Darmowy fragment publikacji:
SEBASTIAN KRYCZKA, MAREK ROTKIEWICZ,
KATARZYNA TOMASZEWSKA, JAKUB ZIARNO
Nowe badania lekarskie
i inne obowiązki pracodawcy
w zakresie bhp
SpiS treści
Wstęp..................................................................................................................................5
. 1. tworzenie służby bhp..................................................................................................6
. 2. Ocena ryzyka zawodowego.........................................................................................10
. 3. Badania lekarskie pracowników................................................................................13
3.1..Rodzaje.badań........................................................................................................14
3.2..Obowiązki.pracodawcy.i.pracownika....................................................................16
3.3..Zawarcie.umowy.na.wykonywanie.badań.profilaktycznych.................................16
3.4..Skierowanie.na.badania.........................................................................................17
3.5..Skierowanie.jako.polecenie.służbowe...................................................................18
3.6..Koszty.badania.w.innej.placówce..........................................................................20
3.7..Ponowne.badanie.profilaktyczne...........................................................................21
3.8..Nowelizacja.Kodeksu.pracy.–.zmiany.od.1.kwietnia.2015.r.................................22
. 4. szkolenia bhp .............................................................................................................23
4.1..Szkolenie.wstępne..................................................................................................23
4.2..Szkolenie.okresowe...............................................................................................25
. 5. Wymagania bhp dla pracy przy komputerze ..........................................................26
5.1..Obowiązki.pracodawcy.wobec.pracowników.wykonujących.pracę.
przy.komputerze....................................................................................................28
5.2..Warunki.na.stanowisku.wyposażonym.w.monitory.ekranowe.............................29
5.3..Okulary.dla.pracownika.pracującego.przy.komputerze..
–.obowiązki.pracodawcy.......................................................................................31
5.4..Wyłączenia.dotyczące.niektórych.urządzeń..........................................................31
5.5..Rodzaj.refundowanych.okularów...........................................................................32
5.6..Standard.szkieł.i.oprawy.......................................................................................32
5.7..Częstotliwość.zakupu.szkieł..................................................................................33
5.8..Opodatkowanie.i.oskładkowanie.kosztów.zakupu.okularów................................34
5.9..Refundacja.szkieł.kontaktowych...........................................................................34
. 6. Zapewnienie środków ochrony indywidualnej oraz odzieży
i obuwia roboczego ...................................................................................................36
6.1..Odzież.i.obuwie.robocze.oraz.środki.ochrony.indywidualnej...............................37
6.2..Ekwiwalent.za.pranie.odzieży.roboczej................................................................40
6.3..Imienna.karta.wyposażenia.pracownika.w.odzież.roboczą..................................42
7. profilaktyczne posiłki i napoje ..................................................................................43
. 8. Wymagania bhp dla pomieszczeń ............................................................................45
8.1..Wymiary.................................................................................................................45
8.2..Podłoga..................................................................................................................46
8.3..Oświetlenie............................................................................................................46
8.4..Dostęp.do.stanowiska.pracy..................................................................................47
3
Nowe badania lekarskie i inne obowiązki pracodawcy w zakresie bhp
8.5..Ogrzewanie..........................................................................................................47
8.6..Wentylacja...........................................................................................................47
8.7..Wymagania.bhp.w.pomieszczeniach.higieniczno-sanitarnych...........................48
. 9. Ochrona pracy kobiet ..............................................................................................49
.
. 10. przykładowe zapisy w regulaminie pracy odnoszące się do bhp..........................51
. 11. Apteczki......................................................................................................................55
. 12. Wypadki przy pracy ................................................................................................56
12.1..Pierwsza.pomoc..................................................................................................56
12.2..Przyczyny.i.definicja.wypadków.przy.pracy......................................................58
12.3..Wypadek.w.trakcie.delegacji..............................................................................60
12.4..Działania.podejmowane.w.razie.wypadku.przy.pracy.......................................60
12.5..Zespół.powypadkowy.–.powołanie,.skład,.zadania............................................62
12.6..Protokół.powypadkowy......................................................................................63
12.7..Rejestr.wypadków...............................................................................................66
. 13. Konsekwencje niewypełnienia obowiązków z zakresu bhp...................................67
13.1..Powstrzymanie.się.pracownika.od.pracy............................................................67
13.2..Odpowiedzialność.za.naruszenia.w.zakresie.bhp..............................................69
14. Wzory dokumentów z zakresu bhp ...................................................................... 71
Wzór.protokołu.powypadkowego...............................................................................71
Wzór.statystycznej.karty.wypadku.Z-KW.................................................................76
Wzór.protokołu.wysłuchania.świadka.w.postępowaniu.powypadkowym..................79
Wzór.karty.szkolenia.wstępnego.z.zakresu.bhp.........................................................80
Wzór.zaświadczenia.o.ukończeniu.szkolenia.bhp......................................................81
4
NOWe BADANiA LeKArSKie
i iNNe OBOWiĄZKi prAcODAWcY
W ZAKreSie BHp
8d8f2757-bc63-4bc1-9d0b-b5fe1743940f
Wstęp
Zapewnienie.bezpiecznych.i.higienicznych.warunków.pracy.oraz.przestrzeganie.przepisów.
bhp.zawierających.wskazania.dotyczące.kierowania.pracowników.na.badania.profilaktyczne,.
organizowania. szkoleń,. zapewnienia. określonych. warunków. pracy. należy. do. najbardziej.
istotnych. obowiązków. pracodawcy.. Przestrzeganie. tego. obowiązku. podlega. kontroli. Pań-
stwowej.Inspekcji.Pracy..Naruszenia.w.tym.zakresie.mogą.skutkować.grzywną.w.wysokości.
od.1000.zł.do.30.000.zł..
Pracodawca.jest.zobowiązany.chronić.zdrowie.i.życie.pracowników.przez.zapewnienie.
bezpiecznych.i.higienicznych.warunków.pracy.przy.odpowiednim.wykorzystaniu.osiągnięć.
nauki.i.techniki..W.szczególności.pracodawca.powinien:
■■ organizować.pracę.w.sposób.zapewniający.bezpieczne.i.higieniczne.warunki.pracy,
■■ zapewniać.przestrzeganie.w.zakładzie.pracy.przepisów.oraz.zasad.bhp,.wydawać.polece-
nia.usunięcia.uchybień.w.tym.zakresie.oraz.kontrolować.wykonanie.tych.poleceń,
■■ reagować.na.potrzeby.w.zakresie.zapewnienia.bhp.oraz.dostosowywać.środki.podejmo-
wane.w.celu.doskonalenia.istniejącego.poziomu.ochrony.zdrowia.i.życia.pracowników,.
biorąc.pod.uwagę.zmieniające.się.warunki.wykonywania.pracy,
■■ zapewnić.rozwój.spójnej.polityki.zapobiegającej.wypadkom.przy.pracy.i.chorobom.za-
wodowym,. uwzględniającej. zagadnienia. techniczne,. organizację. pracy,. warunki. pracy,.
stosunki.społeczne.oraz.wpływ.czynników.środowiska.pracy,
■■ uwzględniać.ochronę.zdrowia.młodocianych,.pracownic.w.ciąży.lub.karmiących.dziecko.
piersią.oraz.pracowników.niepełnosprawnych.w.ramach.podejmowanych.działań.profi-
laktycznych,
■■ zapewniać.wykonanie.nakazów,.wystąpień,.decyzji.i.zarządzeń.wydawanych.przez.orga-
ny.nadzoru.nad.warunkami.pracy,
■■ zapewniać.wykonanie.zaleceń.społecznego.inspektora.pracy.
Wskazane.w.tym.przepisie.ogólne.obowiązki.są.uszczegółowione.w.dalszych.przepisach.
Kodeksu.pracy.oraz.innych.aktach.prawnych.
W.niniejszym.opracowaniu.omawiamy.zagadnienia.związane.z.profilaktyczną.ochroną.
zdrowia.pracowników..Nie.pomijamy.kwestii.ostatniej.nowelizacji.przepisów.o.wstępnych.
badaniach.lekarskich,.która.wejdzie.w.życie.1.kwietnia.2015.r..Ponadto.omawiamy.problema-
tykę. szkoleń. z. zakresu. bezpieczeństwa. i. higieny. pracy.. Z. pewnością. przydatne. okażą. się.
także.informacje.dotyczące.wypadków.przy.pracy..To.tylko.niektóre.z.tematów.dotyczących.
bhp,.które.zawiera.nasz.poradnik..Jesteśmy.przekonani,.że.będzie.on.przydatnym.narzędziem.
dla.Czytelników.
5
Nowe badania lekarskie i inne obowiązki pracodawcy w zakresie bhp
1. Tworzenie służby bhp
Przepisy.ustawy.z.26.czerwca.1974.r..–.Kodeks.pracy.(dalej:.k.p.).zobowiązują.pracodawcę.
do. powoływania. komórek,. których. zadaniem. jest. egzekwowanie. wypełniania. w. placówce.
wszelkich.nakazów.bhp..Taką.pomocniczą.komórką.jest.służba.bhp.pełniąca.funkcje.dorad-
cze.i.kontrolne.w.zakresie.bhp..Obowiązek.jej.utworzenia.ustanawia.art..23711.k.p..oraz.wy-
dane.na.jego.podstawie.rozporządzenie.Rady.Ministrów.z.2.września.1997.r..w.sprawie.służ-
by.bezpieczeństwa.i.higieny.pracy.(dalej:.rozporządzenie.w.sprawie.służby.bhp).
Każdy.pracodawca.zatrudniający.więcej.niż.100.pracowników.tworzy.służbę.bhp,.pełnią-
cą.funkcje.doradcze.i.kontrolne.w.zakresie.bhp,.a.pracodawca.zatrudniający.do.100.pracow-
ników.powierza.wykonywanie.zadań.takiej.służby.pracownikowi.zatrudnionemu.przy.innej.
pracy..Pracodawca,.który.ukończył.szkolenie.niezbędne.do.wykonywania.zadań.służby.bhp,.
może.sam.wykonywać.zadania.tej.służby,.jeżeli.zatrudnia.do:
■■ 10.pracowników.albo
■■ 20. pracowników. i. jest. zakwalifikowany. do. grupy. działalności,. dla. której. ustalono. nie.
wyższą.niż.trzecią.kategorię.ryzyka.w.rozumieniu.przepisów.o.ubezpieczeniu.społecz-
nym.z.tytułu.wypadków.przy.pracy.i.chorób.zawodowych.
W.małych.zakładach.pracy.pracodawca.może.wyznaczyć.do.pełnienia.zadań.służby.bhp.
pracownika.zatrudnionego.przy.innej.pracy,.dla.którego.zadania.służby.będą.dodatkowymi.
czynnościami,.wykonywanymi.obok.jego.zwykłej.pracy.
Przykład
Jeden z pracowników ma uprawnienia konieczne do wypełniania zadań służby bhp. Nie można
jednak dodać mu w ramach wykonywanej przez niego pracy zadań bhp, gdyż mogłoby to suge-
rować pracę w godzinach nadliczbowych. Pracodawca może w tej sytuacji zawrzeć z pracowni-
kiem dodatkową umowę o pracę. Pracodawca może bowiem powierzyć zadania służby bhp
pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy, co nie wyklucza zawarcia z już zatrudnionym
pracownikiem – przy całkowicie innej rodzajowo pracy – dodatkowej umowy o pracę w części
wymiaru czasu pracy.
W.przypadku.braku.kompetentnych.pracowników.można.powierzyć.wykonywanie.zadań.
służby.bhp.specjalistom.spoza.zakładu.pracy..Pracownik.służby.bhp.oraz.pracownik.zatrudnio-
ny.przy.innej.pracy,.któremu.powierzono.wykonywanie.zadań.służby.bhp,.a.także.specjalista.
spoza.zakładu.pracy.powinni.spełniać.wymagania.kwalifikacyjne.niezbędne.do.wykonywania.
zadań.służby.bhp.oraz.ukończyć.szkolenie.w.dziedzinie.bhp.dla.pracowników.tej.służby.
pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp
specjalistom spoza zakładu pracy w przypadku braku kompetentnych
pracowników.
6
Nowe badania lekarskie i inne obowiązki pracodawcy w zakresie bhp
Pracownik.służby.bhp.oraz.pracownik.zatrudniony.przy.innej.pracy,.któremu.powierzono.
wykonywanie.zadań.tej.służby,.nie.mogą.ponosić.jakichkolwiek.niekorzystnych.dla.nich.na-
stępstw.z.powodu.wykonywania.zadań.i.uprawnień.służby.bhp.
Główny.Inspektorat.Pracy.(GIP).w.piśmie.z.9.sierpnia.2007.r..(GNP/426/4560-402/07/
PE).wskazał,.że.rozporządzenie w sprawie służby bhp w § 1 ust. 3 stanowi, że pracodawca
zatrudniający od 100 do 600 pracowników tworzy wieloosobową lub jednoosobową komórkę
albo zatrudnia w tej komórce pracownika służby bhp w niepełnym wymiarze czasu pracy.
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 13 października 2006 r. (I OSK 263/06) stwierdził,
że pracodawca zatrudniający ponad 100 pracowników zobowiązany jest utworzyć służbę bhp
i zatrudnić pracownika tej służby. Niedopuszczalne jest więc zastąpienie służby bhp stworzo-
nej na tych zasadach podmiotem niebędącym pracownikiem pracodawcy zatrudniającego
powyżej 100 osób.
Opinię.tę.potwierdził.WSA.w.Gdańsku.z.wyroku.z.22.marca.2012.r..(III.SA/Gd.8/12),.
stwierdzając,.że.możliwość powierzenia zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy
w przypadku braku kompetentnych pracowników dotyczy tylko sytuacji takiego pracodawcy,
który zatrudnia nie więcej niż 100 pracowników.
Jednak.należy.pamiętać,.że.takie.powierzenie.zadań.specjalistom.spoza.danej.jednostki.
jest.sytuacją.ostateczną..Jak.wskazał.NSA.w.wyroku.z.17.listopada.2011.r..(I.OSK.612/11,.
patrz:.www.ekspert3.inforlex.pl),.powierzenie wykonywania zadań służby bhp specjalistom
spoza zakładu pracy ograniczone zostało do przypadku, gdy pracodawca nie jest w stanie
zatrudnić własnych pracowników w celu powierzenia im zadań służby bhp. Tym samym
art. 23711 § 2 k.p. stanowi lex specialis w stosunku do § 1 tego przepisu, a nie (…) jego rozwi-
nięcie polegające na tym, że pracodawca niezależnie od stanu zatrudnienia może powierzyć
zadania służby bhp specjalistom spoza zakładu..Warto.wspomnieć,.że.nie.musi.to.być.umowa.
zawierana.z.podmiotem.gospodarczym,.podstawą.powierzenia.wykonywania.zadań.służby.
bhp.specjaliście.spoza.zakładu.pracy.może.być.umowa.cywilnoprawna,.np..zlecenia.
Właściwy.inspektor.pracy.może.nakazać.zwiększenie.liczby.pracowników.tej.służby,.je-
żeli.jest.to.uzasadnione.stwierdzonymi.zagrożeniami.zawodowymi.(art..23711.§.4.k.p.).
pracodawca zwiększa liczbę pracowników służby bhp, jeżeli nakazał to
inspektor pracy.
Zakres.działania.służby.bhp.wymienia.§.2.rozporządzenia.w.sprawie.służby.bhp..Do.za-
kresu.działania.służby.bhp.należy:
■■ przeprowadzanie.kontroli.warunków.pracy.oraz.przestrzegania.przepisów.i.zasad.bhp,.ze.
szczególnym.uwzględnieniem.stanowisk.pracy,.na.których.są.zatrudnione.kobiety.w.ciąży.
lub.karmiące.dziecko.piersią,.młodociani,.niepełnosprawni,.pracownicy.wykonujący.pracę.
zmianową,.w.tym.pracujący.w.nocy,.oraz.osoby.fizyczne.wykonujące.pracę.na.innej.podsta-
wie.niż.stosunek.pracy.w.zakładzie.pracy.lub.w.miejscu.wyznaczonym.przez.pracodawcę;
■■ bieżące. informowanie. pracodawcy. o. stwierdzonych. zagrożeniach. zawodowych,. wraz.
z.wnioskami.zmierzającymi.do.usuwania.tych.zagrożeń;
7
Nowe badania lekarskie i inne obowiązki pracodawcy w zakresie bhp
■■ sporządzanie.i.przedstawianie.pracodawcy,.co.najmniej.raz.w.roku,.okresowych.analiz.
stanu.bhp,.zawierających.propozycje.przedsięwzięć.technicznych.i.organizacyjnych,.ma-
jących. na. celu. zapobieganie. zagrożeniom. życia. i. zdrowia. pracowników. oraz. poprawę.
warunków.pracy;
■■ udział.w.opracowywaniu.planów.modernizacji.i.rozwoju.zakładu.pracy.oraz.przedstawia-
nie.propozycji.dotyczących.uwzględnienia.w.tych.planach.rozwiązań.techniczno-organi-
zacyjnych.zapewniających.poprawę.stanu.bhp;
■■ udział.w.ocenie.założeń.i.dokumentacji.dotyczących.modernizacji.zakładu.pracy.albo.
jego.części,.a.także.nowych.inwestycji.oraz.zgłaszanie.wniosków.dotyczących.uwzględ-
nienia.wymagań.bhp.w.tych.założeniach.i.dokumentacji;
■■ udział. w. przekazywaniu. do. użytkowania. nowo. budowanych. lub. przebudowywanych.
obiektów.budowlanych.albo.ich.części,.w.których.przewiduje.się.pomieszczenia.pracy,.
urządzeń.produkcyjnych.oraz.innych.urządzeń.mających.wpływ.na.warunki.pracy.i.bez-
pieczeństwo.pracowników;
■■ zgłaszanie.wniosków.dotyczących.wymagań.bhp.w.stosowanych.oraz.nowo.wprowadza-
nych.procesach.produkcyjnych;
■■ przedstawianie.pracodawcy.wniosków.dotyczących.zachowania.wymagań.ergonomii.na.
stanowiskach.pracy;
■■ udział.w.opracowywaniu.zakładowych.układów.zbiorowych.pracy,.wewnętrznych.zarzą-
dzeń,.regulaminów.i.instrukcji.ogólnych,.dotyczących.bhp.oraz.w.ustalaniu.zadań.osób.
kierujących.pracownikami.w.tym.zakresie;
■■ opiniowanie.szczegółowych.instrukcji.dotyczących.bhp.na.poszczególnych.stanowiskach.
pracy;
■■ udział.w.ustalaniu.okoliczności.i.przyczyn.wypadków.przy.pracy.oraz.w.opracowywaniu.
wniosków.wynikających.z.badania.przyczyn.i.okoliczności.tych.wypadków.oraz.zachoro-
wań.na.choroby.zawodowe,.a.także.kontrola.realizacji.tych.wniosków;
■■ prowadzenie.rejestrów,.kompletowanie.i.przechowywanie.dokumentów.dotyczących.wy-
padków.przy.pracy,.stwierdzonych.chorób.zawodowych.i.podejrzeń.o.takie.choroby,.a.tak-
że.przechowywanie.wyników.badań.i.pomiarów.czynników.szkodliwych.dla.zdrowia.w.śro-
dowisku.pracy;
■■ doradztwo.w.zakresie.stosowania.przepisów.oraz.zasad.bhp;
■■ udział.w.dokonywaniu.oceny.ryzyka.zawodowego,.które.wiąże.się.z.wykonywaną.pracą;
■■ doradztwo.w.zakresie.organizacji.i.metod.pracy.na.stanowiskach.pracy,.na.których.wystę-
pują.czynniki.niebezpieczne,.szkodliwe.dla.zdrowia.lub.warunki.uciążliwe,.oraz.doboru.
najwłaściwszych.środków.ochrony.zbiorowej.i.indywidualnej;
■■ współpraca. z. właściwymi. komórkami. organizacyjnymi. lub. osobami,. w. szczególności.
w.zakresie.organizowania.i.zapewnienia.odpowiedniego.poziomu.szkoleń.w.dziedzinie.
bhp.oraz.zapewnienia.właściwej.adaptacji.zawodowej.nowo.zatrudnionych.pracowników;
■■ współpraca.z.laboratoriami.upoważnionymi,.zgodnie.z.odrębnymi.przepisami,.do.doko-
nywania.badań.i.pomiarów.czynników.szkodliwych.dla.zdrowia.lub.warunków.uciążli-
wych,.występujących.w.środowisku.pracy,.w.zakresie.organizowania.tych.badań.i.pomia-
rów.oraz.sposobów.ochrony.pracowników.przed.tymi.czynnikami.lub.warunkami;
8
Nowe badania lekarskie i inne obowiązki pracodawcy w zakresie bhp
■■ współpraca.z.laboratoriami.i.innymi.jednostkami.zajmującymi.się.pomiarami.stanu.śro-
dowiska. naturalnego,. działającymi. w. systemie. państwowego. monitoringu. środowiska,.
określonego.w.odrębnego.przepisach;
■■ współdziałanie.z.lekarzem.sprawującym.profilaktyczną.opiekę.zdrowotną.nad.pracowni-
kami,.a.w.szczególności.przy.organizowaniu.okresowych.badań.lekarskich.pracowników;
■■ współdziałanie.ze.społeczną.inspekcją.pracy.oraz.z.zakładowymi.organizacjami.związko-
wymi.przy:
–..podejmowaniu.przez.nie.działań.mających.na.celu.przestrzeganie.przepisów.oraz.zasad.
bhp,.w.trybie.i.w.zakresie.ustalonym.w.odrębnych.przepisach,
–..podejmowanych.przez.pracodawcę.przedsięwzięciach.mających.na.celu.poprawę.wa-
runków.pracy;
■■ uczestniczenie.w.konsultacjach.w.zakresie.bhp,.a.także.w.pracach.komisji.bhp.oraz.in-
nych. zakładowych. komisji. zajmujących. się. problematyką. bhp,. w. tym. zapobieganiem.
chorobom.zawodowym.i.wypadkom.przy.pracy;
■■ inicjowanie.i.rozwijanie.na.terenie.zakładu.pracy.różnych.form.popularyzacji.problema-
tyki.bhp.oraz.ergonomii.
Zakres działania służby bhp obejmuje przeprowadzanie kontroli
warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bhp
w zakładzie pracy.
Służba.bhp.(jak.również.pracownik.zatrudniony.przy.innej.pracy,.któremu.powierzono.
zadania.służby,.a.także.specjalista.spoza.zakładu.pracy).jest.uprawniona.do:
■■ przeprowadzania.kontroli.stanu.bhp,.a.także.przestrzegania.przepisów.oraz.zasad.w.tym.
zakresie.w.zakładzie.pracy.i.w.każdym.innym.miejscu.wykonywania.pracy,
■■ występowania.do.osób.kierujących.pracownikami.z.zaleceniami.usunięcia.stwierdzonych.
zagrożeń.wypadkowych.i.szkodliwości.zawodowych.oraz.uchybień.w.zakresie.bhp,
■■ występowania.do.pracodawcy.z.wnioskami.o.nagradzanie.pracowników.wyróżniających.
się.w.działalności.na.rzecz.poprawy.warunków.bhp,
■■ występowania.do.pracodawcy.o.zastosowanie.kar.porządkowych.w.stosunku.do.pracow-
ników.odpowiedzialnych.za.zaniedbanie.obowiązków.w.zakresie.bhp,
■■ niezwłocznego.wstrzymania.pracy.maszyny.lub.innego.urządzenia.technicznego.w.razie.
wystąpienia.bezpośredniego.zagrożenia.życia.lub.zdrowia.pracownika.albo.innych.osób,
■■ niezwłocznego.odsunięcia.od.pracy.pracownika.zatrudnionego.przy.pracy.wzbronionej,
■■ niezwłocznego.odsunięcia.od.pracy.pracownika,.który.swoim.zachowaniem.lub.sposo-
bem.wykonywania.pracy.stwarza.bezpośrednie.zagrożenie.życia.lub.zdrowia.własnego.
albo.innych.osób,
■■ wnioskowania. do. pracodawcy. o. niezwłoczne. wstrzymanie. pracy. w. zakładzie. pracy,.
w.jego.części.lub.w.innym.miejscu.wyznaczonym.przez.pracodawcę.do.wykonywania.
pracy,.w.razie.stwierdzenia.bezpośredniego.zagrożenia.życia.lub.zdrowia.pracowników.
albo.innych.osób.
9
Pobierz darmowy fragment (pdf)