W publikacji kompleksowo omówiono problematykę gospodarowania lekiem w podmiotach leczniczych począwszy od zamówienia leków aż do ich podania pacjentom ze szczególnym uwzględnieniem metod optymalizujących ten proces.
Darmowy fragment publikacji:
ZARZĄDZANIE
PRODUKTAMI
LECZNICZYMI
TEORIA I PRAKTYKA
Urszula Religioni
Warszawa 2016
Wydawca
Izabella Małecka
Redaktorzy prowadzący
Joanna Maź
Opracowanie redakcyjne
Dagmara Wachna
Łamanie
Sławomir Sobczyk
Projekt grafi czny okładki i stron tytułowych
Maciej Sadowski
Ta książka jest wspólnym dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, byś przestrzegał przysługujących
im praw. Książkę możesz udostępnić osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie publikuj jej
w internecie. Jeśli cytujesz fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło.
A jeśli musisz skopiować część, rób to jedynie na użytek osobisty.
SZANUJMY PRAWO I WŁASNOŚĆ
Więcej na www.legalnakultura.pl
P(cid:202)(cid:189)(cid:221)(cid:187)(cid:131) I(cid:254)(cid:144)(cid:131) K(cid:221)(cid:174)(cid:141)(cid:257)(cid:187)(cid:174)
© Copyright by
Wolters Kluwer SA, 2016
ISBN: 978-83-264-8978-5
Dział Praw Autorskich
01-208 Warszawa, ul. Przyokopowa 33
tel. 22 535 82 19
e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl
www.wolterskluwer.pl
księgarnia internetowa www.profinfo.pl
SpiS treści
Wykaz skrótów........................................................................................ 9
Wstęp......................................................................................................... 11
Rozdział 1
Zarządzanie farmakoterapią w podmiotach leczniczych.............. 17
1.1...Farmakoterapia.jako.komponent.zarządzania.chorobą........ 17
1.2...Standardy.akredytacyjne.z.zakresu.zarządzania.
farmakoterapią............................................................................. 19
1.3...Metody.oceny.użytkowania.produktów.leczniczych............. 26
1.3.1...Analiza.VEN...................................................................... 26
1.3.2...Analiza.ABC.(Pareto)....................................................... 29
1.3.3...Przegląd.użytkowania.leków........................................... 35
1.3.4...Pozostałe.metody.oceny.zużycia..
produktów.leczniczych..................................................... 38
Rozdział 2
Znaczenie apteki szpitalnej i szpitalnej listy leków
w racjonalnym gospodarowaniu produktami leczniczymi........... 42
2.1...Prawne.aspekty.funkcjonowania.aptek.szpitalnych..
w.Polsce......................................................................................... 42
2.2...Rola.farmaceuty.w.optymalizacji.wydatków..
na.produkty.lecznicze................................................................. 48
2.3...Receptariusz.szpitalny................................................................ 53
Spis treści
2.3.1..Definicja.i.rodzaje.receptariuszy..................................... 53
2.3.2..Zasady.tworzenia.receptariuszy.szpitalnych................ 55
2.3.3...Metody.wyboru.leków.do.szpitalnej.listy.leków.......... 59
2.3.4...Postrzeganie.receptariusza.szpitalnego..
przez.personel.szpitala.oraz.jego.rola..
w.optymalizacji.gospodarki.lekiem............................... 69
Rozdział 3
Zastosowanie analiz farmakoekonomicznych
w gospodarce produktami leczniczymi............................................. 73
3.1...Rola.analiz.farmakoekonomicznych.w.racjonalizacji.
gospodarki.lekiem....................................................................... 73
3.1.1...Analiza.efektywności.kosztów........................................ 76
3.1.2...Analiza.konsekwencji.kosztów....................................... 81
3.1.3...Analiza.użyteczności.kosztów........................................ 81
3.1.4...Analiza.wydajności.kosztów........................................... 85
3.1.5...Analiza.minimalizacji.kosztów...................................... 89
3.2...Zastosowanie.decyzji.Agencji.Oceny.Technologii..
