Darmowy fragment publikacji:
DZIAŁ I. PRAWO KONSTYTUCYJNE
Pojęcie prawa konstytucyjnego
Prawo.konstytucyjne.to.całokształt.norm.prawnych.dotyczących.ustroju.państw,.czyli.ta-
kich,.których.przedmiotem.regulacji.są.podstawowe.instytucje.oraz.zasady.ustroju.poli-
tycznego.i.społeczno-gospodarczego.państwa..
Normy.te.określają:.
•� pozycję państwa w stosunkach zewnętrznych i wewnętrznych,
. pozycję.państwa.w.stosunkach.zewnętrznych.i.wewnętrznych,.
. podmiot.władzy.w.państwie.i.�ormy.jej.sprawowania.przez.suwerena,.
•� podmiot władzy w państwie i �ormy jej sprawowania przez suwerena,
.status.jednostki.w.państwie.i.przysługujące.jej.prawa.oraz.wolności,.a.także.nałożone.na.
•�. status jednostki w państwie i przysługujące jej prawa oraz wolności, a także nałożone na
nią.obowiązki,
.zasady. organizacji. i. �unkcjonowania. organów. państwowych. oraz. relacje. między. nimi,..
•�. zasady organizacji i �unkcjonowania organów państwowych oraz relacje między nimi,
a.także.zasady.tworzenia.prawa..
Zagadnienie 1. Rzeczpospolita
PYTANIE:
Naród sprawuje władzę:
A.. przez.swoich.przedstawicieli.lub.bezpośrednio,
b.. przez.swoich.przedstawicieli,
C.. bezpośrednio.
Odp. A; art. 4 ust. 2 Konstytucji RP
Omówienie:
Dobro wspólne
Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli (art. 1 Konstytucji RP).
Podstawowe zasady ustroju RP
Konstytucja RP w przepisach Rozdziału I „Rzeczpospolita” formułuje podstawowe zasa-
dy ustrojowe.
1
Dział.I..Prawo.konstytucyjne
KATALOG PODSTAWOWYCH ZASAD USTROJU RP
ZASADA
ZASADA
DEMOKRATYCZNEGO
PAŃSTWA PRAWNEGO
(art..2.Konstytucji.RP)
TREŚĆ
Rzeczpospolita.Polska.jest.demokratycznym.państwem.prawnym,.
urzeczywistniającym.zasady.sprawiedliwości.społecznej.
ZASADA JEDNOLITOŚCI
PAŃSTWA
(art..3.Konstytucji.RP)
ZASADA
ZWIERZCHNICTWA
NARODU
(art..4.ust..1.i.2.Konstytucji.RP)
ZASADA
NIEPODLEGŁOŚCI
I SUWERENNOŚCI
(art..5.Konstytucji.RP)
ZASADA PODZIAŁU
WŁADZY
(art..10.ust..1.Konstytucji.RP)
Rzeczpospolita.Polska.jest.państwem.jednolitym.
Władza.zwierzchnia.w.Rzeczypospolitej.Polskiej.należy.do.Naro-
du,.który.sprawuje.władzę.przez.swoich.przedstawicieli.lub.bez-
pośrednio.
Rzeczpospolita. Polska. strzeże. niepodległości. i. nienaruszalności.
swojego.terytorium,.zapewnia.wolności.i.prawa.człowieka.i.oby-
watela.oraz.bezpieczeństwo.obywateli,.strzeże.dziedzictwa.naro-
dowego.oraz.zapewnia.ochronę.środowiska,.kierując.się.zasadą.
zrównoważonego.rozwoju.
Ustrój.Rzeczypospolitej.Polskiej.opiera.się.na.podziale.i.równowa-
dze.władzy.ustawodawczej,.władzy.wykonawczej.i.władzy.sądow-
niczej.
ZASADA SPOŁECZNEJ
GOSPODARKI RYNKOWEJ
(art..20.Konstytucji.RP)
Społeczna.gospodarka.rynkowa.oparta.na.wolności.działalności.
gospodarczej,. własności. prywatnej. oraz. solidarności,. dialogu.
i. współpracy. partnerów. społecznych. stanowi. podstawę. ustroju.
gospodarczego.Rzeczypospolitej.Polskiej.
Powszechny i równy dostęp do kultury
Rzeczpospolita. Polska. stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr
kultury,.będącej.źródłem.tożsamości.narodu.polskiego,.jego.trwania.i.rozwoju..
Rzeczpospolita.Polska udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą.w.zachowaniu.
ich.związków.z.narodowym.dziedzictwem.kulturalnym.(art..6.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
Działalność organów władzy publicznej
Organy.władzy.publicznej.działają na podstawie i w granicach prawa.(art..7.Konstytucji.RP).
2
Zagadnienie.1..Rzeczpospolita
Prawo międzynarodowe
Rzeczpospolita.Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.(art..9.Kon-
stytucji.RP).
Przepis ten oznacza konieczność podjęcia przez państwo wszelkich działań, w tym wy-
dawania aktów normatywnych, do których zobowiązało się ono w umowie międzynaro-
dowej.
Wolność tworzenia i działania partii politycznych
Rzeczpospolita.Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych..Par-
tie. polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości. obywateli. polskich..
w.celu.wpływania metodami demokratycznymi.na.kształtowanie.polityki.państwa..
Finansowanie.partii.politycznych.jest jawne.(art..11.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
Zakaz tworzenia organizacji totalitarnych
Zakazane.jest.istnienie.partii.politycznych.i.innych.organizacji.odwołujących.się.w.swoich.
programach.do.totalitarnych.metod.i.praktyk.działania.nazizmu,.�aszyzmu.i.komunizmu,..
a. także. tych,. których. program. lub. działalność. zakłada. lub. dopuszcza. nienawiść. rasową..
i.narodowościową,.stosowanie.przemocy.w.celu.zdobycia.władzy.lub.wpływu.na.politykę.
państwa.albo.przewiduje.utajnienie.struktur.lub.członkostwa.(art..13.Konstytucji.RP).
