Darmowy fragment publikacji:
zamówienia publiczne
– nowe zasady
Ewa Garbarczuk, Marek Stompel
WARSZAWA 2017
Stan prawny na 15 stycznia 2017 r.
Wydawca
Izabella Małecka
Redaktor prowadzący
Małgorzata Jarecka
Opracowanie redakcyjne
Agata Czuj
Łamanie
Wolters Kluwer
Poszczególne rozdziały napisali:
Ewa Garbarczuk – rozdział 1 pkt 1.1–1.3, 1.5; rozdział 2 pkt 2.1, 2.2, 2.5; rozdział 3 pkt 3.1–3.3
Marek Stompel – rozdział 1 pkt 1.4; rozdział 2 pkt 2.3, 2.4, 2.6–2.8; rozdział 3 pkt 3.4–3.6
Ta książka jest wspólnym dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, byś przestrzegał przysługujących
im praw. Książkę możesz udostępnić osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie publikuj jej
w internecie. Jeśli cytujesz fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło.
A jeśli musisz skopiować część, rób to jedynie na użytek osobisty.
SZANUJMY PRAWO I WŁASNOŚĆ
Więcej na www.legalnakultura.pl
POLSKA IZBA KSIĄŻKI
© Copyright by
Wolters Kluwer SA, 2017
ISBN: 978-83-8107-234-2
Dział Praw Autorskich
01-208 Warszawa, ul. Przyokopowa 33
tel. 22 535 82 19
e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl
www.wolterskluwer.pl
księgarnia internetowa www.profi nfo.pl
Mężowi i synom za cierpliwość
Ewa Garbarczuk
Książkę dedykuję Żonie Justynie i Mamie Jolancie
w podziękowaniu za szczęście, opiekę i miłość
Marek Stompel
SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów .....................................................................................
9
Wstęp ..................................................................................................... 11
Rozdział 1
Przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego ........................................................................................... 13
1.1. Tryby udzielania zamówień publicznych ................................ 13
1.2. Przygotowanie specyfikacji istotnych warunków
zamówienia i pozostałych dokumentów postępowania ........ 31
1.3. Kryteria oceny ofert .................................................................... 53
1.4. Dokumentowanie postępowań ................................................. 57
1.5. Komisja przetargowa i zespół .................................................... 68
Rozdział 2
Prowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego ........................................................................................... 73
2.1. Ogłoszenie postępowania, progi wartościowe i miejsca
zamieszczania ogłoszeń .............................................................. 73
2.2.
Jednolity europejski dokument zamówienia ........................... 83
2.3. Wadium i zabezpieczenie należytego wykonania umowy .... 94
2.4. Zamówienia z wolnej ręki z uwzględnieniem zamówień
in-house ...................................................................................... 106
2.5. Tajemnica przedsiębiorstwa ...................................................... 126
2.6. Środki ochrony prawnej ............................................................. 135
2.7. Poprawianie omyłek ................................................................... 147
2.8. Składanie wyjaśnień .................................................................... 165
8
Spis treści
Rozdział 3
Otwarcie i ocena ofert oraz podpisanie umowy ............................ 174
3.1. Otwarcie i ocena ofert ................................................................ 174
3.2. Przygotowanie i złożenie oferty niepodlegającej
odrzuceniu ................................................................................... 184
3.3. Wykluczenie wykonawcy ........................................................... 199
3.4. Wybór oferty najkorzystniejszej ............................................... 208
3.5. Unieważnienie postępowania .................................................... 225
3.6. Podpisywanie umowy i jej realizacja ........................................ 241
Zakończenie .......................................................................................... 263
Bibliografia ........................................................................................... 265
Akty prawne
k.c.
p.z.p.
u.f.p.
u.o.k.k.
u.z.n.k.
WYKAZ SKRÓTÓW
–
–
–
–
–
ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cy‐
wilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380
z późn. zm.)
ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamó‐
wień publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r.
poz. 2164 z późn. zm.)
ustawa z dnia 29 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r.
poz. 1870 z późn. zm.)
ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie kon‐
kurencji i konsumentów (tekst jedn.: Dz. U.
z 2015 r. poz. 184 z późn. zm.)
ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji (tekst jedn.: Dz. U.
z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 z późn. zm.)
Czasopisma, publikatory i inne
Dz. U.
ECR
ETS
KIO
OSNC
–
–
–
–
–
Dziennik Ustaw
European Court Reports
Europejski Trybunał Sprawiedliwości
Krajowa Izba Odwoławcza
Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna
10
SIWZ
SO
UZP
ZO UZP
ZPO
Wykaz skrótów
–
–
–
–
–
specyfikacja istotnych warunków zamówienia
sąd okręgowy
Urząd Zamówień Publicznych
Zeszyty Orzecznicze Urzędu Zamówień Pub‐
licznych
Zamówienia Publiczne w Orzecznictwie
WSTĘP
Do tej pory brakowało na rynku pozycji, która w przystępny poradni‐
kowy sposób przedstawiałaby od A do Z sposób przygotowania, ogło‐
szenia i rozstrzygnięcia postępowania o udzielenie zamówienia. Ni‐
niejsza publikacja ma za zadanie przeprowadzić Czytelników przez
meandry zamówień krok po kroku z uwzględnieniem wszystkich nie‐
zbędnych formalności, także tych wynikających z nowelizacji ustawy –
Prawo zamówień publicznych przeprowadzonej w czerwcu 2016 r. ze
szczególnym uwzględnieniem jednolitego europejskiego dokumentu
zamówienia.
Jest dla nas oczywiste, że do prawidłowego przeprowadzenia procesu
zamówienia publicznego niezbędne są dwie strony w postaci zama‐
wiającego i wykonawców. W niniejszej książce przedstawimy te strony
jako wzajemnie uzupełniające się podmioty, bez udziału których żadne
postępowanie nie może zakończyć się podpisaniem umowy.
Opracowanie zawiera dokładny instruktarz, jak krok po kroku przy‐
gotować i przeprowadzić postępowanie w sprawie zamówienia pub‐
licznego z poszanowaniem przepisów prawa i z zabezpieczeniem inte‐
resów zamawiającego zobowiązanego do racjonalnego i gospodarnego
wydawania pieniędzy publicznych. Pomoże udzielić odpowiedzi na
pytanie, jak przygotować i złożyć niepodlegającą odrzuceniu ofertę, jak
interpretować warunki udziału w postępowaniu i co zrobić, aby je speł‐
nić.
12
Wstęp
Mamy nadzieję, że publikacja będzie niezwykle pomocna zarówno
osobom zaczynającym swą pracę po stronie zamawiającego, jak i wy‐
konawcy, oraz tym wykonawcom – właścicielom małych firm, którzy
muszą zajmować się w prowadzonym biznesie licznymi sprawami,
wśród których problematyka zamówień publicznych jest jedną z wielu.
Dzięki książce, którą oddajemy w ręce Czytelników, mali przedsię‐
biorcy nie będą musieli przedzierać się przez gąszcz przepisów kolejnej
ustawy. Zyskają natomiast poradnik, dzięki któremu będą mogli złożyć
wolną od wad, niepodlegającą odrzuceniu ofertę.
Chcemy dowieść, że nie ma niczego wstydliwego w poszukiwaniu wie‐
dzy i zadawaniu pytań. Wręcz przeciwnie – to powód do dumy. Każdy
specjalista był kiedyś początkującym, a każdą wiedzę przyswaja się łat‐
wiej, gdy jest ona podana w przystępny i uporządkowany sposób.
Rozdział 1
PRZYGOTOWANIE POSTĘPOWANIA
O UDZIELENIE ZAMÓWIENIA
PUBLICZNEGO
1.1. Tryby udzielania zamówień publicznych
Przetarg nieograniczony
Przetarg nieograniczony należy, poza przetargiem ograniczonym, do
podstawowych trybów udzielania zamówień publicznych. Podstawo‐
wy tryb udzielania zamówień to taki, który nie wymaga spełnienia żad‐
nych przesłanek, żadnych dodatkowych warunków, aby go zastosować.
Wskazuje na to jasno art. 39 p.z.p., który definiuje przetarg nieograni‐
czony jako tryb udzielenia zamówienia, w którym w odpowiedzi na
publiczne ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy za‐
interesowani wykonawcy. Elementem niezbędnym jest tu tylko doko‐
nanie „publicznego ogłoszenia o zamówieniu”.
Wszczęcie postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieogra‐
niczonego następuje poprzez zamieszczenie ogłoszenia o zamówieniu
w miejscu publicznie dostępnym w siedzibie zamawiającego oraz na
jego stronie internetowej. Są to miejsca publikacji ogłoszenia dla każ‐
dego rodzaju zamówienia bez względu na jego wartość. Innymi słowy,
w tych miejscach publikujemy bezwzględnie każde zamówienie, któ‐
rego wartość przekracza 30 000 euro lub w niektórych przypadkach
14
Rozdział 1. Przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia...
nawet poniżej tej wartości, jeśli zamówienia są udzielane na podstawie
art. 4 pkt 8 p.z.p. – a zamawiający wprowadzi stosowny zapis w swoim
regulaminie postępowań. Drugim etapem prawnie skutecznej publi‐
kacji ogłoszeń o zamówieniu w trybie przetargu nieograniczonego jest
„Biuletyn Zamówień Publicznych” – tutaj publikowane są ogłoszenia,
których wartość jest mniejsza od kwot określonych w przepisach wy‐
danych na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p. W przypadku zamówień, któ‐
rych wartość jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p., zamawiający przekazuje
ogłoszenie o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej.
Dzień wszczęcia postępowania w trybie przetargu nieograniczonego to
dzień, w którym ogłoszenie jest zamieszczane w miejscu publicznie
dostępnym w siedzibie zamawiającego. Artykuł 41 p.z.p. określa pod‐
stawowy katalog informacji, które winny być zamieszczone w ogłosze‐
niu o zamówieniu, którego wartość przekracza 30 000 euro. Przepis
wykonawczy do ustawy – Prawo zamówień publicznych określa szcze‐
gółowo wzory ogłoszeń o zamówieniu; jest to rozporządzenie Ministra
Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie wzorów ogłoszeń zamie‐
szczanych w Biuletynie Zamówień Publicznych (Dz. U. poz. 1127).
Istotnym novum na tle obowiązującej od dnia 28 lipca 2016 r. noweli‐
zacji ustawy – Prawo zamówień publicznych jest między innymi ko‐
nieczność określenia warunków udziału w postępowaniu i podstaw
wykluczenia wykonawcy, bez konieczności szczegółowego dokonywa‐
nia oceny spełnienia warunków.
Równocześnie z dniem zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu
w „Biuletynie Zamówień Publicznych” bądź publikacji w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej SIWZ winna być udostępniona na stro‐
nie internetowej zamawiającego.
Termin składania ofert również uzależniony jest od wartości zamó‐
wienia. Daje temu wyraz art. 43 p.z.p., zgodnie z którym: „1. Jeżeli
wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, zamawiający wyznacza termin
składania ofert z uwzględnieniem czasu niezbędnego do przygotowa‐
nia i złożenia oferty, z tym że w przypadku dostaw lub usług termin ten
nie może być krótszy niż 7 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia o za‐
1.1. Tryby udzielania zamówień publicznych
15
mówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych, a w przypadku robót
budowlanych – nie krótszy niż 14 dni. 2. Jeżeli wartość zamówienia jest
równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8, termin składania ofert nie może być krótszy
niż 35 dni od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi
Publikacji Unii Europejskiej”. W ściśle określonych przypadkach ist‐
nieje możliwość skrócenia wskazanego terminu do 15 dni – co szcze‐
gółowo określa art. 43 ust. 2b pkt 1 i 2 p.z.p.
Warto pamiętać, że przy uwzględnieniu stanu prawnego na dzień
1 września 2016 r. przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 8
p.z.p. są:
1) rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2015 r.
w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których
jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi
Publikacji Unii Europejskiej (Dz. U. poz. 2263 z późn. zm.), oraz
2) rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 22 sierpnia 2016 r. zmie‐
niające rozporządzenie w sprawie kwot wartości zamówień oraz
konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania
ogłoszeń Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej (Dz. U. poz. 1386).
W każdym przypadku kwoty wartości zamówienia trzeba dokładnie
sprawdzić w powyższych przepisach, aby nie popełnić błędu w zakresie
miejsca publikacji ogłoszenia o zamówieniu lub konieczności żądania
wadium.
Przetarg ograniczony
Przetarg ograniczony to drugi tryb zaliczany do podstawowych trybów
udzielania zamówień publicznych, czyli niewymagający żadnego uza‐
sadnienia. Tryb ten polega na tym, że na publiczne ogłoszenie o za‐
mówieniu wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału
w przetargu, a oferty mogą składać wykonawcy zaproszenia do skła‐
dania ofert. W trybie tym rozróżniamy dwa etapy. Pierwszy to złożenie
przez wykonawców wniosków o dopuszczenie do udziału w przetargu,
do których muszą być załączone oświadczenia lub dokumenty po‐
twierdzające spełnienie warunków udziału w postępowaniu lub po‐
16
Rozdział 1. Przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia...
twierdzające spełnienie kryteriów selekcji oraz potwierdzające brak
podstaw do wykluczenia. W drugim etapie zamawiający bada wszystkie
złożone wnioski pod kątem spełniania warunków udziału, braku pod‐
staw do wykluczenia i następnie zaprasza do składania ofert jedno‐
cześnie wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowa‐
niu w liczbie określonej w ogłoszeniu o zamówieniu. Liczba ta nie może
być mniejsza niż 5 i większa niż 20. Jeżeli liczba wykonawców, którzy
spełniają warunki udziału w postępowaniu, jest większa niż określona
w ogłoszeniu, zamawiający zaprasza do składania ofert wykonawców
wyłonionych na podstawie kryterium selekcji. Kryteria selekcji muszą
być podane w ogłoszeniu o zamówieniu. Wykonawcę niezaproszonego
do składania ofert traktuje się jak wykonawcę wykluczonego z postę‐
powania. Jeżeli liczba wykonawców spełniających warunki udziału
w postępowaniu jest mniejsza niż określona w ogłoszeniu, zamawiający
zaprasza do składania ofert wszystkich zaproszonych wykonawców.
W trybie tym istnieje pojęcie „ogłoszenie o zamówieniu”, w którym
zamawiający wyznacza termin składania wniosków o dopuszczenie do
udziału w postępowaniu z uwzględnieniem czasu niezbędnego do
przygotowania wymaganych dokumentów. Termin ten zależy od war‐
tości zamówienia; jeśli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty
określone na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p., wówczas wynosi 7 dni od
dnia zamieszczenia ogłoszenia w „Biuletynie Zamówień Publicznych”;
jeśli jest większa lub równa kwotom określonym w art. 11 ust. 8 p.z.p.,
termin ten nie może być krótszy niż 30 dni od dnia przekazania ogło‐
szenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej. Jeżeli za‐
chodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia, wtedy termin 30 dni za‐
mawiający może skrócić maksymalnie do 15 dni od dnia przekazania
ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej. Fakt
istnienia pilnej potrzeby udzielenia zamówienia musi być udokumen‐
towany przez zamawiającego. Po zakwalifikowaniu wykonawców
w wymaganej liczbie, zamawiający zaprasza do składania ofert wybra‐
nych wykonawców. W przypadkach określonych w art. 37 ust. 5 p.z.p.
zamawiający wraz z zaproszeniem do składania ofert przekazuje wy‐
konawcom SIWZ oraz wskazuje miejsce i termin opublikowania ogło‐
szenia o zamówieniu, o ile SIWZ nie została udostępniona w inny spo‐
sób. W pozostałych przypadkach zaproszenie zawiera adres strony in‐
ternetowej, na której udostępniona jest SIWZ, informacja o terminie
1.1. Tryby udzielania zamówień publicznych
17
i miejscu opublikowania ogłoszenia, termin składania ofert, adres, na
który oferty muszą zostać wysłane, język lub języki, w jakich oferty
muszą być sporządzone, waga przypisana kryterium oceny ofert lub
w stosownych przypadkach kolejność tych kryteriów od najważniej‐
szego do najmniej ważnego, jeśli nie zostało to wskazane w ogłoszeniu
o zamówieniu, ogłoszeniu o ustanowieniu systemu kwalifikowania wy‐
konawców lub w SIWZ. Termin składania ofert wyznaczony w zapro‐
szeniu zamawiającego zależy od wartości zamówienia. Jeżeli wartość
zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p., termin ten nie może być krótszy niż
7 dni od dnia przekazania zaproszenia do składania ofert dla dostaw
lub usług i nie krótszy niż 14 dni dla robót budowlanych. Jeżeli wartość
zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p., termin składania ofert nie
może być krótszy niż 30 dni od dnia przekazania zaproszenia do skła‐
dania ofert. Z uwagi na pilną potrzebę udzielenia zamówienia termin
ten można skrócić do 10 dni, jednakże ta pilna potrzeba musi być udo‐
kumentowana przez zamawiającego. Ustawodawca również, poza pil‐
ną potrzebą udzielenia, przewiduje możliwość skrócenia tego trzy‐
dziestodniowego terminu do 10 dni. Warunki skrócenia tego terminu
określone są w art. 52 ust. 3 p.z.p.
Negocjacje z ogłoszeniem
Negocjacje z ogłoszeniem to tryb udzielania zamówienia, który nie na‐
leży do trybów podstawowych, zatem jego zastosowanie uwarunko‐
wane jest zaistnieniem konkretnych okoliczności – określonych szcze‐
gółowo w art. 55 p.z.p. Musi wystąpić co najmniej jedna z wymienio‐
nych w art. 55 przesłanek, aby wskazany tryb mógł być zastosowany.
Wskazany tryb udzielenia zamówienia polega na upublicznieniu ogło‐
szenia o zamówieniu i zaproszeniu wykonawców dopuszczonych do
udziału w postępowaniu do składania ofert wstępnych, prowadzi z nimi
negocjacje, a następnie zaprasza do składania ofert. Ogłoszenie w oma‐
wianym trybie winno odpowiadać ogłoszeniu z art. 40 i 48 p.z.p. ze
zmianami wynikającymi ze specyfiki trybu. Zamawiający określa
w ogłoszeniu o zamówieniu przedmiot zamówienia, minimalne wy‐
magania, które muszą spełnić wszystkie oferty, informuje, czy przewi‐
18
Rozdział 1. Przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia...
duje udzielenie zamówienia na podstawie ofert wstępnych bez prze‐
prowadzenia negocjacji lub podziału negocjacji na etapy. W przypadku
gdy zamawiający przewiduje podział negocjacji na etapy, w ogłoszeniu
określa liczbę etapów. Określenie przedmiotu zamówienia musi być
wystarczająco precyzyjne, aby umożliwić wykonawcom ustalenie cha‐
rakteru i zakresu zamówienia oraz podjęcie decyzji co do złożenia
wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Następnie wy‐
konawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
Kolejnym etapem jest ocena spełniania warunków udziału dokonywa‐
na przez zamawiającego; następnie o otrzymanych ocenach spełnienia
tych warunków niezwłocznie informowani są wykonawcy, którzy zło‐
żyli wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Po czym wy‐
konawcy spełniający warunki zapraszani są do składania ofert wstęp‐
nych. Liczba wykonawców, którzy zostaną zaproszeni do składania
ofert wstępnych, winna być wskazana w ogłoszeniu o zamówieniu –
minimalna liczba powinna być nie mniejsza niż trzech. Jeżeli liczba
wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, jest
większa niż określona w ogłoszeniu, zamawiający zaprasza do składa‐
nia ofert wstępnych wykonawców wyłonionych na podstawie kryte‐
riów selekcji. Wykonawcę niezaproszonego do składania ofert wstęp‐
nych traktuje się jak wykluczonego z postępowania o udzielenie za‐
mówienia. Jeżeli liczba wykonawców, którzy spełniają warunki udziału
w postępowaniu, jest mniejsza niż określona w ogłoszeniu, zamawia‐
jący zaprasza do składania ofert wstępnych wszystkich wykonawców
spełniających te warunki. Zamawiający wyznacza termin składania
ofert wstępnych, z uwzględnieniem czasu niezbędnego do przygoto‐
wania i złożenia oferty wstępnej, z tym że termin ten nie może być
krótszy niż 30 dni od dnia przekazania zaproszenia do składania ofert
wstępnych. Termin ten może ulec skróceniu do 10 dni, jeżeli zostaną
spełnione łącznie dwa przypadki określone w art. 52 ust. 4 p.z.p.
Negocjacje z wykonawcami mają na celu doprecyzowanie lub uzupeł‐
nienie opisu przedmiotu zamówienia lub warunków umowy w sprawie
zamówienia publicznego. Obecnie negocjacje z ogłoszeniem mogą do‐
tyczyć zarówno robót budowlanych, dostaw, jak i usług, które ze wzglę‐
du na swoją skomplikowaną technicznie naturę znacząco utrudniają
zamawiającemu właściwe określenie przedmiotu zamówienia. Zama‐
1.1. Tryby udzielania zamówień publicznych
19
wiający może podzielić negocjację na etapy, o ile przewidział to w ogło‐
szeniu o zamówieniu; zabieg ten ma na celu ograniczenie liczby ofert.
Zamawiający może też ograniczyć liczbę ofert na poszczególnych eta‐
pach negocjacji, poprzez zastosowanie wszystkich lub niektórych kry‐
teriów oceny ofert, które zostały określone w ogłoszeniu. Negocjacje
nie mogą prowadzić do zmiany minimalnych wymagań oraz kryterium
oceny ofert określonych w ogłoszeniu. Prowadzone negocjacje mają
charakter poufny. Żadna ze stron nie może bez zgody drugiej strony
ujawnić informacji technicznych i handlowych związanych z negocja‐
cjami. Zgoda, która nie wymienia konkretnych informacji, jest bez‐
skuteczna. Informacje dotyczące wymagań oraz zmian SIWZ wpro‐
wadzane po kolejnych etapach negocjacji, a także dokumenty i wyjaś‐
nienia związane z negocjacjami przekazywane są wykonawcom na
równych zasadach. Rezultatem zakończonych negocjacji jest możli‐
wość doprecyzowania i uzupełnienia SIWZ w zakresie, w jakim była
ona przedmiotem negocjacji. Następnie zamawiający zaprasza wyko‐
nawców, z którymi prowadził negocjacje, do składania ofert. W tym
momencie pojawia się kwestia wniesienia wadium – w tym zakresie
stosuje się art. 45 i 46 p.z.p. Zaproszenie wykonawców winno zawierać
informacje wskazane w art. 60 ust. 2 p.z.p. Zamawiający w zaproszeniu
wskazuje między innymi termin składania ofert, który musi wynosić
minimum 10 dni od dnia przekazania zaproszenia do składania ofert.
W przypadku gdy zamawiający dokonał zmian SIWZ w konsekwencji
przeprowadzonych negocjacji, to musi on zmienioną SIWZ przekazać
wykonawcom lub zamieścić ją na stronie internetowej.
Dialog konkurencyjny
Dialog konkurencyjny to tryb udzielania zamówienia, w którym po
publicznym ogłoszeniu o zamówieniu zamawiający prowadzi z wybra‐
nymi przez siebie wykonawcami dialog, a następnie zaprasza ich do
składania ofert. Jest to tryb w pewien sposób podobny do negocjacji
z ogłoszeniem; wynika to choćby z katalogu przesłanek jego zastoso‐
wania, które są identyczne jak dla negocjacji z ogłoszeniem i zawarte
są w art. 55 ust. 1 p.z.p. Do wszczęcia postępowania w trybie dialogu
konkurencyjnego stosuje się odpowiednio przepisy art. 40 i 48 p.z.p.,
z tym że ogłoszenie powinno być poszerzone o następujące informacje:
20
Rozdział 1. Przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia...
• opis potrzeb i wymagań zamawiającego określonych w taki sposób,
który umożliwi wykonawcom przygotowanie się do dialogu konku‐
rencyjnego, lub informacja o sposobie uzyskania tego opisu;
• informacja o wysokości nagród dla wykonawców, którzy podczas
dialogu przedstawili rozwiązania stanowiące podstawę do składania
ofert, jeżeli zamawiający przewiduje takie nagrody;
• wstępny harmonogram postępowania;
• informacja o podziale dialogu na etapy, jeśli przewiduje taki podział
w celu ograniczenia liczby rozwiązań, które będą przedmiotem dia‐
logu na kolejnych etapach.
Jeżeli ze względu na złożoność postępowania nie można na etapie ogło‐
szenia ustalić znaczenia kryteriów oceny ofert, wówczas w ogłoszeniu
podawane są kryteria od najważniejszego do najmniej ważnego. Ter‐
miny składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu
zależą od wartości zamówienia; w tym trybie odpowiednie zastosowa‐
nie (czyli ze zmianami wynikającymi ze specyfiki dialogu konkuren‐
cyjnego) mają przepisy art. 49 ust. 1 i 2 oraz art. 50 p.z.p. Po złożeniu
wniosków zamawiający przystępuje do oceny spełnienia warunków
udziału. Niezwłocznie po dokonaniu tej czynności zamawiający infor‐
muje wykonawców, którzy złożyli wnioski: o wynikach oceny spełnie‐
nia tych warunków i o otrzymanych ocenach spełnienia tych warun‐
ków. Zamawiający zaprasza do dialogu konkurencyjnego wykonaw‐
ców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, w liczbie okreś‐
lonej w ogłoszeniu o zamówieniu, zapewniającej konkurencję, jednak
nie mniejszej niż trzech. Jeżeli liczba wykonawców, którzy spełniają
warunki udziału w postępowaniu, jest mniejsza niż określona w ogło‐
szeniu, zamawiający zaprasza do dialogu wszystkich wykonawców
spełniających warunki udziału. Jeżeli liczba wykonawców spełniają‐
cych warunki udziału jest większa niż ta określona w ogłoszeniu, to
zamawiający zaprasza do dialogu wykonawców wyłonionych na pod‐
stawie kryteriów selekcji. Wykonawcę niezaproszonego do dialogu
traktuje się jak wykluczonego z postępowania. Zaproszenie do dialogu
winno zawierać informacje określone w art. 60d ust. 5 p.z.p. Wszelkie
wyjaśnienia, wymagania i dokumenty związane z dialogiem są przeka‐
zywane wykonawcom na równych zasadach. Prowadzony dialog ma
charakter poufny i może dotyczyć wszystkich aspektów zamówienia.
1.1. Tryby udzielania zamówień publicznych
21
Żadna ze stron nie może bez zgody drugiej strony ujawnić informacji
technicznych i handlowych związanych z dialogiem. Dialog jest pro‐
wadzony do momentu, gdy zamawiający jest w stanie określić, w wy‐
niku proponowania rozwiązań wskazanych przez wykonawców – takie,
które najbardziej spełni jego potrzeby. O zakończeniu dialogu zama‐
wiający niezwłocznie informuje uczestniczących w nim wykonawców.
Wraz z zaproszeniem do składania ofert zamawiający przekazuje wy‐
konawcom SIWZ. Specyfikacja istotnych warunków zamówienia nie
zawiera postanowień w zakresie podstaw wykluczenia z art. 24 ust. 5
p.z.p. oraz postanowień w zakresie wykazu oświadczeń lub dokumen‐
tów potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu
oraz braku podstaw wykluczenia. Artykuł 60e ust. 3a p.z.p. wskazuje,
jakie informacje winny znaleźć się w zaproszeniu do składania ofert.
Termin wskazany przez zamawiającego do złożenia ofert nie może być
krótszy niż 10 dni od dnia przekazania zaproszenia. Tutaj także pojawia
się, podobnie jak w trybie negocjacji z ogłoszeniem, kwestia wadium,
zależna od wartości zamówienia; stosuje się wówczas art. 45 i 46 p.z.p.
Wszelkie czynności po wyborze oferty określa art. 60f p.z.p.
Negocjacje bez ogłoszenia
Negocjacje bez ogłoszenia to tryb udzielenia zamówienia, w którym
zamawiający negocjuje warunki umowy w sprawie zamówienia pub‐
licznego z wybranymi przez siebie wykonawcami, a następnie zaprasza
ich do składania ofert. Szczegółowe przesłanki tego trybu opisane są
w art. 62 ust. 1 p.z.p. Znaczące są tu fakty warunkujące zastosowanie
wskazanego trybu w przypadku, gdy przedmiotem zamówienia na do‐
stawy są rzeczy wytwarzane wyłącznie w celach badawczych, doświad‐
czalnych, naukowych lub rozwojowych, które nie służą prowadzeniu
przez zamawiającego produkcji masowej, zmierzającej do osiągnięcia
rentowności rynkowej lub pokrycia kosztów badań lub rozwoju, oraz
w przypadku, gdy został przeprowadzony konkurs, w którym nagrodą
było zaproszenie do negocjacji bez ogłoszenia co najmniej dwóch au‐
torów wybranych prac konkursowych. W pozostałych przypadkach
zastosowanie trybu wymaga dokładnego udokumentowania i uzasad‐
nienia, zwłaszcza w przypadku kontroli, tym bardziej że podobne prze‐
słanki zastosowania ma tryb negocjacji z ogłoszeniem. Jeżeli wartość
22
Rozdział 1. Przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia...
zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p., od których jest uzależniony
obowiązek przekazywania Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej
ogłoszeń o zamówieniu na dostawy lub usługi, zamawiający w terminie
trzech dni od wszczęcia postępowania zawiadamia Prezesa Urzędu
o jego wszczęciu, podając uzasadnienie faktyczne i prawne zastosowa‐
nia trybu udzielenia. Zamawiający niezwłocznie po wyborze oferty
najkorzystniejszej może odpowiednio zamieścić w „Biuletynie Zamó‐
wień Publicznych” lub przekazać do Urzędu Publikacji Unii Europej‐
skiej ogłoszenie o zawarciu umowy, które winno zawierać:
• nazwę (firmę) oraz adres zamawiającego;
• określenie przedmiotu oraz wielkości lub zakresu zamówienia;
• uzasadnienie wyboru trybu negocjacji bez ogłoszenia;
• nazwę (firmę) albo imię i nazwisko oraz adres wykonawcy, którego
ofertę wybrano.
W przypadku gdy tryb negocjacji wybrano wskutek przeprowadzonego
uprzednio trybu przetargu nieograniczonego lub ograniczonego i nie
wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub
żadna oferta lub wszystkie oferty zostały odrzucone ze względu na to,
że ich treść nie odpowiada treści SIWZ, a wartość zamówienia jest
równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p., zamawiający przekazuje Komisji Euro‐
pejskiej protokół, jeżeli komisja ta wystąpiła o jego przekazanie. Tak
więc następuje tu pierwsza kontrola Komisji Europejskiej zamówień,
których wartość jest równa lub przekracza kwoty określone w przepi‐
sach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p. W przypadku zamó‐
wień, których wartość jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p., a tryb negocjacji bez ogło‐
szenia wybrano na podstawie przesłanki art. 62 ust. 1 pkt 1 p.z.p., takie
zamówienia w pierwszej kolejności są kontrolowane przez inne organy
kontrolne.
Zamawiający wszczyna postępowanie w trybie negocjacji bez ogłosze‐
nia, przekazując wybranym przez siebie wykonawcom zaproszenie do
negocjacji. Artykuł 63 ust. 2 p.z.p. określa, co powinno zawierać w swej
treści zaproszenie do negocjacji bez ogłoszenia. Zamawiający zaprasza
1.1. Tryby udzielania zamówień publicznych
23
do negocjacji wykonawców w liczbie zapewniającej konkurencję, nie‐
mniej nie może być ich mniej niż trzech, chyba że ze względu na spe‐
cjalistyczny charakter zamówienia liczba wykonawców mogących je
wykonać jest mniejsza, ale nie mniejsza niż dwóch. Fakt mniejszej licz‐
by wykonawców powinien być szczegółowo udokumentowany po‐
przez wnikliwą analizę rynku. W przypadku jeśli negocjacje bez ogło‐
szenia zostały poprzedzone przetargiem ograniczonym lub nieograni‐
czonym, zamawiający zaprasza do negocjacji wykonawców, których
oferty w tych postępowaniach zostały odrzucone na podstawie art. 89
ust. 1 pkt 2 p.z.p. Zamawiający wyznacza termin składania ofert
z uwzględnieniem czasu niezbędnego na przygotowanie i złożenie
oferty. W tym momencie zamawiający może żądać wniesienia wadium,
jeśli kwoty przedmiotu zamówienia tego wymagają. Wraz z zaprosze‐
niem do składania ofert zamawiający przekazuje SIWZ, w których nie
są określone warunki udziału w postępowaniu. Prowadzone negocjacje
mają charakter poufny. Żadna ze stron nie może bez zgody drugiej
strony ujawnić informacji technicznych i handlowych związanych
z negocjacjami. Zgoda, która nie wymienia konkretnych informacji,
jest bezskuteczna. Informacje związane z negocjacjami, w szczególno‐
ści o zmianach SIWZ, są przekazywane wykonawcom na równych za‐
sadach. Zaproszenie do składania ofert odpowiada wymogom art. 60
ust. 2 p.z.p. ze zmianami wynikającymi ze specyfiki trybu negocjacji
bez ogłoszenia.
Zamówienie z wolnej ręki
Zamówienie z wolnej ręki to tryb udzielenia zamówienia, w którym
zamawiający udziela zamówienia po negocjacjach tylko z jednym wy‐
konawcą. Z uwagi na to, że jest to tryb, w którym nie ma konkuren‐
cyjności – bo zawierana jest umowa z jednym wykonawcą, zamówienia
w tym trybie podlegają kontroli w pierwszej kolejności. Zamawiający,
po wszczęciu postępowania, może odpowiednio zamieścić w „Biulety‐
nie Zamówień Publicznych” lub przekazać do Urzędu Publikacji Unii
Europejskiej ogłoszenie o zamiarze zawarcia umowy. Wymogi formal‐
ne takiego ogłoszenia zawarte są w art. 66 ust. 2 p.z.p. Przepis nie zo‐
bowiązuje wykonawcy do zamieszczania ogłoszenia o zamiarze zawar‐
cia umowy, jednakże zamawiający dla swojego dobrze pojętego inte‐
24
Rozdział 1. Przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia...
resu – zwłaszcza w przypadku kontroli – ogłoszenie takie winien za‐
mieścić. Katalog przesłanek zastosowania trybu zamówienia z wolnej
ręki określa przepis art. 67 ust. 1 p.z.p. Najogólniej można powiedzieć,
że tryb ten uzasadnia swoje zastosowanie, jeżeli zamawiający jest w sta‐
nie wykazać, iż umowa może być zawarta tylko z jednym wykonawcą.
Artykuł 67 ust. 1 p.z.p. wymienia okoliczności, w których mogą zaist‐
nieć przesłanki zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki, na przy‐
kład w przypadku jeśli dostawy lub usługi mogą być świadczone przez
jednego wykonawcę z przyczyn: technicznych o obiektywnym charak‐
terze, związanych z ochroną praw wyłącznych wynikających z odręb‐
nych przepisów – jeśli nie istnieje rozwiązanie alternatywne lub roz‐
wiązanie zastępcze, a brak konkurencji nie jest wynikiem celowego za‐
wężenia parametrów zamówienia. Zapewne w tym przypadku chodzi
o najnowsze rozwiązania technologiczne, do których dostęp jest ogra‐
niczony do jednego wykonawcy. Przyczyny techniczne o obiektywnym
charakterze to przykładowo sytuacja, kiedy przeprowadzony jest prze‐
targ nieograniczony na serwis i konserwacje urządzeń i są zakupione
nowe urządzenia, które przez określony czas muszą być serwisowane
przez konkretny podmiot, aby zachować gwarancję. Możliwość zawar‐
cia umowy z wolnej ręki w przypadku działalności twórczej i artys‐
tycznej wydaje się uzasadniona w przypadku organizowania wydarzeń
kulturalnych, gdy zapraszany jest konkretny wykonawca i wartość jego
kontraktu przekracza 30 000 euro. W przypadku dostaw, usług lub ro‐
bót budowlanych, które mogą być świadczone tylko przez jednego wy‐
konawcę, zamawiający musi dobrze udokumentować fakt, że świad‐
czone zamówienia mogą być realizowane przez jednego wykonawcę.
Dyskusyjny jest tu przypadek zawarcia umowy z wolnej ręki, kiedy ze
względu na wyjątkową sytuację niewynikającą z przyczyn leżących po
stronie zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć, wymagane jest
natychmiastowe wykonanie zamówienia – wydaje się, że jedyną sytua‐
cją warunkującą zastosowanie wskazanego trybu jest wystąpienie awa‐
rii urządzeń, w wyniku której trzeba podjąć szybkie działania, aby nie
narazić zamawiającego na wystąpienie szkód. Kontrowersyjna wydaje
się także przesłanka wymieniona w pkt 4 ust. 1 art. 67 p.z.p., która
warunkuje zastosowanie trybu, jeśli w postępowaniu prowadzonym
uprzednio w trybie przetargu nieograniczonego albo przetargu ogra‐
niczonego nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w po‐
1.1. Tryby udzielania zamówień publicznych
25
stępowaniu i nie zostały złożone żadne oferty lub wszystkie oferty zo‐
stały odrzucone na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p. ze względu na
ich niezgodność z opisem przedmiotu zamówienia, lub wszyscy wy‐
konawcy zostali wykluczeni z postępowania, a pierwotne warunki za‐
mówienia nie zostały w istotny sposób zmienione. Wskazana prze‐
słanka zastosowania trybu jest wymieniona także jako przesłanka do
zastosowania trybu negocjacji z ogłoszeniem, negocjacji bez ogłosze‐
nia, dialogu konkurencyjnego; ze względu na dobrze pojęty interes za‐
mawiającego na wskazaną przesłankę lepiej powołać się przy zastoso‐
waniu bardziej konkurencyjnego trybu, na przykład jednego z wymie‐
nionych, niż zamówienia z wolnej ręki. Nowością wprowadzoną do
prawa zamówień publicznych jest możliwość udzielania zamówień
publicznych z wolnej ręki osobom prawnym zamawiającego, jeśli spra‐
wuje on kontrolę prawną nad nimi, odpowiadającą kontroli sprawo‐
wanej nad własnymi jednostkami. Przepisy dotyczące tego typu zamó‐
wień weszły w życie 1 stycznia 2017 r. Szczegółowo formy tej kontroli,
jaką winien sprawować zamawiający, aby móc na gruncie ustawy –
Prawo zamówień publicznych udzielić zamówienia z wolnej ręki,
określone są w art. 67 ust. 1 pkt 12–14 p.z.p. Zamówienia tego typu
mogą być udzielane przez zamawiającego wskazanego w art. 3 ust. 1
pkt 1–3a przy warunkach wskazanych w wymienionym wyżej artykule.
Zamawiający wskazany w art. 3 ust. 1 pkt 1–3a p.z.p. to:
1) jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów
o finansach publicznych, czyli w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierp‐
nia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r.
poz. 1870 z późn. zm.):
• organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządo‐
wej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy
i trybunały,
• jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki,
• związki metropolitalne,
• jednostki budżetowe,
• samorządowe zakłady budżetowe,
• agencje wykonawcze,
• instytucje gospodarki budżetowej,
• państwowe fundusze celowe,
26
Rozdział 1. Przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia...
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fun‐
dusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fun‐
dusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego,
• Narodowy Fundusz Zdrowia,
• samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
• uczelnie publiczne,
• Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organi‐
zacyjne,
• państwowe i samorządowe instytucje kultury,
• inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na
podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań pub‐
licznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badaw‐
czych;
2) inne niż wyżej wymienione w pkt 1 państwowe jednostki organi‐
zacyjne nieposiadające osobowości prawnej;
3) inne niż wyżej wymienione w pkt 1 osoby prawne, utworzone
w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszech‐
nym niemających charakteru przemysłowego ani handlowego, je‐
żeli podmioty, o których mowa w powyższych pkt 1 i 2, pojedynczo
lub wspólnie, bezpośrednio lub pośrednio przez inne podmioty:
• finansują je w ponad 50 lub
• posiadają ponad połowę udziałów albo akcji, lub
• sprawują nadzór nad organem zarządzającym, lub
• mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nad‐
zorczego lub zarządzającego – o ile osoba prawna nie działa
w zwykłych warunkach rynkowych, jej celem nie jest wypraco‐
wanie zysku i nie ponosi strat wynikających z prowadzenia
działalności;
4) związki podmiotów wymienionych w pkt 1–3.
W sytuacji jeśli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty
określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p., od
których jest uzależniony obowiązek przekazywania Urzędowi Publi‐
kacji Unii Europejskiej ogłoszeń o zamówieniach na dostawy lub usłu‐
gi, zamawiający w terminie trzech dni od wszczęcia postępowania za‐
wiadamia Prezesa Urzędu o wszczęciu postępowania, podając uzasad‐
1.1. Tryby udzielania zamówień publicznych
27
nienie faktyczne i prawne zastosowania trybu. Obowiązek powyższy
nie dotyczy sytuacji, kiedy usługi, dostawy lub roboty budowlane mogą
być świadczone przez jednego wykonawcę z przyczyn technicznych
o obiektywnym charakterze, a ich przedmiotem jest:
– dostawa wody za pomocą sieci wodociągowej lub odprowadzanie
ścieków do sieci kanalizacyjnej;
– dostawa gazu z sieci gazowej;
– dostawa ciepła z sieci ciepłowniczej;
– usługi przesyłowe lub dystrybucyjne energii elektrycznej, ciepła lub
paliw gazowych;
wania strat po awarii;
– udzielenie zamówienia w związku z awarią i koniecznością niwelo‐
– udzielenie zamówienia na dostawy na szczególnie korzystnych wa‐
runkach w związku z likwidacją działalności innego podmiotu, po‐
stępowaniem egzekucyjnym lub upadłościowym.
Przed udzieleniem zamówienia na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 12–15
p.z.p. zamawiający zamieszcza na stronie internetowej „Biuletynu In‐
formacji Publicznej”, a jeśli nie ma takiej strony – na swojej stronie
internetowej, informacje o zamiarze zawarcia umowy. W przypadku
zamówień udzielanych na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 12–15 p.z.p. za‐
mawiający ma obowiązek zamieścić informację o zamiarze zawarcia
umowy, w przeciwieństwie do innych zamówień z wolnej ręki, gdzie
zamawiający może takie ogłoszenie umieścić, ale nie ma takiego obo‐
wiązku. Ogłoszenie, które zamawiający ma obowiązek upublicznić,
powinno odpowiadać wymogom formalnym zawartym w art. 67 ust. 11
p.z.p.; ma to istotne znaczenie, ponieważ umowa w sprawie udzielenia
zamówienia może być zawarta nie wcześniej niż 14 dni od jego zamie‐
szczenia. Po upublicznieniu ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy
zamawiający przekazuje wykonawcy zaproszenie do negocjacji oraz
niezbędne informacje do przeprowadzenia postępowania, w tym istot‐
ne dla stron postanowienia dotyczące umowy, ewentualnie ogólne wa‐
runki umowy lub wzór umowy, które zostaną omówione w czasie ne‐
gocjacji. Wraz z zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego
wykonawca winien złożyć oświadczenie o spełnieniu warunków udzia‐
łu; jest to termin ostateczny. Jeżeli wartość zamówienia jest równa lub
przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie
Pobierz darmowy fragment (pdf)