Medycznych.i.Taryfikacji.w.gospodarce.lekami..
w.szpitalu...................................................................................... 90
Rozdział 4
Zarządzanie zmianą jako istotny element racjonalizacji
gospodarki lekiem.................................................................................. 92
4.1...Specyfika.zarządzania.zmianą.w.racjonalizacji..
gospodarki.produktami.leczniczymi........................................ 92
4.2...Etapy.procesu.zarządzania.zmianą..
w.podmiotach.leczniczych......................................................... 94
4.3...Specyfika.zarządzania.personelem..
w.zarządzaniu.zmianą................................................................101
Rozdział
Międzynarodowe doświadczenia z zakresu
gospodarki produktami leczniczymi..................................................109
5.1...Systemy.szkoleń.dla.lekarzy.jako.interwencje..
w.zakresie.decyzji.terapeutycznych..
–.przykład.fiński..........................................................................109
Spis treści
5.2...Zastosowanie.systemów.informatycznych..
w.gospodarce.produktami.leczniczymi...................................113
5.3...Rola.firm.zewnętrznych.w.zarządzaniu..
produktami.leczniczymi.–.na.podstawie.firm.PBM..
(pharmacy benefit management).funkcjonujących..
w.Stanach.Zjednoczonych..........................................................118
5.4...Funkcjonowanie.centralnych.pracowni.leków........................120
5.5...System.indywidualnych.dawek.leków.–.Unit.Dose................123
5.6...Rola.szpitalnych.centrów.oceny.technologii.medycznych.
–.przykład.szwedzki....................................................................126
5.7...Szpitalna.opieka.farmaceutyczna..
–.przykład.australijski................................................................128
Rozdział
Rekomendacje optymalizacji gospodarki
produktami leczniczymi dla podmiotów leczniczych.....................131
6.1...Zakup.i.wytwarzanie.produktów.leczniczych........................131
6.2...Magazynowanie.produktów.leczniczych.................................133
6.3...Zarządzanie.lekiem.na.poziomie.apteki.szpitalnej................134
6.4...Zarządzanie.produktami.leczniczymi..
na.oddziałach.szpitalnych..........................................................141
Podsumowanie........................................................................................147
Załączniki.................................................................................................151
Załącznik.1..Wniosek.o.wprowadzenie.leku..
na.szpitalną.listę.leków...............................................................153
Załącznik.2..Decyzja.zespołu.ds..farmakoterapii..
(komitetu.terapeutycznego).w.sprawie.wpisania..
leku.na.szpitalną.listę.leków.......................................................155
Załącznik.3..Wniosek.o.wykreślenie.leku.ze.szpitalnej..
listy.leków.....................................................................................156
Załącznik.4..Decyzja.zespołu.ds..farmakoterapii..
(komitetu.terapeutycznego).w.sprawie.wykreślenia..
leku.ze.szpitalnej.listy.leków......................................................157
Załącznik.5..Formularz.zgłoszenia.niepożądanego..
działania.produktu.leczniczego.................................................158
Spis treści
Załącznik.6..Zgłoszenie.podejrzeniabraku.spełnienia..
wymagań.jakościowych.produktu.leczniczego..
lub.wyrobu.medycznego.............................................................160
Załącznik.7..Formularz.zgłoszenia.zapotrzebowania..
na.antybiotyk.rezerwowy.zastrzeżony.....................................162
Załącznik.8..Formularz.zamówienia.na.lek.rezerwowy.
zastrzeżony.niebędący.antybiotykiem.....................................163
Załącznik.9..Formularz.zamówienia.na.lek.zarejestrowany.
w.Polsce.nieznajdujący.się.na.szpitalnej.liście.leków.............165
Załącznik.10..Formularz.zapotrzebowania..
na.sprowadzenie.z.zagranicy.produktu.leczniczego.
niezbędnego.dla.ratowania.życia.lub.zdrowia.pacjenta.
dopuszczonego.do.obrotu.bez.konieczności..
uzyskania.pozwolenia.................................................................167
Spis rysunków i tabel.............................................................................171
Akty prawne.............................................................................................173
Bibliografia..............................................................................................175
Wykaz skrótóW
–.. klasyfikacja.anatomiczno-terapeutyczno-chemiczna
–.. defined daily dose.(zdefiniowana.dawka.dobowa)
–.. drug utilization review.(przegląd.użytkowania.leków).
–.. evidence-based medicine. (medycyna. oparta. na. dowodach.
–.. good manufacturing practice.(dobra.praktyka.wytwarzania)
–.. health technology assessment. (ocena. technologii. medycz-
–.. quality adjusted life years.(współczynnik.lat.życia.skorygo-
naukowych).
nych).
wanych.jakością).
–.. szpitalna.lista.leków
–.. system objective judgment analysis.(analiza.oparta.na.obiek-
–.. total quality management.(kompleksowe.zarządzanie.przez.
tywnych.przesłankach)
jakość).
ATC.
DDD.
DUR.
EBM.
GMP.
HTA.
QALY.
SLL.
SOJA.
TQM.
10
11
WStęp
Farmakoterapia.jest.jednym.z.podstawowych.elementów.procesu.le-
czenia..Liczba.leków.podawanych.pacjentom.zależy.od.przyczyny.ho-
spitalizacji,.stanu.pacjenta.czy.też.istniejących.chorób.dodatkowych..
Jednak.im.większa.liczba.leków.ordynowana.jest.pacjentowi,.tym.więk-
sze.ryzyko.popełnienia.błędu.medycznego..
Według.Światowej.Organizacji.Zdrowia.racjonalne.użycie.leku.ozna-
cza,.że.pacjent.otrzyma.lek.właściwy.dla.jego.stanu.klinicznego,.w.od-
powiedniej.dawce,.we.właściwym.czasie,.z.uwzględnieniem.globalnych.
kosztów.terapii,.które.obejmują.zarówno.koszt.zakupu.leku,.jak.i.koszty.
jego.magazynowania,.przygotowania,.podania,.a.także.koszty.ewentu-
alnych.działań.niepożądanych..Jednocześnie.WHO.wskazuje,.iż.nawet.
50 .produktów.leczniczych.na.świecie.jest.przepisywane,.podawane.
lub.sprzedawane.w.sposób.niewłaściwy1.
Nieracjonalne.używanie.leków.przyczynia.się.nie.tylko.do.marnotra-
wienia.pieniędzy.przeznaczanych.na.tę.grupę.produktów,.ale.również.
niesie.ze.sobą.wysokie.ryzyko.zagrożenia.zdrowia,.a.nawet.życia.pa-
cjentów,.w.tym.możliwość.powstania.wielu.niepożądanych.działań.
związanych.z.terapią.lekową.
Rynek.farmaceutyczny.w.Polsce.co.roku.systematycznie.się.zwiększa..
W.2015.r..zaobserwowano.wzrost.w.każdym.z.trzech.segmentów.tego.
1.. WHO,.WHO Policy perspectives on medicines –.promoting of rational use of medi-
cines: core components,.World.Health.Organization,.Geneva.2002,.s..1.
12
Wstęp
rynku.(sprzedaż.hurtowni.do.aptek,.sprzedaż.do.szpitali,.sprzedaż.
apteczna)..Wartość.rynku.w.2015.r..w.cenach.detalicznych.wyniosła.
34,3.mld.zł,.co.oznacza.wzrost.o.7,3 .w.porównaniu.z.rokiem.20142..
Jednocześnie.wydatki.na.leki.w.Polsce.stanowią.23 .ogółu.wydatków.
na.ochronę.zdrowia.i.choć.stopniowo.maleją,.są.jednymi.z.najwyższych.
w.krajach.europejskich3..Wydatki.na.tę.grupę.produktów.ponoszone.
przez.polskie.szpitale.sięgają.ok..10 .ogółu.wydatków.na.leki.w.Polsce4..
W.przypadku.podmiotów.leczniczych.leki.są.drugim.najbardziej.kosz-
tochłonnym.segmentem.wydatków,.tuż.po.wynagrodzeniach..W.2013.r..
wartość.sprzedaży.leków.do.szpitali.wyniosła.3,7.mld.zł.i.była.o.12,3 .
wyższa.niż.w.roku.20125.
Największy.udział.wartościowy.wśród.nabywanych.przez.szpitale.
produktów.leczniczych.posiadają.leki.przeciwnowotworowe.i.immu-
nomodulujące.(kategoria.L.według.klasyfikacji.ATC)..Wysoki.udział.
mają.również.leki.stosowane.w.zakażeniach.(kategoria.J),.leki.z.kate-
gorii.krew.i.układ.krwiotwórczy.(kategoria.B).oraz.leki.hormonalne.
do.stosowania.wewnętrznego.(bez.hormonów.płciowych).(kategoria.
H)..Cztery.powyższe.kategorie.stanowią.corocznie.około.70 .wartości.
wszystkich.nabywanych.przez.szpitale.produktów.leczniczych.
Nieefektywne.gospodarowanie.lekiem.jest.problemem.występującym.
na.każdym.poziomie.systemu.opieki.zdrowotnej,.zarówno.w.szpitalach,.
jak.i.placówkach.podstawowej.opieki.zdrowotnej.czy.poradniach.spe-
cjalistycznych..Czynniki.wpływające.na.nieracjonalne.stosowania.le-
ków.są.zwykle.bardzo.złożone.i.mogą.dotyczyć.postaw.lekarzy.(osobiste.
przekonania.co.do.efektywności.określonych.leków,.nieodpowiednie.
postawienie.diagnozy,.nieefektywna.komunikacja.lekarz.–.pacjent),.at-
mosfery.w.miejscu.pracy.(dużo.pacjentów,.zbyt.mała.liczba.personelu,.
nacisk.pacjentów.na.wypisanie.recepty),.systemu.edukacji.(zbyt.niska.
2.. Według.danych.firmy.IMS.Health,.Poland. .Baltics.
3.. B..Wojtyniak,.P..Goryński,.B..Moskalewicz,.Sytuacja zdrowotna ludności Polski
i jej uwarunkowania,.Narodowy.Instytut.Zdrowia.Publicznego.–.Państwowy.Zakład.
Higieny,.Warszawa.2012,.s..317.
4.. Komitet.Przeglądów.Gospodarki.i.Rozwoju.OECD, OECD economic surveys: Po-
land 2012.(Polish.version),.OECD.2012,.s..70.
5.. Pelion.Healthcare.Group,.Podsumowanie 2013 roku,.Warszawa.2014.
Wstęp
13
liczba.godzin.w.procesie.kształcenia.personelu.poświęcona.zagadnie-
niom.z.zakresu.farmakoekonomiki),.systemu.dostaw.leków.(opóźnie-
nia.w.dostawach.leków.dla.szpitala,.częste.dostawy.leków.z.krótkim.
terminem.ważności).czy.braku.obiektywnej.informacji.o.lekach..
Stosując.nawet.proste.zasady.racjonalnego.gospodarowania.lekiem,.
można.ograniczyć.straty.leków.do.minimum..Dzięki.wprowadzeniu.
metod.oceny.użytkowania.leków.da.się.określić.typ.nieracjonalne-
go.zastosowania.produktu.oraz.częstotliwość.tego.rodzaju.zdarzeń..
W.proces.gospodarki.lekiem.w.szpitalach.zaangażowane.są.różne.
grupy.pracowników.(kierownik.i.pracownicy.apteki.szpitalnej.lub.
działu.farmacji,.dyrekcja,.lekarze,.pielęgniarki,.pracownicy.admini-
stracji,.pracownicy.transportu.wewnątrzszpitalnego),.a.każdy.z.nich.
odpowiada.za.inny.aspekt.tego.procesu..Z.tego.powodu.opór.pracow-
ników.i.nieumiejętne.zarządzanie.personelem.w.obliczu.zmian.mogą.
być.największymi.trudnościami.przy.wprowadzaniu.racjonalnej.go-
spodarki.lekowej.
Celem.niniejszej.książki.jest.zaprezentowanie.zagadnień.związanych.
z.zarządzaniem.produktami.leczniczymi.oraz.zaproponowanie.roz-
wiązań,.które.przyczynią.się.do.optymalizacji.procesów.zarządzania.
lekami.w.polskich.podmiotach.leczniczych..Wyróżniającą.cechą.tej.
publikacji.jest.kompleksowe.ujęcie.problematyki.gospodarki.lekiem.
oraz.połączenie.treści.teoretycznych.z.praktyką,.dzięki.czemu.stano-
wić.może.ona.swego.rodzaju.podręcznik.zarządzania.szpitalną.go-
spodarką.lekową..
Książka.podzielona.została.na.sześć.rozdziałów..W.pierwszym.z.nich.
omówiono.rolę.farmakoterapii.w.procesie.leczenia.pacjentów,.zwraca-
jąc.uwagę.na.wpływ,.jaki.wywiera.ona.na.koszty.związane.ze.świadcze-
niem.usług.medycznych.przez.podmiot.leczniczy..W.rozdziale.zapre-
zentowano.metody.oceny.zużycia.produktów.leczniczych,.pozwalają-
ce.m.in..na.wyodrębnienie.leków,.które.przyczyniają.się.do.powstania.
największych.kosztów..Przedstawiono.także.wskazówki.dotyczące.za-
rządzania.poszczególnymi.kategoriami.leków.
14
Wstęp
Rozdział.drugi.poświęcony.został.roli.apteki.szpitalnej.w.racjonalnym.
gospodarowaniu.lekami..W.zaprezentowano.w.nim.aktualne.regulacje.
prawne.dotyczące.funkcjonowania.aptek.szpitalnych,.a.także.zwróco-
no.szczególną.uwagę.na.rolę.farmaceutów.w.racjonalizacji.szpitalnej.
farmakoterapii..Znaczna.część.rozdziału.poświęcona.jest.roli.recepta-
riusza.szpitalnego,.który.powinien.stać.się.podstawowym.narzędziem.
optymalizacji.gospodarki.lekiem.w.każdym.podmiocie.leczniczym..
Poza.omówieniem.korzyści.płynących.z.właściwie.zaprojektowanych.
receptariuszy.w.rozdziale.zaprezentowano.metody.tworzenia.recepta-
riuszy.szpitalnych,.sposoby.wyboru.leków.do.szpitalnych.list.leków.oraz.
zaproponowano.elementy.składowe.receptariuszy,.które.przyczynią.się.
do.jak.największych.usprawnień.w.zarządzaniu.lekiem..
Rozdział.trzeci.prezentuje.podstawowe.rodzaje.analiz.farmakoekono-
micznych,.których.wyniki.powinny.być.wykorzystywane.na.poziomie.
szpitali.w.celu.zapewnienia.pacjentom.terapii.najbardziej.efektywnych.
klinicznie.i.kosztowo..Zwrócono.również.uwagę.na.rolę.decyzji.Agen-
cji.Oceny.Technologii.Medycznych.i.Taryfikacji.w.gospodarce.lekami.
w.szpitalu.
Czwarty.rozdział.dotyka.problematyki.zarządzania.zmianą.w.podmio-
tach.leczniczych..Wprowadzanie.usprawnień.w.gospodarce.lekiem.wią-
że.się.bowiem.z.różnego.rodzaju.zmianami,.które.mogą.wywołać.opór.
pracowników..W.rozdziale.zaprezentowano.więc.etapy.efektywnego.
wprowadzania.zmian.w.gospodarce.lekiem,.ze.zwróceniem.szczegól-
nej.uwagi.na.specyfikę.zarządzania.personelem.
W.piątym.rozdziale.przedstawiono.przykładowe.rozwiązania.przy-
czyniające.się.do.optymalizacji.gospodarki.lekiem,.które.w.Polsce.nie.
są.jeszcze.powszechne..Opisano.m.in..systemy.szkoleń.z.zakresu.ra-
cjonalizacji.gospodarki.lekiem.prowadzone.w.Finlandii,.rolę.firm.ze-
wnętrznych.zarządzających.szpitalną.gospodarką.lekową.w.Stanach.
Zjednoczonych,.szpitalne.Centra.Oceny.Technologii.Medycznych.po-
pularne.w.Szwecji..Omówiono.również.rolę.rozbudowanych.szpital-
nych.systemów.informatycznych,.pracowni.leków.czy.systemów.au-
tomatycznej.dystrybucji.leków.(unit-dose).w.racjonalizacji.szpitalnej.
farmakoterapii..
Wstęp
1
Szósty.rozdział.obejmuje.autorskie.rekomendacje.optymalizacji.go-
spodarki.produktami.leczniczymi.w.polskich.podmiotach.leczniczych,.
które.mają.na.celu.zarówno.zmniejszenie.kosztów.leczenia.pacjentów,.
jak.i.poprawę.jakości.udzielanych.świadczeń.(m.in..poprzez.stosowa-
nie.leków.o.udowodnionej.efektywności.klinicznej.czy.monitorowanie.
systemu.ordynacji.leków)..Wdrożenie.proponowanych.rekomendacji.
w.podmiotach.leczniczych.z.pewnością.przyczyni.się.do.bardziej.ra-
cjonalnego.stosowania.leków,.a.tym.samym.ułatwi.cały.proces.zarzą-
dzania.produktami.leczniczymi..Zmniejszenie.ryzyka.popełnienia.
błędów.medycznych.oraz.znaczne.ograniczenie.ryzyka.wystąpienia.
niepożądanych.działań.produktów.leczniczych,.będące.konsekwen-
cją.racjonalizacji.gospodarki.lekiem,.umożliwi.wielu.pacjentom.szyb-
szy.powrót.do.zdrowia,.co.dodatkowo.znacznie.zmniejszy.społeczne.
koszty.związane.z.chorobą.(koszty.rent,.zasiłków,.utraconej.produk-
tywności.itp.)..
Dodatkowo.należy.podkreślić,.iż.proponowane.rekomendacje.mogą.
mieć.nie.tylko.dużą.wartość.praktyczną.dla.zarządzających.podmiota-
mi.leczniczymi,.ale.również.być.podstawą.do.stworzenia.rekomendacji.
w.makroskali,.co.z.pewnością.przyczyni.się.do.bardziej.racjonalnego.
korzystania.z.leków.na.każdym.poziomie.opieki.zdrowotnej.
Niniejsza.książka.przeznaczona.jest.dla.osób.zarządzających.podmio-
tami.leczniczymi,.osób.biorących.udział.w.procesie.gospodarowania.
lekiem,.lekarzy.i.pielęgniarek.zainteresowanych.tematyką.zarządzania.
czy.praktyków.zajmujących.się.polityką.lekową.w.różnego.rodzaju.in-
stytucjach.ochrony.zdrowia..Skierowana.jest.ona.również.do.pracow-
ników.naukowych,.wykładowców.oraz.studentów.uczelni.medycznych.
i.ekonomicznych,.którzy.w.przyszłości.zajmować.się.będą.zagadnienia-
mi.efektywności.ekonomicznej.i.zarządzania.w.ochronie.zdrowia.
Urszula Religioni
1
1
Rozdział 1
ZarZądZanie farmakoterapią
W podmiotach lecZnicZych
1.1. farmakoterapia jako komponent
zarządzania chorobą
Zarządzanie.chorobą.definiowane.jest.jako.system.skoordynowanej.
opieki.medycznej.skierowanej.do.populacji.z.określoną.jednostką.
chorobową,.której.celem.jest.zmniejszenie.kosztów.opieki.medycznej.
z.jednoczesną.poprawą.jakości.życia.chorych.poprzez.zapobieganie.lub.
minimalizowanie.skutków.choroby.(definicja.organizacji.Disease.Ma-
nagement.Association.of.America)6..Programy.zarządzania.chorobą.
mają.na.celu.wspieranie.lekarzy.w.podejmowaniu.decyzji.oraz.plano-
waniu.opieki.nad.pacjentem.w.oparciu.o.rzetelne.i.aktualne.dowody.
naukowe7.(ang..evidence–based health care,.EBHC).
Główną.ideą.zarządzania.chorobą.jest.zapewnienie.pacjentom.opieki.
medycznej.o.odpowiedniej.jakości.i.jednocześnie.efektywnej.koszto-
wo..Zarządzanie.chorobą.w.kontekście.farmakoterapii.jest.więc.pró-
bą.obniżenia.kosztów.leczenia.pacjenta.(w.tym.kosztów.leków).bez.
zmniejszania.jego.jakości.
6.. D.L..Huber,.Overview of disease management.(w:).D..Huber.(ed.),.Disease man-
agement. A guide for case managers,.Saint.Louis.2005,.s..4.
7.. S.. Mattke, Is there a disease management backlash?,. The. American. Journal. of.
Managed.Care.2008,.no..6.(14),.s..349.
1
Rozdział 1. Zarządzanie farmakoterapią w podmiotach leczniczych
Programy.zarządzania.chorobą.opracowywane.są.zwykle.na.poziomie.
krajowym.lub.międzynarodowym.i.obejmują.kompleksową.opiekę.nad.
pacjentem.z.daną.jednostką.chorobową.(opiekę.medyczną.na.pozio-
mie.podstawowym,.opiekę.szpitalną,.wysokospecjalistyczną,.a.także.
edukację.pacjenta.i.jego.rodziny)..
Wytyczne.oraz.standardy.tworzą.zbiór.zaleceń,.które.pomagają.leka-
rzom.w.podejmowaniu.właściwych.decyzji.dotyczących.opieki.nad.
pacjentem.w.konkretnych.warunkach.klinicznych8,.w.tym.właściwego.
ordynowania.leków..Warto.podkreślić,.iż.nie.mają.one.na.celu.ogra-
niczenia.decyzji.lekarskich,.ale.wskazanie.aktualnie.najlepszych.spo-
sobów.postępowania..
Rekomendacje.dotyczące.postępowania.klinicznego.mogą.być.two-
rzone.na.różnych.poziomach.opieki..Wytyczne.opracowywane.są.na.
poziomie.krajowym.(m.in..przez.krajowe.towarzystwa.naukowe.przy.
współpracy.z.Biurem.Standaryzacji.Centrum.Monitorowania.Jakości.
w.Ochronie.Zdrowia),.standardy.natomiast.na.poziomie.lokalnym,.
z.uwzględnieniem.specyfiki.lokalnej.społeczności.(struktury.pacjen-
tów.oraz.ich.potrzeb.zdrowotnych)..
Wytyczne.i.standardy.powinny.dotyczyć.powszechnie.występujących.
problemów.chorobowych.lub.jednostek.chorobowych,.których.koszt.
leczenia.jest.bardzo.wysoki.(np..nadciśnienie.tętnicze,.cukrzyca,.astma.
oskrzelowa)..Zazwyczaj.zawierają.one.wskazówki.dotyczące.skutecznej.
oraz.efektywnej.kosztowo.farmakoterapii,.a.zatem.przyczyniają.się.do.
racjonalizacji.stosowania.produktów.leczniczych9..
Standardy,.tworzone.zwykle.dla.potrzeb.konkretnego.szpitala.czy.nawet.
oddziału,.mają.zwykle.większą.skuteczność.i.są.częściej.przestrzegane.
przez.lekarzy.niż.wytyczne.ogólnokrajowe,.publikowane.np..w.czasopis-
mach,.z.uwagi.na.możliwość.włączenia.personelu.medycznego.w.bez-
pośrednią.pracę.nad.rekomendacjami..W.kwestii.racjonalizacji.farma-
8.. A..Dziedzic,.Wytyczne i standardy postępowania klinicznego w stomatologii,.Ma-
gazyn.Stomatologiczny.2008,.nr.7–8.(197),.s..34...
9.. WHO,.WHO policy perspectives…,..s..3.
1.2. Standardy akredytacyjne z zakresu zarządzania farmakoterapią
1
koterapii.warto.jest.więc.tworzyć.lokalne.standardy,.opierające.się.na.
wiarygodnych.dowodach.naukowych..Uwzględniając.w.nich.produkty.
lecznicze.nie.tylko.bezpieczne.dla.pacjenta,.ale.również.efektywne.kosz-
towo,.uzyskać.można.znaczne.oszczędności.dla.placówki..Tego.rodza-
ju.rekomendacje.powinny.zawierać.jasne.zalecenia.dotyczące.sposobu.
postępowania.z.pacjentem,.pozwalając.jednocześnie.na.wybór.pomię-
dzy.dostępnymi.możliwościami10..Wytyczne.opracowywane.lokalnie.
powinny.być.bezwzględnie.przestrzegane.przez.lekarzy.(w.95–100 ),.
a.odstępstwa.od.nich.powinny.być.zawsze.uzasadnione.
1.2. Standardy akredytacyjne
z zakresu zarządzania farmakoterapią
Właściwe.zarządzanie.farmakoterapią.w.szpitalu.jest.niezbędnym.
elementem.ogólnego.zarządzania.placówką,.a.tym.samym.–.gwaran-
cji.zapewnienia.pacjentom.wysokiej.jakości.świadczeń.medycznych..
Odpowiednia.gospodarka.produktami.leczniczymi.w.istotnym.stop-
niu.wpływa.przede.wszystkim.na.poziom.bezpieczeństwa.udzielanych.
świadczeń.oraz.efektywność.terapii.
W.2009.r..powołane.przez.Ministra.Zdrowia.Centrum.Monitorowania.
Jakości.w.Ochronie.Zdrowia.opracowało.Zestaw.standardów.akredy-
tacyjnych.–.mierzalne.kryteria.oceny.podmiotów.udzielających.świad-
czeń.zdrowotnych..Normy.akredytacyjne.mają.charakter.dynamiczny,.
podlegają.okresowej.modyfikacji..Wymogi.standardów.określone.są.
na.możliwie.wysokim,.ale.realnie.osiągalnym.poziomie11..Obejmują.
one.221.wymagań,.uporządkowanych.w.15.grup:
– ciągłość.opieki.(CO),
– prawa.pacjenta.(PP),
– ocena.stanu.pacjenta.(OS),
10.. M..Bała,.J..Pomadowski,.Jak powstają wytyczne postępowania klinicznego,..http://
www.sluzbazdrowia.com.pl/artykul.php?numer_wydania=2929 art=3.(8.02.2015).
11.. J..Dziadkowiec,.Akredytacja szpitali – niezależne potwierdzenie jakości świadczo-
nych usług. (w:). M.. Salerno-Kochan.(red.), Wyzwania zarządzania jakością, Kraków.
2008,.s..61–66;.A..Czerw,.U..Religioni,.Systemy oceny jakości w ochronie zdrowia,.Prob-
lemy.Zarządzania.2012,.nr.2.(37),.s..195–210.
Pobierz darmowy fragment (pdf)