Problematyce partii politycznych został poświęcony art. 11 Konstytucji RP, definiują-
cy ich pojęcie, gwarantujący zasadę wolności ich tworzenia i działania oraz wprowa-
dzający w ust. 2 zasadę jawnego ich finansowania. W art. 13 ustanowione zostały
ograniczenia wolności gwarantowanych w art. 11 ust. 1 Konstytucji RP i zakazano
istnienia partii i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totali-
tarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych,
których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodo-
wościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę pań-
stwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa. Przesłanki zakazujące two-
rzenia partii politycznych sformułowane są tu na tyle ogólnikowo, że będą wymagać
konkretyzacji w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, któremu w art. 188 pkt 4
Konstytucji RP powierzono orzekanie w sprawach zgodności z Konstytucją RP celów
lub działalności partii politycznych.
Objęcie regulacją prawną zagadnień związanych z powstaniem i działalnością partii po-
litycznych nosi miano instytucjonalizacji partii politycznych.
Zagadnienia partii politycznych reguluje szczegółowo ustawa z 27.6.1997 r. o partiach
politycznych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 155, poz. 924).
3
Dział.I..Prawo.konstytucyjne
Wolność tworzenia i działania związków zawodowych i innych organizacji
Rzeczpospolita.Polska zapewnia wolność tworzenia i działania:
. związków.zawodowych,.
1) związków zawodowych,
. organizacji.społeczno-zawodowych.rolników,.
2) organizacji społeczno-zawodowych rolników,
3) stowarzyszeń,
. stowarzyszeń,.
. ruchów.obywatelskich,.
4) ruchów obywatelskich,
5) innych dobrowolnych zrzeszeń oraz
. innych.dobrowolnych.zrzeszeń.oraz.
. �undacji.(art..12.Konstytucji.RP).
6) �undacji (art. 12 Konstytucji RP)
W celu ochrony praw pracowniczych wykształcił się szczególny rodzaj organizacji,
a mianowicie związki zawodowe. Konstytucja RP podkreśla szczególną rolę związków
zawodowych w realizacji zasady pluralizmu. Poza art. 12 Konstytucji RP wolność zrze-
szania się w związki zawodowe gwarantuje także art. 59 Konstytucji RP. Przepis ten wy-
mienia prawo do rokowań, zawierania układów zbiorowych pracy, prawo do organizo-
wania strajków pracowniczych i innych form protestu jako gwarancje realizacji celów
związkowych. Funkcjonowanie związków zawodowych regulują ustawy szczególne,
a także umowy międzynarodowe. Podstawową rolę wśród umów międzynarodowych
odgrywają konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy. Związki zawodowe nie pod-
legają przepisom ustawy z 7.4.1989 r. – Prawa o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r.
Nr 79, poz. 855 ze zm.).
Zgodnie z ustawą z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79,
poz. 854 ze zm.), związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi
pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych
i socjalnych. Związek zawodowy jest niezależny w swojej działalności statutowej od
pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych
organizacji.
Wolność prasy
Rzeczpospolita.Polska.zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu.
(art..14.Konstytucji.RP).
Wolność ta oznacza możliwość przekazywania i rozpowszechniania poglądów, informa-
cji i idei za pomocą środków masowej komunikacji. Związana jest też z wolnością odbio-
ru tych przekazów, informacji i idei. Państwo zobowiązane jest do podejmowania działań
na rzecz zapobiegania i eliminowania zagrożeń wolności prasy i środków społecznego
przekazu.
Decentralizacja władzy publicznej
Ustrój. terytorialny. Rzeczypospolitej. Polskiej zapewnia decentralizację władzy publicz-
nej..
Zasadniczy.podział.terytorialny.państwa.uwzględniający.więzi.społeczne,.gospodarcze.lub.
kulturowe.i.zapewniający.jednostkom.terytorialnym.zdolność.wykonywania.zadań.publicz-
nych określa ustawa.(art..15.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
4
Zagadnienie.1..Rzeczpospolita
Wymóg decentralizacji władzy publicznej polega na wprowadzeniu dla potrzeb zarządu
państwowego okręgów terenowych z działającymi tam organami w celu przybliżenia za-
rządu publicznego do obywateli.
Wspólnota samorządowa
Ogół.mieszkańców.jednostek.zasadniczego.podziału.terytorialnego.stanowi z mocy prawa
wspólnotę samorządową.
Samorząd.terytorialny.uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej..Przysługującą.mu.
w.ramach.ustaw.istotną.część.zadań.publicznych,.samorząd.wykonuje w imieniu własnym
i na własną odpowiedzialność.(art..16.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
Ludność zamieszkująca tereny poszczególnych jednostek terytorialnych uznano zatem
za „wspólnotę mieszkańców” i powierzono jej istotną część zadań publicznych. Szerzej
zagadnienia samorządu terytorialnego reguluje Rozdział VII Konstytucji RP.
Samorządy zawodowe i inne samorządy
W.drodze ustawy.można.tworzyć samorządy zawodowe,.reprezentujące.osoby.wykonują-
ce.zawody.zau�ania.publicznego.i.sprawujące.pieczę.nad.należytym.wykonywaniem.tych.
zawodów.w.granicach.interesu.publicznego.i.dla.jego.ochrony..
W. drodze ustawy. można. tworzyć. również inne rodzaje samorządu.. Samorządy. te. nie.
mogą. naruszać. wolności. wykonywania. zawodu. ani. ograniczać. wolności. podejmowania.
działalności.gospodarczej.(art..17.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
Ochrona małżeństwa, rodziny, macierzyństwa i rodzicielstwa
Małżeństwo.jako.związek.kobiety.i.mężczyzny,.rodzina,.macierzyństwo.i.rodzicielstwo.znaj-
dują.się.pod.ochroną.i.opieką.Rzeczypospolitej.Polskiej.(art..18.Konstytucji.RP).
Należy zwrócić uwagę, że przepis ten za małżeństwo uznaje „związek kobiety i męż-
czyzny”.
Opieka weteranów
Rzeczpospolita.Polska specjalną opieką otacza weteranów.walk.o.niepodległość,.zwłasz-
cza.inwalidów.wojennych.(art..19.Konstytucji.RP).
Ochrona własności i prawa dziedziczenia
Rzeczpospolita.Polska chroni własność i prawo dziedziczenia..
Wywłaszczenie.jest.dopuszczalne.jedynie.wówczas,.gdy.jest.dokonywane na cele publicz-
ne i za słusznym odszkodowaniem.(art..21.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
Własność stanowi podstawę ustroju gospodarczego Polski i jest niezbędnym elementem
jego funkcjonowania. Podkreśla to Konstytucja RP, wymieniając własność prywatną jako
jedną z wartości fundamentalnych społecznej gospodarki rynkowej. Konstytucja RP nie
5
Dział.I..Prawo.konstytucyjne
definiuje pojęcia własności. Nie wprowadza także żadnych zróżnicowań ochrony własności
ze względów przedmiotowych czy podmiotowych. Artykuł 21 Konstytucji RP nie precyzu-
je, o jakie formy i typy własności chodzi. Wskazuje to na wolę ustrojodawcy zagwarantowa-
nia ochrony wszelkiej własności. Postanowienia tego przepisu rozwinięte są w ustawach
zwykłych, a zwłaszcza w Kodeksie cywilnym, który reguluje m.in. zasady dziedziczenia.
Wywłaszczeniu, zgodnie z tym przepisem, ma towarzyszyć słuszne odszkodowanie.
„Słuszne odszkodowanie” powinno być ekwiwalentem, tj. powinno dawać właścicielowi
możliwość odtwarzania rzeczy, którą utracił.
Ograniczenie wolności działalności gospodarczej
Ograniczenie. wolności. działalności. gospodarczej. jest. dopuszczalne. tylko. w. drodze. ustawy..
i.tylko.ze względu na ważny interes publiczny.(art..22.Konstytucji.RP).
Gospodarstwo rodzinne
Artykuł. 23. Konstytucji. RP. wprowadza. zasadę,. według. której podstawą ustroju rolnego
państwa jest gospodarstwo rodzinne,.z.jednoczesnym.zastrzeżeniem,.że.zasada.ta.nie.
narusza.postanowień.art..21.i.22.Konstytucji.RP,.o.których.mowa.powyżej.
Przyjęcie tego zapisu ma szczególny charakter. Oznacza bowiem, że w ramach ustroju
społeczno-gospodarczego istnieje szczególny ustrój rolny, który opiera się na gospodar-
stwach rodzinnych. W odróżnieniu od regulacji art. 20 Konstytucji RP, przyjęto tu zatem
kryterium podmiotowe – rodzina.
Ochrona pracy
Praca.znajduje.się.pod.ochroną.Rzeczypospolitej.Polskiej..Państwo.sprawuje nadzór nad
warunkami wykonywania pracy.(art..24.Konstytucji.RP).
Równouprawnienie kościołów i innych związków wyznaniowych
Kościoły.i.inne.związki.wyznaniowe.posiadają.równe.prawa..
Władze.publiczne.w.Rzeczypospolitej.Polskiej.zachowują bezstronność.w.sprawach.prze-
konań.religijnych,.światopoglądowych.i.filozoficznych,.zapewniając swobodę ich wyraża-
nia w życiu publicznym.
Stosunki.między.państwem.a.kościołami.i.innymi.związkami.wyznaniowymi.są.kształtowa-
ne na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności.każdego..
w.swoim.zakresie,.jak.również.współdziałania.dla.dobra.człowieka.i.dobra.wspólnego..
Stosunki.między.Rzecząpospolitą.Polską.a.Kościołem.katolickim.określają umowa między-
narodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy.
Stosunki.między.Rzecząpospolitą.Polską.a.innymi.kościołami.oraz.związkami.wyznaniowy-
mi.określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów
z ich właściwymi przedstawicielami.(art..25.ust..1–5.Konstytucji.RP).
Stosunek państwa z kościołem i związkami wyznaniowymi reguluje szczegółowo ustawa
z 17.5.1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 231,
poz. 1965 ze zm.). Ustawa ta deklaruje, że Rzeczpospolita Polska jest państwem świec-
6
Zagadnienie.1..Rzeczpospolita
kim i neutralnym w sprawach religii i przekonań. Kościoły i związki wyznaniowe w wy-
konywaniu swoich funkcji są niezależne od państwa. Gwarancją wolności w stosunkach
państwo – związek wyznaniowy ma być oddzielenie kościoła od państwa, swoboda wy-
pełniania funkcji religijnych i równouprawnienie związków wyznaniowych. Sformuło-
wania Konstytucji RP i ustawy wskazują, że w polskim systemie prawa zasada oddziele-
nia kościoła od państwa nie jest rozumiana rygorystycznie i dopuszcza wiele form
współpracy między związkami wyznaniowymi a państwem.
W art. 25 ust. 5 Konstytucji RP ustawodawca przyjął zasadę odrębnej ustawowej regu-
lacji pozycji kościołów i innych związków wyznaniowych działających na terenie Pol-
ski. W myśl tego przepisu ustawy regulujące pozycję kościołów i związków zawodowych
uchwalane są na podstawie umów zawartych między ich przedstawicielami a Radą Mi-
nistrów. W stosunku do kościołów i związków zawodowych posiadających odrębny sta-
tus ustawowy ustawę o gwarancjach wolności sumienia i wyznania stosuje się jedynie
posiłkowo. Oparcie poszczególnych ustaw na umowach zawartych przez rząd z przedsta-
wicielami kościołów i związków wyznaniowych ma istotne znaczenie. Gwarantuje ono
wpływ danego związku wyznaniowego na treść ustawy, a ponadto normuje kwestię, któ-
ra w zwykłym trybie ustawodawczym nie jest określona – konieczność zawarcia umowy
przed złożeniem projektu ustawy do laski marszałkowskiej i wyłączność inicjatywy usta-
wodawczej rządu.
Odrębny charakter ma regulacja pozycji Kościoła katolickiego ze względu na podmio-
towość międzynarodową Stolicy Apostolskiej. Z powyższego wynika przewidziane
w art. 25 ust. 4 Konstytucji RP uregulowanie stosunków między Polską a Stolicą Apo-
stolską, oprócz ustawy także w ratyfikowanej umowie międzynarodowej. Umowa ta,
ratyfikowana przez Polskę, określa przede wszystkim stosunki państwa polskiego ze
Stolicą Apostolską i status Kościoła katolickiego w prawie wewnętrznym. Ma ona też
bezpośrednie znaczenie dla osób wyznania katolickiego. Umowa ta, nazywana Konkor-
datem, ma też podwójne znaczenie dla polskiego systemu prawa. Z jednej strony, zawie-
ra zobowiązania międzynarodowe państwa polskiego, których musi ono dotrzymać,
z drugiej zaś, jest źródłem prawa krajowego, obowiązuje bezpośrednio, co oznacza, że
jej postanowieniami jest związany ustawodawca, inne organy prawotwórcze i organy
stosujące prawo.
Poza Konkordatem, pozycję Kościoła katolickiego w państwie określa przede wszystkim
ustawa z 17.5.1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospoli-
tej Polskiej (Dz.U. Nr 29, poz. 154 ze zm.). Ustawa ta konkretyzuje ogólne zasady doty-
czące sprawowania kultu, nauczania religii, duszpasterstwa wojskowego i specjalistycz-
nego, tzw. organizacji kościelnych, prowadzenia działalności charytatywnej, korzystania
przez Kościół katolicki ze środków przekazu.
Normy dotyczące sytuacji prawnej kościołów i związków wyznaniowych rozsiane są tak-
że po wielu innych ustawach i dotyczą różnych spraw, m.in. z zakresu prawa podatkowe-
go, celnego czy oświatowego.
7
Dział.I..Prawo.konstytucyjne
Siły zbrojne
Siły. Zbrojne. Rzeczypospolitej. Polskiej. służą ochronie niepodległości. państwa. i niepo-
dzielności jego terytorium.oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego
granic.
Siły. Zbrojne. zachowują neutralność w sprawach politycznych. oraz. podlegają cywilnej
i demokratycznej.kontroli.(art..26.ust..1.i.2.Konstytucji.RP).
Język urzędowy
W.Rzeczypospolitej.Polskiej.językiem.urzędowym.jest język polski..Przepis.ten.nie.narusza.
praw.mniejszości.narodowych.wynikających.z.ratyfikowanych.umów.międzynarodowych.
(art..27.Konstytucji.RP).
Godło
Godłem.Rzeczypospolitej.Polskiej.jest wizerunek orła białego w koronie w czerwonym
polu.(art..28.ust..1.Konstytucji.RP).
Barwy Rzeczpospolitej
barwami.Rzeczypospolitej.Polskiej.są kolory biały i czerwony.(art..28.ust..2.Konstytucji.RP).
Hymn
Hymnem.Rzeczypospolitej.Polskiej.jest.Mazurek.Dąbrowskiego.(art..28.ust..3.Konstytucji.RP).
Ochrona prawna godła, barw i hymnu Rzeczypospolitej
Godło,.barwy.i.hymn.Rzeczypospolitej.Polskiej.podlegają ochronie prawnej.
Szczegóły.dotyczące.godła,.barw.i.hymnu.określa.ustawa.(art..28.ust..4.i.5.Konstytucji.RP).
Stolica
Stolicą.Rzeczypospolitej.Polskiej.jest Warszawa.(art..29.Konstytucji.RP).
8
Zagadnienie.1..Rzeczpospolita
INNE PYTANIA Z TEGO ZAKRESU
Małżeństwo to:
A.. związek.dwóch.osób,.bez.względu.na.płeć,
b.. związek.kobiety.i.mężczyzny,
C.. związek.dwóch.osób.tej.samej.płci.
Odp. B; art. 18 Konstytucji RP
Wywłaszczenie jest:
A.. niedopuszczalne,
b.. dopuszczalne.jedynie.na.podstawie.orzeczenia.sądu,
C.. .dopuszczalne.jedynie.wówczas,.gdy.jest.dokonywane.na.cele.publiczne.i.za.słusz-
nym.odszkodowaniem.
Odp. C; art. 21 ust. 2 Konstytucji RP
Stosunki między Rzecząpospolitą Polską a innymi kościołami oraz związkami
wyznaniowymi:
określają. ustawy. uchwalone. na. podstawie. umów. zawartych. przez. Radę. Mini-
A.. .określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Mini-
strów.z.ich.właściwymi.przedstawicielami,
określają.rozporządzenia.wydawane.przez.Radę.Ministrów,
b.. określają rozporządzenia wydawane przez Radę Ministrów,
określają.umowy.zawarte.przez.Radę.Ministrów.z.ich.właściwymi.przedstawicie-
C.. .określają umowy zawarte przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicie-
lami.
Odp. A; art. 25 ust. 5 Konstytucji RP
Rzeczpospolita jest dobrem wspólnym:
A.. wszystkich.obywateli,
b.. całego.narodu,
C.. społeczeństwa.
Odp. A; art. 1 Konstytucji RP
Organy władzy publicznej w Rzeczypospolitej działają:
A.. zgodnie.z.prawem,
b.. według.prawa,
C.. na.podstawie.i.w.granicach.prawa.
Odp. C; art. 7 Konstytucji RP
9
Dział.I..Prawo.konstytucyjne
Przepisy Konstytucji RP stosuje się:
A.. pośrednio,.chyba.że.Konstytucja.stanowi.inaczej,
b.. zawsze.pośrednio,
C.. bezpośrednio,.chyba.że.Konstytucja.stanowi.inaczej.
Odp. C; art. 8 ust. 2 Konstytucji RP
Władzę sądowniczą sprawują w Polsce:
A.. niezawisłe.sądy,
b.. sądy.wojskowe.i.cywilne.oraz.Sąd.Najwyższy,
C.. sądy.i.trybunały.
Odp. C; art. 10 ust. 2 Konstytucji RP
Partie polityczne zrzeszają się na zasadzie:
A.. dobrowolności.i.równości.obywateli.polskich,
b..
.dobrowolności. i. równości. wszystkich. osób. posiadających. pełnię. praw. publicz-
nych,
C.. dobrowolności.i.równej.odpowiedzialności.wobec.prawa.obywateli.polskich.
Odp. A; art. 11 Konstytucji RP
Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia:
A.. centralizację.władzy.publicznej,
b.. decentralizację.władzy.publicznej,
C.. transparentność.władzy.publicznej.
Odp. B; art. 15 ust. 1 Konstytucji RP
Wspólnotę samorządową stanowi z mocy prawa:
A.. ogól.mieszkańców.powiatu,
b.. ogół.mieszkańców.każdej.gminy,
C.. ogół.mieszkańców.jednostek.zasadniczego.podziału.terytorialnego.
Odp. C; art. 16 ust. 1 Konstytucji RP
10
Zagadnienie.2..Wolności,.prawa.i.obowiązki.człowieka.i.obywatela
Zagadnienie 2. Wolności, prawa i obowiązki
człowieka i obywatela
PYTANIE:
Obywatela polskiego:
A.. można.wydalić.z.kraju,
b.. można.wydalić.z.kraju.i.zakazać.mu.powrotu.do.kraju,
C.. nie.można.wydalić.z.kraju.ani.zakazać.mu.powrotu.do.kraju.
Odp. C, art. 52 ust. 4 Konstytucji RP
Omówienie:
ZASADA
1
ZASADA
NIENARUSZALNOŚCI
I POSZANOWANIA
GODNOŚCI LUDZKIEJ
(art..30.Konstytucji.RP)
ZASADA
WOLNOŚCIOWEGO
STATUTU JEDNOSTKI
(art..31.Konstytucji.RP)
ZASADA RÓWNOŚCI
WOBEC PRAWA
(art..32.i.33.Konstytucji.RP)
ZASADY OGÓLNE
TREŚĆ
2
Przyrodzona. i. niezbywalna. godność. człowieka. stanowi. źródło.
wolności.i.praw.człowieka.i.obywatela..Jest.ona.nienaruszalna,.a.jej.
poszanowanie.i.ochrona.jest.obowiązkiem.władz.publicznych.
Wolność.człowieka.podlega.ochronie.prawnej..
Każdy.jest.zobowiązany.szanować.wolności.i.prawa.innych..Niko-
go.nie.wolno.zmuszać.do.czynienia.tego,.czego.prawo.mu.nie.na-
kazuje..
Ograniczenia.w.zakresie.korzystania.z.konstytucyjnych.wolno-
ści.i.praw.mogą.być.ustanawiane.tylko.w.ustawie.i.tylko.wtedy,.
gdy.są.konieczne.w.demokratycznym.państwie.dla.jego.bez-
pieczeństwa.lub.porządku.publicznego.bądź.dla.ochrony.śro-
dowiska,.zdrowia.i.moralności.publicznej.albo.wolności.i.praw.
innych.osób..Ograniczenia.te.nie.mogą.naruszać.istoty.wolno-
ści.i.praw.
Wszyscy.są.wobec.prawa.równi..Wszyscy.mają.prawo.do.równego.
traktowania.przez.władze.publiczne..
Nikt.nie.może.być.dyskryminowany.w.życiu.politycznym,.społecz-
nym.lub.gospodarczym.z.jakiejkolwiek.przyczyny.
Kobieta.i.mężczyzna.w.Rzeczypospolitej.Polskiej.mają.równe.pra-
wa.w.życiu.rodzinnym,.politycznym,.społecznym.i.gospodarczym..
11
Dział.I..Prawo.konstytucyjne
1
2
ZASADA PRAWA
DO OBYWATELSTWA
I OCHRONY OBYWATELI
ZA GRANICĄ
(art..34.i.36.Konstytucji.RP)
ZASADA OCHRONY
MNIEJSZOŚCI
NARODOWYCH
I ETNICZNYCH
(art..35.Konstytucji.RP)
Kobieta.i.mężczyzna.mają.w.szczególności.równe.prawo.do.kształ-
cenia,.zatrudnienia.i.awansów,.do.jednakowego.wynagradzania.za.
pracę.jednakowej.wartości,.do.zabezpieczenia.społecznego.oraz.
do.zajmowania.stanowisk,.pełnienia.�unkcji.oraz.uzyskiwania.god-
ności.publicznych.i.odznaczeń.
Obywatelstwo.polskie.nabywa.się.przez.urodzenie.z.rodziców.bę-
dących.obywatelami.polskimi..Inne.przypadki.nabycia.obywatel-
stwa.polskiego.określa.ustawa..
Obywatel.polski.nie.może.utracić.obywatelstwa.polskiego,.chyba.
że.sam.się.go.zrzeknie.
Podczas.pobytu.za.granicą.obywatel.polski.ma.prawo.do.opieki.ze.
strony.Rzeczypospolitej.Polskiej.
Rzeczpospolita.Polska.zapewnia.obywatelom.polskim.należącym.
do.mniejszości.narodowych.i.etnicznych.wolność.zachowania.i.roz-
woju.własnego.języka,.zachowania.obyczajów.i.tradycji.oraz.roz-
woju.własnej.kultury..
Mniejszości.narodowe.i.etniczne.mają.prawo.do.tworzenia.włas-.
nych. instytucji. edukacyjnych,. kulturalnych. i. instytucji. służących.
ochronie.tożsamości.religijnej.oraz.do.uczestnictwa.w.rozstrzyga-
niu.spraw.dotyczących.ich.tożsamości.kulturowej.
ZASADA OCHRONY
APATRYDÓW
(art..37.Konstytucji.RP)
Kto.znajduje.się.pod.władzą.RP,.korzysta.z.wolności.i.praw.zapew-
nionych.w.Konstytucji.RP..
Wyjątki.od.tej.zasady,.odnoszące.się.do.cudzoziemców,.określa.ustawa.
12
Zagadnienie.2..Wolności,.prawa.i.obowiązki.człowieka.i.obywatela
WOLNOŚCI I PRAWA OSOBISTE
WOLNOŚCI I PRAWA OSOBISTE
1
PRAWO OCHRONY ŻYCIA
(art..38.Konstytucji.RP)
ZAKAZ EKSPERYMENTÓW
NAUKOWYCH BEZ ZGODY
PACJENTA
(art..39.Konstytucji.RP)
ZAKAZ TORTUR, OKRUTNEGO,
NIELUDZKIEGO I PONIŻAJĄCEGO
TRAKTOWANIA
(art..40.Konstytucji.RP)
NIETYKALNOŚĆ OSOBISTA
I WOLNOŚĆ OSOBISTA
(art..41.Konstytucji.RP)
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA
ZA POPEŁNIENIE CZYNU
ZABRONIONEGO POD GROŹBĄ
KARY PRZEZ USTAWĘ
OBOWIĄZUJĄCĄ W CZASIE JEGO
POPEŁNIENIA
(art..42.ust..1.Konstytucji.RP)
TREŚĆ
2
Rzeczpospolita. Polska. zapewnia. każdemu. człowiekowi.
prawną.ochronę.życia.
Nikt.nie.może.być.poddany.eksperymentom.naukowym,.
w.tym.medycznym,.bez.dobrowolnie.wyrażonej.zgody.
Nikt. nie. może. być. poddany. torturom,. okrutnemu,. nie-
ludzkiemu.lub.poniżającemu.traktowaniu.i.karaniu..Zaka-
zuje.się.stosowania.kar.cielesnych.
Każdemu. zapewnia. się. nietykalność. osobistą. i. wolność.
osobistą.. Pozbawienie. lub. ograniczenie. wolności. może.
nastąpić.tylko.na.zasadach.i.w.trybie.określonych.w.usta-
wie.
Każdy.pozbawiony.wolności.nie.na.podstawie.wyroku.są-
dowego. ma. prawo. odwołania. się. do. sądu. w. celu. nie-
zwłocznego.ustalenia.legalności.tego.pozbawienia..O.po-
zbawieniu.wolności.powiadamia.się.niezwłocznie.rodzinę.
lub.osobę.wskazaną.przez.pozbawionego.wolności.
Każdy.zatrzymany.powinien.być.niezwłocznie.i.w.sposób.
zrozumiały. dla. niego. poin�ormowany. o. przyczynach. za-
trzymania..Powinien.on.być.w.ciągu.48.godzin.od.chwili.
zatrzymania.przekazany.do.dyspozycji.sądu..Zatrzymane-
go.należy.zwolnić,.jeżeli.w.ciągu.24.godzin.od.przekazania.
do.dyspozycji.sądu.nie.zostanie.mu.doręczone.postano-
wienie.sądu.o.tymczasowym.aresztowaniu.wraz.z.przed-
stawionymi.zarzutami.
Każdy. pozbawiony. wolności. powinien. być. traktowany.
w.sposób.humanitarny..
Każdy.bezprawnie.pozbawiony.wolności.ma.prawo.do.od-
szkodowania..
Odpowiedzialności.karnej.podlega.ten.tylko,.kto.dopuścił.
się. czynu. zabronionego. pod. groźbą. kary. przez. ustawę.
obowiązującą. w. czasie. jego. popełnienia.. Zasada. ta. nie.
stoi.na.przeszkodzie.ukaraniu.za.czyn,.który.w.czasie.jego.
popełnienia.stanowił.przestępstwo.w.myśl.prawa.między-
narodowego..
13
Dział.I..Prawo.konstytucyjne
1
2
PRAWO DO OBRONY
W POSTĘPOWANIU KARNYM
(art..42.ust..2.Konstytucji.RP)
ZASADA DOMNIEMANIA
NIEWINNOŚCI
(art..42.ust..3.Konstytucji.RP)
PRAWO DO RZETELNEGO SĄDU
I ZASADA JAWNOŚCI
POSTĘPOWANIA
(art..45.Konstytucji.RP)
DOPUSZCZALNOŚĆ PRZEPADKU
RZECZY TYLKO W PRZYPADKACH
WSKAZANYCH W USTAWIE, NA
PODSTAWIE PRAWOMOCNEGO
ORZECZENIA SĄDU
(art..46.Konstytucji.RP)
OCHRONA PRAWNA ŻYCIA
PRYWATNEGO, RODZINNEGO,
CZCI I DOBREGO IMIENIA ORAZ
PRAWO DO DECYDOWANIA
O SWOIM ŻYCIU OSOBISTYM
(art..47.Konstytucji.RP)
OCHRONA RODZINY I ŻYCIA
RODZINNEGO
(art..48.Konstytucji.RP)
WOLNOŚĆ I OCHRONA
TAJEMNICY KOMUNIKOWANIA SIĘ
(art..49.Konstytucji.RP)
PRAWO DO NIENARUSZALNOŚCI
MIESZKANIA
(art..50.Konstytucji.RP)
Każdy,.przeciw.komu.prowadzone.jest.postępowanie.kar-
ne,.ma.prawo.do.obrony.we.wszystkich.stadiach.postępo-
wania..Może.on.w.szczególności.wybrać.obrońcę.lub.na.
zasadach. określonych. w. ustawie. korzystać. z. obrońcy.
z.urzędu..
Każdego.uważa.się.za.niewinnego,.dopóki.jego.wina.nie.
zostanie.stwierdzona.prawomocnym.wyrokiem.sądu.
Każdy.ma.prawo.do.sprawiedliwego.i.jawnego.rozpatrze-
nia. sprawy,. bez. nieuzasadnionej. zwłoki,. przez. właściwy,.
niezależny,.bezstronny.i.niezawisły.sąd..
Wyłączenie.jawności.rozprawy.może.nastąpić.ze.względu.
na.moralność,.bezpieczeństwo.państwa.i.porządek.pub-
liczny.oraz.ze.względu.na.ochronę.życia.prywatnego.stron.
lub.inny.ważny.interes.prywatny..Wyrok.ogłaszany.jest.pu-
blicznie.
Przepadek. rzeczy. może. nastąpić. tylko. w. przypadkach.
określonych.w.ustawie.i.tylko.na.podstawie.prawomocne-
go.orzeczenia.sądu.
Każdy.ma.prawo.do.ochrony.prawnej.życia.prywatnego,.
rodzinnego,.czci.i.dobrego.imienia.oraz.do.decydowania.
o.swoim.życiu.osobistym.
Rodzice.mają.prawo.do.wychowania.dzieci.zgodnie.z.wła-
snymi.przekonaniami..Wychowanie.to.powinno.uwzględ-
niać.stopień.dojrzałości.dziecka,.a.także.wolność.jego.su-
mienia.i.wyznania.oraz.jego.przekonania..
