Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00052 010203 20633805 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Innowacyjne zarządzanie organizacjami - ebook/pdf
Innowacyjne zarządzanie organizacjami - ebook/pdf
Autor: , Liczba stron: 97
Wydawca: Self Publishing Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-233-8074-0 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> naukowe i akademickie >> zarządzanie
Porównaj ceny (książka, ebook (-8%), audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Współczesne organizacje muszą się otworzyć na nowe rozwiązania, nauczyć się postrzegać problemy z różnych perspektyw, stać się bardziej elastyczne i wrażliwe na sygnały płynące z rynku oraz wykazywać gotowość do wprowadzenia zmian w procesie zarządzania. Rozwijanie własnej innowacyjności przy wsparciu profesjonalnego zarządzania zasobami jest więc bardzo istotnym czynnikiem w warunkach gospodarki opartej na wiedzy.

Ta właśnie idea przyświecała młodym naukowcom, doktorantom Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, którzy postanowili gruntownie zgłębić kilka wybranych zagadnień dotyczących innowacyjnego
 Ze Wstępu

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

Publikacja dofi nansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Towarzystwa Doktorantów oraz Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej REDAKCJA NAUKOWA Tadeusz Marek, Anna Szopa PROJEKT OKŁADKI Andrzej Błaszczyk © Copyright by Tadeusz Marek, Anna Szopa Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Wydanie I, Kraków 2011 All rights reserved Niniejszy utwór ani żaden jego fragment nie może być reprodukowany, przetwarzany i rozpowszechniany w jakikolwiek sposób za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych oraz nie może być przechowywany w żadnym systemie informatycznym bez uprzedniej pisemnej zgody Wydawcy. ISBN 978-83-233-8074-0 www.wuj.pl Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Redakcja: ul. Michałowskiego 9/2, 31-126 Kraków tel. 12-631-18-81, 12-631-18-82, fax 12-631-18-83 Dystrybucja: tel. 12-631-01-97, tel./fax 12-631-01-98 tel. kom. 506-006-674, e-mail: sprzedaz@wuj.pl Konto: PEKAO SA, nr 80 1240 4722 1111 0000 4856 3325 SPIS TREŚCI Wstęp ......................................................................................................... 7 Anna Pluszyńska Kultura w dobie nowych technologii – komercjalizacja a bezinteresowność .................................................................................... 11 Katarzyna Kopeć Marketingowe narzędzia wspierania kultury w ramach koncepcji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw .......................................... 31 Anna Szopa Dlaczego Polsce są potrzebne spin-offs? ................................................. 53 Roksana Ulatowska Makroekonomiczne inhibitory kreatywności na przykładzie wybranych organizacji ..................................................... 63 Marek Olszewski Rola Biura Stowarzyszenia Rozwoju i Współpracy Regionalnej „Olza” (polskiego partnera umowy pod nazwą Euroregion Śląsk Cieszyński) w zarządzaniu Funduszem Mikroprojektów Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska – Rzeczpospolita Polska 2007–2013 ......................................................... 75 WSTĘP W dzisiejszych czasach drogą do sukcesu organizacji staje się umiejętne zarządzanie potencjałem innowacyjnym. Zarządzanie i innowacyjność to słowa klucze wskazujące kierunek rozwoju wszystkich podmiotów, które pragną z powodzeniem zmierzyć się z wyzwaniami, jakie stawia przed nimi otoczenie podlegające dynamicznym przeobrażeniom. Wspomniana innowacyjność oznacza nie tyle reagowanie na sygnały płynące z otoczenia organizacji i przystosowywanie się do rynkowych trendów, ile aktywny udział w ich kreowaniu. Tak pojmowana inno- wacyjność musi być stymulowana i regulowana sprawnym systemem zarządzania opartym na posiadanych zasobach, tak by przełożyła się ona na bardziej efektywną konkurencję z rynkowymi rywalami, lepsze spełnianie oczekiwań klientów oraz utrzymywanie właściwych relacji z interesariuszami. Współczesne organizacje muszą się zatem otworzyć na nowe rozwiązania, nauczyć się postrzegać problemy z różnych perspektyw, stać się bardziej elastyczne i wrażliwe na sygnały płynące z rynku oraz wykazywać gotowość do wprowadzenia zmian w procesie zarządzania. Rozwijanie własnej innowacyj- ności przy wsparciu profesjonalnego zarządzania zasobami jest więc bardzo istotnym czynnikiem w warunkach gospodarki opartej na wiedzy. Ta właśnie idea przyświecała młodym naukowcom, dok- torantom Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, którzy postanowili gruntownie zgłębić kilka wybranych zagadnień dotyczących innowacyjnego 8 Wstęp zarządzania organizacjami. Anna Pluszyńska w artykule Kultura w dobie nowych technologii – komercjalizacja a bezinteresowność ana- lizuje interakcje na styku dwóch nurtów gospodarki w sferze szeroko rozumianej kultury – gospodarki komercyjnej i gospo- darki „dzielenia się” opartej na swobodnym dostępie do wiedzy i wyników pracy twórcy. Temat ten jest obecnie przedmiotem ożywionego dyskursu wśród badaczy, zwłaszcza że idea wol- nościowego podejścia do dóbr kultury nabrała nowej dynamiki wraz z rozwojem internetu jako medium komunikacyjnego. Autorka wyraża przekonanie, iż obydwa modele gospodarki w sferze kultury powinny mieć równe szanse rozwoju. Pokusiła się także o zarysowanie nowatorskiego, kompromisowego modelu „gospodarki środka”. Płaszczyzna, na której stykają się sfery gospodarki i kul- tury, znajduje się również w centrum zainteresowań badaw- czych Katarzyny Kopeć. W artykule Marketingowe narzędzia wspierania kultury w ramach koncepcji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw zwraca ona uwagę na możliwości czerpania obopólnych korzyści przez sektory biznesu i kultury dzię- ki wykorzystaniu narzędzi marketingowych wyrastających z koncepcji postrzegania przedsiębiorstwa jako organizacji społecznie odpowiedzialnej. Podstawą do napisania artyku- łu stała się autorska klasyfi kacja narzędzi pozabudżetowego fi nansowania kultury. Szczegółowe omówienie poszczegól- nych narzędzi (co ważne, niektóre z nich pozostają w naszym kraju właściwie nieznane) wraz z przykładami ich praktycznej realizacji prowadzi autorkę do konkluzji, że włączanie ce- lów kulturalnych do strategii społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw może być mechanizmem wpływającym na zwiększenie szans przedsiębiorstwa w procesie budowania przewagi konkurencyjnej na rynku. Następnym tekstem, którego autorka zdaje się skłaniać ku tezie, że innowacyjne przedsiębiorstwo powinno być otwarte na inne sfery otoczenia, jest artykuł Anny Szopy pod intrygu- jącym tytułem Dlaczego Polsce są potrzebne spin-offs? Badaczka zajmuje się powiązaniami nowoczesnej gospodarki ze światem nauki. Analizuje następstwa głębokich przeobrażeń w modelu funkcjonowania uczelni i instytucji naukowo-badawczych oraz Wstęp 9 ich relacji z gospodarką. Przedsiębiorstwa typu spin-off, jako nowoczesne przedsięwzięcia gospodarcze inicjowane przez ka- drę naukową, studentów, absolwentów i innych pracowników w celu komercyjnego wykorzystania pomysłów i technologii rozwiniętych w ośrodkach naukowych i jednostkach badaw- czych, mogą się stać stymulatorami rozwoju poszczególnych regionów. Autorka wyraża przekonanie, że Polska powinna wypracować mechanizmy współpracy pomiędzy światem nauki i biznesu oraz zintensyfi kować działania w celu wspie- rania tego typu inicjatyw oraz likwidacji barier, na które one napotykają. Problematyka barier hamujących innowacyjność jest rów- nież osią zainteresowań badawczych Roksany Ulatowskiej. W artykule Makroekonomiczne inhibitory kreatywności na przy- kładzie wybranych organizacji podjęła ona próbę określenia ob- szarów, kryjących w sobie ważne bariery dla kreatywności. Rozważania opierają się na analizie badań własnych przepro- wadzonych przy użyciu Kwestionariusza Barier Kreatywności na próbie 297 osób reprezentujących organizacje różnego typu. Analiza uzyskanych wyników sugeruje, że podejmowanie innowacji jest istotnie determinowane modelem struktury or- ganizacyjnej, a orientacja na działalność innowacyjną wymaga jej ciągłego doskonalenia. Marek Olszewski w artykule Rola Biura Stowarzyszenia Rozwoju i Współpracy Regionalnej „Olza” (polskiego partnera umowy pod nazwą Euroregion Śląsk Cieszyński) w zarządzaniu Funduszem Mikroprojektów Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska – Rzeczpospolita Polska 2007–2013 podejmuje z kolei problematykę funduszy strukturalnych jako instrumentu kreującego innowacyjność w ramach koncepcji minimalizo- wania dysproporcji rozwojowych pomiędzy poszczególnymi regionami Unii Europejskiej. Autor wyraża przekonanie, że – mimo barier biurokratycznych – struktury euroregionalne mogą odgrywać ważną rolę w procesie wyrównywania zróż- nicowanego poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Wymiana doświadczeń badawczych, wnioski z realizowa- nych projektów proinnowacyjnych i prac badawczych doktoran- tów oraz możliwość prowadzenia dyskusji z uwzględnieniem 10 Wstęp różnych poglądów pozwoliły na przygotowanie niniejszego zeszytu naukowego. W imieniu autorów artykułów, recenzen- tów oraz redaktorów niniejszej publikacji zachęcamy do lektury, żywiąc nadzieję, że stanie się ona źródłem twórczej inspiracji. Katarzyna Kopeć Anna Pluszyńska KULTURA W DOBIE NOWYCH TECHNOLOGII – KOMERCJALIZACJA A BEZINTERESOWNOŚĆ 1. Uwagi wstępne Rozwój nowych technologii powoduje, że co jakiś czas od- żywa dyskusja na temat modelu kształtowania miejsca kul- tury w gospodarce. Według niektórych należy wprowadzać ograniczenia w swobodnym i niekontrolowanym dostępie do cudzej wiedzy oraz rezultatów twórczości, aby chronić interesy autorów i producentów. Inni postulują nieskrępowa- ną wymianę myśli i dóbr kultury, sugerując, że tylko dzięki niej kultura ma szansę rozwoju. Główne kryterium podziału przedstawionych opcji to zatem sposób udostępniania wiedzy i wyników pracy twórcy. Bezpłatna wymiana dóbr kultury nie jest nową ideą, ale ponownie zyskała popularność wraz z sukcesem internetu jako medium komunikacyjnego. Dzięki temu można teraz mówić o jednoczesnym funkcjonowaniu dwóch gospodarek w sferze szeroko rozumianej kultury: komercyjnej i dzielenia się lub – inaczej mówiąc – własnościowej i wolnościowej. Obie są w stanie produkować intelektualną (niematerialną) „pożywkę” i mogą wnieść duży wkład w rozwój kultury. 12 Anna Pluszyńska Koegzystencja gospodarki komercyjnej i gospodarki dzie- lenia się jest niezbędnym warunkiem humanizmu rozumianego jako postawa moralna i intelektualna, charakteryzująca się poszanowaniem godności i wolności jednostki1. Kompetencja powinna bowiem służyć człowiekowi do decydowania o spo- sobach korzystania z dóbr kultury oraz ich udostępniania. Obie gospodarki zapewniają różne, ale równie istotne możliwości rozpowszechniania treści kulturowych oraz wynagradzania za pracę twórczą, a także wyznaczają granice ingerencji w cudze dzieło intelektualne. Wynika z tego, że zarówno gospodarka preferująca model wolnościowy, jak i ta oparta na modelu własnościowym powinny mieć równe szanse rozwoju. Obydwie wymienione koncepcje bardzo się od siebie róż- nią. Ramy gospodarki komercyjnej, czyli normy i zasady jej funkcjonowania, są formułowane przez organy władzy pań- stwowej. Gospodarka dzielenia się jest z kolei „uspołeczniona”, co oznacza, że tworzą ją spontanicznie organizujące się zaan- gażowane społeczności. Obie gospodarki funkcjonują na tym samym rynku kultury, ale czy z tego powodu można mówić, że z sobą konkurują? Jeśli nawet dopatrzymy się pewnych ele- mentów konkurencji, to dopóki będzie zapewniony swobodny dostęp do internetu, dopóty batalia między wolnościowym a własnościowym podejściem do dóbr kultury nie zakończy się wygraną żadnej ze stron. Celem niniejszej pracy jest wskazanie kierunków rozwoju kultury w dobie nowych technologii, a obszarem zaintereso- wań są gospodarki kultury. W drugim rozdziale podjęto pró- bę scharakteryzowania gospodarki komercyjnej, a w trzecim przedstawiono specyfi kę gospodarki dzielenia się. Następnie zaproponowano defi nicję tzw. gospodarki środka, złożonej z dwóch wymienionych wcześniej elementów. 1 Słownik współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Wilga, Warszawa 1996. Kultura w dobie nowych technologii – komercjalizacja a bezinteresowność 13 2. Charakterystyka gospodarki komercyjnej W gospodarce komercyjnej „pieniądze lub ceny są podstawo- wym warunkiem zwykłej lub normalnej wymiany”2. Pieniądz staje się motywatorem do pracy, ponieważ funkcjonuje prze- konanie, że za pracę twórczą przysługuje wynagrodzenie. Gwarantowane honorarium zachęca artystę do podjęcia wysiłku twórczego. Do wynagrodzenia pretendują nie tylko twórcy, lecz także producenci, wydawcy, pośrednicy, organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi3 oraz inne jeszcze osoby bądź organizacje mające wkład w stworzenie lub upowszechnienie dzieła. Wymienione podmioty wykonują działalność gospodarczą, dzięki której są generowane zyski. Materialna zachęta jest niezbędna do tego, aby producenci i wydawcy zainwestowali w urzeczywistnienie dostępu do dóbr kultury w zamian za przyszłe profi ty. Należy przy tym zazna- czyć, że działające na prawach rynkowych koncerny wydawnicze i producenckie oddziałują na poziom kultury społeczeństwa, decydując o tym, których twórców i wykonawców będą pro- mować, a których nie, kierując się oczekiwanym zyskiem. W gospodarce komercyjnej pieniądz to warunek wymiany, ale cena jest również weryfi katorem dla odbiorcy. Zbyt wysoka cena za dobro lub usługę ze sfery kultury nieraz stanowi barierę w dostępie do nich; innymi słowy – redukuje społeczny kon- takt z kulturą. Wykluczenie ekonomiczne może być również spowodowane brakiem dostępu do dóbr kultury, wynikającym przykładowo ze zbyt dużej odległości dzielącej miejsce za- mieszkania od księgarni, sklepu muzycznego, teatru czy kina. Wypromowanie dzieł sztuki wymaga inwestycji. Przemysły kultury rozwijają więc potężną infrastrukturę. Masowa produkcja, 2 L. Lessig, Remiks. Aby sztuka i biznes rozkwitały w hybrydowej gospodarce, tłum. R. Próchniak, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009, s. 122. 3 Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w orzeczeniu w tzw. sprawie Brathanków z 9 stycznia 2004 roku uznał, że organizacje zbiorowego zarządzania należy w określonych sytuacjach traktować jak przedsiębiorcę, czyli jednostkę prowadzącą we własnym imieniu działalność gospodarczą. 14 Anna Pluszyńska sieć dystrybucji, promocja we wszystkich dostępnych mediach – to często gwarancja sukcesu. Wysokość nakładu inwestycyjnego niejednokrotnie decyduje także o pozycji producentów. Jedynie duże koncerny mogą liczyć na największą wartość zwrotu z inwe- stycji. Najwyraźniej widać tę tendencję na przykładzie przemysłu fonografi cznego w Polsce, zdominowanego przez cztery główne koncerny, tzw. majors4, generujące największe zyski. W gospodarce komercyjnej punktem wyjścia jest założenie, że dobra kultury są dobrem prywatnym, należącym do twórcy lub producenta. Wymagało ono wypracowania mechanizmu „zapewniającego bezpieczeństwo kontekstu materialnego”5. Zabezpieczenie przysługującego wynagrodzenia, a także zwrotu nakładu inwestycyjnego, stanowi własność prawa autorskiego do utworu, stąd też tę gospodarkę nazywa się często własnoś- ciową. Owa własność jest chroniona na zasadzie: „wszelkie prawa zastrzeżone”. Właściciel prawa do utworu ma monopol eksploatacyjny. Bez jego zgody nikt nie może wykorzystać utworu, rozpowszechniać go ani przekształcać (wyjątek stano- wi ściśle limitowany, wyznaczony w ustawie tzw. dozwolony użytek6). Obrót prawami autorskimi to zatem główne źródło korzyści majątkowych w gospodarce komercyjnej. Przemysł komercyjny zdołał wypracować mechanizm zapewniający scentralizowaną kontrolę i możliwość egze- kwowania swoich praw dzięki wsparciu państwa. Mechanizm ten opiera się na obowiązującym prawie. Zgodnie z polską Ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zakres normatywnych kompetencji przysługujących właścicielowi jest obecnie bardzo szeroki. Początkowo przepisy odnoszące się do praw autorskich były nakierowane na kwestię uznania autorstwa. Później uwzględniły prawa do kopiowania utworu w celach zarobkowych, a teraz regulują także kwestie związane 4 Universal Music Polska, EMI Music Poland, Sony BMG Music Entertainment, Warner Music Poland 5 Y. Benkler, Bogactwo sieci. Jak produkcja społeczna zmienia rynki i wolność, tłum. R. Próchniak, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008, s. 157. 6 W ramach dozwolonego użytku można na przykład robić kopię bezpie- czeństwa, kopiować dzieła kultury na użytek własny i bliskich krewnych oraz znajomych, udostępniać je w bibliotekach i wypożyczalniach wideo. Kultura w dobie nowych technologii – komercjalizacja a bezinteresowność 15 z kopiowaniem w ogóle i wszelkimi innymi formami eksploa- tacji. Ewoluował również czas ochrony praw autorskich i po- krewnych. W tej chwili właściciel prawa do utworu może nim zarządzać przez okres 70 lat po śmierci autora. Dla porówna- nia, w 1952 roku, zgodnie z poprzednio obowiązującą ustawą, okres ten wynosił 20 lat. Intensyfi kacja prawnego monopolu oraz stałe poszerzanie przedmiotu ochrony7 zapewnia obecnie gospodarce komercyjnej dogodną pozycję na rynku kultury. Ze względu na proces ujednolicenia systemów krajowych można mówić o intensyfi kacji w skali globalnej.8 Przemysł komercyjny stworzył również technologię za- pewniającą i ułatwiającą ochronę swoich praw. System ten zabezpiecza dobra kultury zapisane na nośnikach elektronicz- nych. Ma za zadanie przeciwdziałać używaniu treści w sposób sprzeczny z wolą twórcy i wydawcy9. Sprawdza się w warun- kach masowej produkcji i dystrybucji. W gospodarce komercyjnej liczy się bowiem przede wszyst- kim masowy odbiorca, który może być gwarantem opłacalności. Dotarcie do szerokiej publiczności jest możliwe dzięki rozwinię- tej infrastrukturze. Ponadto przemysły kultury wypracowały szczególne sposoby komunikacji z masowym odbiorcą, które można zapisać w następującej postaci: nadawca odbiorca. Komunikacja ta zakłada, że jedynie nadawca wykazuje się aktywnością. To on tworzy treść, tylko on ma prawo do jej mo- dyfi kacji i tylko jego interpretacja treści jest słuszna. Odbiorca zaś to jedynie bierny słuchacz lub widz. Odbiera treść bez możliwości jej modyfi kowania i interpretowania. Komercyjny przemysł kulturowy, zwłaszcza rozrywkowy, ustanowił również standardy doskonałości technicznej i profe- sjonalizm wykonania10. „Kultura popularna została sprofesjo- 7 Ochrona nie tylko samych dzieł, ale też informacji o tym dziele. 8 A. Tarkowski, Otwarty model licencjonowania Creative Commons, http://www. ebib.info/publikacje/matkonf/mat18/tarkowski.php [data odczytu 16.09.2009]. 9 www.wikipedia.org/wiki/Digital_rights_management [data odczytu 20.01.2010]. 10 H. Jenkins, Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów, tłum. H. Bernatowicz, M. Filiciak, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007, s. 133–134. 16 Anna Pluszyńska nalizowana, a ludzi nauczono zależności od zawodowców”11. Profesjonalizm w tym kontekście jest rozumiany jako gwarancja wysokiego poziomu wykonania danej czynności i zaspokojenia określonej potrzeby zbiorowej. W gospodarce komercyjnej liczy się zatem przede wszystkim zawód rozumiany jako profesja wymagająca odpowiednich studiów lub stażu. Wskutek tego amator czy twórca nieprofesjonalny mają mniejsze szanse za- istnienia na rynku komercyjnym. W gospodarce własnościowej istotne znaczenia ma han- dlowy charakter kultury. Herbert Schiller mówi o „Kulturze, spółce z o.o.”, Jacek Purchla zaznacza z kolei, że „z sacrum kultura staje się także tovarum”12. Marshall McLuhan nie bez racji twierdzi natomiast, że z „ery, w której biznes był naszą kulturą, znaleźliśmy się w erze, w której kultura staje się naszym biznesem”13. Badania przeprowadzone na zlecenie Komisji Europejskiej w 2006 roku wskazały, iż 5,8 miliona ludzi nale- żących do sektora kulturalnego wypracowuje obrót rzędu 654 miliardów euro. Przemysły kultury mają duży udział w pro- dukcie krajowym brutto (2,6 PKB). Jest on dużo wyższy niż w przypadku przemysłu żywnościowego i tytoniowego (1,9 PKB) czy chemicznego (2,3 PKB)14. Ze wspomnianych badań wynika, że kultura gospodarki komercyjnej to bardzo istotny impuls dla naszej ekonomii i miejsc pracy. Reasumując, cechą charakterystyczną gospodarki komer- cyjnej jest pieniądz lub cena jako warunek wymiany, masowy odbiorca, profesjonalizm, ochrona praw wyłącznych, w tym prawa autorskiego, ale także konkurencyjność rozumiana jako korzystanie z dóbr kultury przez daną osobę, wykluczające możliwość jednoczesnego korzystania z nich przez innych. 11 L. Lessig, op. cit., s. 39. 12 J. Purchla, Kultura a transformacja Polski, „Rocznik MCK”, nr 10 (2001), 13 Cyt. za: M. Smoleń, Przemysły kultury. Wpływ na rozwój miast, Wyd. UJ, Kraków, s. 28–30. Kraków 2003, s. 7. 14 http://www.european-creative-industries.eu/Home/tabid/79/language/ en-US/Default.aspx [data odczytu 13.08.2007]. Kultura w dobie nowych technologii – komercjalizacja a bezinteresowność 17 3. Specyfi ka gospodarki dzielenia się Obok powyżej scharakteryzowanej gospodarki komercyjnej funkcjonuje gospodarka dzielenia się oparta na innych założe- niach. „Ze wszystkich możliwych warunków wymiany w go- spodarce dzielenia się jedynym niewłaściwym są pieniądze”15. Jak pisze Yochai Benkler, w gospodarce komercyjnej „ceny są podstawowym źródłem informacji o alokacji zasobów i motywacją do takiej alokacji”, natomiast w gospodarce dzie- lenia się „taką rolę odgrywają społeczne relacje niezwiązane z cenami”16. Ludzie uczestniczący w tworzeniu gospodar- ki zezwoleń dzielą się powstałą wartością niezależnie od pieniędzy17. Gospodarka dzielenia się rozwija się w atmosferze wol- ności, dlatego czasami nazywa się ją wolnościową lub wolną kulturą. Jej założeniem jest dobrowolne udostępnianie wypra- cowanych treści szerszej publiczności i swobodne wykorzysty- wanie ich przez każdego zainteresowanego. Takie podejście ma swoje zakorzenienie w fi lozofi i oświecenia. Ostatnio zyskało znów na popularności wraz z sukcesem internetu jako medium komunikacyjnego. Z powyższego wynika, że jasne sprecyzowanie pojęcia gospodarki dzielenia się nie należy do łatwych zadań. Wśród twórców i odbiorców dóbr kultury funkcjonują trzy koncep- cje18. Pierwsza z nich, propagowana między innymi przez Lawrence’a Lessiga, jest identyfi kowana z zakresem wyko- rzystania i działania wolnych licencji prawnych (licencji open content). Podstawowy cel zwolenników tego ujęcia to powięk- szenie zasobu wspólnego i swobodnie dostępnego dorobku twórczości poprzez zachęcanie autorów do dzielenia się owo- cami swojej pracy oraz wspieranie partnerskiej współpracy 15 L. Lessig, op. cit., s. 122. 16 Y. Benkler, op. cit., s. 149. 17 L. Lessig, op. cit., s. 174. 18 A. Tarkowski, Seminarium badawcze o wolnej kulturze: co jest przedmiotem badania? (oraz sporo o piractwie, co było do przewidzenia), http://kultura20.blog. polityka.pl/?p=798 [data odczytu 20.02.2010]. 18 Anna Pluszyńska w zakresie wykorzystania istniejących dzieł. Do najbardziej znanych organizacji tworzących i promujących wolne licencje należy Creative Commons. Propaguje ona przejście od reguły „wszelkie prawa zastrzeżone” do zasady „niektóre prawa za- strzeżone”, z jednoczesnym poszanowaniem samej idei i założeń prawa autorskiego. Ruch open content zachęca do poszukiwania możliwo- ści czerpania korzyści majątkowych z innych źródeł niż ob- rót prawami autorskimi, na przykład z występów na żywo. Dystrybucja utworów na warunkach wolnej licencji z zastrzeże- niem: „użycie niekomercyjne”, stanowi ponadto formę reklamy i pozwala dotrzeć do szerszej grupy odbiorców potencjalnie zainteresowanych komercyjną eksploatacją utworu. Zwolennicy drugiej koncepcji defi niują gospodarkę dziele- nia się, wiążąc ją przede wszystkim ze specyfi cznym modelem współpracy i dostępu do dóbr, który Y. Benkler nazwał „pro- dukcją partnerską w oparciu o dobro wspólne”19. Peer production (produkcja partnerska) jest rozumiana jako model produkcji, w którym wiele osób współpracujących w internecie, mających wspólny cel, niewynagradzanych za swoją pracę, przyczynia się do realizacji dużych przedsięwzięć. Przykładem może być ruch free software czy wiki. W odróżnieniu od gospodarki komercyjnej w gospodarce dzielenia się – w ujęciu Y. Benklera – komunikację między nadawcą a odbiorcą można przedstawić za pomocą równa- nia: nadawca = odbiorca. Każdy bowiem jest jednocześnie odbiorcą treści, jak i nadawcą (poprzez komentarze, krytykę, wprowadzanie zmian czy uzupełnianie treści). Powodzenie inicjatywy zależy głównie od zaangażowania osób, a nie planowania, zarządzania czy egzekwowania. Projekty te są tworzone w sposób całkowicie rozproszony (uczestniczą w nim osoby z całego świata, często nieznające się nawzajem) i zdecentralizowany, przy zerowych lub bliskich zeru kosztach transakcyjnych. Ponadto ludzie biorący w nich udział czynią to dobrowolnie. Przedstawiony rodzaj produkcji pokazuje, że dzięki wykorzystaniu potencjału użytkowników sieci jest 19 Ibidem.
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Innowacyjne zarządzanie organizacjami
Autor: ,
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: