Darmowy fragment publikacji:
Anna Jędrzejczyk
Znasz angielski?
Poznaj
niemiecki!
Kompendium językowo-kulturowe
Znasz angielski?
Poznaj
niemiecki!
Anna Jędrzejczyk
Znasz angielski?
Poznaj
niemiecki!
Kompendium językowo-kulturowe
Redakcja
Anna Żółcińska
Projekt okładki
Marcin Górski
Ilustracje
Patrycja Murawska
Koncepcja graficzna
Wladzimier Michnievič
Skład
STUDIO MAGENTA, Nadzieja Michnievič
© Copyright by Anna Jędrzejczyk
© Copyright by Poltext sp. z o.o.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmen-
tów niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci zabronione. Wykonywanie kopii meto-
dą elektroniczną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym,
magnetycznym, optycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej
publikacji. Niniejsza publikacja została elektronicznie zabezpieczona przed nieautory-
zowanym kopiowaniem, dystrybucją i użytkowaniem. Usuwanie, omijanie lub zmiana
zabezpieczeń stanowi naruszenie prawa.
Warszawa 2016
Poltext sp. z o.o.
02-230 Warszawa, ul. Jutrzenki 118
tel.: 22 632-64-20
e-mail: wydawnictwo@poltext.pl
internet: www.poltext.pl
ISBN 978-83-7561-653-8 (format e-pub)
ISBN 978-83-7561-657-6 (format mobi)
ISBN 978-83-7561-661-3 (format pdf)
Z PLIKU ZOSTAŁY USUNIĘTE PUSTE STRONY.
Spis treści
Instrukcja ............................................................................................. 9
Słowo od autorki ................................................................................ 11
OGÓLNIE
O NIEMCZECH I JĘZYKU NIEMIECKIM ...........................15
MITY O JĘZYKU NIEMIECKIM ................................................. 17
Mit nr 1. Wymowa języka niemieckiego jest taka sama
jak języka polskiego .................................................... 17
Mit nr 2. Język niemiecki jest językiem „twardym” .................... 23
Mit nr 3. Język niemiecki jest taki sam we wszystkich
Bundeslandach i krajach niemieckojęzycznych .......... 24
Mit nr 4. Język niemiecki to zbiór długich słów ......................... 28
Mit nr 5. Język niemiecki ma niewiele wspólnego
z językiem angielskim ................................................. 29
Mit nr 6. Język niemiecki nie jest konieczny
do życia w Niemczech ................................................. 31
RADY, JAK NAUCZYĆ SIĘ JĘZYKA NIEMIECKIEGO .................. 33
Rada nr 1. Znajdź swojego „idola” i naśladuj go ....................... 33
Rada nr 2. Mów wolniej, a wyraźniej ......................................... 34
Rada nr 3. Nie ucz się wszystkiego ............................................. 35
Rada nr 4. Bądź cierpliwy. Nauka języka trwa wiele lat,
nie parę miesięcy ....................................................... 36
5
Kompendium językowo-kulturoweRada nr 5. Nie szukaj na marne. Niekiedy znalezienie zasady
gramatycznej nie jest możliwe .................................. 37
Rada nr 6. Nie wstydź się, że „mieszają ci się języki” ................ 38
KULTURA
JAKO DUCH SPOŁECZEŃSTWA ........................................41
CECHY KULTURY NIEMIECKIEJ VS. POLSKIEJ .......................... 43
Cecha nr 1. Niemiecka precyzja: jest dobrze albo źle ................ 43
Cecha nr 2. Zamiast emocjonalności ceni się racjonalność ....... 45
Cecha nr 3. Grzeczność po niemiecku to co innego niż
grzeczność po polsku ............................................... 46
Cecha nr 4. Jedna wypowiedź – jeden wątek ............................ 48
Cecha nr 5. Ordnung muss sein, czyli wszystko ma
swój porządek .......................................................... 51
Cecha nr 6. Przeczucie to mniej niż wiara .................................. 53
Cecha nr 7. Hitler? Nie. Niemcy to państwo sławnych
wieszczów ................................................................. 54
Cecha nr 8. „Zurückhaltend sein”, czyli klucz do sukcesu
zawodowego w Niemczech ..................................... 56
GRAMATYKA
JĘZYKA NIEMIECKIEGO ..............................................59
POLSKIE MYŚLI PRZENIEŚĆ NA NIEMIECKIE SŁOWA .............. 61
Wyrażenia formalne a nieformalne ............................................ 61
Gramatyka języka niemieckiego ................................................. 63
Części mowy ........................................................................... 63
Rzeczowniki i ich rodzajniki ................................................... 69
Osoby (zaimki osobowe) ........................................................ 74
6
Anna JędrzejczykZnasz angielski? Poznaj niemiecki!Spis treści
Przymiotniki ........................................................................... 76
Czasowniki .............................................................................. 79
Odmiana ................................................................................. 86
Zdania ................................................................................... 100
Pytania ................................................................................. 106
Podsumowanie ..................................................................... 108
SŁOWNICTWO
UŻYWANE NA CO DZIEŃ ...........................................111
SŁOWNICTWO W JĘZYKU NIEMIECKIM VS. POLSKIM VS.
ANGIELSKIM .......................................................................... 113
117 najczęściej używanych czasowników .................................. 113
52 najważniejsze rzeczowniki .................................................... 125
60 przymiotników w reklamach i piosenkach .......................... 133
Dialogi na co dzień .................................................................... 146
Teksty o kulturze niemieckiej .................................................... 154
Ćwiczenia ........................................................................................ 173
Tabelki gramatyczne ....................................................................... 187
Zakończenie ..................................................................................... 193
Bibliografia ...................................................................................... 195
Lista tabelek .................................................................................... 195
7
Kompendium językowo-kulturowe Instrukcja
W tekście stosowane są następujące skróty:
niem. – tłumaczenie na język niemiecki
ang. – tłumaczenie na język angielski
wym. – wymowa przy stosowaniu głosek polskich
kom. – dodatkowy komentarz
≠
=
*
*
¨
– oznaczenie: „to nie oznacza…”
– oznaczenie: „synonim”
– dodanie „-s” przy odmianie czasownika przez osoby i czasy
– dodanie „-e” przy odmianie czasownika przez osoby i czasy
– wstawienie Umlautów do samogłoski
Niektóre kwestie z gramatyki języka niemieckiego zostały celowo po-
minięte, aby zaprezentować tylko to, co jest konieczne do podstawowej
komunikacji na co dzień. Niektóre zasady gramatyczne zostały uprosz-
czone i opisane w sposób nienaukowy, aby ułatwić przekaz informacji.
W książce nie zostały zastosowane naukowe określenia niektórych po-
jęć z językoznawstwa. Zakładam, że „słowo” to pewnego rodzaju kon-
cept znaczeniowy oparty na wiedzy językowej oraz doświadczeniach
reprezentantów danej kultury narodowej. „Słowo” i „wyraz” w tej książ-
ce to synonimy. Podrozdział „Zdania” dotyczy jedynie zdań oznajmują-
cych i rozkazujących, natomiast podrozdział „Pytania” opisuje zdania
pytające.
9
Kompendium językowo-kulturoweSłowo
od autorki
Celem tej książki jest przedstawienie języka niemieckiego oczami eko-
nomistki, która na początku lepiej znała język angielski, a przez przypa-
dek wylądowała na trzyletniej emigracji w Niemczech. Obecnie jestem
nauczycielem języka niemieckiego i angielskiego oraz doktorantką ję-
zykoznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim. Staram się uczyć języ-
ków obcych w sposób praktyczny. Dlaczego tak właśnie robię i dla
kogo to robię? Robię to dla swoich uczniów, którzy chcą się nauczyć
języka niemieckiego używanego na co dzień i poszukują sposobów, jak
szybciej zapamiętywać słówka oraz gramatykę tego języka. Przy ucze-
niu się języka niemieckiego większość moich uczniów nawiązuje do
swojej wiedzy z języka angielskiego, jak również z języka ojczystego,
jakim jest przeważnie język polski. To, co już wiedzą, chcą połączyć
z nową wiedzą o języku niemieckim.
Moja droga do tego miejsca, gdzie jestem teraz, była bardzo wyboista,
ale bez niej nie odkryłabym wielu ciekawych kwestii językowych i kul-
turowych, o których w Polsce rzadko się mówi albo… się nie wie. Na
pewno zaskakujące będzie wydawać się to, że wcześniej nie lubiłam
języka niemieckiego, a jego naukę traktowałam tylko i wyłącznie jako
zawodową przepustkę do lepszych zarobków. Zawsze byłam za to pa-
sjonatką języka angielskiego, dzięki mojemu świetnemu nauczycielowi
(również ekonomiście) z czasów licealnych. Wyjeżdżając do Niemiec, nie
spodziewałam się, że język niemiecki może być również fascynującym
językiem, który otworzy mi nawet więcej drzwi niż język angielski.
11
Kompendium językowo-kulturoweJęzyk niemiecki kojarzony jest przez Polaków z II wojną światową oraz
z wojennymi filmami, gdzie zarówno słownictwo, jak i wymowa są dość
specyficzne. „Ciężki, twardy język ze słowami, które jak się słyszy, to ma
się wrażenie, że ktoś cię rozstrzela” – czy wy również słyszeliście takie
opinie? Ja też miałam taką opinię o języku niemieckim, dopóki nie
wyjechałam do Bawarii, przepięknego Bundeslandu (nie można tego
słowa rozumieć jako „województwo”), w którym poznałam inny język
niemiecki niż ten, którego uczono mnie w Polsce w różnych szkołach.
Mam wrażenie, że większość polskich podręczników do języka niemiec-
kiego nie skupia się na przekazaniu praktycznej wiedzy, lecz wałkuje
dużo przestarzałych słów, np. związanych z historią, które nie są zbyt
potrzebne na co dzień. A przecież dla osoby, która wyjeżdża za grani-
cę, ważniejsza – przynajmniej na początku – będzie umiejętność poro-
zumienia się ze sprzedawczynią w sklepie niż zrobienie prezentacji
o II wojnie światowej.
Wyjeżdżając do Niemiec, miałam zamiar nauczyć się języka niemieckie-
go, by następnie wrócić do Polski i objąć stanowisko niemieckojęzyczne.
Nie sądziłam, że z miesięcznego kursu językowego wyjdzie trzyletnia
emigracja, a Niemcy staną się dla mnie w niektórych aspektach życia
pewnego rodzaju wzorem do naśladowania. Do spotkania z nimi byłam
kompletnie nieprzygotowana, co okazało się już na miejscu. Problemy
komunikacyjne, inny sposób interpretacji tych samych komunikatów –
był to dla mnie bardzo ciężki czas przepełniony ciągłym stresem spo-
wodowanym nieporozumieniami. Miałam szczęście spotkać jednak
również takich Niemców, którzy nauczyli mnie krok po kroku, jak mówi
się w języku niemieckim i jakie wyrażenia należy stosować, aby efek-
tywnie komunikować się w społeczeństwie niemieckim. Ich sposób na-
uczania był inny niż ten, który poznałam, będąc w Polsce. Tu nie chodzi
tylko o wiedzę dotyczącą gramatyki języka, ani nawet o słownictwo czy
wymowę. Te części językoznawstwa są bardzo ważne, ale nie najważ-
niejsze. Poznanie kultury danego społeczeństwa oraz wiedza na temat
tego, co „wypada”, a co nie, jest kwestią moim zdaniem najważniejszą.
Co ci da, drogi Czytelniku, wypowiedzenie poprawnie zdania w języku
niemieckim, jeśli okaże się ono zbyt niegrzeczne dla Niemca albo nie-
stosowne w danej kulturze? Nauka języka obcego to przeistoczenie się
12
Anna JędrzejczykZnasz angielski? Poznaj niemiecki!Słowo od autorki
w inną wersję ciebie. Nie tłumacz zdań, które powiedziałbyś w języku
polskim. Przekaż sens swoich myśli w sposób „niemiecki” lub „amery-
kański”, czyli wejdź w krąg kulturowy danego języka, aby twój rozmów-
ca zrozumiał cię tak, jak tego chcesz.
Dużo zawdzięczam szkole językowej Axioma Sprachschule w Mona-
chium, której nauczyciele szybko zauważyli moją pasję do języków
i wspierali mnie, często nieodpłatnie, w mojej dalszej drodze. Znalezienie
pracy w dziale marketingu z dobrą, ale nie bardzo dobrą znajomością
języka niemieckiego było w Monachium wielkim wyzwaniem. Głównie
dlatego, że jest to przepiękne miasto, do którego zjeżdżają najlepsi z naj-
lepszych z całego świata, zatem konkurencja była tam bardzo duża.
W innych miastach, np. w Berlinie czy w Lipsku, było więcej ofert pracy
(również ze względu na rozwój tzw. start-upów), jednakże nie spodobał
mi się tam dialekt języka niemieckiego używany na co dzień. Język nie-
miecki pod względem wymowy, szybkości wymawiania zdań, a nawet
słownictwa (pomimo istnienia tzw. Hochdeutsch – wysokiego/standar-
dowego języka niemieckiego) nie jest taki sam we wszystkich Bundes-
landach. Łatwo można wywnioskować, że „wschodni” i „zachodni” spo-
sób mówienia w języku niemieckim różnią się znacznie od siebie ze
względu na zaszłości historyczne. Historia i sytuacja gospodarcza prze-
kładają się na to, w jaki sposób ludzie mówią i jak się zachowują.
W Monachium udało mi się znaleźć bardzo dobrą pracę. Zdałam egza-
min z języka niemieckiego w Instytucie Goethego na poziomie za-
awansowanym. Odczułam na własnej skórze proces germanizacji, któ-
ry każdego dnia był swego rodzaju moją wewnętrzną walką z samą
sobą, a z drugiej strony ciągłym poznawaniem różnych spojrzeń na
życie, których nie odkryłabym, mieszkając w tym samym kręgu kultu-
rowym. Któregoś dnia postanowiłam zdobyć jeszcze więcej wiedzy
o językach, tym razem na poziomie uniwersyteckim i teoretycznym.
Jestem wdzięczna pani profesor Silvii Bonacchi z Uniwersytetu War-
szawskiego za szansę kontynuowania tej drogi, tym razem w Polsce.
Pragnę przekazać ci część swojej wiedzy w postaci tej książki. Możesz
w niej również znaleźć podsumowanie moich wywiadów z Niemcami,
którzy przekazali mi swoje opinie na temat ich samych oraz ich kraju.
13
Kompendium językowo-kulturowe Były to szczere wypowiedzi, których nie chciałam koloryzować. Uważam,
że w demokratycznych państwach każdy ma prawo do własnego zdania,
również takiego, które może nie wydaje się „dyplomatyczne”. Nie będą
to fakty o kulturze niemieckiej, typu „Oktoberfest tak naprawdę odbywa
się głównie we wrześniu, a nie w październiku”, gdyż takie informacje
można znaleźć w Internecie. Książka ta to zbiór subiektywnych obserwa-
cji dotyczących życia codziennego w Niemczech z nawiązaniem do do-
świadczeń zebranych w Stanach Zjednoczonych. Moje opinie i opinie
moich znajomych. Informacje, które są bardzo przydatne, ale często
ukrywane lub zachowywane w wąskim kręgu odbiorców. Jedyna część,
która jest obiektywna, to informacje o gramatyce i słownictwie przed-
stawione w na tyle skrótowy sposób, aby każdy miał szansę te zasady
zapamiętać. Nie napisałam o wszystkich aspektach gramatyki, gdyż
uważam, że nie wszystko jest konieczne w życiu codziennym.
Pragnę przedstawić ci język niemiecki takim, jakim go „zobaczyłam”
własnymi oczami – oczami Polki, która – jak się okazało – na tamtą
chwilę dobrze znała tylko język angielski i stała się przez przypadek
emigrantką w Niemczech. Zapraszam do lektury.
Szczególne podziękowania kieruję do: prof. Silvii Bonacchi (Uniwersytet
Warszawski), Axioma Sprachschule (Frank, Martin, Kirsten, Antonia,
Severin), Carla, Aurore, Manu, Lindy, Miriam, Peter – vielen Dank
Dziękuję również mojej mamie, która mnie wspierała na bardzo trud-
nej drodze do realizacji mojej pasji, oraz moim uczniom i przyjaciołom
(szczególnie Hubertowi, Eli oraz Robertowi), którzy motywowali mnie
do dalszego pisania. Za moje portretowe zdjęcie na okładce pragnę
podziękować Marcinowi Majkusiakowi – ActivProTravel.
Ciekawostka językowa
Made in Germany, czyli „larwa w Niemczech”
die Made – larwa (niem.)
in – w (niem./ang.)
Germany – Niemczech (ang.)
14
Anna JędrzejczykZnasz angielski? Poznaj niemiecki!OGÓLNIE
O NIEMCZECH
I JĘZYKU
NIEMIECKIM
Mity o języku
niemieckim
Mit nr 1.
Wymowa języka niemieckiego jest taka sama jak języka polskiego
„Język niemiecki? To prosty język. Mówi się w nim tak samo, jak się
pisze” – taką opinię możemy usłyszeć od ludzi, którzy niewiele mieli
wspólnego z tym językiem. Pierwszy raz usłyszałam o tym, będąc
jeszcze w szkole podstawowej, i od razu stwierdziłam, że dla nas, Po-
laków, język niemiecki powinien być zatem błahostką. Z tym przeko-
naniem wyjechałam do Niemiec i poczułam na własnej skórze, jak
złudne jest takie myślenie. Nawet takie proste na pierwszy rzut oka
słowo niemieckie, jak „der Sinn” (sens), czyta się „zin”, a pisze – trochę
inaczej. Rodzajnika męskiego „der” nie czyta się, stosując polską literę
„r”, lecz zmiękcza się ją do tego stopnia, że zamiast „der” wychodzi
polskie „dearr”.
Wyjeżdżając do Niemiec, znałam podstawowe zwroty, których można
używać przy przedstawianiu się, i stosowałam je, myśląc, że Niemcy na
pewno mnie zrozumieją. Okazało się jednak, że nawet przy zwykłym
powiedzeniu „Hallo” (cześć) Niemcy mieli problem, aby zrozumieć, o co
mi chodzi. Nie było to spowodowane moją niewiedzą na temat słow-
nictwa, gramatyki języka niemieckiego czy nawet wadą wymowy. Cho-
dziło tu o moje przekonanie, że mogę czytać słowa niemieckie „po
polsku”. Po paru nieudanych próbach komunikacji z Niemcami zaczę-
łam zwracać uwagę na to, jak wymawiać konkretne litery, potem słowa,
a następnie słowa w zdaniu. Słuchałam niemieckiej telewizji, przysłuchi-
wałam się uważnie Niemcom lub podsłuchiwałam – niestety dość nie-
17
Kompendium językowo-kulturoweW myśleniu potocznym wymowa języka
angielskiego jest uznawana za trudniejszą
od wymowy języka niemieckiego. Jak jest
w rzeczywistości?
grzecznie – ich rozmowy w róż-
nych miejscach publicznych.
„Z językiem trzeba się osłuchać”
– doradzała mi jedna z polskich
emigrantek w Niemczech, i my-
ślę, że miała dużo racji.
Zarówno w języku angielskim, jak i niemiec-
kim wymowa spółgłosek wydaje się podob-
na do wymowy w języku polskim, np. nasze
„b” w języku angielskim to „bi”, a w języku
niemieckim „bee”. Dodatkowo pewne gru-
py spółgłoskowe tworzą oddzielne dźwięki,
zarówno w języku angielskim (np. „kn”
czyta się jak „n”), jak i w niemieckim, np.
„sp” czyta się jak „szp”.
Problematyczne zarówno w języku angiel-
skim, jak i niemieckim są przede wszystkim
samogłoski, które inaczej się czyta w za-
leżności od tego, w którym miejscu słowa
się znajdują. Na przykład „i” w angielskim
słowie „ivory” to „aj”, ale w słowie „fish” to
„i-y”. Podobnie jest w języku niemieckim,
gdzie np. „i” w słowie „Ida” to „i”, ale w sło-
wie „bitte” to „i-y”.
Językoznawcy akademiccy, do
których grupy obecnie należę,
są zwolennikami stosowania za-
pisu fonetycznego, czyli znaków,
które opisują wymowę. Znaki te
oznaczają „dźwięki”, które nale-
ży z „siebie wydobyć”, aby być
zrozumianym. Ze względu jed-
nak na dość krytyczną sytuację,
w której się znalazłam w Niem-
czech, przy nauce poprawnej
wymowy w języku niemieckim
starałam się nawiązywać do
mojej już ugruntowanej wiedzy
o języku ojczystym. Poznanie
zapisu fonetycznego zajęłoby
mi zbyt dużo czasu. Większość
moich obecnych uczniów rów-
nież nie ma czasu ani nie przeja-
wia zainteresowania, aby uczyć
się zapisu fonetycznego. Posłu-
giwanie się językiem polskim
przy zapisywaniu wymowy języ-
ka niemieckiego wydaje się na pierwszy rzut oka „prymitywne”, ale
moim zdaniem jest to najszybszy sposób, aby ad hoc zacząć mówić.
Oczywiście trzeba mieć na uwadze to, że dźwięki w języku niemieckim
różnią się od dźwięków w języku polskim i nie można zakładać, że
„w języku niemieckim czyta się jak w języku polskim”.
Jednakże czy nie taką samą sytuację mamy
w języku polskim? Samogłoska „ą” w wy-
razie „wąż” brzmi jak „ą”, ale już w słowie
„bąbel” jak „om”.
Ocena stopnia trudności wymowy jest za-
tem kwestią subiektywną, bo zarówno w ję-
zyku niemieckim, jak i angielskim są zasady,
których trzeba się po prostu nauczyć.
18
Anna JędrzejczykZnasz angielski? Poznaj niemiecki!Mity o języku niemieckim
Literowanie
Litery w języku polskim i niemieckim są w głównej mierze takie same
(wyjątki to np. samogłoski z dwiema kropeczkami, czyli tzw. Umlauty,
i spółgłoska „ß”). W tabelce 1 znajdziesz niemiecki alfabet ze słowami,
które stosuje się przy literowaniu. Praktyka literowania z przykładowy-
mi słowami jest bardzo często stosowana przy rozmowie z reprezentan-
tami publicznych instytucji, np. w urzędach, a nawet w banku lub
u ubezpieczyciela. Należy stosować te słowa, a nie wymyślać swoje.
Literuje się w następujący sposób: „A wie Anton” (A jak Anton). Przy
wymawianiu spółgłosek i samogłosek trzeba sobie zdawać sprawę
z tego, że nie czyta się ich tak, jak w języku polskim. Spółgłoski wydają
się bardziej „zmiękczone” niż w języku polskim. Zamiast polskiego „be”
powiemy „bee”, zamiast „wu” powiemy „wee”. Podobnie jest z samogło-
skami: zamiast polskiego „e” powiemy „eee”, przedłużając ją.
Umlauty można też dołączyć do literowania, jednakże równie dobrze
można powiedzieć na ä – Aa Umlaut, ü – Uu Umlaut i ö – Oo Umlaut,
co wydaje się prostsze niż uczenie się dodatkowych słów. Spółgłoska
„ß” to inaczej „scharfes s”.
Tabelka 1. Literowanie według standardów niemieckich
Niemcy
Litery
(m.in. DIN 5009)
Wymowa na podstawie języka polskiego
A
B
C
D
E
F
G
H
Anton
Berta
Cäsar
Dora
Emil
Friedrich
Gustav
Heinrich
aa (dłuższe „a” niż w języku polskim, ale nie
bardzo długie)
bee
cee
dee
eee
ef
gee
h (nie polskie „h”, tylko „h” zmiękczone, czyli
bez „prychania”)
19
Kompendium językowo-kulturowe Niemcy
Litery
(m.in. DIN 5009)
Wymowa na podstawie języka polskiego
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
Ida
Julius
Kaufmann
Ludwig
Martha
Nordpol
Otto
Paula
Quelle
Richard
Siegried/Samuel
Theodor
Ulrich
Viktor
Wilhelm
Xanthippe
Ypsilon
iii
jot
ka
el
em
en
oo (dłuższe „o” niż w języku polskim, ale nie
bardzo długie)
pee
ku
chropowate R
es
tee
uu (dłuższe „u” niż w języku polskim, ale nie
bardzo długie)
fał
wee
ix
ypsilon
Zacharias/Zeppelin
cet
Głoski
1) Spółgłoski i krótkie/długie samogłoski
Spółgłoski czyta się podobnie jak w języku polskim, ale bardziej
miękko, o czym już wspomniałam przy literowaniu. Jest jeszcze parę
kwestii, na które trzeba zwrócić uwagę:
20
Anna JędrzejczykZnasz angielski? Poznaj niemiecki!Mity o języku niemieckim
podwójne spółgłoski czyta się jak jedną spółgłoskę, np. „Otto”
czytamy „Ooto”,
„s” czyta się jak „es” lub jak „z”, jeśli występuje przed samogło-
ską, np. „Siegried” – „zigrid”,
„v” czyta się jak „f” w wyrazach niemieckich, np. „der Verbot”
(zakaz), lub jak „w” w wyrazach pochodzących z innych języków,
np. „Viktoria”,
„c” czyta się jak „c” w wyrazach niemieckich lub jak „k” w wyra-
zach pochodzących z innych języków, np. „die Creme”,
„r” czyta się jak chropowate francuskie „r”, jeśli występuje na po-
czątku słowa. Im dalej od początku, tym jego chropowatość się
zmniejsza, aż do sytuacji, gdy „r” jest na końcu i wtedy czytamy
je jak „arr”.
Samogłoski w języku niemieckim są wymawiane krótko (co i tak
brzmi „dłużej” niż w przypadku samogłosek polskich) lub długo.
Krótko wtedy, gdy po samogłosce widzimy zbitkę spółgłosek, np.
„bitte” (czyta się „byte”, a nie „bite”, gdyż „i” zostaje znacznie skró-
cone). Długo, jeśli występuje:
podwójna samogłoska, np. „der See” czyta się „zeeee”,
spółgłoska „h” po samogłosce, którą wydłużamy do tego stopnia,
że nie słychać „h”, np. „gehen” czyta się „gEeeen”, a nie „gejen”
albo „geHen”.
2) Umlauty
Umlauty należą do samogłosek i można je również czytać długo
lub krótko:
ä – przeważnie nasze krótkie „e”. Długie „ä” występuje natomiast
w słowie „der Käse” (ser), gdyż nie mamy tu zbitki spółgłosko-
wej,
ü – tak jakby nasze „y”. Składamy usta w taki sposób, jakbyśmy
chcieli wymówić „u”, a na siłę wymawiamy „e”,
ö – tak jakby nasze „y-o”. Składamy usta w taki sposób, jakbyśmy
chcieli wymówić „o”, a na siłę wymawiamy „e”.
21
Kompendium językowo-kulturowe 3) Inne samodzielne dźwięki
Niepojedyncze samogłoski lub spółgłoski również tworzą samo-
dzielne dźwięki. W tabelce 2 znajduje się podsumowanie najważ-
niejszych reguł.
Tabelka 2. Wymowa grup spółgłosek i dwugłosek
Głoska
Wymowa po polsku
Przykłady słów
– „sz” – słowa pochodzenia francuskiego,
– „k” w słowie „Chaos”,
– „iś/h”, które nazywam prychaniem kota i jest
określane jako dźwięk „ich-Laut”,
– „h”, które jest określane jako dźwięk „ach-
Laut” i rzeczywiście jak wypowiemy „ach”,
to usłyszymy inne „h” niż w przypadku
wypowiedzenia „ich”
„sz”
„oj”
„aj”
„i”
„o”
„szp”
„szt”
„cz”
Charlotte
Chaos
ich
Milch
machen
Macht
Schule
Europa
Säule
Leckerei
Main
verlieren
Niveau
Sport
Start
Deutschland
ch
sch
eu
äu
ei
ai
ie
eau
sp
st
tsch
Inne uwagi
1) Zazwyczaj pierwsza sylaba jest akcentowana
Akcent wyrazowy pada w języku niemieckim zazwyczaj na pierwszą
sylabę (w języku polskim na przedostatnią sylabę, a w języku angiel-
skim nie jest to sztywno ustalone). Przykładowo w czasowniku „ar-
22
Anna JędrzejczykZnasz angielski? Poznaj niemiecki!
Pobierz darmowy fragment (pdf)