Ograniczenie.lub.pozbawienie.praw.rodzicielskich.może.
nastąpić.tylko.w.przypadkach.określonych.w.ustawie.i.tyl-
ko.na.podstawie.prawomocnego.orzeczenia.sądu.
Zapewnia.się.wolność.i.ochronę.tajemnicy.komunikowa-
nia. się.. Ich. ograniczenie. może. nastąpić. jedynie. w. przy-
padkach. określonych. w. ustawie. oraz. w. sposób. w. niej.
określony.
Zapewnia. się. nienaruszalność. mieszkania.. Przeszukanie.
mieszkania,.pomieszczenia.lub.pojazdu.może.nastąpić.je-
dynie.w.przypadkach.określonych.w.ustawie.i.w.sposób.
w.niej.określony.
14
Zagadnienie.2..Wolności,.prawa.i.obowiązki.człowieka.i.obywatela
1
PRAWO DO ZACHOWANIA
TAJEMNICY INFORMACJI
(art..51.Konstytucji.RP)
WOLNOŚĆ PORUSZANIA SIĘ
I WYBORU MIEJSCA
ZAMIESZKANIA
(art..52.Konstytucji.RP)
WOLNOŚĆ SUMIENIA I RELIGII
(art..53.Konstytucji.RP)
2
Nikt.nie.może.być.obowiązany.inaczej.niż.na.podstawie.
ustawy.do.ujawniania.in�ormacji.dotyczących.jego.osoby..
Władze.publiczne.nie.mogą.pozyskiwać,.gromadzić.i.udo-
stępniać.innych.in�ormacji.o.obywatelach.niż.niezbędne.
w.demokratycznym.państwie.prawnym..
Każdy.ma.prawo.dostępu.do.dotyczących.go.urzędowych.
dokumentów.i.zbiorów.danych..Ograniczenie.tego.prawa.
może.określić.ustawa..
Każdy.ma.prawo.do.żądania.sprostowania.oraz.usunięcia.
in�ormacji. nieprawdziwych,. niepełnych. lub. zebranych.
w.sposób.sprzeczny.z.ustawą..
Zasady.i.tryb.gromadzenia.oraz.udostępniania.in�ormacji.
określa.ustawa.
Każdemu.zapewnia.się.wolność.poruszania.się.po.teryto-
rium. Rzeczypospolitej. Polskiej. oraz. wyboru. miejsca. za-
mieszkania.i.pobytu..
Każdy.może.swobodnie.opuścić.terytorium.Rzeczypospo-
litej.Polskiej..
Wolności,.o.których.mowa.powyżej,.mogą.podlegać.ogra-
niczeniom.określonym.w.ustawie..
Obywatela.polskiego.nie.można.wydalić.z.kraju.ani.zaka-
zać.mu.powrotu.do.kraju..
Osoba,. której. pochodzenie. polskie. zostało. stwierdzone.
zgodnie.z.ustawą,.może.osiedlić.się.na.terytorium.Rzeczy-
pospolitej.Polskiej.na.stałe.
Każdemu.zapewnia.się.wolność.sumienia.i.religii..
Wolność.religii.obejmuje.wolność.wyznawania.lub.przyj-
mowania.religii.według.własnego.wyboru.oraz.uzewnętrz-
niania.indywidualnie.lub.z.innymi,.publicznie.lub.prywat-
nie,. swojej. religii. przez. uprawianie. kultu,. modlitwę,.
uczestniczenie.w.obrzędach,.praktykowanie.i.nauczanie..
Wolność. religii. obejmuje. także. posiadanie. świątyń. i. in-
nych. miejsc. kultu. w. zależności. od. potrzeb. ludzi. wierzą-
cych.oraz.prawo.osób.do.korzystania.z.pomocy.religijnej.
tam,.gdzie.się.znajdują..
Rodzice.mają.prawo.do.zapewnienia.dzieciom.wychowa-
nia.i.nauczania.moralnego.i.religijnego.zgodnie.ze.swoimi.
przekonaniami.. Wychowanie. to. powinno. uwzględniać.
stopień.dojrzałości.dziecka,.wolność.jego.sumienia.i.wy-
znania.oraz.jego.przekonania..
Religia.kościoła.lub.innego.związku.wyznaniowego.o.ure-
gulowanej. sytuacji. prawnej. może. być. przedmiotem. na-
uczania.w.szkole,.przy.czym.nie.może.być.naruszona.wol-
ność.sumienia.i.religii.innych.osób..
Wolność.uzewnętrzniania.religii.może.być.ograniczona.je-
dynie.w.drodze.ustawy,.i.tylko.wtedy,.gdy.jest.to.konieczne.
do.ochrony.bezpieczeństwa.państwa,.porządku.publiczne-
go,.zdrowia,.moralności.lub.wolności.i.praw.innych.osób..
15
Dział.I..Prawo.konstytucyjne
1
2
WOLNOŚĆ WYRAŻANIA SWOICH
POGLĄDÓW ORAZ
POZYSKIWANIA
I ROZPOWSZECHNIANIA
INFORMACJI
(art..54.Konstytucji.RP)
WARUNKOWA
DOPUSZCZALNOŚĆ
EKSTRADYCJI
(art..55.Konstytucji.RP)
Nikt.nie.może.być.zmuszany.do.uczestniczenia.ani.do.nie-
uczestniczenia.w.praktykach.religijnych.
Nikt.nie.może.być.obowiązany.przez.organy.władzy.pu-
blicznej. do. ujawnienia. swojego. światopoglądu,. przeko-
nań.religijnych.lub.wyznania.
Każdemu. zapewnia. się. wolność. wyrażania. swoich. po-
glądów. oraz. pozyskiwania. i. rozpowszechniania. in�or-
macji..
Cenzura. prewencyjna. środków. społecznego. przekazu.
oraz. koncesjonowanie. prasy. są. zakazane.. Ustawa. może.
wprowadzić. obowiązek. uprzedniego. uzyskania. koncesji.
na.prowadzenie.stacji.radiowej.lub.telewizyjnej.
Ekstradycja. obywatela. polskiego. jest. zakazana,. z. wyjąt-
kiem.przypadków.określonych.poniżej.
Ekstradycja.obywatela.polskiego.może.być.dokonana.na.
wniosek.innego.państwa.lub.sądowego.organu.między-
narodowego,.jeżeli.możliwość.taka.wynika.z.ratyfikowa-
nej. przez. Rzeczpospolitą. Polską. umowy. międzynarodo-
wej. lub. ustawy. wykonującej. akt. prawa. stanowionego.
przez.organizację.międzynarodową,.której.Rzeczpospolita.
Polska. jest. członkiem,. pod. warunkiem. że. czyn. objęty.
wnioskiem.o.ekstradycję:
1). został popełniony poza terytorium Rzeczypospolitej
.został. popełniony. poza. terytorium. Rzeczypospolitej.
Polskiej.oraz
2). .stanowił.przestępstwo.według.prawa.Rzeczypospoli-
tej.Polskiej.lub.stanowiłby.przestępstwo.według.pra-
wa. Rzeczypospolitej. Polskiej. w. razie. popełnienia. na.
terytorium.Rzeczypospolitej.Polskiej,.zarówno.w.cza-
sie.jego.popełnienia,.jak.i.w.chwili.złożenia.wniosku.
Nie. wymaga. spełnienia. warunków. określonych. powyżej.
ekstradycja.mająca.nastąpić.na.wniosek.sądowego.orga-
nu.międzynarodowego.powołanego.na.podstawie.ratyfi-
kowanej.przez.Rzeczpospolitą.Polską.umowy.międzyna-
rodowej,. w. związku. z. objętą. jurysdykcją. tego. organu.
zbrodnią. ludobójstwa,. zbrodnią. przeciwko. ludzkości,.
zbrodnią.wojenną.lub.zbrodnią.agresji.
Ekstradycja.jest.zakazana,.jeżeli.dotyczy.osoby.podejrza-
nej. o. popełnienie. bez. użycia. przemocy. przestępstwa.
z.przyczyn.politycznych.lub.jej.dokonanie.będzie.naruszać.
wolności.i.prawa.człowieka.i.obywatela.
W.sprawie.dopuszczalności.ekstradycji.orzeka.sąd.
PRAWO DO AZYLU
(art..56.Konstytucji.RP)
16
Cudzoziemcy.mogą.korzystać.z.prawa.azylu.w.Rzeczypo-
spolitej.Polskiej.na.zasadach.określonych.w.ustawie..
Cudzoziemcowi,.który.w.Rzeczypospolitej.Polskiej.poszu-
kuje.ochrony.przed.prześladowaniem,.może.być.przyzna-
ny.status.uchodźcy.zgodnie.z.wiążącymi.Rzeczpospolitą.
Polską.umowami.międzynarodowymi.
Zagadnienie.2..Wolności,.prawa.i.obowiązki.człowieka.i.obywatela
EKSTRADYCJA
Pojęcie ekstradycji
Ekstradycja przestępców stanowi podstawową formę współdziałania państw w zwalcza-
niu przestępczości. Polega na wydaniu podejrzanego lub przestępcy państwu, któremu
przysługuje w stosunku do tej osoby jurysdykcja karna, w celu osądzenia lub wykonania
już orzeczonej kary.
Wniosek o ekstradycję
Wydanie podejrzanego lub przestępcy następuje na wniosek. Z wnioskiem o ekstradycję
występuje państwo:
w którym popełniono przestępstwo lub
1) w którym popełniono przestępstwo lub
2) na obszarze którego skutki takiego przestępstwa się rozciągają albo
na obszarze którego skutki takiego przestępstwa się rozciągają albo
3) którego obywatelem jest sprawca czynu przestępczego.
którego obywatelem jest sprawca czynu przestępczego.
Każde państwo podejmuje indywidualnie decyzję o wydaniu lub decyzję o odmowie wy-
dania przestępcy, kierując się swoim prawem wewnętrznym oraz zobowiązaniami wyni-
kającymi z tzw. umów ekstradycyjnych. Nie ma ogólnej normy, która nakazywałaby wy-
danie przestępcy. Państwo, pod którego władztwem znajduje się dana osoba, może samo
dokonać penalizacji lub wydać tę osobę na żądanie ekstradycyjne obcemu państwu. Kra-
je takie musi jednak łączyć stosowna umowa ekstradycyjna. Wniosek o ekstradycję jest
rozpatrywany przy zachowaniu ukształtowanych przez praktykę prawnych zasad ekstra-
dycyjnych.
Zasady ekstradycyjne
Pomimo braku powszechnie obowiązujących regulacji w sprawie ekstradycji, państwa
podjęły próbę sformułowania pewnych zasad dotyczących wydania podejrzanego lub
przestępcy państwu sprawującemu nad nim jurysdykcję karną:
1) nie wydaje się
nie wydaje się przestępców politycznych, którym przysługuje prawo azylu;
nie dotyczy to jednak:
a) zbrodniarzy wojennych,
b) ludobójców oraz
c) zbrodniarzy przeciwko ludzkości,
nie wydaje się własnych obywateli, nawet w przypadku gdy jest to ich wielorakie oby-
watelstwo,
czyn, który stanowi podstawę wniosku o ekstradycję, jest przestępstwem w obu pań-
3) czyn, który stanowi podstawę wniosku o ekstradycję, jest przestępstwem w obu pań-
stwach – żądającym i wydającym. Jest to tzw. zasada identyczności,
po wydaniu przestępcy państwo wnioskujące może go sądzić wyłącznie za czyny bę-
4) po wydaniu przestępcy państwo wnioskujące może go sądzić wyłącznie za czyny bę-
dące podstawą żądania ekstradycyjnego,
5) nie wydaje się osób, wobec których w kraju wydającym nastąpiło przedawnienie ści-
nie wydaje się osób, wobec których w kraju wydającym nastąpiło przedawnienie ści-
gania karalności. Nie dotyczy to jednak ciężkich zbrodni, takich jak zbrodnie prze-
ciwko ludzkości lub zbrodnie wojenne.
2) nie wydaje się
Państwa mogą ustanowić w dwustronnych umowach dodatkowe zasady i warunki wyda-
nia, a także określić organ rozstrzygający zasadność wniosku ekstradycyjnego.
17
Pobierz darmowy fragment (pdf)
