Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00299 005483 15385768 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Zamówienia publiczne na usługi w zakresie badań naukowych - ebook/pdf
Zamówienia publiczne na usługi w zakresie badań naukowych - ebook/pdf
Autor: Liczba stron: 209
Wydawca: Wolters Kluwer Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-264-5286-4 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> prawo i podatki >> inne
Porównaj ceny (książka, ebook, audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

W publikacji tej kompleksowo omówiono zagadnienie udzielania zamówień na usługi w zakresie badań naukowych nieobjęte przepisami ustawy - Prawo zamówień publicznych. W pracy zaprezentowano:

Dzięki przeglądowi wniosków płynących z analizy literatury prawniczej i naukowej oraz aktualnego orzecznictwa Czytelnik uzyska odpowiedzi na szereg pytań takich jak:

Adresaci:
Książka przeznaczona jest w szczególności dla osób zajmujących się zamówieniami publicznymi w szkołach wyższych i instytutach badawczych oraz osób przeprowadzających kontrolę zamówień publicznych, dokonywanych zwłaszcza w ramach działań instytucji pośredniczących.

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Paweł Wójcik ZAMÓWIENIA PUBLICZNE NA USŁUGI W ZAKRESIE BADAŃ NAUKOWYCH Warszawa 2012 Stan prawny na 14 września 2012 r. Wydawca Izabella Małecka Redaktor prowadzący Marta Kamińska Opracowanie redakcyjne Studio Diament Łamanie Kamila Tomecka Projekt grafi czny okładki i stron tytułowych Maciej Sadowski © Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2012 ISBN: 978-83-264-4033-5 Wydane przez: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. Redakcja Książek 01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a tel. 22 535 82 00, fax 22 535 81 35 e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl www.wolterskluwer.pl księgarnia internetowa www.profinfo.pl SPIS TREŚCI Wykaz skrótów....................................................................................................... 7 Wstęp ...................................................................................................................... 11 Rozdział 1 Definiowanie pojęcia badań naukowych .........................................................15 1.1. Unia Europejska a badania naukowe ......................................................15 1.1.1. Europejska przestrzeń badawcza ....................................................16 1.1.2. Program ramowy ..............................................................................19 1.1.3. Europejski Instytut Innowacji i Technologii ..................................21 1.1.4. Podsumowanie ..................................................................................22 1.2. Definicje badań naukowych w prawie UE ...............................................23 1.2.1. Dyrektywa Rady 2005/71/WE z dnia 12 października 2005 r. w sprawie szczególnej procedury przyjmowania obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych ...............24 1.2.2. Wspólnotowe zasady ramowe dotyczące pomocy państwa na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną .....................26 1.3. Definicja badań naukowych w prawie polskim .......................................35 1.3.1. Badania podstawowe .......................................................................38 1.3.2. Badania stosowane ...........................................................................40 1.3.3. Badania przemysłowe ......................................................................41 1.3.4. Prace rozwojowe ...............................................................................41 1.3.5. Badania naukowe lub prace rozwojowe na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa .............................42 Rozdział 2 Dyrektywa 2004/18/WE i dyrektywa 2004/17/WE a badania naukowe .....44 2.1. Ujęcie obowiązku stosowania i wyłączenie stosowania przepisów dyrektyw w zakresie zamawiania badań naukowych ...............................50 2.2. Zakres przedmiotowy wyłączenia – jakiego rodzaju działania składające się na badanie naukowe są objęte wyłączeniem ...................55 Rozdział 3 Ustawa – Prawo zamówień publicznych – wyłączenie obowiązku jej stosowania w zakresie zamówień na badania naukowe ....................... 66 Rozdział 4 Sposób udzielenia zamówienia na badania naukowe objęte wyłączeniem ............................................................................................. 78 4.1. Wymogi formalne ..................................................................................... 78 4.1.1. Kryterium transgranicznego charakteru przedmiotu zamówienia ................................................................. 79 4.1.2. Miejsce publikacji ogłoszenia ........................................................ 82 4.1.3. Treść ogłoszenia .............................................................................. 84 4.1.4. Procedura udzielenia zamówienia ................................................ 88 4.2. Uwarunkowania organizacyjne ............................................................... 93 4.2.1. Faza przygotowania postępowania ............................................... 94 4.2.2. Faza postępowania i wyboru wykonawcy .....................................111 4.2.3. Faza realizacji badań ......................................................................113 4.2.4. Faza odbioru rezultatów badania..................................................117 4.3. Sytuacja beneficjenta dotacji ze środków Unii Europejskiej .................................................................118 Zakończenie .........................................................................................................125 Wykaz aktów prawnych i komunikatów ........................................................129 Wykaz orzeczeń ...................................................................................................133 Załączniki .............................................................................................................135 Bibliografia ..........................................................................................................205 Indeks rzeczowy ..................................................................................................207 WykaZ SkRóTóW 1. akty prawne dyrektywa 2004/17/WE dyrektywa 2004/18/WE dyrektywa 2009/81/WE k.c. komunikat kE z 2006 r. p.z.p. – dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynująca proce- dury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych (Dz. Urz. UE L 134 z 30.04.2004, s. 1 z późn. zm.; dyrektywa sektorowa) – dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na robo- ty budowlane, dostawy i usługi (Dz. Urz. UE L 134 z 30.04.2004, s. 114 z późn. zm.; dyrektywa klasyczna) – dyrektywa 2009/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawia- jące w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmienia- jąca dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE (Dz. Urz. UE L 216 z 20.08.2009, s. 76 z późn. zm.; dyrektywa obronna) – ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) – Komunikat wyjaśniający Komisji dotyczący prawa wspól- notowego obowiązującego w dziedzinie udzielania za- mówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych (Dz. Urz. UE C 179 z 01.08.2006, s. 2) – ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień pub- licznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.) 