziaływanie znalazło swój wyraz w nowym terminie «glokalizacja», podkreślającym komplementarność i równoczesność rozwijającego się procesu globalizacji i rosnącego znaczenia rozwoju lokalnego” (Jewtuchowicz 2005, s. 33). Komplementarność procesów globalizacji i przebiegających w skali kontynentalnej procesów regionalizacji z procesami rozwoju regionalnego i lokalnego, wyznacza swego rodzaju wspólny mianownik określający zakres badań relacji: globalny – lokalny. Badanie procesów rozwoju zarówno w wymiarze globalnym, jak i lokalnym wymaga zastosowania podejścia badawcze- go określonego w teorii ekonomii jako unified approach, która polega na zintegrowanej analizie ekonomicznych i pozaekonomicznych czyn- ników rozwoju. Prezentowany artykuł zawiera refleksje na temat relacji między globalnością zmian a lokalnością rozwoju. Zmiany będące wyrazem globalizacji nie dotyczą wszystkich krajów świata. Wbrew informacji zawartej w słowie globalizacja, proces ten obejmuje w pełni jedynie ok. 15 państw stanowiących tzw. triadę globalizacji (Flejterski, Wahl 2003, s. 21). Triadę tworzą trzy bogate regiony świata: Ameryka Północna, niektóre kraje Azji Wschodniej oraz Europa. Prezentowane 29 Anna Dobaczewska Uniwersytet Gdański PODSTAWY PRAWNE TRANS- GRANICZNYCH FORM WSPÓŁPRACY REGIONALNEJ W EUROPIE 1. Wprowadzenie Granice państwowe są efektem niekiedy wielowiekowych sporów o suwerenność, zawieranych co do tego kompromisów, powodujących powstanie w swej istocie sztucznych podziałów jednolitych obszarów geograficznych i grup etnicznych, które gdyby nie wyznaczone gra- nice, stanowiłyby spójną całość. AŜ do końca lat 80. XX w. podziały umacniane były z przyczyn politycznych. Natomiast w obecnie trwającej dobie globalizacji gospodarki oraz bezpieczeństwa granic międzypaństwowych, a nawet ich zacierania się w Europie, coraz bardziej widoczna staje się konieczność współ- pracy międzynarodowej, zarówno o zasięgu światowym, europejskim jak i opierająca się na kryterium sektorowym. Przyczyną współpracy są zasadniczo problemy Ŝycia gospodarczego, społecznego czy kultu- ralnego niedające się zamknąć w granicach administracyjnych posz- czególnych jednostek terytorialnych. Jednocześnie tereny przygrani- czne stanowią nierzadko obszary zaniedbane przez władze centralne państw, na terenie których są połoŜone, co uwypukla znaczenie takiej współpracy, zwłaszcza w kontekście prawa i zdolności społeczności lokalnych do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych ich dotyczących. Jednostki samorządowe coraz częściej uświadamiają sobie, iŜ spro- stanie potrzebom lokalnym i osiągnięcie wyŜszego poziomu rozwoju gospodarczego i społecznego moŜliwe jest w duŜej mierze tylko dzięki wspólnym inicjatywom kilku samorządów, niezaleŜnie od dzielącej ich granicy państwowej, opartej na zasadzie równorzędnego partnerstwa (Malendowski, Ratajczak 2000, s. 10, 18). Celem ogólnym, dla jakiego 41 Marzena Piotrowska-Trybull Akademia Obrony Narodowej w Warszawie ZMIANY W SYSTEMIE EUROPEJSKIEGO SZKOLNICTWA WYśSZEGO JAKO CZYNNIK SPÓJNOŚCI SPOŁECZNO- -GOSPODARCZEJ W UNII EUROPEJSKIEJ 1. Wprowadzenie RóŜnice w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego poszczegól- nych krajów i regionów Unii Europejskiej (UE) wymagają ukierunko- wania działań władz publicznych, uczelni, instytucji otoczenia biznesu oraz obywateli na zwiększanie spójności w wymiarze społecznym, gospodarczym i terytorialnym. Spójność jest jednym z priorytetów UE, co znajduje odzwierciedlenie w zapisach traktatu „UE […] działa na rzecz trwałego rozwoju Europy, którego podstawą jest zrównowaŜony wzrost gospodarczy oraz stabilność cen, społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkurencyjności zmierzająca do pełnego zatrudnienia i postępu społecznego oraz wysoki poziom ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego. […] Wspiera spój- ność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz solidarność między państwami członkowskimi” (Traktat o Unii Europejskiej 2008). Czynnikami determinującymi wzrost spójności społeczno-gospo- darczej regionów i krajów są: zróŜnicowana struktura gospodarki, inwestycje – krajowe i zagraniczne, publiczne i prywatne, rozwinięta infrastruktura techniczna oraz społeczna (system edukacji, ochrony zdrowia i in.), działalność badawczo-rozwojowa, zasoby środowiska naturalnego, instytucje otoczenia biznesu, a takŜe współpraca mię- dzyregionalna i międzynarodowa. W globalnym otoczeniu działania na rzecz zwiększenia spójności opierają się m.in. na umiejętności wyko- rzystania wiedzy, zaawansowanej techniki i technologii w procesach 57 Marzena Piotrowska-Trybull gospodarczych oraz wielopodmiotowej i wielopłaszczyznowej pracy zespołowej. Szczególne miejsce wśród czynników oddziałujących na poziom spójności zajmuje system edukacji, a zwłaszcza szkolnictwo wyŜsze oraz róŜne formy kształcenia ustawicznego. Kwalifikacje i wiedza nabywane w procesie kształcenia, w połączeniu z aktywnością oraz otwartością obywateli, determinują sukcesy ekonomiczne przedsię- biorstw, a w konsekwencji dynamizują tempo rozwoju gospodarki regionalnej i krajowej. Utrzymanie lub wzmocnienie pozycji konku- rencyjnej poszczególnych przedsiębiorstw wymaga inwestycji w ka- pitał rzeczowy oraz ludzki. Kapitał ludzki jest rozwijany m.in. poprzez korzystanie z szerokiej oferty dydaktycznej szkół wyŜszych i innych instytucji. NaleŜy podkreślić, Ŝe podstawowe znaczenie kapitału ludzkiego dla spójności wynika z jego moŜliwości tworzenia rozwiązań innowacyjnych oraz umiejętności ich wykorzystywania w praktyce. Celem artykułu jest upowszechnienie i usystematyzowanie wiedzy na temat zmian dokonujących się w obszarze europejskiego szkol- nictwa wyŜszego w ramach Procesu Bolońskiego oraz określenie ich znaczenia dla rozwijania kapitału ludzkiego, a w dalszej konsekwencji dla wzrostu spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej UE. 2. Znaczenie kapitału ludzkiego dla polityki spójności Unii Europejskiej Zwiększenie spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej re- gionów UE jest realizowane w ramach polityki spójności. Polityka ta jest nakierowana na wzmocnienie konwergencji międzyregionalnej, podniesienie poziomu konkurencyjności oraz zatrudnienia, a takŜe intensyfikację współpracy terytorialnej. ZałoŜenia polityki spójności UE, sformułowane w Strategicznych Wytycznych Wspólnoty na lata 2007–2013, odpowiadają priorytetom Strategii Lizbońskiej, a miano- wicie: uczynienie z Unii Europejskiej obszaru atrakcyjnego dla inwe- stycji i pracy, upowszechnianie wiedzy i innowacji w celu dynamizo- wania wzrostu gospodarczego oraz tworzenie większej liczby nowych miejsc pracy (Wytyczne UE. Strategiczne wytyczne... 2007, s. 5). Realizacja powyŜszych priorytetów jest moŜliwa dzięki środkom fun- duszy strukturalnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regional- 58 Antoni Słonimski Naukowo-Badawczy Instytut Ekonomiczny w Mińsku TRANSFER WIEDZY, TOWARÓW I USŁUG W MIĘDZYNARODOWEJ WSPÓŁPRACY BIAŁORUSI NA NOWEJ GRANICY UNII EUROPEJSKIEJ 1. Wprowadzenie Transfer wiedzy, towarów oraz usług jest jednym z podstawowych aspektów współpracy transgranicznej pomiędzy Białorusią a nowymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej (UE). Białoruś jako kraj będący geograficzną i ekonomiczną granicą pomiędzy krajami UE a krajami Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP), po piętnastu latach funkcjonowania jako niepodległe państwo, zdołała sformuło- wać główne kierunki swej polityki zagranicznej, uwzględniając w nich równieŜ państwa na swojej zachodniej granicy. Wyniki badań poświęconych handlowi zagranicznemu wskazują, Ŝe od 1993 r., po okresie izolacji od rynków w tej części Europy rozpoczął się okres postępującej integracji Białorusi z Europą. Partnerami strategicznymi Białorusi są obecnie nowe kraje Unii Europejskiej, takie jak: Polska, Litwa i Łotwa. NaleŜy podkreślić, Ŝe w ostatnim okresie Białoruś notuje dodatni bilans handlowy w wy- mianie międzynarodowej z tymi krajami. Bilans ten znacznie wrastał w wymianie z Litwą w latach 1999–2004, w wymianie z Łotwą w la- tach 1997–2004 oraz z wymianie z Polską w latach 2000–2004. W omawianym okresie moŜna dostrzec wyraźną tendencję do na- silenia się kooperacji między białoruskimi regionami przygranicznymi (obwodami: brzeskim, witebskim oraz grodzieńskim) a wymienionymi krajami. Przykładowo, obwód (region)1 grodzieński, graniczący z Litwą 1 W dalszej części opracowania termin „obwód” uŜywany jest zamiennie z termi- nem „region”. 73 Antoni Słonimski oraz Polską, charakteryzuje największy wolumen handlu zagranicz- nego właśnie z tymi krajami. Głównymi partnerami handlowymi regionu witebskiego są natomiast Łotwa oraz w nieco mniejszym stopniu Litwa. Region brzeski notuje w tym aspekcie ujemny bilans handlowy, spowodowany rosnącym importem z obszaru Polski (Belitsky 2005, s. 41–45). Choć pod względem rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości Białoruś pozostaje w tyle za innymi krajami Europy Środkowo- -Wschodniej (liczba małych przedsiębiorstw na 1000 mieszkańców wynosi 3, natomiast ich udział w wytworzeniu PKB wynosi 9 ), małe przedsiębiorstwa coraz aktywniej angaŜują się w wymianę międzyna- rodową. Wykorzystując tranzytowe połoŜenie kraju, małe przedsię- biorstwa białoruskie realizują ok. 28 całkowitej wymiany między- narodowej i udział ten rośnie (Erlovskih 2005, s. 27). Tempo rozwoju przedsiębiorczości w trzech opisywanych obwodach zaleŜy od następujących czynników: korzystnego połoŜenia geogra- ficznego, specyfiki historycznej związanej z faktem, Ŝe od wielu lat regiony są obszarami przygranicznymi, dostępności zasobów pracy, odpowiedniego poziomu uprzemysłowienia, rozwiniętej infrastruktury oraz nastawienia władz lokalnych. Dla regionów: brzeskiego, witeb- skiego i grodzieńskiego, kooperacja między róŜnymi typami aktorów (władzami lokalnymi, stowarzyszeniami przedsiębiorców, instytucjami otoczenia biznesu, przedsiębiorstwami) stanowi podstawę dla rozwoju współpracy transgranicznej. Celem artykułu jest charakterystyka projektu zorientowanego na analizę tej współpracy, określenie jej potencjału i czynników mo- gących warunkować jej rozwój po rozszerzeniu UE. Ponadto, celem projektu było równieŜ opracowanie typologii róŜnych form tej koope- racji na podstawie analizy wpływu, jaką moŜe ona odgrywać dla przedsiębiorstw, gospodarstw domowych i innych organizacji działa- jących w regionach: brzeskim, witebskim oraz grodzieńskim. Metodologia projektu opiera się na celowym doborze respondentów wywodzących się z róŜnego typu instytucji, gospodarstw domowych i sektora MŚP. Dobór ten uwarunkowany został dąŜeniem do pełnego rozpoznania, jak poszczególne typy kooperacji mogą przyczyniać się do rozwoju regionalnego (w szczególności do rozwoju przedsiębior- czości na poziomie lokalnym). W związku z tym, wybór konkretnych respondentów był dyktowany przede wszystkim rolą, jaką odgrywają 74
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Współczesne wyzwania miast i regionów
Autor: ,
Sklep
Format
Cena
Ebookpoint.pl Ebookpoint.pl
ebook/pdf
12,36 zł
Idź do sklepu »

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: