Darmowy fragment publikacji:
Zbiór karny
Zbiór karny
Stan prawny
na 10 czerwca 2014 roku
Kodeks karny
Kodeks postępowania karnego
Kodeks karny wykonawczy
Kodeks karny skarbowy
Kodeks wykroczeń
Kodeks postępowania w sprawach
o wykroczenia
Postępowanie w sprawach nieletnich
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych
za czyny zabronione pod groźbą kary
Opłaty w sprawach karnych
Wychowanie w trzeźwości i przeciwdziałanie
alkoholizmowi
Przeciwdziałanie narkomanii
Wydanie 3, Warszawa 2014
SPIS TREŚCI OGÓLNY*1)
KODEKS KARNY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przepisy wprowadzające Kodeks karny
Wybrane ustawy zmieniające Kodeks karny (wyciągi)
1–198
KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego
Wybrane ustawy zmieniające Kodeks postępowania karnego (wyciągi)
1–452
KODEKS KARNY WYKONAWCZY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ustawa z 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny,
ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska
(Dz.U. Nr 40, poz. 227 ze zm.) (wyciąg)
1–197
KODEKS KARNY SKARBOWY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przepisy wprowadzające Kodeks karny skarbowy
Ustawa z 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego
oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 237, poz. 1651) (wyciąg)
1–133
KODEKS WYKROCZEŃ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przepisy wprowadzające Kodeks wykroczeń
KODEKS POSTĘPOWANIA W SPRAWACH O WYKROCZENIA . . . . .
Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
Ustawa z 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego
oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 237, poz. 1651) (wyciąg)
1–80
1–90
POSTĘPOWANIE W SPRAWACH NIELETNICH . . . . . . . . . . . . . . . . .
1–78
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny zabronione
pod groźbą kary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1–19
Opłaty w sprawach karnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20–26
Wychowanie w trzeźwości i przeciwdziałanie alkoholizmowi . . . .
27–79
Przeciwdziałanie narkomanii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
80–160
* Szczegółowe spisy treści znajdują się w zakładkach.
Kodeks karny
Kodeks karny
od 26 maja 2014 r .
od 9 lutego 2015 r .
od 1 lipca 2015 r .
–
–
–
ZMIANY:
ustawa z 4 kwietnia 2014 r. o zmianie usta
wy – Kodeks karny oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U. z 2014 r., poz. 538)
wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 17 lip
ca 2013 r., SK 9/10 (Dz.U. z 2013 r., poz. 905)
ustawa z 27 września 2013 r. o zmianie
ustawy – Kodeks postępowania karne
go oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
z 2013 r., poz. 1247)
SPIS TREŚCI
KODEKS KARNY
ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.
(Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.)
CZĘŚĆ OGÓLNA
Rozdział I.
Rozdział II.
Rozdział III.
Rozdział IV.
Rozdział V.
Rozdział VI.
Rozdział VII.
Rozdział VIII.
Rozdział IX.
Rozdział X.
Rozdział XI.
Rozdział XII.
Rozdział XIII.
Rozdział XIV.
Rozdział XV.
Zasady odpowiedzialności karnej (art. 1–12) . . . . . . . . . . . . . .
Formy popełnienia przestępstwa (art. 13–24) . . . . . . . . . . . . .
Wyłączenie odpowiedzialności karnej (art. 25–31) . . . . . . . . .
Kary (art. 32–38) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Środki karne (art. 39–52) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zasady wymiaru kary i środków karnych (art. 53–63) . . . . . .
Powrót do przestępstwa (art. 64–65) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Środki związane z poddaniem sprawcy próbie (art. 66–84a) . .
Zbieg przestępstw oraz łączenie kar i środków karnych
(art. 85–92a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Środki zabezpieczające (art. 93–100) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przedawnienie (art. 101–105) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zatarcie skazania (art. 106–108) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą
(art. 109–114a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Objaśnienie wyrażeń ustawowych (art. 115) . . . . . . . . . . . . . .
Stosunek do ustaw szczególnych (art. 116) . . . . . . . . . . . . . . . .
CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA
Rozdział XVI.
Rozdział XVII.
Rozdział XVIII.
Rozdział XIX.
Rozdział XX.
Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości
oraz przestępstwa wojenne (art. 117–126b) . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej
(art. 127–139) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko obronności (art. 140–147) . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu (art. 148–162) . . . . . .
Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu
(art. 163–172) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
10
13
15
17
27
32
33
42
45
49
51
52
55
61
61
66
70
73
78
3
K.K.Rozdział XXI.
Rozdział XXII.
Rozdział XXIII.
Rozdział XXIV.
Rozdział XXV.
Rozdział XXVI.
Rozdział XXVII.
Rozdział XXVIII.
Rozdział XXIX.
Rozdział XXX.
Rozdział XXXI
Rozdział XXXII.
Rozdział XXXIII.
Rozdział XXXIV.
Rozdział XXXV.
Rozdział XXXVI.
Rozdział XXXVII.
Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji
(art. 173–180) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko środowisku (art. 181–188) . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko wolności (art. 189–193) . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania
(art. 194–196) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności
(art. 197–205) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece (art. 206–211a) . . . .
Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej
(art. 212–217a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących
pracę zarobkową (art. 218–221) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych
oraz samorządu terytorialnego (art. 222–231a) . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości
(art. 232–247a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum
(art. 248– 251) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu
(art. 252–264a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko ochronie informacji (art. 265–269b) .
Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów
(art. 270–277) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko mieniu (art. 278–295) . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu
(art. 296–309) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami
wartościowymi (art. 310–316) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CZĘŚĆ WOJSKOWA
Rozdział XXXVIII. Przepisy ogólne dotyczące żołnierzy (art. 317–337) . . . . . . . .
Rozdział XXXIX.
Przestępstwa przeciwko obowiązkowi pełnienia
służby wojskowej (art. 338–342) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko zasadom dyscypliny wojskowej
(art. 343–349) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko zasadom postępowania z podwładnymi
(art. 350–353) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko zasadom obchodzenia się z uzbrojeniem
i uzbrojonym sprzętem wojskowym (art. 354–355) . . . . . . . . .
Rozdział XL.
Rozdział XLI.
Rozdział XLII.
4
81
84
88
90
90
95
97
99
101
106
112
114
119
122
124
129
136
138
143
144
146
147
K.K.Spis treściRozdział XLIII.
Rozdział XLIV.
Przestępstwa przeciwko zasadom pełnienia służby
(art. 356– 357) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przestępstwa przeciwko mieniu wojskowemu (art. 358–363) . . .
148
148
* * *
Wykaz aktów zmieniających Kodeks karny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
151
* * *
Przepisy wprowadzające Kodeks karny
– ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz.U. Nr 88, poz. 554 ze zm.) . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przepisy ogólne (art. 1–7) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział I.
Przepisy karne (art. 8–9) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział II.
Zmiany w przepisach obowiązujących (art. 10) . . . . . . . . . . . .
Rozdział III.
Rozdział IV.
Przepisy przejściowe i końcowe (art. 11–18) . . . . . . . . . . . . . .
155
155
174
175
175
Wykaz aktów zmieniających Przepisy wprowadzające Kodeks karny . . . . . . . . . . .
178
* * *
* * *
Ustawa z dnia 3 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny
(Dz.U. Nr 132, poz. 1109) (wyciąg) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
179
Ustawa z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny,
ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska
(Dz.U. Nr 40, poz. 227 ze zm.) (wyciąg) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
180
Skorowidz przedmiotowy do Kodeksu karnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
182
* * *
5
K.K.Spis treściKODEKS KARNY
USTAWA
z dnia 6 czerwca 1997 r.
(Dz.U. z 2 sierpnia 1997 r. Nr 88, poz. 553; sprost.: Dz.U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840; zm.:
Dz.U. z 1999 r. Nr 64, poz. 729, Nr 83, poz. 931; z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027,
Nr 116, poz. 1216; z 2001 r. Nr 98, poz. 1071; z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142,
Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935, Nr 228, poz. 2255; z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69,
poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 243, poz. 2426; z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757,
Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479, Nr 180, poz. 1493; z 2006 r.
Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592, Nr 226, poz. 1648; z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123,
poz. 850, Nr 124, poz. 859, Nr 192, poz. 1378; z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782,
Nr 171, poz. 1056, Nr 173, poz. 1080, Nr 214, poz. 1344; z 2009 r. Nr 62, poz. 504, Nr 63,
poz. 533, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 190, poz. 1474, Nr 201, poz. 1540, Nr 206,
poz. 1589; z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 40, poz. 227 i 229, Nr 98, poz. 626, Nr 125, poz. 842,
Nr 127, poz. 857, Nr 152, poz. 1018 i 1021, Nr 182, poz. 1228, Nr 225, poz. 1474, Nr 240,
poz. 1602; z 2011 r. Nr 17, poz. 78; sprost.: Dz.U. z 2011 r. Nr 24, poz. 130; Nr 48, poz. 245,
Nr 72, poz. 381, Nr 94, poz. 549, Nr 117, poz. 678, Nr 133, poz. 767, Nr 160, poz. 964, Nr 191,
poz. 1135, Nr 217, poz. 1280, Nr 233, poz. 1381, Nr 240, poz. 1431; z 2012 r., poz. 611;
z 2013 r., poz. 849, poz. 905, poz. 1036, poz. 1247; z 2014 r., poz. 538)
CZĘŚĆ OGÓLNA
Rozdział I
Zasady odpowiedzialności karnej
Struktura czynu zabronionego . Warunki odpowiedzialności
Art . 1 . § 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn za
broniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
§ 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodli
wość jest znikoma.
7
K.K.Art . 2–6
Kodeks karny
§ 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można
mu przypisać winy w czasie czynu.
Przestępstwa skutkowe z zaniechania
Art . 2 . Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione
przez zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowią
zek zapobiegnięcia skutkowi.
Zasada humanitaryzmu
Art . 3 . Kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się
z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem
godności człowieka.
Zasady stosowania ustawy karnej
Art . 4 . § 1. Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie
popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować
ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.
§ 2. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem zagrożony jest karą,
której górna granica jest niższa od kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się
do górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za taki czyn w nowej
ustawie.
§ 3. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony
karą pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegają
cą wykonaniu zamienia się na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, przyj
mując że jeden miesiąc pozbawienia wolności równa się 60 stawkom dziennym
grzywny albo 2 miesiącom ograniczenia wolności.
§ 4. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony
pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.
Zasada terytorialności
Art . 5 . Ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn za
broniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku
wodnym lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpo
spolita Polska jest stroną, stanowi inaczej.
Czas i miejsce popełnienia czynu zabronionego
Art . 6 . § 1. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym
sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany.
8
K.K.Zasady odpowiedzialności karnej
Art . 7–10
§ 2. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym sprawca
działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany, albo gdzie skutek
stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy
miał nastąpić.
Kwalifikacja przestępstw . Zbrodnia i występek
Art . 7 . § 1. Przestępstwo jest zbrodnią albo występkiem.
§ 2. Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na
czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą.
§ 3. Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek
dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekra
czającą miesiąc.
Zasada ustalania strony procesowej
Art . 8 . Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie; występek można popełnić
także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.
Strona podmiotowa czynu . Umyślność i nieumyślność
Art . 9 . § 1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma za
miar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego
popełnienia, na to się godzi.
§ 2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając
zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostroż
ności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia
tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.
§ 3. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność, którą ustawa uzależnia od
określonego następstwa czynu zabronionego, jeżeli następstwo to przewidywał
albo mógł przewidzieć.
Zdolność wiekowa odpowiedzialności karnej
Art . 10 . § 1. Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto
popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.
§ 2.1) Nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego
określonego w art. 134, art. 148 § 1, 2 lub 3, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3,
art. 166, art. 173 § 1 lub 3, art. 197 § 3 lub 4, art. 223 § 2, art. 252 § 1 lub 2 oraz
1) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 26 listopada 2010 r. (Dz.U. Nr 240,
poz. 1602); zmiana weszła w życie 22 marca 2011 r.
9
K.K.Art . 11–13
Kodeks karny
w art. 280, może odpowiadać na zasadach określonych w tym kodeksie, jeżeli
okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki
osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane
środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.
§ 3. W wypadku określonym w § 2 orzeczona kara nie może przekroczyć
dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przy
pisane sprawcy przestępstwo; sąd może zastosować także nadzwyczajne złago
dzenie kary.
§ 4. W stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17,
lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze,
lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności spra
wy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym
przemawiają.
Jedność czynu . Zbieg przepisów ustawy
Art . 11 . § 1. Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo.
§ 2. Jeżeli czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepi
sach ustawy karnej, sąd skazuje za jedno przestępstwo na podstawie wszystkich
zbiegających się przepisów.
§ 3. W wypadku określonym w § 2 sąd wymierza karę na podstawie przepisu
przewidującego karę najsurowszą, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu innych
środków przewidzianych w ustawie na podstawie wszystkich zbiegających się
przepisów.
Czyn ciągły
Art . 12 . Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu
w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, uważa się za jeden czyn zabroniony;
jeżeli przedmiotem zamachu jest dobro osobiste, warunkiem uznania wielości
zachowań za jeden czyn zabroniony jest tożsamość pokrzywdzonego.
Rozdział II
Formy popełnienia przestępstwa
Usiłowanie . Udolność i nieudolność
Art . 13 . § 1. Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu
zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania,
które jednak nie następuje.
10
K.K.Formy popełnienia przestępstwa
Art . 14–18
§ 2. Usiłowanie zachodzi także wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie,
że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się
do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nie
nadającego się do popełnienia czynu zabronionego.
Odpowiedzialność za usiłowanie
Art . 14 . § 1. Sąd wymierza karę za usiłowanie w granicach zagrożenia prze
widzianego dla danego przestępstwa.
§ 2. W wypadku określonym w art. 13 § 2 sąd może zastosować nadzwyczaj
ne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
Czynny żal
Art . 15 . § 1. Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od
dokonania lub zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.
§ 2. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do
sprawcy, który dobrowolnie starał się zapobiec skutkowi stanowiącemu znamię
czynu zabronionego.
Przygotowanie . Odpowiedzialność za przygotowanie
Art . 16 . § 1. Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popeł
nienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do
przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szcze
gólności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub przy
sposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania.
§ 2. Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.
Niekaralność dobrowolnego odstąpienia od przygotowania – czynny żal
Art . 17 . § 1. Nie podlega karze za przygotowanie, kto dobrowolnie od niego
odstąpił, w szczególności zniszczył przygotowane środki lub zapobiegł skorzy
staniu z nich w przyszłości; w razie wejścia w porozumienie z inną osobą w celu
popełnienia czynu zabronionego, nie podlega karze ten, kto nadto podjął istotne
starania zmierzające do zapobieżenia dokonaniu.
§ 2. Nie podlega karze za przygotowanie osoba, do której stosuje się
art. 15 § 1.
Formy zjawiskowe czynu karalnego
Art . 18 . § 1. Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn za
broniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto
11
K.K.Art . 19–22
Kodeks karny
kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub wykorzystując
uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu.
§ 2. Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu
zabronionego, nakłania ją do tego.
§ 3. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała
czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczegól
ności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji;
odpowiada za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu
obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim za
niechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie.
Wymiar kary za podżeganie i pomocnictwo
Art . 19 . § 1. Sąd wymierza karę za podżeganie lub pomocnictwo w granicach
zagrożenia przewidzianego za sprawstwo.
§ 2. Wymierzając karę za pomocnictwo sąd może zastosować nadzwyczajne
złagodzenie kary.
Niezależna odpowiedzialność współdziałających
Art . 20 . Każdy ze współdziałających w popełnieniu czynu zabronionego od
powiada w granicach swojej umyślności lub nieumyślności niezależnie od odpo
wiedzialności pozostałych współdziałających.
Zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej
Art . 21 . § 1. Okoliczności osobiste, wyłączające lub łagodzące albo za
ostrzające odpowiedzialność karną, uwzględnia się tylko co do osoby, której
dotyczą.
§ 2. Jeżeli okoliczność osobista dotycząca sprawcy, wpływająca chociażby
tylko na wyższą karalność, stanowi znamię czynu zabronionego, współdziałają
cy podlega odpowiedzialności karnej przewidzianej za ten czyn zabroniony, gdy
o tej okoliczności wiedział, chociażby go nie dotyczyła.
§ 3. Wobec współdziałającego, którego nie dotyczy okoliczność określona
w § 2, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Złagodzona odpowiedzialność podżegacza i pomocnika
Art . 22 . § 1. Jeżeli czynu zabronionego tylko usiłowano dokonać, podmiot
określony w art. 18 § 2 i 3 odpowiada jak za usiłowanie.
§ 2. Jeżeli czynu zabronionego nie usiłowano dokonać, sąd może zastosować
nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
12
K.K.Wyłączenie odpowiedzialności karnej
Art . 23–25
Zaniechanie ukarania sprawcy . Czynny żal
Art . 23 . § 1. Nie podlega karze współdziałający, który dobrowolnie zapobiegł
dokonaniu czynu zabronionego.
§ 2. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do
współdziałającego, który dobrowolnie starał się zapobiec dokonaniu czynu
zabronionego.
Karalność prowokacji
Art . 24 . Odpowiada jak za podżeganie, kto w celu skierowania przeciwko
innej osobie postępowania karnego nakłania ją do popełnienia czynu zabronio
nego; w tym wypadku nie stosuje się art. 22 i 23.
Rozdział III
Wyłączenie odpowiedzialności karnej
Kontratyp obrony koniecznej
Art . 25 . § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera
bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.
§ 2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności gdy
sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa za
machu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić
od jej wymierzenia.
§ 3.2) Nie podlega karze, kto przekracza granice obrony koniecznej pod wpły
wem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.
§ 4.3) Osoba, która w obronie koniecznej odpiera zamach na jakiekolwiek cu
dze dobro chronione prawem, chroniąc bezpieczeństwo lub porządek publiczny,
korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.
§ 5.4) Przepisu § 4 nie stosuje się, jeżeli czyn sprawcy zamachu skierowany
przeciwko osobie odpierającej zamach godzi wyłącznie w cześć lub godność tej
osoby.
2) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 5 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589);
zmiana weszła w życie 8 czerwca 2010 r.
3) Dodany przez ustawę z 26 listopada 2010 r. (Dz.U. Nr 240, poz. 1602); zmiana we
szła w życie 22 marca 2011 r.
4) Dodany przez ustawę z 26 listopada 2010 r. (Dz.U. Nr 240, poz. 1602); zmiana we
szła w życie 22 marca 2011 r.
13
K.K.Art . 26–28
Kodeks karny
Stan wyższej konieczności . Kolizja obowiązków
Art . 26 . § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bez
pośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu
prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświę
cone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.
§ 2. Nie popełnia przestępstwa także ten, kto, ratując dobro chronione pra
wem w warunkach określonych w § 1, poświęca dobro, które nie przedstawia
wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego.
§ 3. W razie przekroczenia granic stanu wyższej konieczności, sąd może za
stosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
§ 4. Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli sprawca poświęca dobro, które ma
szczególny obowiązek chronić nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwo
osobiste.
§ 5. Przepisy § 1–3 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy z ciążących na
sprawcy obowiązków tylko jeden może być spełniony.
Kontratyp ryzyka nowatorskiego
Art . 27 . § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu przeprowadzenia
eksperymentu poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego, je
żeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gos
podarcze, a oczekiwanie jej osiągnięcia, celowość oraz sposób przeprowadzenia
eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy.
§ 2. Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody uczestnika, na którym jest
przeprowadzany, należycie poinformowanego o spodziewanych korzyściach
i grożących mu ujemnych skutkach oraz prawdopodobieństwie ich powstania,
jak również o możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie na każdym
jego etapie.
§ 3. Zasady i warunki dopuszczalności eksperymentu medycznego określa
ustawa.
Błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego
Art . 28 . § 1. Nie popełnia umyślnie czynu zabronionego, kto pozostaje w błę
dzie co do okoliczności stanowiącej jego znamię.
§ 2. Odpowiada na podstawie przepisu przewidującego łagodniejszą odpo
wiedzialność sprawca, który dopuszcza się czynu w usprawiedliwionym błęd
nym przekonaniu, że zachodzi okoliczność stanowiąca znamię czynu zabronio
nego, od której taka łagodniejsza odpowiedzialność zależy.
14
K.K.Kary
Art . 29–32
Błąd co do okoliczności wyłączającej odpowiedzialność
Art . 29 . Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego
w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłącza
jąca bezprawność albo winę; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd
może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Błąd co do bezprawności
Art . 30 . Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego
w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli błąd sprawcy
jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie
kary.
Niepoczytalność, poczytalność ograniczona . Warunki odpowiedzialności
karnej
Art . 31 . § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto, z powodu choroby psychicz
nej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych,
nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim
postępowaniem.
§ 2. Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znacze
nia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczo
na, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
§ 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, gdy sprawca wprawił się w stan nie
trzeźwości lub odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalno
ści, które przewidywał albo mógł przewidzieć.
Rozdział IV
Kary
Wykaz kar
Art . 32 . Karami są:
1) grzywna,
2) ograniczenie wolności,
3) pozbawienie wolności,
4) 25 lat pozbawienia wolności,
5) dożywotnie pozbawienie wolności.
15
K.K.Art . 33–35
Grzywna . Granice kary
Kodeks karny
Art . 33 . § 1.5) Grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę
stawek oraz wysokość jednej stawki; jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa
liczba stawek wynosi 10, zaś najwyższa 540.
§ 2. Sąd może wymierzyć grzywnę także obok kary pozbawienia wolności
wymienionej w art. 32 pkt 3, jeżeli sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął.
§ 3. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego
warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; staw
ka dzienna nie może być niższa od 10 złotych, ani też przekraczać 2 000 złotych.
Ograniczenie wolności . Granice kary . Obowiązki skazanego
Art . 34 . § 1. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, kara ograniczenia wolności
trwa najkrócej miesiąc, najdłużej 12 miesięcy; wymierza się ją w miesiącach.
§ 2.6) W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany:
1) nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu,
2) jest obowiązany do wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele
społeczne,
3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania
kary.
Zasady wykonywania obowiązku pracy
Art . 35 .7) § 1. Nieodpłatna, kontrolowana praca na cele społeczne jest wyko
nywana w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym.
§ 2. W stosunku do osoby zatrudnionej sąd zamiast obowiązku, o którym
mowa w art. 34 § 2 pkt 2, może orzec potrącenie od 10 do 25 wynagrodze
nia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd;
w okresie odbywania kary skazany nie może rozwiązać bez zgody sądu sto
sunku pracy.
5) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 5 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589);
zmiana weszła w życie 8 czerwca 2010 r.
6) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 5 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589);
zmiana weszła w życie 8 czerwca 2010 r.
7) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 5 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589);
zmiana weszła w życie 8 czerwca 2010 r.
16
K.K.Środki karne
Art . 36–39
Dodatkowe obowiązki związane z ograniczeniem wolności
Art . 36 . § 1 (uchylony)8).
§ 2.9) Wymierzając karę ograniczenia wolności, sąd może orzec wobec skaza
nego obowiązki wymienione w art. 72.
§ 3. Przepis art. 74 stosuje się odpowiednio.
Pozbawienie wolności . Granice kary
Art . 37 . Kara pozbawienia wolności wymieniona w art. 32 pkt 3 trwa najkró
cej miesiąc, najdłużej 15 lat; wymierza się ją w miesiącach i latach.
Obniżenie lub obostrzenie kary
Art . 38 . § 1. Jeżeli ustawa przewiduje obniżenie albo nadzwyczajne ob
ostrzenie górnej granicy ustawowego zagrożenia, w wypadku alternatywnego
zagrożenia karami wymienionymi w art. 32 pkt 1–3 obniżenie albo obostrzenie
odnosi się do każdej z tych kar.
§ 2.10) Kara nadzwyczajnie obostrzona nie może przekroczyć 810 stawek
dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolności albo 15 lat pozbawienia wolno
ści; karę ograniczenia wolności wymierza się w miesiącach i latach.
§ 3. Jeżeli ustawa przewiduje obniżenie górnej granicy ustawowego zagroże
nia, kara wymierzona za przestępstwo zagrożone karą dożywotniego pozbawie
nia wolności nie może przekroczyć 25 lat pozbawienia wolności, a za przestęp
stwo zagrożone karą 25 lat pozbawienia wolności nie może przekroczyć 15 lat
pozbawienia wolności.
Rozdział V
Środki karne
Wykaz środków karnych
Art . 39 . Środkami karnymi są:
1) pozbawienie praw publicznych,
8) Uchylony przez ustawę z 5 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589); zmiana
weszła w życie 8 czerwca 2010 r.
9) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 5 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589);
zmiana weszła w życie 8 czerwca 2010 r.
10) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 5 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589);
zmiana weszła w życie 8 czerwca 2010 r.
17
K.K.Art . 40
Kodeks karny
2) zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego za
wodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej,
2a)11) zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem,
edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi,
2b)12) obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowis
kach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami, zakaz
zbliżania się do określonych osób lub zakaz opuszczania określonego miejsca
pobytu bez zgody sądu,
2c)13) zakaz wstępu na imprezę masową,
2d)14) zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych,
2e)15) nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,
3) zakaz prowadzenia pojazdów,
4)16) przepadek,
5)17) obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
6) nawiązka,
7) świadczenie pieniężne,
8) podanie wyroku do publicznej wiadomości.
Pozbawienia praw publicznych
Art . 40 . § 1. Pozbawienie praw publicznych obejmuje utratę czynnego i bier
nego prawa wyborczego do organu władzy publicznej, organu samorządu zawo
dowego lub gospodarczego, utratę prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru
sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwo
11) Dodany przez ustawę z 27 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 163, poz. 1363); zmiana weszła
w życie 26 września 2005 r.
12) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 10 czerwca 2010 r. (Dz.U. Nr 125,
poz. 842); zmiana weszła w życie 1 sierpnia 2010 r.
13) Dodany przez ustawę z 20 marca 2009 r. (Dz.U. Nr 62, poz. 504); zmiana weszła
w życie 1 sierpnia 2009 r.
14) Dodany przez ustawę z 19 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 201, poz. 1540); zmiana we
szła w życie 1 stycznia 2010 r.
15) Dodany przez ustawę z 10 czerwca 2010 r. (Dz.U. Nr 125, poz. 842); zmiana weszła
w życie 1 sierpnia 2010 r.
16) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 13 czerwca 2003 r. (Dz.U. Nr 111, poz. 1061);
zmiana weszła w życie 1 lipca 2003 r.
17) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 5 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589);
zmiana weszła w życie 8 czerwca 2010 r.
18
K.K.Środki karne
Art . 41–41a
wych i samorządu terytorialnego lub zawodowego, jak również utratę posiada
nego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego; pozbawienie praw
publicznych obejmuje ponadto utratę orderów, odznaczeń i tytułów honorowych
oraz utratę zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw.
§ 2. Sąd może orzec pozbawienie praw publicznych w razie skazania na karę
pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 za przestępstwo popełnione
w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie.
Zakazy związane z wykonywaniem pracy zarobkowej
Art . 41 . § 1. Sąd może orzec zakaz zajmowania określonego stanowiska albo
wykonywania określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu
przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zaj
mowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chro
nionym prawem.
§ 1a.18) Sąd może orzec zakaz zajmowania wszelkich lub określonych sta
nowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności,
związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad
nimi, na zawsze w razie skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo
przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego.
§ 1b.19) Sąd orzeka zakaz, o którym mowa w § 1a, na zawsze w razie ponow
nego skazania sprawcy w warunkach określonych w tym przepisie.
§ 2. Sąd może orzec zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej
w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z prowadzeniem takiej
działalności, jeżeli dalsze jej prowadzenie zagraża istotnym dobrom chronionym
prawem.
Zakaz kontaktowania się
Art . 41a .20) § 1.21) Sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od prze
bywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się
18) Dodany przez ustawę z 27 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 163, poz. 1363); zmiana weszła
w życie 26 września 2005 r.
19) Dodany przez ustawę z 27 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 163, poz. 1363); zmiana weszła
w życie 26 września 2005 r.
20) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 10 czerwca 2010 r. (Dz.U. Nr 125,
poz. 842); zmiana weszła w życie 1 sierpnia 2010 r.
21) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 25 lutego 2011 r. (Dz.U. Nr 72, poz. 381);
zmiana weszła w życie 6 czerwca 2011 r.
19
K.K.Art . 41b
Kodeks karny
z określonymi osobami, zakaz zbliżania się do określonych osób, zakaz opusz
czania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu lub nakaz opuszczenia loka
lu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym w razie skazania za przestępstwo
przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego lub inne
przestępstwo przeciwko wolności oraz w razie skazania za umyślne przestęp
stwo z użyciem przemocy, w tym przemocy przeciwko osobie najbliższej; obo
wiązek lub zakaz może być połączony z obowiązkiem zgłaszania się do Policji
lub innego wyznaczonego organu w określonych odstępach czasu.
§ 2. Sąd orzeka obowiązek powstrzymania się od przebywania w określo
nych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi oso
bami, zakaz zbliżania się do określonych osób, zakaz opuszczania określonego
miejsca pobytu bez zgody sądu lub nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego
wspólnie z pokrzywdzonym w razie skazania na karę pozbawienia wolności bez
warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności
seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego; obowiązek lub zakaz może
być połączony z obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego wyznaczonego
organu w określonych odstępach czasu.
§ 3. Sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od przebywania w okreś
lonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi oso
bami, zakaz zbliżania się do określonych osób lub zakaz opuszczania określo
nego miejsca pobytu bez zgody sądu na zawsze w razie ponownego skazania
sprawcy w warunkach określonych w § 2.
§ 4. Orzekając zakaz zbliżania się do określonych osób, sąd wskazuje odleg
łość od osób chronionych, którą skazany obowiązany jest zachować.
Zakaz wstępu na imprezę masową
Art . 41b .22) § 1. Sąd może orzec zakaz wstępu na imprezę masową, jeżeli
przestępstwo zostało popełnione w związku z taką imprezą, a udział sprawcy
w imprezach masowych zagraża dobrom chronionym prawem. Sąd orzeka zakaz
wstępu na imprezę masową w wypadkach wskazanych w ustawie.
§ 2. Zakaz wstępu na imprezę masową obejmuje wszelkie imprezy masowe na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz mecze piłki nożnej rozgrywane przez
polską kadrę narodową lub polski klub sportowy poza terytorium Rzeczypospo
litej Polskiej.
22) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 31 sierpnia 2011 r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1280);
zmiana weszła w życie 1 stycznia 2012 r.
20
K.K.Środki karne
Art . 41b
§ 3. Orzekając zakaz wstępu na imprezę masową za czyn popełniony w związ
ku z masową imprezą sportową, sąd może orzec obowiązek przebywania skaza
nego w czasie trwania niektórych imprez masowych objętych zakazem w okreś
lonym miejscu stałego pobytu, kontrolowany w sposób określony w przepisach
o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie
dozoru elektronicznego.
§ 4. Sąd orzeka zakaz wstępu na imprezę masową i obowiązek określony
w § 3, w razie ponownego skazania sprawcy za przestępstwo popełnione
w związku z imprezą masową.
§ 5. W szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może orzec, że po upły
wie okresu, na który orzeczono obowiązek określony w § 3, skazany będzie
obowiązany do stawiennictwa w czasie trwania niektórych imprez masowych
objętych zakazem w jednostce organizacyjnej Policji lub w miejscu określonym
przez właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania skazanego, komendan
ta powiatowego, rejonowego lub miejskiego Policji.
§ 6. Łączny czas stosowania wobec skazanego obowiązków, określonych
w § 3 i 5, nie może przekroczyć okresu orzeczonego wobec skazanego zakazu
wstępu na imprezę masową.
§ 7. Jeżeli z okoliczności wynika, że wykonanie obowiązku określonego
w § 3 jest niemożliwe lub jego orzeczenie jest oczywiście niecelowe, w miejsce
tego obowiązku orzeka się obowiązek stawiennictwa skazanego w czasie trwa
nia niektórych imprez masowych objętych zakazem w jednostce organizacyjnej
Policji lub w miejscu określonym przez właściwego, ze względu na miejsce za
mieszkania skazanego, komendanta powiatowego, rejonowego lub miejskiego
Policji.
§ 8. Nakładając obowiązek, o którym mowa w § 3, 5 lub 7, sąd określa impre
zy masowe, w czasie trwania których obowiązek ten ma być wykonywany, wska
zując w szczególności nazwy dyscyplin sportowych, nazwy klubów sportowych
oraz zakres terytorialny imprez, których obowiązek dotyczy.
§ 9. Obowiązki orzekane na podstawie § 3, 5 i 7 orzeka się w miesiącach
i latach. Obowiązek, o którym mowa w § 3, orzeka się na okres nie krótszy niż
6 miesięcy i nie dłuższy niż 12 miesięcy, zaś obowiązek, o którym mowa w § 7,
orzeka się na okres od 6 miesięcy do lat 6, nieprzekraczający okresu, na jaki
orzeczono zakaz wstępu na imprezę masową.
21
K.K.Art . 41c–42
Kodeks karny
Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych
Art . 41c .23) § 1. Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazar
dowych nie obejmuje uczestnictwa w loteriach promocyjnych.
§ 2. Sąd może orzec zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach
hazardowych, w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z urzą
dzaniem gier hazardowych lub udziałem w nich.
Zakaz prowadzenia pojazdów . Zakres orzekania zakazu
Art . 42 . § 1. Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego ro
dzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko
bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnio
nego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bez
pieczeństwu w komunikacji.
§ 2.24) Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów
określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa wymie
nionego w § 1 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego
lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177.
§ 3.25) Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych
na zawsze, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego
w art. 173, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na
jej zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 2
lub w art. 355 § 2 był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurza
jącego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek,
uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
§ 4.26) Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na
zawsze w razie ponownego skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny
w warunkach określonych w § 3.
23) Dodany przez ustawę z 19 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 201, poz. 1540); zmiana we
szła w życie 1 stycznia 2010 r.
24) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 25 listopada 2010 r. (Dz.U. z 2011 r. Nr 17,
poz. 78); zmiana weszła w życie 25 lutego 2011 r.
25) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 12 lutego 2010 r. (Dz.U. Nr 40,
poz. 227 ze zm.); zmiana weszła w życie 1 lipca 2010 r.
26) Dodany przez ustawę z 14 kwietnia 2000 r. (Dz.U. Nr 48, poz. 548); zmiana weszła
w życie 15 lipca 2000 r.
22
K.K.Środki karne
Art . 43–44
Okres obowiązywania środków karnych
Art . 43 . § 1.27) Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pozbawienie praw publicz
nych oraz zakazy i nakaz wymienione w art. 39 pkt 2, 2d, 2e i 3 orzeka się
w latach, od roku do lat 10, zakazy oraz obowiązek wymienione w art. 39 pkt 2a
i 2b orzeka się w latach, od roku do lat 15, a zakaz wymieniony w art. 39 pkt 2c
orzeka się w latach, od lat 2 do 6.
§ 2.28) Pozbawienie praw publicznych, obowiązek lub zakaz obowiązuje od
uprawomocnienia się orzeczenia; okres, na który środek orzeczono, nie biegnie
w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby orzeczonej za inne
przestępstwo.
§ 3. Orzekając zakaz określony w art. 42, sąd nakłada obowiązek zwrotu
dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu; do chwili wykonania obo
wiązku okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie.
Przepadek przedmiotów . Przesłanki orzekania
Art . 44 .29) § 1. Sąd orzeka przepadek przedmiotów pochodzących bezpośred
nio z przestępstwa.
§ 2. Sąd może orzec, a w wypadkach wskazanych w ustawie orzeka, przepadek
przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa.
§ 3. Jeżeli orzeczenie przepadku określonego w § 2 byłoby niewspółmierne
do wagi popełnionego czynu, sąd zamiast przepadku może orzec nawiązkę na
rzecz Skarbu Państwa.
§ 4. Jeżeli orzeczenie przepadku określonego w § 1 lub 2 nie jest możliwe, sąd
może orzec przepadek równowartości przedmiotów pochodzących bezpośrednio
z przestępstwa lub przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popeł
nienia przestępstwa.
§ 5. Przepadku przedmiotów określonych w § 1 lub 2 nie orzeka się, jeżeli pod
legają one zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi.
§ 6. W razie skazania za przestępstwo polegające na naruszeniu zakazu wy
twarzania, posiadania, obrotu, przesyłania, przenoszenia lub przewozu określo
27) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 10 czerwca 2010 r. (Dz.U. Nr 125,
poz. 842); zmiana weszła w życie 1 sierpnia 2010 r.
28) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 27 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 163, poz. 1363);
zmiana weszła w życie 26 września 2005 r.
29) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 13 czerwca 2003 r. (Dz.U. Nr 111, poz. 1061);
zmiana weszła w życie 1 lipca 2003 r.
23
K.K.Art . 45
Kodeks karny
nych przedmiotów, sąd może orzec, a w wypadkach przewidzianych w ustawie
orzeka, ich przepadek.
§ 7. Jeżeli przedmioty wymienione w § 2 lub 6 nie stanowią własności spraw
cy, ich przepadek można orzec tylko w wypadkach przewidzianych w ustawie;
w razie współwłasności orzeka się przepadek udziału należącego do sprawcy lub
przepadek równowartości tego udziału.
§ 8. Objęte przepadkiem przedmioty przechodzą na własność Skarbu Pań
stwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku.
Przepadek korzyści majątkowej lub jej równowartości
Art . 45 .30) § 1. Jeżeli sprawca osiągnął z popełnienia przestępstwa, chociażby
pośrednio, korzyść majątkową niepodlegającą przepadkowi przedmiotów wy
mienionych w art. 44 § 1 lub 6, sąd orzeka przepadek takiej korzyści albo jej rów
nowartości. Przepadku nie orzeka się w całości lub w części, jeżeli korzyść lub
jej równowartość podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi.
§ 2. W razie skazania za przestępstwo, z którego popełnienia sprawca osiąg nął,
chociażby pośrednio, korzyść majątkową znacznej wartości, uważa się, że mienie,
które sprawca objął we władanie lub do którego uzyskał jakikolwiek tytuł w czasie
popełnienia przestępstwa lub po jego popełnieniu, do chwili wydania chociażby
nieprawomocnego wyroku, stanowi korzyść uzyskaną z popełnienia przestępstwa,
chyba że sprawca lub inna zainteresowana osoba przedstawi dowód przeciwny.
§ 3. Jeżeli okoliczności sprawy wskazują na duże prawdopodobieństwo, że
sprawca, o którym mowa w § 2, przeniósł na osobę fizyczną, prawną lub jed
nostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, faktycznie lub pod jakim
kolwiek tytułem prawnym, mienie stanowiące korzyść uzyskaną z popełnienia
przestępstwa, uważa się, że rzeczy będące w samoistnym posiadaniu tej osoby
lub jednostki oraz przysługujące jej prawa majątkowe należą do sprawcy, chyba
że zainteresowana osoba lub jednostka organizacyjna przedstawi dowód zgod
nego z prawem ich uzyskania.
§ 4. Przepisy § 2 i 3 stosuje się także przy dokonaniu zajęcia stosownie do
przepisu art. 292 § 2 Kodeksu postępowania karnego, przy zabezpieczeniu gro
żącego przepadku korzyści oraz przy egzekucji tego środka. Osoba lub jednostka,
której dotyczy domniemanie ustanowione w § 3, może wystąpić z powództwem
przeciwko Skarbowi Państwa o obalenie tego domniemania; do czasu prawo
mocnego rozstrzygnięcia sprawy postępowanie egzekucyjne ulega zawieszeniu.
30) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 13 czerwca 2003 r. (Dz.U. Nr 111,
poz. 1061); zmiana weszła w życie 1 lipca 2003 r.
24
K.K.Środki karne
Art . 46–47a
§ 5. W razie współwłasności orzeka się przepadek udziału należącego do
sprawcy lub przepadek równowartości tego udziału.
§ 6. Objęta przepadkiem korzyść majątkowa lub jej równowartość przechodzi
na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku, a w wypad
ku, o którym mowa w § 4 zdanie drugie, z chwilą uprawomocnienia się wyroku
oddalającego powództwo przeciwko Skarbowi Państwa.
Orzeczenie obowiązku naprawienia szkody
Art . 46 .31) § 1. W razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzo
nego lub innej osoby uprawnionej orzeka, obowiązek naprawienia wyrządzonej
przestępstwem szkody w całości albo w części lub zadośćuczynienia za doznaną
krzywdę; przepisów prawa cywilnego o przedawnieniu roszczenia oraz możli
wości zasądzenia renty nie stosuje się.
§ 2. Zamiast obowiązku określonego w § 1 sąd może orzec nawiązkę na rzecz
pokrzywdzonego.
Orzeczenie nawiązki
Art . 47 .32) § 1. W razie skazania sprawcy za umyślne przestępstwo przeciwko
życiu lub zdrowiu albo za inne przestępstwo umyślne, którego skutkiem jest
śmierć człowieka, ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu
ciała lub rozstrój zdrowia, a także w razie skazania sprawcy za przestępstwo
określone w art. 173, 174, 177 lub art. 355, jeżeli sprawca był w stanie nietrzeź
wości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia sąd
może orzec nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy
Postpenitencjarnej.
§ 2. W razie skazania sprawcy za przestępstwo przeciwko środowisku sąd
może orzec nawiązkę na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Go
spodarki Wodnej, o którym mowa w art. 400 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.
– Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.).
Art . 47a (uchylony)33).
31) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 5 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 206,
poz. 1589); zmiana weszła w życie 8 czerwca 2010 r.
32) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 12 lutego 2010 r. (Dz.U. Nr 40,
poz. 227 ze zm.); zmiana weszła w życie 1 stycznia 2012 r.
33) Uchylony przez ustawę z 8 października 2004 r. (Dz.U. Nr 243, poz. 2426); zmiana
weszła w życie 16 maja 2005 r.
25
K.K.Art . 48–52
Granice nawiązki
Kodeks karny
Art . 48 .34) Nawiązkę orzeka się w wysokości do 100 000 złotych.
Orzeczenie świadczenia pieniężnego
Art . 49 .35) § 1. Odstępując od wymierzenia kary, a także w wypadkach wska
zanych w ustawie, sąd może orzec świadczenie pieniężne wymienione w art. 39
pkt 7 na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjar
nej; świadczenie to nie może przekroczyć 60 000 złotych.
§ 2. W razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 178a, 179
lub art. 180, sąd może orzec świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7
na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej do
wysokości określonej w § 1.
Art . 49a (uchylony)36).
Publiczne podanie treści wyroku
Art . 50 .37) Sąd może orzec podanie wyroku do publicznej wiadomości w okreś
lony sposób, jeżeli uzna to za celowe, w szczególności ze względu na społeczne
oddziaływanie skazania, o ile nie narusza to interesu pokrzywdzonego.
Przestępstwa na szkodę małoletnich . Zawiadomienie sądu rodzinnego
Art . 51 . Sąd, uznając za celowe orzeczenie pozbawienia lub ograniczenia praw
rodzicielskich lub opiekuńczych w razie popełnienia przestępstwa na szkodę ma
łoletniego lub we współdziałaniu z nim, zawiadamia o tym właściwy sąd rodzinny.
Orzeczenie zwrotu korzyści majątkowej
Art . 52 . W wypadku skazania za przestępstwo przynoszące korzyść majątko
wą osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej nie mającej osobowo
ści prawnej, a popełnione przez sprawcę działającego w jej imieniu lub interesie,
34) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 8 października 2004 r. (Dz.U.
Nr 243, poz. 2426); zmiana weszła w życie 16 maja 2005 r.
35) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 12 lutego 2010 r. (Dz.U. Nr 40,
poz. 227 ze zm.); zmiana weszła w życie 1 stycznia 2012 r.
36) Uchylony przez ustawę z 12 lutego 2010 r. (Dz.U. Nr 40, poz. 227 ze zm.); zmiana
weszła w życie 1 stycznia 2012 r.
37) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 27 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 163, poz. 1363);
zmiana weszła w życie 26 września 2005 r.
26
K.K.Zasady wymiaru kary i środków karnych
Art . 53–56
sąd zobowiązuje podmiot, który uzyskał korzyść majątkową, do jej zwrotu w ca
łości lub w części na rzecz Skarbu Państwa; nie dotyczy to korzyści majątkowej
podlegającej zwrotowi innemu podmiotowi.
Rozdział VI
Zasady wymiaru kary i środków karnych
Wymiar kary
Art . 53 . § 1. Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach prze
widzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia
winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod
uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do
skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej
społeczeństwa.
§ 2. Wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób
zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj
i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujem
nych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób
życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu,
a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie
społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.
§ 3. Wymierzając karę sąd bierze także pod uwagę pozytywne wyniki prze
prowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą albo ugodę pomię
dzy nimi osiągniętą w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem.
Zasady wymiaru kary dla nieletniego lub młodocianego
Art . 54 . § 1. Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje
się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować.
§ 2. Wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył
18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności.
Wymiar kary . Indywidualizacja
Art . 55 . Okoliczności wpływające na wymiar kary uwzględnia się tylko co do
osoby, której dotyczą.
Orzekanie środków karnych
Art . 56 . Przepisy art. 53, art. 54 § 1 oraz art. 55 stosuje się odpowiednio do
orzekania innych środków przewidzianych w tym kodeksie.
27
K.K.Art . 57–58
Kodeks karny
Nadzwyczajne złagodzenie lub obostrzenie kary . Zbieg
Art . 57 . § 1. Jeżeli zachodzi kilka niezależnych od siebie podstaw do nad
zwyczajnego złagodzenia albo obostrzenia kary, sąd może tylko jeden raz karę
nadzwyczajnie złagodzić albo obostrzyć, biorąc pod uwagę łącznie zbiegające się
podstawy łagodzenia albo obostrzenia.
§ 2. Jeżeli zbiegają się podstawy nadzwyczajnego złagodzenia i obostrzenia,
sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie albo obostrzenie kary.
Kara za występek chuligański
Art . 57a .38) § 1. Skazując za występek o charakterze chuligańskim, sąd wy
mierza karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości nie
niższej od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.
§ 2.39) W wypadku określonym w § 1 sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzyw
dzonego, chyba że orzeka obowiązek naprawienia szkody, obowiązek zadość
uczynienia za doznaną krzywdę lub nawiązkę na podstawie art. 46. Jeżeli po
krzywdzony nie został ustalony, sąd może orzec nawiązkę na rzecz Funduszu
Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Wybór rodzaju kary . Prymat kar wolnościowych
Art . 58 . § 1. Jeżeli ustawa przewiduje możliwość wyboru rodzaju kary, sąd
orzeka karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania
tylko wtedy, gdy inna kara lub środek karny nie może spełnić celów kary.
§ 2. Grzywny nie orzeka się, jeżeli dochody sprawcy, jego stosunki majątkowe
lub możliwości zarobkowe uzasadniają przekonanie, że sprawca grzywny nie
uiści i nie będzie jej można ściągnąć w drodze egzekucji.
§ 2a.40) Kary ograniczenia wolności związanej z obowiązkiem, o którym mowa
w art. 35 § 1, nie orzeka się, jeżeli stan zdrowia oskarżonego lub jego właści
wości i warunki osobiste uzasadniają przekonanie, że oskarżony nie wykona tego
obowiązku.
38) Dodany przez ustawę z 16 listopada 2006 r. (Dz.U. Nr 226, poz. 1648); zmiana
weszła w życie 12 marca 2007 r.
39) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 12 lutego 2010 r. (Dz.U. Nr 40,
poz. 227 ze zm.); zmiana weszła w życie 1 stycznia 2012 r.
40) Dodany przez ustawę z 5 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589); zmiana we
szła w życie 8 czerwca 2010 r.
28
K.K.Zasady wymiaru kary i środków karnych
Art . 59–59a
§ 3.41) Jeżeli przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności nieprze
kraczającą 5 lat, sąd może orzec zamiast kary pozbawienia wolności grzywnę
albo karę ograniczenia wolności do lat 2, w szczególności jeżeli orzeka równo
cześnie środek karny; karę ograniczenia wolności wymierza się w miesiącach
i latach.
§ 4.42) Przepisu § 3 nie stosuje się do sprawcy występku o charakterze chuli
gańskim oraz do sprawcy przestępstwa określonego w art. 178a § 4.
Odstąpienie od wymierzenia kary na rzecz środka karnego
Art . 59 .43) § 1. Jeżeli przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności
nieprzekraczającą 3 lat albo karą łagodniejszego rodzaju i społeczna szkodliwość
czynu nie jest znaczna, sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli orzeka
równocześnie środek karny, a cele kary zostaną przez ten środek spełnione.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do sprawcy występku o charakterze
chuligańskim.
Umorzenie postępowania na wniosek pokrzywdzonego . Przesłanki
stosowania
Art . 59a .44) § 1 . Jeżeli przed rozpoczęciem przewodu sądowego w pierwszej in-
stancji sprawca, który nie był uprzednio skazany za przestępstwo umyślne z uży-
ciem przemocy, naprawił szkodę lub zadośćuczynił wyrządzonej krzywdzie, umarza
się, na wniosek pokrzywdzonego, postępowanie karne o występek zagrożony karą
nieprzekraczającą 3 lat pozbawienia wolności, a także o występek przeciwko mieniu
zagrożony karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, jak również o wystę-
pek określony w art . 157 § 1 .
§ 2 . Jeżeli czyn został popełniony na szkodę więcej niż jednego pokrzywdzonego
warunkiem zastosowania § 1 jest naprawienie przez sprawcę szkody oraz zadość-
uczynienie za wyrządzoną krzywdę w stosunku do wszystkich pokrzywdzonych .
§ 3 . Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli zachodzi szczególna okoliczność uzasadnia-
jąca, że umorzenie postępowania byłoby sprzeczne z potrzebą realizacji celów kary .
41) W brzmieniu ustalonym przez ustawę z 5 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1589);
zmiana weszła w życie 8 czerwca 2010 r.
42) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 12 lutego 2010 r. (Dz.U. Nr 40,
poz. 227 ze zm.); zmiana weszła w życie 1 lipca 2010 r.
43) Ostatnio w brzmieniu ustalonym przez ustawę z 5 listopada 2009 r. (Dz.U. Nr 206,
poz. 1589); zmiana weszła w życie 8 czerwca 2010 r.
44) Dodany przez ustawę z 27 września 2013 r. (Dz.U. z 2013 r., poz. 1247); zmiana
wejdzie w życie 1 lipca 2015 r.
29
K.K.Art . 60
Kodeks karny
Przesłanki nadzwyczajnego złagodzenia kary
Art . 60 . § 1. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w wy
padkach przewidzianych w ustawie oraz w stosunku do młodocianego, jeżeli
przemawiają za tym względy określone w art. 54 § 1.
§ 2. Sąd może również zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w szcze
gólnie uzasadnionych wypadkach, kiedy nawet najniższa kara przewidziana za
przestępstwo byłaby nie
Pobierz darmowy fragment (pdf)