8 TFUE TUE TWE u.z.f.n. Zasady ZTP B.I. LP Dz. U. Dz. Urz. OSaŁ OSNC OSNkW CPV Eurostat ETS FaSB GUS kE WyKaZ SKRóTóW – Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 z późn. zm.) – Traktat o Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/30 z późn. zm.) – Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz. Urz. WE C 340 z 10.11.1997, s. 3 z późn. zm.; Traktat WE) – ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowa- nia nauki (tekst jedn.: Dz. U. Nr 96, poz. 615 z późn. zm.) – Wspólnotowe zasady ramowe dotyczące pomocy pań- stwa na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną (Dz. Urz. UE C 323 z 30.12.2006, s. 1) rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerw- ca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. Nr 100, poz. 908) – 2. Czasopisma i oficjalne publikatory – Biuletyn Informacyjny Lasów Państwowych – Dziennik Ustaw – Dziennik Urzędowy – Orzecznictwo Sądów apelacji Łódzkiej – Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna – Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa 3. Inne – Wspólny Słownik Zamówień (ang. Common Procure- ment Vocabulary) – Urząd Statystyczny Unii Europejskiej – Europejski Trybunał Sprawiedliwości (obecnie: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) – Rada Standardów Rachunkowości Finansowej (ang. Fi- nancial Accounting Standards Board) – Główny Urząd Statystyczny – Komisja Europejska kIO MNiSW OECD Sa SIWZ SN SPI UZP WSa Za UZP WyKaZ SKRóTóW 9 – Krajowa Izba Odwoławcza przy Prezesie Urzędu Zamó- wień Publicznych – Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego – Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organization for Economic Co-operation and De- velopment) – Sąd apelacyjny – Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia – Sąd Najwyższy – Sąd Pierwszej Instancji (obecnie: Sąd) – Urząd Zamówień Publicznych – Wojewódzki Sąd administracyjny – Zespół arbitrów przy Urzędzie Zamówień Publicznych WSTĘP Pomimo ciągłego deficytu środków na badania naukowe (badania i rozwój) w ostatnich latach można odnotować nieznaczny wzrost nakła- dów na tę dziedzinę życia. Według danych Głównego Urzędu Statystycz- nego dynamika wzrostu nakładów wewnętrznych na badania naukowe w latach 2005–2009 wyniosła 62,7 1. Środki przewidziane w ustawie bu- dżetowej na rok 2012 na naukę przekraczają 8750 tys. zł. Choć z punktu widzenia świata nauki jest to kwota niewystarczająca, to bez wątpienia należy się spodziewać jej wzrostu w latach następnych. Jej zwiększenie, połączone z coraz większym dostępem do środków przeznaczonych na ba- dania i rozwój pochodzących z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, będzie powodowało większą aktywizację instytucji naukowych zarówno w zakresie realizacji coraz ciekawszych przedsięwzięć badawczych, jak i zlecania części czynności badawczych podmiotom wyspecjalizowanym. Ponieważ przytłaczająca większość instytucji prowadzących badania na- ukowe jest jednocześnie zamawiającymi w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.), to naturalne jest powstanie pytań związanych z trybem i zasadami zlecania usług w zakresie badań naukowych. Co do zasady bowiem zamówienia na te usługi muszą być zlecane z zastosowaniem odpowiednich procedur przetargowych. Usta- wodawca dał jednak placówkom prowadzącym badania furtkę w postaci wyłączenia części usług w zakresie badań naukowych spod rygorów prawa zamówień publicznych. Furtka ta nie jest jednak otwarta na oścież – aby bezpiecznie przez nią przejść, nie narażając się na zarzuty naruszenia prawa, a w przypadku badań finansowanych ze środków Unii Europejskiej – na konieczność zwrotu przyznanych i wydatkowanych dotacji – należy dokonać szczegółowej analizy konkretnego przypadku i odpowiedzieć na kilka podstawowych pytań: 1 GUS, Nauka i technika w Polsce w 2009 r., Warszawa 2011, s. 81. 12 WSTĘP 1) czy planowane do zlecenia bez zastosowania przepisów o zamówie- niach publicznych działania są w ogóle usługami w zakresie badań na- ukowych, a szerzej – czy prowadzone badanie jest w ogóle badaniem naukowym w rozumieniu odnośnych przepisów? 2) czy planowany zakres usługi mieści się w przewidzianych prawem granicach, czy jego „gabaryty” nie spowodują „utknięcia w furtce”, a więc czy dopuszczalne jest zlecenie usługi w planowanym kształcie i zakresie? 3) czy wybór wykonawcy może zostać dokonany w sposób arbitralny, czy może – pomimo braku obowiązku przeprowadzenia przetargu w oparciu o przepisy o zamówieniach publicznych – zamawiającego wiążą jednak określone reguły postępowania? 4) czy z okresem realizacji zamówienia wiążą się jakieś ograniczenia natury prawnej w kształtowaniu jego przebiegu? To jedynie kilka podstawowych pytań, które powinien zadać sobie każdy planujący tego rodzaju przedsięwzięcie. Unia Europejska kładzie olbrzymi nacisk na rozwój badań nauko- wych, w szczególności tych niosących ze sobą największy ładunek inno- wacyjności. Znajduje to odbicie w coraz większych środkach finansowych przeznaczanych przez Unię na wsparcie inicjatyw badawczych, czy to poprzez realizację określonych badawczych programów wspólnotowych, czy też poprzez udzielanie dotacji w ramach funduszy strukturalnych. To źródło finansowania może i powinno stanowić jeden z głównych motorów rozwoju polskiej nauki. Pojawia się bowiem unikalna szansa sfinansowa- nia drogich i innowacyjnych przedsięwzięć, których wyniki mogą przynieść nieocenione korzyści nie tylko instytucji prowadzącej badanie, ale i całe- mu społeczeństwu. Warunkiem powodzenia tych przedsięwzięć, zarówno pod względem naukowym, jak i ekonomicznym, jest jednak spełnienie warunków stawianych przez mecenasa – Unię Europejską. Prawidło- wość realizacji przedsięwzięcia pod względem formalnym będzie bowiem weryfikowana zarówno przez odpowiednie służby krajowe, jak i – w nie- których przypadkach – unijne. Naruszenie norm prawnych przy wyborze wykonawców usług w zakresie badań naukowych, zarówno w przypadku stosowania przepisów o zamówieniach publicznych, jak i w przypadku korzystania z możliwości odstąpienia od nich, skutkować może nawet całkowitym zwrotem dofinansowania. Poznanie ram prawnych, w jakich WSTĘP 13 będzie musiał poruszać się podmiot zamawiający jest zatem niezbędne, gdyż ich przekroczenie może być bardzo kosztowne. Dla podmiotów zajmujących się kontrolą, w szczególności kontrolą znajdującą umocowanie w odpowiednich przepisach ustawy z dnia 6 grud- nia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 z późn. zm.), absolutnie konieczne jest szczegółowe zapoznanie się ze specyfiką usług w zakresie badań naukowych. Jej znajo- mość jest niezbędna dla prawidłowej kwalifikacji postępowania zamawiają- cego i stwierdzenia ewentualnych naruszeń prawa. Kontrola taka nie może bowiem być prowadzona poprzez stosowanie prostych analogii do zamó- wień na innego rodzaju usługi. Niezbędna jest zdolność samodzielnej oceny konkretnych okoliczności faktycznych, a ta może się okazać niemożliwa bez znajomości stanowisk reprezentowanych w doktrynie i orzecznictwie, czy też oficjalnych stanowisk odpowiednich instytucji, a w szczególności Komisji Europejskiej, właśnie w odniesieniu do badań naukowych. Niniejsza publikacja stanowi próbę przedstawienia uwarunkowań prawnych związanych z udzielaniem zamówień na usługi w zakresie ba- dań naukowych z wykorzystaniem możliwości odstąpienia od stosowania przepisów o zamówieniach publicznych. Dla pełniejszego przedstawienia tematu i zrozumienia sensu pewnych rozwiązań prawnych należy jednak przyjrzeć się także roli przypisywanej przez Unię Europejską badaniom naukowym, a także faktycznemu znaczeniu tego pojemnego pojęcia. Nie jest to jednocześnie książka dla badaczy o tym „jak prowadzić badania naukowe”, ale przewodnik dla tych, którzy mają badaczom w tym procesie aktywnie pomagać. Stąd brak istotnych rozważań na temat natury samych badań naukowych i naukowej problematyki ich prowadzenia. Publikacja zawiera odpowiedzi na podstawowe pytania towarzyszą- ce udzielaniu zamówień na usługi w zakresie badań naukowych. Dzięki przedstawieniu różnych punktów widzenia możliwe jest rzucenie światła na najbardziej problematyczne aspekty tematu. Mam jednocześnie na- dzieję, iż okaże się ona pomocna w szczególności przy zapewnieniu bez- pieczeństwa przedsięwzięć naukowych finansowanych ze środków Unii Europejskiej, zarówno dzięki ukazaniu uwarunkowań, które zobowiązana jest wziąć pod uwagę instytucja dokonująca kontroli, jak też dzięki zwięk- szeniu świadomości podmiotów kontrolowanych. Każdy zainteresowany powinien uzyskać w czasie lektury jasny zestaw wskazówek postępowania zgodnego z normami powszechnie obowiązującego prawa. Rozdział 1 DEFINIOWaNIE POjĘCIa BaDań NaUkOWyCh 1.1. Unia Europejska a badania naukowe Wsparcie rozwoju badań naukowych jest jednym z obszarów istotne- go zainteresowania Wspólnoty. O randze tej sfery działalności człowieka świadczy poruszenie zagadnienia badań naukowych zarówno w Traktacie o Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/30 z późn. zm.), jak i w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 z późn. zm.). Intensywny rozwój naukowy jest także jednym z pię- ciu celów unijnej strategii Europa 2020, sformułowanych w Komunikacie Komisji EUROPa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważone- go rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, KOM(2010) 2020 wersja ostateczna, http://ec.europa.eu/eu2020/pdf/1_PL_aCT_part1_v1.pdf. Problematyka badań naukowych pojawia się w dokumentach unijnych w postaci różnorodnych terminów – badań i innowacji, postępu naukowo-technicznego, badań i rozwoju (technologiczne- go), badań, bazy naukowej. Niezależnie jednak od tego, jaki termin zostanie użyty w danym dokumencie, bez wątpienia należy odnieść go do badań naukowych w ich szerokim znaczeniu. Cechą charakterystyczną wspólnotowego spojrzenia na zagadnienie badań naukowych jest od- noszenie go do zagadnienia wolnego rynku wewnętrznego Wspólnoty oraz postrzeganie badań i nauki jako motorów rozwoju gospodarczego Wspólnoty. Owo powiązanie widoczne jest zarówno w traktatach, jak i aktach prawa wtórnego, a w szczególności w dyrektywach dotyczących zamówień publicznych. aby w pełni zrozumieć znaczenie badań naukowych i nauki w polityce UE należy przede wszystkim odwołać się do art. 3 TUE, stanowiącego w ust. 3, iż: 16 ROZDZIaŁ 1. DEFINIOWaNIE POJĘCIa BaDań NaUKOWyCh „Unia ustanawia rynek wewnętrzny. Działa na rzecz trwałego roz- woju Europy, którego podstawą jest zrównoważony wzrost gospodarczy oraz stabilność cen, społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkuren- cyjności zmierzająca do pełnego zatrudnienia i postępu społecznego oraz wysoki poziom ochrony i poprawy jakości środowiska. Wspiera postęp naukowo-techniczny”. Zagwarantowanie wsparcia dla postępu naukowo-technicznego przez UE zostało podkreślone, jako jeden z najistotniejszych elementów wspo- magających rozwój rynku wewnętrznego i – szerzej – gospodarki UE oraz poszczególnych państw członkowskich, a także jedno z narzędzi rozwoju społecznego. artykuł 3 ust. 3 TUE jest punktem wyjścia dla rozważania zarówno roli nauki w rozwoju UE, jak i sposobów wspierania jej rozwoju przez samą Unię oraz poszczególne państwa członkowskie. Ogólna deklaracja zawarta w art. 3 ust. 3 TUE została uszczegółowio- na w art. 179 i nast. TFUE, w których wskazano już konkretne narzędzia wsparcia rozwoju nauki, a także zasady, jakimi zarówno UE, jak i kraje członkowskie powinny się kierować, planując jej rozwój, wytyczając jego kierunki, a przede wszystkim tworząc instytucjonalne, prawne i finansowe narzędzia wsparcia. 1.1.1. Europejska przestrzeń badawcza artykuł 179 ust. 1 i 2 TFUE stanowi: „1. Unia ma na celu wzmacnianie swojej bazy naukowej i technolo- gicznej przez utworzenie europejskiej przestrzeni badawczej, w której naukowcy, wiedza naukowa i technologie podlegają swobodnej wymianie, oraz sprzyjanie rozwojowi swojej konkurencyjności, także w przemyśle, a także promowanie działalności badawczej uznanej za niezbędną na mocy innych rozdziałów Traktatów. 2. W tym celu sprzyja ona w całej Unii przedsiębiorstwom, w tym małym i średnim przedsiębiorstwom, ośrodkom badawczym i uniwersy- tetom w ich wysiłkach badawczych i rozwoju technologicznym wysokiej jakości; wspiera ich wysiłki w zakresie wzajemnej współpracy, zmierzając w szczególności do umożliwienia naukowcom swobodnej współpracy po- nad granicami, a przedsiębiorstwom – pełnego wykorzystania potencjału rynku wewnętrznego, zwłaszcza poprzez otwarcie krajowych rynków 1.1. UNIa EUROPEJSKa a BaDaNIa NaUKOWE 17 zamówień publicznych, określanie wspólnych norm i usuwanie przeszkód prawnych i fiskalnych tej współpracy”. Europejska przestrzeń badawcza jest ideą swobodnego i niczym nieskrępowanego przepływu idei naukowych i pełnej swobody pra- cy samych naukowców. Idea przestrzeni badawczej wypływa wprost z urzeczywistnionej już idei wspólnego rynku i, tak jak każda inicjatywa UE dotycząca nauki, jest z nim silnie powiązana. Celem jest stworzenie takich warunków współpracy pomiędzy ośrodkami naukowymi umiejsco- wionymi w różnych krajach członkowskich, aby stopniowo eliminować ich wzajemną alienację i brak porozumienia. Jedną z wartości zacieśniania współpracy pomiędzy ośrodkami naukowymi, a szerzej – samymi na- ukowcami z poszczególnych krajów, będzie nie tylko wymiana doświad- czeń, ale także wspólna praca nad konkretnymi projektami naukowymi czy wreszcie eliminacja niepożądanej sytuacji, w której środki publiczne byłyby przeznaczane na realizację podobnych, konkurencyjnych wzglę- dem siebie projektów w różnych ośrodkach naukowych, co z oczywistych względów nie jest traktowane przez Komisję Europejską jako racjonalne wydatkowanie środków publicznych. Można więc powiedzieć, że celem utworzenia europejskiej prze- strzeni badawczej jest chęć uzyskania efektu synergii płynącego z połączenia potencjałów naukowców i ośrodków naukowych z róż- nych krajów członkowskich. Na marginesie trzeba podkreślić, że naukowcy mogą także w pełni korzystać z wyrażonej w art. 45 TFUE swobody przepływu pracowników wewnątrz Unii. Jest to prawo całkowicie niezależne od unijnej polityki w zakresie rozwoju nauki, a jego treścią jest uprawnienie do swobodnego podejmowania pracy w dowolnym kraju członkowskim i zniesienie wszel- kiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową w zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia czy innych warunków pracy. Wyraża się ono także w tym, że kraj pochodzenia nie może zakazać pracownikowi naukowemu podjęcia pracy w innym kraju UE, niezależnie od wagi pro- wadzonych przez niego badań. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na brzmienie ust. 2 art. 179 TFUE. Prawodawca unijny zawarł w nim bowiem główne zasady, któ- re mają służyć wspieraniu budowy europejskiej przestrzeni badawczej. Szczegółowe postanowienia wszelkich aktów prawa wtórnego (dyrektywy, rozporządzenia) będą stanowiły de facto realizację wskazanych tutaj za- 18 ROZDZIaŁ 1. DEFINIOWaNIE POJĘCIa BaDań NaUKOWyCh sad. Wśród podstawowych warunków utworzenia europejskiej przestrzeni badawczej, obok umożliwienia swobodnej współpracy naukowców, znaj- dują się: 1) otwarcie krajowych rynków zamówień publicznych, 2) określanie wspólnych norm i usuwanie przeszkód prawnych i fiskal- nych tej współpracy. Otwarcie rynków zamówień publicznych jest jednym z funda- mentów swobody przepływu usług i swobody przepływu towarów oraz swobody wykonywania działalności gospodarczej na terenie Wspólnoty. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej potraktował je nie tylko jako jeden z filarów europejskiej przestrzeni badawczej, ale także jako jeden z elementów systemu wsparcia badań naukowych. Ro- dzi to daleko idące konsekwencje dla sfery badań naukowych. Oznacza bowiem, że co do zasady dostęp do nich od strony podmiotów zainte- resowanych w ich prowadzeniu powinien być otwarty, a usługi i towary związane z prowadzeniem badań naukowych powinny być zamawiane przez podmioty zobowiązane do stosowania przepisów o zamówieniach publicznych w oparciu o stosowne procedury udzielania zamówień pub- licznych, czym szczegółowo zajmiemy się w dalszej części opracowania. Otwarcie rynków zamówień publicznych ma przede wszystkim służyć faktycznemu przepływowi wiedzy i know-how pomiędzy poszczególnymi krajami, a przez to lepszemu wykorzystaniu potencjału UE jako całości. Uzupełnieniem otwarcia rynków zamówień publicznych jest wymóg wspólnego określania norm i usuwania przeszkód prawnych i fiskalnych współpracy naukowej. Jest to oczywista konsekwencja budowy wspólnego rynku i założenia, że każdy obywatel UE musi być tak samo traktowany w każdym z krajów członkowskich. Nie może zatem być zgody na dyskry- minację naukowców, ośrodków naukowych czy przedsiębiorców pocho- dzących z innego kraju członkowskiego. Ponadto zakłada się także, że nie można doprowadzać do sytuacji, w której polityka samej Unii Europej- skiej będzie prowadziła do faworyzowania naukowców i ośrodków nauko- wych z jednej części UE kosztem ich kolegów z innej części Wspólnoty. Założenia te będą szczególnie widoczne przy omawianiu zagadnie- nia dotyczącego zasad i warunków odstąpienia od stosowania procedur zamówień publicznych oraz właściwej procedury zamawiania badań wy- łączonych spod rygoru zamówieniowego. 1.1. UNIa EUROPEJSKa a BaDaNIa NaUKOWE 19 1.1.2. Program ramowy Program ramowy jest najbardziej konkretnym przykładem wsparcia udzielanego przez UE w obszarze badań naukowych. artykuł 182 ust. 1 TFUE stanowi, że wieloletni program ramowy określający wszystkie działania Unii jest uchwalany przez Parlament Eu- ropejski i Radę oraz: 1) ustala naukowe i technologiczne cele, które mają zostać osiągnięte; 2) wskazuje ogólne kierunki działań; 3) ustala ogólną maksymalną kwotę oraz szczegółowe zasady współ- uczestnictwa finansowego Unii w programie ramowym, jak również odpowiednie udziały w każdym z tych działań. Program ramowy UE ustala zatem merytoryczne kierunki roz- woju naukowego Unii, wskazuje dziedziny szczególnie istotne z punktu widzenia interesu wspólnotowego oraz zasady, na jakich budżet UE bę- dzie partycypował w kosztach prowadzonych badań i wszelkich działań naukowych. Wynika stąd jasno, że Unia stymuluje rozwój nauki w pożą- danym przez siebie kierunku, poprzez dotowanie dziedzin i badań nauko- wych istotnych z punktu widzenia dalszego rozwoju Wspólnoty. Stosownie do treści ust. 3 art. 182 TFUE program ramowy jest urzeczywistniany poprzez programy szczegółowe przygotowywane w ramach każdego dzia- łania. Strukturę programu ramowego przedstawia rysunek 1. Rysunek 1. Schemat programu ramowego Wieloletni program ramowy (art. 182 ust. 1) Szczegółowy program ramowy 1 (art. 182 ust. 3) Szczegółowy program ramowy 2 (art. 182 ust. 3) Źródło: opracowanie własne Szczegółowy program ramowy 3 (art. 182 ust. 3) 20 ROZDZIaŁ 1. DEFINIOWaNIE POJĘCIa BaDań NaUKOWyCh Instytucja programów ramowych funkcjonuje w UE już od lat 80. XX w. Początkowo ich charakter i zakres ograniczał się jedynie do wspar- cia wymiany naukowców pomiędzy poszczególnymi krajami członkowski- mi2. Wraz z rozwojem samej Unii pogłębieniu i rozszerzeniu ulegał zakres programów ramowych, w których, obok wspomnianego wsparcia na wy- mianę naukowców i wspólnego prowadzenia badań, coraz więcej uwagi zaczęto poświęcać budowie spójnego europejskiego systemu ośrodków naukowych, tzw. sieci, oraz – co bez wątpienia stanowi symbol pogłębia- jącej się integracji – tworzeniu spójnych i komplementarnych względem siebie programów badawczych. W latach 2007–2013 realizowany jest już siódmy program ramowy3 o budżecie przekraczającym 50 miliardów euro4. Zgodnie z motywem 4 decyzji nr 1982/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady „nadrzędnym celem siódmego programu ramowego jest przyczynienie się do tego, by Unia stała się wiodącym obszarem badawczym na świecie. Program ra- mowy powinien zatem skoncentrować się głównie na promocji światowej klasy badań na najwyższym poziomie, opartych na zasadzie doskonałości w badaniach”. Wskazany cel realizowany jest za pomocą czterech pro- gramów szczegółowych, z których każdy dotyczy innej dziedziny życia naukowego, odpowiadających jednocześnie celom polityki UE w zakresie badań i rozwoju. Wspomniane programy szczegółowe to: 1) program pomysły – program wspierający budowę wyspecjalizowanych zespołów badawczych ze wszystkich dyscyplin naukowych. W jego ramach ustanowiono Europejską Radę ds. Badań Naukowych; 2) program możliwości – inwestycje w infrastrukturę badawczą i szero- ko rozumiany rozwój potencjału małych i średnich przedsiębiorstw w zakresie badań i rozwoju; 2 J. Supel, M. Klepka, K. Trojanowski, Nowy program ramowy badań i rozwoju Unii Europejskiej, http://www.nauka.pwr.wroc.pl/granty/7pr_broszura.pdf. 3 Przyjęty decyzją nr 1982/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. dotyczącą siódmego programu ramowego Wspólnoty Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji (2007–2013) (Dz. Urz. UE L 412 z 30.12.2006, s. 1) i rozporządzeniem (WE) nr 1906/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. ustanawiającego zasady uczestnictwa przedsiębiorstw, ośrodków badawczych i uczelni wyższych w działaniach prowa- dzonych w ramach siódmego programu ramowego oraz zasady upowszechniania wyników badań (2007–2013) (Dz. Urz. UE L 391 z 30.12.2006, s. 1 z późn. zm.). 4 J. Supel, M. Klepka, K. Trojanowski, Nowy program ramowy..., s. 2. 1.1. UNIa EUROPEJSKa a BaDaNIa NaUKOWE 21 3) program współpraca – wspierający wspólnie prowadzone badania naukowe w wybranych dziedzinach nauki, ze szczególnym uwzględ- nieniem takich dziedzin, jak nanotechnologie, nowe technologie pro- dukcji; 4) program ludzie – w ramach którego główne miejsce zajmują programy stypendialne dla młodych naukowców oraz działania służące budowie kontaktów pomiędzy światem nauki a przemysłem. Według danych Ministerstwa Nauki do końca 2010 r. liczba dofinan- sowanych projektów z co najmniej jednym uczestnikiem z Polski przekro- czyła 700, polskie ośrodki naukowe były liderami ponad 100 projektów realizowanych w ramach siódmego programu ramowego, a polscy na- ukowcy brali czynny udział w pracach ponad 6000 zespołów badawczych5. Obecnie trwają prace nad ósmym programem ramowym na lata 2014–2020. 1.1.3. Europejski Instytut Innowacji i Technologii Europejski Instytut Innowacji i Technologii został powołany do życia rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 294/2008 z dnia 11 marca 2008 r. (Dz. Urz. UE L 97 z 09.04.2008, s. 1). Utworzo- ny został przede wszystkim w celu promocji edukacji i nauki oraz koordynacji i wspierania badań naukowych na terenie Unii oraz poszukiwania możliwości komercjalizacji ich efektów. Jest on zasad- niczym elementem instytucjonalnego systemu wsparcia rozwoju nauki na terenie UE, a jego działalność, choć komplementarna, jest niezależna od kolejnych programów ramowych czy poszczególnych inicjatyw wspólno- towych. Instytut stanowi także punkt przepływu informacji o prowadzo- nych badaniach, a także miejsce spotkań ludzi nauki oraz przedstawicieli przemysłu, potencjalnie zainteresowanych komercjalizacją efektów prac naukowców. Instytut wspiera tworzenie tzw. KIC (ang. Knowledge and In- novation Communities) – partnerstw łączących przedstawicieli środowisk 5 Udział Polski w 7. Programie Ramowym. Statystyki po 219 zakończonych konkursach, Warszawa 2010, http://www.kpk.gov.pl/pliki/11393/7PR_po_219_ konkursach-raport_11_2010.pdf.
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Zamówienia publiczne na usługi w zakresie badań naukowych
Autor:
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: